การเตรียมตัว ม ต้น

การเตรียมความพร้อมเพ่อื วัยสูงอายุท่ีมคี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

สานักส่งเสริมและพิทักษ์ผู้สูงอายุ (2556) ได้กล่าวถึง การดูแลสุขภาพกาย
ผสู้ ูงอายไุ วด้ ังนี้

1) อาหารและโภชนาการ คือ การรับประทานอาหารถูกต้องตามหลักโภชน
บัญญัติ ปัญหาโภชนาการของผู้สูงอายุ มีสาเหตุมาจาก นิสัยการบริโภค ผู้สูงอายุ
มักกินอาหารตามความชอบ และชอบอาหารหวานจัด อาจกินอาหารตามประเพณี
ความเช่ือ ทาให้ไม่สามารถได้รับสารอาหารที่มีประโยชน์อย่างเพียงพอ การ
เปลี่ยนแปลงของสภาวะทางจิตใจ ผู้สูงอายุมีความคิดว่าตนไม่มีความสาคัญต่อ
ครอบครัว รู้สึกถูกทอดท้ิง เบ่ือสิ่งต่าง ๆ และเบ่ืออาหาร ทาให้ไม่ชอบกินอาหาร
สว่ นผสู้ ูงอายุบางคนกนิ ตลอดเวลา ทาใหเ้ กิดโรคอว้ น

ทานอาหารปริมาณนอ้ ยลง
เนน้ อาหารสขุ ภาพ

ออกกาลังกายอยา่ งนอ้ ย
วนั ละ 30 นาที

ลดนาหนกั

ลดการด่มื แอลกอฮอล์

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่อื วยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

2) การออกกาลังกาย คือ การออกกาลังกายที่เหมาะสมกับวัย เพศ และ
สภาพร่างกาย กระฉับกระเฉงและออกกาลังกายอย่างสม่าเสมอ ในวัยสูงอายุ การออก
กาลังกาย คือส่วนสาคัญในชีวิตประจาวันที่ทาให้สุขภาพดี กระฉับกระเฉง หนุ่มสาว
กว่าวยั แพทย์แนะนาวิธชี ะลอความชราหรือการเส่ือมของร่างกายว่าการออกกาลังกาย จะ
ช่วยได้มาก เพราะทาให้การไหลเวียนของเลือดดีขึ้น ช่วยการเคล่ือนไหวของกระดูกและ
ข้อ ลดอาการท้องผกู ทาให้หลบั ง่าย

ข้อควรระวงั 10 ประการในการออกกาลงั กาย
หากพบเพยี งอาการหนงึ่ ให้หยดุ ออกกาลังกายทนั ที

หวั ใจเตน้ ผิดปกติ รู้สกึ วงิ เวียน เวยี นหัว มอี าการตามัว
เตน้ เรว็ ไม่สม่าเสมอ มอี าการพดู ไมช่ ัด
ควบคมุ ลาตวั หรอื แขนขาไม่ได้ หรอื พูดตะกุกตะกกั
เจ็บทบี่ ริเวณหัวใจ เหงอื่ ออกมาก ตวั เย็น
หัวใจเตน้ แรง
ปวดแน่นบริเวณลิ้นปี่ รูส้ ึกหวั่นไหวอย่างทันที แม้จะหยุดพัก
โดยหาสาเหตไุ มไ่ ด้ ประมาณ 10 วินาที
หายใจไม่เต็มอ่มิ แลว้ กต็ าม
ร้สู กึ เหนื่อย มีอาการออ่ นแรงหรอื เปน็ อมั พาต
บรเิ วณแขนขาอย่างกะทันหัน

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่ือวยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

การออกกาลงั กายใหเ้ หมาะสมกบั วยั

การออกกาลงั กายเพือ่ สุขภาพเปรยี บเสมอื นการใหอ้ าหารเสริมท่ีดีกบั
ชีวติ ทุกคนจงึ ควรออกกาลงั กายอยา่ งสม่าเสมอ แตต่ ้องเลือกให้
เหมาะสมกบั กลุ่มอายดุ ้วย คอื เร่มิ จากเด็กอายตุ า่ กว่า 10 ปี เนน้ ท่ี
ความสนกุ ของเด็กเปน็ หลกั เพ่ือฝกึ ความคลอ่ งตัว และรจู้ ักเลน่ กบั
เพือ่ นเปน็ การออกกาลงั กายเบาๆงา่ ยๆ ไมต่ อ้ งใชอ้ ปุ กรณ์มากนกั เช่น
วงิ่ เล่นเกมส์ กายบรหิ ารประกอบดนตรี ปีนไต่ ยมิ นาสตกิ ทสี่ าคญั
พ่อแมไ่ มค่ วรมุ่งให้ลกู ฝึกเพ่อื เอาชนะ เพราะไม่ดีกบั สขุ ภาพเดก็

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่อื วยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

การออกกาลงั กายใหเ้ หมาะสมกบั วยั

วยั 15-17 ปี

เริ่มมีความแตกต่างระหว่างเพศ

ผู้ชายจะออกกาลังกายเพ่อื ใหเ้ กิดกาลังความแขง็ แรง รวดเร็ว
อดทน เช่น วิ่ง ว่ายนา้ ปนั่ จักรยาน เลน่ บาส วอลเล่ยบ์ อล โปโลนา้

ผู้หญงิ ออกกาลงั กายท่ีไม่หนกั
แตใ่ หเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพสูงสดุ ของ
รา่ งกาย เช่น วิง่ ว่ายนา้ ป่ัน
จกั รยาน เตน้ แอโรบคิ เทนนสิ

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่อื วยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

การออกกาลงั กายใหเ้ หมาะสมกบั วยั

วยั 18-35 ปี

ควรออกกาลังกายหลาย ๆ อย่างเพอ่ื พัฒนากล้ามเนอื้ ทกุ สว่ น เช่น
ว่ิงป่ันจักรยาน ว่ายนา้ เต้นแอโรบิค

การเล่นกีฬา เช่น บาสเกตบอล เทนนิส ฟุตบอล
แบดมินตันปิงปอง กอล์ฟ ลีลาศ

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่อื วยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

การออกกาลงั กายใหเ้ หมาะสมกบั วยั

วัย 36-59 ปี

ความแข็งแรงของกล้ามเนือ้ ความอ่อนตัวของเอ็น และข้อต่อ
มีแต่เสอ่ื มลงทกุ วัน

ควรออกกาลังกายอย่างนอ้ ยสปั ดาห์ละ 5 วัน ๆ ละ 30 นาที
จะฟ้ืนฟูร่างกายได้

ควรออกกาลังกายโดย เดินเร็ววิง่ เหยาะ ปัน่ จกั รยาน วา่ ยนา้ เต้น
แอโรบิค และเมอ่ื อายุ 60 ปขี ้ึนไปการออกกาลังกายด้วยการเดนิ
กายบรหิ าร รามวยจีน ซีกง ปัน่ จกั รยานอยู่กับท่ี วา่ ยนา้ จะชว่ ยเสรมิ
การทางานของอวัยวะตา่ งๆ ใหด้ ีขึน้

การเตรยี มความพร้อมเพอื่ วยั สงู อายทุ ่มี ีคณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

สานักส่งเสริมและพิทักษ์ผู้สูงอายุ (2556) ได้กล่าวถึง หลักการดูแล
สุขภาพจิตไว้ดังนี้

การผอ่ นคลายความเครียด
บริหารจัดการความเครียด
ไดอ้ ย่างมีประสทิ ธิภาพ

การเยียวยาทางจติ ใจและการ
ทาสมาธิ

การแบง่ ปันความรัก
และสร้างสมั พนั ธภาพ
ระหว่างคนรอบขา้ ง
รวมทงั ตนเอง

การแสดงออกอย่างสรา้ งสรรค์

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่ือวยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

กองสง่ เสรมิ ศกั ยภาพผสู้ งู อายุ (2562) ไดก้ ล่าวถึงการสร้างเสรมิ สขุ ภาพทางจติ ใจ

คือ การปรับตัวเข้ากับสังคมและส่ิงแวดล้อม มีความสุข มีจิตใจ

เบิกบานแจ่มใส รู้จักควบคุมอารมณ์ได้เหมาะสมกับสถานการณ์
จะช่วยให้เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุมีจิตใจมั่นคง ยอมรับในความ
เปลีย่ นแปลงและสามารถปรับตัว เป็นผู้สูงอายุทม่ี สี ุขภาพจติ ทด่ี ี

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่ือวยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

วิธีปฏบิ ตั เิ พอ่ื สร้างเสริมสุขภาพทางจติ ใจ

ดแู ลและฝึกจติ ใจตนเอง ทาจิตใจใหแ้ จ่มใส ใช้หลักคาสอนทางศาสนาในการ
ดารงชวี ติ ทากจิ กรรมทางศาสนา ทาบุญ ให้ทาน การทาสมาธิ การทาจิตใจให้สงบ มอง
โลกในแง่บวก เป็นการฝึกนิสยั ท่ีทาใหต้ นเองเป็นสุข ไมเ่ ป็นคน สขุ ยากทุกขง์ า่ ย เตรยี ม
ใจยอมรับความจรงิ และเหตุการณ์หรอื การเปล่ียนแปลง ในเรือ่ งตา่ ง ๆ ทั้งตนเองและ
บคุ คลรอบข้าง การรบั มอื กับความเครียด หากจิ กรรมทช่ี อบทาเพื่อผอ่ นคลาย ความตึง
เครียด และรูจ้ ักปลอ่ ยวางใหม้ ากข้ึน

สร้างสภาพแวดลอ้ มทีด่ ตี อ่ จติ ใจ
สรา้ งบรรยากาศทอ่ี บอุ่น
มีสัมพันธภาพทด่ี ีในครอบครัว
การมีกิจกรรมรว่ มกนั ในโอกาสตา่ ง ๆ
การออกไปเที่ยวกับครอบครัวหรือ
ทากิจกรรมนอกบ้านร่วมกัน รู้เท่าทนั ความคิดของตนเองโดยเฉพาะความคิดท่ีจะส่งผล
ลบตอ่ ตนเอง หลีกเลี่ยงภาวะความเครียด มกี ารจดั การกบั ความเครียดท่สี มเหตุผล การ
วิ่งเพือ่ ใหร้ ่างกายและจติ ใจรู้สึกดีขึ้น การว่งิ ชว่ ยเพม่ิ ระดบั ออกซเิ จนในสมอง ร่างกายจะ
หล่ังสารเอ็นโดรฟินทาให้ร้สู ึกสดชื่น การย้ิม ยิม้ กบั ทุกคน เป็นมติ รกับผพู้ บเห็น อยู่
ในท่อี ากาศถา่ ยเทสร้างสมั พันธภาพที่ดีกับเพ่ือนและบุคคลอื่นโดยเปดิ ใจในการ ทา
ความรจู้ กั กับบคุ คลใหม่ ๆ ได้

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่อื วยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

วธิ ีปฏิบัติเพือ่ สร้างเสริมสขุ ภาพทางจติ ใจ

การแสวงหาความรูด้ า้ นการ
พฒั นาจติ ใจ การแสวงหาความรูเ้ ก่ียวกับ
แหลง่ บรกิ ารสุขภาพ เงอื่ นไขข้อกาหนดใน
การใหบ้ รกิ าร เข้าใจและยอมรับการ
เปล่ยี นแปลง ความไมแ่ นน่ อนเกี่ยวกับ
สภาวะของตนเอง ครอบครวั และสงั คม

สรา้ งนิสัยท่ีดี ทาตนเป็นที่รกั ของคนท่ัวไป ด้วยความเมตตากรณุ าโดยไม่หวัง
ผลตอบแทน เคารพในความคิดเห็นของผู้อื่น สามารถเขา้ ได้กบั คน ทกุ ระดบั ทาส่ิงท่ี
เปน็ ประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัวและสังคมเทา่ ทีจ่ ะสามารถ ทาไดเ้ พ่ือความภาคภมู ใิ จ
และเปน็ ทีเ่ คารพของคนในครอบครัวและ สังคม ใช้จ่ายพอดีกับฐานะของตนเอง จะมี
ความสุขโดยไมต่ ้องพ่ึงพาผ้อู ่ืน ร้จู กั ทดแทนความเหงาและความว้าเหวด่ ้วยการทา
กิจกรรม หรือ งานอดิเรกท่ีตนเองชอบ ทากิจกรรมหรืองานจิตอาสาท่ีเป็นประโยชนต์ อ่
ผู้อืน่ ตามกาลังและโอกาสทมี่ ี

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่ือวยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

วธิ ีปฏิบตั ิเพ่อื สร้างเสรมิ สุขภาพทางจติ ใจ

สานกั สง่ เสรมิ และพทิ กั ษ์ผสู้ ูงอายุ (2556) ไดก้ ลา่ วถึงแหล่งบรกิ ารให้
คาปรึกษาดา้ นสขุ ภาพทางโทรศัพท์ ไวด้ ังนี้

- สายดว่ นสุขภาพ สานักการแพทย์ กรงุ เทพมหานคร 1646
- สายด่วนสขุ ภาพ กรมสนบั สนนุ บรกิ ารสขุ ภาพ 02-590-2000

- สายดว่ นกนิ ดสี ขุ ภาพดี กรมอนามยั 1675
- กองสง่ เสรมิ สุขภาพ สานักอนามัย กรุงเทพมหานคร 02-246-5201
- สายดว่ นปรกึ ษาปญั หาเร่ืองยา องค์การเภสัชกรรม 02-6448850 กด 73

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่อื วยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

กองสง่ เสริมศักยภาพผสู้ งู อายุ (2562) ได้กล่าวถงึ การเข้าถงึ บริการ
สาธารณสุขไว้ดังน้ี

เม่อื เปน็ ผ้สู ูงอายุจะไดร้ ับการค้มุ ครอง สง่ เสรมิ และสนับสนุนในดา้ นตา่ ง ๆ

ตามสทิ ธใิ นพระราชบัญญัติผูส้ งู อายุ พ.ศ. 2546 และพระราชบัญญัติ
ผสู้ งู อายุ พ.ศ. 2546 (ฉบบั แก้ไข พ.ศ. 2553) เมื่อบคุ คลในวยั ต่าง ๆ ได้
รับรสู้ ทิ ธปิ ระโยชน์ของผ้สู งู อายใุ นข้ันตน้ จะเป็นพนื้ ฐานการรับรสู้ ทิ ธิ
ประโยชนท์ ัง้ แก่ตนเองและผสู้ ูงอายุอ่ืน ๆ และเมื่อเป็นผูส้ งู อายุแล้วจะสามารถ
ใชส้ ิทธิได้อย่างถกู ตอ้ ง สิทธปิ ระโยชนข์ องผู้สงู อายุ ประกอบด้วย การบรกิ าร
ทางการแพทย์และสาธารณสุข ให้มชี อ่ งทางเฉพาะสาหรบั ผู้สูงอายแุ ยกจาก
ผรู้ ับบรกิ ารทว่ั ไป ในแผนกผูป้ ่วยนอก (เฉพาะโรงพยาบาลของรฐั )

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่อื วยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

สานกั ส่งเสรมิ และพิทักษ์ผู้สูงอายุ (2556) ได้กล่าวถึงการป้องกันโรค
ของผสู้ ูงอายไุ วด้ งั น้ี

การตรวจสุขภาพ ในความเปน็ จรงิ เราเร่มิ ตน้ ตรวจสขุ ภาพต้งั แต่
แรกเกิด จะเห็นได้ว่าหลงั จากคลอดหมอจะนดั พาเด็กไปตรวจสุขภาพช่งั
นา้ หนกั วดั สว่ นสงู วัดรอบศีรษะและฉีดวคั ซนี ป้องกันโรค แต่สาหรับ
ผใู้ หญ่ท่แี ขง็ แรง ไม่มีโรคทางกรรมพันธใ์ุ นครอบครวั ก็อาจจะจะเริ่มตน้
ตรวจเมอื่ อายุ 35 ปี แต่หากเป็นคนอว้ น มปี ระวตั เิ บาหวานในครอบครัว
ประวตั ิโรคหลอดเลือดหวั ใจของญาตสิ ายตรง ไขมนั สูงในครอบครวั หรือ
เจบ็ ป่วยบอ่ ยก็อาจจะเรมิ่ ตน้ ตรวจท่อี ายนุ อ้ ยกวา่ นี้

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่ือวยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

ความวิตกกังวล มคี วามวติ กกังวลเรื่องต้องพ่งึ พาลูกหลาน

มกั แสดงออกเด่นชดั เปน็ ความกลัว ขาดความเชอ่ื ม่นั ในตนเอง เช่นกลวั ไมม่ ี
คนดแู ล กลวั วา่ ตนเองไร้คา่ กลัวถูกทอดท้ิง กลวั นอนไม่หลบั กลัวตาย
อาจแสดงออกท้งั ทางอารมณ์ไมส่ บายใจ และออกทางกายเช่น ใจสั่น
แนน่ หนา้ อก หายใจไม่อ่มิ การแกไ้ ข ควรแกท้ ่คี วามคดิ ของตนเอง พยายาม
มองในแงค่ วามเปน็ จริง มากกวา่ คิดไปล่วงหนา้ กอ่ นทีจ่ ะเกดิ เหตกุ ารณ์
คาดคะเนอนาคตในทางท่ีดีมากกว่าจะจนิ ตนาการแต่ในแงร่ า้ ย รสู้ าเหตุ
เร่ืองทท่ี าให้กังวล แกป้ ัญหาน้ันโดยตรง การทาใจใหส้ งบโดยวธิ ีทางพทุ ธ
ศาสนา จะเป็นประโยชนอ์ ย่างย่งิ ถา้ ผ้สู ูงอายหุ มน่ั ศกึ ษาธรรมะ ไหว้พระ
ฝกึ สมาธิ จะชว่ ยใหจ้ ิตใจสงบมากข้ึน

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่ือวยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

เป็นการเปลี่ยนแปลงทางอารมณท์ ีพ่ บบ่อย
เพราะวัยสูงอายจุ ะพบความสูญเสยี ไดบ้ ่อย ผู้สูงอายุทม่ี ีโรคซมึ เศร้า
ส่วนใหญจ่ ะมีอาการทางอารมณ์ เชน่ เบอ่ื หน่าย ทอ้ แท้ หงดุ หงิดง่าย
ใจคอไม่ดี เบอ่ื ความสนใจในกจิ กรรมทเ่ี คยชอบ พดู ง่าย ๆ คือ เซง็
นอกจากนี้อาจจะมนี อนไมห่ ลบั เบ่ืออาหาร ไม่มสี มาธิผสู้ ูงอายุบางรายจะ
บน่ ว่าความจาแย่ลงซงึ่ จรงิ ๆ แล้วไม่ใช่โรคสมองเสอื่ มแตเ่ ปน็ จากสมาธิ
ไม่ดี ทาใหล้ ืมง่ายมากกว่า ถ้าซมึ เศร้ามาก ๆ อาจมีความคดิ อยากตาย
ต้องการทารา้ ยตนเองซ่ึงเปน็ ภาวะเร่งดว่ นมาก ต้องได้รับความชว่ ยเหลอื
เช่น พบปะพดู คุยและเปลี่ยนความคิดเหน็ กบั ผอู้ ื่น หางาน หรอื กิจกรรม
เพอ่ื ความเพลิดเพลิน และเกิดประโยชน์ หลกี เลีย่ งการอยูค่ นเดียว

เม่ือเกดิ อารมณเ์ ศรา้ พบจิตแพทย์
เพ่ือขอความช่วยเหลอื หากมีอาการรนุ แรง
หรือมคี วามคดิ อยากตาย

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่ือวยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

ผสู้ งู อายุที่มปี ัญหานอนไมห่ ลบั มักชอบตื่น
กลางดกึ ตื่นเชา้ กว่าปกตติ น่ื แลว้ หลบั ตอ่ ไมไ่ ด้ หรือเปน็ ตงั้ แต่เข้านอน
นอนหลับยากกวา่ ปกติ โดยท่วั ไปในวัยสงู อายมุ กั ตอ้ งการเวลานอนน้อยลง
จากการเปลีย่ นแปลงของสรีระวทิ ยา ทาให้นอนหลบั น้อยลงตนื่ เช้ากว่าปกติ
แต่ผสู้ ูงอายุบางท่านอาจกงั วลมาก ทาให้ปญั หาเพมิ่ มากขึ้น และผูส้ งู อายุ
มกั มปี ัญหาสุขภาพอื่น ๆ อาทิ ปวดเข่า ปวดทอ้ ง ทาใหเ้ ป็นสาเหตขุ องการ
นอนไม่หลับดว้ ย การชว่ ยเหลือโดย หาสาเหตขุ องการนอนไม่หลับ ท่มี จี าก
โรคทางกาย อาทิ โรคปวดตา่ ง ๆการปัสสาวะบ่อย ถา้ แก้ปญั หาตน้ เหตไุ ด้
จะทาใหห้ ลับดขี ้ึน การฝกึ การนอน อาทิ เข้านอนใหต้ รงเวลา ตื่นตรงเวลา
ไมง่ ีบหลับเวลากลางวนั ถ้านอนไมห่ ลับ ควรลกุ ขน้ึ มาทาโนน่ ทานี่ รอให้
ง่วงจงึ เขา้ นอนใหม่ ออกกาลงั กายตอนเยน็ จะช่วยให้หลับงา่ ยขนึ้
การปรกึ ษาแพทย์ เพื่อขอความชว่ ยเหลือ

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่ือวยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

เป็นธรรมดาที่ผสู้ งู อายุจะมีการเปลี่ยนแปลง
เรื่องความจา อาทิ ลืมงา่ ย ตอ้ งพูดซ้า ๆ ถามซ้า ๆ จาเหตกุ ารณ์ใหม่ ๆ ไดไ้ มด่ ี
จาเหตุการณใ์ นอดีตได้แม่น แตถ่ า้ ไมร่ บกวนชวี ติ ประจาวันของผู้สงู อายถุ อื
ว่าไมผ่ ิดปกตแิ ตใ่ นผสู้ งู อายทุ ่ีมโี รคสมองเสื่อม การสูญเสียความจาจะ
รนุ แรงมากจนมีผลในชวี ิตประจาวนั การช่วยเหลอื ตนเองแยล่ ง มีปญั หาใน
การดูแลช่วยเหลือตนเองไมไ่ ด้ ต้องใหค้ าปรึกษาหรอื รักษาจากแพทยใ์ น
ผสู้ ูงอายทุ ล่ี มื ง่าย อาจหาวิธีตา่ ง ๆ มาช่วยเตือนความจา อาทิ สมุดบันทกึ จัด
สิ่งของให้เปน็ ระเบยี บ ลกู หลานควรให้ความเชื่อมั่น เข้าใจ และใหค้ วาม
ช่วยเหลอื จดั กิจวตั รประจาวนั ให้ตรงเวลา เตอื นถึงวันเดือนปี ช่วยเตอื น
ความจาอ่ืน ๆ แตถ่ ้าอาการรุนแรงมากนอกจากหลงลืมมีอาการทางจติ
พฤตกิ รรมเปลี่ยนแปลงมาก ควรปรกึ ษาแพทย์

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่อื วยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

ระยะเร่มิ ตน้
(Early Stage)

สญู เสยี
เฉยเมย ความทรงจาระยะสน้ั

นกึ คา
ไม่ออก พฤติกรรม

เปล่ียน

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่ือวยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

ระยะกลาง
(Moderate Stage)

เหน็ ภาพหลอน อารมณฉ์ ุนเฉียว
รนุ แรง

สญู เสยี สญู เสีย
ความทรงจา ความสามารถ
ระยะยาว ในการใช้ภาษา

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่อื วยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

ระยะรนุ แรง
(Advanced Stage)

เฉยเมย ไมส่ ามารถ
อยา่ งรนุ แรง ชว่ ยเหลือตัวเองได้

สญู เสยี
ความสามารถ ต้องอาศัย
ในการส่อื สาร ผู้ดูแล 100 %

การเตรยี มความพรอ้ ม
เพ่ือวยั สูงอายุทม่ี คี ณุ ภาพ

มติ ิสุขภาพ

การดูแลสุขภาพช่องปากในผู้สงู อายุ ตรวจชอ่ งปาก โดยตรวจดูฟัน
เหงอื ก และเนื้อเย่ือต่าง ๆ ในชอ่ งปากดว้ ยตนเองสมา่ เสมอ ทาความสะอาด
ชอ่ งปากสมา่ เสมอ ดว้ ยการแปรงฟนั การใช้ไหมขดั ฟัน การใช้แปรงซอกฟัน
และ/หรือการใช้ไมจ้ ม้ิ ฟัน ดแู ลทาความสะอาดฟนั ปลอมชนิดถอดได้ หรอื
ตดิ แนน่ เลือกรับประทานอาหารทีม่ ีประโยชน์ และไม่ทาอันตรายต่อเหงอื ก
และฟัน ไปพบทันตแพทยเ์ พอื่ ตรวจสุขภาพช่องปากทง้ั ฟันแทแ้ ละฟันปลอม

การป้องกนั โรคทม่ี กั พบ
ในผูส้ ูงอายุ

โรคความดนั โลหติ สูง

ความดันโลหติ สูงระดบั อ่อนหรอื ปานกลาง มกั จะไมม่ อี าการอะไร
แตม่ ีการทาลาย อวัยวะต่างๆ ไปทลี ะน้อยอย่างช้า ๆ จนผปู้ ว่ ยเกิดผล
แทรกซอ้ นในทส่ี ุด เช่น หัวใจล้มเหลว หัวใจขาดเลือดไตเสอ่ื ม
สมรรถภาพ หรอื อัมพาต อมั พฤกษ์ การป้องกันโรคความดนั โลหติ สูง
จากสงิ่ แวดลอ้ ม ซึ่งเปน็ ปจั จยั ทแี่ กไ้ ขได้ เชน่ ภาวะอว้ น การรบั ประทาน
รสเค็ม การดม่ื สรุ า และการสูบบุหร่ี ภาวะเครยี ด เปน็ ต้น

การป้องกนั โรคทม่ี กั พบ
ในผูส้ ูงอายุ

โรคไขมนั ในเลอื ดสูง

หมายถงึ ร่างกายเรามไี ขมนั ในกระแสเลือดสูง ไขมันสงู จะเพม่ิ
ความเส่ียงตอ่ การเกดิ โรคกล้ามเน้อื หวั ใจ ขาดเลอื ด โรคอมั พาต
การปอ้ งกันโรคไขมันในเลอื ดสงู ไมค่ วรมภี าวะอว้ นหรอื นา้ หนกั เกนิ
ออกกาลงั กายไม่เพียงพอ งดการดื่มสรุ า และการสูบบหุ ร่ี ภาวะเครยี ด

การป้องกนั โรคทม่ี กั พบ
ในผูส้ ูงอายุ

อนิ ซลู ินไเมกเ่ดิ พจยีากงพควอามอผโันดิสรปง่ คผกลตเทบขิ อาใางหรหร้่างะวกดาับยานทน้าม่ี ตีกาาลรใผนลกติ รฮะแอสรเโ์ ลมือนดสูงเกนิ

โรคเบาหวานจะมอี าการเกดิ ข้นึ เนอ่ื งมาจากการท่ีร่างกายไมส่ ามารถใช้
นา้ ตาลไดอ้ ย่างเหมาะสม การปอ้ งกนั โรคเบาหวาน ตอ้ งควบคุมนา้ ตาล
ในเลือดให้อย่ใู นเกณฑ์ปกติ และแก้ไขปจั จัยเสย่ี งอ่ืนๆ อันจะ
ก่อให้เกดิ โรคเบาหวาน ควบคุมโภชนาการ ให้มคี วามสมดุลทั้งในด้าน
โภชนาการ การออกกาลงั กาย รวมไปจนถึงการใชย้ ารักษาโรค ควร
ตรวจเช็คระดับน้าตาลในเลอื ดสม่าเสมอ โดยปรึกษาแพทยว์ ่าควร
ตรวจเชค็ เมอื่ ใด และระยะเวลาห่างในการตรวจทเ่ี หมาะสม

การเตรียมความพร้อมเพ่อื วยั สูงอายุทมี่ คี ุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ

การสร้างวนิ ัยการออม

การออมเงินเป็นเร่ืองที่ทาได้ยากมาก เพราะการใช้
จ่ายเงินตามความพอใจของตน เพื่อหาความสุข ใน
ปัจจบุ นั ให้แกต่ นเองงา่ ยกว่าการประหยัดเงนิ เพ่ือให้เหลือ
เงินเก็บออมนั่นเป็นเพราะการไม่มี “วินัยในการออม” ซึ่ง
การไม่มีวินัยในการออมถือว่าเป็นอุปสรรคสาคัญในการ
ออมเงนิ อยา่ งยงิ่

การเตรยี มความพร้อมเพอ่ื วยั สูงอายุทม่ี คี ุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ

วินัย (Discipline)

เกิดข้ึนจากตวั เรา ถูกปลูกฝัง
มาเรื่อยๆ

จนเกิดเปน็ นิสัย
และไม่ไดเ้ ก่ียวข้องกับคนอ่ืน

ส่ิงสาคัญในการออมเงิน คือต้องตระหนักว่า การออมเงนิ
ไม่ใช่สิ่งที่จะกระทาได้เมื่อเงินเหลือใช้หากแต่เป็นการกัน
เงินส่วนหนึ่งเป็นเงินออมมาจากรายได้ก่อนแล้วนาเงิน
ส่วนท่ีเหลือไปใช้จ่ายในชีวิตประจาวัน

การเตรียมความพร้อมเพื่อวัยสงู อายทุ มี่ คี ุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ

การออมที่เหมาะสมในแตล่ ะช่วงวัย

ช่วงอายุของคนเรามีบทบาทหน้าท่ีที่แตกตา่ งกัน
ไปในแต่ละช่วงวัยเหมือนวฏั จักรชีวิต และปัญหาของคน
ส่วนใหญ่ท่ีพบคือ รายได้ไม่เพียงพอต่อรายจ่าย จึงไม่
สามารถเก็บออมเงนิ เพ่อื อนาคตได้

ดังน้ัน เทคนิคการออมจึงมีความสาคัญและจาเป็น
อย่างมากกับบุคคลในแต่ละช่วงวัยเพราะถ้าเราวางแผนดี
มาตั้งแตต่ ้น บ้ันปลายชีวิตก็จะไมม่ ีอุปสรรคต่อการ
ดาเนินชีวิตได้

การเตรยี มความพรอ้ มเพือ่ วยั สูงอายทุ มี่ ีคุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ
การออมท่ีเหมาะสมในแตล่ ะช่วงวัย

วัยก่อนทางาน (อายุ 1 - 21 ปี)

ออมเงนิ จากค่า รายไดจ้ ากการ
ขนมท่เี หลือจ่าย ทางานเวลาวา่ ง

การเตรียมความพรอ้ มเพื่อวัยสงู อายทุ ีม่ คี ุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ
การออมที่เหมาะสมในแตล่ ะช่วงวัย

วัยเริ่มทางาน (อายุ 21 - 30 ปี)

การสะสมทรพั ย์

การกนั เงินบางส่วน
เพอ่ื ฝากธนาคารเปน็ ประจาทุกเดือน

การกนั เงนิ อกี ส่วนหนงึ่ จากการเหลือ
เกบ็ ไปลงทนุ ตา่ งๆ (ด้วยเหตุผลทีว่ า่ ช่วง
อายนุ ้ียังสามารถรับความเสีย่ งในเรอ่ื ง
การลงทนุ ได้มาก )

การเตรียมความพรอ้ มเพ่อื วยั สงู อายทุ ี่มคี ุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ
การออมที่เหมาะสมในแตล่ ะช่วงวัย

วัยเร่ิมสร้างครอบครัว (อายุ 31 - 40 ปี)

เงนิ บางส่วนนาไปออมไว้ ควรจะนาเงนิ ไป
เพื่อความปลอดภัยของเงนิ ต้น ลงทนุ ในตราสาร

ทใี่ ห้ความ
ปลอดภยั กบั เงิน
ตน้ มากข้ึน โดย
เลอื กลงทุนส่วน
ใหญใ่ นพวกตรา
สารหนี้ พันธบตั ร
หนุ้ กู้เอกชน และ
การทาประกนั ภยั ก็
จะเป็นตัวชว่ ยลด
ความเสีย่ งได้

เช่นกนั

การเตรยี มความพร้อมเพอื่ วยั สงู อายทุ ม่ี ีคณุ ภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ
การออมท่ีเหมาะสมในแตล่ ะช่วงวัย

วัยการงานม่ันคง (อายุ 41 - 55 ปี)

การออม ในช่วงนีจ้ งึ ตอ้ งเตม็ ไปด้วยความระมัดระวงั
เน้นความปลอดภัยคอยประคบั ประคองเงินออมทีต่ ้อง
เกบ็ ไว้ใช้เมอ่ื ไมม่ ีรายได้ และการทจ่ี ะลงทนุ ในชว่ งนจ้ี ึง
ตอ้ งเนน้ ที่ “ชา้ แต่ชวั ร์” ” ตอ้ งเนน้ ความสมดลุ ระหวา่ ง
การใช้จา่ ยเงินในระยะสั้น และเปา้ หมายวยั เกษียณ
ซึ่งเปน็ เร่อื งระยะยาว สว่ นความเสีย่ งกเ็ ปน็ ส่ิงท่รี ับได้
น้อยลงทกุ ที ดงั นัน้ สดั ส่วนการลงทุนจงึ ควรรดั กมุ มาก
ข้ึน อาจเลือกลงทนุ ในตราสารท่ีปลอดภัยเปน็ สดั ส่วน
ทสี่ งู ขนึ้ ไปอีกประเภทฝากแบงก์กินดอกเบย้ี และตรา
สารหน้ี

การเตรียมความพรอ้ มเพ่อื วัยสูงอายุทีม่ คี ุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ
การออมท่ีเหมาะสมในแตล่ ะช่วงวัย

วัยเกษียณอายุ (อายุ 55 ปีข้ึนไป)

การออม ในชว่ งนเ้ี นน้ ความปลอดภยั ของเงินตน้ ทส่ี ุด ไม่มีเวลาพอสาหรับออม
ระยะยาวใหต้ วั เองอกี ต่อไป และเป็นช่วงท่ยี อมรับความเสยี่ งได้นอ้ ยทสี่ ุด
ส่วนใหญ่แลว้ เงินออมจะเนน้ ในสว่ นของเงินฝากธนาคารไวก้ ินดอกเบ้ยี หรือ
ซ้ือพนั ธบตั รของรัฐ กจ็ ะไดด้ อกเบยี้ มากกวา่ เงนิ ฝาก

การเตรยี มความพร้อมเพ่อื วยั สูงอายุท่ีมคี ุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ

สานักสง่ เสริมและพทิ ักษ์ผู้สูงอายุ (2556)
การวางแผนทางการเงิน คือ กระบวนการวางแผนเพ่อื ใหบ้ รรลุ
เปา้ หมายทางการเงนิ ของแตล่ ะบคุ คล

กาหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์ทางการเงิน คอื ในการวางแผนการเงิน
ควรจะเร่ิมจากการมเี ป้าหมายครา่ วๆ ว่าเราอยากบรรลเุ ป้าหมายทางการเงินในเรอ่ื งอะไร
และต้องใชเ้ วลาเท่าไร

เกบ็ รวบรวมขอ้ มูลทางการเงิน โดยแบง่ ข้อมลู ออกเปน็ 4 ประเภท คอื
 รายรบั คือ รายได้ประจา รายไดพ้ เิ ศษ ดอกเบ้ยี เงนิ ปันผลตา่ งๆ

 รายจ่าย คอื ค่าใช้จ่ายของครอบครัว ส่วนตัว เงนิ เล้ียงดูบุตร บิดามารดา

 สนิ ทรัพย์ คือ เงินสดในมือ เงนิ ฝากธนาคาร หุ้น พันธบัตร กองทุนรวม
กรมธรรม์ประกนั ชวี ติ แบบสะสมทรัพย์

 หนีส้ นิ ตา่ งๆ คือ เงนิ ก้ซู ้ือบ้าน เงินกู้ซอ้ื รถยนต์ หน้ีบัตรเครดิต
และหน้ีสินอื่นๆ

การเตรยี มความพรอ้ มเพ่ือวยั สงู อายุที่มีคุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ

วเิ คราะหข์ ้อมูลและประเมนิ สถานการณ์ทางการเงนิ นาข้อมลู ที่ได้จาก
ขนั้ ตอนที่ 2 เพอ่ื หาสถานะทางการเงนิ ปจั จบุ นั ว่าตอนนม้ี เี งนิ เกบ็ สทุ ธิเทา่ ไร
แล้ว ยังขาดอกี เท่าไรเพ่อื ที่จะทาใหบ้ รรลุเป้าหมายทวี่ างไว้ และมีทางเลือก
อะไรบา้ งที่จะบรรลุเป้าหมายน้ัน

อัตราสว่ นทางการเงินวิเคราะห์และประเมินสถานะทางการเงินของบุคคล

 การวเิ คราะหส์ ภาพคล่อง ชว่ ยให้สามารถประเมิน
 การวเิ คราะห์หน้ีสิน รายรบั -รายจา่ ยของตนเอง
 การวเิ คราะห์การออมและการลงทุน ในชว่ งเวลาหน่ึงๆ ได้

นอกจากนี้แล้วเราต้องประเมินสินทรัพย์ที่มีอยู่ด้วยไม่ว่าจะ
เป็นสินทรัพย์ท่ีอยู่ในรูปของเงินสด รถ บ้าน หรือที่ดิน ฯลฯ
รวมถึงภาระหนี้สิน ท้ังระยะส้ันและระยะยาว เพื่อนาไป
ประมาณการและวางแผนทางการเงนิ ในข้นั ตอ่ ไป

การเตรียมความพร้อมเพื่อวยั สงู อายุทมี่ คี ณุ ภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ

การวางแผนทางการเงนิ ควรจดั ทาแผนด้วยความรอบคอบและ
ระมัดระวัง และจัดลาดับความสาคญั ว่าอะไรควรทากอ่ นหรอื หลงั เพือ่ ให้สามารถ
ปฏิบตั ิได้อยา่ งถกู ต้องและบรรลตุ ามแผนทว่ี างไว้ ซึง่ หลงั จากวเิ คราะหเ์ ง่อื นไข
และขอ้ จากัดตา่ ง ๆแลว้ ให้ประเมนิ ทางเลือกท่ีดที สี่ ุด แลว้ เขียนแผนการเงินที่
สอดคลอ้ งกับเปา้ หมายของเรา ภายใต้แผนการเงนิ ทีค่ ุณจดั ทาข้ึน จะเป็น

ตัวกาหนดทศิ ทางเพ่ือที่จะให้บรรลุเปา้ หมายทต่ี ้ังไว้ บางแผนอาจจะครอบคลมุ ถึงการ
บริหารเงนิ เช่นการจัดทาบัญชีรายรับ รายจ่ายเพ่ือควบคุมการใชจ้ ่ายเงินบางแผนก็
อาจจะเก่ียวข้องกับการจัดหาสินทรัพย์

เช่นการซ้ือรถหรอื บ้าน
แผนเกี่ยวกบั การออมและ
การลงทุน ก็จะชว่ ยใหค้ ณุ มี
เงนิ ใชใ้ นยามฉุกเฉนิ และช่วย
เพมิ่ ความมั่งคงั่ ในอนาคตได้
แผนการเงิน เพอ่ื การ
เกษยี ณอายดุ ว้ ยเพื่อทจ่ี ะให้
แน่ใจวา่ จะมีเงนิ พอเพียงใน
ยามทีค่ ณุ ไมม่ รี ายได้จากการ
ทางานแล้ว

การเตรียมความพรอ้ มเพ่อื วยั สูงอายุท่ีมคี ุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ

นาแผนไปปฏิบตั ทิ าตามแผนที่วางไวอ้ ย่างเครง่ ครัด โดยหลกั สาคัญ
คือ ต้องมวี นิ ัย ไมผ่ ดั วนั ประกันพรงุ่ หรอื สรุ ่ยุ สุรา่ ยมากไปกวา่ สิ่งที่กาหนดไว้
เพราะถึงแม้จะมแี ผนท่ีดเี พยี งใด หากไมน่ าแผนนั้นมาปฏบิ ตั แิ ล้ว กไ็ ม่
สามารถจะบรรลเุ ปา้ หมายได้ การทจ่ี ะปฏบิ ตั ติ ามแผนทไ่ี ดว้ างไว้ จะต้องลงมือ
ทาอะไรบา้ ง ในกรอบเวลาเทา่ ไร เช่น ต้องออมใหไ้ ด้เดือนละเทา่ ไร ตอ้ งนาเงนิ
ไปลงทุนอะไรบ้าง หรือตอ้ งทาประกนั ภัยเพิ่มในเรือ่ งอะไรบ้าง โดยต้องมกี าร
ตรวจทานด้วยว่า ไดท้ าครบพอทจ่ี ะบรรลุตามเป้าหมายทตี่ ง้ั ไว้แล้วหรือไม่

การเตรียมความพร้อมเพอ่ื วยั สงู อายุทมี่ ีคุณภาพ

มติ ิเศรษฐกจิ

ประเมนิ ผลแผนและประเมนิ เป้าหมายทางการเงนิ การวดั ผลและปรบั ปรุง
เป็นสงิ่ ทส่ี าคัญอย่างหนึง่ ที่จะทาใหท้ ราบว่า สามารถปฏบิ ัติได้ตรงตามเปา้ หมาย
หรือไม่ ทง้ั นี้ยังสามารถนาผลทไ่ี ดไ้ ปพัฒนาและปรบั ปรุงผลการปฏบิ ัตใิ น
อนาคตไดด้ ว้ ย ฉะน้นั หลังจากการปฏิบัตไิ ปไดร้ ะยะหนงึ่ จงึ ต้องหมนั่ ตรวจสอบ
และประเมินผลที่เกิดขึ้นว่า ได้ผลตามทีค่ าดหวังหรอื ไม่ สมมตฐิ านที่วางไว้มีการ
เปลีย่ นไปหรอื ไมอ่ ย่างไร และควรจะมีการปรับเปลี่ยนแผนให้สอดคล้องกับ
สภาวะการทเ่ี ปลย่ี นไปหรอื ไม่ ซ่งึ โดยท่วั ไปเราจะมกี ารทบทวนแผนการเงินปลี ะ 1
คร้ัง ถ้าตรวจสอบและประเมินผลแลว้ ไมส่ ามารถบรรลุเป้าหมายทีว่ างไว้ได้ กต็ ้อง
มกี ารปรบั เปลยี่ นแผนใหเ้ หมาะสม หรอื ขยายระยะเวลาในการปฏิบัตเิ พ่ือบรรลุ
เป้าหมาย หรอื อาจจะตอ้ งปรบั เปลย่ี นเปา้ หมายลงมาซึง่ จากการตรวจสอบและ
ประเมินผลแลว้

การปฏบิ ตั ติ ามแผนท่วี างไว้แลว้
ไม่สามารถบรรลเุ ปา้ หมายทางการเงนิ ได้

การไม่มวี นิ ยั ในตนเองหรือไมส่ ามารถ
ปฏิบัติตามแผนการเงนิ ท่ีวางไว้ได้

การปฏิบัติตามแผนการท่ีวางแผนไว้
อยา่ งเคร่งครัด ไมม่ คี วามยืดหยุ่น

การเตรยี มความพรอ้ มเพอ่ื วยั สูงอายุท่มี คี ณุ ภาพ

มติ ิสงั คม

สานักสง่ เสริมและพิทักษผ์ ู้สูงอายุ (2556)
การจัดสงิ่ แวดล้อมทีเ่ หมาะสมสาหรับผูส้ ูงอายุ คือ การทาสภาพแวดล้อม
ใหเ้ ป็นพน้ื ที่ปลอดภัยเหมาะสมกับการใช้ชวี ติ ประจาวนั และไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ
อันตรายกบั ผสู้ ูงอายุ

การเตรียมความพรอ้ มเพือ่ วัยสูงอายทุ ่ีมีคุณภาพ

มติ ิสงั คม

ลกั ษณะทพี่ กั อาศัยของผ้สู ูงอายุ

มคี วามปลอดภยั ทางกายภาพ จัดให้มีแสงสว่างเพยี งพอบริเวณ
บันไดและทางเข้า มรี าวจบั ในหอ้ งนา้ พ้นื กระเบื้องไมล่ น่ื อปุ กรณ์ปิดเปดิ
นา้ และเปิดประตทู ่ีไมต่ ้องออกแรงมาก มสี ญั ญาณฉุกเฉินจากหวั เตยี ง
หรือห้องน้า สาหรับเรยี กขอความช่วยเหลอื

การเตรียมความพร้อมเพ่ือวัยสูงอายุที่มคี ุณภาพ

มติ ิสงั คม

ลกั ษณะทพ่ี ักอาศัยของผู้สงู อายุ

สามารถเขา้ ถงึ ไดง้ า่ ย การมที างลาดสาหรับรถเข็น ความสงู
ของตทู้ ่ผี ูส้ ูงอายสุ ามารถหยิบของไดส้ ะดวก อยู่ใกลแ้ หลง่ บริการตา่ งๆ
ใกลแ้ หลง่ ชุมชนเดมิ เพ่อื ใหญ้ าตมิ ติ รสามารถมาเยีย่ มเยยี นสะดวก

การเตรยี มความพร้อมเพอื่ วยั สงู อายทุ ี่มคี ุณภาพ

มติ ิสงั คม

ลกั ษณะที่พกั อาศยั ของผู้สูงอายุ

ดูแลรกั ษาง่าย ควรจะออกแบบให้ดแู ลรกั ษาง่ายเท่าท่จี ะเป็นไปได้
ดว้ ยเหตุนีบ้ า้ นทว่ั ๆ ไปควรจะเลก็ ถ้าเป็นหลังใหญ่ควรจะมีห้อง ซง่ึ ง่ายต่อ
การปิดเอาไว้เพ่อื สะดวกสบายในการดูแล บา้ นอาจจะมบี านเล่ือนอลมู เิ นียม
ปอ้ งกนั ฝนและสนามหญ้าท่มี ีพมุ่ ไมเ้ ต้ยี เพ่ือลดงานสนาม

การเตรยี มความพรอ้ มเพือ่ วยั สูงอายทุ ีม่ คี ณุ ภาพ

มติ ิสงั คม

สานักสง่ เสรมิ และพิทกั ษผ์ ู้สงู อายุ (2556)

การเตรียมความพรอ้ มด้านทีอ่ ยูอ่ าศัยและสภาพแวดล้อม
เป็นการตระหนักรู้ ให้ความสาคัญ และมีแนวทางในการ
เตรียมการในด้านท่ีอยู่อาศัย ที่มั่นคง แข็งแรง เพ่ือการใช้ชีวิตประจาวัน
ของผู้สูงอายุได้อย่างเหมาะสม สามารถเข้าถึงบริการสังคมได้อย่าง
สะดวกสบาย สิ่งที่ควรรับรู้ในการเตรียมความพร้อมด้านท่ีอยู่อาศัยและ
สภาพแวดล้อม ท่ีต้ังของที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม สถานที่ตั้ง แหล่งท่ีอยู่
อาศัย ควรมีความสะดวก ปลอดภัยในการเดินทาง อยู่ใกล้แหล่งชุมชน
สามารถติดต่อกับบุตรหลาน ญาติ เพื่อนสนิทได้ง่าย การจัดบ้านและ
สภาพแวดล้อมในบา้ น เป็นการจัดบ้านและสภาพแวดล้อมในบ้าน บริเวณ
บ้านให้เหมาะสมกับสภาพร่างกาย ข้อจากัดของวัย เพ่ือลดอันตรายหรือ
อุบัติเหตุ การทาให้สามารถใช้ชีวิตประจาวันได้ง่ายและสะดวกข้ึน การ
ส่งเสริมสุขภาวะท่ีดี ซึ่งเป็นสิ่งที่สาคัญที่จะช่วย ให้บุคคลสามารถอาศัย
ร่วมกันในบ้านได้อย่างมีความสุขลักษณะการอยู่อาศัย เป็นการวางแผน
ล่วงหน้าว่าจะใช้ชีวิตกับใคร หรืออยู่ลาพัง อยู่ในบ้านตนเอง หรือสถาน
บรกิ ารของรฐั เอกชน

การเตรยี มความพรอ้ มเพื่อวัยสูงอายุทมี่ คี ณุ ภาพ

มติ ิสงั คม

ทางเลอื กของการอยูอ่ าศยั ในวัยสูงอายุ

อย่กู บั ญาติ

คิดกอ่ น - ความสมั พันธข์ องเรากบั ญาติพนี่ ้อง นั้นดไี หม

ข้อดี - อุ่นใจ มีคนให้พง่ึ พาช่วยเหลอื กัน

ความเสยี่ ง - เม่ือหลานๆ เตบิ โตข้นึ อาจจะไม่ได้ใกล้ชิดเราและเร่ืองเงนิ
หากไมต่ กลงกัน ใหช้ ดั เจนเร่ืองคา่ ใช้จา่ ย อาจจะทะเลาะกันได้ใน
ท่สี ดุ

เตรียมตัว - เก็บออมเงนิ คุยกบั ญาติท่ีจะไปอย่บู า้ นหลังเดยี วกันหรือ
คนละหลัง ตกลงรายละเอียดให้ชัดเจน

การเตรยี มความพร้อมเพ่ือวยั สูงอายุที่มคี ุณภาพ

มติ ิสงั คม

ทางเลือกของการอยอู่ าศัยในวยั สูงอายุ

อย่ใู กล้เพ่อื น

คดิ กอ่ น - เพอื่ นที่เราคิดจะอยรู่ ่วมด้วยมีนิสัยใจคอ อยา่ งไร

ขอ้ ดี - อนุ่ ใจ และรสู้ กึ เปน็ อิสระกวา่ ญาติ มคี วามสนใจ
และไลฟ์สไตลค์ ล้ายกัน

ความเสย่ี ง - หากเกิดปัญหาทะเลาะเบาะแว้ง มโี อกาสแตกหกั งา่ ยกวา่

เตรียมตวั - ตอ้ งคุยกัน ต้งั เปา้ หมาย จะอยูย่ งั ไง แล้วเก็บออม ไปซื้อ
ไปสร้าง ไวด้ ว้ ยกันแนะนาให้อย่ใู กล้หมอ เพราะจะไดง้ า่ ยใน
การเขา้ พบ หากมใี ครเจ็บไขไ้ ด้ปว่ ย

การเตรียมความพร้อมเพ่ือวัยสงู อายทุ ี่มคี ณุ ภาพ

มติ ิสงั คม

ทางเลอื กของการอยอู่ าศยั ในวัยสูงอายุ

ไปอย่วู ดั สถานท่ีทางศาสนาทเี่ รานับถอื ศนู ยฟ์ ืน้ ฟูจติ ใจ

คิดกอ่ น - จะไปอย่ใู นฐานะอะไร พนักงาน นกั บวช อาสาสมคั ร
ท่บี ้านใกล้ เพอ่ื วางแผน บทบาทตวั เองให้ชัดเจน

ขอ้ ดี - จิตใจสงบ ได้ทาประโยชนใ์ ห้ผู้คน

ความเส่ยี ง - เลือกสถานที่ดี ๆ เหมาะสมกบั ตวั เรา และการท่ีเรามีเงนิ เก็บ
เงินออมไว้ จะเป็นหลกั ประกนั ให้อุ่นใจวา่ เรามาด้วยใจ
ไมใ่ ช่คนสิ้นไร้ไมต้ อกทาให้รู้สึกด้อยค่า

เตรียมตวั -เกบ็ ออมใหอ้ ย่างน้อยทส่ี ุด พอท่จี ะ “กนิ อยู่อย่างประหยัด”
บอกญาติไวด้ ว้ ยว่าเราจะไปอยู่ไหน เผ่อื กรณีฉุกเฉนิ จะได้
ตดิ ตอ่ ได้

การเตรยี มความพรอ้ มเพือ่ วยั สูงอายุท่ีมีคุณภาพ

มติ ิสงั คม

ทางเลือกของการอยู่อาศัยในวัยสูงอายุ

บา้ นพักคนชรา ท้งั ของรฐั และเอกชน

คิดกอ่ น ขอ้ ดี
- ศกึ ษาทาความเข้าใจวถิ ชี วี ติ ในบา้ นพกั - มคี นดูแล ส่วนใหญ่มที ีมหมอ
คนชรา การอย่กู บั เพอ่ื นวยั เดยี วกัน มคี น พยาบาล คนงาน นักกจิ กรรมคอย
ดแู ล มีกจิ กรรม เปน็ คนทร่ี บั ไดก้ ับ การ ดแู ล มีอาหารการกนิ ถูกสขุ ลักษณะ
เหน็ คนเจ็บ คนตาย ทาใจได้ หากไม่มีใคร และมีส่งิ แวดล้อมดี
ว่างไปเยย่ี มเยยี น บอ่ ย ๆ
เตรยี มตวั
ความเสีย่ ง - ศึกษาขอ้ มลู บ้านพกั คนชรา เพื่อ
- อาจมีความเส่ียงของเงนิ ออมไวไ้ ม่พอ เลอื กวา่ จะไปอยูแ่ นวไหน ระดับไหน
รวมถึงอาจเกิดปัญหาทางจติ ใจ ธรรมดา พเิ ศษ ในกรุงเทพฯ หรอื
ตา่ งจังหวดั

การเตรยี มความพร้อมเพอ่ื วัยสงู อายทุ ีม่ คี ณุ ภาพ

มติ ิสงั คม

ทางเลือกของการอยู่อาศยั ในวัยสงู อายุ

การเตรยี มความพร้อมเพ่อื วัยสูงอายทุ มี่ ีคุณภาพ

การเปลีย่ นแปลงทางรา่ งกายและจติ ใจของวัยสูงอายุ

ระบบผวิ หนัง ผวิ หนงั เหีย่ วย่น

ผิวแห้งลอกเปน็ ขุย ชนั้ ผวิ หนังบางลง
การสร้างเม็ดสลี ดลง เส้นใยอลี าสตินลดลง

ผิวหนังเห่ียวและมีรอยย่นมากข้นึ

การไหลเวียนเลือดทผ่ี วิ หนังลดลง
ทาใหเ้ กิดแผลกดทับไดง้ ่าย

น้าและไขมนั ใตผ้ ิวหนังมีปริมาณลดลง
ทาให้ทนต่อความหนาวเยน็ ได้นอ้ ยลง

เสน้ ใยคอลลาเจนใหญแ่ ละแขง็ ตัวมากขึน้

เซลล์ผิวหนงั มจี านวนลดลงและเจรญิ เติบโตช้า

การเตรียมความพรอ้ มเพ่อื วัยสูงอายทุ ี่มคี ุณภาพ

การเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและจิตใจของวัยสงู อายุ

ระบบผิวหนงั ผมและขนมจี านวนลดลง
เส้นผมรว่ งและแหง้ ง่าย
ผมและขนทวั่ ไปสจี างลง
กลายเปน็ สีเทาหรือสขี าว

การสรา้ งเมด็ สขี องผม ชัน้ ผิวหนงั บางลง
และผวิ ลดลง เสน้ ใยอีลาสตินลดลง

ผวิ แห้งลอกเป็นขุย การดูแลระบบผวิ หนงั

ผวิ หนังเหีย่ วและมีรอยย่นมากขน้ึ หม่นั ตรวจเชค็
บริเวณผวิ หนังเสมอ ๆ
น้าและไขมันใตผ้ ิวหนังมปี ริมาณลดลง
ทาใหท้ นตอ่ ความหนาวเย็นได้นอ้ ยลง หลกี เลย่ี งการอาบนา้ บ่อยๆ
เพราะจะทาให้ผวิ แห้งได้ง่าย
เส้นใยคอลลาเจนใหญแ่ ละแข็งตัวมากข้นึ
ทาโลชน่ั เพ่อื เพ่มิ ความชุม่ ช้ืน

เซลลผ์ วิ หนังมีจานวนลดลงและเจริญเตบิ โตชา้

การไหลเวยี นเลือดท่ผี วิ หนงั ลดลงทาใหเ้ กิดแผลกดทับได้งา่ ย