Andrzej Filipowicz - wspomnienia 18.b3 £a2+ 19.£b2 £:b2+ 20.
¢:b2 f:e6 21.f3 ¦c7 22.¦a1 c4
Szachowe epizody(49) 23.b:c4 d:c4 24.¥c2 ¦b8+ 25.
¢c1 ¤d5 26.¦e1 c3 27.¦a3 ¤b4
Warszawa, paŸdziernik 1964 Symultany odegra³y wielk¹ rolê w 28.¦e2 ¦d8 29.e4 ¦c6! 30.¦e3
rozwoju szachów, a na szczególne ¦d2 31.¦e:c3 ¦:c2+ 32.¦:c2
Zwyciêstwo w II Turnieju w Pola- podkreœlenie zas³uguj¹ tournée mi- ¦:c2+ 0-1
nicy Zdroju i wype³nienie I normy na strzów œwiata z seansami gry jedno-
tytu³ IM wprowadzi³o mnie do elitar- czesnej po wielu krajach. Wielowie- Licz¹cy 14-lat Botwinnik mia³ ju¿ I
nego grona polskich szachistów. W kowa tradycja symultan mo¿e po- kategoriê i zosta³ zaproszony imien-
owym czasie by³ tylko jeden polski szczyciæ siê wspania³ymi przyk³ada- nie przez Jakowa Rochlina. Spe³ni³
arcymistrz Mieczys³aw Najdorf, mi. M³ody Michai³ Botwinnik wy- oczekiwania i by³ jednym z czterech
mieszkaj¹cy w Buenos Aires i repre- gra³ w symultanie z III mistrzem graczy, którzy pokonali Capablankê.
zentuj¹cy Argentynê po 1945 r. Mie- œwiata (1921-1927) Jose Raulem Ca- Rozpowszechniono natychmiast „le-
liœmy zaledwie trzech mistrzów miê- pablank¹ w Leningradzie, w 1925 r. gendê“, ¿e po partii Capablanca po-
dzynarodowych Kazimierza Makar- klepa³ m³odego Miszê po plecach i
czyka i Kazimierza Platera (obu od Gambit hetmañski D51 przepowiedzia³ mu wspania³¹ przy-
1950 r.) oraz Bogdana Œliwê (od sz³oœæ. Jednak¿e po latach sam Bo-
1953 r.), nie licz¹c Paulina Frydma- J. Capablanca - M. Botwinnik, twinnik zdementowa³ tê „bajeczkê“,
na (IM od 1955 r.), który te¿ po 1939 symultana, Leningrad 1925, 1.d4 mówi¹c, ¿e mistrz œwiata by³ po po-
roku pozosta³ w Argentynie. Do- d5 2.c4 e6 3.¤c3 ¤f6 4.¥g5 ra¿ce bardzo niezadowolony i bez
dam, ¿e dwaj nasi czo³owi zawodnicy ¤bd7 5.e3 ¥b4 6.c:d5 e:d5 7. s³owa zmiót³ bierki z szachownicy.
Jacek Bednarski i Zbigniew Doda £b3 c5 8.d:c5 £a5 9.¥:f6 ¤:f6
mieli ju¿ wype³nione wszystkie nor- 10.0-0-0 0-0 11.¤f3 ¥e6 12. Sens mistrza œwiata w Leningra-
my IM i czekali na nadanie tytu³u na ¤d4 ¦ac8 13.c6 dzie by³ wy³¹czn¹ zas³ug¹ Jakowa
Kongresie FIDE w 1964 roku. Rochlina, który zdo³a³ namówiæ Ca-
XIIIIIIIIY pablankê, aby w wolnym dniu wiel-
Moje partie z Aleksandrem To- 9-+r+-trk+0 kiego turnieju w Moskwie (10 XI - 8
³uszem i Bogdanem Pietrusiakiem 9zpp+-+pzpp0 XII 1925), pojecha³ zim¹ na jeden
ukaza³y siê z komentarzami w 9-+P+lsn-+0 dzieñ poci¹giem do Leningradu. Na-
Deutsche Schachzeitung 11-1964, 9wq-+p+-+-0 turalnie, ani wysokie honorarium,
a potem w innych czasopismach. 9-vl-sN-+-+0 ani oddzielny przedzia³ w poci¹gu,
9+QsN-zP-+-0 nie przekona³yby Kubañczyka. Jed-
Sukces zaowocowa³ m.in. zapro- 9PzP-+-zPPzP0 nak¿e Rochlin dowiedzia³ siê, ¿e nie-
szeniami na symultany. Ju¿ 3 X 1964 9+-mKR+L+R0 zwykle przystojny, o egzotycznej
zagra³em seans gry jednoczesnej na xiiiiiiiiy urodzie Capablanca by³ konsulem
17 szachownicach w Domu Kultury, Kuby w Rosji, w Sankt Petersburgu
przy ul. Elektoralnej w Warszawie. 13...¥:c3! 14.£:c3 (14.b:c3? w 1913 roku i mia³ tam przyjació³kê.
Po nieca³ych dwóch godzinach uzy- ¤e4 z wygran¹) 14...£:a2 15.¥d3 Rochlin j¹ odnalaz³ i zainteresowa³
ska³em +16 =0 -1, bowiem moja rêka b:c6 16.¢c2 c5 17.¤:e6 £a4+ Kubañczyka bezpoœrednim spotka-
doœæ szybko stawia³a bierki na od- niem. Na konsekwencje wyprawy
powiednich polach. Jedno „obejœcie nie trzeba by³o d³ugo czekaæ. Po po-
kó³ka“ nie zajmowa³o mi wiêcej ni¿
5-6 minut, a w miarê ubywania ry-
wali jeszcze mniej.
Symultany w owych czasach by³y Leningrad 1935. Jakow Rochlin, Jose Raul Capablanca i Michai³ Botwinnik
bardzo popularne i stanowi³y dla du-
¿ego grona amatorów i juniorów je-
dyn¹ mo¿liwoœæ zagrania partii z mi-
strzem. By³y to z regu³y znacznie po-
wa¿niejsze partie, ni¿ obecna bezpo-
œrednia gra w openach, nie mówi¹c
ju¿ o szachach szybkich czy blit-
zach. Uczestnicy zapisywali posuniê-
cia i potem analizowali przebieg par-
tii, czasem te¿ z symultanist¹.
20 magazyn SZACHISTA styczeñ 2014
Szachowe epizody AF (49)
wrocie do Moskwy, w kolejnej run- ¤d4+ 50.¢e3 ¤e6 51.¤e7 ¤g7 katedrê szachów w Instytucie Kul-
dzie, Jose Raul Capablanca przegra³ 52.¢f3 ¤e6 53.¤g8+ ¢g7 54.¤e7 tury Fizycznej w Leningradzie i
bez walki z Werlinskim, chocia¿ wy- ¥c2 55.¦a2 f5 56.¢e3 ¥e4 57. obroni³ tam pierwsz¹ w historii pra-
konano wiele posuniêæ. ¦a5 ¥d4+ 58.¢d2 ¥c5 59.¦:c5 cê doktorsk¹ na temat metodyki
¤:c5 60.¢e3 ¢f6 0-1 nauki gry w szachy. Pomys³owoœæ
Pionkiem hetmañskim D00 szachistów nie ma granic!
By³a to jedna z 34 pora¿ek, jakie
J. Capablanca - B. Werlinski, dozna³ Capablanca w karierze. Kilka dni po symultanie wróci³em
Moskwa 1925, 1.d4 d5 2.e3 ¤f6 Spowodowa³a spadek w moskiew- do b³yskawicznych turniejów w „Le-
3.¥d3 c5 4.c3 ¤c6 5.d:c5 a5 6. skim turnieju na III miejsce: Bogo- gionie“, bo tydzieñ bez turniejowego
¤d2 e5 7.¥b5 ¥:c5 8.¤gf3 £c7 lubow 15,5 p. (z 20); Lasker 14 p.; blitza uwa¿a³em za stracony. Blitz
9.£a4 0-0 10.¥:c6 b:c6 11.b3 Capablanca 13,5 p.; Marshall 12,5 P-5', 6 X 1964: Filipowicz Andrzej
¥a6 12.¥b2 d4 13.c4 ¦fb8 14. p.; Tartakower i Torre po 12 p. itd. 5 p. (z 6); Gawlikowski Stanis³aw 3,5
e:d4 e:d4 15.¤:d4 £e5+ 16.¢f1 p.; Skipietrow Micha³ 2 p.; Burakow-
¥:d4 17.¤f3 Jakow Rochlin, silny szachista i ski Zygmunt 1,5 p. oraz blitz P-5', 9
wielki entuzjasta królewskiej gry X 1964: Witkowski Stefan 6 p. (z 7);
XIIIIIIIIY znakomicie wpasowa³ siê w system Filipowicz Andrzej 5,5 p.; Gawlikow-
9rtr-+-+k+0 radziecki i pomaga³ szachistom jak ski Stanis³aw 5 p.; Pytlakowski An-
9+-+-+pzpp0 tylko móg³. Za³atwi³ Botwinnikowi drzej 4,5 p.; Burakowski Zygmunt 3,5
9l+p+-sn-+0 przyjêcie studia, na które przyjmo- p.; Chrzanowski Ryszard 2,5 p.; Pa-
9zp-+-wq-+-0 wano tylko dzieci robotników. Wy- puga 1 p. i Konarzewski 0 p.
9Q+Pvl-+-+0 stawi³ specjalne zaœwiadczenie Bo-
9+P+-+N+-0 twinnikowi, ¿e jest synem „lekarza - T.S.C. Berlin -
9PvL-+-zPPzP0 robotnika“ (!), bo ojciec Botwinnika „Legion“ Warszawa 12,5-7,5
9tR-+-+K+R0 by³ technikiem dentystycznym. Bê-
xiiiiiiiiy d¹c na przyjêciu u starego bolszewi- Berlin NRD, 16-19 X 1964
ka Niko³aja Podwojskiego, wspó³-
17...¥:b2 18.¤:e5 ¥:a1 19. pracownika W³adimira Lenina za- Mecz z wielokrotnym mistrzem i
¤:c6 ¦e8 20.f3 ¤d5 21.¢f2 ¤c3 da³ mu s³ynne pytanie: - „Czy to aktualnym wicemistrzem NRD
22.£:a5 ¥:c4 23.¦e1 ¥e6 24. prawda, ¿e Lenin uwa¿a³ szachy za Turn und Sport Club by³ rozegrany
£c5 ¦:a2+ 25.¢f1 h6 26.f4 ¦ea8 gimnastykê umys³u?“. „Prawda!“ - z okazji 15-lecia Niemieckiej Repu-
27.f5 ¥:b3 28.f6 ¤a4 29.¤e7+ odpowiedzia³ bolszewik. Po latach bliki Demokratycznej w sali Frie-
¢h8 30.£b5 ¥c2 31.¤d5 ¤c3 okaza³o siê, ¿e Lenin nigdy nic ta- zen Stadion. Tempo 45 pos./2,5h i
32.¦e8+ ¢h7 33.¦:a8 ¤:b5 34. kiego nie powiedzia³, a te s³owa wy- 18 pos./1h w dogrywce. Na pierw-
¦:a2 ¥d3+ 35.¢e1 ¥e5 36.g3 powiedzia³ ju¿ w 1803 roku Anglik szych czterech deskach grali repre-
g:f6 37.¦a5 ¤d4 38.¢f2 ¤c6 39. Peter Pratt, kompozytor szachowy i zentanci NRD, którzy byli zawo-
¦a4 ¢g7 40.¢e3 ¥f5 41.¦a6 ¤d4 gracz œredniego poziomu. Niemniej dowcami i otrzymywali pañstwowe
42.¤e7 ¥h7 43.¤d5 ¤e6 44.¦a4 jednak taki slogan wisia³ przez dzie- stypendia. Nie usprawiedliwia to
h5 45.¦h4 ¥g6 46.¦a4 ¢h6 47. si¹tki lat we wszystkich klubach Ro- jednak naszej wysokiej pora¿ki w I
¢f3 ¤d4+ 48.¢e3 ¤f5+ 49.¢f3 sji i pomaga³ w rozwoju dyscypliny. rundzie 2,5-7,5. W drugiej pad³ re-
Jakow Rochlin za³o¿y³ te¿ pierwsz¹ mis 5-5. W I rundzie Janek Adamski
zamieni³ wynik.
W parku, Berlin1964. Czes³aw Krulisch, Jan Adamski, J. Adamski - O. Thal
Andrzej Pytlakowski, W³adys³aw Litmanowicz, Rafa³ Marsza³ek, Legion - TSC, Berlin 1964
Zdzis³aw Schneider i Ryszard Chrzanowski XIIIIIIIIY
9r+-+-trk+0
9+lwq-+-zpp0
9pzp-vlp+-+0
9+-+p+p+-0
9-+PzP-+-+0
9+P+L+P+Q0
9P+N+-+K+0
9+-vLR+R+-0
xiiiiiiiiy
Figura wiêcej, wygrywa wszyst-
magazyn SZACHISTA styczeñ 2014 21
Szachowe epizody AF (49)
Na ulicy w Berlinie 1964 rok. Berlin1964. Czes³aw Krulisch, Jan Adamski,
Ryszard Chrzanowski, Andrzej Filipowicz Andrzej Pytlakowski, Andrzej Filipowicz, Rafa³ Marsza³ek,
i Rafa³ Marsza³ek Zdzis³aw Schneider i Ryszard Chrzanowski
ko, ale zdarzaj¹ siê wyj¹tki. Auto- £:f4 ¦:f4 27.c4 b:c3 28.¦:c3 ralnie nie by³o mo¿liwoœci poje-
matyczna próba uproszczenia 23. ¥a6 29.¦:c5 ¦af8 30.¦e3 ¥b5 chania do Berlina Zachodniego.
¥a3?? ¥:a3 24.¤:a3 ¦f6 i ... okazu- 31.¦:e6 (31.g5 h:g5 32.¥h3 ¥d7 33.
je siê, ¿e bia³e trac¹ damkê. 25.¦f2 b4 ¦b8-+) 31...¤:e6 32.¦:b5 ¤d4 Spacerowaliœmy te¿ ca³ym zespo-
¦h6 26.¥:f5 ¦:h3 (26...e:f5 27.£:f5 33.¥:d5+ ¢h8 34.¦a5 ¤e2+ 35. ³em po parku. Któryœ z naszych sza-
¦g6+ 28.¢f1 £g3 29.£e5 £h3+ 30. ¢h1 ¦f2 36.¦:a3 ¤g3+ 37.¢g1 chistów rozgl¹da³ siê za toalet¹, co
¢e1 ¦e6) 27.¥:e6+ ¢h8 28.¥:h3 ¤e2+ 38.¢h1 ¤f4 39.¥e4? Po 39. natychmiast zripostowa³ cz³onek
£e7 29.¤b1 d:c4 30.b:c4 £g5+ ¥c4 ¦d8 40.¤f1 jeszcze mo¿na wal- kierownictwa: „Pewnie skasowano,
31.¢f1 ¦d8 32.d5 b5 0-1 czyæ. 39...¦c8 40.¦a8 ¦:a8 41. tak jak w Polsce - i doda³ w prostych
¥:a8 ¦:a2 0-1 ¿o³nierskich s³owach - u nas stwier-
Ja te¿ niepotrzebnie komplikowa- dzono, ¿e WC s¹ zbyteczne, bo ma³e
³em pozycjê, zamiast j¹ uproœciæ. Wyniki: Fuchs Reinhardt - Filipo- dzieci robi¹ wszêdzie, m³odzie¿ s... na
wicz Andrzej 1,5-0,5; Zinn Lothar - wszystko, partyjny z byle „g…” leci do
A. Filipowicz - R. Fuchs Plater Kazimierz 1,5-0,5; Baumbach KC (Komitet Centralny PZPR), a
Legion - TSC (r.1), Berlin 1964 Fritz - Gawlikowski Stanis³aw 1-1; reszta z zaparciem buduje socjalizm“.
Golz Werner - Szukszta Janusz 1-1; W po³owie lat 60-ych ju¿ mo¿na by-
XIIIIIIIIY Handel Horst - Pytlakowski Andrzej ³o takie dowcipy opowiadaæ.
9r+lwq-trk+0 0,5-1,5; Strack Bodo - Litmanowicz
9+-sn-+pzp-0 W³adys³aw 1-1; Thal Olaf - Adamski W ostatnim dniu pobytu rozegrali-
9-+n+p+-zp0 Jan 2-0; Brüntrup Dieter - Skipietrow œmy mecz b³yskawiczny z T.S.C.
9+-zppzP-+P0 Micha³ 2-0; Brameyer Hermann - Berlin systemem scheveningen,
9pzp-zP-+-+0 Marsza³ek Rafa³ 1-1; Rittner Horst - który zakoñczy³ siê nasz¹ klêsk¹
9+-+-+NzP-0 Krulisch Czes³aw 1-0; Rittner Horst - 31,5 - 68,5, pokazuj¹c raz jeszcze ni-
9PzPPwQ-zPL+0 Sztejn Emanuel 0-1. ski poziom blitzów w naszym kraju.
9tR-+-tRNmK-0 Indywidualne wyniki meczu blitzo-
xiiiiiiiiy Dru¿ynie towarzyszyli p³k. Zdzi- wego (P-5'): TSC Berlin: Thal Olaf
s³aw Schneider i Ryszard Chrza- i Baumbach Fritz po 9 p. (z 10);
17.¤1h2? Kontynuacja 17.d:c5 nowski. Mieszkaliœmy na przed- Zinn Lothar i Golz Werner po 8,5 p.;
¤b5 18.c4 b:c3 (18...d:c4 19.£:d8 mieœciach Berlina Wschodniego Brüntrup Dieter 7,5 p.; Handel
¦:d8 20.¤3d2+/-) 19.b:c3 £e7 20.c4 oko³o 30 km od centrum, nad Horst 8 p.; Brameyer Hermann 6 p.;
d:c4 21.£e3 prowadzi³a do równej piêknym jeziorem z torem wioœlar- Platz Hans i Fuchs Reinhardt po 5,5
gry. 17...a3 18.b3? (18.c3 ¤b5 19. skim. Gospodarze umo¿liwili nam Fross 4 p. oraz „Legion“ Warsza-
d:c5 a:b2 20.£:b2 ¤:c3 21.a3=) 18... zwiedzenie miasta. Zobaczyliœmy wa: Filipowicz Andrzej 6,5 p.; Mar-
¤b5 19.g4 f6 20.£e3? (20.d:c5 Plac Aleksandra, Bramê Branden- sza³ek Rafa³ 5,5 p.; Adamski Jan 4,5
¤c3 21.e:f6 £:f6 22.g5 h:g5 23.¤g4 bursk¹, g³ówn¹ ulicê Berlina, s³yn- p.; Szukszta Janusz 3,5 p.; Gawlikow-
£e7-/+) 20...¤b:d4 21.¦ac1 f:e5 n¹ Unter den Linden (ulica pod li- ski Stanis³aw i Skipietrow Micha³ po
22.¤:e5 ¤:e5 23.£:e5 £h4 24. pami), ogl¹daliœmy te¿ socjali- 2,5 p.; Pytlakowski Andrzej i Litma-
£e3 £f6 25.f4 (25.c3 b:c3 26.¦:c3 styczne budownictwo w postaci, nowicz W³adys³aw po 2 p.; Krulisch
¦a5 27.£d2 ¥a6-/+) 25...£:f4 26. podobnych bloków, jak w Polsce, Czes³aw 1 p.; Plater Kazimierz 1 p. (z
ale znacznie lepszej jakoœci. Natu- 4); Sztejn Emanuel 0,5 p. (z 6) p.
22 magazyn SZACHISTA styczeñ 2014
Szachowe epizody AF (49)
Blitze by³y dla mnie zawsze polet- Obrona sycylijska B72 £d8+ 1-0. 13.f:g6 Nasza nowa pró-
kiem doœwiadczalnym i dobrym ba, 13...h:g6 14.¥f3 e6 Analizo-
uzupe³nieniem pracy nad szachami, A. Filipowicz i E. Sztejn - waliœmy te¿ 14...¤:g4 15.¥:g4 ¥:g4
bo bezpoœrednia rywalizacja przy J. Adamski i A. Pytlakowski, 16.£:g4 ¤:c2+ 17.¢e2 ¤:a1 18.¦:a1
szachownicy jest wa¿niejsza od pra- WAT (P-30'), Warszawa 1964, 1.e4 ¥:c3 19.b:c3 £:d5+/-. 15.d:e6 ¥:e6
cy domowej, nawet przy obecnym c5 2.¤f3 d6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 16.0-0 (16.¥c5! ¥:b3 17.a:b3 ¦e8+
korzystaniu z komputerów i grze w ¤f6 5.¤c3 g6 6.¥e2 ¥g7 7.¥e3 18.¢f2 £c7 19.¥:b4 ¦ad8 20.£c1 £b6+
Internecie. Zupe³nie inaczej wygl¹- ¤c6 8.¤b3 0-0 (8...¥e6 9.f4 d5 21.¢g2 £:b4 22.¦d1 ¦:d1 23.£:d1 £f4
da szachownica na ekranie, ni¿ na 10.e5) 9.f4 ¥e6 10.g4 10...d5 24.¦a4+/-) 16...¤bd5 17.¥d4
stole. Posuniêcia wykonywane my- 11.f5 ¥c8 12.e:d5 ¤b4 ¤:c3 18.b:c3 £c7 19.g5 ¤d7 20.
sz¹ s¹ znacznie szybsze od tych wy- ¥:g7 ¢:g7 21.£d4+ ¢g8 22.¦ae1
konywanych rêk¹, któr¹ nie tylko XIIIIIIIIY ¦ac8 23.¦e3 ¦fd8 24.£:a7 £f4
chwytamy bierkê i stawiamy na po- 9r+lwq-trk+0 25.¥:b7 £:g5+ 26.¦g3 £e5 27.
lu, ale te¿ musimy nacisn¹æ zegar. 9zpp+-zppvlp0 ¥:c8 ¦:c8 28.£d4 £h5 29.a4 ¦c4
To diametralnie ró¿ne warunki gry, 9-+-+-snp+0 30.£d1 1-0
nie wspominaj¹c ju¿ o zachowaniu 9+-+P+P+-0
innych zawodników, kibiców, opra- 9-sn-+-+P+0 W kolejnej partii treningowej
wie rozgrywek i tym podobnych 9+NsN-vL-+-0 gra³em przeciwko otwarciu kró-
okolicznoœci wp³ywaj¹cych na re- 9PzPP+L+-zP0 lewsko-indyjskiemu, aby zobaczyæ
zultat partii. Bardzo wa¿na jest te¿ 9tR-+QmK-+R0 jak to wygl¹da od strony czarnych.
walka „twarz¹ w twarz“, powoduj¹- xiiiiiiiiy
ca emocje, nieznane w pojedynkach Otwarcie królewsko-indyjskie A08
w Internecie. Pozycja ze s³ynnej partii Botwin-
nik - Alechin, Nottingham 1936, w R. Gr¹bczewski - A. Filipowicz,
Dodatkowym elementem pracy której grano 13.d6 £:d6 14.¥c5 £f4 Partia treningowa, Warszawa 1964,
nad szachami by³y partie konsulta- 15.¦f1 £:h2 16.¥:b4 ¤:g4 17.¥:g4 1.e4 c5 2.¤f3 e6 3.d3 d5 4.
cyjne i trenigowe z odpowiednio £g3+ 18.¦f2 £g1+ 19.¦f1 £g3+ 20.¦f2 ¤bd2 ¤c6 5.g3 ¤f6 6.¥g2 ¥e7 7.
dobranymi rywalami z punktu wi- £g1+ z remisem. Natomiast w me- 0-0 0-0 8.¦e1 d:e4 9.d:e4 e5
dzenia debiutów i stylu gry. W czu R. Fischer - S. Reshevsky, Nowy 10.c3 £c7 11.£e2 h6 12.¤f1
1964 roku rozegra³em kilka takich Jork 1961 grano: 13.¥f3 g:f5 14.a3 ¥e6 13.¤h4 ¦fd8 14.¤e3 Pozycja
partii pod k¹tem rozszerzenia re- f:g4 15.¥g2 ¤a6 16.£d3 e6 17.0-0-0 spotykana w wielu partiach w XXI
pertuaru debiutowego i sprawdze- ¤:d5 18.h3 g3 19.¦hg1 £d6 20.¥:d5 wieku, ale znalaz³em nowe posuniê-
nia wariantów. W klubie szacho- e:d5 21.¤:d5 ¢h8 22.¥f4 £g6 23.£d2 cie. 14...c4 15.¤hf5 b5 16.a4 b4
wym w Wojskowej Akademii ¥:h3 24.¦:g3 ¥g4 25.¦h1 ¦fe8 26.¤e3 17.¤:e7+ ¤:e7 18.¤f5 a5 19. f4
Technicznej rozegraliœmy partiê £e4 27.£h2 ¥e6 28.¦:g7 ¢:g7 29. ¤c6 20.¦f1 b:c3 21.b:c3 ¦d3
konsultacyjn¹ w obecnoœci grona £h6+ ¢g8 30.¦g1+ £g6 31.¦:g6+ f:g6 22.f:e5 (22.¤e3 ¦:c3 23.¤d5 ¥:d5
osób. Sprawdzaliœmy ostry system 32.¤d4 ¦ad8 33.¥e5 ¦d7 34.¤:e6 ¦:e6 24.e:d5 ¤d4-/+) 22...£:e5 23.¥f4
w wariancie smoczym. 35.¤g4 ¦f7 36.£g5 ¦f1+ 37.¢d2 h5 38. £:c3 24.¦ac1 £a3 25.¦a1 £f8
26.¤e3 ¤d4 27.£b2 c3 28.£b6
¤e2+ 29.¢h1 ¤:f4 30.g:f4 ¦b8
31.£a7 ¦a8 32.£b6 £d8 33.
£:d8+ ¦a:d8 34.¦fe1
XIIIIIIIIY
9-+-tr-+k+0
9+-+-+pzp-0
9-+-+lsn-zp0
9zp-+-+-+-0
9P+-+PzP-+0
9+-zprsN-+-0
9-+-+-+LzP0
9tR-+-tR-+K0
xiiiiiiiiy
Berlin1964. Zdzis³aw Schneider, Rafa³ Marsza³ek, Jan Adamski, 34...¦:e3 35.¦:e3 c2 36.¦c1
Micha³ Skipietrow, Stanis³aw Gawlikowski i Kazimierz Plater ¦d1+ 37.¦e1 ¥g4 38.e5 ¦:e1+
39.¦:e1 ¥d1 40.e:f6 c1£ 0-1
magazyn SZACHISTA styczeñ 2014 23
Szachowe epizody AF (49)
To samo otwarcie wypróbowa³em XIIIIIIIIY sfinansowanie kosztów podró¿y, ale
w treningowym meczu z Rafa³em 9r+l+r+k+0 nie by³o œrodków na zgrupowanie
Marsza³kiem, wygranym 3,5-0,5. 9+-wq-+p+p0 szkoleniowe czy wypoczynkowe. Za-
Tym razem gra³em czarnymi naj- 9-zp-+-snp+0 wodnicy dostali tylko niewielkie su-
lepszy plan, 9zp-zpp+-sn-0 my na zatrudnienie konsultantów
9-+-zP-+PzP0 przy indywidualnej pracy.
Otwarcie królewsko-indyjskie A08 9zP-zPQzPPsN-0
9-+-+-+K+0 By³y te¿ k³opoty z podró¿¹, gdy¿
R. Marsza³ek - A. Filipowicz, 9tRLvL-+-+R0 liczba lotów by³a wielokrotnie mniej-
Mecz treningowy (r. 4), Warszawa xiiiiiiiiy sza, ni¿ obecnie, a bezpoœrednie po-
1964, 1.e4 c5 2.¤f3 e6 3.d3 ¤c6 ³¹czenia dotyczy³y niewielu krajów.
4.g3 ¥e7 5.¥g2 ¤f6 6.0-0 d5 7. 20...¤:f3 21.¢:f3 ¥:g4+ 22. Do Izraela mogliœmy lecieæ przez
¤bd2 0-0 8.¦e1 b5 9.£e2 a5 ¢g2 ¤e4 23.¤:e4 d:e4 24.£f1 Ateny lub Wiedeñ. Wybrano Wie-
10.e5 ¤d7 11.¤f1 ¥f3+ 25.¢f2 ¥:h1 26.£:h1 f5 27. deñ, co da³o nam mo¿liwoœæ dwu-
£g2? (27.h5 g5 28.£g2 h6=/+) 27... krotnego pobytu w piêknej stolicy
XIIIIIIIIY c:d4 28.¥a2+ ¢g7 29.¥b2 d:e3+ Austrii, licz¹cej wówczas ok. miliona
9r+lwq-trk+0 30.¢e2 ¦ad8 31.c4+ ¢f8 32.¥c3 mieszkañców. By³ to dla mnie pierw-
9+-+nvlpzpp0 ¦d3 33.¦c1 £f4 34.¦f1 £h6 35. szy pobyt w zachodnim mieœcie.
9-+n+p+-+0 £g3 £h5+ 36.¦f3 ¦ed8 0-1 Spacerowaliœmy zachwyceni po Ma-
9zppzppzP-+-0 riahilfer Strasse, jednej z central-
9-+-+-+-+0 XVI Olimpiada nych ulic Wiednia, ze wspania³ymi
9+-+P+NzP-0 sklepami. Czuliœmy siê jak w „raju“,
9PzPP+QzPLzP0 Tel Awiw, Izrael, 2-25 XI 1964 jak to okreœli³ wiele lat póŸniej czeski
9tR-vL-tRNmK-0 GM Eduard Meduna, który zwierza³
xiiiiiiiiy Zakwalifikowanie siê do reprezen- mi siê w 1973 roku, ¿e jego marze-
tacji olimpijskiej nie oznacza³o jesz- niem jest zagranie jednego turnieju
11...d4!? W licznych partiach w cze wyjazdu do Tel Awiwu, bowiem rocznie na Zachodzie, czyli „w raju“!
XXI wieku grano tutaj 11...b4 12.h4 nasz udzia³ w olimpiadzie sta³ pod
¥a6. 12.¥f4 ¤b6 13.h4 ¤d5 14. du¿ym znakiem zapytania i to a¿ do Odwiedziliœmy te¿ Wiedeñski Pra-
¥g5 a4 15.¤1d2 a3 16.b3 ¤c3 koñca wrzeœnia 1964 roku. W³adze ter, jeden z najwiêkszych parków na
17.£f1 ¤b4 18.¥:e7 £:e7 19. sportowe PRL (GKKFiT) skreœli³y œwiecie. By³y to dawne tereny ³o-
¤g5 ¥b7 20.¥:b7 £:b7 21.¤de4 ten start z kalendarzowych kontak- wieckie panuj¹cej w Austrii dynastii
¤:c2 22.£g2 £d5 23.£f3 £:e5 tów PZSzach. Olimpiada nawet nie Habsburgów, które w po³owie XVIII
24.¤:c3 ¤:e1 25.£h5 ¤f3+ 26. figurowa³a, jako pozycja alternatyw- wieku udostêpni³ mieszkañcom ce-
£:f3 d:c3 27.¦c1 b4 28.¤:f7 £f6 na, co uzasadniano, jak zwykle, bra- sarz Józef II. Jest to te¿ najwiêksze w
29.£:f6 g:f6 30.¤h6+ ¢g7 0-1 kiem œrodków finansowych. Pierw- Europie weso³e miasteczko, ale nie
szym krokiem prezesa PZSzach Je- staæ nas by³o na korzystanie z wielu
Tak wygl¹da³a moja praca w la- rzego Putramenta by³o za³atwienie rozrywek, z uwagi na bardzo skrom-
tach 60-ych. Naturalnie partie kon- zgody na udzia³ w olimpiadzie i wte- ne kieszonkowe, którym dyspono-
sultacyjne zapisywa³em i analizo- dy rozpoczê³o siê ¿mudne szukanie waliœmy. Z tego te¿ powodu poru-
wa³em. W meczu z Rafa³em gra³em niezbêdnych kwot. Pomog³y Okrê- szaliœmy siê piechot¹, bo koszty bile-
trzy partie czarnymi, bo przypomi- gowe Zwi¹zki Szachowe, które zade- tu tramwajowego w przeliczeniu na
na³em sobie obronê Nimzowitscha. klarowa³y pewne sumy na „fundusz z³otówki by³y niewiarygodnie wyso-
olimpijski“. £ódzki Zwi¹zek Szacho- kie, wielokrotnie wiêksze ni¿ w Pol-
Obrona Nimzowitscha E49 wy da³ 2.000 z³, Dolnoœl¹ski - 5.000, sce. Korzystaliœmy te¿ z zabranego z
Œl¹ski (w³aœciwie Czêstochowa) - kraju suchego prowiantu, a kupili-
R. Marsza³ek - A. Filipowicz, 1.000 i Krakowski 400 z³. Dla porów- œmy jedynie napoje i owoce, a
Mecz treningowy (r. 1), Warszawa nania 1 USD na „czarnym rynku“ przede wszystkim niezwykle atrak-
1964, 1.d4 ¤f6 2.c4 e6 3.¤c3 kosztowa³ wówczas ok. 90 z³, co cyjne banany, których w Polsce nie
¥b4 4.a3 ¥:c3+ 5.b:c3 c5 6.e3 oznacza, ¿e nasze zarobki by³y w ogl¹daliœmy. Przekona³em siê wielo-
0-0 7.¥d3 d5 8.c:d5 e:d5 9. granicach 20-30 USD miesiêcznie. krotnie, ¿e zjedzenie dwóch bana-
¤e2 ¤c6 10.0-0 ¦e8 11.f3 £c7 Oficjalnie wymieniano dolar po ce- nów zaspokaja g³ód na kilka godzin.
12.£e1?! Lepsze 12.¦a2 lub 12. nach prawie piêciokrotnie ni¿szych,
¦b1. 12...¤e7 13.g4 ¤g6 14. czyli po kilkanaœcie z³otych! „Po Nasza ekipa liczy³a 7 osób: Zbi-
¤g3 ¤f4 15.¥b1 b6 16.£d1 zmaganiach“ dzia³aczy dostaliœmy gniew Doda, Bogus³aw Jacek Bednar-
¤h3+ 17.¢g2 ¤g5 18.£d3 a5 dodatkow¹ dotacjê z GKKFiT na po- ski, IM Bogdan Œliwa, Andrzej Filipo-
19.¦h1 g6 20.h4 krycie niedoborów w bud¿ecie wicz (graj¹cy kapitan), Witold Balce-
PZSzach, co w sumie wystarczy³o na rowski, W³odzimierz Schmidt i kie-
24 magazyn SZACHISTA styczeñ 2014
Szachowe epizody AF (49)
rownik Kazimierz Kryñski, który w Olimpiada 1964 po owoce do sklepiku i natych-
GKKFiT mia³ wysok¹ pozycjê partyj- Aleksander Kotow, miast wpadliœmy w objêcia roda-
n¹. W PZSzach pe³ni³ funkcjê preze- Michai³ Botwinnik i Ben Gurion ków. Nic w tym dziwnego, bo wte-
sa od maja 1962 do kwietnia 1963, a dy w Tel Awiwie mieszka³o blisko
potem w latach 1963-1970 by³ wice- Wylecieliœmy z Wiednia i mieli- 60 tys. przybyszów z Polski. Natu-
prezesem ds. organizacyjnych. Jego œmy l¹dowanie w Stambule. Postój ralnie zaczê³y rozmowy o Warsza-
g³ównym zadaniem by³a kontrola i by³ nied³ugi, ale opuœciliœmy sa- wie i innych miastach, o tym jak
trzymanie szachistów w ryzach, co molot i chodziliœmy po pomiesz- wygl¹daj¹ poszczególne ulice itp.
dobitnie zademonstrowa³ kilka lat czeniach portu lotniczego. Zakupi-
póŸniej na olimpiadzie w Lugano w ³em widokówki i chcia³em jedn¹ z Dostaliœmy ulgow¹ cenê i natu-
1968 r. Zgodnie z opowieœci¹ Jacka nich wys³aæ do kraju. Podszed³em ralnie wszystko na… kredyt, jak w
Bednarskiego, który lubi³ niekiedy do stoiska pocztowego i po francu- przedwojennej Polsce. Zreszt¹ nie
konfabulowaæ (chyba nie w tym sku, bo ten jêzyk by³ tam w po- mogliœmy p³aciæ, bo trzeba by³o
przypadku), na spotkaniu naszej re- wszechnym u¿yciu, poprosi³em o wymieniæ czeki na miejscow¹ walu-
prezentacji, która na starcie by³a na znaczek do Polski. Sprzedaj¹cy za- tê - szekle, a ka¿dy szekel mia³ 100
dzielonym III miejscu, Kryñski naci- da³ mi ciekawe pytanie - „Czy Pol- agorotów. Sklepikarz obieca³, ¿e
ska³ na graczy, aby nie walczyli tak ska le¿y w Europie, czy w Azji?“. przyjdzie z Polakami dopingowaæ
zaciêcie, bo zbyt dobre miejsce nie nasz zespó³. Tak te¿ by³o, mimo, ¿e
spodoba siê w kraju i mo¿e spowo- Przybyliœmy do Tel Awiwu dwa bilety by³y bardzo drogie z uwagi
dowaæ konsekwencje personalne!!?? dni wczeœniej, co oczywiœcie mia³o na ograniczenie miejsc dla kibiców.
wiele korzyœci, nie wspominaj¹c Przez salê turniejow¹ w „Sherato-
Równie¿ wyró¿ni³ siê tym, ¿e jako ju¿ o samej aklimatyzacji (tempera- nie“ przewija³o siê codziennie od
polski delegat do FIDE w 1964 r. nie tura +25o). Zespo³y by³y rozlokowa- tysi¹ca do dwóch tysiêcy widzów.
przywióz³ z PZSzach wniosków o ne w ró¿nych hotelach, nawet w Sala okaza³a siê za ma³a, bo nie spo-
nadanie na Kongresie FIDE tytu³ów Ramat Aviv, poza miastem i tam te¿ dziewano siê rekordowej liczby 50
IM Bednarskiemu i Dodzie. Niko- przewidziano nasz pobyt. Wspól- dru¿yn. W finale by³o luŸniej, bo
mu, w gruncie rzeczy, nie zale¿a³o nie z Kryñskim, po skontaktowa- jedn¹ grupê grano rano, a trzy
na utytu³owanych graczach. Tylko niu siê z organizatorami dostali- pozosta³e fina³y po po³udniu.
dziêki wnioskom przygotowanym œmy zakwaterowanie w najlepszym
przez Zacharego Stanczewa, delega- hotelu „Sheraton“, w którym te¿ Hotel „Sheraton“ wybudowany
ta Bu³garii, sêdziuj¹cego nie raz w odbywa³y siê rozgrywki. Nie wspo- tu¿ na brzegu Morza Œródziemne-
Polsce i zaprzyjaŸnionego z naszymi minam o luksusowych pokojach i go mia³ wspania³¹ pla¿ê, otwarty
zawodnikami, dwaj cz³onkowie eki- znakomitym wy¿ywieniu. Cieka- basen k¹pielowy i specjalny Urz¹d
py uzyskali wa¿ne tytu³y IM, znacz- wostk¹ by³y desery, na które dawa- Pocztowy (wspania³e znaczki olim-
nie wiêcej warte, ni¿ obecne GM. no wspania³e jab³ka, z lodówek, co pijskie). Na specjalnej dodatkowej
Wielu dzia³aczy zazdroœci³o i nadal dla nas nie by³o tak atrakcyjne, bo sali dla kibiców by³y demonstro-
zazdroœci zawodnikom, którzy maj¹ marzyliœmy o pomarañczach, man- wane partie - wszystkie pierwsze
du¿e osi¹gniêcia sportowe. darynkach itp., traktowanych tam, szachownice. By³o te¿ kilkanaœcie
jako drugorzêdne owoce. odbiorników telewizyjnych trans-
Postêpowanie PZSzach niczym mituj¹cych przebieg wielu partii.
nie wyró¿nia³o siê na tle innych fede- Naturalnie pierwsz¹ noc spêdzi- Radio izraelskie podawa³o co go-
racji. Pe³ni¹c funkcje przewodnicz¹- liœmy w ma³ym hoteliku. Tam te¿ dzinê komunikaty z sali gry, a pod-
cego Komisji Kwalifikacyjnej FIDE nastêpnego dnia rano wyszliœmy sumowuj¹ce pó³godzinne relacje
(1986-1990) i wieloletniego cz³onka przekazywa³ IM Micha³ Czerniak.
Komisji (ponad 30 lat!) nie raz, nie
dwa wystawia³em wnioski zawodni- Szachy by³y nies³ychanie popu-
kom innych krajów, przy sprzeciwie larne w Izraelu, a inicjatorem olim-
ich federacji. Tak post¹pi³em m.in. z piady by³ za³o¿yciel pañstwa Izrael
siostrami Polgar i za³atwi³em nale¿- pierwszy premier Izraela Dawid
ne im tytu³y miêdzynarodowe, co Ben Gurion, urodzony w P³oñsku
spowodowa³o konflikt z federacj¹ w 1886 roku, jako Dawid Grün, a
wêgiersk¹, której nie podoba³o siê, potem pracuj¹cy w Warszawie na
¿e Judit i Zsuzsa nie chc¹ graæ w ko- pocz¹tku XX wieku. Mia³em z nim
biecej reprezentacji. Po jakimœ cza- mo¿liwoœæ zamienienia dos³ownie
sie by³em w Budapeszcie, poszliœmy dwóch zdañ, podczas zakoñczenia
na obiad z sekretarzem generalnym olimpiady, gdy wrêcza³ puchary i
federacji IM Tiborem Florianem i medale zwyciêzcom, a dyplomy fi-
doszliœmy do porozumienia. nalistom olimpiady.
magazyn SZACHISTA styczeñ 2014 25
Andrzej Filipowicz - wspomnienia w poszczególnych meczach i zda³o
egzamin. Zdawaliœmy sobie spra-
Szachowe epizody(50) wê, ¿e w walce o II lokatê rywalem
bêdzie Anglia, która zdecydowanie
XVI Olimpiada c. d. wu, uroczystego otwarcia Olimpia- wyprzedzi³a nas w Z³otych Pia-
dy dokona³ premier i zarazem mi- skach w 1962 roku oraz ewentual-
Tel Awiw, Izrael, 2-25 XI 1964 nister obrony Izraela Lewi Eshkol. nie równo graj¹ca Norwegia. Wie-
dzieliœmy te¿, ¿e Turcja i Iran po-
Królewska gra pojawi³a siê w Izra- Nastêpnego dnia, 3 listopada, ru- czyni³y olbrzymie postêpy w ostat-
elu (wtedy Palestynie) w pocz¹t- szamy do „boju“. Przed po³udniem nich 4 latach i o wysokie zwyciê-
kach lat 20-ych, XX wieku. W ówcze- na zebraniu kapitanów podjêto de- stwa bêdzie trudno.
snej stolicy kraju Jerozolimie roze- cyzjê o podziale 50 dru¿yn na 7 grup
grano pierwszy turniej w 1929 roku. po 7 zespo³ów (w jednej grupie gra- W pierwszym meczu zmierzyli-
Rozwój szachów stymulowa³y do- ³o 8 dru¿yn). Ka¿dy z kapitanów u³o- œmy siê z Amerykanami, graj¹cymi
piero wizyty Akiby Rubinsteina ¿y³ listê dru¿yn w subiektywnej ko- w Izraelu bez Roberta Fischera, ale
w kwietniu i maju 1931 r. i póŸniej lejnoœci ich si³y gry, a Komisja pod za to z Samuelem Reshevskym, któ-
Salo Flohra. Rubinstein rozegra³ kierunkiem prezydenta FIDE Folke rego zobaczy³em po raz pierwszy.
siedem seansów gry jednoczesnej Rogarda dokona³a rozstawienia. Rzeszewski urodzony w Ozorkowie
w 5 miastach Palestyny z ogólnym ko³o £odzi w 1914 r. by³ genialnym
rezultatem +235 =27 -28. Najwiêksz¹ Dwie najlepsze dru¿yny wchodzi³y dzieckiem. Gry w szachy nauczy³
symultanê, z udzia³em najlepszych do fina³u „A“, dwie kolejne do „B“ itd. siê w wieku 4 lat, a cztery lata póŸ-
szachistów kraju, trwaj¹c¹ a¿ 8 go- W fina³ach A, B i C uczestniczy³o po niej dawa³ pokazy gry jednoczesnej
dzin, rozegra³ w Tel Awiwie na 45 14 zespo³ów, a w finale „D“ tylko 8. w Europie. Jego rodzina wyemigro-
szachownicach (+32 =6 -7). Na are- Decydowa³y ma³e punkty, a tempo wa³a do USA w latach 20-ych i tam
nie miêdzynarodowej Palestyna za- gry 40 pos./2,5 h i w dogrywkach po Samuel ukoñczy³ studia ekonomicz-
debiutowa³a w 1935 roku na war- 16 pos./1h . W naszej grupie rozsta- ne na uniwersytecie w Chicago. Do-
szawskiej Olimpiadzie zajmuj¹c 15 wione by³y USA i Anglia. Faworytem piero po studiach, w 1936 roku, wró-
miejsce wœród 20 zespo³ów. Pierw- by³o USA i ostatecznie Amerykanie ci³ do szachów i natychmiast wygra³
sze mistrzostwa Izraela odby³y siê triumfowali z dorobkiem 21 p. (z 28), mistrzostwo USA. Potem b³yska-
w 1951 roku, a dru¿yna Izraela gra- przed Polsk¹ 14,5 p.; Angli¹ 13 p.; wicznie zosta³ czo³owym szachist¹
³a w 1952 roku na olimpiadzie w Hel- Norwegi¹ 11 p.; Turcj¹ 9,5 p.; Iranem œwiata. Na meczu-turnieju o MŒ Ha-
sinkach i zajê³a 11 miejsce. 8 p. i Portugali¹ 7 p. ga - Moskwa w 1948 r. dzieli³ III-IV
miejsce z Keresem po 10,5 p. (z 20)
W godzinach popo³udniowych, Dru¿ynê ustawi³em w taktycznej za Botwinnikiem 14 p. i Smys³owem
2 listopada kierownicy dru¿yn kolejnoœci: Doda, Bednarski, Œliwa, 11 p. By³ niezwykle sprytnym gra-
olimpijskich i kapitanowie zostali Filipowicz, Balcerowski i Schmidt. czem, czego da³ dowód w partii
przyjêci w Jerozolimie przez pre- Na nieparzystych deskach wstawi- z Grekiem na pierwszej powojennej
zydenta Izraela w latach 1963-1973 ³em zawodników dobrze graj¹cych olimpiadzie w Jugos³awii.
Zalmana Shazara. Wieczorem te- bia³ymi, a na parzystych czarnymi,
go dnia, w sali historycznego te- co pozwala³o na manewry kolorami S. Reshevsky - E. Mastichiadis
atru Habima, w centrum Tel Awi- Olimpiada, Dubrovnik 1950
XIIIIIIIIY
9-+l+r+k+0
9+p+nwqp+-0
9-+p+-+pzp0
9+P+p+-+-0
9-+-zP-+n+0
9+-sNLzPNzP-0
9-wQ-+-zPP+0
9tR-+-+-mK-0
xiiiiiiiiy
Izrael 1964 W pierwszym rzêdzie: XY, W³odzimierz Schmidt, Po wykonaniu tragicznego posu-
Kazimiersz Kryñski, Bogdan Œliwa, XY, Zbigniew Doda niêcia 24.¤d2 Reshevsky natych-
miast zobaczy³ swój b³¹d, ale chwilê
odczeka³ i z olimpijskim spokojem
20 magazyn SZACHISTA luty 2014
Szachowe epizody AF (50)
zaproponowa³ remis, wyci¹gaj¹c ¦:b7 (23.¥d2 £d1+ 24.¢h2 ¥f5) 23... w doœæ du¿ym niedoczasie, bo na
przy tym pewnym gestem rêkê. f:e3 24.f:e3 a6 z wyrównanymi szan- pozosta³e 19 posuniêæ do kontroli
Przeciwnik bez wahania uœcisn¹³ sami. 21.¥g2 f4 22.g:f4 ¥f5 23. pozosta³a mi minuta (s³ownie jedna
d³oñ arcymistrza i przyj¹³ remis, nie £b3 Tê prost¹ odpowiedŸ przeoczy- minuta), a wtedy sekund nie doda-
widz¹c, ¿e po prostym 24...¤:f2 (24... ³em. 23...£a6 24.¦:c8+ ¦:c8 25. wano. Przeciwnik mia³ sporo czasu,
¤:e3? 25.¦e1) 25.¢:f2 £:e3+ 26.¢f1 ¦e1 ¥d3 26.¤c1 ¥c2 27.£b4 oko³o pó³ godziny. Nie obawia³em
£:d3+ 27.¢g1 £:d4+ ³atwo wygrywa³. e:f4 28. £:f4 ¥e5 29.£f3 itd. 1-0 siê przekroczenia czasu, bowiem
by³em przyzwyczajony do takich sy-
Podoba³y mi siê s³owa Samuela Wyrzuci³em siebie ze sk³adu, ale tuacji, a pozycjê mia³em przemyœla-
Reshevsky'ego wypowiedziane w meczu z Norwegi¹ by³o zaledwie n¹. 21.¤f3 £c7 22.e:d5 ¤:d5 23.
w jednym z wywiadów: „Uwielbiam 2-2, wiêc wróci³em do zespo³u na £b3 ¤b6 24.c4! ¥:b2 25.£:b2
atmosferê turniejow¹, œwiat pe³en mecz z Portugali¹, który wygrali- ¤:a4 26.£f6 ¤b6 27.¤h2! Po tym
przyjació³, z którymi spotykaj¹c siê œmy 3,5-0,5. Remis by³ moj¹ „zas³u- posuniêciu mój partner prawie wy-
po latach - koñczê zdanie, przerwane g¹“. Na II desce zmierzy³em siê równa³ czas i reszta partii sz³a
kiedyœ w po³owie“. z Joaquimem Durao, trzynastokrot- w tempie blitza. 27...¤d7 (27...h5!)
nym mistrzem Portugalii, reprezen- 28.£c3 £f4 29.¤g4 h5 30.¦ad1
Partia z Dod¹ zakoñczy³a siê re- tantem kraju na 10 olimpiadach ¦:e1 31.£:e1 ¤b6 32.g3 £g5??
misow¹ kombinacj¹ Reshevsky'ego, i póŸniej prezydentem federacji, (32...£c7 33.¤f6+ ¢f8 34.£e3+/-)
graj¹cego czarnymi. Ulegliœmy bardzo znan¹ postaci¹ w œwiato-
USA 1,5-2,5, bo wygra³ Œliwa, a czar- wych szachach. PrzyjaŸniê siê XIIIIIIIIY
nymi przegrali Bednarski i Schmidt. z nim od ponad 40 lat. W swoim cza- 9r+-+-+k+0
sie, w 1994 roku, pomaga³em mu 9+l+-+p+-0
W nastêpnym meczu zagrali w kampanii wyborczej do FIDE - 9psnp+-+p+0
gracze pauzuj¹cy w I rundzie, bo- zosta³ wiceprezydentem FIDE. Na- 9+p+-+-wqp0
wiem jako kapitan stara³em siê za- sza partia mia³a dziwny przebieg. 9-zPP+-+N+0
wsze sprawdziæ aktualn¹ formê 9+-+-+-zPP0
wszystkich zawodników w pierw- Partia hiszpañska C95 9-+-+-zP-+0
szych dwóch rundach. Z Iranem by- 9+-+RwQLmK-0
liœmy nastawieni na 4-0, ale przy wy- A. Filipowicz - J. Durao, Elimi- xiiiiiiiiy
niku 3-0, za szybko chcia³em zdobyæ nacje (r. 4), Tel-Aviv 1964, 1.e4 e5
punkt i zamiast spokojnie realizo- 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 4.¥a4 ¤f6 33.¤e3? Nawet olbrzymi niedo-
waæ przewagê ofiarowa³em figurê. 5.0-0 ¥e7 6.¦e1 b5 7.¥b3 d6 8. czas (na podstawie po³o¿enia chor¹-
c3 0-0 9.h3 ¤b8 10.d4 ¤bd7 giewki, mia³em mniej, ni¿ 15 se-
M. Jelveh - A. Filipowicz 11.¤bd2 ¥b7 12.¥c2 ¦e8 13. kund na pozosta³e 8 posuniêæ) nie
Eliminacje (r. 2), Tel-Aviv 1964 b3 ¥f8 14.¥b2 Niezwykle popular- usprawiedliwia przeoczenia posu-
ny system, te¿ w obecnych czasach. niêcia 33.f4!, wygrywaj¹cego hetma-
XIIIIIIIIY Grany przez wielu czo³owych szachi- na. 33...¦e8 34.£c3 b:c4 35.
9r+r+-+k+0 stów œwiata 14...g6 15.¥d3 Obec- ¤:c4 ¤d5 36.£b3 £e7 37. ¥g2
9zpp+l+pvlp0 nie grywa siê 15. a4 lub 15.d5. 15... £:b4 38.£:b4 ¤:b4 39.¤d6 ¦b8
9-+-zp-snp+0 ¥g7 16.a4 c6 17.¥f1 £c7 18. b4 40.¦b1 a5 41.¤:b7 Kontrola mi-
9+-+Pzp-+-0 d5 19.d:e5 ¤:e5 20.¤:e5 £:e5 nê³a, partia od³o¿ona, zamiast ca³e-
9-+-+P+-+0 W tym momencie znalaz³em siê ju¿ go punktu ¿mudna analiza domowa
9wq-sNQvL-zPP0 koñcówki z pionkiem mniej. 41...
9P+-+-zPL+0 Chanty Mansyjsk 2010 ¦:b7 42.¥:c6 ¦c7 43.¥a4 ¢f8
9+RtR-+-+K0 Andrzej Filipowicz i Joaquim Durao 44.¦e1 ¤d3 45.¦e8+ ¢g7 46.
xiiiiiiiiy ¦a8 ¤b2 47.¥e8 (47.¦:a5 ¦c1+ 48.
¢g2 ¦a1-+) 47...¤c4 48.¢g2 h4
18...¤:e4!? Niepotrzebne, cho- 49.g:h4 ¦c5 50.¦a6 ¦d5 51.
cia¿ nie takie z³e. Po spokojnym 18... ¥a4 ¦c5 52.¥b3 ¤d2 53.¥d1
¦c7 19.¦b3 £a5 20.£b1 b6 z planem ¤e4 54.¦a7 ¦f5 55.¥f3 ¤c3 56.
£a5-a6-c8 pozycja czarnych jest lep- ¥g4 ¦e5 57.f4! ¦e4 (57...¦c5! 58.
sza, np. 21.£b2 £a6. 19.¥:e4 f5 20. ¥e6 ¢f6 59.¥:f7 ¤b5 60.¦d7=) 58.
¤e2 £a4? Klasyczna palcówka - ¦:a5 ¦:f4 59. h5 Remis
czyli przestawienie posuniêæ. Nale-
¿a³o graæ 20...¦:c1+ 21.¤:c1 (21.¦:c1 Moje niedoczasy nie robi³y wra-
£:a2 22.¥g2 e4 23.£c2 £:d5 ze z³o¿o- ¿enia na kolegach, bo prawie wszy-
n¹ pozycj¹) 21...£a4 22.¥g2 f4 23. scy, mo¿e z wyj¹tkiem Œliwy i Bal-
magazyn SZACHISTA styczeñ 2014 21
Szachowe epizody AF (50)
cerowskiego zaliczali siê, do uro- wa³ towarzyszyæ mu Vlastimil Jansa, sz¹ na ramieniu“ wraca³em sam do
dzonych „cajtnociarzy“, jak to wte- sk¹din¹d absolwent Akademii Wy- hotelu, chocia¿ muszê przyznaæ, ¿e
dy mówiono. Regularnie prezento- chowania Fizycznego, ale os³ab³ tamtejsza nocna komunikacja pra-
waliœmy licznej widowni ca³y wa- z si³. Jackowi zajê³o ponad pó³ godzi- cowa³a niezwykle sprawnie.
chlarz naszych niedoczasów, od ty- ny doci¹ganie Vlasty do brzegu za
powych oko³o 12 posuniêæ na 5 mi- pomoc¹ kawa³ka deski znalezionej Wa¿ny mecz z Turcj¹ w przed-
nut do rzadszych 15 posuniêæ na w morzu. Wtedy ostatkiem si³ pad³ ostatniej rundzie wygrywamy wyso-
minutê. Niedoczasy graliœmy do- na piasek. Ciekawostk¹ by³o te¿ ko 3-1. Przegrywa W³odek Schmidt,
brze, ale nie ustrzegliœmy siê ró¿- szybkie zachodzenia s³oñca, co do- który by³ w fatalnej formie na olim-
nych wpadek, podstawieñ i b³êdów. brze opisa³ Jacek Bednarski: „Zrobi- piadzie. Wygra³em ³adn¹ partiê.
³o siê nagle czarno. Nie by³o widaæ
Po tym meczu pauzujemy i patrzy- nic. Dlatego nie wiedzia³em. jak tra- Obrona sycylijska B88
my, jak wygl¹da sytuacja w grupie? fiæ z pla¿y do odleg³ego zaledwie o pa-
Po V rundzie, na dwie rundy przed rêset metrów hotelu. Nie myœla³em, ¿e A. Filipowicz - U. Nutku, Elimi-
koñcem eliminacji, nasze szanse na coœ takiego jest mo¿liwe“. nacje (r. 6), Tel-Aviv 1964, 1.e4 c5
awans do fina³u „A“ prezentowa³y siê 2.¤f3 ¤c6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 ¤f6
dobrze: USA 13,5 p.; Polska 10 p.; W wolnym dniu odwiedzi³ nas Ju- 5.c3 d6 6.¥c4 e6 7.¥b3 ¥e7 8.
Turcja 8,5 p.; Anglia 8 p.; Iran 7,5 p.; lian, bra³ W³adka Leszczyñskiego, ¥e3 0-0 9.0-0 Aktywniejsze kon-
Norwegia 7 p. i Portugalia 5,5 p. który w 1952 roku œci¹gn¹³ mnie do tynuacje to 9.f4 lub 9.£e2 i d³uga ro-
warszawskiej „Polonii“. Mia³em dla szada. 9...¤:d4 10.¥:d4 b5!? 11.
Czas przed po³udniem spêdzali- niego upominek od W³adka, a Julek, a3 (11.¤:b5 ¥a6 12.a4 ¤:e4 13.¥:a7
œmy g³ównie na pla¿y, za¿ywaj¹c k¹- z kolei przekaza³ mi drobiazgi do £d7 14.£e2 ¦:a7 15.£:e4 ¥:b5=)
pieli w ciep³ym morzu, co by³o nie- kraju. By³a to wówczas praktycznie 11...a6 12.£d3 ¥b7 13.¦ad1
s³ychan¹ atrakcj¹ w listopadzie?! jedyna i doœæ rzadka mo¿liwoœæ ¦c8? W owym czasie teoria poleca-
Bywaliœmy tam tak¿e w dniach przes³ania czegokolwiek rodzinie, ³a 13...£c7 14.f4 e5 zapobiegaj¹c 15.
rund, ale tych co grali wygania³em bo prywatne wyjazdy zagraniczne £g3. 14.f4 £c7 15.£g3! £c6 16.
wczeœniej do luksusowych pokojów praktycznie nie istnia³y. ¦f2 a5 17.f5! b4? Nale¿a³o graæ
w „Sheratonie“. W hotelu, jak przy- 17...e5 18.¤d5! ¥d8! 19.¤:f6+ ¥:f6 20.
sta³o na kilka „gwiazdek“, by³y od- Przyszed³ te¿ Leon Korski, wielo- ¥d5 £c7 21.¥c3+/-.
powiednie szlafroki, rêczniki i spe- letni i œwietny kierownik sekcji sza-
cjaln¹ wind¹ zje¿d¿a³o siê na pla¿ê. chowej „Polonii“ w latach 50-ych XX XIIIIIIIIY
Wiêkszoœæ z nas po raz pierwszy wieku. Potem wyemigrowal do Izra- 9-+r+-trk+0
mieszka³a w takim hotelu, w któ- ela z ¿on¹ i córk¹. Zabra³ mnie do 9+l+-vlpzpp0
rym napiwki ok. 5 USD dawane ob- bardzo skromnego mieszkania, 9-+qzppsn-+0
s³udze by³y wysokie w œwietle otrzy- gdzieœ na przedmieœciach Tel Awi- 9zp-+-+P+-0
manych kieszonkowych. Musieli- wu. Mówi³ o ciê¿kim ¿yciu na ob- 9-zp-vLP+-+0
œmy unikaæ takich sytuacji. czyŸnie i trudnoœciach z asymilacj¹ 9zPLsN-+-wQ-0
przy braku znajomoœci jêzyka. Je- 9-zPP+-tRPzP0
Jacek Bednarski, znakomity p³y- chaliœmy miejskim autobusem 9+-+R+-mK-0
wak, potrafi³ oddalaæ siê od olimpij- w du¿ym t³oku, a po dwóch prze- xiiiiiiiiy
skiej pla¿y bardzo daleko, tak, ¿e siadkach, mieliœmy jeszcze doœæ
traciliœmy go z oczu. Któregoœ dnia d³ugi marsz z koñcowego przystan- 18.f:e6! b:c3 19.¦:f6! ¥:f6 20.
kolejny wyp³yn¹³ w morze, a próbo- ku. Po wizycie, póŸno w nocy, z „du-
Izrael 1964 Andrzej Filipowicz i Zbigniew Doda Izrael 1964 W³odzimierz Schmidt i Zbigniew Doda
22 magazyn SZACHISTA luty 2014
Szachowe epizody AF (50)
¥:f6 g6 21.¥d5 £b6+ 22.¥d4 18.£:d6 £:d6 19.¦:d6 0-0-0 20. J. Bednarski - M. Haygarth
£c7 (22...£:b2 23.£f4) 23.£f4 f6 f4 ¢c7 21.¦ed1 h6 22.c5 ¦hf8 Eliminacje (r. 7), Tel-Aviv 1964
(23...¥:d5 24.£f6 f:e6 25.£h8+ ¢f7 26. 23.¥e4 ¥c8 24.¦:d8 ¦:d8 25.
¦f1+) 24.e7+ ¥:d5 25.e:f8¦+ ¦:f8 ¦:d8 ¢:d8 26.¢f2 ¢c7 27.¢e3 XIIIIIIIIY
26.e:d5 c:b2 27.¥:b2 £c5+ 28. ¥d7 28.g3 ¥c6 29.¥d3 ¥d5 30. 9-+r+r+-mk0
£f2 £b5 29.£d4 £e2 30.£d3 a3 e5 31.f:e5 f:e5 32.b4 ¢c6 9+-zp-sn-zpp0
£g4 31.h3 £h4 32.¦f1 1-0 33.¥e2 Z „nudów“ policzy³em inny 9-zp-zpNzp-+0
remisowy wariant 33.¥e4 a5 34.h4 9zp-+-+P+-0
Wreszcie ostatnia runda. Mecz g5 35.h:g5 h:g5 36.g4 a:b4 37.a:b4 9PzP-+P+q+0
z Angli¹, ale gramy z wielkim handi- ¥:e4 38.¢:e4 ¢b5 39.¢:e5 ¢:b4 40. 9+-zP-+-zP-0
capem. Wystarczy nam zdobycie jed- ¢f5 ¢:c5 41.¢:g5 b5 42.¢f6 b4 43.g5 9-+-wQ-+-zP0
nego punktu. Prowadzi USA 17 p. b3 44.g6 b2 45.g7 b1£ 46.g8£ itd. 9+-+-tRRmK-0
przed Polsk¹ 13 p.; Angli¹ 10,5 p.; 33...a5 34.¥d3 a:b4 35.a:b4 xiiiiiiiiy
i Turcj¹ 9,5 p. Wystawiam pierwsz¹ ¥g2 36.¥c4 ¥h1 37.¢d2 ¥d5
czwórkê, mimo, ¿e dot¹d doskonale 38.¥e2 ¥e4 39.¥c4 ¥d5 40.¥e2 29.¢h1 ¢g8 30.¢g1 Remis
gra³ Balcerowski 2,5 p. (z 3), ale ¥g2 41.¥c4 Remis
wiem, ¿e mo¿e nie wytrzymaæ ner- Bogdan Œliwa te¿ z pozycji si³y
wowo napiêcia w decyduj¹cym me- Wszyscy po debiutach mieliœmy forsuje remis.
czu, podobnie zreszt¹ jak Doda, ale dobre pozycje i toczyliœmy wyrów-
na kogoœ trzeba postawiæ. Wa¿na jest nan¹ walkê. N. Littlewood - B. Œliwa
wiedza i... intuicja kapitana! Eliminacje (r. 7), Tel-Aviv 1964
Jednak¿e w pewnym momencie
Przed meczem mówiê do Jacka wkrad³o siê trochê zdenerwowania, XIIIIIIIIY
Bednarskiego, ¿e na nas obu ci¹¿y bo zdarzy³a siê przykra niespodzian- 9Q+-+-vlk+0
ca³a odpowiedzialnoœæ za losy ka w partii Kottnauer - Doda. Cenek 9zp-+-+q+p0
dru¿yny. Mamy bia³e i musimy Kottnauer, uczestnik s³ynnego pol- 9-+-+-+pvL0
zdobyæ punkt, najproœciej dwa re- skiego turnieju w Szczawnie Zdroju 9+-zp-+p+-0
misy. Powiedzia³em, ¿e nie mo¿e w 1950 r., bardzo silny czeski szachi- 9-+-+r+-+0
daæ siê ponieœæ fantazji. Sam te¿ sta, który „wybra³ wolnoœæ“ w 1953 9+-+-+-zPP0
trzyma³em remis „¿elazn¹ rêk¹“, r. i w nastêpnych latach reprezento- 9P+-+P+-mK0
zgodnie z za³o¿eniem. wa³ Angliê, wygra³ doœæ niespodzie- 9+-+R+-+-0
wanie wyrównan¹ partiê. xiiiiiiiiy
Obrona sycylijska B41
C. Kottnauer — Z. Doda 35...¦:e2+ 36.¢g1 £e8 Prowa-
A. Filipowicz - O. Hindle, Elimi- Eliminacje (r. 7), Tel-Aviv 1964 dzi do remisu. Po 36...¦e8 37.¦d8
nacje (r. 7), Tel-Aviv 1964, 1.e4 c5 ¦:d8 38.£:d8 £e7 39.£d5+ ¢h8 mo¿-
2.¤f3 e6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 a6 XIIIIIIIIY na by³o próbowaæ gry na wygran¹.
5.c4 ¤f6 6. ¤c3 ¥b4 7.¥d3 ¤c6 9r+-+-+-+0 37.¦d8 ¦e1+ 38.¢h2 ¦e2+ 39.
8.¥c2 £c7 9.0-0 ¤:d4 10.£:d4 9zp-+-+-+-0 ¢g1 Remis
¤g4 11.e5 ¤:e5 12.¥f4 f6 13. 9-+-sn-+k+0
¦fe1 d6 14.¦ad1 Zagra³em swój 9+-sNPzp-+-0 Jesteœmy w finale olimpijskim, po
analizowany od 5 lat wariant, który 9-tRP+-+-+0 raz pierwszy po wojnie! Sukces od-
w gruncie rzeczy gwarantowa³ mi 9+-+-+-+p0 nieœliœmy dru¿yn¹ z³o¿on¹ z szacho-
remis. 14...¥d7 15.¤e4 ¤f7 9P+-+-+-+0 wych indywidualnoœci. Ka¿dy by³ in-
9+-+-+-+K0 ny, inaczej rozumia³ szachy i ¿ycie.
XIIIIIIIIY xiiiiiiiiy
9r+-+k+-tr0 Ró¿niliœmy siê wiekiem (lata uro-
9+pwql+nzpp0 W du¿ym niedoczasie Doda pod- dzenia 1922, 1931, 1935, 1938, 1939,
9p+-zppzp-+0 stawia figurê. 37...a5?? Po prostym 1943), doœwiadczeniem ¿yciowym
9+-+-+-+-0 i oczywistym 37...¢f5 38.¤e6 ¦g8 39. i szachowym, pogl¹dami i zaintere-
9-vlPwQNvL-+0 c5 ¤e4 40.¦b2 ¤g3+ 41.¢h2 ¤f1+ 42. sowaniami. Ka¿dy mia³ swoje zda-
9+-+-+-+-0 ¢h1 by³by remis, np. 42.¢:h3 ¦h8+ nie, próbuj¹c je przeforsowaæ, ale
9PzPL+-zPPzP0 43.¢g2 ¦h2+ itd. 38.¦b6 1-0 w sumie wspomagaliœmy siê wza-
9+-+RtR-mK-0 jemnie. Nie by³o ³atwo pe³niæ roli ka-
xiiiiiiiiy Na szczêœcie Jacek Bednarski pitana, ale uda³o siê! Zawsze twier-
uzyska³ doskona³¹, wygran¹ pozy- dzi³em, ¿e zadaniem kapitana jest
16.¥:d6 ¥:d6 17.¤:d6+ ¤:d6 cjê i spokojnie „trzyma³ remis“.
magazyn SZACHISTA luty 2014 23
Szachowe epizody AF (50)
Izrael 1964. Jacek Bednarski, Jezioro Genezaret 1964, Izaak Boles³awski,
W³odzimierz Schmidt i Zbigniew Doda Zbigniew Doda i W³odzimierz Schmidt
stworzenie zespo³u z wybitnych in- d7-d5, wiedz¹c, ¿e mam „wstrêt“ do centralne konie, ale dobrze nie jest.
dywidualistów o trudnych charakte- symetrycznych pozycji. 5...c5 6.
rach, a nie dobieranie do zespo³u c4 c:d4 7.¤:d4 ¤c6 8.¤c2 d6 9. XIIIIIIIIY
potulnych konformistów, którzy ¤c3 ¥e6 10.b3 £d7 11.¥b2 ¥h3 9-tr-+-+k+0
zdominowali kadrê w XXI wieku. Mo¿e Peter Leko wzorowa³ siê na 9+psN-+q+p0
tej partii graj¹c tak 30 lat póŸniej. 9-sN-+-+-+0
Nastêpnego dnia losowanie i gra 12.f3 Kavalek nie dopuszcza do po- 9+P+-zpp+-0
w finale z najlepszymi dru¿ynami suniêcia ¤f6-e4. W partii Kasparow - 9-+Psnn+-+0
œwiata, które z wyj¹tkiem Argenty- Leko, Horgen 1994, bia³e wybra³y 9tR-+-+-zP-0
ny, przyby³y w najsilniejszych sk³a- 12.¤e3, a po 12...¥:g2 13.¢:g2 ¤e4 9-+-wQ-+KzP0
dach. Rewia najlepszych szachistów 14.£c2 ¤:c3 15.¥:c3 ¥:c3 16.£:c3 za- 9+-tR-+-+-0
œwiata - mistrz œwiata, jego poprzed- chowa³y przewagê przestrzeni i za- xiiiiiiiiy
nicy i nastêpcy, wielu uczestników mieni³y j¹ w punkt. 12...¥:g2 13.
turniejów pretendentów. Udaje mi ¢:g2 a6 14.e4 ¦ab8 15.a4 ¦fc8 34.£a2! £:c7 35.¦a8! f4! 36.
siê wylosowaæ wyj¹tkowo dobry nu- 16.£e2 ¤a5 17.¦a3!? Silne posu- ¦:b8+ £:b8 37.c5+! ¢g7 38.
mer 6, bo za ZSRR, który ma numer niêcie, ale ja uœmiechn¹³em siê po g:f4? Mieliœmy po parê sekund
5, co oznacza, ¿e poczynaj¹c od II tym ruchu, aby zapeszyæ rywala. i Kavalka zawodzi intuicja. Nie znaj-
rundy, bêd¹ do nas dochodzili rywa- 17...£c7 Na uwagê zas³ugiwa³ ma- duje 38.£d5! (pokaza³ po partii), co
le pod³amani pora¿k¹ lub klêsk¹ newr skoczka ¤f6-e8-c7-e6-c5(d4), mog³o mu przynieœæ punkt. Nie ³a-
z faworytem Olimpiady. Tak te¿ by- gdy¿ hetman przydaje siê na polu two by³o jednak policzyæ konse-
³o. Pechowe losowanie w turnieju d7. 18.¤e3 e6 19.¤a2 ¤e8 20. kwencji tej kontynuacji 38...f3+
ko³owym, to numer za najs³abszym ¥:g7 ¤:g7 21.¦c1! ¤c6 22. £d2 i „brykanie“ szalej¹cych skoczków.
zawodnikiem lub dru¿yn¹, bo wtedy £e7 Widzia³em, ¿e po podejrzanym Po 39.¢h1 (39.¢h3 ¤f2+ 40.¢h4
spotyka siê przeciwników bêd¹cych 22...b5? mog³o nast¹piæ 23.c:b5 a:b5 £c7! 41.£d7+ £:d7 42.¤:d7 ¤d3=)
w bardzo dobrym nastroju. 24.¤d5 £d8 25.a:b5 ¦:b5 26.¤ab4! po 39...¤f6 40.£d6 £a7 okaza³o siê,
¦c5 27.¦:c5 d:c5 28.¤:c6 ¦:c6 29. ¿e jest 41.£:e5 £a2 42.¦g1+-. 38...
Zaczynamy od meczu z Czecho- ¤f6+! £:f6 30.¦a8+ ¤e8 31.£d7!+-. e:f4 Wydawa³o mi siê, ¿e teraz
s³owacj¹, dobrze nam znanym ze- 23.b4 f5!? Próba z³apania „szczyp- uwa¿aæ musz¹ bia³e, ale to tylko po-
spo³em, z którym nigdy nie by³o ty powietrza“, ale Kavalek natych- zory. 39.¦g1! Silniejsze by³o 39.
³atwo graæ. Pierwsza czwórka uzy- miast kontruje ruchy czarnych £b2. 39...f3+! 40.¢f1+ ¢h6! Te-
skuje 4 remisy, ale u mnie mog³o wojsk. 24.e:f5 g:f5 25.f4 e5!? Po- raz Kavalek zapisal do koperty chy-
byæ ró¿nie. Lubos Kavalek pa³a³ le d4 w zamian za pole d5. 26.¤d5 ba jedyne posuniêcie prowadz¹ce
rewan¿em za Polanicê Zdrój. £f7 Byliœmy ju¿ w powa¿nym niedo- do remisu. 41.¦g4! S¹dzi³, ¿e wy-
czasie - mieliœmy po 3 minuty, ale grywa i poszed³ do hotelu w do-
Partia angielska A35 obaj w tym gustowaliœmy! 27.b5 brym nastroju. Jeœli 41.£g8??, to
¤d4 28.¤b6 ¦c7 29.¤b4 a:b5 41...¤d2+ 42.¢e1 f2+ 43.¢:f2 (43.
L. Kavalek — A. Filipowicz, Fi- 30.a:b5 ¤ge6 31.¤4d5 ¤c5!? ¢:d2 £:g8) 43...£f4+ 44.¢e1 £e3+
na³ (r. 1), Tel-Aviv 1964, 1.d4 ¤f6 Przygotowana od kilku ruchów ofia- 45.¢d1 £e2+ 46.¢c1 ¤2b3+ z matem
2.¤f3 g6 3.g3 ¥g7 4.¥g2 0-0 5. ra „na niedoczas“, w celu zamiesza- lub 41.£d5 £f4-+. W analizie odkry-
0-0 Lubos wybieraj¹c tê kolejnoœæ nia. S³abe 31...¦c5? 32.¤d7! 32.f:e5 ³em 41...£e8! i bia³e znalaz³y siê
posuniêæ zachêca³ mnie do ruchu d:e5 33.¤:c7 ¤e4 Moje ulubione
24 magazyn SZACHISTA luty 2014
Szachowe epizody AF (50)
w tarapatach. 42.¤c4! Œwietna od- Obrona królewsko-indyjska E82 Po remisie Schmidta ze Stepa-
powiedŸ. 42...£e6! 43.¦:e4! „Re- kiem pokonaliœmy Izrael 2,5-1,5.
misowa rezygnacja“ ale nie ma Y. Aloni - W. Balcerowski, Fi-
gdzie odejœæ wie¿¹. 43...£:e4 44. na³ (r. 2), Tel-Aviv 1964, 1.d4 ¤f6 Na ówczesnych olimpiadach zna-
£d2+ ¢h5! 45.¤d6 i podpisali- 2.c4 g6 3.¤c3 ¥g7 4.e4 0-0 5. komicie organizowano czas wolny.
œmy remis, wobec 45.¤d6 £g4 46. ¥e3 d6 6.f3 b6 7.£d2 c5 8. d5
b6 £h3+ 47.¢e1 £h4+ 48.¢f1 itd. ¦e8 9.0-0-0 a6 10.g4 b5 11. Wielkim prze¿yciem by³o dla
c:b5 a:b5 12.¥:b5 ¥d7 13.¥c4 mnie zwiedzanie Ziemi Œwiêtej,
Nastêpny mecz z gospodarzami ¤a6 14.¤ge2 £b6 15.¤g3 ¦eb8 wycieczka do miejsc opisanych
graliœmy pod pal¹cymi œwiat³ami 16.h4 ¤b4 17.¦h2 w Starym i Nowym Testamencie,
reflektorów i licznymi kamerami, do Nazaretu i nad jezioro Geneza-
otoczeni wianuszkiem kibiców. XIIIIIIIIY ret. Po drodze do Nazaretu omijali-
9rtr-+-+k+0 œmy Górê Tabor, niezbyt wysok¹,
W dru¿ynie Izraela na pierwszej 9+-+lzppvlp0 bo licz¹c¹ 575 metrów n. p. m. Nie-
desce gra³ Josef Porath, dawny nie- 9-wq-zp-snp+0 stety nie by³o czasu na zwiedzenie
miecki szachista, znany jako Foer- 9+-zpP+-+-0 Bazyliki Przemienienia Pañskiego.
der, reprezentuj¹cy Niemcy na 9-snL+P+PzP0
olimpiadzie w 1928 r. Wygra³ z Do- 9+-sN-vLPsN-0 W odleg³oœci 9 km od góry Ta-
d¹. Na szczêœcie Bednarski szybko 9PzP-wQ-+-tR0 bor znajduje siê Nazaret, wa¿ny
odrobi³ punkt pokonuj¹c ulubieñca 9+-mKR+-+-0 wêze³ transportowy Galilei. W Na-
miejscowych Yaira Kraidmana. xiiiiiiiiy zarecie Jezus Chrystus spêdzi³
swoje dzieciñstwo i m³odoœæ. Byli-
J. Bednarski - Y. Kraidman 17...¥:g4! 18.f:g4 ¤:g4 19. œmy w Bazylice Zwiastowania Pañ-
Fina³ (r. 2), Tel-Aviv 1964 ¦g2 ¤c2!! 20.¢:c2 ¤:e3+ 21. skiego oraz w Koœciele œw. Józefa.
£:e3 £:b2+ 22.¢d3 £:c3+ 23. Obejrzeliœmy znajduj¹c¹ siê tam
XIIIIIIIIY ¢e2 ¦b2+ 24.¢f3 £:e3+ 25.¢:e3 grotê, w której by³ warsztat ciesiel-
9-+-trr+-mk0 ¦:g2 26.¢f3 ¦h2 27.¥b3 ¥e5 ski œw. Józefa i w której ¿y³a Œwiê-
9zp-+-+p+p0 28.¤f1 ¦:h4 Aloni powinien pod- ta Rodzina.
9-+-+-+-wq0 daæ siê, ale kontynuowa³ grê wypro-
9+-+-+P+-0 wadzaj¹c Witka z równowagi. 29. Po przejechaniu kolejnych 25
9-zpp+L+-+0 ¤d2 ¦h3+ 30.¢e2 ¦h2+ 31.¢f3 km znaleŸliœmy siê nad najwiêk-
9+P+p+-+P0 ¦h3+ 32.¢e2 ¦b8 33.¦f1 ¦b4 szym s³odkowodnym jeziorem
9P+-+-wQP+0 34.¤c4 ¦c3 35.¤:e5 d:e5 36. Izraela, jeziorem Tyberiadzkim,
9+-+-tRR+K0 ¢d2 ¦c:b3 37.a:b3 ¦:b3 38. ¦c1 zwanym te¿ jeziorem Genezaret
xiiiiiiiiy ¦b4 39.¢e3 c4 40.¦a1 ¦b3+ 41. lub morzem Galilejskim, przez któ-
¢e2 Witek nie wytrzymuje psy- re zreszt¹ przep³ywa rzeka Jordan.
25.¥f3! ¦:e1 26.£:e1 c3 27. chicznie elementarnie wygranej po-
£e7 £d6 28.£:f7 c2! (28...¦f8 29. zycji i zaczyna robiæ bezsensowne Tam zwiedziliœmy staro¿ytn¹ Ty-
£c4! ¦:f5 30.¦e1 ¦f8 31.¦e6 £d7 32. posuniêcia. 41...¦b2+ 42.¢e3 beriadê, za³o¿on¹ w latach 17-22
£:b4+-) 29.¥e4!! Przegrywa 29. f6 ¦b7 43.¦a8+ ¢g7 44.¦c8 ¦b3+ przez króla Heroda Antypasa, na-
£f8 30.£:f8+ ¦:f8 31.¥e4 ¦:f6-+. 29... 45.¢e2 c3 46.¦c7 h5 47.¦:e7 stêpnie Tabghê i tamtejszy koœció³
£h6 (29...¦c8 30.f6 £c7 31.£c4!! ¦b4 48.¦:e5 Odda³ dwa pionki za œw. Piotra. Tam mia³o miejsce cu-
£d8 32.¥c6! i 33. f7+-) 30.£e7 ¦c8 „œwie¿e powietrze“. Widz¹c co siê downe rozmno¿enie chleba i ryb,
31.£e5+ £g7 32.f6 £c7! 33. dzieje, podszed³em i powiedzia³em co upamiêtnia mozaika na chodni-
£d4 £b6 34.£:b6 a:b6 35. f7 d2 mu, ¿eby natychmiast od³o¿y³ par- ku - dwie ryby i kosz z bochenka-
(35...c1£ 36.f8£+ ¦:f8 37.¦:c1+-) 36. tiê. Witek odpowiedzia³ „wygram to mi chleba. Kolejnym punktem by³o
¥:c2 ¢g7 37.¦f2! 1-0 i Kraidman bez odk³adania!, a Aloni zwietrzy³ Kafarnaum, gdzie znajduje s³ynna
podda³ siê, a Izraelscy kibice uczcili szansê i doda³, ze spokojem, po pol- bia³a synagoga i ruiny domu œw.
to minut¹ milczenia! sku „Naturalnie nie ma co odk³a- Piotra.
daæ“. Nie mog³em siê awanturowaæ
Najciekawsz¹ partiê rozegra³ Bal- pod okiem wielu kamer i ust¹pi³em. W drodze powrotnej odwiedzili-
cerowski. Jego rywal lwowski sza- Witek na szczêœcie wygra³! 48... œmy Haifê, w której rozegrano
chista Izaak Schächter gra³ w MP ¦d4 49.¦e8 c2 50.¦c8 ¦:e4+ 51. Olimpiadê Szachow¹ w 1976 roku,
w 1935 r. (VII miejsce) i w 1937 r. ¢d3 ¦e5 52.¢d4 ¦e2 53.¢d3 zbojkotowan¹ przez kraje komuni-
(XIX m.). Po emigracji zmieni³ na- ¦e8 54.¦:c2 h4 55.¢d4 g5 56. styczne - by³a wtedy organizowana
zwisko na Aloni i reprezentowa³ d6 g4 57.¢d5 h3 58.¦d2 g3 59. równoleg³a Olimpiada w Trypolisie
barwy Izraela na 8 olimpiadach. ¦d3 g2 60.¦g3+ ¢f6 0-1 w Libii. W Haifie grano te¿ DME
w 1989 roku.
magazyn SZACHISTA luty 2014 25
Andrzej Filipowicz - wspomnienia Fortuna ko³em siê toczy - w na-
stêpnej rundzie wpadamy na Holan-
Szachowe epizody(51) diê, z któr¹ w 1962 roku przegrali-
œmy 0-4 i straciliœmy olimpijski fi-
XVI Olimpiada c. d. 6.¥b5+ ¥d7 7.e5 ¤g4 8. e6 ¥:b5 na³. Rewan¿ by³ wspania³y. Wygry-
9.e:f7+ ¢d7 10.¤:b5 £a5+ wamy 3-1. Œliwa rozbi³ Kuypersa,
Tel Awiw, Izrael, 2-25 XI 1964 11.¤c3 Teraz ten wariant jest popu- a ja Langewega.
larny, ale wówczas by³em jednym
Po dwóch rundach pierwszego z nielicznych, którzy go grali i prze- Obrona sycylijska B44
po wojnie fina³u „A” Olimpiady, dzie- analizowali. Przyniós³ mi sporo
liliœmy II-VII miejsca: ZSRR 6 p.; punktów. 11...c:d4 12.¤:d4 £h5 A. Filipowicz - C. Langeweg, Fi-
RFN, Polska, Holandia, Bu³garia, Nowe, ale silniejsze jest 12... ¥:d4!? na³ (r. 4), Tel Awiw 1964, 1.e4 c5
Rumunia i USA po 4,5 p.; Jugos³a- 13.¤e4 ¤c6 14.¤g3 £a5+ 2.¤f3 ¤c6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 e6
wia 4 p.; Wêgry, Czechos³owacja i Ar- 15.¥d2 ¤e3 16.¥:a5 ¤:d1 17. 5.¤b5 d6 6.c4 ¤f6 7.¤1c3 a6 8.
gentyna po 3,5 p.; Kanada i Hiszpa- ¤:c6 ¤:b2 18.¤e5+ d:e5 19.¥c3 ¤a3 ¥e7 9.¥e2 0-0 10.0-0 b6
nia po 3 p. oraz Izrael 2,5 p. ¤a4 20.¥:e5 (20.0-0-0+ ¢e6 21. 11.f4 ¥b7 12.¥f3 ¤d7 13.¥e3
¥:e5 ¥:e5 22.¦he1 ¢:f7 23.¦:e5+/=) ¦c8 14.£e2 £c7 15.¦ac1 ¤c5
W III rundzie walczyliœmy z Ka- 20...¥:e5 21.f:e5 ¤c3 22.¢d2 16.¦fd1 ¦fd8 17.¤ab1 £b8 18.
nad¹ i zamiast wygraæ 2,5-1,5, Przewaga pionka i lepsza pozycja. b3 £a8 19.¤a4! £a7 Nie mo¿na
zgodnie z przebiegiem partii, prze- 22...¦ac8 23.¦hf1 ¦hf8 24.¦f3 19...¤:a4 20. b:a4 i bia³e uzyskuj¹ grê
graliœmy mecz 1-3. Przegra³ Œliwa, ¤d5 25.¤e4 h6 na linii „b”, np. 20...£a7 21.£f2. 20.
natomiast w partii Zbyszka Dody ¤bc3 ¥a8 21.¦b1 ¤b8 22.b4
uciek³a nam po³ówka. XIIIIIIIIY ¤:a4 23.¤:a4 ¤d7 24.£f2 ¦b8
9-+r+-tr-+0 25.a3 ¥c6 26.¤c3 £a8 27.a4 a5
Z. Doda - Z. Vranesiæ 9zpp+kzpP+-0 Wymuszone, gdy¿ inaczej to bia³e
Fina³ (r. 3), Tel Awiw 1964 9-+-+-+pzp0 zagraj¹ a4-a5. 28.b5 ¥b7 29.¥:b6
9+-+nzP-+-0 ¤:b6 30.£:b6 ¦dc8 Po 30...¥:e4
XIIIIIIIIY 9-+-+N+-+0 31.¥:e4 d5 32.£c6! d:e4 (32...£:c6
9-+-tr-+-mk0 9+-+-+R+-0 33.b:c6+-) 33.¦:d8+ ¦:d8 34.£:a8
9+p+q+-zp-0 9P+PmK-+PzP0 ¦:a8 35.¤:e4 wygrywaj¹ bia³e. 31.
9-+-zP-+-zp0 9tR-+-+-+-0 £e3 ¦:c4 32.¦d4 ¦bc8 33.¦:c4
9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy ¦:c4 34.¥e2 ¦b4
9-+-wQ-+lzP0
9zP-+-+-zP-0 26.e6+?! Po 26.¦b1 b6 (26...¤b6 XIIIIIIIIY
9-+-+-+L+0 27.¢c1 ¢e6 28.¦b5) 27.¢d3 bia³e 9q+-+-+k+0
9+-+-+RmK-0 zachowywa³y przewagê. 26...¢:e6 9+l+-vlpzpp0
xiiiiiiiiy 27.¦e1 ¢d7 28.¦d3 ¢c6 29. 9-+-zpp+-+0
¤c3? (29.¦f1 ¤b6 30.¢e2) 29... 9zpP+-+-+-0
Minê³a kontrola. Nale¿a³o zapisaæ ¤f4! 30.¦d4 ¦:f7 i czarne wyrów- 9Ptr-+PzP-+0
posuniêcie do koperty i w analizie na³y grê. 31.g3 ¤h3 32.¦e6+ ¢c7 9+-sN-wQ-+-0
domowej znaleŸæ precyzyjn¹ drogê 33.¤e4? (33.¤d5+ ¢b8 34.¦:g6 ¤g5 9-+-+L+PzP0
do wygranej. Niestety Zbyszek za- 35. ¦f4=) 33...¤g5 34.¤:g5 h:g5 9+R+-+-mK-0
gra³ 41.¦f4 i po 41...h5 gra³ b³y- 35.¦:g6 ¦f2+ 36.¢d3 ¢b8 37.c4 xiiiiiiiiy
skawicznie. 42.£e5 £:d6 43.£:d6 ¦:h2 38.¦:g5 ¦:a2 39.¦g7 a5
¦:d6 44.¦b4 Wygrywa³o 44.¥:b7 40.¦d7 ¦a3+ 41.¢c2? (41.¢d4 35.¦d1! Bia³e zastawiaj¹ ma³o
lub 44.¦f8+ ¢h7 45.¥:b7. 44...b6 ¦a4 42.¦d:e7 ¦a:c4+ 43.¢e3) 41... widoczn¹ pu³apkê, w która czarne
i podpisano remis. Remis ¦:c4+ 42.¢b2 ¦e3 43.¦d5 a4 wpadaj¹. 35...¥:e4 36.¤:e4 £:e4
44.¦d2 ¢a7 45.g4 ¦g3 46.¦:e7 37.£:e4 ¦:e4 38.b6! Pointa. Pion-
Zreszt¹, zagra³em jeszcze go- ¦c:g4 47.¦dd7 ¦b3+ 48.¢a2 ka nie mo¿na zatrzymaæ. 38...d5
rzej, zamieniaj¹c wynik partii. ¦g2+ 49.¢a1 ¢a6 50.¦d6+ b6 Jeœli 38...¦:e2, to 39.¦b1! 39.¦c1
51.¦e4 ¦a3+ 52.¢b1 ¦aa2 53. ¦:e2 40.¦c8+ ¥f8 41.b7 ¦b2 42.
Obrona Pirca B09 ¦dd4 b5 54.¦d3 ¦gb2+ 55.¢c1 b8£ ¦:b8 43.¦:b8 g5! 44. ¦a8!
¦e2 56.¦d6+ ¢a5 57.¦:e2 ¦:e2 1-0 Po 44.f:g5 ¢g7 45.¦a8 ¥b4 czar-
A. Filipowicz - D. Suttles, Fina³ 58.¦d4 a3 59.¢b1 b4 60.¦d3 ne mia³y jeszcze szansê na remis.
(r. 3), Tel Awiw 1964, 1.e4 g6 2.d4 ¢a4 61.¦h3 0-1
¥g7 3.¤c3 d6 4.f4 ¤f6 5. ¤f3 c5 Kolejny rywal z najwy¿szej pó³ki,
to reprezentacja Wêgier z Lajosem
20 magazyn SZACHISTA marzec 2014
Szachowe epizody AF (51)
Portischem, której ulegamy 1,5-2,5, podzia³ dochodów by³ na równych 2.c4 e6 3.¤f3 c5 4.d5 e:d5 5.
bo Œliwa przegrywa znacznie lepsz¹ prawach, z tym, ¿e dla zwiêkszenia c:d5 d6 6.¤c3 g6 7.e4 ¥g7 8.
pozycjê z Forintosem. Ja, z kolei, dochodów kibuce mia³y doœæ czêsto ¥d3 0-0 9.0-0 a6 10.a4 ¥g4 11.
zremisowa³em doœæ szybko z Jano- ma³e zak³ady produkcyjne. Ten, któ- h3 ¥:f3 12.£:f3 ¤bd7 13.£e2
sem Fleschem (1933-1983), niezwy- ry zwiedzaliœmy mia³ fabryczkê ze- Wariant grywany i to doœæ czêsto do
kle oryginalnym cz³owiekiem, wy- garków. To wszystko by³o dla mnie dnia dzisiejszego, aczkolwiek nie na
soko notowanym w wêgierskich niezwykle ciekawe i zarazem doœæ najwy¿szych szczeblach œwiato-
szachach. Niestety, zgin¹³ w wieku dziwne, mimo ¿e czasach komuni- wych. 13...£c7 14.f4 ¦fe8 15.
50 lat, wraz z ¿on¹, w wypadku sa- stycznych w PRL te¿ walczono £f3 c4 16.¥c2 £c5+ 17.¢h1 b5
mochodowym w Anglii. Zas³yn¹³ z prywatn¹ w³asnoœci¹. 18.¥e3 £b4 19.¦a2 ¤c5 By³em
w grze na œlepo. W 1960 r., w Buda- zadowolony z pozycji, ale Helmut
peszcie, rozegra³ w ci¹gu 12 godzin Kolejna runda, to trudna przepra- znajduje siln¹ kontynuacjê. 20.e5!?
symultanê na œlepo na 52 szachow- wa z zespo³em Niemieckiej Republi- ¤fd7 21.e6! f:e6 22. d:e6 ¤:e6
nicach (+31 =3 -18), ustanawiaj¹c re- ki Federalnej, który okaza³ siê czar- 23.f5 (23.¤d5 £a5) 23...¤c7 Nie
kord œwiata, który jednak¿e wzbu- nym koniem rozgrywek i zdoby³ lepsze 23...g:f5 24. ¥:f5 ¤df8 25.a:b5
dzi³ pewne podejrzenia, bo przeciw- br¹zowy medal. W poprzedniej run- £b3 26.¥:e6+ ¤:e6 27.¦:a6 ¦ad8 28.
nicy przegrywali zbyt szybko. dzie Niemcy pokonali ZSRR 3-1, co £f7+ ¢h8 29.¦:d6+/-. 24.¤d5
by³o œwiatow¹ sensacj¹. My ulegli-
W wolnych dniach mieliœmy mo¿- œmy NRF 1,5-2,5, a mog³o byæ ina- XIIIIIIIIY
liwoœæ zobaczenia kraju i miejsco- czej. Zawini³y niedoczasy. Zbyszek 9r+-+r+k+0
wych zwyczajów. Niezwykle cieka- Doda przez ca³y czas mia³ przegra- 9+-snn+-vlp0
wy by³ wyjazd do kibucu, czyli spe- n¹ pozycjê, ale tu¿ przed kontrol¹ 9p+-zp-+p+0
cyficznego spó³dzielczego gospo- móg³ forsowaæ remis z Unzickerem. 9+p+N+P+-0
darstwa rolnego. W tym, który zwie- Niestety podstawi³ mata. 9Pwqp+-+-+0
dzaliœmy, 300 osób gospodarowa³o 9+-+-vLQ+P0
na 1.000 ha. By³ tam ¿³obek, przed- W. Unzicker - Z. Doda 9RzPL+-+P+0
szkole, szko³y podstawowa i œred- Fina³ (r. 6), Tel Awiw 1964, 9+-+-+R+K0
nia, bo obowi¹zywa³o tam, jako mi- xiiiiiiiiy
nimum, œrednie wykszta³cenie. Zna- XIIIIIIIIY
laz³em siê w gronie osób, które od- 9-+-+-+-+0 24...¤e5 Lepsze 24...¤:d5! 25.
wiedzi³y rosyjsk¹ rodzinê, przyby³¹ 9+-+-tR-+p0 £:d5+ ¢h8 26.f:g6 ¤f6 27.£d4 d5
przed kilkunastu laty z ZSRR. Do- 9-+-+p+-+0 i walka siê toczy. 25.£d1 ¤:d5 26.
wiedzieliœmy siê wielu ciekawostek. 9+-mk-zPp+-0 £:d5+ ¢h8 27.f6 ¥f8 Po 27...¥:f6
Mieszkañcy kibucu nie mieli w³a- 9-zpP+n+-+0 28.¥d2 (28.¦:f6 £e1+ 29.¥g1 ¤g4!
snego maj¹tku, ba nawet zasad¹ by³ 9+P+R+K+-0 i nie wolno 30. ¦f3 wobec 30...£:g1+
brak w³asnoœci prywatnej, a wiêc 9r+-+-+-zP0 31.¢:g1 ¦e1+ 32.¦f1 ¦:f1+ 33.¢:f1
wspólnota ca³ego maj¹tku, wspólno- 9+-+-+-+-0 ¤e3+ -+) 28...£c5 29.£:c5 d:c5 30.
ta dzieci oraz ca³kowita równoœæ xiiiiiiiiy ¦:f6 bia³e wygrywaj¹. 28.¥d4 ¥h6?
praw kobiet i mê¿czyzn. Dzieci nie Nie lepsze 28...¦ac8 29.a:b5 a:b5 30.
by³y wychowywane z rodzinami, tyl- 37.h4 Lepsze 37.h3 ¦h2 (37...h5 ¦a7 £d2 31.¦g7! ¥:g7 32.f:g7+ ¢:g7
ko mieszka³y osobno w internatach 38.¦b7) 38.¦c7+ ¢b6 39.¦:h7+-) 33.¥:e5+ itd. 29.f7¦f8 30.¥c3 £c5
na terenie kibucu i odwiedza³y ro- 37...¦h2 38.¦:e6? (38.¦d8 ¦h3+ 31.¥:e5+ ¥g7 32.£:c5 d:c5 33.
dziców i rodziny, raz na kilka dni. 39.¢g2 ¦g3+ 40.¢h2 ¦:b3 41.¦c7+ ¥:g7+ ¢:g7 34.a:b5 a:b5 35.
By³y te¿ kibuce, w których unikano ¢b6 42.¦:h7) 38...¦:h4?? Remiso- ¦:a8 ¦:a8 36.¥e4 ¦d8 37.¥c6
sformu³owañ „mój syn” lub „moja wa³o 38...¦h3+ 39.¢e2 ¤c3+ 40.¢d2 b4 38.¥d5 c3 39.b:c3 b:c3 40.
córka”, by nie podkreœlaæ indywidu- ¤b1+ 41.¢c2 ¤a3+ itd. 39.¦d5X f8£+ ¦:f8 41.¦:f8 ¢:f8 42.¥e4
alizmu. Naturalnie ¿aden z miesz- ¢g7 43.¢g1 ¢f6 44.¢f2 h6 1-0
kañców kibicu nie mia³ swoich pie- Moim rywalem by³ znakomicie Kontynuowa³em grê zbyt d³ugo, ale
niêdzy. Ka¿dy wyjazd, np. dla odwie- graj¹cy Helmut Pfleger, który wy- w rozgrywkach dru¿ynowych nie
dzenia rodziny w innym mieœcie czy gra³ IV szachownicê z wynikiem wolno poddaæ siê za wczeœnie, bo to
w innej sprawie, wymaga³ otrzyma- 12,5 p. (z 15). Za³o¿y³em ostr¹ i ry- zak³óca przebieg innych partii!
nia delegacji i przyznania kwot pie- zykown¹ partiê i tak siê potoczy³o.
niê¿nych. O tym decydowa³y w³a- Wiele lat póŸniej, ju¿ w XXI wieku
dze kibucu. Ziemia i œrodki produk- Obrona Benoni A70 w Dortmundzie kilkakrotnie wspo-
cji by³y w³asnoœci¹ wspóln¹. Miesz- minaliœmy z Pflegerem olimpiadê
kañcy pracowali wg swoich indywi- H. Pfleger — A. Filipowicz, Fi- w Tel Awiwie i rozmawialiœmy o tej
dualnych mo¿liwoœci, ale mieli rów- na³ (r. 6), Tel Awiw 1964, 1.d4 ¤f6 partii. Helmut prowadzi³ komenta-
ne prawa i obowi¹zki. Analogicznie
magazyn SZACHISTA styczeñ 2014 21
Szachowe epizody AF (51)
rze w Sparkassen Meeting. Ja, jako Kalithea 2009 W kolejnym dniu wygrywamy
sêdzia g³ówny, musia³em nie raz Andrzej Filipowicz i Svetozar Gligoriæ z Hiszpani¹ 2,5-1,5 dziêki piêknym
zwracaæ mu uwagê, aby nie opowia- zwyciêstwom Bednarskiego i Œliwy.
da³ zbyt wielu anegdot, po których ¿e moja nastêpna d³uga rozmowa ze
widzowie œmieli siê do rozpuku, na- Svetozarem mia³a dopiero miejsce Ciekawostk¹ by³o przybycie do
ruszaj¹c turniejow¹ ciszê. na Kongresie FIDE w Kalithei hotelu „Sheraton” przedstawicieli
(Chalkidiki) w 2009 r., gdzie Gligo- partii komunistycznej Izraela. Za-
Czêœciowo zrewan¿owa³ siê Bal- riæ by³ honorowym goœciem. prosili oni dru¿ynê ZSRR oraz ze-
cerowski, który ogra³ Mohrlocka. spo³y Krajów Demokracji Ludowej
W partii z Ivkovem nie uda³o mi na spotkanie do swojego lokalu
W. Balcerowski - D. Mohrlock siê otwarcie i mia³em trudnoœci, w Jaffie. Jaffa jest czêœci¹ Tel Awi-
Fina³ (r. 6), Tel Awiw 1964 ale potem zapl¹ta³em go w swoim wu, który zreszt¹ powsta³ w 1909
niedoczasie. roku na peryferiach portu morskie-
XIIIIIIIIY go Jaffa. W 1950 roku po³¹czono
9r+-tr-+k+0 A. Filipowicz - B. Ivkov Tel Awiw i Jaffê w jedno miasto, ale
9+-zp-+-+p0 Fina³ (r. 7), Tel Awiw 1964 Jaffa rozwija³a siê wolniej i zacho-
9pzp-wqn+-+0 wa³a w gruncie rzeczy arabsk¹ to¿-
9+-+lsNpzp-0 XIIIIIIIIY samoœæ. W 1964 roku wygl¹da³a
9P+-zPp+-+0 9-+-+r+k+0 znacznie biedniej, ni¿ Tel Awiw.
9+-+-zP-zP-0 9+-wq-+pzp-0
9-zPQ+-zPLzP0 9p+-+-+-zp0 Do „Sheratonu” przyjecha³o kilka
9+-tR-+RmK-0 9zP-+ptrN+-0 samochodów i wyruszyliœmy do Jaf-
xiiiiiiiiy 9-+n+-+-zP0 fy. Teoretycznie odleg³oœæ nie by³a
9+-zP-zP-tR-0 daleka, ale kierowcy d³ugo nie mo-
26.g4 f:g4 27.¥:e4 ¥:e4 28. 9-+-+-wQP+0 gli znaleŸæ drogi do swojego lokalu
£:e4 c5 29.¤:g4 ¤g7 30.d:c5 9+-+-+RmK-0 i blisko godzinê b³¹dziliœmy po w¹-
b:c5 31.b4 (31.£c4+! ¤e6 32.f4 g:f4 xiiiiiiiiy skich uliczkach Jaffy. Wreszcie do-
33.¦:f4+-) 31...¦ac8 32.b:c5 ¦:c5 tarliœmy do celu. Zobaczyliœmy
33.¦:c5 £:c5 34.¤h6+ ¢f8 35. 31...¦:f5 32.£:f5 ¤:e3 33. doœæ du¿y plac - dziedziniec, na któ-
£f3+ 1-0 ¦:e3? Niestety na sekundach nie rego koñcu znajdowa³ siê niewielki,
widzia³em prostego 33.£f4 po któ- chyba parterowy budynek, a nieda-
W VII rundzie wygrywamy z sil- rym mog³o nast¹piæ 33...£a7 34.£f2 leko od niego sta³a „S³awojka”. Tak
n¹ Bu³gari¹, dziêki Œliwie, który po- ¦e7! 35.¦c1 (35.¦e1?? ¤g4-+) 35... nazywano Polsce miêdzywojennej
kona³ Tringowa i jakby na pó³met- £c5 36.¢h1 z równ¹ gr¹. 33...¦:e3 drewniane toalety, nawi¹zuj¹ce do
ku zajmujemy 10 miejsce z dorob- 34.£:d5 ¦:c3 35.¢h1 (35.£a8+ przedwojennego naszego premiera
kiem 14 p., czyli 50%. Niestety wpa- £c8 36. £:c8+ ¦:c8 37. ¦f5 ¦c6-/+) S³awoja Sk³adkowskiego.
damy na szachow¹ potêgê Jugos³a- 35...¦c4 36.g3 ¦c2 37.£a8+
wiê i ponosimy klêskê 0,5-3,5, gra- £c8 38. £:c8+ ¦:c8 39.¦f5 ¦c2 Zeszliœmy po kilku schodkach
j¹c bez Dody i Œliwy, którzy byli nie 40.h5 ¦a2 41.¦c5 ¢f8 42.¦c8+ w dó³ do pomieszczenia, które mo¿-
dysponowani. Natomiast Jugos³o- ¢e7 43.¦c7+ ¢e8 44.¦c8+ ¢d7 na by nazwaæ piwnicznym, choæ
wianie zagrali najsilniejsz¹, wspa- 45.¦g8 ¦:a5 46.¦:g7 0-1 znajdowa³y siê tam okienka. W doœæ
nia³¹ czwórk¹: Gligoriæ, Ivkov, Ma- du¿ej sali stó³ by³ nakryty bia³ym pa-
tanoviæ i Matuloviæ, która bez trud- pierem, a na nim sta³y „musztar-
noœci wywalczy³a srebrny medal. dówki” z koniakiem oraz talerze
z niezwykle atrakcyjnymi dla nas
Akurat tego dnia akurat siedzia- mandarynkami. Spotkanie zagai³
³em przy œniadaniu ze Svetozarem Meir Wilner, sekretarz goszcz¹cej
Gligoriciem, wielk¹ postaci¹ w sza- nas partii, podobno uczeñ samego
chowym œwiecie i mog³em z nim za- W³adimira Lenina. Zapamiêta³em je-
mieniæ parê zdañ. Zawdziêcza³em to dynie fragment wyst¹pienia, w któ-
organizatorom, którzy na œniada- rym nadmieni³, ¿e tylko chwilowo
niach sadzali uczestników przy partia ma taki lokal, ale wkrótce
ogromnych okr¹g³ych sto³ach w ko- przeniesie siê do „Sheratonu” i bê-
lejnoœci wchodzenia na salê. Dziêki dzie odgrywa³a znacz¹c¹ rolê w kra-
temu przy sto³ach by³o zawsze miê- ju. Potem zaproszeni goœcie powie-
dzynarodowe towarzystwo i mo¿na dzieli jeszcze parê s³ów, a my ze
by³o zawieraæ znajomoœci. Zabawne, Zbyszkiem ogl¹daliœmy pomiesz-
czenie. Nasz¹ uwagê przyku³a doœæ
22 magazyn SZACHISTA marzec 2014
du¿a pokratkowana tablica z bia³ego Tigran Petrosjan Szachowe epizody AF (51)
kartonu z napisami w poszczegól- Michai³ Botwinnik
nych rubrykach w pionie i w pozio- XIIIIIIIIY
mie w jêzyku hebrajskim. W krat- Paul Keres 9r+-wq-tr-mk0
kach znajdowa³y siê cyfry od 1 do 5. Borys Spasski 9+-zp-+-vlp0
Zapytaliœmy siê gospodarzy - co ilu- 9-zp-zpLsnp+0
struje ta tablica? Szczerze odpowie- 9+-+Pzp-+-0
dzieli, ¿e to liczby cz³onków ich par- 9-zPP+p+-+0
tii w poszczególnych okrêgach Izra- 9+-+-vL-+-0
ela. No comments! 9-+Q+-zPPzP0
9+R+R+-mK-0
Po wolnym dniu historyczny xiiiiiiiiy
mecz z ZSRR, którzy w poprzedniej
rundzie zgromili USA 4-0. Powojen- 20...¤g8! z planem ¥h6. 21.
ne lata, to same klêski naszej repre- £:e4 (21.£d2 ¤e7 z dalszym Sf5-d4)
zentacji w spotkaniach z ZSRR: 21...¥h6 22.¦a1 ¥:e3 23.f:e3
w 1952 r. w Helsinkach 0-4; w 1956 r. £f6 Jacek by³ tradycyjnie w du¿ym
w Moskwie 0-4 i w 1960 roku w Lip- niedoczasie, a mistrz œwiata „wali³“
sku 0,5-3,5. w zegar, aby Jackowi spad³a chor¹-
giewka. Ale spad³… zegar! 24.£f3
Zawsze na nas wystawiano najlep- ¢g7 25.¦f1 £:f3 26.g:f3 ¤h6?
szy sk³ad, jak to bywa w pojedyn- (26...¤e7!?) 27.¢f2 ¤f5 28.¥:f5
kach s¹siadów we wszystkich dys- g:f5 29.¦fc1 ¦fb8 30.b5 ¢f6 31.
cyplinach sportu. Tak by³o tym ra- ¦a6 ¦g8 32.¦ca1 ¦ac8 33. ¦a7
zem. Zagrali mistrz œwiata Petro- ¦g7 34.¦a8 ¦:a8 35.¦:a8 ¢g5
sjan, jego poprzednik Botwinnik, za- 36.¦f8 f4 37.e:f4+ e:f4 38. h4+
wsze drugi w turniejach pretenden- ¢:h4 39.¦:f4+ ¢g5 40.¢g3 ¦e7
tów Keres, który nie bez powodu 41.¦f8 ¢g6 Remis
unika³ pojedynków z Botwinnikem
z uwagi na swoje wojenne losy i grê Zachowanie Petrosjana nie by³o
w turniejach niemieckich w latach niczym nowym. Jednak¿e po meczu
40-ych oraz na IV desce przysz³y Petrosjan podszed³ do Bednarskie-
mistrz œwiata Borys Spasski. go, przeprosi³ go za uderzenia w
zegar i zaprosi³ m³odego Jacka do
Usun¹³em ze sk³adu Dodê, który pokoju, gdzie wypili butelkê ormiañ-
zawsze przecenia³ przeciwników, skiego wina. Jacek by³ ogólnie zna-
wstawi³em na czarny kolor Bednar- n¹ osob¹ i spotyka³ siê z szachistami
skiego oraz siebie i ruszyliœmy do ró¿nych narodowoœci. Mia³ wspa-
boju. Ca³a czwórka zagra³a „¿ycio- nia³e, choæ niekiedy specyficzne po-
we” partie i zanotowaliœmy cztery czucie humoru. Zna³ kilka jêzyków:
remisy w naszym „meczu stulecia”, biegle rosyjski i bardzo dobrze nie-
jak mówiono w kraju! miecki, ale potrafi³ rozmawiaæ po
czesku, angielsku i trochê po serb-
Obrona królewsko-indyjska E91 sku. PóŸniej pozna³ te¿ hiszpañski,
bo siedzia³ 3,5 miesi¹ca na Kubie,
T. Petrosian - J. Bednarski, prowadz¹c pozaszachowe zajêcia na
Fina³ (r. 10), Tel Awiw 1964, 1.d4 zaproszenie Instytutu Kontaktów
¤f6 2.c4 g6 3.¤c3 ¥g7 4.e4 d6 Miêdzynarodowych.
5.¥e2 0-0 6.¤f3 ¥g4!? Bednar-
ski unika wariantu... Petrosjana po Partia angielska A37
6...e5 7.d5 ¤bd7 8.¥g5. 7.¥e3
¤fd7 8.¦c1 e5 9.d5 a5! 10.0-0 B. Œliwa - M. Botwinnik, Fina³
¤a6 11.a3! f5 12.¦b1! (12.¤g5 (r. 10), Tel Awiw 1964, 1.c4 g6 2.
¥:e2 13.£:e2 ¤dc5! i po 14.b4? f4!) ¤c3 c5 3.g3 ¥g7 4.¥g2 ¤c6 5.
12...¤ac5 13.b4 a:b4 14.a:b4 ¤f3 e5 6.0-0 ¤ge7 7.¤e1 d6 8.
¤:e4! 15.¤:e4 ¥:f3 16.¥:f3 f:e4 ¤c2 0-0 9.¦b1 ¥f5 10.d3 £d7
17.¥g4! b6 18.¥e6+ ¢h8 19. 11.¦e1 ¥h3 12.¥h1 f5 13.¤e3
£c2 ¤f6 20.¦fd1 f4 14.¤ed5 ¤:d5 15.¥:d5+ ¢h8
16.¥h1 ¦f7 17.¤e4 h6 18.¥d2
magazyn SZACHISTA marzec 2014
23
Szachowe epizody AF (51)
¦af8 19.b4 b6 20.a4 ¤d4 21. Postanowi³em graæ aktywnie. widz¹c jak mnie nastraszy³, z uœmie-
¥c3 f3 22.¥:d4 f:e2 23.£:e2 chem ust¹pi³ miejsca nadchodz¹ce-
c:d4 24.b5 ¥f6 25.a5 ¥d8 26. Obrona sycylijska B27 mu w³aœnie Spasskiemu”.
a:b6 ¥:b6 27.£d2! Zdaniem Œliwy
nale¿a³o pozostawiæ £e2 i graæ ¦a1 P. Keres - A. Filipowicz, Fina³ (r. Partia kataloñska E18
i potem ¦ec1. 27...¢g7 28.¦b2 10), Tel Awiw 1964, 1.e4 c5 2. ¤f3
£c7 29.¦a2 ¥e6 30.¦c1 ¦c8 31. g6 3.c3 Niespodzianka, ale obec- W. Balcerowski - B. Spasski,
¦cc2 £d8 32.£e2 ¦fc7 33.¤d2 nie grywana przez Iwanczuka, Kar- Fina³ (r. 10), Tel Awiw 1964, 1.d4
z planem ¥c6. jakina i Mamedjarowa. 3...¥g7 4. ¤f6 2.c4 e6 3.¤f3 b6 4.g3 ¥b7
d4 c:d4 5.c:d4 d5 6.e:d5 ¤f6 7. 5.¥g2 ¥e7 6.0-0 0-0 7.¤c3 ¤e4
XIIIIIIIIY ¤c3 0-0 8.¥c4 (8.£b3 ¤bd7 9.¥g5 8.¤:e4 ¥:e4 9.¤e1 d5 10.c:d5
9-+rwq-+-+0 ¤b6 10.¥c4 ¥f5 11.¦d1 ¤e4= Tal - e:d5 Tak grywa siê po dzieñ dzisiej-
9zp-tr-+-mk-0 Bronstein, Baku 1961) 8...¤bd7 szy. 11.¤d3 ¥:g2 12.¢:g2 ¤d7
9-vl-zpl+pzp0 9.0-0 (9. d6 e:d6=) 9...¤b6 10. 13.£b3 ¤f6 14.¥g5
9+P+-zp-+-0 ¥b3 ¤f:d5! (10...¤b:d5 11.¥g5
9-+Pzp-+-+0 i 12.¦e1) 11.¦e1 ¥g4 12. h3 ¥:f3 XIIIIIIIIY
9+-+P+-zP-0 13.£:f3 e6 14.¤e4! h6! (14... 9r+-wq-trk+0
9R+RsNQzP-zP0 ¥:d4?! 15.¥g5 £d7 16.¦ad1 ¥g7 17. 9zp-zp-vlpzpp0
9+-+-+-mKL0 ¤f6+ ¥:f6 18.¥:f6 ¦ac8=) 15.£g3 9-zp-+-sn-+0
xiiiiiiiiy ¤e7 16.¤d6 9+-+p+-vL-0
9-+-zP-+-+0
33...d5! 34.£:e5+ £f6 35. XIIIIIIIIY 9+Q+N+-zP-0
£:f6+ ¢:f6 36.¦a4 d:c4 37.d:c4 9r+-wq-trk+0 9PzP-+PzPKzP0
¥f5 38.¦c1 ¦e8 39.¥f3 d3 40. 9zpp+-snpvl-0 9tR-+-+R+-0
g4 ¥d7 41.¦d1 ¢g7 42.h3 Zapi- 9-sn-sNp+pzp0 xiiiiiiiiy
sane posuniêcie. Ca³a dru¿yna sie- 9+-+-+-+-0
dzia³a przy analizie partii, ale nic nie 9-+-zP-+-+0 14...c5! 15.¥:f6 ¥:f6 16.d:c5
znaleŸliœmy. 42...h5 43.¦a3 h:g4 9+L+-+-wQP0 b:c5 17.¤:c5 £e7 18.¦ac1 ¦ac8
44.h:g4 ¦f8 45.¦:d3 ¦f4 46. 9PzP-+-zPP+0 19.¤d3 £e4+ 20.¢g1 £:e2 21.
¢g2 (46.g5 ¥e6 47.¢g2 ¦c5 48.¥d5 9tR-vL-tR-mK-0 ¦:c8 ¦:c8 22.£:d5 g6 23.£b3
¥:d5+ 49.c:d5 ¦g4+ 50.¢h3 ¦:g5 51. xiiiiiiiiy ¦d8 24.¤f4 £:b2 25.¤d5 £:b3
¤e4 ¦h5+ 52.¢g3 ¦:b5 53.d6 a5 54. 26.¤:f6+ ¢g7 27.a:b3 ¢:f6 28.
d7 ¥d8=) 46...¥:g4 47.¥:g4 ¦:g4+ 16...¤bd5! 17.¤:b7 £b6 18. ¦a1 ¦b8 29.¦:a7 ¦:b3 30.¢g2
48.¢h3 ¦f4 49.f3 ¦f5! 50.¦d5 ¥:d5 ¤:d5 19.¤c5 ¦ad8 Po 19... Remis
¦:d5 51.c:d5 Remis (51...¦c3 52. ¦fd8 obawia³em siê 20.¤:e6!? f:e6 21.
¤e4 ¦:f3+ 53.¢g4 ¦b3 54.¤d6 itd.) £:g6 i bia³e maj¹ trzy pionki za figu- Po meczu ogarnê³a nas euforia,
rê. 20.¤b3 ¤e7 21.¥d2 ¦d5 22. ale walka z najlepszymi zespo³ami
Przed parti¹ z Keresem przypo- ¦ac1 ¤f5 23.£c7 ¤:d4 24.¤:d4 œwiata kosztowa³a wiele si³ i w ostat-
mnia³y mi siê jego dwie s³ynne mi- ¥:d4 25.£:b6 a:b6 26.¥:h6 ¦a8 nich trzech rundach „p³ywaliœmy”.
niaturki z naszymi rodakami sprzed 27.¥e3 ¦:a2 28.¦c8+ ¢g7 29. W meczu z USA ulegliœmy 1,5-2,5,
paru ³adnych lat. ¦c2 ¥:e3 30.¦:e3 Remis bo przegra³ niepokonany dot¹d Bal-
cerowski (z Addisonem) i niestety
Obrona Caro — Kann B10 Witek Balcerowski tak relacjo- to samo uczyni³ w ostatniej rundzie
nowa³ pojedynek z Borysem Spas- z Rumuni¹.
P. Keres - E. Ar³amowski, skim: „Przed meczem z ZSRR wie-
Szczawno Zdrój 1950, 1.e4 c6 2. dzia³em, ¿e mam graæ ze Spasskim. W meczu z USA rozegra³em cie-
¤c3 d5 3.¤f3 de4 4.¤:e4 ¤d7 5. Przygotowa³em siê maksymalnie, ale kaw¹ partiê z Arturem Bisguierem.
£e2 gf6?? 6.¤d6X te¿ rozmawia³em o moim rywalu
z Wasilijem Smys³owem, z którym Partia hiszpañska C99
Partia hiszpañska C71 wielokrotnie styka³em siê na turnie-
jach i którego bardzo powa¿am. A. Filipowicz - A. Bisguier, Fi-
R. Dworzyñski - P. Keres, Udzieli³ mi kilku rad. Parê minut na³ (r. 11), Tel Awiw 1964, 1.e4 e5
Olimpiada, Moskwa 1956, 1.e4 przed rozpoczêciem rundy podchodzi 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 4.¥a4 ¤f6
e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 4.¥a4 do stolika Smys³ow wita siê i mówi. 5.0-0 ¥e7 6.¦e1 b5 7.¥b3 d6
d6 5.d4 b5 6.¥b3 ¤:d4 7. ¤:d4 No zagramy, bo Spasski w ostatniej 8.c3 0-0 9.h3 ¤a5 10.¥c2 c5
e:d4 8.£:d4?? c5 9.£d5 ¥e6 chwili zosta³ wycofany. Zamieni³em 11.d4 £c7 12.¤bd2 c:d4 13.
10.£c6+ ¥d7 11.£d5 c4 0-1 siê w przys³owiowy s³up soli. Smys³ow c:d4 ¥d7 14.¤f1 ¦ac8
24 magazyn SZACHISTA marzec 2014
Szachowe epizody AF (51)
XIIIIIIIIY daæ lub graæ rozpaczliwe 10.¢d2 wa bia³ych nie rekompensuje strat
9-+r+-trk+0 ¤:c4+ 11.¢e1 z analogicznym rezul- materialnych. Speszony Gheorghiu
9+-wqlvlpzpp0 tatem. Nie pozostawa³o mi nic inne- s¹dzi³, ¿e ofiara jest poprawna. Po
9p+-zp-sn-+0 go jak zachowaæ spokój, bo ruch 9... 18.¤:e7+ £:e7 19.¥:f6 £:f6 20.
9snp+-zp-+-0 £d6 jest nietypow¹ kontynuacj¹ b:c4 ¦b8 21.¦ac1 ¦b2 22.¦c2
9-+-zPP+-+0 w tym momencie i ³atwo j¹ prze- ¦bb8 23.¦cc1 ¦b2 24.¦c2 ¦bb8
9+-+-+N+P0 oczyæ. Ujrza³em przechodz¹cego podpisaliœmy Remis
9PzPL+-zPP+0 kelnera i b³yskawicznie wzi¹³em od
9tR-vLQtRNmK-0 niego kawê z ciastkiem i zacz¹³em Dodam, ¿e w ostatnim meczu nie
xiiiiiiiiy spokojnie konsumowaæ. W chwili, gra³ Bogdan Œliwa. Chodzi³y potem
gdy kelner stawia³ kawê na stole, plotki, ¿e móg³ wype³niæ GM, ale
15.¦e2! Posuniêcie znalaz³em wsta³em i powiedzia³em naszym za- ma³o kto wiedzia³, ¿e wszelkie nie-
przy desce, a po latach powiedziano wodnikom, aby w ogóle nie podcho- powodzenia Œliwa topi³ w alkoholu,
mi, ¿e zagra³ go gdzieœ Judowicz dzili do szachownicy i obojêtnie mi- podobnie jak wielu innych szachi-
w 1962 r. Teraz w XXI wieku gra tak jali mój stolik. Rumun myœla³ oko³o stów nie wytrzymuj¹cych stresu.
Leko i kilku czo³owych graczy. 20 minut, niekiedy zerka³ na mnie, Z tego powodu nie zawsze mog³em
15...¦fe8 16.¤g3 Miêkki ruch. bo ma taki zwyczaj i wreszcie zagra³ go wstawiaæ na mecz. Gdy zosta-
Silniejsz¹ kontynuacjê wybra³ Kar- 9...d6? Odetchn¹³em i szybko wy- ³em szefem Komisji Kwalifikacyjnej
pow w 1988 roku: 16.d5 ¤h5 17.¥d3. kona³em kilka ruchów. Do tej samej FIDE w 1986 roku, to natychmiast
16...h6 17.£e1 ¥f8 18.b3 g6 pozycji dosz³o w partii D. Novak - K. w 1987 r. zaproponowa³em nadanie
19.¥b2 ¥g7 20.¦c1 ¤c6 21.b4 Hulak, Chorwacja w 1995 r. Graj¹cy Bogdanowi Œliwie tytu³u Honoro-
e:d4 22.¥b3 £b7 23.¦d1 ¤e5 czarnymi silny GM Krunoslav Hu- wego Arcymistrza FIDE. Wniosek
24.¤:d4 ¤c4 25.¥a1 ¦e7 26.¤c2 lak równie¿ nie znalaz³ nietypowego przeszed³ jednog³oœnie, bo przez
¦ce8 27.f3 £b6+ 28.¥d4 i na pro- ruchu 9....£d6! i zagra³ 9...¥d6 10. h3 dziesi¹tki lat by³ jedynym znanym
pozycjê rywala podpisa³em remis h5 11.¥e3 b6 12.¦f1 ¤g6 z wyrówna- polskim szachist¹.
w wyrównanej pozycji. Remis n¹ pozycj¹. Podobnie by³o w jednej
partii w Turcji w 2004, gdzie czarne Wyniki fina³u: 1.ZSRR 36,5 p. (z
Wiele lat póŸniej, w 1981 roku, zagra³y 9…¥c5. Takich przypadków 53); 2. Jugos³awia 32 p.; 3.RFN 30,5
w drodze na Kongres FIDE w schematycznego myœlenia w debiu- p.; 4.Wêgry 30 p.; 5.Czechos³owacja
Atlancie, odwiedzi³em federacjê cie, mo¿na spotkaæ setki w praktyce 28,5 p.; 6.USA 27,5 p.; 7.Bu³garia
USA w New Windsor i spotka³em turniejowej. 10.0-0 ¥d7 11.f4 27 p.; 8.Rumunia 27 p.; 9.Argentyna
siê ponownie z Arturem Bisguie- ¤:d3 12.£:d3 ¦c8 13.¤e3 ¥e7 26 p.; 10.Polska 24 p.; 11.Holandia
rem, redaktorem „Chess Life”, 14.¢h1 ¥c6 15.b3 0-0 Rumun 21 p.; 12.Kanada 19 p.; 13.Hiszpa-
uczestnikiem piêciu olimpiad i kil- w miêdzyczasie dowiedzia³ siê od nia 17,5 p.; 14.Izrael 17,5 p.
kakrotnym mistrzem USA. Nad- kolegów z dru¿yny, ¿e móg³ wygraæ
mieni³, ¿e zagra³em mu „nowinkê”, w jednym posuniêciu, siedzia³ przy Indywidualnie: Zbigniew Doda
która go zaskoczy³a. szachownicy i krêci³ g³ow¹. Wtedy 5,5 p. (13); Jacek Bednarski 7,5 p.
zdecydowa³em siê na poœwiêcenie (14); Bogdan Œliwa 9 p. (14); An-
Kolejny mecz z Argentyn¹ by³ bez- po 16.¥b2 b5 drzej Filipowicz 6 p. (14); Witold
barwny. Pad³y cztery remisy, cho- Balcerowski 7,5 p. 913) i W³odzi-
cia¿ po walce. Wreszcie ostatnia run- XIIIIIIIIY mierz Schmidt 3 p. (8).
da, pora¿ka z Rumuni¹ 1,5-2,5 i moja 9-+r+-trk+0
dramatyczna partia z mistrzem œwia- 9+-wq-vlpzpp0 Wszystkie gazety centralne i re-
ta juniorów do 20 lat Florinem Ghe- 9p+lzppsn-+0 gionalne pisa³y o wielkim sukcesie.
orghiu, który wkrótce zosta³ lide- 9+p+-+-+-0 Nie tylko weszliœmy do fina³u olim-
rem szachistów rumuñskich. 9-+P+PzP-+0 pijskiego, ale zajêliœmy 10 miejsce
9+PsNQsN-+-0 i zremisowaliœmy mecz z ZSRR, wie-
Obrona sycylijska B41 9PvL-+-+PzP0 lokrotnym mistrzem olimpijskim.
9tR-+-+R+K0 Graliœmy, jak równy z równym,
A. Filipowicz - F. Gheorghiu, xiiiiiiiiy z najsilniejszymi zespo³ami œwiata
Fina³ (r. 13), Tel Awiw 1964, 1.e4 i wygraliœmy w finale 4 mecze.
c5 2.¤f3 e6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 a6 17. ¤cd5? Niepoprawna ofiara fi- Udzieliliœmy wielu wywiadów
5.c4 ¤f6 6.¤c3 £c7 7.¥d3 ¤c6 gury. 17...b:c4 Po 17...e:d5 18. c:d5 w prasie i radiu, mieliœmy spotkania
8.¤c2 ¤e5 9.£e2?? Wykona³em ¥b7 zamierza³em graæ 19.e5 (19. w kilku miastach Polski. Przed
doœæ niefrasobliwy ruch. Natych- ¤f5 ¦fe8 20. £g3 g6!) 19...¤e8 20.¤f5 polskimi szachistami otwiera³y siê
miast zobaczy³em, ¿e czarne wygry- £d8 21. ¥a3 ¦c7 22.¦ac1, ale w ana- piêkne perspektywy. Jednak nasze
waj¹ po 9... £d6! Bia³e mog¹ siê pod- lizie po partii okaza³o siê, ¿e inicjaty- górnolotne plany zweryfikowa³o
prozaiczne ¿ycie.
magazyn SZACHISTA marzec 2014 25
Andrzej Filipowicz - wspomnienia go Bratoszewskiego i Waldemara
Jagodziñskiego, których zast¹pili
Szachowe epizody(52) zawodnicy „Grunwaldu“ Toruñ.
Grudzieñ 1964 roku cie nagrody, przynios³y wyniki, na Zaczêliœmy od meczu blitzowego
które czekaliœmy od lat. Dalsze osi¹- (P-5') systemem scheveningen-
Triumfalny powrót naszej ekipy gniêcia w skali „z³otej ery“ polskich skim, w którym rozgromiliœmy ry-
olimpijskiej do Warszawy znalaz³ szachów (1930-1939) nie przyjd¹ wali: „Legion“ - „Caissa“ 24,5-11,5
oddŸwiêk w licznych pozytywnych jednak zaraz i nie przyjd¹ same. XVII (Pytlakowski Andrzej 6 p. z 6; Filipo-
recenzjach prasowych. Obecnie Olimpiada szachowa odbêdzie siê wicz Andrzej 5 p.; Juchimiuk Wie-
trudno sobie wyobraziæ, ¿e prawie w Hawanie, ju¿ w 1966 r. Nie przy- s³aw 4 p.; Tomaszewicz Leon 3,5 p.;
codziennie by³y wzmianki o sza- puszczam, aby ktokolwiek, poza opty- Adamski Jan i Litmanowicz W³ady-
chach w centralnej i lokalnej prasie, mistycznie usposobionymi zawodni- s³aw po 3 p.). W „Caissie“ najlepiej
a raz na tydzieñ ukazywa³y siê pod- kami, ju¿ o niej myœla³. A przecie¿ wypadli Wiœniewski Edward 5 p.
sumowania wydarzeñ krajowych Olimpiada to nie wszystko. Jest wie- i Chybicki Feliks 3,5 p.
i zagranicznych. By³o to „normal- le jeszcze spraw do za³atwienia.
k¹“, bo szachy by³y czêœci¹ sportu GKKFiT, oficjalny opiekun szachów, Ten wynik spowodowa³ beztro-
i naszego ¿ycia. Nikt wtedy nie op³a- czuje siê w stosunku do nich bardziej skê grê w zasadniczym meczu
ca³ dziennikarzy za napisanie arty- kuratorem, ni¿ „mecenasem“. Szachi- (tempo gry 50 pos./2,5h), który
ku³u o szachach czy szachistach. œci od lat walcz¹ o zrozumienie ich niespodziewanie zakoñczy³ siê re-
postulatów, mo¿liwoœci pracy i rozwo- misem 3-3 (Filipowicz Andrzej - Wi-
Obszernej oceny ca³ego roku ju, centralne kluby, wydawnictwa, pa- œniewski Edward 1-0; Adamski Jan -
1964 dokona³ Stanis³aw Gawlikow- rê chocia¿ przyzwoitych bibliotek, tre- Chybicki Feliks 1-0; Gawlikowski
ski w nawi¹zaniu do artyku³u nerów, chc¹ mieæ ciekawe imprezy, Stanis³aw - Fabianowski Micha³ 0-1;
sprzed roku „Rozpaczliwe SOS na- liczniejsze kontakty miêdzynarodowe. Szukszta Janusz - Sobieski 1-0; Juchi-
szych szachistów, którym grozi mat“. Wymaga to naturalnie zwiêkszenia miuk Wies³aw - Strzemkowski W³o-
Teraz na ³amach „¯ycia Warszawy“, dotacji, obecnie wrêcz mikroskopij- dzimierz 0-1; Hordyñski Krzysztof -
27-28 XII 1964, w artykule zatytu³o- nych, pewnych zmian w kierownic- Karczewski Zdzis³aw 0-1). Sêdzio-
wanym: „Czy szachom ju¿ nie grozi twie Zwi¹zku, którego nie wszystkie wa³ Ryszard Chrzanowski. Roze-
mat?“, napisa³: „Nie doczekawszy siê ogniwa s¹ operatywne, rozmachu gra³em niez³¹ partiê.
znik¹d pomocnej d³oni, o ratunku i inicjatywy, zlikwidowania szeregu
musieli pomyœleæ sami „ton¹cy“ - za- zadawnionych konfliktów w popular- Partia hiszpañska C89
wodnicy. W ci¹gu 10 miesiêcy odnie- nym „trójk¹cie“: zawodnik - sêdzia -
œli na arenie miêdzynarodowej mniej dzia³acz. Je¿eli sprawy nie zostan¹ za- A. Filipowicz - E. Wiœniewski,
wiêcej tyle i takiej miary sukcesów, ile ³atwione, rok 1964 przejdzie do histo- Legion - Caissa, Warszawa 1964, 1.
odnieœli ³¹cznie od 1948 do 1963 ro- rii naszych szachów nie jako rok prze- e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 4.¥a4
ku. Konarkowska zajê³a VII-VIII ³omowy, ale jako wyj¹tkowo „szczêœli- ¤f6 5.0-0 ¥e7 6.¦e1 b5 7.¥b3
miejsce w turnieju pretendentek wy“. W takich warunkach ciê¿ko wy- 0-0 8.c3 d5 Nie wiem dlaczego,
o MŒ kobiet, Bednarski doskonale walczony sukces olimpijski z³oœliwi ale nigdy nie obawia³em siê gambitu
spisa³ siê na turnieju w Kecskemet czy niechêtni szachom uwa¿aæ bêd¹ Marshalla i mia³em pozytywne wyni-
i dzieli³ II nagrodê w Kienbaum. Fili- za swego rodzaju „cud na Ziemi Œwiê- ki. 9.e:d5 e4!? Rzadkie posuniêcie
powicz gra³ dobrze w Moskwie na sil- tej“, który nigdy siê nie powtórzy. A ja nie by³o dla mnie niespodziank¹, bo
nym turnieju Armii ZaprzyjaŸnio- w cuda nie wierzê!“. tak przecie¿ gra³ sam autor gambitu
nych i dzieli³ I-II miejsce w Polanicy z Laskerem w 1926 r.
Zdroju (wspólnie z am. Parm¹), Bal- Wielu doœwiadczonych szachi-
cerowski i Schmidt w tym turnieju stów, arcymistrzów nie raz mówi³o, XIIIIIIIIY
znaleŸli siê na dzielonym IV miejscu, ¿e sukcesy i niepowodzenia zawod- 9r+lwq-trk+0
w Akademickich Mistrzostwach ników id¹ falami i jest to bezsporna 9+-zp-vlpzpp0
Œwiata w Krakowie nasza ekipa wy- prawda, o czym sam siê wielokrot- 9p+n+-sn-+0
walczy³a cenne VI miejsce. Godnym nie przekona³em. 9+p+P+-+-0
zakoñczeniem serii by³ sukces olimpij- 9-+-+p+-+0
ski w Tel-Awiwie“. Moim ostatnim wystêpem w pa- 9+LzP-+N+-0
miêtnym roku 1964 by³ udzia³ w tra- 9PzP-zP-zPPzP0
Talent, wola walki, ambicja, ciê¿- dycyjnym meczu z Caiss¹ Byd- 9tRNvLQtR-mK-0
ka praca zawodników, bynajmniej goszcz rozegranym 19 -20 XII w na- xiiiiiiiiy
przez GKKFiT, a tak¿e dzia³aczy nie szym klubie przy Al. Niepodleg³oœci
rozpieszczanych - doczeka³y siê wresz- 141. „Caissa“ przyjecha³a bez Jerze- 10.d:c6 e:f3 11.d4 W interesu-
20 magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2014
Szachowe epizody AF (52)
j¹cej partii R. Fischer - S. Bernstein, W turniejach dominowa³y nagrody przedstawia³a siê sprawa wydaw-
Nowy Jork 1959, grano 11.£:f3 ¥g4 rzeczowe, a pojawiaj¹ce siê gratyfi- nictw ksi¹¿kowych, ale cykl wydaw-
12.£g3 ¥d6 (w historycznej partii wy- kacje finansowe, czêsto p³atne niczy trwa³ wiele miesiêcy, a koszty
brano 12...¦e8 13.f3 £d3 14.f:g4 w tzw. bonach, by³y bardzo niskie przygotowania by³y doœæ du¿e.
¥c5+ 15.¦e3 ¦ad8 16.£f3 a5 17.¤a3 i w gruncie rzeczy dotyczy³y tylko
¦:e3 18.d:e3 ¥:a3 19.g5 a4 20.£f1 pierwszej trójki, czasem pierwszej Niemniej jednak ju¿ od pierw-
a:b3 21.£:d3 ¦:d3 22.g:f6 ¥d6 23. szóstki. Niektórzy szachiœci mieli szych lat pracy na Politechnice War-
a:b3 g:f6 24.b4 ¢g7 25.¢f2 ¦d1 26. tzw. „lewe etaty” w ró¿nych instytu- szawskiej pisa³em referaty i poczy-
¢e2 ¦g1 27.¢f2 ¦d1 28.¢e2 ¦g1 29. cjach, inni z kolei byli zatrudniani naj¹c od 1963 roku bra³em udzia³
¢f2 ¦d1 30.¢e2 Remis, E. Lasker - F. w charakterze trenerów czy instruk- w tradycyjnych naukowych Konfe-
Marshall, Chicago 1926) 13.£h4 torów w klubach, ale ma³o kto co- rencjach w Krynicy Zdroju poœwiê-
¦e8 14.f3 ¥f5 15.d4 ¥:h2+ 16.¢:h2 kolwiek robi³ w tej dziedzinie. Plu- conych budownictwie, które przy-
¤g4+ 17.¢g3 £:h4+ 18.¢:h4 ¦:e1 19. sem owych czasów by³o pokrywa- ci¹ga³y uwagê pracowników wszyst-
f:g4 ¦:c1 20.g:f5 ¦d8 21.a4 b4 22.d5 nie, przez kluby lub organizatorów, kich Politechnik w kraju i wielu in-
¦b8 23.d6 c:d6 24.¥c4 ¦c8 25.¥:a6 kosztów pobytu (hotel i wy¿ywie- stytucji zajmuj¹cych siê t¹ dziedzi-
¦:c6 26.¥b5 ¦b6 27.c4 d5 28.a5 g5+ nie) na turniejach, przy czym zwy- n¹. Moi szefowie zmuszali m³odych
29.¢:g5 h6+ 30.¢g4 ¦b8 31.a6 d:c4 kle mieszkaliœmy w przeciêtnych pracowników Katedry do udzia³u
32.a7 ¦a8 33.¥c6 h5+ 34.¢g5 ¦:b1 hotelach w pokojach dwuosobo- w dyskusjach, jak te¿ w uroczystych
35.¦:b1 ¦:a7 36.¦c1 ¦a2 37.¦:c4 ¦:b2 wych, czasem w trzyosobowych, kolacjach, bankietach i spotkaniach,
38.f6 1-0 R. Fischer - S. Bernstein, a niezwykle rzadko w „jedynkach“. co pozwala³o rozszerzaæ kontakty
Nowy Jork 1959. 11...¥d6 Wspó³- Kluby lub PZSzach zwraca³y te¿ i znajomoœci na ca³y kraj.
czeœnie w partii A. Szirow - K. La- utracone zarobki z uwagi na bezp³at-
gno, Benidorm 2008, grano 11... f:g2 ny urlop zawodników zatrudnio- Pamiêtam, jak kilka lat póŸniej na
12.£f3 ¦e8 13.¥g5 a5 14.¤d2 a4 15. nych w ró¿nych zak³adach pracy. jednym ze spotkañ w Krynicy, przy-
¥c2 ¥e6 16.¦:e6 f:e6 17.£h3 g6 18. gotowa³em wspólnie ze œ.p. dr. in¿.
¦e1 £d6 19.¦:e6 £d5 20.¤f3 ¥d8 21. Pensje pracowników naukowych Micha³em Sandowiczem doœæ dow-
¦:f6 ¥:f6 22.¥:f6 ¦f8 23.¥:g6 h:g6 24. asystenta, a potem starszego asy- cipny „Uniwersalny poradnik dysku-
£h8+ ¢f7 25.£g7+ ¢e6 26.£e7+ ¢f5 stenta (od 1964 r.) na Politechnice tanta“, który pozwala³ dowolnej oso-
27.¤h4+ ¢g4 28.£e2+ ¢h3 29. £e3+ Warszawskiej (analogicznie na in- bie, nawet dyletantowi w dziedzinie
1-0. 12.£:f3 ¦e8 13.¥d2 ¥g4 14. nych uczelniach) by³y bardzo ni- budownictwa, zabraæ „m¹dry“ g³os
£d3 ¦:e1+ 15.¥:e1 £e8 16.¤d2 skie, poni¿ej przeciêtnej krajowej na ka¿dy temat. By³y tam wypowie-
£:c6 (16...¥e2 17.£f5 ¥g4 18.£g5 h6 i jedyn¹ szans¹ dorobienia by³ dzi i pytania, z punktu widzenia do-
19.£g6 ¥h5 20.£f5 ¥g4 21. £c2+/-) udzia³ w pracach tzw. „gospodarstw œwiadczonego in¿yniera praktyka,
17.f3 ¥h5 18.¤e4 ¥g6 19.¤:f6+ pomocniczych“, czyli przy bada- pracownika naukowego, erudyty
g:f6 20.£d2 ¦e8 21. ¥h4 £b6 niach, opracowaniach i opiniach zle- itp., pasuj¹ce do ka¿dego referatu.
22.¦e1 ¦:e1+ 23.£:e1 c5 24. canych przez ró¿ne zak³ady pracy. In¿ynier praktyk: „Pan profesor poru-
¥:f6 ¥:h2+ 25.¢:h2 £:f6 26. Publikacje naukowe w ró¿nych cza- szy³ niezwykle wa¿ny temat, jakim jest
£e8+ ¢g7 27.£e5 1-0 (27… £:e5+ sopismach i wydawnictwach by³y praca belek podanych narastaj¹cym
28.d:e5 c4 29.¥d1 f6 30.f4 f:e5 31.f:e5 p³atne, ale honoraria generalnie by- obci¹¿eniom, ja mia³em z tym stycz-
¢h6 32.g4 z wygran¹. ³y niskie. Finansowo nieco lepiej noœæ na budowie w Rzeszowie i intere-
suje mnie pañska opinia na temat za-
Ten wariant mo¿e byæ nadal du- Krynica Zdrój. Andrzej Filipowicz, chowania siê tych belek przy d³ugo-
¿ym zaskoczeniem w blitzach na Urszula ¯uk i Micha³ Sandowicz trwa³ych przemiennych obci¹¿e-
dowolnym szczeblu. niach?“. Z kolei, naukowiec pragn¹-
cy przemyciæ niedopuszczony do
Na zakoñczenie roku 27 XII 1964 druku referat: „Prelegent poruszy³
zaprosi³em przyjació³ do mojego istotny problem dla naszej gospodarki,
ówczesnego mieszkania przy ul. dotycz¹cy wysokich s³upów stalowych,
Marsza³kowskiej i naturalnie nie ja natomiast zajmowa³em siê proble-
oby³o siê bez blitza (4 ko³a, P-5', ale matyk¹ belek z dwuteowników“ i teraz
z Ryszardem Chrzanowskim grali- dyskutant wyg³asza swoj¹ d³ug¹ pre-
œmy z forami 3'-5'). Wyniki: Filipo- lekcjê na temat dwuteowników, nie
wicz Andrzej 9 p. (z 12); Ziembiñski zwracaj¹c uwagi na zasadniczy te-
Marian 8 p.; Marsza³ek Rafa³ 5 p. mat referatu. Wzglêdnie erudyta,
i Chrzanowski Ryszard 2 p. który chce zaimponowaæ swoj¹ zna-
jomoœci¹ ³aciñskich sentencji: „Sza-
Spore sukcesy szachowe prak- nowni Pañstwo! De facto prof. Iksiñ-
tycznie nie przynosi³y dochodów. ski poruszy³ tematykê hal o konstruk-
magazyn SZACHISTA styczeñ 2014 21
Szachowe epizody AF (52)
cji ¿elbetowej, ale przechodz¹c a casu Wielokrotnie, najczêœciej z in¿. czy partie w turnieju „Legionu“
ad casum trudno zrozumieæ jego kon- Miko³ajem ¯yburtowiczem i z doc. schodzi³y na dalszy plan, nie wspo-
cepcjê, chocia¿ oczywiœcie a fructibus Mieczys³awem £ubiñskim, wêdro- minaj¹c ju¿, ¿e przed ka¿d¹ parti¹
eorum cognoscetis eos. Moim zda- waliœmy poci¹gami na ekspertyzy mia³em wielogodzinne zajêcia na
niem audiatur et altera pars, która w Starachowicach, Otwocku, So- Politechnice Warszawskiej.
musi przedstawiæ corpus delicti par chaczewie, Ostrowie Wielkopol-
excellance! Koñcz¹c dodam de gusti- skim, Koñskich, Olsztynie i wielu Styczniowe gry potraktowa³em
bus non est disputandum“. innych miastach. Po trzech latach treningowo, sprawdzaj¹c nowe wa-
opanowa³em ca³¹ procedurê roz- rianty debiutowe przed fina³em MP.
Podrêczny s³ownik: „de facto (w mów z kierownictwem obiektów,
rzeczy samej), a casu ad casum (od majstrami, projektantami i wyko- Obrona holenderska A97
przypadku do przypadku); a fructi- nawcami. Ka¿de s³owo mia³o swo-
bus eorum cognoscetis eos (po owo- je znaczenie, bo w przypadku awa- J. Szukszta - A. Filipowicz, „Le-
cach ich poznacie), audiatur et alte- rii i jakichkolwiek zniszczeñ, nie gion“ (1), Warszawa 1965, 1.d4 e6
ra pars (niech bêdzie wys³uchana mówi¹c o wypadkach, wkracza³ 2.c4 f5 3.g3 ¤f6 4.¥g2 ¥e7 5.
i druga strona), corpus delicti (do- prokurator i ówczesna milicja, po- ¤f3 0-0 6.0-0 d6 7.¤c3 £e8 8.
wód rzeczowy przestêpstwa), de gu- jawia³y siê podejrzenia o sabota¿, ¦e1 £g6 9.e4 f:e4 10.¤:e4 ¤:e4
stibus non est disputandum (w spra- sprawy s¹dowe itp. Same prak- 11.¦:e4 ¤c6 (11...£:e4?? 12.¤h4 +-)
wach upodobañ nie ma dyskusji), tyczne doœwiadczenia by³y jednak 12.£e2 ¥f6 13.¥d2 e5 14.d:e5
czy francuskie par excellance (w ca- bezcenne, a wyniki ekspertyz pu- ¤:e5 15.¤d4?! W znanej mi partii
³ym tego s³owa znaczeniu). blikowaliœmy w czasopismach i re- M. Matuloviæ - B. Miliæ, Jugos³awia
ferowaliœmy na konferencjach. 1959 grano silniejsze 15.¤:e5 ¥:e5
Muszê przyznaæ, ¿e wielu uczest- 16.¥c3 ¥:c3 17.b:c3 c6 18.¦e7 ¥g4
ników przyjmowa³o nasz „kabaret“ Styczeñ - luty 1965 roku 19.f3 ¥f5 20.¦:b7 ¥d3=. 15...¥g4
z mieszanymi uczuciami, a niektó- 16.f3 ¥d7 17.¥c3 a6 18.f4 ¥g4
rzy profesorowie nie wiedzieli czy Rok trzeba by³o zacz¹æ od blitza 19.£f1
œmiaæ siê czy p³akaæ, bo poznawali P-5' i ju¿ 5.I.1965 zebraliœmy siê
swoje wypowiedzi. w „Legionie“: Marsza³ek Rafa³ XIIIIIIIIY
i Gawlikowski Stanis³aw po 3,5 p. (z 9r+-+-trk+0
Drugim polem dzia³ania by³y eks- 5); Filipowicz Andrzej i Leszczyñski 9+pzp-+-zpp0
pertyzy i opinie. Nie mia³em za sob¹ W³adys³aw po 3 p., Burakowski Zyg- 9p+-zp-vlq+0
praktyki w przedsiêbiorstwie, czy munt 2 i Juchimiuk Wies³aw 0 p. 9+-+-sn-+-0
biurze projektów, wiêc ca³ymi godzi- 9-+PsNRzPl+0
nami przys³uchiwa³em siê konsulta- G³ównym powodem spotkania by- 9+-vL-+-zP-0
cjom dwóch wybitnych fachowców ³o ustalenie turnieju o mistrzostwo 9PzP-+-+LzP0
praktyków w dziedzinie konstrukcji „Legionu“. W koñcu zagra³o zbyt 9tR-+-+QmK-0
stalowych mgr. in¿. Tadeusza wielu zawodników, bo a¿ 12. Po xiiiiiiiiy
Krzyœpiaka i mgr. in¿. Janusza Ra- I rundzie wycofa³ siê W³adys³aw
tyñskiego, wieloletnim pracowni- Schinzel po remisie z Platerem. 19...c5! 20.¤f3? (20.¤b3 ¤f7=)
kom „Mostostalu“ i innych przed- 20...£:e4 21.f:e5 (21.¤:e5 £e3+ 22.
siêbiorstw. Prowadzili oni wiele bu- Wyniki (tempo 40 pos./2h): Pla- ¢h1 d:e5 23.¦e1 ¥e2 24.¦:e2 £d3-/+)
dów i projektów, a w naszej katedrze ter Kazimierz i Pytlakowski Andrzej 21...¥:e5 22.¦e1 £f5 23.¤:e5
konsultowali prace dyplomowe stu- po 7 p. (z 10); Gawlikowski Stani- £:f1+ 24.¥:f1 d:e5 25.¦:e5 ¦f5
dentów i nasze rozwi¹zania. s³aw i Adamski Jan po 6,5 p.; Szu- 26.¦e7 ¦f7 27.¦e5 ¦d8 28.h3
kszta Janusz 6 p.; Filipowicz Andrzej ¥f3 29.¦:c5 ¥c6 30.¥e2 ¦e8 31.
Ekspertyzy zacz¹³em ju¿ w 1962 5,5 p.; Marsza³ek Rafa³ i Litmano- ¥h5 g6 32.¥d1 ¦e3 33.¦g5 ¦d7
roku od oceny konstrukcji stalowej wicz W³adys³aw po 5 p.; Sztejn Ema- 34.¥b3 ¦dd3 35.c5+ ¢f8 36.¥e5
ostatniej kondygnacji budynku na nuel 3 p.; Burakowski Zygmunt 2,5 ¦d2 37.¥d6+ ¢g7 0-1
pl. Zbawiciela w Warszawie, wspól- p. i Tomaszewicz Leon 1 p.
nie z doc. M. £ubiñskim. Rok póŸ- Partia hiszpañska C64
niej sam wyl¹dowa³em o godz. 5 ra- Niestety turniej toczy³ siê 5 mie-
no na dworcu w Rozwadowie i przez siêcy, jak to czêsto bywa w lokal- A. Filipowicz - W. Litmanowicz,
trzy godziny b³¹ka³em siê w okolicy nych zawodach i wyniki trudno „Legion“ (r. 7), Warszawa 1965, 1.
dworca, bo ¿adne restauracje ani ba- traktowaæ powa¿nie. Nigdy nie lubi- e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 ¥c5 4.c3
ry w owych godzinach nie by³y ³em imprez ci¹gn¹cymi siê przez kil- ¤ge7 Inne kontynuacje, to 4...¤f6
czynne. Samodzielnie musia³em ka tygodni, z du¿ymi przerwami. lub 4...f5. 5.0-0 0-0? Automatyczna
oceniæ stan konstrukcji stalowej ha- W miêdzyczasie gra³em w znacznie odpowiedŸ, a przecie¿ teraz nie ma
li parowozowni. powa¿niejszych zawodach i si³¹ rze-
22 magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2014
Szachowe epizody AF (52)
szacha goñcem (¥b4+) i czarne po- ¦:h6+ ¢:h6 30.¤c7 +-) 28.¦:b7+ ¢g8 czewski Romuald i Filipowicz An-
padaj¹ w k³opoty. 6.d4 e:d4 7. (28...¦f7 29.¦:f7+ ¢g8 30.¦e7 £b6 drzej po 8,5 p.; 6-8.Serwiñski Bene-
c:d4 ¥b6 8.d5 ¤b8 9.d6 c:d6 31.¥d3 £a5 32.¢e2 £a4 33.¥:f5) dykt, mm. Bednarski Jacek i Tar-
10.¤c3 Bia³e wysz³y z debiutu 29.¦g7+ ¢h8 30.¦g6+ ¢h7 31.¦h6+ nowski Alfred po 7,5 p.; 9.Brzózka
z przewag¹. 10...¤bc6 ¢g8 32.¥h5 itd. 27...¦g8 28.¥f7? Stefan 6,5 p.; 10.G¹siorowski Ry-
Remisowa³o 28.¥f3! ¥:f3 29.¢:f3 £:e7 szard 6 p.; 11.Drozd Ryszard 5,5p.;
XIIIIIIIIY 30.d:e7 b6 31.¦h1+ ¢g6 32.e8£+ 12-14.Manasterski Lutos³aw, Fa-
9r+lwq-trk+0 ¦a:e8 33.¦h6+ ¢f7 (33...¢:g5 34. bian Henryk i Schinzel W³adys³aw
9zpp+psnpzpp0 ¥f4X) 34.¦h7+ z wiecznym sza- po 5 p.; 15. Marsza³ek Rafa³ 4 p.
9-vlnzp-+-+0 chem. 28...£a5 29.g6+ ¢h6 30.
9+L+-+-+-0 ¥f4+ ¢g7 31.¦g1 £c3 32.¤:d5 MP rozpocz¹³em dobrze od zwy-
9-+-+P+-+0 £:c2+ 33.¢g3 e:d5 34.¥:d5 ciêstwa ze Stefanem Brzózk¹, który
9+-sN-+N+-0 £d3+ 35.¢h4 ¦h8+ 36.¢g5 £e2 by³ dla mnie zawsze trudnym rywa-
9PzP-+-zPPzP0 37.¢:f5 ¦af8+ 38.¥f7 ¦h5+ 39. lem, a poza tym rzadko przegrywa³.
9tR-vLQ+RmK-0 ¦g5 £d3+ 0-1
xiiiiiiiiy Gambit królewski C35
W ramach propagowania olimpij-
11.¥f4 Zabawne, ¿e 44 lata póŸ- skiego wystêpu zosta³em zaproszo- A. Filipowicz - S. Brzózka, MP,
niej dosz³o do analogicznej pozycji ny 9 II 1965 r. na spotkanie do prê¿- Lublin (r. 1) 1965, 1.e4 e5 2.f4
w partii K. Kulaots - T. Flindt, Borup nej sekcji szachowej Technikum e:f4 3.¤f3 ¥e7 4.¥c4 ¤f6 5.£e2
2009 i grano 11...¤g6 12.¥:d6 ¦e8 Rzemios³ Budowlanych, przy ul Wówczas nowinka, która znalaz³a
13.¥c4 ¥c7 14.¤b5 ¥b6 15.£d5 £f6 M³ynarskiej 45 w W-wie. Wyg³osi- swoje miejsce w ksi¹¿ce Paula Kere-
16.e5 £f5 17.¦ae1 ¤d8 18.¤bd4 £g4 ³em prelekcjê, potem w pó³torej go- sa o gambicie królewskim. Normal-
19.h3 £h5 20.e6 1-0. Natomiast Lit- dziny rozegra³em seans gry jedno- nie grywano 5.e5. 5...d5 6.e:d5
manowicz wybra³ 11...¥c7 12. czesnej, z wynikiem +16=2-0. ¤:d5 7.¤c3 ¤:c3 8.b:c3 0-0 9.
¥:d6 ¥:d6 13.£:d6 a6 14.¥a4 0-0 ¥d6 10.d4 ¤d7 11.¥b3 ¦e8
b5 15.¥b3 ¤a5 16.¦ad1 ¤b7 XXII Mistrzostwa Polski 12.£c4 £f6 13.¤g5 ¦e7
17.£g3 d6 18.¤d5 Jeœli 18.e5, to
18…¤f5 19.£f4 ¥e6 i walka trwa. Lublin, 21 II - 11 III 1965 XIIIIIIIIY
18...¤:d5 19.¥:d5 £f6 20.¤d4 9r+l+-+k+0
¦b8 21.¤c6 ¦a8 22.e5! d:e5 23. Dla mnie by³y to powa¿ne zawo- 9zppzpntrpzpp0
£:e5 £:e5 24.¤:e5 Zugzwang. dy, bo zamierza³em potwierdziæ, ¿e 9-+-vl-wq-+0
1-0 (np. 24….g6 25.¦c1 lub 24... sukcesy w 1964 roku nie by³y przy- 9+-+-+-sN-0
¦b8 25.¤c6 ¦a8 26.¤e7+ z wygran¹). padkowe. Z uprawnionych zawodni- 9-+QzP-zp-+0
ków, z ró¿nych przyczyn, nie wziêli 9+LzP-+-+-0
¯al mi by³o doœæ ³adnej kombi- udzia³u mm. Bogdan Œliwa, oraz mi- 9P+P+-+PzP0
nacji z Kaziem Platerem, której… strzowie W³odzimierz Schmidt i Jan 9tR-vL-+RmK-0
nie dokoñczy³em. Adamski, z rezerwowych byli do xiiiiiiiiy
dyspozycji jedynie Ryszard G¹sio-
A. Filipowicz - K. Plater rowski i Henryk Fabian, co ozna- 14.¤:f7!? Interesuj¹ce poœwiê-
„Legion“ (r. 3), Warszawa 1965 cza³o, ¿e na starcie stanê³o tylko 15 cenie. Nic nie dawa³o 14.¥:f4 ¥:f4
zawodników. W owych czasach za- 15.¤:f7 £:f7 16.£b5 (16.£:f7+ ¦:f7
XIIIIIIIIY wodnikom stawiano warunki spor- 17.¦:f4 ¤f6 18.¦e1 ¢f8-/+) 16...¦e6
9r+-wq-tr-+0 towe. Mistrz Polski zapewnia³ sobie 17.¦:f4 ¤f6 18.¦af1 £e7 19.¥:e6+
9zpp+-sN-mk-0 miejsce w dru¿ynie olimpijskiej £:e6 z równ¹ gr¹. 14...¦:f7 Bia³ym
9-+-zPp+-+0 w Hawanie, na Kubie w 1966 roku. by³oby znacznie trudniej graæ po
9+-zpl+pzP-0 Pierwsza pi¹tka kwalifikowa³a siê 14...£:f7! 15.£:f7+ (15.£d3 ¦e6 16.
9-+-vl-vL-+0 do fina³u XXIII MP i otrzyma³a na- ¥:f4 ¤f6 17.¥e5 ¢h8 18.¦ae1) 15...
9+-+-+-+-0 grody pieniê¿ne w bonach, bo w ¦:f7 16.¥:f4 ¤f6 itd. 15.¥:f4 ¥:f4
9P+P+LmK-+0 takiej formie wrêczano premie. Zaj- 16.¦:f4 £:f4 17.¦f1 b5 18.£:f7+
9+R+Q+-+-0 muj¹cy miejsca 6-8 byli rozstawieni £:f7 19.¦:f7 Pointe'a, po której
xiiiiiiiiy w pó³fina³ach. Tempo gry 40 czarne nie mog¹ ocaliæ figury.
pos./2,5h oraz po 16 pos./1h w do- 19...¤b6 20.¦f5+ ¤c4 21.¦:b5
25.£:d4+ c:d4 26.¥e5+ ¢h7 grywkach. Sêdzi¹ g³ównym by³ ¥e6 22.¦c5 ¦b8 23. ¥:c4 ¥:c4
27.¥h5 Wygrywa³em po 27.¤:d5 W³adys³aw Paleski. 24.¦:c4 ¦b2 25.¦:c7 ¦:a2 26.
e:d5 (27...£:g5 28.¦h1+ £h6 29. d5 a5 27.c4 ¦:c2 28. d6 ¦d2
Wyniki: 1.Balcerowski Witold 10 29.c5 a4 30.¦a7 1-0
p. (z 14); 2. mm. Doda Zbigniew 9,5
p.; 3.Sydor Andrzej 9 p.; 4-5.Gr¹b-
magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2014 23
Szachowe epizody AF (52)
Mistrzostwa Polski - Lublin 1965 A filozofia Bednarskiego:
W oczach poety Autoreklama swych wyników
Plus wyliczenia - do jednego
Alfred Tarnowski Potkniêæ swych konkurencików.
W zwilcza³y œwiatek goñców, pionów G¹siorowskiego proste plany:
Hetmani sportu och³ap rzygli Z Jackiem zamieniæ siê deseczk¹
Wiêc z g³ów szachnapoleonów Start przecie¿ wielce by³ udany
Dymi jak z czarodziejskich tygli. „Hutnik“ postawiæ musi mleczko.
Ka¿dy ma patent na geniusza Drozd znów zaœpiewa³ bardzo cienko
Dodzie ju¿ wiedzy nikt nie doda Talent na arcymistrzów schowa³
Wiêc Duszanowi damska dusza Oni na pewno siê przelêkn¹
Wystarcza i sodowa woda. Bo do rodaków… mowa trawa.
Plater sp³odzi³ Filipowicza Brzoza to wytrzyma³e drzewo
O to niech nikt nie kruszy kopii Ka¿dy pó³ punktu zerwaæ mo¿e
Filip warianty pooblicza W Lublinie mia³ swe Sarajewo
I gambicikiem kop… z konopii. Ale on jeszcze nam poka¿e.
Balcerowskiego wieczn¹ zmor¹ Lutos³aw z Heniem zgrana para
¯e mo¿e szczêœcie mieæ w mi³oœci Z forsy, bo co dzieñ siê bradzia¿¹
A wtedy punkty mu zabior¹: Za to ich spotka straszna kara:
Szczêœcie w dziedzinach dwóch nie goœci. Znowu im w szachy zagraæ ka¿¹.
Grombczesiu - talent niestabilny. Schinzel nadzieje w¹t³e budzi
Za to do kobiet umys³ jasny. Ci¹gle ktoœ budzi, spaæ nie daje
Czasem, gdy nie jest ju¿ zbyt silny A kiedy wyjdzie ju¿ na ludzi
Odst¹pi je po kosztach w³asnych. To znów mu czegoœ nie dostaje.
Sydor nie Kwapisz - mia³ ju¿ mistrza Marsza³ek - wódz klêsk¹ przejêty
Wystarczy mu, ¿e teraz s³ynie ¯a³oba gdzie siê cz³ek obróci
Zaciera wiêc po Gromku zgliszcza I ca³y naród strachem zdjêty
Cuda wci¹¿ dziej¹ siê w Lublinie. ¯e wódz do boksu siê przerzuci.
Serwiñski groŸnie zaserwowa³ A Szef dogmatyk uczyæ ka¿e
Za³atwi³ majstrów ca³a kupê Talenty nasze grania w szachy
Kto jeszcze z nim nie referowa³ Lecz to geniusze baka³arzu
Ten niech na rundê niesie lupê. I z szefem ubaw jest po pachy.
Ten wierszyk nades³a³ mi kilka lat temu Rafa³ Szef = Alfred Tarnowski
Marsza³ek, z uwagami i takim komentarzem: „W Dop. A.F. Benedykt Serwiñski (poprzednie nazwi-
piwnicy rodzinnego domu, wyrzucaj¹c - szczêœliwie bez sko Seruœ) by³ niskiego wzrostu
poœpiechu - zbutwia³e papiery, znalaz³em kartkê papie-
ru, któr¹ postara³em siê odtworzyæ. Jest to oryginalny Do wiersza by³a do³¹czona - informacja o poecie:
i celny poemat satyryczny, napisany prawie przed pó³ Tarnowski Alfred, ur.1918. Poeta, handlowiec, dydak-
wiekiem, w czasie szachowych mistrzostw Polski, przez tyk. Umys³ spekulatywny, znawca ekonomii i muzyki
Alfreda Tarnowskiego. konkretnej. Wychowawca i przyjaciel mistrza Witol-
da Balcerowskiego.
Kluczyki biograficzne dla tych z Was, którzy nie grali
zawodniczo w szachy lub tych, którzy z powodu m³ode- Zdaniem Rafa³a Marsza³ka:
go wieku nie wszystko pamiêtaj¹:
„Informacja o Poecie pochodzi najpewniej od samego
Duszan = drugie imiê Zbigniewa Dody u¿ywane
przez niego w latach 50-ych autora; nie mo¿na jednak wykluczyæ, ¿e do jej powsta-
Brzoza = Stefan Brzózka nia przyczyni³ siê ni¿ej podpisany. Na to wskazywa³oby
Grombczesio = Romuald Gr¹bczewski
Lutek z Heniem = Lutos³aw Manasterski i Henryk np. obdarzenie Tarnowskiego dyskusyjnym mianem
Fabian
„przyjaciela Witolda Balcerowskiego“. Jest bowiem ta-
jemnic¹ poliszynela, ¿e œ.p. Szef poczyna³ sobie ze œ.p.
Witkiem w sposób doœæ brutalny“. R.M.
24 magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2014
Szachowe epizody AF (52)
Wroc³aw XII 1963. stoj¹: Janusz Eksmistrz Polski (z 1961 roku) Serwiñski skuli³ siê z obawy o ¿y-
Œledziewski, Zbigniew Jamroz, i kilkakrotny olimpijczyk Alfred cie. „Na ratunek“ pospieszy³ Rafa³
Bogdan Pietrusiak i Janusz Idzior Tarnowski, w lepszej pozycji, ale Marsza³ek, który podskoczy³ do
w du¿ym niedoczasie nie zapisy- Tarnowskiego, z³apa³ go za rêkê
siedzi Alfred Tarnowski wa³ ruchów i stale zerka³ na blan- i z³oœliw¹, obraŸliw¹, ale w danym
kiet rywala, debiutuj¹cego w MP momencie mo¿e jedyn¹ skuteczn¹
Moja partia pretendowa³a do na- Benedykta Serwiñskiego, który uwag¹: „Szefie, chce Pan zabiæ plu-
grody za piêknoœæ, ale przyznano skrupulatnie zape³nia³ rubryki. skwê?“ - powstrzyma³ Tarnowskie-
j¹ reprezentantowi gospodarzy. go od rêkoczynów. To uratowa³o
A. Tarnowski - B. Serwiñski zdrowie, a mo¿e nawet ¿ycie w¹t³e-
Obrona Caro-Kann B10 MP (r.1), Lublin 1965 mu m³odzianowi, ale nie poprawi³o
jego reputacji, nadszarpniêtej zresz-
A. Sydor - L. Manasterski, Lu- XIIIIIIIIY t¹ podobnymi czynami. Zajêty w³a-
blin (r. 9) 1965, 1.e4 c6 2.¤c3 d5 9-+-+r+-+0 sn¹ parti¹, odszed³em w tym mo-
3.£f3 d:e4 4.¤:e4 ¤d7 5.d4 ¤gf6 9+p+-+-+p0 mencie i nie zwraca³em uwagi na
6.¥c4 ¤b6 7.¥d3 £:d4 8.¤e2 9-+-mk-zp-+0 werdykt sêdziego, ale widzia³em, ¿e
£d8 9.¥f4 ¤bd5 10.0-0-0 £a5 9zPP+p+-+-0 gra potoczy³a siê dalej. Z pewnoœci¹
11.¥c4 ¤:e4 12. £:e4 e6 13.¥e5 9-+pmK-+-+0 Serwiñski pogodzi³ siê z decyzj¹ ar-
¥d7 14.¦d3 0-0-0 15.¥g3 f6 16. 9+-+-+P+-0 bitra, bo wynik partii nie pozosta-
¦hd1 ¦e8 17.¥b3 £c5 18. ¢b1 9-+-+-+PzP0 wia³ ¿adnych w¹tpliwoœci. 39...c2
g5 19.¤c3 ¥g7 20.¤a4 £a5 21. 9tR-+-+-+-0 40.¦c1 ¦c3 41.¢e5 b5 42.f5 b4
¥d6 f5 22. £e2 e5 xiiiiiiiiy 43.f6 b3 44.f7 ¦c8 45.h4 ¦d8
0-1 Na salach szachowych bywa
XIIIIIIIIY 31...¦e2 Pocz¹tek sprytnego czasem niebezpiecznie!?
9-+k+r+-tr0 manewru wie¿y, po³¹czonego z pu-
9zpp+l+-vlp0 ³apk¹. 32.a6 ¦b2 33.a7? Automa- Warto pamiêtaæ, ¿e jedynym le-
9-+pvL-+-+0 tyczne posuniêcie, na które liczy³y karstwem na nieprawid³owy zapis
9wq-+nzppzp-0 czarne. Wygrywa³o 33.¦a3! b:a6 34. przeciwnika jest zaufanie do w³a-
9N+-+-+-+0 b:a6 ¦d2+ 35.¢e3 c3 36.a7 d4+ 37. snego zapisu i nie zwracanie uwagi
9+L+R+-+-0 ¢f4 itd. 33...¦b3! 34.¦d1 ¦a3 35. na jego blankiet. Naturalnie niew³a-
9PzPP+QzPPzP0 b6 ¢c6 36.f4 ¢:b6 37.¢:d5 c3 œciwe jest zwracanie siê z pytaniem
9+K+R+-+-0 38.¢e6 Silniejsze 38.¢c4 ¢:a7 39.g3 o partnera - czy zosta³o wykonane
xiiiiiiiiy ¦a2 40.¢:c3 ¦:h2 41.¦d6 z du¿ymi kontrolne posuniêcie? Rywal mo¿e
szansami na remis. 38...¢:a7 39. mieæ b³êdny zapis, mo¿e nie byæ
23.¦:d5 c:d5 24.¦:d5 b5 (24.... ¢:f6 W tym momencie Tarnowski, pewien liczby posuniêæ lub co gor-
£a6! 25.¦c5+ ¢d8, ale nie 24...£d8 25. który nie prowadzi³ zapisu partii, zo- sze mo¿e wykorzystaæ ten fakt. To
¦c5+ ¥c6 26.¦:c6+ itd.) 25.¦c5+ baczy³, ¿e na blankiecie Serwiñskie- ostatnie w³aœnie mia³o miejsce!
¢d8 26.¤c3 £a6 27.£d2 ¥f6 28. go zapis dotar³ do kontrolnej kreski.
¤d5 ¦e6 29.¥c7+ ¢e8 30.¤:f6+ Zapyta³ wiêc przeciwnika: „Czy ju¿ Alfred Tarnowski (1918-2003) po
¦:f6 31.¦:e5+ 1-0 jest 40 ruchów?“. Serwiñski jakby MP 1965 napisa³ wiersz - vide obok.
skin¹³ g³ow¹, a Tarnowski pogr¹¿y³
Wydarzeniem I rundy by³ incy- siê w namyœle i kilkanaœcie sekund Z kolei, Stefan Witkowski wspo-
dent w partii Alfreda Tarnowskiego póŸniej spad³a mu chor¹giewka. mnia³ kiedyœ, ¿e ostatni raz rozma-
z Benedyktem Serwiñskim. Wtedy Serwiñski szybko wykreœli³ wia³ z Alfredem Tarnowskim
jedno z ostatnich posuniêæ (zapisa- w styczniu 2001 r., gdy by³ na „Cra-
ne dwukrotnie!?) i zawo³a³: „Pan covii“: „Zadzwoni³em pod zdobyty sta-
przekroczy³ czas! Jest tylko 39 ruchów. ry numer telefonu i o dziwo, odezwa³
Wygra³em!“ i... zatar³ z zadowole- siê rzeœki g³os Szefa. Mi³o nam siê roz-
niem rêce. mawia³o. Okaza³o siê, i¿ znajduje siê
jeszcze w ca³kiem dobrej formie, jed-
Tarnowski, potê¿nie zbudowany nak¿e z szachami nie ma kontaktu od
mê¿czyzna (ponad 120 kg wagi), wielu lat. Czasem w letni dzieñ przej-
wsta³, aby w³asnorêcznie wymie- dzie siê jedynie nad Wis³ê, popatrzeæ
rzyæ sprawiedliwoœæ ciosem bok- na grê amatorów. Ma zreszt¹ ju¿ in-
serskim, prawym sierpowym. ne zainteresowania i pasjonuj¹ go za-
Szczup³y, niskiego, czy jak dawniej gadnienia filozoficzne. To jednak nie
mówiono nikczemnego wzrostu moja dziedzina i ¿ycz¹c mu zdrowia,
musia³em koñczyæ rozmowê“.
magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2014 25
Andrzej Filipowicz - wspomnienia ¥:f3 ¦bc8 18.f5 e5 (18...b4 19.f:e6
b:c3 20.e:f7+ ¢:f7 21.¤f5 ¢g8 22.
Szachowe epizody(53) ¦he1+/-) 19.¤c6 ¢h8 20.¦d2
¤b6 21.¦hd1 ¤c4 22.¦d3 b4
XXII Mistrzostwa Polski c.d. A. Filipowicz - R. Marszalek 23.¤:b4 £:e7 24.b3 d5 25.
MP (r.6), Lublin 1965 ¤c:d5 £b7 26.¦e1 ¤a3+ 27.¢b2
Lublin, 21 II — 11 III 1965 a5 28.¢:a3 a:b4+ 29.¢b2 £a8
XIIIIIIIIY 30.¢b1 £a5 31.¦:e5 ¦:e5 32.
Dorobek pierwszej wygranej run- 9-+-+-wqk+0 ¥:e5 ¦a8 33.f6 g6 34.¥b2 £:a2+
dy szybko roztrwoni³em, przegry- 9zp-+lsn-+p0 35.¢c1 ¦e8 36.¤e7 £a5 37.
waj¹c z Balcerowskim, z którym 9-zp-zp-vlp+0 ¤:g6+ ¢h7 38.¤e7 £g5+ 39.¢b1
z kolei dot¹d sz³o mi dobrze. Po 9sn-zpPzp-sN-0 £c5 40.¥e4+ ¢h8 41.¦h3 £g5
czym „pauza” - remis z Dod¹ i rozbi- 9-+-+P+-+0 42.¥c1 £:f6 43.¥b2 1-0
³em po ostrej grze Schinzla w mojej 9sN-zP-vL-zP-0
ulubionej obronie Hromadki oraz 9PzP-+-wQ-zP0 Po VIII r. prowadzi³ Balcerowski
doœæ precyzyjnie ogra³em Marsza³- 9+-+-+LmK-0 6 p. (z 7) przed Filipowiczem, Dod¹
ka, wychodz¹c na dwa plusy. xiiiiiiiiy i Sydorem po 5 p. oraz Gr¹bczew-
skim 4,5 p., z którym przegra³em
Obrona Hromadki E64 w XI rundzie.
W. Schinzel - A. Filipowicz, MP 23...¥:g5?! Po 23...¤b7 24.¥b5 R. Gr¹bczewski - A. Filipowicz
(r.5), Lublin 1965, 1.d4 ¤f6 2.c4 ¥g4 25.¤c4+/-. 24.¥:g5 £:f2+ 25. MP (r.11), Lublin 1965
c5 3.d5 d6 4.¤c3 g6 5.g3 ¥g7 ¢:f2 ¢f7 26.¥a6! i grozi 27.b2-b4
6.¥g2 0-0 7.¤f3 ¤a6 8.0-0 ¤c7 26...c4 27.¥:c4 ¤:c4 28.¤:c4 XIIIIIIIIY
9.a4 ¦b8 10.h3 a6 11.a5 b5 ¤c8 29.¢e3 ¥h3 30.¤d2 ¥g2 31. 9-+-mk-+-+0
12.a:b6 ¦:b6 13.e4 ¤d7 14.¦a3 ¢d3 ¤e7 32.¢c4 ¤g8 33.¢b5 h6 9+p+-+pzp-0
¦b4 15.£d3 f5 16.e:f5 ¦:f5 17. 34.¥e3 ¤f6 35.¥:h6 ¤:e4 36. 9p+l+-+-zp0
¤d1?! (17.b3) ¤:e4 ¥:e4 37.¢c6 ¥b1 38.a3 ¢f6 9+-+-zP-+-0
39.¢:d6 g5 40.¢c7 ¢g6 41.¥f8 9-+-+p+P+0
XIIIIIIIIY g4 42.c4 ¥f5 43.¥b4 e4 44.¥d2 9+-sN-+-+-0
9-+lwq-+k+0 ¢f6 45.¥f4 1-0 9PzPPmK-+-zP0
9+-snnzp-vlp0 9+-+-+-+-0
9p+-zp-+p+0 Dwie rundy póŸniej ogra³em xiiiiiiiiy
9+-zpP+r+-0 Drozda w kombinacyjnym stylu.
9-trP+-+-+0 W tej równej pozycji Roman za-
9tR-+Q+NzPP0 Obrona sycylijska B99 proponowa³ remis, ale ja postanowi-
9-zP-+-zPL+0 ³em go „wyko³owaæ“. Odrzuci³em
9+-vLN+RmK-0 A. Filipowicz - R. Drozd, MP remis i pope³ni³em harakiri, graj¹c
xiiiiiiiiy (r.8), Lublin 1965, 1.e4 c5 2.¤f3 b³êdne 26...¥d7? Remisowa³o 26...
d6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 ¤f6 5.¤c3 ¢e7 27.¢e3 ¢e6 28.¢d4 e3=. 27.
17...¦:f3! 18.£:f3 ¤e5 19.£e2 a6 6.¥g5 e6 7.f4 h6 8.¥h4 ¥e7 ¤:e4 ¥:g4 28.¤d6 ¢e7?! (28...b5
¤:c4 20.¦c3 ¤b6 21.¤e3 Silniej- 9.£f3 £c7 10.0-0-0 ¤bd7 11.¥e2 29.c4 ¥e6 30.c:b5 a:b5 31.¢c3 ¢d7
sze 21.¥g5 ¤b:d5 22.¦d3 ¤f6 23.¦e1 ¦b8 12.¥g3 0-0 13.¢b1 b5 14. 32.¤:b5 ¥:a2 33.b3+/=) 29.¤:b7
z wyrównanymi szansami. 21... e5 ¥b7 ¢e6 30.¤c5+ ¢:e5 31.¤:a6 f5
¤b5 22.¦d3 ¤d4 Ze skoczkiem 32.¤c5 f4 33.¤d3+ ¢f5 34.a4
w centrum zawsze czu³em siê pew- XIIIIIIIIY ¥f3 35.b4 g5 36.b5 g4 37.a5
nie! 23.£d1 ¥d7 24.f4 (24.¦c3 9-tr-+-trk+0 ¥d5 (37...g3 38.h:g3 f:g3 39.¢e3+/-)
¤a4 lub 24...£c8 z dobr¹ gr¹ czar- 9+lwqnvlpzp-0 38.a6 g3 39.h:g3 f:g3 40.¢e3
nych) 24...¥b5 25.f5 ¤d7 26. 9p+-zppsn-zp0 1-0 Pó³ punktu stracone.
f:g6 h:g6 27.¦f2 ¥:d3 28.£:d3 9+p+-zP-+-0
¤e5 29.£:a6 ¦b3 30.¦f1 ¥h6 Do- 9-+-sN-zP-+0 Ma³ym pocieszeniem by³a po-
minacja czarnych figur, ale do zwy- 9+-sN-+QvL-0 chlebna recenzja w miesiêczniku
ciêstwa jeszcze daleko. 31.¤c4 9PzPP+L+PzP0 „Szachy“ (nr 5-1965): „Gdyby istnia³a
¤ef3+ 32.¥:f3 ¥:c1 33.¥g4 ¥g5 9+K+R+-+R0 nagroda dla najbardziej bojowego
34.¢g2 ¢g7 35.¦f2 £g8! 36.¤b6 xiiiiiiiiy uczestnika mistrzostw, przypad³aby
¥e3 37.¦f1 ¦:b2+ 38.¢h1 ¥f2 ona z pewnoœci¹ Filipowiczowi. Zna-
39.£b7 £f7 40.£c7 0-1 15.e:f6 ¥:f3 16.f:e7 ¦fe8 17. ne jest jego zami³owanie do ostrych
20 magazyn SZACHISTA maj 2014
Szachowe epizody AF (53)
Andrzej Sydor Benedykt Serwiñski Stefan Brzózka
pozycji i do poœwiêceñ; do tego trzeba ¤b3 ¦b6 18.e5 ¥e7 19.f5 d5 20. 30.b:a6+-) 28.a:b5 a:b5 29.¦a7
dorzuciæ niechêæ do przyjacielskich czy £g3 e:f5 21.¦e2 ¥e6 22.¤:d5 z du¿ymi szansami na wygran¹.
taktycznych remisów. Filipowicz z re- ¥:d5 23.¦:d5 a5 24.e6 f:e6 25. 24...¤hf4 25.£d2 (25.¤:f8) 25...
gu³y d¹¿y³ wszelkimi si³ami do zwyciê- £:c7 ¦:c7 26.¦:a5 ¢f7 27.c3 g5 £b5 26. £c2 ¦f6 27.a4 £e8 28.
stwa i je¿eli wynik bywa³ nierozstrzy- 28.¤d4 g4 29.a4 ¥f6 30.¤b5 ¢h1 ¦c8 29.¦ac1 b5 30.a:b5
gniêty, to po zaciek³ej walce. Raz zresz- ¦d7 31.c4 ¦c6 32.b3 f4 33.¦a7 a:b5 31.e5 ¥:e5 32.¤:c5 ¤e7
t¹ w spotkaniu z Gr¹bczewskim bojo- ¦:a7 34.¤:a7 ¦c5 35.¤b5 e5 36. 33.£e4 £h5 34.¦c2 ¥d6 35.¤b7
woœæ Filipowicza okaza³a siê silniej- ¤d6+ ¢e6 37.b4 ¦c6 38.c5 ¥e7 ¦:c2 36. £:c2 £h3 37.£f2 ¤f:d5
sza, ni¿ ostro¿noœæ. W pozycji diagra- 39.¤c4 ¥f6 40.¤d6 ¥e7 41.¤c4 38.¥:d5 ¤:d5 39.¤:d6 ¤:e3 40.
mu Filipowicz odrzuci³ propozycjê re- ¥f6 42.¢c2 ¦c7 43.a5 f3 44.g:f3 ¦e1 ¦:d6 Remis
misu i zagra³ va banque. Pora¿ka ta g:f3 45.¦e3 f2 46.¦f3 ¥h4 47.
wcale jednak nie za³ama³a Filipowi- ¤e3 ¦b7 48.c6 ¦:b4 49.c7 ¢d7 Zas³u¿one zwyciêstwo odniós³
cza. W dalszym ci¹gu gra³ ostro i bojo- 50.¦f7+ ¢c8 51.¦f8+ ¢:c7 52. Balcerowski o czym, jak to zwykle
wo osi¹gaj¹c w rezultacie lepsze miej- ¤d5+ ¢d7 53.¤:b4 ¥e7 54.¦:f2 bywa zadecydowa³o jedno posuniê-
sce ni¿ przed rokiem w Warszawie“. ¥:b4 55.¦f7+ 1-0 cie w XIV r., w której wszystkie par-
tie zakoñczy³y siê remisami, poza
Obrona sycylijska B99 Rzeczywiœcie ogranie Jacka wa¿nym pojedynkiem Balcerow-
Bednarskiego w dobrej, ostrej par- skiego. W tej partii przez ca³y czas
A. Filipowicz - J. Bednarski, tii poprawi³o mi nastrój. Na finiszu przewa¿a³ G¹siorowski, ale Witek
MP (r.11), Lublin 1965, 1.e4 c5 2. by³em o krok od wygrania dwóch w dogrywce broni³ siê œwietnie i po
¤f3 d6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 ¤f6 5. ostatnich partii, ale nie wykorzy- 30 posuniêciach dosz³o do pozycji.
¤c3 a6 6.¥g5 e6 7.f4 h6 8.¥h4 sta³em szans i wyl¹dowa³em na
¥e7 9.£f3 ¤bd7 10.0-0-0 £c7 11. dzielonym IV-V miejscu. W. Balcerowski - R. G¹siorowski
¥e2 ¦b8 12.¦he1 b5 13.¥:f6 ¥:f6 MP (r.14), Lublin 1965
A. Filipowicz - L. Manasterski
XIIIIIIIIY MP (r.14), Lublin 1965 XIIIIIIIIY
9-trl+k+-tr0 9-+-+-+-+0
9+-wqn+pzp-0 XIIIIIIIIY 9vl-+-+-+-0
9p+-zppvl-zp0 9r+-+-tr-mk0 9-+-zPl+-+0
9+p+-+-+-0 9+p+-+-zpp0 9+-+-vL-+p0
9-+-sNPzP-+0 9p+-vlN+n+0 9-+-+-+-zP0
9+-sN-+Q+-0 9wq-zpP+-+n0 9mkp+-+-+-0
9PzPP+L+PzP0 9-+-+P+-+0 9-+-sN-zP-+0
9+-mKRtR-+-0 9+L+-+P+-0 9+-+-mK-+-0
xiiiiiiiiy 9PzP-+-vL-zP0 xiiiiiiiiy
9tR-+Q+RmK-0
14.¥:b5 0-0 Jacek przestraszy³ xiiiiiiiiy Bia³e zagra³y 70.f4 i zapropono-
siê 14...a:b5 15.¤d:b5 £b6 16.¤:d6+ wa³y remis, ale czarne odrzuci³y
¢f8 17.e5 £:b2+ 18.¢d2, chocia¿ czar- 24.¥e3 Nale¿a³o graæ 24.¤:f8 ¦:f8 i zagra³y 70...b2 71.f5 G¹siorow-
ne mia³y wiêksze szanse na obronê. 25.¥e3 ¤hf4 26.£c2 b5 27.a4 £d8 ski, zmêczony poszukiwaniem zwy-
15.¥:d7 ¥:d7 16.£d3 ¦fc8 17. (27...c4 28.a:b5 c:b3 29.¦:a5 b:c2 ciêstwa, wtr¹ca… przegrywaj¹ce
magazyn SZACHISTA styczeñ 2014 21
Szachowe epizody AF (53)
71…¥e3?? Naturalnie 71...¥:f5 72. 1972 Lublin. Zbigniew Nestorowicz, II Turniej klubów wojskowych
¤c4+ ¢b4 73.¤:b2 ¥c5 remisowa³o. Jewgienij Wasiukow i Krzysztof Pytel
72.¥:b2+ ¢:b2 73.f:e6 1-0 Budapeszt, 17 III - 2 IV 1965
Po ogólnej amnestii uzyska³ wol-
W ten sposób Witek spokojnym noœæ, ale musia³ bardzo uwa¿aæ, aby Zaledwie kilka dni po MP wyru-
remisem z Brzózk¹ w XV rundzie znowu nie podpaœæ w³adzom partyj- szy³em wspólnie z Rafa³em Marsza³-
zapewni³ sobie tytu³ mistrza Polski. nym, jako „wróg ludu“. Szczêœliwie kiem i Stanis³awem Gawlikowskim
Zbigniew Doda potwierdzi³ swoje wpad³ na wspania³y pomys³ organi- do Budapesztu na turniej zawodni-
miejsce w czo³ówce i jako jedyny zacji miêdzynarodowych festiwali ków klubów wojskowych, pod szum-
ukoñczy³ MP bez pora¿ki. Mi³¹ nie- szachowych im. PKWN (Polski Ko- n¹ nazw¹ Mistrzostwa Armii Zaprzy-
spodziankê sprawi³ miejscowym ki- mitet Wyzwolenia Narodowego) jaŸnionych. Rzecz w tym, ¿e podob-
bicom debiutuj¹cy w MP Andrzej w Lublinie, a potem w Na³êczowie. nie, jak w Moskwie, w 1964 roku
Sydor zdobywaj¹c br¹zowy medal. Organizacja turnieju o tak „szczyt- zdecydowan¹ wiêkszoœæ uczestni-
Ten niezwykle utalentowany sza- nej“ nazwie wymaga³a wielokrot- ków stanowili cywile, cz³onkowie
chista by³ mistrzem Polski juniorów nych kontaktów na szczeblu komi- klubów wojskowych. Widaæ to na-
do 20 lat w Szczecinie w 1953 roku, tetu miejskiego i wojewódzkiego wet na zdjêciu z otwarcia, gdzie tyl-
kiedy to uzyska³ 10,5 p. (z 13), wy- Polskiej Zjednoczonej Partii Robot- ko Czechów przebrano w mundury.
przedzaj¹c Wies³awa Czerniakowa niczej i komendy wojewódzkiej Mili-
o 2 p. Wygra³ te¿ dwukrotnie mi- cji Obywatelskiej. Sekretarze (wów- Szachiœci na ca³ym œwiecie przez
strzostwo Warszawy, gdy w okresie czas najwa¿niejsze stanowiska dziesi¹tki lat potrafili znajdowaæ pa-
studiów mieszka³ w stolicy. w PRL), ró¿nych maœci byli zapra- tronów, jubileusze podobaj¹ce siê
szani na imprezy zwi¹zane z otwar- w³adzom i odpowiednie rocznice,
MP cieszy³y siê olbrzymim zainte- ciem i zakoñczeniem turnieju. To które nale¿y uczciæ zorganizowa-
resowaniem miejscowych kibiców. uspokoi³o w³adze i odpowiednie niem turnieju szachowego. Tak by-
Sala by³a wype³niona po brzegi, mi- urzêdy i dano prezesowi spokój. ³o te¿ przez dziesi¹tki lat, zarówno
mo p³atnego wstêpu. Graliœmy na w PRL, jak i po 1989 roku. W ostat-
scenie, a wszystkie partie by³y de- Pierwszy taki turniej odby³ siê nich latach inwencja wspó³cze-
monstrowane. W miejscowym „Ku- w Lublinie (11-22 VII 1965) w obsa- snych dzia³aczy, zreszt¹ nie zali-
rierze Lubelskim“ ukaza³y charakte- dzie krajowej z udzia³em 12 zawodni- czaj¹cych siê do szachowych pasjo-
rystyki wszystkich uczestników ków, w tym wielu czo³owych na- natów, wyczerpa³a siê i w Polsce
i obszerne sprawozdania z poszcze- szych szachistów: R. Gr¹bczewski skoñczy³y siê silne turnieje.
gólnych rund, które z regu³y za- i K. Pytel po 7 p. (z 11); J. Adamski,
mieszcza³ Zdzis³aw Wojcieszyn, pe³- M. Ziembiñski i St. Gawlikowski po Wyniki: Sawon W³adimir ZSRR
ni¹cy równie¿ funkcjê sêdziego. 6,5 p.; S. Witkowski i H. Podolski po 8,5 p. (z 11); GM Wasiukow Jewgie-
6 p. itd. Ostatni, jubileuszowy XXV nij ZSRR 8 p.; Augustin Jozef CSRS
MP trwa³y trzy tygodnie, ale by³y Festiwal rozegrano w Na³êczowie 7 p.; Kadrew Zdrawko BUL 6,5 p.; Fi-
trzy dni wolne, nie zawsze przezna- w 1989 r. i tym samym zakoñczy³ siê lipowicz Andrzej, Csom Istvan HUN
czone na dogrywki, co pozwala³o za- cykl piêknych turniejów z udzia³em i Popow Wladilen BUL po 6 p.; Mel-
poznaæ siê z miastem i zabytkami, wielu wybitnych szachistów, z mi- ghegyi Csaba 4,5 p.; Marsza³ek Rafa³
Na wspó³czesnych turniejach jest strzem œwiata Michai³em Talem na i Liptay Laszlo po 4 p.; Hora Vratislav
praktycznie niemo¿liwe. Rozgrywki czele. Naturalnie w 1989 r. skoñczy- CSRS 3 p. i Toth Bela 2,5 p.
by³y wspaniale zorganizowane liœmy z czczeniem tego niechlubne-
w piêknej auli Studium Nauczyciel- go wydarzenia, jakim by³ PKWN Zagra³o zaledwie 12 zawodni-
skiego, po³o¿onej niedaleko dobre- w latach PRL. Ale, jak to u nas bywa, ków, aczkolwiek zaliczaj¹cych siê
go hotelu. Zawdziêczaliœmy to Zbi- wylano „dziecko z k¹piel¹” - festiwal do œcis³ej czo³ówki 5 krajów. Wów-
gniewowi Nestorowiczowi, prezeso- znikn¹³ z kalendarza na zawsze! czas by³o nie do pomyœlenia, aby
wi Lubelskiego Zw. Szach, który za- zawodnik, nie graj¹cy w finale mi-
wsze dba³ o to, aby w Lublinie odby- strzostw kraju wyjecha³ na turniej
wa³y siê najsilniejsze polskie, a po- miêdzynarodowy.
tem miêdzynarodowe turnieje. War-
to wiedzieæ, ¿e Nestorowicz by³ par- „Fortuna ko³em siê toczy“, to mo¿-
tyzantem Narodowych Si³ Zbroj- na powiedzieæ o moich rezultatyw-
nych oraz pod pseudonimem „Lis“ nych partiach w Budapeszcie. Piê-
w KEDYW (Kierownictwo Dywersji ciodniowa przerwa po finale MP by-
Komendy G³ównej Armii Krajowej). ³a zbyt krótka, aby przygotowaæ siê
Po wojnie zosta³ skazany przez w³a- do turnieju ko³owego na ka¿dego
dze komunistyczne na karê œmierci, z rywali, a zmêczenie da³o siê we
któr¹ zamieniono mu na do¿ywocie. znaki. Wystartowa³em fatalnie i do-
piero w ostatnich czterech rundach
22 magazyn SZACHISTA maj 2014
Szachowe epizody AF (53)
Budapeszt 1965. Wladilen Popow, Zdrawko Kadrew, Miroslav Urbanec, Vratislav Budapeszt 1965.
Hora, Jozef Augustin, Stanis³aw Gawlikowski, Andrzej Filipowicz i Rafa³ Marsza³ek Andrzej Filipowicz i Bela Toth
zdoby³em 3,5 p. Zaostrza³em pozycje XIIIIIIIIY Partia hiszpañska C70
z ró¿nym skutkiem, a w niedocza- 9rtr-+-+k+0
sach (tempo 40/2h i 20/1h w do- 9+-wq-zp-vlp0 A. Filipowicz - C. Meleghegyi,
grywkach) gra³em doœæ ryzykownie 9-+-+P+p+0 Budapeszt (r. 8), 1965, 1.e4 e5 2.
- w rezultacie 5 zwyciêstw (ale te¿ 9+-sNL+n+-0 ¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 4.¥a4 ¥b4!?
4 pora¿ki). Tylko pierwszej dwójce, 9-+-+-+n+0 Oryginalne posuniêcie Wêgra,
ustêpowa³em w liczbie zwyciêstw, 9zP-+-+-+-0 z którym spotka³em siê po raz
a one decydowa³y o kolejnoœci 9-zP-+-+PzP0 pierwszy i... ostatni. PóŸniej okaza³o
miejsc, wiêc „za³apa³em siê“ siê na 9+R+-wQRvLK0 siê, ¿e tak grywa³ A³apin w XIX i XX
dyplom i nagrodê rzeczow¹, dawane xiiiiiiiiy wieku. 5.c3 ¥a5 6.0-0 ¤ge7 7.d3
pierwszej pi¹tce. Nagród pieniê¿- (7.d4 e:d4 8.c:d4 d5 9.e:d5 £:d5
nych naturalnie nie by³o. 30...¥d4! 31.¦:f5! g:f5 (31... 10.¥b3 £h5 =, L. Prokes - S. A³apin,
¥:g1? 32.£:g1 ¦a5 33.¦ff1 ¦:c5 34. Praga 1908) 7...0-0 8.¥e3 b5 9.
Obrona Hromadki E77 ¥f3 ¤e5 35.b4 ¦c3 36.¦bc1+- lub ¥c2 ¦b8 10.¤bd2 d6 11.d4 ¤g6
31...¥:c5? 32.¦c1) 32.¥:a8 ¦:a8 12.a4 ¥b6 13.a:b5 a:b5 14.£e2
I. Csom - A. Filipowicz, Buda- 33.¤d3 ¥:g1 34.£:g1 £c2 35. ¥g4 15.h3 ¥:f3 16.¤:f3 ¤h4 17.
peszt (r. 2), 1965, 1.d4 ¤f6 2.c4 £d1? £:d3 36.£:d3 ¤f2+ 37. ¤:h4 e:d4 18.c:d4 £:h4 19.£d2
c5 3.d5 d6 4.¤c3 g6 5.e4 ¥g7 ¢g1 ¤:d3 38.g3 ¢g7 39.¢g2 £f6 20.¦fd1 ¦a8 21.¦:a8 ¦:a8
6.f4 0-0 7.¥e2 b5 8.c:b5 a6 ¢f6 40.¢f3 ¤c5 41.b4 ¦:a3+ 22.£c3 ¤e7 23.£d3 b4 24.£b5
9.b:a6 ¤:a6 Moje w¹tpliwe 42.¢g2 0-1 ¤g6 25.¥g5 £e6 26.£:b4 h6 27.
wzmocnienie wariantu. Nale¿y graæ ¥e3 ¤e7 28.£b5 ¤g6 29.£c6
9...£a5 lub 9...¥:a6. 10.¤f3 £b6 V. Hora - A. Filipowicz £a2 30.¥b3 £a7 31.e5 ¦d8 32.
11.¤d2 £b4 12.0-0 £d4+ 13. Budapeszt (r. 5), 1965 e6 f:e6 33.¥:e6+ ¢h8 34.£e4
¢h1 ¥d7 14.£e1 ¤b4 15.£h4 ¤f8 35.¥b3 £a5
¤c2 16.¦b1 £b4 Nie remisuje XIIIIIIIIY
16...¤a3, wobec 17.¤f3 £b4 18.¦a1 9-+-tr-+-+0 XIIIIIIIIY
¤c2 19.a3 £b3 (19...¤:a3 20.e5+-) 9+lwq-+-+k0 9-+-tr-sn-mk0
20.¥d1 £c4 21.¤d2 z wygran¹. 9p+-+pvlpzp0 9+-zp-+-zp-0
17.a3 £b7 18.¤c4 ¤d4 19.¥d3 9+p+-zpp+-0 9-vl-zp-+-zp0
¥b5 20.¥e3 (20.b4 ¥:c4 21.¥:c4 9-+n+P+-+0 9wq-+-+-+-0
c:b4 22.¦:b4 £c8 23.£f2 ¤g4 24.£a2 9zP-+N+P+P0 9-+-zPQ+-+0
¤f5! 25.¤a4 ¤fe3 ze z³ozon¹ pozycj¹) 9-zPP+R+P+0 9+L+-vL-+P0
20...¥:c4 21.¥:c4 £d7 22.¥g1 9+-+L+NwQK0 9-zP-+-zPP+0
¦fb8 23.e5 ¤f5 W tej skompliko- xiiiiiiiiy 9+-+R+-mK-0
wanej pozycji obu nam zosta³o po xiiiiiiiiy
3 minuty na 17 posuniêæ. W tej sytu- 35...¦d4 36.e:f5 e:f5 37.¤h2
acji o precyzjê by³o doœæ trudno. £d6 38.£e1 e4 39.f:e4 f:e4 36.£e7! Dobre te¿ 36.£h4 ¦a8
24.£e1 d:e5 25.f:e5 ¤g4 26.e6! 40.¤f2 ¥h4 0-1 37.¥:h6 ¤g6 38.£g5 ¢h7 39.¥c2+-.
f:e6 27.d:e6 £d6 28.¤e4 £e5 36...¦a8 37.¥:h6! ¥:d4 Jeœli 37...
29.¤:c5 £c7 30.¥d5 g:h6, to 38.£f6+ ¢h7 39.£f7+ ¢h8 40.
magazyn SZACHISTA maj 2014 23
Szachowe epizody AF (53)
Vratislav Hora, Andrzej Filipowicz i Rafa³ Marsza³ek Jewgienij Wasiukow, Wladimir Sawon i Jozef Augustin
£g8X) 38.¦:d4 £e5 39.£:e5 d:e5 £:e1 ¦:c4 29.¤f3 ¥b4 30.£e2 win w s³awnych tamtejszych piw-
Obie figury bia³ych s¹ pod biciem, ¦:e4 31.£:a6 ¥d6 32.¥:e5 ¤e8 nicach. Ponadto teatr, kino, mecze
ale po oddaniu jednej z nich za pion- 33.¥:d6 ¤:d6 34.¤g5 ¦e1+ 35. futbolowe na s³ynnym stadionie
ka powstaje wygrana koñcówka. 40. ¢h2 ¤f7 36.¤:e6 ¦e8 37.¤d4 w Budapeszcie, baseny itp.
¥:g7+ ¢:g7 41.¦d3 1-0 ¢h8 38.a4 ¤g5 39.£a5 ¦1e5 40.
£b6 ¦e1 41.a5 ¤e4 42.a6 ¤f6 Ówczesne atrakcje nie towarzy-
Partia hiszpañska C86 43.a7 ¦c8 44.¤e6 ¦g8 (44...¦a1 sz¹ ju¿ wspó³czesnym turniejom.
45.£b7 ¦g8 46.¤c7 +-) 45.¤d8 1-0 Licznie obsadzone „szwajcary“
A. Filipowicz - B. Toth, Buda- i napiêty terminarz ograniczaj¹
peszt (r.10), 1965, 1.e4 e5 2.¤f3 Rafa³ Marsza³ek debiutowa³ mo¿liwoœæ zapoznania siê z kultur¹
¤c6 3.¥b5 a6 4.¥a4 ¤f6 5.0-0 w turnieju miêdzynarodowym i za- i rozrywkami odwiedzanych kra-
¥e7 6.£e2 b5 7.¥b3 d6 8.c3 p³aci³ frycowe. Budowa³ solidne po- jów. Turniej zakoñczy³ siê 2 kwiet-
¤a5 9.¥c2 c5 10.h3 0-0 11.d4 zycje, ale czêste dogrywki powodo- nia, ale gospodarze zatrzymali nas
£c7 12.d:e5 d:e5 13.¦e1 Logicz- wa³y narastaj¹ce zmêczenie. W su- dwa dni, abyœmy obejrzeli defiladê
niejsze 13.¦d1. 13...¦d8 (13...c4 mie przekroczy³ jednak 33% wojskow¹ z okazji 20-lecia wyzwo-
14.¤bd2 ¤b7 15.¤f1 ¤c5 16.b4 c:b3 punktów, uzyskuj¹c tzw. „meister lenia Wêgier, oczywiœcie z trybun
17.a:b3 ¥b7=, W. Griszczenko - A Po- drittel“, co przez blisko 100 lat i to niedaleko wêgierskiej œwity.
tapow, Worone¿ 2009) 14. ¤bd2 oznacza³o, ¿e zawodnik by³ godzien
¥e6 15.¤g5 c4 16.¤f1 ¤b7 17. udzia³u w ko³owym turnieju. Wolny dzieñ wykorzystaliœmy
¤:e6 f:e6 18.b3 c:b3 19. ¥:b3 z Rafa³em na zakupy, ale zd¹¿yliœmy
¤c5 20.¥c2 ¤b7 21.¥b3 ¤c5 22. Turniej by³ œwietnie zorganizowa- tylko nabyæ „siatki“ na upominki, bo
¥c2 ¦ac8 23.¤h2 ny. Graliœmy w luksusowej sali Cen- po drodze spotkaliœmy dwie wêgier-
tralnego Klubu Wêgierskiej Armii skie szachistki, które pomaga³y
XIIIIIIIIY „Honved“ na reprezentacyjnej ulicy w turnieju i postanowiliœmy zoba-
9-+rtr-+k+0 Budapesztu - Vaci utca 38 i towarzy- czyæ nocne ¿ycie w Budzie i Peszcie.
9+-wq-vl-zpp0 szy³o nam wielu kibiców, nie mówi¹c
9p+-+psn-+0 ju¿ o prasie, radiu i telewizji, które na Ca³¹ gotówkê, przeznaczon¹ na
9+psn-zp-+-0 bie¿¹co informowa³y o przebiegu zakupy, wydaliœmy na taksówki i de-
9-+-+P+-+0 turnieju. Szachy by³y i s¹ popularne gustacjê znanego „Badacsonyi Ri-
9+-zP-+-+P0 na Wêgrzech. Przed II Wojn¹ Œwia- zling”, z przystawkami, w kilku noc-
9P+L+QzPPsN0 tow¹, Wêgry obok Polski i USA by³y nych lokalach piêknej wêgierskiej
9tR-vL-tR-mK-0 potêg¹ œwiatow¹, a po wojnie ustêpo- stolicy. Zaimponowa³em wtedy zna-
xiiiiiiiiy wa³y jedynie ZSRR, tocz¹c zaciêt¹ jomoœci¹ dwóch zdañ w wêgierskim
walkê o drugie miejsce z Jugos³awi¹. jêzyku, wypowiedzianych z dosko-
23...¤d3!? 24.¥:d3 £:c3 25. na³ym akcentem. Na tym zaczyna³a
¥:b5 £:a1 (25...a:b5 26.¥g5 £a5 27. W licznych wolnych dniach go- siê i koñczy³a znajomoœæ tego jêzy-
¤g4+/=) 26.¥c4 ¦c6?! (26...¦b8 spodarze przewidzieli zwiedzanie ka. Nikt jednak nie wierzy³, ¿e nie
27.¥:e6+ ¢h8 28.¥g5 ¦b1 29.¦:b1 Budapesztu i jego zabytków oraz mam zielonego pojêcia o jêzyku Ma-
£:b1+ 30.¤f1=) 27.¥b2 £:e1+ 28. wycieczki do Esztergomu i Egeru dziarów. Naturalnie doœæ dobrze
wraz z degustacj¹ znakomitych znam terminologiê szachow¹.
24 magazyn SZACHISTA maj 2014
Szachowe epizody AF (53)
Turnieje Kadry 3.c4 c5 4.g3 ¤c6 5.¥g2 d6 6. 35.¥:f5 e:f5 36.£h6+ ¢c7-+) 35.d5
¤c3 ¤h6 7.b3 0-0 8.¥b2 ¦b8 e:d5 36.£h7+ ¤e7 37.¥:d5 ¦g7
Warszawa - £ódŸ, 22 IV - 4 VII 1965 9.0-0 a6 10.e3 b5 11.d3 ¤b4! 38.£e4 b5 39.¢a1 ¤f5 40.¥a8
12.£e2 (12.a3? ¤:d3! 13.£:d3 b:c4 ¢b6 41.£e8 ¤e3 42.£b8+ ¢a5
Pojawi³y siê po raz pierwszy od 14.£:c4 ¥e6) 12...¥e6 13.e4 43.¦c1 ¦d7 44.¥e4 a6 45.£c8
wielu i mia³y charakter treningowo- £d7 14.¦ad1 £d4 46.¦h1 ¦d6 47.£c7+ ¢a4
kwalifikacyjny, bowiem zwyciêzcy 48.¢a2 £b6 49.£h7 b4 50.£g8
grup, poza zawodnikami ju¿ upraw- XIIIIIIIIY b3+ 51.¢b1 £d8 0-1
nionymi, zdobywali prawo gry w fi- 9-tr-+-trk+0
nale MP 1966 roku. Zakwalifikowa- 9+-+qzppvlp0 Jednak¿e w drugiej partii, w
li siê Stefan Witkowski i Stefan 9p+-zpl+psn0 elementarnie wygranej pozycji, ju¿
Brzózka. 9+pzp-+-+-0 go nie docisn¹³em.
9-snP+PzP-+0
Czo³owych zawodników podzie- 9+PsNP+NzP-0 A. Filipowicz - B. Pietrusiak
lono na dwie oœmioosobowe grupy 9PvL-+Q+LzP0 Kadra (r.11), Warszawa 1965
(dwa ko³a, tempo 40 pos./2h 9+-+R+RmK-0
i 20/1h w dogrywce) grupy, zgod- xiiiiiiiiy XIIIIIIIIY
nie z kluczem geograficznym. 9-tr-snntrk+0
14...¤:d3! 15.¦:d3 b:c4 16. 9zpp+lwq-+p0
Grupa pó³nocna (warszaw- ¦d2 c:b3 17.a:b3 ¦:b3 18.¤d5 9-+-zp-vl-+0
ska): Witkowski Stefan i Schmidt a5 19.¥:g7 ¢:g7 20.£d1 a4 21. 9+-zpP+p+-0
W³odzimierz po 8,5 p. (z 14); Fili- ¤g5 ¥:d5 22.¦:d5 ¦fb8 23. 9-+-+pzP-sN0
powicz Andrzej i Pietrusiak Bogdan £a1+? Ratowa³o 23.¦:c5! £a7 24. 9+-zP-vL-zPP0
po 8 p.; Sydor Andrzej 6,5 p.; Balce- £d4+! e5! 25.£:d6 ¦3b5 26.£:e5+ 9PzP-sN-+LmK0
rowski Witold, Gr¹bczewski Romu- ¢g8! 27.¦fc1 ¦b1!=. 23...¢g8 24.f5 9+R+Q+R+-0
ald i Adamski Andrzej po 5,5 p. ¦b2 25.¥h3 £b5 26.f:g6 h:g6 xiiiiiiiiy
27.£d1 £e2 28.£:e2 ¦:e2 29.
Grupa po³udniowa (krakow- ¦f2 ¦b1+ 30.¢g2 ¦:f2+ 31.¢:f2 18.¤:f5 ¥:f5 19.g4 ¥d7 20.
ska): Doda Zbigniew 9,5 p. (z 14); a3 0-1 ¤:e4 b6 21.£d3 ¥g7 22.¦be1
Brzózka Stefan 9 p.; Kostro Jerzy 8,5 ¤f7 23.¥f2 £d8 24.¤g3 ¤h8
p.; Œliwa Bogdan 7 p.; Jêdrzejek Cze- Z „klientem” Bogdanem Pietrusia- 25.¥e4 ¤f6 26.¥f5 ¥:f5 27.
s³aw i Serwiñski Benedykt po 6 p.; kiem zainkasowa³em punkt spaceru- ¤:f5 ¦b7 28.¦e6 ¦d7 29.¥h4
oraz G¹siorowski Ryszard i Tarnow- j¹c królem po œrodku szachownicy. ¤g6 30.¥g5 ¤e7 31.¤:g7 ¢:g7
ski Alfred po 4 p. 32.¦:f6 ¦:f6 33.¥:f6+ ¢:f6
B. Pietrusiak - A. Filipowicz 34.£:h7 ¤g6 35.g5+ ¢f5 36.
W mojej „pó³nocnej“ grupie, a¿ Kadra (r.2), Warszawa 1965 £h5 ¤f8 37.£g4+ Wygrywa³o 37.
czterech zawodników: Balcerow- g6+ ¢f6 38.f5 ¢g7 39.f6+ itd. 37...
ski, Sydor, Gr¹bczewski i ja, gra³o XIIIIIIIIY ¢g6 38.f5+ ¢h7 39.¦e1 (39.g6+
tylko o „orzechy“. Niemniej jed- 9-+rwq-+-sn0 ¢g8 40.f6+-) 39...¦e7 40.£h5+
nak walka by³a zaciêta i rozegrali- 9zpp+-+kzp-0 ¢g8 41.¦f1 ¦h7 42.£g4 Remis
œmy wiele interesuj¹cych partii, 9-+n+pzp-+0
bo wiêkszoœæ z nas kocha³a tê grê 9+L+p+-+-0 £agodnie mówi¹c organizacja
i walkê przy szachownicy. Gratyfi- 9-vl-zP-+P+0 obu grup pozostawia³a wiele do ¿y-
kacje by³y zawsze na drugim pla- 9zP-sNQvL-+-0 czenia, rozgrywki trwa³y 2,5 mie-
nie. Tym ró¿niliœmy siê od wiêk- 9-zPP+-zP-+0 si¹ca, odbywa³y siê w weekendy
szoœci wspó³czesnych szachistów. 9tR-+-mK-+-0 w kilku miastach: w Warszawie, £o-
xiiiiiiiiy dzi, Poznaniu, Krakowie, Wroc³a-
Rozbi³em starego rywala An- wiu i Lublinie. Alfred Tarnowski
drzeja Sydora. 17...¥:c3+ 18.£:c3 ¤e5 19. i Andrzej Adamski oddali kilka par-
£b3 ¤:g4 20.0-0-0 ¤:e3 21. tii walkowerami.
Debiut Birda A02 £:e3 ¤g6 22.¥d3 f5 23.¦e1 £f6
24.¢b1 ¤e7 25.c3 g5 26. ¦h1 Sêdzi¹ g³ównym by³ IA Stefan
A. Sydor - A. Filipowicz, Kadra ¦g8 27.£g3 f4 28.£g4 ¤f5 29. Furs, ale na rundach nie zawsze
(r.1), Warszawa 1965, 1.f4 Obec- ¦e1 ¤h6 30.£h5+ ¢e7 31.f3 ¢d6 by³ arbiter. Nagród naturalnie te¿
nie rzadkoœæ, ale w latach 60-ych 32.c4 d:c4 33.¥e4 (33.¥:c4 £g6+) nie by³o, ale wówczas, przed er¹
debiut Birda, czyli jakby holender- 33...¤f5 34.£h2 ¢c7 (34...£:d4!? Roberta Fischera, tak wygl¹da³y
ska na rêku by³ grywany przez szachy, nie tylko polskie.
Larsena, Ciocalteê i kilku innych
znanych graczy 1...g6 2.¤f3 ¥g7
magazyn SZACHISTA maj 2014 25
Andrzej Filipowicz - wspomnienia 0-0-0 Wówczas nowe posuniêcie,
bo grywano 8.a3 i 8.e5. 8...d4 9.
Szachowe epizody(54) ¤e2 ¥:d2+ 10.¦:d2 £a5 11.a3
c5 12.e5 ¤d5 13.¤f4 ¤c7 Lepsze
Turnieje Kadry c.d. A. Troicki 13...£d8 14.¤:d5 £:d5 15.£:d5 e:d5
Studium 1910 16.g3. 14.¤h5 ¤d7? (14...0-0!?) 15.
Warszawa i £ódŸ, 22 IV - 4 VII 1965 ¤:g7+ ¢f8 16.¤h5 b5? Va banque!
XIIIIIIIIY Lepsze 16...¤:e5 17.£:b7 ¦d8. 17.
W turnieju kadry zdenerwowa³o 9-+-+-+-+0 £c6 ¦d8 18. £d6+ ¢g8 19.¤f6+
mnie, ¿e nie potrafi³em wygraæ 9+qzp-mk-+-0 ¢g7 20.¤:d7 ¤d5 21.h4 ¦he8??
dwóch partii, w których ³adnymi 9p+-+-zp-+0 Nale¿a³o graæ 21...¤b6 22.£e7 ¤:d7
poœwiêceniami doprowadzi³em do 9+-+PsN-+-0 23.£g5+ ¢f8 24.£h6+ ¢e7, ale z trud-
wygranych pozycji. W partii z An- 9-+-tRP+-+0 nym rywalem zawsze (!!) wykonuje
drzejem Adamskim powtórzy³a siê 9+-+-+-+-0 siê s³abe posuniêcia. 22.¤f6 b4
historia z drugiej partii z Bogda- 9PzP-+-zPn+0 23.¤:e8+ ¦:e8
nem Pietrusiakiem. 9+-+-+-mK-0
xiiiiiiiiy XIIIIIIIIY
A. Filipowicz - A. Adamski 9-+-+r+-+0
Kadra (r.5), Warszawa 1965 1.¦b4! £c8 2.¦b8! £h3 3. 9zp-+-+pmkp0
¦h8! ¤h4 4.¦:h4 £c8 5.¦h8 9-+-wQp+-+0
XIIIIIIIIY £b7 6.¦b8 1-0 9wq-zpnzP-+-0
9r+-+-trk+0 9-zp-zp-+-zP0
9+p+-+pvl-0 Dziêki temu, czêsto w trudnych 9zP-+P+-+-0
9-+nzpp+qzp0 sytuacjach, wyobra¿a³em sobie, ¿e 9-zPPtR-zPP+0
9+-+-+-+-0 z³a pozycja, która „pojawi³a siê“ 9+-mK-+L+R0
9-+P+P+PtR0 w mojej partii jest rodzajem studium xiiiiiiiiy
9+-+n+PsN-0 i trzeba szukaæ sprytnej, mo¿e jedy-
9P+NvL-+K+0 nej drogi, aby ocaliæ partiê. Wiedzia- W tej pozycji mo¿na siê œmia³o
9+Q+-+-+R0 ³em te¿ od dawien dawna, ¿e praw- poddaæ, ale nasz znakomity szachi-
xiiiiiiiiy dziwi mistrzowie, to tacy, którzy po- sta Ksawery Tartakower s³usznie
trafi¹ kreowaæ pozycje, w których twierdzi³, ¿e „Nikt jeszcze nie wygra³
27.¦:h6 ¥:h6 28.¦:h6 £g7 29. normalne materialne relacje (het- partii przez poddanie siê“. Wie¿a
¤h5 £b2 30.£h1 Wygrywa³o 30. man 9 p.; wie¿a 5 p.; skoczek 3 p., i pionek mniej, ale partia siê toczy,
¤f6+ ¢g7 31.£h1 ¦h8 32.£h4 £e5 33. pionek 1 p.) nie maj¹ istotnego zna- jak gdyby nigdy nic. W gruncie rze-
¥g5 itd. 30...¦:a2 31.¤f6+ £:f6 czenia. W pozycji Troickiego bia³y czy zamierza³em tylko stworzyæ
32.¦:f6 ¦:c2 33.£h6? (33.¦h6 skoczek w centrum szachownicy W³odkowi pewne k³opoty, poniewa¿
¢g7 34.¢g3 ¦:d2 35.¦h7+ ¢f6 36. by³ wiêcej wart od hetmana. jego dwie figury ¦h1 i ¥f1 nie by³y
£h6+ +-) 33...¤ce5 34.¢g3 (34. zbyt aktywne - spokojnie „sobie spa-
£g5+ ¤g6 35.¦:g6+ f:g6 36.£:g6+ ¢h8 Nie mogê powiedzieæ, ¿e ten przy- ³y“ poza polem bitwy. 24.a4 Jeœli
37.£h6+ ¢g8 38.£:e6+ ¢h7 39. £e7+ k³ad mia³ akurat miejsce w partii 24.¢d1?, to 24...bxa3! (24...¤c3+ 25.
¢g8 40.£g5+ ¢h7 41.¢g3+-) 34... z W³odkiem Schmidtem, którego bxc3 dxc3 26.¦h3 bxa3 27.¦g3+ ¢h8
¦c8 35.£g5+ ¢f8 36.¦h6 ¢e8 by³em „sta³ym klientem“, ale przed- 28.£d7 ¦f8 29.£e7 £d8 30.£xc5+-)
37.f4 ¤c5 38.£g8+ ¢d7 39. £h7 stawiona „filozofia“ odegra³a pewn¹ 25.b:a3 ¤c3+ 26.¢e1 ¤b1 z wygran¹
¤:c4 40.¥b4 ¢e7 41.e5 Remis rolê. Partia mia³a dziwny przebieg, czarnych. 24…£:a4 Zawsze mi³o
zrezygnowa³em z obrony sycylij- groziæ matem! A nu¿ siê uda?! 25.
W tej sytuacji wiosn¹, latem oraz skiej i wybra³em obronê Caro-Kann, ¦d1 ¤c3! 26.¥e2! Z planem ¢d2
w okresie wakacji zacz¹³em znów któr¹ doœæ skutecznie wprowadzi- (26.b:c3?? b:c3-+ lub wariant 26.¢d2
rozwi¹zywaæ wiele kombinacji i stu- ³em do repertuaru debiutowego. ¤:d1 27.¢:d1 £a1+ 28.¢d2 £:b2 29.
diowa³em partie, w których wynik £:c5 ¦b8 30.¦h3 (30.¥e2 ¦b5! 31.
zale¿a³ od dok³adnej realizacji prze- Obrona Caro-Kann B11 £:b5 £c3+ =) 30...b3 31. ¦g3+ ¢h6
wagi, zarówno w pozycjach dyna- 32.£e7 £:c2+ 33.¢e1 £c1+ 34.¢e2 £f4
micznych, jak te¿ w koñcówkach. W. Schmidt - A. Filipowicz, Ka- z równ¹ gr¹. 26...b3 27.c:b3??
dra (r.10), Warszawa 1965, 1.e4 c6 Daje czarnym kontrgrê. W du¿ym
Rozwi¹zywa³em te¿ wiele stu- 2.¤c3 d5 3.¤f3 ¥g4 4.h3 ¥:f3 5. niedoczasie bia³ym nie by³o ³atwo
diów, a jedno z nich bardzo mi siê £:f3 ¤f6 6.d3 e6 7.¥d2 ¥b4 8. policzyæ wygrywaj¹cy wariant 27.
przyda³o. £:c5 ¤:e2+ 28.¢d2+- b:c2 29. ¦a1
c1£+ 30.£:c1! (30.¦h:c1 ¤:c1!) 30...
20 magazyn SZACHISTA czerwiec 2014
Szachowe epizody AF (54)
¤:c1 31.¦:a4 ¤b3+ 32.¢c2 itd. Ponad- Warszawa, czerwiec 1965 nych. 31.¢e2 ¢h7 32.¥f6 ¤c1+?
to nie nale¿y zapominaæ, ¿e gracz Andrzej Filipowicz (32...¤f4+! 33.¦:f4 £d3+ 34.¢f2 e3+
z du¿¹ przewag¹ materialn¹ traci 35.¢g1 e2 36.¢f2 £d2!) 33.¦:c1
zwykle koncentracjê i chce szybko Wiele lat póŸniej w 1982 roku £:f6 34.¤b6 £b2+ 35.¢d1 ¦f8
zakoñczyæ partiê albo jeszcze gorzej dosz³o do dwóch takich pozycji i to 36.£e2 £d4+ 37.¢e1 £g1+ 38.
- uwa¿a, ¿e zawsze siê wygra! 27... na najwy¿szych szczeblach drabi- ¢d2 £d4+ 39.¢e1 £:b6 40.£:e4+
£:b3 28.£:c5 (28.b:c3? d:c3 29.¦d2 ny szachowej ¢h8 41.¦c2 d5 0-1
¦b8! 30.£:b8 c:d2+ 31.¢:d2 £:b8-+)
28...¦b8 29.£a3 ¤:e2+ 30.¢d2 J. Timman - G. Kasparow
£:b2+ 31.£:b2 ¦:b2+ 32.¢e1 Bugojno 1982
¤c3 33.¦a1 a5 34.¢f1 a4 35.
¢g1 (35.g4 f6) 35...¦b3 36.¢h2 XIIIIIIIIY
a3 37.¦hc1 a2 (37...¢g6 38.g4=) 9-+lwq-trk+0
38.¦c2 ¦a3 39.g4 ¦a5 40.f4 h5 9+-zpn+-vlp0
41.g:h5 Remis 9p+-zp-+p+0
9snr+Pzp-+-0
Mo¿na dodaæ ¿artobliwy ko- 9-+p+P+-+0
mentarz - có¿, bez wie¿y i pionka 9+-+-vLPsN-0
„gra siê ³atwiej”, bo cz³owiek kon- 9PzP-wQ-+P+0
centruje swoj¹ uwagê na mniejszej 9+NmKR+L+R0
liczbie bierek i mo¿e wykrzesaæ xiiiiiiiiy
z nich dodatkowe wartoœci.
Nie by³em zreszt¹ pierwszym, A. Bielawski - J. van der Wiel 16.b4! c:b3 (16...¤b7 17.¥:c4
ani ostatnim, którzy uratowali ta- Miêdzystrefowy, Moskwa 1982, ¤b6 18.¥:b5 a:b5 19.¥:b6+- +-) 17.
kie pozycje. Mia³em wspania³ego ¥:b5 c5 18.d:c6? Po 18.¥e2 bia³e
poprzednika oraz dwóch wybit- XIIIIIIIIY maj¹ wie¿ê wiêcej, ale Timman by³
nych naœladowców. W meczu 9N+-+-vl-tr0 przekonany, ¿e wszystkie ruchy wy-
o MŒ dosz³o do takiej pozycji. 9+-+-mk-zpp0 grywaj¹. 18...a:b5 19.£d5+? Wy-
9-+nzpp+-+0 grywa 19.c:d7! ¤c4 20.d:c8£ £:c8 21.
M. Botwinnik - D. Bronstein 9+-+-zp-+-0 a:b3! ¤:d2+ 22.¢:d2 itd. 19...¦f7 20.
Mecz o MŒ (9 r.), Moskwa 1951 9-+q+-+-+0 a:b3 (20.c:d7 ¤c4 21.d:c8£ £:c8-/+)
9+-+-+-+-0 20...¤f8 21.£:d6 £e8 22.£d8
XIIIIIIIIY 9PzP-+-vLPzP0 £:c6+ 23.¢b2 £a8!! 24.¦c1
9Qsn-+-trk+0 9tR-+QmK-+R0 ¤c4+! 25.b:c4 ¦d7! 26.£e8! Po
9+-zp-+-zpp0 xiiiiiiiiy 26.£h4? nast¹pi 26…b:c4 27.¤c3
9pvl-zp-sn-+0 £b7+ 28.¢a1 £a6+ 29.¤a2 ¦d3 z na-
9+-+Pzpp+-0 W tym momencie czarne mog³y stêpnym ¥e6. 26...b:c4 27.¤c3
9-+-+-+-+0 siê poddaæ, ale tylko ,,wewnêtrznie“ £c6! (27...£b7+? 28.¢a1 £a6+ 29.
9+qsN-zPPzP-0 wpisa³y sobie zero, a na szachowni- ¤a2 ¦d3 30.¦:h7! ¢:h7 31.£f7!+-)
9-zP-vL-+LzP0 cy zaczê³y graæ spokojnie, wyszuku- 28.¢c2 ¦d2+ i podpisano Remis,
9tR-+-mK-+R0 j¹c posuniêcia, które tylko przed³u- w œwietle 28...¦d2+ 29.¢:d2 £:e8 30.
xiiiiiiiiy ¿a³y walkê, ale nie zmienia³y rezulta- ¤d5 ¥e6! 31.¦:c4 £b5 32.¦c2 ¥:d5
tu! Natomiast Aleksander Bielaw- 33.e:d5 £:d5+ 34.¢e2 itd.
20.¦:a6? Wygrywa³o proste 20. ski, który równie¿ uwa¿a³ pojedy-
0-0+- lub 20.£b7 £:b2 21.¦b1 £a3 nek za zakoñczony, odprê¿y³ siê, za- Po tej partii Garri Kasparow wy-
22.e4 ¤bd7 23.£c6 itd. 20...¤:a6 k³adaj¹c, ¿e dowolnymi posuniêcia- gra³ turniej, a „biedny“ Jan Tim-
21.£:a6 ¤:d5 22.£a4 £:a4 mi wygra partiê z wie¿¹ wiêcej. Za- man by³ widziany w barze w „towa-
23.¤:a4 ¥:e3 24.¥f1 ¦a8! 25. czê³o siê od drobnych niedok³adno- rzystwie butelek“ i opuœci³ lokal
b3 ¥:d2+ 26.¢:d2 ¢f8 27. ¥d3 œci, przysz³o zdenerwowanie i poja- w stanie znacznie wiêcej, ni¿
g6 28.¦c1 ¦b8 29.¤c3 ¤b4 wi³y siê b³êdy. 22...¤b4 23.£e2 „wskazuj¹cym“...
30.¥e2 ¦a8 31.¤a4 c6 32.¦c4 (23.¦c1) 23...¤d3+ 24.¢d2 Lep-
¦b8 33.¥d1 ¢e7 34.¤b2 d5 sze 24.¢f1. 24...e4 25.¥h4+ ¢f7 Umiejêtnoœæ osi¹gania odpowied-
35.¦h4 h5 36.g4 h:g4 37.f:g4 26.¦hf1+ (26.¦ac1!) 26...¢g8 27. niego stopnia napiêcia i sterowania
f4 38.g5 ¦f8 39.¦h7+ ¢d6 40. ¦:f8+ ¢:f8 28.¦f1+? (28.¦c1) 28... swoimi emocjami jest niezwykle
¦g7 e4 41.¦:g6+ ¢e5 Remis. ¢g8 29.£h5 h6! 30.b3? £d4 Ini- wa¿na. Naturalnie samo programo-
Niebywa³e w partii championa! cjatywa przechodzi w rêce czar- wanie siê powinno uwzglêdniaæ ele-
menty psychologiczne, które
magazyn SZACHISTA styczeñ 2014 21
Szachowe epizody AF (54)
w istotny sposób oddzia³ywaj¹ na 100% - 7 p. (z 7); Pytlakowski An- i mia³a byæ prób¹ bicia rekordu
przeciwnika, jak na przyk³ad wola drzej 5 p.; Filipowicz Andrzej i Ema- Polski pod wzglêdem liczby sza-
walki, czy te¿ walka do koñca, nieza- nuel Sztejn po 4,5 p.; Tomaszewicz chownic. Rekord nale¿a³ wówczas
le¿nie od pozycji. Leon 4 p.; Leszczyñski W³adys³aw do Kazimierza Makarczyka, który
2 p.; Juchimiuk Wies³aw 1 p. i Chrza- gra³ w £odzi w 1950 roku na 55
Kadra - kadr¹, a blitze - blitzami, nowski Ryszard 0 p. szachownicach (+43=9-3).
które w okresie rozgrywek kadry W maju popracowa³em nad syste- Niestety przysz³o tylko 50 sza-
mami debiutowymi na blitze chistów. Wielu z nich mia³o niez³e
naturalnie kontynuowa³em. Zagra- i triumfowa³em w dwóch turniejach kategorie, które wówczas by³o
P-5' w „Legionie“ przy Al. Niepodle- znacznie trudniej osi¹gn¹æ ni¿
³em te¿ w II b³yskawicznym turnieju g³oœci 141. Blitz 1 VI 1965: Filipo- obecnie (bo po zdobyciu nale¿a³o
wicz Andrzej 5 p. (z 6); Plater Kazi- je jeszcze potwierdziæ!) i œwiadczy-
pracowników Politechniki (11 IV mierz 3 p.; Gawlikowski Stanis³aw ³y o pewnym poziomie gry. Czte-
i Marsza³ek Rafa³ po 2 p. rech mia³o I kategoriê, trzech II
1965, tempo P-5'), umiejscowionym kat., piêciu III kat., dziesiêciu IV
Blitz 2 VI 1965: wreszcie uzy- kat. i dziesiêciu V kat.
w piêknej Ma³ej Auli, w Gmachu ska³em upragniony rezultat 100%:
Filipowicz Andrzej 8 p. (z 8); Gaw- Gra³em nieco ponad 5,5 godziny
G³ównym Warszawskiej Politechni- likowski Stanis³aw 6 p.; Marsza³ek i uzyska³em wynik +42 =5 -3. Redak-
Rafa³ 5,5 p.; Skipietrow Micha³ 4,5 cja „Kuriera Polskiego“. ufundowa-
ki. Tu negatywna niespodzianka. p.; Juchimiuk Wies³aw 4 p.; Plater ³a nagrody, zarówno dla zwyciêz-
Kazimierz 3,5 p.; Litmanowicz W³a- ców, jak te¿ dla uczestników, którzy
Przewy¿szaj¹c zdecydowanie dys³aw 2,5 p.; Leszczyñski W³ady- uzyskali remis. Mia³em powa¿ny
s³aw 2 p. i Chrzanowski Ryszard 0 p. kryzys w okolicach 15 posuniêcia,
uczestników klas¹ gry, zrobi³em jed- trac¹c na przejœcie rundy 15 do 17
Symultana na 50 szachownicach minut. To powodowa³o, ¿e niecier-
n¹ „grub¹“ podstawkê akurat najlep- pliwi gracze analizowali posuniêcia
Warszawa, 6 VI 1965 r. na deskach i przestawiali bierki.
szemu z konkurentów, znanemu
W niedzielê 6 czerwca 1965 r. W trzech partiach ustawili niepra-
trenerowi siatkówki Strycharzew- w budynku na pla¿y Towarzystwa wid³owe pozycje. Musia³em im od-
Krzewienia Kultury Fizycznej na tworzyæ partie od pocz¹tku do koñ-
skiemu i ju¿ jej nie odbi³em. „Stryjo“ Wybrze¿u Helskim 2/4 (budynek cowej pozycji, zreszt¹ zapamiêta³em
dot¹d istnieje!) rozegra³em seans bez trudu wszystkie 50 partii i po
wygra³ wszystkie partie i nazwa³ to gry jednoczesnej na 50 szachowni- powrocie do domu odtworzy³em je
cach z Czytelnikami warszawskiego z pamiêci, bo po tym wysi³ku nie
¿yciowym sukcesem: Kazimierz „Kuriera Polskiego“. Impreza by³a mog³em zasn¹æ. ¯a³ujê, ¿e niektó-
przez wiele dni szeroko reklamowa- rych nie zapisa³em - po paru tygo-
Strycharzewski 11 p. (z 11); Andrzej na na stronach gazety pod frapuj¹- dniach wiêkszoœæ znik³a z pamiêci.
cym tytu³em „Ich 60 - on jeden!“
Filipowicz 10 p.; Jerzy Gierak 9 p.;
Adam Przybylski 8 p.; Leon Niemand
7 p.; Jan Jasiewicz 6 p.; Wac³aw Ko-
œcielski 4 p.; Gdowski, Gauda i Adam
Perkowski po 3 p.; Eugeniusz Czapu-
towicz 2 p. i Sztajer 0 p. By³ to za-
bawny turniej, bo prawie wszyscy
uzyskali 100% rezultaty z przeciwni-
kami, którzy plasowali siê ni¿ej.
Kilka dni póŸniej 16 IV 1965
r. (te¿ P-5') próbowa³em „odbijaæ
siê“ na kolegach z Warszawy w to-
warzyskich „sk³adkowych“ blit-
zach w mieszkaniu Stefana Wit-
kowskiego, który okaza³ siê go-
œcinnym gospodarzem: 1-2. Filipo-
wicz Andrzej i Gr¹bczewski Romu-
ald po 5,5 p. (z 8); Witkowski Stefan
3,5 p.; Ziemacki Janusz 3 p. i Mar-
sza³ek Rafa³ 2,5 p. oraz rewan¿owy
turniej tego samego dnia, pokazuj¹-
cy, ¿e fortuna ko³em siê toczy: Mar-
sza³ek Rafa³ 5,5 p. (z 8); Filipowicz
Andrzej i Witkowski Stefan po 5 p.;
Gr¹bczewski Romuald 2,5 p.; Zie-
macki Janusz 2 p.
Szachiœci maj¹ dobre i z³e dni, Warszawa, 6 VI 1965. Symultana Andrzeja Filipowicza. Stoj¹: po lewej Jerzy Nobis
a graj¹c prawie ka¿dego tygodnia prezes Sto³ecznego Zw. Szach, a po prawej: Janusz Ziemacki i Jerzy Gorzêdowski
w podobnym gronie mo¿na by³o
zaobserwowaæ metamorfozê nie-
któr ych graczy. W „Legionie“,
w kolejnym P-5' (23 IV 1965)
Gawlikowski Stanis³aw uzyska³
22 magazyn SZACHISTA czerwiec 2014
Szachowe epizody AF (54)
Dwa dni póŸniej 8 czerwca 1965 Triumfowaliœmy na wysokich ¢f8 30.¤e5 ¥d5 Grozi 31...¥g2!
zagra³em blitza P-5', który zorga- szachownicach, a prawdziw¹ sen- 31.¤d3 ¥b7! 32.¦e1 (32.¤e1 ¦b1
nizowano w Staromiejskim Domu sacj¹ meczu by³y moje dwie zwy- 33.f3 a5-/+) 32...¤:h3+ 33.¥:h3
Kultury: Filipowicz Andrzej 4,5 p. (z ciêskie partie z aktualnym mi- ¦:d3 34.¥g2 ¥c8 35.¦e4 ¦d1+
5); Witkowski Stefan 4 p.; Adamski strzem Polski, wygrane w pozycyj- 36.¢h2 ¦d2 37.¦a4 ¦:f2 38.
Jan 3 p.; Plater Kazimierz 2,5 p., No- nym stylu. ¦:a7 ¥:g4 39.¢g3 ¦d2 40.a4
bis Jerzy 1 p. i Harmata Wojciech 0 p. ¥e6 41.b4 h5 42.¥c6 h4+ 43.
Partia angielska A36 ¢f3 g4+ 44.¢e3 ¦b2 45.a5 b:a5
Warszawa - £ódŸ 11.5-8,5 46.b:a5 g3 47.¦b7 g2 0-1
W. Balcerowski - A. Filipowicz,
£ódŸ, 12-13 VI 1965 Mecz miêdzymiastowy (r.1), £ódŸ Obrona Pirca B08
1965, 1.c4 c5 2.¤c3 ¤c6 3.g3 g6
Tradycyjny miêdzymiastowy 4.¥g2 ¥g7 5.e3 ¤h6 Oryginalne A. Filipowicz - W. Balcerowski,
mecz zosta³ rozegrany w lokalu ustawienie skoczka z planem opano- Mecz miêdzymiastowy (r.2), £ódŸ
£ódzkiego Zwi¹zku Szachowego wania pola d4. 6.¤f3 d6 7.0-0 0-0 1965, 1.e4 d6 2.d4 ¤f6 3.¤c3 g6
przy ul. Zachodniej, a sêdziowa³ zna- 8.h3 e5 9.d4 e:d4 10.e:d4 ¤f5 4.¤f3 ¥g7 5.¥g5 h6 6.¥e3 ¤g4
ny ³ódzki dzia³acz i arbiter Konstan- 11.d:c5 d:c5 12.¥g5 £:d1 13. 7.¥c1 e5 8.h3 e:d4 9.¤:d4 £h4
ty Wróblewski. Tempo gry 40 pos. ¦a:d1 h6 Czarne wyrówna³y grê. 10.g3 £f6 11.h:g4 £:d4 12.£:d4
/2h. Oba zespo³y wyst¹pi³y w najsil- 14.¥d2 ¥e6 15.b3 ¦ad8 16.g4 ¥:d4 13.¤d5 ¢d8 14.c3 ¥g7 15.
niejszych sk³adach, bo mecz by³ ¤fe7 Nie dopuszcza do ¤c3-d5. Na- g5 h5 16.¥f4 ¥g4 17.¥g2 ¤d7
grany, mniej wiêcej w 40-lecie turalnie dobre te¿ 16...¤fd4 17.¤:d4 18.f3 ¥e6 19.0-0-0 ¤b6 20.¤:b6
pierwszego takiego spotkania c:d4 18.¤d5 ¦fe8=. 17.¤b5 g5 18. a:b6 21.a3 ¢e7 22.¥h3 ¥c4
dwóch bardzo silnych miast szacho- ¥e3 b6 19.¤c7 ¥c8 20.¤d2 ¥d4
wych. Po niezwykle zaciêtej walce 21.¤d5 ¤:d5 22.c:d5 ¤b4 23. XIIIIIIIIY
triumfowa³a stolica 11,5-8,5, zdoby- ¥:d4 c:d4 24.¤c4 ¤:d5 25.¦:d4 9r+-+-+-tr0
waj¹c piêkny puchar ufundowany 9+pzp-mkpvl-0
przez Redakcjê „G³osu Robotnicze- XIIIIIIIIY 9-zp-zp-+p+0
go“. Pierwsza runda zakoñczy³a siê 9-+ltr-trk+0 9+-+-+-zPp0
remisem 5-5, a w drugiej rozgromi- 9zp-+-+p+-0 9-+l+PvL-+0
liœmy rywali 6,5-3,5 (Filipowicz An- 9-zp-+-+-zp0 9zP-zP-+PzPL0
drzej - Balcerowski Witold 2-0; Gr¹b- 9+-+n+-zp-0 9-zP-+-+-+0
czewski Romuald - Podolski Horst 9-+NtR-+P+0 9+-mKR+-+R0
1,5-0,5; Plater Kazimierz - Gadaliñ- 9+P+-+-+P0 xiiiiiiiiy
ski Jan 1,5-0,5; Witkowski Stefan - 9P+-+-zPL+0
Matkowski Wiktor 1,5-0,5; Adamski 9+-+-+RmK-0 23.e5! d5?! (23...d:e5 24.¦he1
Jan - £achut Jan 1-1; Gawlikowski xiiiiiiiiy ¦hd8 25.¥:e5 ¦:d1+ 26.¢:d1 ¦d8+ 27.
Stanis³aw - Nowak Stanis³aw 1-1; ¢c2 ¥:e5 28.¦:e5+ ¢d6 29.f4+/=) 24.
Szukszta Janusz - ¯ó³tek Tadeusz 2-0; 25...¤f4! Pointe'a planu czar- e6 f:e6 25.¦he1 d4 26.c:d4
Marsza³ek Rafa³ - Najdekier Andrzej nych. Skoczek z pola f4 kontroluje ¥d5? Nale¿a³o graæ 26...c6! 27.d5!
0-2; Marcinkowski Kazimierz - Pie- wiele wa¿nych pó³. 26.¦:d8 ¦:d8 ¥:d5 28.¥:e6 ¥:e6 29.¦d6 ¦he8 30.
chota Jan 1-1; Zabierzañski Wojciech 27.¦e1 ¥e6 28.¦e3 ¦d1+ 29.¥f1 ¦e:e6+ ¢f7 31.¦:g6 ¦e7 32.¦h6 (32.
- £uczak Andrzej 0-1; Harmata Woj-
ciech - £uczak Andrzej 0-1).
1965 Polanica Zdrój „Szarotka“ Rogelio Ortega, Anna Witkowska i Andrzej Filipowicz
magazyn SZACHISTA czerwiec 2014 23
Szachowe epizody AF (54)
¥d2 ¥e5) 32...¥:h6 33.g:h6 ¦ae8 34. W sumie turniej by³ nieŸle obsa- który stara³ siê broniæ honoru go-
¢d2 ¢g8 35.¢d3 z równ¹ gr¹. 27. dzony i po raz pierwszy nosi³ imiê spodarzy. W sumie koñcowe rezul-
¥:e6 ¥:e6 28.d5 ¦hd8 29.¢b1 naszego wielkiego szachisty Akiby taty turnieju by³y marne.
c6 30.¦:e6+ ¢f7 31.¦de1 ¦:d5 Rubinsteina. Nie by³o to proste, bo-
32.¦e7+ ¢g8 33.¦1e6 1-0. wiem w³adze PRL nie ho³ubi³y ta- Wyniki: 1-2.GM Wasiukow Jew-
kich postaci. Ale prezes Dolnoœl¹- gienij (URS) i IM Dely Peter (HUN)
Po powrocie z £odzi pojawi³em siê skiego Zwi¹zku Szachowego i zara- po 9,5 p. (z 13); 3.GM Matuloviæ Mi-
w „Legionie“ na tradycyjnym blitzu zem g³ówny organizator Jerzy Ar³a- lan (YUG) 9 p.; 4.IM Ujtelky Maxi-
P-5' (23 VI 1965), koñcz¹cym se- mowski zdo³a³ przekonaæ oponen- milian (CSR) 8,5 p.; 5.IM Nejkirch
zon: Filipowicz Andrzej i Gr¹bczewski tów, czyli przedstawicieli rz¹dz¹cej Oleg (BUL) 7,5 p.; 6-7.IM Fuchs Re-
Romuald po 6,5 p. (z 8); Litmano- partii PZPR. Dziêki niemu i dyrekto- inhard (DDR) i IM Bednarski Jacek
wicz W³adys³aw i Plater Kazimierz po rowi Uzdrowiska Karolowi Grzejsz- po 7 p.; 8.Ortega Cruz Rogelio
3 p.; Szukszta Janusz 1 p. czykowi mieszkaliœmy w „Szarotce“ (CUB) 6 p.; 9-11.Gr¹bczewski Ro-
udekorowanej flagami uczestnicz¹- muald, Pietrusiak Bogdan i Brzózka
Na prze³omie czerwca i lipca cze- cych pañstw, po³o¿onej tu¿ obok Stefan po 5,5 p.; 12.Filipowicz An-
ka³a mnie praca przy egzaminach parku Zdrojowego. By³o tam znako- drzej 5 p.; 13.Sydor Andrzej 3 p.
wstêpnych na nasz wydzia³ In¿ynie- mite wy¿ywienie, rzadkoœæ w owych i 14.Serwiñski Benedykt 2,5 p.
rii Budowlanej Politechniki War- czasach. Graliœmy na werandzie Sa-
szawskiej, a potem przed startem natorium nr 1 w Parku Zdrojowym, Niestety naszym zawodnikom
w miêdzynarodowym zagranicz- a t³umy widzów sta³y godzinami zbyt czêsto zdarza³y siê takie sytu-
nym turnieju, krótki wypoczynek przy demonstracyjnych szachowni- acje, jakie mia³y miejsce w partii An-
w Skolimowie pod Warszaw¹ z tra- cach wystawionych na zewn¹trz bu- drzeja Sydora, potwierdzaj¹ce s³yn-
dycyjnymi wycieczkami rowerowy- dynku. Na ma³ej sali turniejowej ne powiedzenie naszego Ksawere-
mi do Zalesia Dolnego, Czerska itp. mieœci³o siê niewielu widzów. Tur- go Tartakowera: „Partia szachów
niej mia³ kategoriê I B i zdobycie 7,5 sk³ada siê z trzech czêœci - w pierwszej
III Memoria³ Akiby Rubinsteina punktu dawa³o normê IM. jesteœmy przekonani, ¿e mamy prze-
wagê, w drugiej wierzymy, ¿e mamy
Polanica Zdrój, 1-21 VIII 1965 W I rundzie w partii z Olegiem przewagê, a trzeciej czêœci widzimy, ¿e
Nejkirchem, uczestnikiem turnieju pozycja jest przegrana”.
Niestety moja planowana zagra- miêdzystrefowego, kilku olimpiad
niczna wyprawa nie dosz³a do skut- i 17 mistrzostw Bu³garii (siedmio- Andrzej Sydor debiutowa³ w tur-
ku, bo PZSzach nie potrafi³ za³atwiæ krotnym mistrzem kraju) podstawi- nieju miêdzynarodowym i w V r.
startu. Wyl¹dowa³em w Polanicy ³em pionka na prostej drodze, zmierzy³ siê z póŸniejszym triumfa-
Zdroju, nieprzygotowany na tych a w kolejnych rundach próbowa³em torem Jewgienijem Wasiukowem,
rywali, bardzo ogranych w turnie- „odbijaæ siê“ za wszelk¹ cenê i w re- zreszt¹ faworytem memoria³u.
jach i wyj¹tkowo „niele¿¹cych“ mi zultacie wystartowa³em tragicznie
stylem gry. Ze œcis³ej polskiej czo- 0,5 p. z 4 partii. Co gorsze w naszym Obrona sycylijska B42
³ówki towarzyszy³ mi tylko Jacek polskim obozie panowa³ minorowy
Bednarski, zreszt¹ œci¹gniêty nastrój, bo moi koledzy brali ze A. Sydor - E. Wasiukow, Polani-
w ostatniej chwili - w wolnym dniu mnie przyk³ad, z wyj¹tkiem Jacka, ca Zdrój (r. 5), 1965, 1.e4 c5 2.¤f3
odrabia³ zaleg³¹ I rundê.
Góry Sto³owe 1965. Andrzej Filipowicz, Jadwiga, wkrótce 1965 Polanica Zdrój
moja ma³¿onka, Rogelio Ortega, Andrzej Sydor, Andrzej Filipowicz - Jewgienij Wasiukow,
Barbara Brzózka i Anna Witkowska
w otoczeniu licznych kibiców
24
magazyn SZACHISTA czerwiec 2014
Szachowe epizody AF (54)
e6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 a6 5.¥d3 XIIIIIIIIY £d4+ 46.¢c2 b5 47.£f1 £d5 48.
b5 6.0-0 ¥b7 7.¤d2 ¤e7 8.£h5 9-+-+-+-+0 £f3 £c5+ 49.¢d2 a5 50.£e4 a4
¤bc6 9.¤2f3 g6 10.¤:c6 ¤:c6 9+-+-vLpmk-0 51.¦f3 ¥g5+ 52.¢e2 ¥c1 53.
11.£h3 ¥g7 12.c3 h6 13.¥f4 d6 9-+-+-+-+0 £d3 ¥b2 54.¢f1 b4 55.a:b4
14.¦ad1 e5 15.¥c1 ¥c8 16.£g3 9+-+-zp-zp-0 £:b4 56.£d5 £e7 57.¦f2 a3 58.
¥e6 17.¥b1 £e7 18.¤e1 h5 19. 9-+-+P+-zp0 £b3 £e6 59.£b4 £d5?! Znów
h3 h4 20.£f3 ¥c4 21.¤d3 0-0 9+-zPR+P+P0 czarne wygrywa³y po 59...£e3! 60.
22.b3 ¥e6 23.¤e1 a5 24.£d3 a4 9-+rvlKzP-+0 £c4 £c1+ 61.£:c1 ¥:c1 62.¦a2 ¥b2-+
25.£:b5 a:b3 26.£:c6 b:a2 27. 9+-+-+-+-0 itd. 60.¦:b2 a:b2 61.£:b2+
¥:a2 ¦:a2 28.¤f3 ¦c8 29.£:d6 xiiiiiiiiy
£e8 30.¥g5 Bia³e maj¹ pionka wiê- XIIIIIIIIY
cej i wyraŸn¹ przewagê. 30...¥c4 Nast¹pi³o piêkne. 71...g4!! 72. 9-+-+-+-+0
31.¦fe1 (31.¦a1!?) 31...¥e2 32. ¢d1 (72.f:g4 ¥g5+ 73.¢d1 ¦c1+ 74. 9+-+-+pmk-0
¦d2 ¦a6 33.£d8 ¥:f3 34.g:f3 ¢e2 ¥:e7-+) 72... g:h3! 73.¢:c2 h2 9-+-+-+p+0
¦:d8 35.¦:d8 £:d8 36.¥:d8 ¥f6 74.¢:d2 h1£ 75.¢e2 h3 76.¦d6 9+-+q+-+p0
37.¥c7 ¦c6 38.¥a5 ¦a6 39.¥c7 £b1 77.¥f6+ ¢h7 78.¥g5 £c2+ 9-+-+-+-+0
¦c6 40.¥a5 ¦a6 41.¥b4 79.¢e1 f6! 0-1 (80.¦:f6 £:c3+ 81. 9+-+-+-+P0
¢e2 £c2+ 82.¢f1 £b1+ 83.¢e2 £h1-+) 9-wQ-+-+P+0
XIIIIIIIIY 9+-+-+K+-0
9-+-+-+k+0 Có¿, od dawna wiadomo te¿, ¿e xiiiiiiiiy
9+-+-+p+-0 trzeba byæ niezwykle ostro¿nym
9r+-+-vlp+0 przy realizacji przewagi w wygra- Obie strony znalaz³y siê w wiel-
9+-+-zp-+-0 nej pozycji. Podobny przypadek kim niedoczasie, a czarne nadal
9-vL-+P+-zp0 mia³ miejsce 44 lata póŸniej w Bun- chc¹ wygraæ. 61...f6 62.¢g1 £e4
9+-zP-+P+P0 deslidze. 63.£c1 g5 64.£c7+ ¢g6 65.£c8
9-+-+-zP-+0 g4 66.£g8+ ¢f5 67.h:g4+ h:g4
9+-+-tR-mK-0 V. Dinstuhl - M. Klebel 68.£c8+ ¢f4 69.£c7+ £e5 70.
xiiiiiiiiy Bundesliga 1999 £c4+ ¢f5 71.£c8+ £e6 72.£c2+
¢g5 73.£d2+ ¢g6 74.g3 f5 75.
W tej pozycji partia zosta³a od³o¿o- XIIIIIIIIY ¢h2 ¢f7 76.¢g1 £b6+ 77.¢h2
na, Nie jest ³atwo znaleŸæ plan wy- 9r+l+-+-+0 £c5 78.£e2 ¢f6 79.£b2+ ¢e6
granej z uwagi na aktywn¹ czarn¹ 9+pvl-+pmk-0 80.£e2+ ¢d7 81.£d3+ ¢c7 82.
wie¿ê. Niemniej jednak przyjaciele 9p+p+-trp+0 £e2 £d5 83.£c2+ ¢d6 84.£b2
Sydora, nie tylko uczestnicy turnie- 9+-+p+-+p0 £d3 85.£b4+ ¢d5 86.£f4 £e2+
ju, namawiali go, aby próbowa³ od- 9-zP-zP-+-+0 87.¢g1 £d1+ 88.¢h2 £c2+ 89.
nieœæ zwyciêstwo nad silnym arcy- 9+-+-zP-+P0 ¢g1 £e4 90.£b8 £d3 91.¢f2 ¢c4
mistrzem. 41...¦a2! 42.¢f1 (42. 9P+-sNQzPPwq0 92.£c8+ ¢b3 93.£b7+ ¢c2 94.
¦c1 ¥g5) 42...¦c2 43.¦e2 ¦c1+ 9+RtR-mKL+-0 £c6+ ¢b2 95.£b7+ ¢c1 96.
44.¦e1 ¦c2 45.¦a1 ¥g5 46. xiiiiiiiiy £h1+ £d1 97.£c6+ £c2+ 98.
¦a8+ ¢h7 47.¦a7 Jeœli 47.¦c8, to £:c2+ ¢:c2 99.¢e2 ¢c1 100.¢e1
47...¦c1+ 48.¢g2 ¦c2 49.c4? ¥e3=. Czarne przeprowadzaj¹ piêkn¹, ¢b2?? Trudno uwierzyæ, ¿e czarne
47...¢g8 48. ¦a8+ ¢h7 49.¦a7 wygrywaj¹c¹ kombinacjê. 26... zagra³y ten ruch!! Oczywiœci remi-
¢g8 50.¦d7 ¦c1+ 51.¢e2 ¦c2+ ¦:f2! 27.¢:f2 £g3+ 28.¢g1 £h2+ sowa³o 100...¢c2, bo bia³e musz¹
52.¢f1 ¦c1+ 53.¢e2 ¦c2+ 54. 29.¢f2 ¥g3+ Czarne wygrywa³y graæ 101.¢e2 ¢c1 102.¢e1 z remi-
¢e1 ¦c1+ 55. ¦d1 ¦c2 56.¦d3 po 29...¥g4! i dalej po 30.h:g4 ¥g3+ sem, ale nie 102.¢e3?? ¢d1 103.¢f4
¦c1+ 57.¢e2 ¦c2+ Partia zosta³a 31.¢f3 h:g4+ 32.¢:g4 ¥c7 33.¢g5 ¢e2 104. ¢:f5 ¢f3 i czarne wygrywa-
ponownie od³o¿ona i Andrzej chcia³ £g3+ 34.£g4 f6X 30.¢f3 ¥h4? Po- j¹. 101.¢d2 f4 (101...¢b1 102.¢e3
zaproponowaæ remis, ale „towarzy- nownie czarne nie widz¹ 30...¥g4+! ¢c1 103.¢f4 ¢d2 104.¢:f5 ¢e3 105.
stwo” nakaza³o mu kontynuowaæ 31.h:g4 h:g4+ itd. 31.£d3 ¥f5 ¢:g4 ¢e4 106.¢g5 +-) 102.g:f4 1-0
grê z pionkiem wiêcej. I spróbo- 32.e4 d:e4+ 33.¤:e4 ¦e8 34.
wa³... 58.¢f1 ¦c1+ 59.¢g2 ¦c2 ¦e1 ¦:e4? Czarne prosto wygry- Próbuj¹c wygraæ „na si³ê”
60.¥a3 ¥d2 61.¥e7 g5 62.¥f6! wa³y po 34...g5!-+. 35.¦:e4 £g3+ osi¹gamy taki stan zmêczenia, ¿e
¥f4 (62...¥:c3? 63. ¥:g5+/-) 63.¢f1 36.¢e2 £f2+ 37.¢d1 ¥:e4 38. czêsto tracimy samokontrolê i dia-
¢h7 64.¥e7 ¥d2 65.¥f6 ¥f4 66. £:e4 £:f1+ 39.¢d2 £f2+ 40.£e2 metralnie zamieniamy rezultat
¥e7 ¢g6 67.¦d6+ ¢h7 68. ¦d3 £:d4+ 41.¢c2 £d5 42.¦b3 ¥f6 partii. Nie jeden szachista prze-
¢g6 69.¦d6+ ¢g7 70.¦d3 ¥d2 i 43.a3 c5 44.b:c5 £:c5+ 45.¢d1 gra³ wygran¹ pozycjê, nie wytrzy-
teraz zagra³ straszne 71.¢e2?? muj¹c nerwowo oporu rywala.
magazyn SZACHISTA czerwiec 2014 25
Andrzej Filipowicz - wspomnienia o wspania³ych manierach, dyrektor
banku sprzed II Wojny Œwiatowej,
Szachowe epizody(55) delegat do FIDE i uczestnik kilku
kongresów FIDE w pierwszych po-
III Memoria³ Akiby Rubinsteina 20 posuniêciach zapisywa³ rezultat wojennych latach, przyje¿d¿aj¹cy
Polanica Zdrój, 1-21 VIII 1965. c.d. 1-0; remis lub 0-1, czyli swoj¹ ocenê na turniej zawsze ze wspania³ym
pozycji po otwarciu. Reszta partii by- gongiem ozdobionym znaczkami
Obok g³ównego turnieju, ciesz¹- ³a dla niego mniej wa¿na, co nie szachowymi wielu krajów.
cego siê zawsze wielkim zaintere- oznacza, ¿e grê œrodkow¹ i koñców-
sowaniem kibiców z wielu polskich ki rozgrywa³ s³abo. W Polanicy Mój bardzo s³aby wystêp mia³ te¿
miast, w Polanicy Zdroju odbywa³o g³ównym zainteresowaniem przy- swoje inne, zupe³nie nietypowe
siê wiele imprez i zgrupowañ, bo- stojnego czarnow³osego Serba cie- przyczyny. Mianowicie, obok przy-
wiem turniej z prawdziwego zda- szy³y siê m³ode panie, które „zwa- gotowania do partii (graliœmy w go-
rzenia, z udzia³em arcymistrzów bia³“ na wieczorne dansingi „zielo- dzinach 16:00 - 21:00), poœwiêcali-
Jewgienija Wasiukowa i Milana nymi dinarami“, przypominaj¹cymi œmy przed po³udniem dwie-trzy go-
Matulovicia oraz silnych mistrzów ciesz¹ce siê w Polsce wielkim uzna- dziny na spacery po piêknych oko-
miêdzynarodowych, z regu³y czo³o- niem amerykañskie dolary. licach Polanicy Zdroju. Zwykle spa-
wych szachistów swoich krajów, cerowa³em z Andrzej Sydorem, Ste-
przyci¹ga³ zawsze rzesze, mi³oœni- Równolegle w Polanicy Zdroju, fanem Witkowskim i jego ¿on¹ An-
ków szachów. w 1965 roku, rozgrywano mistrzo- n¹, Stefanem Brzózk¹, któremu
stwa Dolnego Œl¹ska wygrane czasem towarzyszy³a ma³¿onka,
Trzydziestoletni Matuloviæ, wraz przez W³adka Pojedziñca (11,5 p. Jewgienijem Wasiukowem i Kubañ-
ze Svetozarem Gligoriciem, Bory- z 15), grano mecz Katowice - Wro- czykiem Rogelio Orteg¹ Cruzem.
sem Ivkovem i Aleksandrem Mata- c³aw na 16 szachownicach oraz od- Rozmowy toczyliœmy po angielsku
noviciem nale¿a³ do ówczesnej bywa³y siê zgrupowania kilku wro- i rosyjsku, u¿ywaj¹c jak zwykle
wspania³ej jugos³owiañskiej czwór- c³awskich klubów. Najlepsi szachi- s³ów z wielu innych jêzyków.
ki. Reprezentowa³ Jugos³awiê na œci mieli mo¿liwoœæ zagrania w blit-
piêciu olimpiadach (dwa srebrne zach z uczestnikami turniejów, a za- Czarnoskóry Rogelio, reprezen-
i dwa br¹zowe dru¿ynowe medale). chwyceni organizacj¹ cudzoziemcy tant Kuby na trzech olimpiadach
Milan w wieku 11 lat zosta³ mi- dawali liczne seanse gry jednocze- w Helsinkach, Warnie i Tel-Awiwie
strzem krajowym, w 1961 r. by³ ju¿ snej w Polanicy Zdroju i okolicz- szybko sta³ siê ulubieñcem polanic-
mistrzem miêdzynarodowym, a po nych uzdrowiskach. kiej publicznoœci. Mieszka³ w Hawa-
turnieju w Sarajewie w 1965 r. zosta³ nie, gdzie pracowa³ w browarze.
arcymistrzem. Charakterystyczn¹ Symultany dawa³ te¿ sêdzia g³ów- Zna³ siê doskonale na piwie i bardzo
cech¹ Milana by³o przywi¹zywanie ny IA Zachary Stanczew z Bu³garii. lubi³ ten napój, ale nie chcia³ próbo-
szczególnej wagi do debiutów. Stale W obowi¹zkach sêdziowskich po- waæ naszego piwa w trakcie turnie-
chodzi³ z kajetem, w którym noto- magali mu Kazimierz Kuszewski ju. W sumie, by³ zachwycony poby-
wa³ przebieg debiutu i po 10, 15 czy i IA Wiktor Witkowski, cz³owiek tem w naszym kraju, chocia¿ opusz-
cza³ Polskê z p³aczem. Mianowicie
w owych czasach wszystko na Ku-
bie by³o na kartki, tak¿e buty (jedna
para na rok) i Rogelio za kieszonko-
we i posiadane kwoty kupi³ kilka par
butów dla swojej rodziny, a celnik na
Okêciu nie chcia³ go przepuœciæ
z tym towarem. Zrozpaczonemu
szachiœcie przyszed³ w sukurs Ste-
fan Witkowski, który odprowadza³
go na lotnisko i jakoœ uda³o mu siê
przekonaæ funkcjonariuszy.
£ódŸ 1965. Andrzej Filipowicz - Witold Balcerowski 2-0 Na jednym ze spacerów wybrali-
Mecz Warszawa- £ódŸ, stoi sêdzia Tadeusz Olszewski œmy siê do „Piekie³ka”, wówczas
ma³ej kawiarenki po³o¿onej w Gó-
rach Sto³owych oko³o 3 km od Cen-
trum Polanicy Zdroju. Zamówiliœmy
tam zimne napoje i odpoczywali-
œmy, jak zwykle ¿artuj¹c i opowiada-
20 magazyn SZACHISTA lipiec 2014
Szachowe epizody AF (55)
Góry Sto³owe 1965, Jadwiga, moja przysz³a ¿ona, Andrzej Polanica Zdrój 1965.
Filipowicz, Rogelio Ortega, Andrzej Sydor i Oleg Nejkirch Milan Matuloviæ (ty³em) - Rogelio Ortega
j¹c ró¿ne historie, z których zaœmie- Wieloletni przyjaciel i zarazem stwach ówczesnej radzieckiej Ukra-
wa³ Rogelio, a œmiech mia³ bardzo rywal Andrzej Sydor nale¿a³ do iny, na pocz¹tku lat 60-ych XX wie-
donoœny i w pewnym sensie „zaraŸli- wielkich entuzjastów szachów, by³ ku, Jurij Koc, znany z ekstrawagan-
wy“. Zwróci³o to uwagê trzech m³o- obdarzony wielkim talentem cji, zaproponowa³ Eduardowi Gufel-
dych pañ siedz¹cych przy s¹siednim i wskutek tego ma³o pracowa³ nad dowi remis. Gufeld powiedzia³, ¿e
stoliku. Wiêc zaprosiliœmy je do na- szachami. Zreszt¹ takich entuzja- zastanowi siê, wiêc Koc spacerowa³
szego stolika i przedstawiliœmy stów w latach mojej m³odoœci by³o po sali. Wtedy podszed³ do niego je-
naszego bohatera. Wspólnie rozma- wielu. Szachami interesowali siê den z graczy, mówi¹c - „po co propo-
wialiœmy jakiœ czas i wspólnie wraca- wszechstronnie, czytali ksi¹¿ki, wy- nujesz remis w wygranej pozycji i pod-
liœmy do Polanicy. Tradycyjnie wy- szukiwali ciekawostki, opowiadali powiedzia³ posuniêcie daj¹ce du¿¹
bra³em „atrakcyjniejsz¹“ dla Rogelio najró¿niejsze historie. Mo¿na by³o przewagê“. Koc wróci³ na swoje miej-
drogê „na skróty“, co w pewnym te¿ porozmawiaæ z szachistami na sce i w tym momencie Gufeld
momencie spowodowa³o koniecz- ró¿ne tematy. Teraz jest to trudne, oœwiadczy³, ¿e zgadza siê na remis.
noœæ schodzenia z ró¿nych ska³ bo wspó³czesna m³odzie¿, oczywi- Ale Koc odpowiedzia³: „Ale ja siê nie
i trzeba by³o pomagaæ zapoznanym œcie nie wszyscy, traktuje szachy ja- zgadzam“. „Jak to nie zgadzasz siê,
paniom, niezbyt przygotowanych do ko pracê zarobkow¹ (zreszt¹ mar- przecie¿ zaproponowa³eœ remis?“ - od-
„taterniczych” wyczynów. nie op³acan¹!) i inne sprawy ich nie rzek³ Gufeld. Na to nast¹pi³a replika
interesuj¹. Andrzejowi Sydorowi Koca, która przez wiele lat, nawet
Jedna z dziewcz¹t spodoba³a mi niezwykle podoba³y siê od³o¿one dziesi¹tków lat, stanowi³a „wzór do
siê, ale dopiero po partii uprzy- partie i dogrywki, w czym i ja gu- naœladowania“. „A kto s³ysza³, ¿e pro-
tomni³em sobie, ¿e nie wzi¹³em stowa³em. Abstrahuj¹c od rozwija- ponowa³em tobie remis?“ - bez ¿ena-
ani nazwiska, ani adresu domu, nia umiejêtnoœci analitycznych dy powiedzia³ Koc zdziwionemu Gu-
w którym mieszka³a na wczasach. i wiedzy o koñcówkach, by³y zna- feldowi. Eduard nie móg³ z³o¿yæ
Postanowi³em poszukaæ „zguby”, komit¹ form¹ spotkañ, ciekawych protestu, bo œwiadków nie by³o
co kiedyœ doskonale opisa³ An- sytuacji, dowcipów, anegdot itp. i partia by³a kontynuowana.
drzej Sydor: „Do dziœ wspominam,
jak w doborowym towarzystwie Pamiêtam, jak ktoœ opowiedzia³ Nowa znajomoœæ zmieni³a mój tur-
przez wiele godzin przeszukaliœmy wtedy historyjkê, jak to w mistrzo- niejowy rytm. Czas wolny zosta³ ca³-
dok³adnie piêkn¹ Polanicê, by od- kowicie wype³niony. Graæ jednak te¿
szukaæ przemi³¹ dziewczynê wiel- Polanica 1965, Andrzej Filipowicz, trzeba by³o. Po dwóch doœæ szyb-
kiej urody, niebacznie zgubion¹ Jadwiga, Stefan Brzózka, Anna kich remisach z Brzózk¹ i Bednar-
przez jednego z nas, i co najdziw- Witkowska i Rogelio Ortega skim, wreszcie zdoby³em punkt po-
niejsze, poszukiwania zakoñczy³y konuj¹c Benka Serwiñskiego.
siê sukcesem! D³ugo mia³em wyrzu-
ty sumienia, ¿e tak mi³¹ osobê na- Partia hiszpañska C89
razi³em na nieszczêœcie (jak wiado-
mo wysz³a za Andrzeja!), ale mam A. Filipowicz - B. Serwiñski,
nadziejê, ¿e mo¿e mi wybaczy³a. Polanica Zdrój (r.7) 1965, 1.e4 e5
Chwa³a Bogu, nie samymi szacha- 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 4.¥a4 ¤f6
mi ¿yje cz³owiek, i coœ jeszcze w ¿y- 5.0-0 ¥e7 6.¦e1 b5 7.¥b3 0-0
ciu mo¿na zrobiæ!”. 8.c3 d5 9.e:d5 ¤:d5 10.¤:e5
magazyn SZACHISTA lipiec 2014 21
Szachowe epizody AF (55)
¤:e5 11.¦:e5 ¤f6 12.d4 ¥d6 Polanica 1965, Rogelio Ortega, „c“ bêdzie u³atwia³ bia³ym odniesie-
13.¦e1 ¤g4 14.g3 Anna Witkowska, Andrzej Filipowicz nie sukcesu. W tych koñcówkach
wa¿ne s¹ wolne oddalone pionki.
XIIIIIIIIY i Jewgienij Wasiukow 37...¢:f5 38.¥:c4 ¢g6 39.¥:a6
9r+lwq-trk+0 f5 Inaczej bia³e wymusz¹ c6-c5,
9+-zp-+pzpp0 Polanica Zdrój 1965. Rogelio Ortega, ustawi¹ goñca na c8 i królem pod¹-
9p+-vl-+-+0 Andrzej Pytlakowski i sêdzia ¿¹ do pionka „a”. 40.¥b7 c5 41.
9+p+-+-+-0 Wiktor Witkowski z fajk¹ ¥d5 ¢f6 42.¥c4 ¥a5 43.a4 ¥b4
9-+-zP-+n+0 44.g4 f:g4+ 45.¢:g4 ¥d2 46.¢f3
9+LzP-+-zP-0 Polanica Zdrój 1965. Pijalnia ¢f5 47.¥d3+ ¢e6 48.¢e4 ¥a5
9PzP-+-zP-zP0 zdrojowa udekorowana flagami 49.¥c4+ ¢d6 50.f5 ¥d8 51.¥b3
9tRNvLQtR-mK-0 ¥f6 52.a5 ¢c6 53.¥c4 1-0, gdy¿
xiiiiiiiiy bia³y król przechodzi na pola d5 i e6.
14...¤:h2 15.£h5!? W owym Kolejn¹ dobr¹ partiê gra³em
czasie nie zna³em wa¿nej partii z GM Milanem Matuloviciem, ale
granej w tym systemie, bo nie by³o przegra³em, mimo w³aœciwego do-
baz: 15.¢:h2 £h4+ 16.¢g1 ¥:g3 17. brania debiutu.
f:g3 £:g3+ 18.¢h1 ¥g4 19.¦e3 £h4+
20.¢g2 ¥:d1 21.¥:d1 ¦ae8 22.¤a3 Obrona sycylijska B45
¦:e3 23.¥:e3 £e4+ 24.¢f2 ¦e8 25.
¤c2 f5 26.¦c1 f4 27.¥d2 £d3 0-1, W. M. Matuloviæ - A. Filipowicz,
Gerhardt - L Rellstab, Berlin 1935. Polanica Zdrój (r.8) 1965, 1.e4 c5
15...¤g4 16.¥g5 ¤f6 Wspó³cze- 2.¤f3 e6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 ¤f6 5.
œnie mo¿na znaleŸæ ten wariant ¤c3 ¤c6 6.¤db5 ¥b4 7.a3 ¥:c3+
w wielu partiach œrednich graczy. 8.¤:c3 d5 9.e:d5 e:d5 10.¥d3
Bia³e musz¹ zachowaæ czujnoœæ, 0-0 11.0-0 d4 12.¤e2 ¥g4 13.f3
np. 16...£d7 17.¤d2 £f5 18.¦e2 h6 Wariant grany te¿ obecnie, np.
19.£h1 ¦b8 20.¥e3 ¥b7 21.d5 ¦be8 w partii G. Kasparow - A. Griszczuk,
22.¤f1 ¤e5 23.f4 ¤g4 24.¦d1 ¤:e3 Cannes 2001, 13.¥g5 £d6 14.¦e1
25.¤:e3 ¥c5 26.£f3 ¦:e3 27.¦:e3 ¦e8 ¦fe8 15.£d2 ¥:e2 16.¥f4 £d7 17.¦:e2
28.¦de1 ¦:e3 29.¦:e3 £d3 30. ¢f2 ¦:e2 18.£:e2 ¦e8 19.£f1 £e6 20.h3
£d2+ 0-1, J. Milosavljeviæ - M. Iviæ, h6=. 13...¥h5 14.¥g5 ¥g6 W 2006
Omis 2005. 17.£h4 h6 18.¥:f6 r. w partii V. Iordachescu - H. van
£:f6 19.£:f6 g:f6 20.¤d2 f5 21. Riemsdijk, Vlissingen, grano 14...
f4 ¢g7 22. ¢f2 ¥b7 23.¥c2 ¢f6 £d6 15.£d2 ¤d5 16.¥e4 h6 17.¥f4
24.¦e2 h5 25.¤f3 ¥:f3 26.¢:f3 ¤:f4 18.¤:f4+/-. 15.£d2 ¦c8 Milan
¦h8 27.¦h1 ¦h6 28.b3 ¦ah8 nie wygra³ debiutu! 16.¦ad1 ¦e8
29.c4 c6 30. ¦h4 ¦d8 31.¦h1 17.¦f2 a6 18.h3 ¥:d3 19.£:d3
¥c7 32.¦eh2!? b:c4 33.b:c4 h6 20.¥c1 £b6 21.¤g3 ¦e3!? 22.
¦:d4 34.¦:h5 ¦:h5 35.¦:h5 £f1 ¦e6 23.¦e1 ¦:e1 24.£:e1
¦:c4 36.¦:f5+ ¢e6 ¦e8 z lepsz¹ gr¹ czarnych, 25.£d1
¤d5 26.f4 ¤e3 27.£d3 £c5 28.
XIIIIIIIIY ¦e2 ¦e6 29.¢h2
9-+-+-+-+0
9+-vl-+p+-0 XIIIIIIIIY
9p+p+k+-+0 9-+-+-+k+0
9+-+-+R+-0 9+p+-+pzp-0
9-+r+-zP-+0 9p+n+r+-zp0
9+-+-+KzP-0 9+-wq-+-+-0
9P+L+-+-+0 9-+-zp-zP-+0
9+-+-+-+-0 9zP-+Qsn-sNP0
xiiiiiiiiy 9-zPP+R+PmK0
9+-vL-+-+-0
37.¥b3! Przejœcie do ³atwo wy- xiiiiiiiiy
granej koñcówki, w której pionek
29...b5? Niestety w sporym nie-
22 magazyn SZACHISTA lipiec 2014
Szachowe epizody AF (55)
doczasie pope³niam b³¹d. Nale¿a³o Polanica Zdrój 1965. Jewgienij 36.¦ee1 ¦c2 37.¤e3 ¦a2 38.
graæ 29...¤d5 30.¤e4 £e7 31.c3 £c7 Wasiukow i Zachary Stanczew ¦ab1 b2 39.¤c4 £c5 (39...£d4 40.
32.¦f2 £b6 z równ¹ gr¹. 30.¥:e3 d6 ¢g7 41.¦ed1 £:c4 42.d7 ¦a8 43.
¦:e3 31.¦:e3 d:e3 32.¤f1 b4 Au- Polanica Zdrój 1965. Benedykt d8£ ¦:d8 44.¦:d8 ¢f6 -+) 40.¤:b2
tomatyczne posuniêcie na ostatnich Serwiñski, Wiktor Witkowski, £:d5 41.¦bd1 £f5 42.¤d3 h5
sekundach. Nieco lepsze 32...e2 33. Barbara Brzózka i Stefan Witkowski 43.h4 £f3 44.¦f1 g5 45.¤c1
£:e2 ¤e7 34.c3 £d6, ale bia³e powin- ¦:c1 ¥e6 18.¤h3 (18.f4=) 18... ¦a3 46.¦d4 £f6 47.¦fd1 ¦f3
ny zrealizowaæ przewagê pionka. c:d5 19.e:d5 ¥g4+ 20.¢f1? (20. 48.h:g5 £:g5 49.¤e2 £e5 50.
33.¤:e3 b:a3 34.b:a3 a5 35.¤f5 f3 ¦e8+ 21.¢d1 ¥d7 22.b5 £e7-/+). ¦1d2 ¢g7 51.¦d5 £f6 52.¤f4
h5 36.£d7 £f2 37.£:c6 £:f4+ W tym momencie na pozosta³e po- ¦:f4 53.g:f4 £:f4 Po czym podpi-
38.¤g3 h4 39.£c8+ 1-0 suniêcia zosta³o nam zaledwie po saliœmy remis i obaj uœciskaliœmy
3 minuty. 20...£e8 Wygrywa³o siê! (53...£:f4 54.¦2d4 £f3 55.¦d3
W wolnym dniu mój nastrój uleg³ 20...£c8!! 21.£b1 ¦a1 22.£:a1 ¥:a1 £e4 56.¦g3+ ¢h6 57.¦d6+ ¢h7 58.
pewnej poprawie po rozegraniu tur- 23.¦:c8 ¦:c8 24.f3 ¦c1+ 25.¢e2 ¦:h1 ¦g5 £f3=).
nieju b³yskawicznego, w którym 26.¥:h1 ¥:h3 itd. 21.£b1 £d7 22.
wygra³em kilka ³adnych partii, m.in. ¤f4 ¦a1 23.£:a1 ¥:a1 24.¦:a1 W ostatniej rundzie gra³em odpo-
rewan¿uj¹c siê Milanowi. £b5+ 25.¢g1 £:b4 26.h3 ¥f5 wiedzialn¹ partiê, wa¿n¹ dla losów
27.¢h2 b5 28.¦he1 £d4 Po 28... turnieju, bo po remisie ze mn¹ GM
Blitz P-5' (13 VIII 1965): GM Wa- £:d2 29.¢g1 ¦d8 30.¦ad1 £b4 31. Wasiukow podzieli³ I-II nagrodê
siukow Jewgienij (URS) i IM Bednar- ¤e2 walka siê toczy. 29.¢g1 b4 z Peterem Delym, który w ostatniej
ski Jacek po 11 p. (z 13); IM Ujtelky 30.¤e2 £b6 31.d3 ¥:d3 32.¤f4 rundzie wygra³ z Sydorem.
Maximilian (CSR) 10,5 p.; GM Ma- ¥c2 33.¥e4 ¦c8 34.¤g2 ¥:e4
tuloviæ Milan (YUG) 9,5 p.; Filipo- 35.¦:e4 b3 Tu mo¿na siê œmia³o Partia hiszpañska C86
wicz Andrzej 8 p.; Pietrusiak Bogdan poddaæ, ale na ówczesnych mecha-
7,5 p.; Sydor Andrzej 6,5 p.; Ar³a- nicznych zegarach liczone sekundy A. Filipowicz - E. Wasiukow,
mowski Jerzy i Kornasiewicz Stani- by³y trudne do oceny, a chor¹giew- Polanica Zdrój (r.13) 1965, 1.e4 e5
s³aw po 5,5 p.; Nagel Herbert 4 p.; Fa- ka jednego z nas mog³a okazaæ siê 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 4.¥a4 ¤f6 5.
bian Henryk 3 p.; Ortega Cruz Roge- krótsza i niespodziewanie upaœæ. 0-0 ¥e7 6.£e2 Znany atak Woralla,
lio (CUB) 2,5 p.; Leœnik Czes³aw 2 p. przygotowany przeze mnie w celu
zaskoczenia rywali. G³ówny plan, to
Finisz turnieju przyniós³ mi tylko ustawienie wie¿y na d1, zamiast na
remisy, ale jednym z nich by³a e1. 6...b5 7.¥b3 d6
„zwariowana” partia z Rogelio, któ-
ra obecnie budzi jedynie œmiech. XIIIIIIIIY
9r+lwqk+-tr0
Partia angielska A25 9+-zp-vlpzpp0
9p+nzp-sn-+0
A. Filipowicz - R. Ortega, Pola- 9+p+-zp-+-0
nica Zdrój (r.11) 1965, 1.c4 e5 2. 9-+-+P+-+0
g3 ¤c6 3.¥g2 g6 4.¤c3 ¥g7 5. 9+L+-+N+-0
¦b1 ¤ge7 6.b4 0-0 7.e3 a5 8.a3 9PzPPzPQzPPzP0
a:b4 9.a:b4 e4 10.¥:e4 ¤e5 11. 9tRNvL-+RmK-0
£b3 c6 12.¥g2 d5 13.c:d5 ¥f5 xiiiiiiiiy
14.e4 ¤d3+ 15.¢e2
8.a4 Wspó³czeœnie grywa siê 8.
XIIIIIIIIY c3!? 8...¥g4 9.c3 0-0 10.h3 ¥:f3
9r+-wq-trk+0 (10...¥h5 11.d3 ¤a5 12.¥c2 b4) 11.
9+p+-snpvlp0 £:f3 ¤a5 12.¥c2 c5 13.a:b5
9-+p+-+p+0 a:b5 14.£e2 b4 15.d3 b:c3 16.
9+-+P+l+-0 b:c3 ¤b3 17.¦:a8 ¤:c1 18.¦:c1
9-zP-+P+-+0 £:a8 19.¥b3 g6 20.¦d1 Remis.
9+QsNn+-zP-0 Bia³e maj¹ przyjemniejsz¹ pozycjê,
9-+-zPKzPLzP0 ale nic wiêcej.
9+RvL-+-sNR0
xiiiiiiiiy Z uwagi na mniejsz¹ liczbê
uczestników (14 zamiast 16) za-
15...¤:d5 16.¤:d5 ¤:c1+ 17. koñczenie by³o nastêpnego dnia
magazyn SZACHISTA lipiec 2014 23
Szachowe epizody AF (55)
Polanica Zdrój 1965. Polanica Zdrój 1965. Andrzej Filipowicz, Rogelio Ortega,
Andrzej Filipowicz - Oleg Nejkirch Stefan Witkowski, Stefan Brzózka i Andrzej Pytlakowski
i ku uciesze widowni rozegrano Niemniej jednak omin¹³ mnie waæ naszych narodowoœci. Wspól-
równie¿ silny turniej b³yskawicz- atrakcyjny wyjazd do Belgradu do nie gotowi byliœmy rozmawiaæ z ni-
ny, nies³ychanie bojowy, bo tylko Jugos³awii, gdzie mój „Legion“ roze- mi po francusku, angielsku, nie-
11 partii zakoñczy³o siê remisami. gra³ mecz (30 VIII - 5 IX 1965) z miecku, grecku, rosyjsku i kilku s³o-
dru¿yn¹ „Mladost“ Belgrad - Ze- wiañskich jêzykach, gorzej czy le-
Blitz P-5' (po zakoñczeniu tur- mun remisuj¹c 10-10. Równie¿ nie piej. Nauczy³em go „rosyjskiego slo-
nieju 21 VIII 1965): GM Wasiukow mia³em mo¿liwoœci gry w DMP, któ- ganu”, zamieszczanego w ówcze-
Jewgienij (URS) 11,5 p. (z 13); IM re rozegrano w Krakowie w dniach snych gazetach: „Proletarii wsiech
Ujtelky Maximilian (CSR) 10,5 p.; 12-19 IX 1965 z udzia³em 12 najsil- stran sojediniajties“ (Proletariusze
IM Bednarski Jacek 9 p.; Gr¹bczew- niejszych zespo³ów i prawie wszyst- wszystkich krajów ³¹czcie siê). Dziê-
ski Romuald i IM Dely Peter (HUN) kich najlepszych polskich szachi- ki temu móg³ potem spokojnie od-
po 8,5 p.; Kwaœniewski Zdzis³aw stów. PZSzach wróci³, na szczêœcie, wiedzaæ komunistyczne kraje!
7 p.; Filipowicz Andrzej, Pietrusiak do starej formu³y skoszarowanych
Bogdan i IM Nejkirch Oleg (BUL) rozgrywek I ligi (obecnie nosi na- Na turniejach hotelowe jedynki
po 6 p.; Pytlakowski Andrzej 5 p.; zwê Ekstraligi), w której zas³u¿enie nale¿a³y do absolutnej rzadkoœci,
Brzózka Stefan i Ortega Cruz Roge- triumfowa³ „Start” £ódŸ (Balcerow- wiêc zawodnicy byli rozlokowani
lio (CUB) po 4,5 p.; Serwiñski Be- ski, Podolski, Gadaliñski, Matkowski, w dwuosobowych pokojach. Moim
nedykt 3 p.; Ar³amowski Jerzy 1 p. Karnkowski, jun. £uczak i Hellwigo- wspó³towarzyszem by³ Rumun Mi-
wa) 56 p. (z 66) przed „Legionem” ron Nacu, reprezentant na DM Eu-
W g³ównym turnieju by³y tylko Warszawa 50,5 p. i „Startem” Kato- ropy w 1965 roku, mi³y m³ody cz³o-
trzy nagrody pieniê¿ne i 8 nagród wice 50 p. W naszej dru¿ynie poza wiek, z którym rozmawia³em po
rzeczowych, ale organizatorzy na- mn¹ zabrak³o Pytlakowskiego, a Jan francusku i rosyjsku. Zna³em te¿
tychmiast po rozdaniu nagród roz- Adamski i Litmanowiczowa grali za- wtedy trochê s³ów rumuñskich, bo
poczêli przygotowania do kolejne- ledwie po 4 partie. Dobra gra Plate- w katedrze Konstrukcji Metalo-
go turnieju, rozmawiaj¹c z niektó- ra, Szukszty oraz Schinzla nie wy- wych PW profesor zleci³ mi przet³u-
rymi uczestnikami na temat mo¿li- starczy³y do obrony tytu³u. maczenie artyku³u o kominach sta-
woœci ich udzia³u w 1966 roku. lowych zamieszczonego w rumuñ-
Samodzielny wyjazd na turniej do skiej ksi¹¿ce. Ja ¿adnej pracy nie
IV Miêdzynarodowy Turniej Warny mia³ swoje plusy - uczy³ po- unika³em - wzi¹³em s³owniki i prze-
bytu w miêdzynarodowym towa- t³umaczy³em. Mieszkaliœmy i grali-
Z³ote Piaski, 5-25 IX 1965 rzystwie, zmusza³ do porozumiewa- œmy w „Sport Palace“, ³adnym ho-
nia siê w obcych jêzykach, dawa³ telu po³o¿onym o kilkanaœcie kilo-
Zaledwie dwa tygodnie po tur- mo¿liwoœci zawarcia nowych przy- metrów od Warny, a bardzo blisko
nieju polanickim nadarzy³a siê mi jaŸni. Zna³em wielu uczestników tur- wspania³ych Z³otych Piasków - oko-
okazja wziêcia udzia³u w miêdzy- nieju, ale zaprzyjaŸni³em siê z Laza- ³o 3 km. Wtedy by³ to skromny
narodowym turnieju w Warnie, rosem Vizantiadisem, dwukrotnym obiekt, a obecnie - wielki kompleks
w Bu³garii. mistrzem Grecji w latach 1965 sportowy, rozbudowany w 1966 ro-
i 1966, uczestnikiem 7 olimpiad w la- ku, a ca³kowicie zmodernizowany
By³ to korzystny dla mnie ter- tach 1962-1974. Spacerowaliœmy ra- w 2011 roku.
min, bo okres studenckich wakacji zem po Z³otych Piaskach, rozma-
od 1 lipca do 1 paŸdziernika u³a- wiaj¹c w ró¿nych jêzykach i przy- Wspólnie z Mironem ka¿dego
twia³ mi uzyskanie urlopu z pracy godni znajomi nie mogli rozszyfro- dnia analizowaliœmy nasze partie
na Politechnice Warszawskiej.
24 magazyn SZACHISTA lipiec 2014
Szachowe epizody AF (55)
z korzyœci¹ dla obu stron, ale nie wiæ tê niedok³adnoœæ. Nale¿a³o graæ c4 c5 3.d5 e6 4.¤f3 e:d5 5.c:d5
zmienia to faktu, ¿e mia³em tragicz- 27...£a4. 28.g5 ¤d7 (28...¤h5!?) d6 6.¤c3 g6 7.e4 a6 8.a4 ¥g7
ny start. Przegra³em dwie pierwsze 29.¥e4 e6? Decyduj¹cy b³¹d. Po- 9.¥d3 ¥g4 Wymieniaj¹c goñca za
partie i potem uleg³em jeszcze po nownie dobre by³o 29...Se5, aczkol- skoczka, czarne zmniejszaj¹ nacisk
ostrej i dramatycznej walce Luboso- wiek po 29...¤7b6 z nastêpnym e6 bia³ych na pole e5 i utrudniaj¹ prze-
wi Kavalkowi, póŸniejszemu zdecy- czarne zachowywa³y wyraŸn¹ prze- prowadzenie znanego planu bia-
dowanemu zwyciêzcy turnieju. wagê. 30.¥:d5 e:d5 31.¥f4! Silny ³ych, zwi¹zanego z e4-e5. 10.h3
i praktycznie wygrywaj¹cy ruch. ¥:f3 11.£:f3 0-0 12.0-0 ¤bd7
Obrona Grünfelda D94 31...¤c5 Nie lepsze 31...d4 32.£:b7 13.£e2 ¦e8 Silniejsze, ni¿ 13...£c7,
¤c5 33.£c6. 32.¥d6 ¦d8 33.¦e7! które gra³em w partii z Pflegerem
L. Kavalek - A. Filipowicz, Z³ote ¦f8 34.¦c7 £e4 35.£:e4 ¤:e4 na olimpiadzie w Tel-Awiwie w 1964
Piaski (r.3) 1965, 1.e4 c6 2.d4 d5 36.¥:f8 ¥:f8 1-0 roku i dalej by³o 14.f4 ¦fe8 15.£f3 c4
3.e:d5 c:d5 4.c4 ¤f6 5.¤c3 g6 16.¥c2 £c5+?, a nale¿a³o graæ 16...
6.¤f3 Rzadkie posunieêcie, odbie- Wyniki: IM Kavalek Lubomir b5. 14.¥e3 ¦b8 Wspó³czeœnie gra-
gaj¹ce od g³ównych kontynuacji CSRS 11 p. (z 15); IM Kolarow no 14...¦c8 15.¦a3 c4 16.¥c2 ¤c5 17.
obrony Caro-Kann i sprowadzaj¹ce Atanas BUL 9,5 p.; GM Bobocow f3 ¤h5 18.£d2 £h4 z wyrównanymi
partiê na tory obrony Grünfelda. Milko BUL, GM Lengyel Levente szansami, A. Braun - M. Feygin,
Zwykle grywa siê 6.£b3 ¥g7 7.c:d5 HUN i GM Matuloviæ Milan YUG Bundesliga 2010. 15.¦fe1 £c7 16.
0-0 i teraz 8.g3. 6...¥g7 7.¥e2 0-0 po 9 p.; GM Padewski Nikola BUL, ¦ac1 £a5 17.¥f4 ¤e5 18.¥d2
8.0-0 d:c4 9.¥:c4 ¥g4 Obecnie za- Popow Luben BUL i IM Minew Ni- Z planem f2-f4. 18...b5! 19.a:b5
gra³bym 9...a6 z planem b7-b5 oraz cola BUL po 8 p.; Baumbach Fritz Nie przechodzi³o 19.¤:b5 £d8! 20.
¥b7. 10.¥e3 ¤bd7 11. h3 ¤b6?! GDR i IM Nejkirch Oleg po 7,5 p.; ¤c3 (20.¤a3 ¦:b2 21.¥:a6 ¤:e4 22.
12.¥b3 Analizuj¹c partiê po run- IM Cwetkow Aleksander BUL 7 p.; £:e4 ¦:d2 23.¥b5 ¦d4 24.£e2 ¦e7
dzie znalaz³em uderzenie 12. ¥:f7+!? Radu³ow Iwan BUL 6,5 p.; Filipo- z dobr¹ gr¹ czarnych), wobec 20...
i teraz po 12...¦:f7 13.h:g4 ¤:g4 14. wicz Andrzej 6 p.; Pogats Jozsef ¤:d3 21.£:d3 ¦:b2) 19...¤:d3 20.
¤g5 ¤:e3 15.f:e3 ¦:f1+ 16. £:f1 ¥f6 sy- HUN i Nacu Miro ROU po 5,5 p.; £:d3 a:b5 21.e5?! Lepsze 21.¤b1!
tuacja nie wygl¹da weso³o, ale mo¿- Vizantiadis Lazaros GRE 3 p. b4 22.¤a3.
na stawiaæ opór. Prawdopodobnie
równie¿ mój rywal przeoczy³ ten Obsada turnieju by³a niezwykle XIIIIIIIIY
ruch. 12...¥f5 13.d5 ¦c8 14.¤d4 silna. Gra³o 8 najlepszych szachi- 9-tr-+r+k+0
¥e4!? 15.¤db5 a6 16.¤a3! ¥f5 stów Bu³garii, wysoko wówczas no- 9+-+-+pvlp0
17.¦e1 £d6! 18.£f3 ¤fd7 19.¥f4 towanej w skali œwiatowej oraz re- 9-+-zp-snp+0
prezentanci olimpijscy innych kra- 9wqpzpPzP-+-0
XIIIIIIIIY jów. Turniej by³ zaliczany do katego- 9-+-+-+-+0
9-+r+-trk+0 rii IB, norma na arcymistrza wynosi- 9+-sNQ+-+P0
9+p+nzppvlp0 ³a 10,5 p. (praktycznie trzeba by³o 9-zP-vL-zPP+0
9psn-wq-+p+0 wygraæ turniej!), a na mistrza miê- 9+-tR-tR-mK-0
9+-+P+l+-0 dzynarodowego 8 p. Normy niepo- xiiiiiiiiy
9-+-+-vL-+0 równywalne z dzisiejszymi u³atwie-
9sNLsN-+Q+P0 niami w zdobywaniu miêdzynarodo- 21...c4! 22.£f3 ¦:e5! S³abe 22...
9PzP-+-zPP+0 wych tytu³ów. Inna rzecz, ¿e wtedy d:e5, z uwagi na 23.¤e4 £b6 24.¥e3
9tR-+-tR-mK-0 nie obowi¹zywa³y „sofijskie regu³y” £d8 25.¥g5 ¦b6 26.d6! 23.¦:e5
xiiiiiiiiy dotycz¹ce remisu oraz rzadko poja- d:e5 24.¤e4 £a6 25.¤:f6+ £:f6
wia³y siê warunki zabraniaj¹ce remi- 26.£a3 ¦d8! 27.£c5 £a6 28.¥e3
19...¦:c3 Niespodzianka przygo- sów przed 30 posuniêciem. Dlatego ¥f8 29.£c6 £:c6 30.d:c6 ¦c8
towana przez czarne w 17 ruchu. wiele partii koñczy³o siê szybkimi 31.¦d1 b4 32.¦d5 f6 33.f4 e:f4
20.b:c3 Przegrywa 20.¥:d6 ¦:f3 „arcymistrzowskimi remisami”, ale 34.¥:f4 ¦:c6 35.¢f2 ¢f7 36.¢e2
21.¥:e7 i np. 21...¦f4! 20...£:a3 21. mnie to nie dotyczy³o. ¢e6 37.¦b5 c3 38.b:c3 b:c3 39.
g4 ¥c2!? 22.¥:c2 £:c3 23.¥d3 ¥c1 ¥d6 40.¢d3 ¥e5 41.¦b7
£a5 24.¦ad1 ¤:d5 Za jakoœæ, czar- Dopiero w IV rundzie zdoby³em ¦d6+ 42.¢e2 ¦a6 43.g4 ¦a1 44.
ne maj¹ dwa pionki i aktywne figu- pierwszy punkt i to w partii z Alek- ¥e3 c2 0-1
ry, wiêcej, ni¿ rekompensatê. 25. sandrem Cwetkowem, z którym
¥d2 £:a2 26.¥e4 ¤7f6 Wchodzi³o zawsze trudno mi siê gra³o. Przygl¹daj¹c siê partiom owych
w rachubê 26...¤e5 z nastêpnym e7- czasów, sprzed 50 laty, nie sposób
e6. 27.¥b1 £c4? W tym momencie Obrona Nowoczesny Benoni A70 nie zauwa¿yæ, ¿e wiele wówczas
zosta³o mi pó³torej minuty na 13 po- grywanych wariantów i systemów
suniêæ, ale trudno tym usprawiedli- A. Cwetkow - A. Filipowicz, jest nadal aktualnych.
Z³ote Piaski (r.4) 1965, 1.d4 ¤f6 2.
magazyn SZACHISTA lipiec 2014 25
Andrzej Filipowicz - wspomnienia c5 3.d5 d6 4.¤c3 g6 5.e4 ¥g7
6.¤f3 ¤a6 7.¥e2 0-0 8.0-0 ¤c7
Szachowe epizody(56) 9.¥g5 h6 10.¥f4 a6 11.a4 ¦b8
12.h3 ¥d7 13.e5 ¤fe8 14.a5 b5
IV Miêdzynarodowy Turniej c.d. c4 ¥c6 18.¥d3 ¦c8 z przewag¹ czar- 15.a:b6 ¦:b6 16.£d2 g5 17.¥g3
nych, M. O'Donnell - M. Kaposztas £b8 18.¦a2 ¥f5 19.¦e1 ¦b4 20.
Z³ote Piaski, 5-25 IX 1965 Eger 1990. 9...£:d2+ 10.¥:d2 ¥f1 ¥g6 21.h4 g4 22.¤h2 h5
¤:d4 Có¿, pionek wiêcej i ¿adnych 23.f4? Po 23.f3! bia³e utrzymywa³y
Turniej w Z³otych Piaskach sê- k³opotów, ale problem polega³ na nieznaczn¹ przewagê, np. 23...f5 24.
dziowa³ znany arbiter bu³garski IA czymœ innym. Prawie wszyscy za- £g5 ¢h7 25.¥d3 (25.£:e7 ¦f7 26.
Nikola Juczermanski, który w wol- wodnicy podchodzili do mojego sto- e:d6 ¦:e7 27.¦:e7 ¤a8 28.d7 £d8 29.
nym dniu zaprosi³ mnie do siebie lika i zaœmiewali siê z Padewskiego, d:e8£ ¥:e8 30.¦a7=) 25...¦f7 (ale nie
i pokaza³ wspania³e albumy - kroni- ¿e da³ siê nabraæ. Jego to tylko roz- 25...¥h6 26.£:e7+ ¦f7 27.e:d6+-).
kê, a w³aœciwie historiê szachów ³oœci³o, a ja straci³em koncentracjê
bu³garskich - wyniki, fotografie i wy- i wypuœci³em przewagê. 11.¥d3 XIIIIIIIIY
wiady. Sk³oni³o mnie to póŸniej do d6 12.0-0-0 ¥f5?! Nale¿a³o graæ 9-wq-+ntrk+0
kolekcjonowania wszystkich rezul- 12...¥g4 13.¦de1 (13.f3 ¤:f3 14.g:f3 9+-sn-zppvl-0
tatów polskich szachistów. ¥:f3 15.¦he1 ¥:d1 16.¢:d1 ¥e5-/+) 9p+-zp-+l+0
13...¥e6-/+. 13.¥c3 ¥:e4 14.¥:d4 9+-zpPzP-+p0
W VI rundzie spotka³em siê z wie- ¥:d4 15.¥:e4 ¥f6?! (15...¥:f2 16. 9-trP+-zPpzP0
loletnim liderem bu³garskich sza- ¥:b7 ¦b8 17.¥c6+ ¢d8 18.c3 ¢c7 19. 9+-sN-+-vL-0
chistów Nikol¹ Padewskim, cztero- ¥f3 f5-/+) 16.¥:b7 ¥:b2+ 17.¢:b2 9RzP-wQ-+PsN0
krotnym mistrzem Bu³garii, repre- ¦b8 18.¢a3 ¦:b7 19.¦b1 Remis 9+-+-tRLmK-0
zentantem Bu³garii na 11 olimpia- (19…¦:b1 20.¦:b1 ¢d7 21.¦b7+ ¢e6 xiiiiiiiiy
dach (w latach 1956-1978) i pierw- 22.¦:a7 ¦c8 23.¢b3 ¦c5=)
szym triumfatorem polanickiego 23...¥h6! Dosta³em szansê i j¹
turnieju w 1963 roku. Przygotowa- By³ to dla mnie spory cios, ale na- wykorzysta³em. 24.¤d1 ¤g7 25.
³em wariant z pu³apk¹ i rywal wpad³. dal toczy³em walkê o normê mistrza e:d6 e:d6 26.¤e3 ¦b3 27.£f2
miêdzynarodowego (8 p.). Zacz¹- ¤f5 28.¤:f5 ¥:f5 29.¦e2 ¥g7 30.
Obrona sycylijska B27 ³em „ustawiaæ“ obustronnie trudne, £e1 ¥d4+ 31.¢h1 ¦e8 32.¦:e8+
nie zawsze korzystne dla mnie pozy- £:e8 33.£:e8+ ¤:e8 34.¦a3 ¦:b2
N. Padewski - A. Filipowicz, cje, ale pe³ne walki, w których drob- 35.¦:a6 ¦b3 36.¥e1 ¦b1 37.
Z³ote Piaski (r.6) 1965, 1.e4 c5 2. ne niedok³adnoœci mog¹ mieæ decy- ¥g3 ¥d3 38.¦a8 ¢f8 39.f5 ¢e7
¤f3 g6 3.d4 ¥g7 4.¤c3 £a5 5. duj¹ce znaczenie. 0-1
¥e2 ¤c6 6.¥e3 ¤f6 7.£d2? Nale-
¿y graæ 7.0-0 ¤g4 z normaln¹ pozy- Obrona Hromadki E91 Obrona sycylijska B44
cj¹, w której bia³e lekko przewa¿aj¹.
M. Nacu - A. Filipowicz, Z³ote A. Filipowicz - M. Matuloviæ,
XIIIIIIIIY Piaski (r.10) 1965, 1.d4 ¤f6 2.c4 Z³ote Piaski (r.13) 1965, 1.e4 c5
9r+l+k+-tr0 2.¤f3 ¤c6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 e6
9zpp+pzppvlp0 5.¤b5 d6 6.c4 ¤f6 7.¤1c3 a6
9-+n+-snp+0 8.¤a3 ¥e7 9.¥e2 0-0 10.¥e3
9wq-zp-+-+-0 b6 11.f4 ¤d7 12.0-0 ¥b7 13.
9-+-zPP+-+0 ¥f3 ¤c5 14.¦c1 ¥f6 15.£d2
9+-sN-vLN+-0 £b8 16.¤e2 a5 17.¤b5 ¦d8
9PzPPwQLzPPzP0 18.¤ec3 ¤a7 19.¤d4 £c7 20.
9tR-+-mK-+R0 b3 ¦ac8 21.¦fd1 £b8 22.¥f2
xiiiiiiiiy ¤c6 23.¤db5 ¤a7 24.£e3 ¤:b5
25.¤:b5 ¥c6 26.¤d4 ¥:d4 27.
7...c:d4 8.¤:d4 ¤:e4 9.¤:e4! Budapeszt 1965. Andrzej Filipowicz ¦:d4 e5 28.¦d2 £b7 29.¦e1 f6
Analizowane przeze mnie w latach 30.f5 b5 31.c:b5 ¥:b5 32.h3
60-ych odga³êzienie w tej pu³apce ¥c6 33.¢h2 ¦a8 34.£e2 £b4
znalaz³em dopiero w partii granej 35.£e3 a4! 36.b:a4 ¥:e4?!
w 1990 r.: 9.¤:c6 £:c3 10.b:c3 ¤:d2 (36...¦:a4) 37.a3! £a5 38.¦:d6
11.¤:a7 ¤e4 12.¤b5 0-0 13.¥d4 d6 14. ¥:f3 (38...¦:d6 39.£:c5 £:c5 40.
0-0 ¥d7 15.¤c7 ¦a5 16.¥:g7 ¢:g7 17. ¥:c5 ¥:f3 41.¥:d6=) 39.£:c5 £:c5
40.¥:c5 ¦:d6 41.¥:d6 ¥c6 42.
20 magazyn SZACHISTA sierpieñ 2014
Szachowe epizody AF (56)
a5! Zapisane posuniêcie w wyrów- XIIIIIIIIY ni³ od dzieciêcych lat. W dniu rundy
nanej pozycji, ale uda³o mi siê 9-+-tr-+k+0 Wiktor zadzwoni³ do Awerbacha
stworzyæ pewne k³opoty czarnym. 9+-+P+pzp-0 i zaproponowa³ rozegranie remiso-
9p+-+-+-zp0 wej partii. Awerbach zgodzi³ siê.
XIIIIIIIIY 9+-+-+Nwq-0 Wspólnie poszli na obiad, a Lublin-
9r+-+-+k+0 9-+p+-+-+0 ski postawi³ ma³¹ wódeczkê. Awer-
9+-+-+-zpp0 9zPrwQ-sN-+-0 bach zawsze surowo przestrzega³ re-
9-+lvL-zp-+0 9-zP-+-zPP+0 ¿imu turniejowego i nigdy nie pi³ al-
9zP-+-zpP+-0 9mK-+R+-+-0 koholu, ale tym razem ust¹pi³, zmie-
9-+-+-+-+0 xiiiiiiiiy niaj¹c swoj¹ zasadê - „Przecie¿ nie bê-
9zP-+-+-+P0 dziemy grali” - pomyœla³ sobie, a
9-+-+-+PmK0 Niestety zagra³em bardzo s³abe potem napisa³: „Na partiê poszliœmy
9+-+-tR-+-0 36.f4? i po 36...¦:c3 37.f:g5 ¦d3 w przyjemnym nastroju, ale w czwar-
xiiiiiiiiy 38.¦c1 h:g5 39.¤:c4 ¦3:d7 40. tym posuniêciu przeciwnik ofiarowa³
¢a2 g6 41.¤fe3 ¢g7 Remis pionka, graj¹c gambit Evansa”. Jurij,
42...¦:a5 43.¦b1 ¢f7 44.¦b8 niczego jeszcze nie podejrzewaj¹c,
g6 45.¦f8+ ¢g7 46.¦c8 ¥e4 Planu walki o normê nie uda³o siê dedukowa³: „Có¿, doœæ dziwnie gra
47.¦c7+ ¢h6 48.h4! g:f5! Prze- zrealizowaæ z kilku powodów. na remis”. Gdy do koñca rundy zo-
grywa³o 48...¥:f5, wobec 49. g4! Przede wszystkim gra³em zbyt wie- sta³a godzina gry Awerbach zapro-
49.¥f8+ ¢h5 50. ¦:h7+ ¢g4 le partii w olbrzymich niedocza- ponowa³ remis, chocia¿ pozycja gra-
51.¦g7+ (51.h5 f4 52. ¦h8 ¦a8 53. sach, czêsto tylko moich - jedno- j¹cego bia³ymi jego rywala by³a nie-
h6 ¢f5 54.¥g7 ¦:a3 55. h7 ¢g6-/+) stronnych! Na dobitek rywale, co lepsza. Lublinski zaci¹gn¹³ siê
51...¢:h4 (51...¢f4? 52. ¥b4! ¦d5 g³ównie utytu³owani siadali do partii dymem z papierosa, wypuœci³ k³¹b
53.h5!+/-) 52.¥e7 ¦a6 53.¦g6 ze mn¹ wypoczêci i w dobrym na- dymu prosto na szachownicê pod
¦e6 54.¥d8 ¢h5 55. ¦:f6 ¦e8 stroju, co nie u³atwia³o mi zadania. nos Awerbacha i spokojnie powie-
56.¦d6 f4 57.¥c7 Ryzykowne Wykorzystali perfekcyjnie decyzjê dzia³: „Graj!”. „Partia zosta³a od³o¿o-
by³o 57.a4 ¥f5 58.a5 e4 59.a6 e3 60. FIDE, która na ostatnim Kongresie na, a w dogrywce nie uda³o mi siê jej
a7 ¥e4-/+. 57...¦e7 58.¥d8? skasowa³a zakaz podpisywania re- ocaliæ” - napisa³ Awerbach i doda³ -
(58.¥b8!) 58...¦g7 59. ¦d2 ¢g4 misu przed 30 posuniêciem. Uzgad- „Kiedy podda³em siê, mój przeciwnik
60.a4 ¢f5? 61.¥b6 ¥b7 62. niali wiêc szybkie remisy miêdzy uœmiechn¹³ siê z poczuciem winy“
¦c2 ¦g6 Lepsze 62... ¦h7+ 63.¢g1 sob¹ i codziennie d³ugo pla¿owali i rzek³: „Wybacz, jestem nerwowy,
¦d7 64.¦c7 ¦d1+ i ¥d5. 63.a5 nad piêknym morzem Czarnym. a punktów mam ma³o!“. Tak bywa
¦g3 64.¥c7! ¦a3 65.¦b2 ¥c6 przy uzgadnianiu remisu, nawet
66.¦c2 ¥b7 67.¦b2 ¥c6 68. Pomijaj¹c kiepski rezultat, zoba- wœród przyjació³!
¦c2 ¥a8 69.¦e2 ¥e4 70.¦b2 czy³em, ¿e w debiutach nie ustêpujê
Remis najlepszym, bowiem w ró¿nych wa- Któregoœ wolnego dnia, gdy ca³¹
riantach, czêsto tzw. podejrzanych, grup¹ siedzieliœmy w hallu hotelo-
Obrona Caro-Kann mia³em nowe pomys³y i kontynu- wym, pojawi³y siê czo³owe zawod-
acje zaskakuj¹ce rywali. W sumie niczki Bu³garii, notowane wówczas
A. Filipowicz - L. Vizantiadis, wiele skorzysta³em z pobytu w Z³o- wysoko w kobiecych olimpiadach,
Z³ote Piaski (r.15) 1965, 1.e4 c6 tych Piaskach. Panowa³a tam kole- mniej wiêcej na V miejscu za zawod-
2.¤c3 d5 3.d4 d:e4 4.¤:e4 ¿eñska atmosfera, chocia¿ cudzo- niczkami ZSRR, Jugos³owiankami,
¤d7 5.¥c4 ¤gf6 6.¤g5 e6 7. ziemcy trzymali siê razem, a gospo- Rumunkami i Wêgierkami. O ile pa-
£e2 ¤b6 8.¥b3 h6 9.¤5f3 c5 darze tworzyli jakby oddzieln¹ gru- miêtam mia³y tam zgrupowanie
10.¥e3 ¤bd7 11.0-0-0 £c7 12. pê. Inna rzecz, ¿e w analizach partii i odwiedzi³y turniej. Wtedy w czo-
d5 e5 13.¥f4 ¥d6 14.¥:e5 0-0 brali udzia³ w zasadzie wszyscy. ³ówce bu³garskiej by³y znane po-
15.¥:d6 £:d6 16.£d3 ¦b8 17. Wspólnie te¿ jeŸdziliœmy na wy- wszechnie szachistki Wenka Ase-
c4 a6 18.¤e2 b5 19.¢b1 b:c4 cieczki do Warny i okolicznych nowa, Antonija Iwanowa, Ewelina
20.¥:c4 ¤g4 21.¦hf1 ¤de5 22. miejscowoœci, dyskutowaliœmy Trojanska i Antonina Georgiewa.
£c3 ¥f5+ 23.¢a1 ¦b4 24.¤d2 o szachach, pla¿owaliœmy itp.
¤:h2 25.¦fe1 ¤hg4 26.a3 Lubos Kavalek zaproponowa³ im
¦bb8 27.¤g3 £g6 28.¦:e5 ¤:e5 Inna rzecz, ¿e z uzgodnieniami re- klasyczne blitze P-5', ale siêgaj¹c pa-
29.£:e5 ¥d3 30.£c3 ¥:c4 31. misu bywa³o ró¿nie. We wspomnie- miêci¹ wstecz 50 lat, wydaje mi siê,
¤:c4 ¦fe8 32.¤e3 £g5 33.¤gf5 niach Jurij Awerbach opisa³ swój ¿e gra³y tylko te dwie ostatnie. Wszy-
c4 34.d6 ¦b3 35.d7 ¦d8 W tej przypadek z XVIII rundy pó³fina³u scy siedzieli wokó³ i w weso³ej for-
pozycji nale¿a³o graæ proste 36. mistrzostw ZSRR z Wiktorem Lu- mie komentowali na bie¿¹co prze-
£:c4 lub 36.£e5 z wygran¹. blinskim, z którym zna³ siê i przyjaŸ- bieg partii. Kavalkowi zwyciêstwa
nie przychodzi³y ³atwo, bo Bu³garki
magazyn SZACHISTA styczeñ 2014 21
Szachowe epizody AF (56)
Werner Golz Do takiego zabawowego „gam- gra³y. 19.b3 ¦ac8 20.¥f4 ¦cd8
bitu“ zainspirowa³a mnie kiedyœ 21.¦fe1 ¥c8 22.¦e3 ¤f6 23.
doœæ daleko zna³y teoretyczne wa- partia z pocz¹tku XX wieku. ¦:e8+ ¦:e8 24.¥f3 ¦d8 25. ¦e1
rianty, a szczególnie obronê sycylij- ¢f7 26.¢f2 ¥e6 27.¦e2 a6 28.
sk¹ i partiê hiszpañsk¹. Nieregularna B00 ¦d2 ¦:d2+ 29.¥:d2 ¤d7 30.¢e3
g5 31.¢d4 ¢g6 32.b4 h5 33.c4
Po paru partiach, postanowi³em H. Pillsbur y - Magana, symul- ¤b6 34.c5 ¤d5 35.¢e5 ¥f7 36.
zamieniæ Lubosa i wkroczy³em do tana, Niemcy 1902, 1.e4 f5 2. ¢d6 h4 37.g:h4 g:h4 38.b5 a:b5
akcji, graj¹c ku uciesze „widowni“ e:f5 ¢f7 3.d4 d5 39.a:b5 ¢f6 40.b:c6 b:c6 41.
mój ulubiony „Gambit tatarski“ (na- ¥e1 h3 42.¥h4+ 1-0
zwa „opatentowana“ przeze mnie!), XIIIIIIIIY
strasznie gromi¹c rywalki. 9rsnlwq-vlntr0 Prawdê mówi¹c nie raz, nie dwa
9zppzp-zpkzpp0 grywa³em „Tatara“ w blitzach P-5'
„Gambit tatarski“ B00 9-+-+-+-+0 z juniorami do 10 i 12 lat na zgrupo-
9+-+p+P+-0 waniach, miêdzy innymi przed kil-
XXY - A. Filipowicz 1.e4 f5 9-+-zP-+-+0 kunastu laty podczas Akademii Sza-
2.e:f5 g6 3.f:g6 h:g6 4.¥d3 ¢f7 9+-+-+-+-0 chowej w £azach, bo chcia³em zmu-
i tu wszystkie panie gra³y 5.£g4 9PzPP+-zPPzP0 siæ ich do poszukiwañ planu gry
na co nastêpowa³o 5...¦h6 9tRNvLQmKLsNR0 w nieznanych pozycjach i obalenia
xiiiiiiiiy „koncepcji“ czarnych. Chodzi³o mi
XIIIIIIIIY o wytr¹cenie juniorów ze schema-
9rsnlwq-vln+0 4.£h5+ g6 5.f:g6+ ¢g7 6.¥d3 tycznego myœlenia, automatyczne-
9zppzppzpk+-0 ¤f6 7.¥h6+ ¢g8 8.g:h7+ ¤:h7 go wykonywania kilku czy kilkuna-
9-+-+-+ptr0 9.£g6+ ¥g7 10.£:g7X stu posuniêæ w znanych debiutach
9+-+-+-+-0 i stworzenie w³asnej koncepcji roz-
9-+-+-+Q+0 Po latach przypadkowo odkry- woju bierek w nieschematycznych
9+-+L+-+-0 ³em podobn¹ partiê gran¹ przez pozycjach.
9PzPPzP-zPPzP0 powa¿nych zawodników w finale
9tRNvL-mK-sNR0 MP w 1956 roku. „Legion“ Warszawa
xiiiiiiiiy - T.S.C. Berlin 9,5-10,5
Nieregularna B00
Potem bez k³opotu rozwija³em fi- Warszawa, 15-17 X 1965
gury graj¹c ¤f6 lub d7-d5 i e7-e5, M. Ziembiñski - Z. Doda, MP,
i bia³e nie wiedzia³y co robiæ. Nie Czêstochowa 1956, 1.e4 f5 To po- Mecze klubowe, niespotykane
chcia³y roszowaæ krótko pod atak, a suniêcie mo¿na te¿ znaleŸæ w kilku- we wspó³czesnych czasach, by³y
z d³ug¹ roszad¹ te¿ by³y k³opoty. Co- nastu partiach granych w XXI wie- miejscem niezwykle mi³ych spo-
faæ goñca d3 na e2 nie wypada³o, bo ku. 2.¤c3 ¤f6 3.g3 g6 4.¤f3 ¥g7 tkañ, integracji dru¿yn oraz nawi¹-
jak to wygl¹da robiæ w debiucie dwa 5.¥g2 0-0 6.0-0 d6 7.d4 ¤c6 zywania nowych kontaktów i przy-
posuniêcia t¹ sam¹ figur¹, a 5 minut jaŸni. Bardzo lubi³em ich atmosferê.
szybko przelatywa³o. W rezultacie XIIIIIIIIY Nasz „Legion“ mia³ wiele kontaktów
³atwo odnosi³em zwyciêstwa, wspa- 9r+lwq-trk+0 zagranicznych z dru¿ynami krajów
niale komentowane przez otoczenie. 9zppzp-zp-vlp0 Demokracji Ludowej i Jugos³awii,
9-+nzp-snp+0 które podtrzymywaliœmy ka¿dego
9+-+-+p+-0 roku. W paŸdzierniku przyby³ do
9-+-zPP+-+0 nas czo³owy zespó³ NRD z Berlina.
9+-sN-+NzP-0
9PzPP+-zPLzP0 Nie przyjechali mistrzowie miê-
9tR-vLQ+RmK-0 dzynarodowi Reinhart Fuchs i Lo-
xiiiiiiiiy thar Zinn, wiêc byliœmy faworytami,
chocia¿ u nas brakowa³o mm. Kazi-
8.d5 ¤e5 9.¤:e5 d:e5 10.a4 mierza Platera. Sprawdzi³o siê to tyl-
e6 11.f4 e:d5 12.f:e5 ¤:e4 13. ko w I rundzie, któr¹ wygraliœmy
£:d5+ £:d5 14.¤:d5 ¥:e5 15. 5,5-4,5, natomiast niespodziewanie
¥h6 ¦e8 16.¥f4 c6 17.¤c7 ¥:c7 sp³ynêliœmy w drugiej 4-6, bo W³a-
18.¥:c7 ¥e6 i czarne zosta³y dek Schinzel, znany chimeryczny
z pionkiem wiêcej, ale partiê prze- szachista, nagle odmówi³ gry w dru-
¿ynie w II rundzie, a zastêpuj¹cy go
Krulisch sp³yn¹³ jak dziecko (Filipo-
wicz Andrzej - Golz Werner 1,5-0,5;
22 magazyn SZACHISTA sierpieñ 2014
Szachowe epizody AF (56)
Dragutin Djaja z uwagi na 15.¥:d7+ z wygran¹ bia- „Legion“ Warszawa
³ych. 13.a4 b5! 14.c:b5 a:b5 15. - „Mladost“ Belgrad 11-9
Adamski Jan - Baumbach Friz 1-1; ¥:b5 ¥a6! 16.¦a3 Po 16.¥:a6?
Pytlakowski Andrzej - Starck Bodo ¦:b2! 17. £:b2 ¤:e4 18.¤ge2 (18.£b7 Warszawa, 25-29 X 1965
0-2; Gawlikowski Stanis³aw - ¥:c3+ 19.¢f1 ¥:a1 20.£c8+ £d8) 18...
Brüntrup Dieter 1-1; Szukszta Janusz ¤:c3 19.¢f1 £:a6 20.¦e1 0-0 i czarne Goœciliœmy te¿ dru¿ynê z Jugos³a-
- Thal Olaf 1-1; Litmanowicz W³ady- maj¹ wiêcej, ni¿ rekompensatê za ja- wii, z któr¹ dwa miesi¹ce wczeœniej
s³aw - Kollberg Lothar 1-1; Marsza³ek koœæ. 16...¥:b5 17.a:b5 £b4 18. „Legion“ zremisowa³ w Belgradzie.
Rafa³ - Brameyer Herman 0,5-1,5; f3 Inne ruchy: 18.£e2? ¤:e4! 19. Goœcie przybyli bez pañ, bo w Bel-
Schinzel W³adys³aw - Badestein Hart- £:e4 ¥:c3+ lub 18.¦a4 ¤:e4 19.¦:b4 gradzie nasze panie wygra³y 3-1 i te-
munt 1-0; Krulisch Czes³aw - Badeste- ¤:d2 20.¦:g4 ¥:c3 21.b:c3 ¤f6 22.¦a4 raz postanowili zrewan¿owaæ siê tyl-
in Hartmunt 0-1; Sztejn Emanuel - ¤de4 23.c4 ¤:g3 24.f:g3 e6= 18... ko na mêskich deskach. Naturalnie
Frokss Rüdiger 1-1; Skipietrow Mi- ¤b6 19.£e2 0-0! 20.¢f1 ¦a8 21. graliœmy tempem 40 pos./2h w loka-
cha³ - Krug Peter 1,5-0,5) ¥e1 ¤c4 22.¤d1 £:b5 23.¦c3 lu „Legionu“ przy al. Niepodleg³oœci
141, a sêdziowali jak zwykle Ryszard
Graliœmy tempem 40 pos./2h na- XIIIIIIIIY Chrzanowski i Arno Gayer. Poziom
turalnie w lokalu „Legionu“ przy al. 9r+-+-trk+0 szachów w Jugos³awii sta³ na znacz-
Niepodleg³oœci 141, a sêdziowali Ry- 9+-+-zppvl-0 nie wy¿szym poziomie, ni¿ w Polsce.
szard Chrzanowski i Arno Gayer. 9-+-zp-sn-zp0 Równie¿ grano tam corocznie du¿o
9+qzpP+-+P0 wiêcej silnych turniejów miêdzyna-
Bardzo sobie ceni³em wygranie 9-+n+P+p+0 rodowych, ni¿ w naszym kraju, bo
dwupartiowego meczu z Werne- 9+-tR-+P+-0 jak nie raz pisa³em szachy zalicza³y
rem Golzem, reprezentantem 9-zP-+Q+P+0 siê w Jugos³awii do najwa¿niejszych
NRD na trzech Olimpiadach. 9+-+NvLKsNR0 dyscyplin sportowych.
xiiiiiiiiy
Obrona Hromadki E70 Obie rundy wygraliœmy z tym sa-
23...¦a1! 24.¦:c4 (24.¤f2?? mym wynikiem 5,5-4,5 (Filipowicz
W. Golz - A. Filipowicz, Legion - ¤d2X) 24...¦:d1 25.¦c2 ¦b8 26. Andrzej - Dragutin Djaja 2-0; Adam-
TSC, Warszawa 1965, 1.d4 ¤f6 2. b4! Ostatnia pu³apka 26....c:b4?? 27. ski Jan - Jovaniæ Rado 1,5-0,5; Pytla-
c4 c5 3.d5 d6 4.¤c3 g6 5.e4 ¦c8+ ¢h7 28.¦:b8 ¦:e1+ 29.¢:e1 £:b8 kowski Andrzej - Andjelkovæ Sveta 1-
¥g7 6.¥g5 Najpopularniejsza kon- 30.£d3=. 26...¤d7 27.£:b5 ¦:b5 1; Gawlikowski Stanis³aw - Pervan
tynuacja w walce z obron¹ Hromad- 28.¢e2 ¦a1 29.b:c5 ¤:c5 30.¥f2 Tomislav 0,5-1,5; Szukszta Janusz -
ki. 6...h6 7.¥h4 g5 8.¥g3 ¤bd7 ¦bb1 31.¥e3? (31.g3 g:f3+ 32.¢:f3 Joksimoviæ Svobodan 1-1; Litmano-
Wspó³czeœnie grano 8...£a5 9. £d2 ¦a3+ -+) 31...¦e1+ 0-1 wicz W³adys³aw - Pauliæ Branko 1-1;
¤h5 10.¥e2 ¤:g3 11.h:g3 ¤d7 12. f4=, Marsza³ek Rafa³ - Kaludjeroviæ Vuk
£. Cyborowski - M. Roos, Bundesli- Nasze spotkanie zakoñczy³o siê 0-2; Skipietrow Micha³ - Jeromela
ga 2008, ale ja mia³em w³asne wa- 17 X 1965 roku tradycyjnym blitzem Miodrag 1,5-0,5; Sztejn Emanuel -
rianty. 9.¥e2 £a5 10.£d2 a6 11. P-5', granym systemem schevenin- Marusiæ Miroslav 1-1; Tomaszewicz
h4?! g4 12.h5? Konsekwentnie, genskim na 12 szachownicach. Nie- Leon - Deliæ Stojan 1,5-0,5)
ale s³abo. Nacisk na pionka g4 nie stety i tu ulegliœmy 69-75, mimo, ¿e
przyniesie sukcesu. 12...¦b8 Nie zaprosiliœmy do naszego zespo³u W zespole goœci nie by³o gwiazd,
przechodzi³o 12...b5, wobec 13.c:b5 dwóch zawodników warszawskiego ale na I desce znalaz³ siê niezwykle
a:b5 14.¥:b5 i nie mo¿na 14...¤:e4 „Maratonu“ Romualda Gr¹bczew- rutynowany mm. Dragutin Djaja,
skiego 8 p. (z 12) oraz juniora Jerze- mistrz Belgradu, zaliczajacy siê do
go Lewiego 5 p., a tak¿e by³ego „le- szerokiej jugos³owiañskiej czo³ów-
gionistê“ Andrzeja Adamskiego 6 p. ki, którego uda³o mi siê pokonaæ 2-0
Zawodnicy „Legionu“ mieli nastêpu- po dobrych partiach.
j¹cy dorobek: Adamski Jan 9 p.; Fili-
powicz Andrzej 8 p.; Gawlikowski Obrona Hromadki E64
Stanis³aw i Marsza³ek Rafa³ po 6,5
p.; Szukszta Janusz 5 p.; Pytlakowski D. Djaja - A. Filipowicz, Legion
Andrzej i Sztejn Emanuel po 4,5 p.; - Mladost, Warszawa (r.1) 1965,
Skipietrow Micha³ 4 p. i Litmano- 1.d4 ¤f6 2.c4 c5 3.d5 d6 4.¤c3
wicz W³adys³aw 2 p. Natomiast wiel- g6 5.g3 ¥g7 6.¥g2 0-0 7.¤f3 ¤a6
k¹ klasê pokazali Niemcy Golz Wer- Jak by nie grali, zawsze osi¹ga³em
ner i Thal Olaf po 10,5 p. oraz Strack swoj¹ pozycjê, w której w zale¿noœci
Bodo i Brüntrup Dieter po 9,5 p. od przeciwnika, mog³em dowolnie
przestawiaæ posuniêcia. 8.0-0 ¤c7
9.¤d2 ¦b8 10.a4 a6 11.£c2 Po-
magazyn SZACHISTA sierpieñ 2014 23
Szachowe epizody AF (56)
zycja nadal aktualna, chocia¿ nie przewag¹ bia³ych, H. Carlsen - T. chowe Wojsko Polskie - Zwi¹zek
najwy¿szych szczeblach, jak za mo- Pham, Oslo 2006, ale jak wiadomo Nauczycielstwa Polskiego, które
ich czasów. Grano 11.a5 b5 12.a:b6 lepiej naœladowaæ Magnusa, ni¿ je- gromadzi³y wielu licz¹cych siê pol-
¦:b6 13.¤b3 e6 14.¤a5 e:d5? (14... go ojca! 9.c3 0-0 10.h3 ¤a5 skich szachistów i cieszy³y siê du-
¥d7=) 15.¤a4 ¦b7 16.¤:b7 ¥:b7+/-, I. ¿ym zainteresowaniem mediów.
Porat - B. Brinck Claussen Buda- XIIIIIIIIY
pest 2005) 11...b5 12.¦b1 (12.b3? 9r+-wq-trk+0 Puchar Szefa DWP
¤f:d5 13.c:d5 b4-/+) 12...e6 13. 9+-zp-vlpzpp0
a:b5 e:d5 14.c:d5 ¤:b5 15.¤:b5 9p+-zp-sn-+0 Warszawa, 7 XI 1965
¦:b5! Prowadzi do dynamicznej po- 9snp+-zp-+-0
zycji. Spokojniejsze 15...a:b5 16.b4 9P+-+P+l+0 Dru¿ynowy turniej b³yskawiczny
c4 17.¥b2=. 16.¤c4 ¦e8 17.e4 9+LzP-+N+P0 (P-5') o Puchar Szefa Domu Woj-
¤:d5!! 18.£d3 £atwo policzy³em 9-zP-zPQzPP+0 ska Polskiego zgromadzi³ zaledwie
inne warianty 18.£d2 ¤c3! 19.¦a1 9tRNvL-+RmK-0 6 zespo³ów z ró¿nych polskich
¤:e4 20.¥:e4 ¦:e4 21.¤:d6 (21.£:d6 xiiiiiiiiy miast. Triumfowa³ „Legion I“ (Fili-
¦d4-+) 21...¦d4!-+ lub 18.¦d1 ¤b4 19. powicz Andrzej 9,5 p. z 10 partii;
£e2 ¥d4 20.¥e3 ¤c6 21.e5 ¤:e5 22. 11.¥:f7+!? Szybko zremisowano Adamski Jan 10 p.; Gawlikowski
¥:d4 c:d4 23.¦:d4 ¤:c4 24.£:c4 ¥e6 po 11.¥c2 ¥e6 12.a:b5 a:b5 13.d4 Stanis³aw 8,5 p. oraz Szukszta Ja-
25.£c6 ¦b6 z dobr¹ gr¹ czarnych. ¥c4 14.¥d3 ¥:d3 15.£:d3 ¤b3 16.¦:a8 nusz 9,5 p.), przed WKSz 64 Wro-
18...¥d4 19.e:d5 ¥f5 20.£d1 £:a8 i podpisano ugodê, S. Farago - c³aw 29,5 p. (Œledziewski Janusz 5,5
¥:b1 21.¥f4 ¥a2! 22.¤:d6 ¦:b2 B. Lengyel, Budapest 2009. 11... p.; Kwaœniewski Zdzis³aw 7 p.; Mi-
23.¤:e8 £:e8 24.¥c1? Trudno ¦:f7 12.h:g4 ¤b3 (12...¤:g4 13. siuk Andrzej 8,5 p i Rudak W³ady-
by³o sparowaæ prozaiczne 24...¥c4. a:b5 a:b5 14.£:b5 c6 15.£a4+/-) 13. s³aw 7,5 p.) i „Legionem II“ (Litma-
24...¥b3 25.£f3 ¦a3 ¤:c1 14.¦:c1 ¤:g4 15.a:b5 nowicz W³adys³aw 5,5 p.; Marsza³ek
a:b5 16.¦:a8 £:a8 17.£:b5 c6 Rafa³ 7 p.; Sztejn Emanuel 6,5 p.;
XIIIIIIIIY 18.£c4 £e8 19.£e6 ¤:f2 20.¤g5 Juchimiuk Wies³aw 6 p.).
9-+-+q+k+0 ¤d3 21.¦f1 ¤f4 22.£:f7+ £:f7
9+-+-+p+p0 23.¤:f7 ¤d3 24.b4 1-0 B³yskawiczny Turniej
9p+-+-+p+0 „Expressu Wieczornego“
9+-zpP+-+-0 Na zakoñczenie meczu 29 X 1965
9-+-vl-+-+0 wygraliœmy tradycyjny blitz syste- Warszawa, 14 XI 1965
9+l+-+QzP-0 mem scheveningen na 11 deskach,
9-tr-+-zPLzP0 62-59. Nasz zespó³ zosta³ wzmocnio- Redakcja popularnej warszaw-
9+-vL-+RmK-0 ny udzia³em Romualda Grabczew- skiej popop³udniówki „Expressu
xiiiiiiiiy skiego 7,5 p. (z 11) oraz Andrzeja Wieczornego“, mieszcz¹ca siê w sa-
Adamskiego 7 p. Wyniki legioni- mym centrum Warszawy, przy Al.
25...¦:f2! Efektowna, ale doœæ stów: Filipowicz Andrzej 8,5 p.; Jerozolimskich 125, zorganizowa³a
prosta kombinacja. 26.¦:f2 £e1+ Adamski Jan i Pytlakowski Andrzej wspólnie ze Sto³ecznym Zwi¹zkiem
27.¥f1 ¥:d5 28.£e2 £:c1 29. po 7,5 p.; Gawlikowski Stanis³aw Szachowym wielk¹ imprezê, dostêp-
£:a6 £e3 30.£e2 c4 31.£:e3 i Litmanowicz W³adys³aw po 5,5 p.; na dla wszystkich. Nic dziwnego, ¿e
¥:e3 32.¥e2 c3 33.¥d3 ¥b3 0-1 Sztejn Emanuel i Juchimiuk Wie- na starcie stanê³o oko³o 600 zawod-
s³aw po 3,5 p.; Marsza³ek Rafa³ i To- ników, a w tym 20 kobiet. Najm³od-
Partia hiszpañska C86 maszewicz Leon po 3 p. Najlepsi go- sza uczestniczka Joasia Parysek li-
œcie: Jovaniæ Rado 9 p.; Kaludjeroviæ czy³a 8 lat, a najstarsz¹ by³a 77-letnia
A. Filipowicz - D. Djaja, Legion Vuk 8 p. i Andjelkovæ Sveta 7 p. Emilia Maliszewska, która jeszcze
- Mladost, Warszawa (r.2) 1965, przed rozpoczêciem turnieju gra³a
1.e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 Goœcie naturalnie mieli mo¿li- towarzyskie partie z kibicami. Grali-
4.¥a4 ¤f6 5.0-0 ¥e7 6.£e2 Znów woœæ zapoznania siê ze stolic¹, po- œmy w niedzielê, w sali ówczesnego
k³ania siê grywany przeze mnie dobnie jak my odwiedzaj¹c zaprzy- Ministerstwa Górnictwa i Energety-
atak Woralla, który denerwowa³ jaŸnione zespo³y w ich krajach. ki przy ul. Kruczej.
wielu rywali, aczkolwiek nie daje on
przewagi bia³ym. 6...b5 7.¥b3 d6 Dzia³acze „Legionu“ rozwijali W I rundzie, rozegranej system
8. a4 ¥g4 W partii Henryka Carlse- te¿ szachy w wojsku i wyst¹pili pucharowym nie brali udzia³u mi-
na, ojca Magnusa grano 8...¦b8 9. z inicjatyw¹ organizowania b³yska- strzowie i kandydaci, zgodnie z pa-
a:b5 a:b5 10.h3 ¥e6 11.¥:e6 f:e6 12. wicznych turniejów dru¿ytn woj- nujacym wówczas zwyczajem, ¿e za-
c3 0-0 13.d4 £d7 14.d:e5 ¤:e5 15. skowych. W dalszej kolejnoœci granie z mistrzem wymaga przej-
¤:e5 d:e5 16.¥g5 £c6 17.¤d2 z lekk¹ pojawi³y siê tradycyjne mecze sza- œcia pewnych eliminacji, nie tak jak
obecnie, gdy wszystkich ledwie
znaj¹cych posuniêcia dopuszcza siê
do turnieju na równych prawach,
24 magazyn SZACHISTA sierpieñ 2014
Szachowe epizody AF (56)
nie wymagaj¹c ¿adnych kwalifikacji, ski Andrzej 2,5 p.; Przysuski Feliks sa publikowane i mo¿na wyniki „æwi-
co nie ma miejsca w ¿adnej dyscypli- 1,5 p.; Gorzelewski Andrzej 1 p. czeñ“ zachowaæ w tajemnicy, a to
nie sportu. najwa¿niejsza sprawa wszystkich
Na etapie pó³fina³ów odpad³o szachistów. Trzeba by³o zagraæ wie-
Eliminacje i póŸniejsze æwieræfina- wielu znanych szachistów, zapra- le partii i dlatego gra³em w kilku tur-
³y (48 grup po 6 zawodników) roze- wionych w „b³yskawicznych bo- niejach, praktycznie co tydzieñ.
grano systemem na komendy: „bia- jach“: Andrzej Adamski, Rafa³ Oczywiœcie eksperymenty mia³y
³e ruch“, „czarne ruch“, transmito- Marsza³ek, Marian Ziembiñski, Je- swoje konsekwencje w wynikach.
wane z taœmy magnetofonowej, co rzy Dreszer, Andrzej Pytlakowski,
10 sekund. Tylko zwyciêzcy kwalifi- W³adys³aw Litmanowicz, Stani- Turnieje grane w „Legionie“,
kowali siê do pó³fina³ów, wiêc at- s³aw Porêbski, Zbigniew Cylwik wszystkie blitze P-5'. 17 XI 1965:
mosfera by³a niezwykle nerwowa i W³adys³aw Schinzel. Romuald Gr¹bczewski 6,5 p. (z 8);
i jednej z uczestniczek zdarzy³o siê Andrzej Filipowicz i Jerzy Lewi po 5 p.;
pobicie dwóch figur w jednym posu- W finale doskonale obsadzonym, Kazimierz Plater 3,5 p.; Golañski 0 p.
niêciu. Po eliminacjach i æwieræfina- niewiele ustêpuj¹cym fina³om MP
³ach liczba kibiców uleg³a znaczne- w szachach klasycznych, triumfo- 1 XII 1965: Andrzej Filipowicz
mu zwiêkszeniu, a do ich grona do- wa³: W³odzimierz Schmidt 8 p. (z 4,5 p. (z 6); Jerzy Lewi 3,5 p.; Jan
³¹czyli przewodnicz¹cy Sto³ecznego 11), który w nagrodê otrzyma³ Pu- Adamski 3 p.Stanis³aw Gawlikow-
Komitetu Kultury Fizycznej Stani- char prezesa Sto³ecznego Zwi¹zku ski 1 p. oraz rewan¿owy: Andrzej
s³aw Nowosielski i prezes PZSzach Szachowego Ryszarda Andrzejew- Filipowicz 5 p. (z 6); Jerzy Lewi
Jerzy Putrament, dobrze graj¹cy skiego i aparat fotograficzny. Kolej- 3 p.; Jan Adamski i Stanis³aw Gaw-
w szachy, ale któremu nigdy nie ne miejsca: Romuald Gr¹bczewski likowski po 2 p.
przysz³o do g³owy, aby jako prezes 7,5 p. (radio „Selga“); Andrzej Fili-
uczestniczyæ w jakimkolwiek turnie- powicz 7 p. (komplet p³yt z nagra- 10 XII 1965: Andrzej Filipowicz
ju, bo wiedzia³, ¿e to nie wypada! niem „Pana Tadeusza“); Jerzy Lewi 7,5 p. (z 10); Andrzej Pytlakowski
Wo³a³ rozmawiaæ z zawodnikami 7 p.; Przemys³aw Ereñski i Józef Gro- 6,5 p.; Wies³aw Juchimiuk i Leon To-
i dzia³aczami, s¹duj¹c ich opinie na mek po 6,5 p.; IM Jacek Bednarski maszewicz po 5 p.; Ryszard Chrza-
temat Zwi¹zku i planu rozgrywek. 6 p.; IM Zbigniew Doda 5,5 p.; Ry- nowski i G³odowski po 3 p.
szard G¹siorowski 5 p.; Jan Adamski
Dwa lata temu na uroczystoœciach 4 p.; Stefan Witkowski 2 p. i Jerzy Ar- 16 XII 1965: Andrzej Filipowicz
w Polskim Komitecie Olimpijskim ³amowski 1 p. 4 p. (z 6); Andrzej Pytlakowski i Ste-
mia³em mo¿liwoœæ porozmawiania fan Witkowski po 3 p.; Stanis³aw
z naszym s³ynnym szablist¹ i archi- Wygra³em 7 partii, pokonuj¹c Gawlikowski 2 p.
tektem Wojciechem Zab³ockim. w I rundzie W³odka Schmidta, który
Wspomina³, ¿e w drodze na Igrzy- zmobilizowa³ siê na finiszu i wygra³ 17 XII 1965: Jan Adamski 7,5
ska Olimpijskie do Helsinek w 1952 piêæ ostatnich partii. Uleg³em Roma- p. (z 8); Andrzej Pytlakowski 6 p.;
roku, jecha³ w jednym przedziale nowi Gr¹bczewskiemu i 16-letniemu Andrzej Filipowicz, Romuald Gr¹b-
z Jerzym Putramentem i by³ dumny, Jerzemu Lewiemu, wielkiemu talen- czewski i Jerzy Lewi po 4,5 p.; An-
¿e wygra³ z nim partiê w szachy. towi, pupilowi kibiców, który by³ sa- drzej Adamski 4 p.; Marian Filipek
modzielnym liderem po VIII run- 3 p.; Ryszard Chrzanowski 2 p.
W æwieæfinale blitza by³em roz- dzie. Niestety przegra³em te¿ z tur- i G³odowski 0 p.
stawiony i bez trudu uzyska³em 5 p. niejowymi outsiderami Janem
(z 5), wyprzedzaj¹c nieznanych mi Adamskim i Stefanem Witkowskim. 22 XII 1965: Jan Adamski 8 p.
graczy: Zaj¹ca 4 p.; Wolnickiego (z 10); Andrzej Adamski 7,5 p.; Jerzy
3 p.; Wróblewskiego 2 p.; Za³uskê Wœród kobiet najlepsz¹ okaza³a Lewi 7 p.; Andrzej Filipowicz 4 p.;
1 p. i Gielasê 0 p. siê Gra¿yna Pardo-Ruiz 6 p. (z 7); Stefan Wronicz 3,5 p. i Zygmunt Bu-
wyprzedzaj¹c Halinê W³oczewsk¹ rakowski 0 p.
W pó³fina³ach (6 grup po 8 zawod- 4,5 p.; Zofiê Filipkowsk¹, M. Szty-
ników) zaczê³a siê powa¿niejsza gra ren i Liliê Oboron po 4 p.; Emiliê Nie przypadkowo zamieszczam ty-
z zegarami (P-5'), gdy¿ do fina³u Maliszewsk¹ 2,5 p., Ró¿ê Mariê le wyników turniejów blitzowych, bo
awansowa³o zaledwie dwóch zawod- Hermanow¹ 2 p. i J. Rakowsk¹ 1 p. stanowi³y one wa¿ny element w mo-
ników, a sk³ad mojej grupy by³ doœæ jej pracy nad szachami. Blitzowa ry-
silny z uwagi na obecnoœæ rutyno- Do koñca roku pozosta³o pó³tora walizacja turniejowa, ale z przeciwni-
wanych „blickarzy“. Wyniki mojego miesi¹ca, które przeznaczy³em na kami na dobrym poziomie jest nie-
pó³fina³u: Filipowicz Andrzej 6 p. (z przygotowanie nowych wariantów zwykle przydatna oraz jednoczeœnie
7); Gromek Józef 5,5 p.; Kurowski debiutowych i próbowa³em je w kil- stanowi pewne urozmaicenie w co-
Waldemar i Hordyñski Krzysztof po ku turniejach blitzowych. By³o to dziennej pracy zawodnika.
4 p.; Autowicz Zenon 3,5 p.; Jankow- o tyle wa¿ne, ¿e partie z blitzów nie
Obecnie grywa siê blitze w Inter-
necie, ale to nie to samo, co patrze-
nie w twarz rywala. Tak¿e naciska-
nie zegara, to coœ innego, ni¿ ruch
myszk¹ bez straty nawet sekundy.
magazyn SZACHISTA sierpieñ 2014 25
Andrzej Filipowicz - wspomnienia styny Ho³uj, co zrekompensowa³o
„stratê“ Henryki Konarkowskiej,
Szachowe epizody(57) która wysz³a za m¹¿ za serbskiego
szachistê W³adimira Soko³owa,
Rok olimpijski Tradycyjne spotkania blitzowe przyjê³a obywatelstwo jugos³owiañ-
mia³y otoczkê. To nie tylko sama skie i potem reprezentowa³a ju¿ tyl-
Warszawa, styczeñ 1966 gra, ale panuj¹ca wówczas atmosfe- ko barwy Jugos³awii. Napisa³: „Tra-
ra prawdziwego ¿ycia klubowego, dycyjnie nie ukaza³a siê w 1965 roku
Rok 1966 zacz¹³em tradycyjnie nieznana wspó³czesnym szachi- ¿adna ksi¹¿ka szachowa, nie wydali-
od blitzów P-5'. Ju¿ 12 I 1966, ro- stom. Spotykali siê najlepsi szachiœci œmy biuletynów z mistrzostw ligi czy fi-
zegraliœmy w „Legionie“ towarzy- klubu i stolicy na wspólnych „posie- na³ów MP - nie by³o wiêc ¿adnego
skie spotkanie z „Maratonem“, wy- dzeniach“ w kawiarni klubowej, piê- materia³u szkoleniowego. Wystêpy na-
grywaj¹c 5,5-4,5 i 5,5-2,5 (Filipo- tro wy¿ej nad sal¹ gry. By³y niekoñ- szych reprezentantów przynios³y nam
wicz Andrzej 4 p. z 8 partii; Adam- cz¹ce siê dyskusje, krytyka w³adz tyle pora¿ek, ¿e wyliczaniem ich nie
ski Jan 5,5 p.; Gr¹bczewski Romu- PZSzach, klubu itp., wymienianie in- mamy zamiaru nikogo denerwowaæ.
ald 3 p. i Lewi Jerzy 3,5 p. oraz de- formacji o nowych ksi¹¿kach, o licz- W³adze szachowe pope³ni³y liczne b³ê-
bel (ka¿dy gra³ co drugie posuniê- nych ciekawostkach i turniejach. dy, np. organizuj¹c dwa ciê¿kie „tur-
cie) 1,5-0,5 na korzyœæ naszej pary. Analizowaliœmy partie i snuliœmy nieje kadry” bezpoœrednio po finale
szachowe opowieœci. Pojawia³o siê MP. Nie wys³ano reprezentantów
Kolejne turnieje P-5'. 14 I 1966 wiele anegdot, naturalnie zwi¹za- tam, gdzie mieli widoki na sukcesy -
Gawlikowski Stanis³aw 7 p. (z 8); Fi- nych z wojskiem i klubem. Wielu Akademickie DMŒ w Rumunii i MŒ
lipowicz Andrzej i Adamski Jan po z nas przecie¿ koñczy³o studia i prze- juniorów w Hiszpanii itd. Dziesi¹te
6 p.; Pytlakowski Andrzej 5,5 p.; To- chodzi³o tak¿e tzw. „Studium woj- miejsce na olimpiadzie w Tel Awiwie
maszewicz Leon 4,5 p.; Skipietrow Mi- skowe” w latach 50-ych, czyli obo- w 1964 roku zobowi¹zuje. Mamy cze-
cha³ 3 p.; Gayer Arno 2 p.; Jankowski wi¹zkowe szkolenie wojskowe na go broniæ. Ale czy obronimy?...“
Andrzej i Juchimiuk Wies³aw po 1 p. pierwszym lub drugim roku stu-
diów. Poziom wyk³adowców by³ tam Mecz Katowice
19 I 1966 Trzy turnieje, wszyst- daleki od oczekiwanego i rodzi³y siê - Warszawa 10,5 - 9,5
kie naturalnie sk³adkowe, w których dowcipy, obecnie „z brod¹“.
w gruncie rzeczy zwyciêzca zagar- Katowice, 22-23 I 1966
nia³ drobn¹ pulê: Filipowicz Andrzej Jeden z kapitanów mówi: „Woda
4,5 p. (z 6); Adamski Jan i Lewi Jerzy wrze w temperaturze 90 stopni“. Przez wiele powojennych lat me-
po 3 p.; Gawlikowski Stanis³aw 1,5 p. Któryœ ze studentów ma w¹tpliwo- cze miêdzymiastowe by³y popular-
Nastêpny: Filipowicz Andrzej 4 p. (z œci - „Panie kapitanie, w szkole nam n¹ form¹ dru¿ynowej rywalizacji,
6); Adamski Jan i Lewi Jerzy po 3,5 mówili, ¿e woda wrze w temperatu- ale potem tê rolê przejê³y klubowe
p.; Gawlikowski Stanis³aw 1 p. i ostat- rze 100 stopni“. Kapitan - „Zaraz DMP. Œl¹ski Zwi¹zek Szachowy po-
ni: Filipowicz Andrzej 6 p. (z 6!!); sprawdzê“. „Macie racjê student! stanowi³ przypomnieæ sobie stare
Gawlikowski Stanis³aw 4 p.; Lewi Je- Woda wrze w temperaturze 100 stop- czasy i zaprosi³ reprezentacjê stoli-
rzy 2 p. i Jarosz Bogumi³ 0 p. ni, a 90 stopni ma k¹t prosty!“. cy do Katowic. W lokalu „Startu”
Katowice w I rundzie wygraliœmy
Niestety, nastêpnego dnia 20 Kolejne zajêcia, znów z fizyki: 5,5-4,5, ale w drugiej ulegliœmy a¿
I 1966, w turnieju, granym te¿ „Prawo ciê¿koœci mówi, ¿e wszystkie 4-6 i triumfowali Œl¹zacy. Zreszt¹
w Klubie Oficerskim przy Al. Nie- cia³a rzucone do góry spadaj¹ z po- w II rundzie gospodarze niespo-
podleg³oœci 141, rozpoczynaj¹cym wrotem na ziemiê“. Na to student: dziewanie zamienili kolejnoœæ nie-
warszawski rok blitzowy, z udzia- „Panie pu³kowniku, a jeœli spadn¹ do których szachownic, co nie by³o
³em ca³ej warszawskiej czo³ówki, wody?“.OdpowiedŸ - „To ju¿ nie zgodne z przyjêtymi regu³ami.
nie posz³o mi tak dobrze: Adamski wasza sprawa student! Tym zajmuje
Jan 12,5 p. (z 15); Filipowicz An- siê Marynarka Wojenna!“. Wyniki: Brzózka Stefan - Filipo-
drzej i Witkowski Stefan po 10 p.; Le- wicz Andrzej 0-1; Drozd Ryszard - Fi-
wi Jerzy 9,5 p.; Gawlikowski Stani- Nasze dyskusje znajdowa³y odbi- lipowicz Andrzej 0-1; Dziêcio³owski
s³aw 9 p.; Gr¹bczewski Romuald, cie w prasie. Stanis³aw Gawlikowski Adam - Gr¹bczewski Romuald 0,5-
Szukszta Janusz, Pytlakowski An- na ³amach „¯ycia Warszawy” 26 0,5; Brzózka Stefan - Gr¹bczewski
drzej i Adamski Andrzej po 8 p.; I 1966, w art. „Perspektywy szachi- Romuald 0,5-0,5; £uczynowicz Wa-
Ziembiñski Marian i Przysuski Fe- stów w roku olimpijskim“, w którym c³aw - Witkowski Stefan 1-1; Judycki
liks po 7,5 p.; Schinzel W³adys³aw surowo oceni³ s³aby dla naszych Wies³aw - Adamski Jan 0,5-0,5; Dziê-
7 p.; Zabierzañski Wojciech i Skipie- szachów rok 1965, ale zwróci³ uwa- cio³owski Adam - Adamski Jan 1-0;
trow Micha³ po 4,5 p.; Sztejn Ema- gê na powrót do wielkiej formy Kry- Fabian Henryk - Plater Kazimierz
nuel 4 p. i Juchimiuk Wies³aw 2 p. 0,5-0,5; Judycki Wies³aw - Plater Ka-
zimierz 0-1; Kornasiewicz Stanis³aw
20 magazyn SZACHISTA wrzesieñ 2014
Szachowe epizody AF (57)
- Schinzel W³adys³aw 1-1; Szpakowski £:a2 14.¥g5 h6 15.¥h4 ¤d6 -/+, W. przychodzi³y partie ze mn¹, wiêc
Marek - Przysuski Feliks 0-1; Fabian Sorokin - P. Arnaudow, Arvier 2004, spróbowa³ obrony Alechina, debiu-
Henryk - Przysuski Feliks 1-0; Kwiat- ale tam te¿ mia³em swoje wzmocnie- tu obecnie bardzo rzadko grywane-
kowski Janusz - Marcinkowski Kazi- nia. 6...¤f6 7.0-0 0-0 8.a3 £:c5 go. Mój bilans z Ryszardem wyno-
mierz 1-0; Kwiatkowski Janusz - 9.¥e3 £a5 10.h3 d6 11.£d2 si³ +8 =8 -2, wiêc trudno siê dziwiæ,
Kwieciñski Marian 0-1; jun. Jaku- Trudny dla mnie rywal gra zbyt spo- ¿e stara³ siê szukaæ stale coœ nowe-
biec Jerzy - Lewi Jerzy 2-0; kob. Szpa- kojnie. 11...¦d8 12. ¥c4 ¥d7 13. go, aby unikn¹æ pora¿ki. 2.e5 ¤d5
kowska (Malina) Aleksandra - Maty- ¤g5 ¤e5 14.¥e2 ¦ac8 15.f4 ¤c4 3.d4 d6 4. ¤f3 ¤c6 5.c4 ¤b6 6.
ka Miros³awa 0,5-0,5; Wiewiórow- 16.¥:c4 ¦:c4 Czarne bez trudu e:d6 c:d6 7.¥e3 Trudno uwie-
ska Erna - Matyka Miros³awa 1-0 wyrówna³y grê. 17.£d3 ¦cc8 18. rzyæ, ale nikt tak nie grywa³. Uwa¿a-
¦ad1 h6 19.¤f3 ¥e6 20.£d2 ¢h7 no to posuniêcie za ca³kowicie zbêd-
W gruncie rzecz o koñcowym re- 21.¥d4 £h5 22.£e3 (22.¥:a7 d5 ne i mo¿e nie bez racji. By³a to nie-
zultacie zadecydowa³y dwie pod- 23.e5 ¤e4 24.¤:e4 d:e4 25.¤d4 f6=) spodzianka dla Ryszarda, bo spoty-
stawki hetmanów w wykonaniu 22...b6 23.g4!? ka³ siê wy³¹cznie z 7.¥e2 lub 7.d5.
Janka Adamskiego i Schinzla oraz 7...g6 8.d5 ¤e5 9.¤:e5 d:e5 10.
niepowa¿na gra aktualnego mistrza XIIIIIIIIY ¤c3 e6? (10...¤d7)
Polski do 20 lat Jerzego Lewiego. 9-+rtr-+-+0
9zp-+-zppvlk0 XIIIIIIIIY
Partia hiszpañska C65 9-zp-zplsnpzp0 9r+lwqkvl-tr0
9+-+-+-+q0 9zpp+-+p+p0
Jerzy Jakubiec - J. Lewi, Katowi- 9-+-vLPzPP+0 9-sn-+p+p+0
ce 1966, 1.e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3. ¥b5 9zP-sN-wQN+P0 9+-+Pzp-+-0
¥c5 4.0-0 ¤f6 5.¤:e5 ¤:e5 6.d4 9-zPP+-+-+0 9-+P+-+-+0
¤:e4 7.£e2 ¥e7 8.d:e5 ¤c5 9. 9+-+R+RmK-0 9+-sN-vL-+-0
¦d1 0-0 10.¥c4 ¤e6 11.¤c3 £e8 xiiiiiiiiy 9PzP-+-zPPzP0
12.¤e4 ¢h8 13.¦d3 b6 14. ¦h3 9tR-+QmKL+R0
Pora zaryzykowaæ, aby w koñcu xiiiiiiiiy
XIIIIIIIIY rozbiæ zawsze trudnego przeciwni-
9r+l+qtr-mk0 ka. 23...¥:g4! 24.h:g4 £:g4+ 25. 11.d6! ¥g7 12.c5 ¤d7 Jakby
9zp-zppvlpzpp0 ¢f2 e5 26.f:e5 d:e5 27.¤:e5 zupe³nie nieoczekiwanie przydaje
9-zp-+n+-+0 W domowym zaciszu znalaz³em siê posuniêcie ¥e3. 13.¥c4 0-0
9+-+-zP-+-0 silniejsze 27.¥:e5 ¦:c3 (27...¦:d1 (13...£a5 14.a3+/-) 14.0-0 ¤b8
9-+L+N+-+0 28.¦:d1 ¦:c3 29.¥:c3 ¤:e4+ 30.¢e2 15.b4 (15.£g4 ¥d7 16.¦ad1) 15...
9+-+-+-+R0 £g2+ 31.¢d3 ¤f2+ 32.¢d2 ¥:c3+ 33. ¤c6 16.b5 ¤d4 17.¤e2 b6 (17...
9PzPP+QzPPzP0 b:c3 ¤:d1+ 34.¢:d1 ze z³o¿on¹ pozy- ¤f5 18.¤g3 ¤:e3 19.f:e3 ¥d7 20.
9tR-vL-+-mK-0 cj¹) 28.¥:c3 ¤:e4+ 29.£:e4 (29. ¢e2 £a4+/-) 18.¤:d4 e:d4 19.¥:d4
xiiiiiiiiy £g2+ -+) 29...£:e4 30.¦:d8 ¥:c3 31. b:c5 20.¥:g7 ¢:g7 21.£f3 ¦b8
b:c3 £:c2+ 32. ¤d2 £:c3 z trudn¹ do 22.¦fd1 ¥b7 23.£e3 ¦c8 24.
14...f5?? (14...¥b7 15.¤f6 ¥:f6 oceny pozycj¹. 27...¦:c3! 28. ¦ac1 £d7 25.£e5+ ¢g8 26.h4
(15...g:f6 16.£d3+-) 16.e:f6 g6 17. b:c3 ¤:e4+ 29.¢e1 ¥:e5 30. £d8 27.h5 £h4 28.¥e2 ¥d5 29.
£d2) 15.e:f6 ¥:f6 16.¤:f6 ¦:f6 ¦:f7+ ¢g8 31.£f3 £h4+ 32.¢e2 ¥f3!? ¥:f3 30.g:f3 £h3 31.d7
17.£e4 ¦g6 18.£:a8 d5 19.¥:d5 ¥:d4 33.¦:d4 ¤:c3+ 34.£:c3 ¦cd8 32.¦:c5 £:f3 33.¦d4! £h3
¤d8 20.¦e3 £d7 21.¥d2 c6 22. ¦:d4 35.¦f3 £h2+ 36.¢e3 £e5+ 34.£f6 e5 35.¦:e5 £c3 36.¦e3
£:c8 1-0 37.¢f2 £h2+ 38.¢e3 £e5+ 39. £a1+ Tylko pozornie czarne maj¹
¢f2 ¦e4 40.£c8+ £e8 41.£a6 jakieœ szanse na ratunek, ju¿ kilka
W tej sytuacji nie pomog³y moje ¦e7 42.£c4+ ¦f7 43.¢g2 b5 0-1 ruchów wczeœniej przeliczy³em ten
dwa bezdyskusyjne zwyciêstwa na (44.£d3 £c6 itd.) wariant do koñca. 37.¢g2 ¦:d7
pierwszej desce. 38.h:g6! h:g6 Wzglêdnie 38...£:d4
Drugie zwyciêstwo ze Stefa- 39.g:f7+ (39.g:h7+ ¢:h7 40.¦h3+)
Obrona sycylijska B27 nem Brzózk¹‚ nieco poprawi³o 39...¦d:f7 40.¦g3+ itd. 39.¦h3 1-0
ogólny bilans (-4=10+2).
S. Brzózka - A. Filipowicz, Ka- Rezultat 5,5 p. z 6 partii w me-
towice (r.2) 1966, 1.e4 c5 2.¤f3 g6 Obrona Alechina B04 czach dru¿ynowych, to konse-
3.d4 ¥g7 4.¤c3 £a5 5.¥e2 ¤c6 kwencja gry na znacznie ³atwiej-
6.d:c5 Inny wariant, to 6.¥e3 ¤f6 7. A. Filipowicz - R. Drozd, Kato- szym krajowym „boisku“ po trud-
d5 ¤:e4 8.0-0 ¤:c3 9.b:c3 ¤d8 10.¦b1 wice (r.2) 1966, 1.e4 ¤f6 Ryszardo- nych doœwiadczeniach turnieju
b6 11.¤d2 ¥a6 12.c4 ¤b7 13.¦b3 wi Drozdowi wyj¹tkowo trudno w Z³otych Piaskach.
magazyn SZACHISTA wrzesieñ 2014 21
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
red Epizody-049-060 rok 2014
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search