red Epizody-085-096 rok 2017

Andrzej Filipowicz - wspomnienia penhagi, ówczesnym TU-134 i na-
stêpnie samolotem „Caravelle” na
Szachowe epizody(85) lotnisko po³o¿one ok. 40 km od na-
szego miejsca gry. Oczywiœcie ów-
Eliminacje DME Dania - 13:00. Sêdziowali Duñczycy Svend czesne loty, by³y dalekie od wspó³-
Eriksen i Victor Juul Hansen. Natu- czesnych komfortowych podró¿y,
Aarhus, 5-12 IX 1971 ralnie szeœciorundowe eliminacje a ja przez kilka lat walczy³em z tzw.
toczy³y siê bez dnia wolnego, co po- „morsk¹ chorob¹“, robi¹c najró¿-
Z wielkim zainteresowaniem ci¹ga³o za sob¹ zwykle po 9 godzin niejsze æwiczenia, jak przyk³adowo
oczekiwa³em startu w Danii. Jesz- gry dziennie i dlatego wspó³czesne zamykanie oczu na czas lotu, rezy-
cze nigdy nie by³em w Skandyna- zaledwie 4-5 godzinne partie nazy- gnacja z jakichkolwiek posi³ków
wii, s³yn¹cej z wysokiego standar- wam „wczasami“. w czasie podró¿y itp. W koñcu zwal-
du ¿ycia, który zreszt¹ wyró¿nia te czy³em uci¹¿liw¹ dolegliwoœæ. ¯ad-
kraje do dnia dzisiejszego. Niespodziewanie do Danii udali- nych tabletek wówczas nie by³o. Do
œmy siê samolotem, co w owych hotelu dotarliœmy póŸnym wieczo-
Dla naszego zespo³u by³ to te¿ czasach by³o rzadkim wydarze- rem w sobotê, a w niedzielê rozpo-
pewnego rodzaju historyczny start, niem, do tego stopnia, ¿e nasze kie- czyna³y siê boje.
bo PZSzach dwukrotnie zrezygno- rownictwo w osobach kierownika
wa³ z udzia³u naszej dru¿yny w eli- Romualda Freya, zreszt¹ nie znaj¹- ¯ycie p³ata figle, mimo zmêczenia
minacjach DME i teraz po czterolet- cego ¿adnego obcego jêzyka, co ni- i os³abienia gra³em œwietnie i na do-
niej przerwie znów polska repre- kogo wtedy nie dziwi³o (wyje¿d¿a³ bitek szczêœliwie, co zapisujê, jako
zentacja stanê³a w szranki, podej- te¿ jako delegat na Kongresy jeden z paradoksów królewskiej
muj¹c próbê awansu do fina³u, co FIDE!) oraz kapitana zespo³u Stefa- gry. Wiadomo, ¿e zdrowy szachista
dotychczas nie uda³o ¿adnej z na- na Witkowskiego, wpakowa³o wizy nigdy nie przegra partii, ale „chory“
szych poprzednich ekip. Na starcie, ca³ej ekipy do walizek, które odbie- mo¿e wygraæ. Oczywiœcie po domo-
w szeœciu grupach eliminacyjnych ra siê zwykle po przejœciu kontroli wej analizie partii troszkê obni¿y-
pojawi³y siê 24 zespo³y w najsilniej- paszportowej. Na kontroli granicz- ³em ocenê swojej gry, ale z wyniku
szych sk³adach. Wtedy nie bawiono nej zorientowano siê w tej nietypo- 4,5 p. z 5 partii by³em dumny, bo by³
siê w openy, faworyzuj¹ce fuszer- wej sytuacji i jeden z kierowników to najlepszy wynik na V szachowni-
skie zespo³y, tylko walczono w emo- po d³ugich pertraktacjach uda³ siê cy. Wraz z Lotharem Vogtem NRD
cjonuj¹cych eliminacjach o awans do miejsca odbierania baga¿u, przy- (te¿ 4,5 p. z 5), jako jedyni mieliœmy
do fina³u, jak to ma obecnie miejsce niós³ walizkê, na szczêœcie z wizami 90% rezultaty w DME.
w wielu dziedzinach sportu. Wspó³- i takim to trafem znaleŸliœmy siê
czesne œwiatowe i kontynentalne w Aarhus, drugim co do wielkoœci Nasz¹ reprezentacjê ze wzglê-
szachy zosta³y praktycznie pozba- miastem Danii. dów taktycznych ustawiono w ta-
wione sukcesu, jakim jest awans do kiej kolejnoœci: IM W³odzimierz
fina³u, nag³aœniany w prasie i telewi- Inna rzecz, ¿e niezbyt dobrze Schmidt 3,5 p. (z 6); IM Jerzy Ko-
zji ca³ego œwiata. FIDE i poszcze- znios³em podró¿ samolotem do Ko- stro 4 p. (z 6); IM Jacek Bednarski
gólne federacje cz³onkowskie znisz- 3,5 p. (z 5); Andrzej Filipowicz 4,5
czy³y podstawowy element sportu,
jakim s¹ eliminacje, pó³fina³y i fina³.

W naszej III grupie na starcie sta- 1971 DME Aarhus. Zbigniew Doda, Jacek Bednarski, W³odzimierz Schmidt,
nê³y 4 dru¿yny: faworyt, zespó³ Krzysztof Pytel, Romuald Frey, Witold Balcerowski, Romuald Gr¹bczewski,
NRD, zdobywca br¹zowego medalu
DME w 1970 r. oraz Dania, Finlan- Andrzej Sydor, Jerzy Kostro, Stefan Witkowski i Andrzej Filipowicz
dia i Polska. Do fina³u DME awan-
sowa³a tylko jedna dru¿yna, a o ko-
lejnoœci miejsc decydowa³y ma³e
punkty, przy ich równoœci punkty
meczowe, a trzecim tie-breakiem
by³y punktowane zwyciêstwa na po-
szczególnych deskach: na I - 56 p.
na II - 54 p. i dalej 52 p., 50 p., 50 p.
(IV i V - identyvcznie punktowane),
48 p., 46 p. i 44 p. Tempo gry:
40/2,5h oraz 16/1h w dogrywkach.
Rundy 15:00 - 20.00, dogrywki 9:00

20 magazyn SZACHISTA styczeñ 2017

Szachowe epizody AF (85)

1971 DME Aarhus 1971 DME Otwarcie. Romuald Gr¹bczewski, Andrzej Filipowicz
Autografy reprezentantów Polski Jerzy Kostro,Witold Balcerowski, Jacek Bednarski, Karl Pedersen i Jorn Sloth

p. (z 5); IM Andrzej Sydor 4 p. (z œmy siê z gospodarzami - Dani¹ partiê i wpêdza³ rywala w dwa nie-
6); Romuald Gr¹bczewski 1,5 p. (z i niepodziewanie ulegliœmy 3,5-4,5. doczasy w trakcie partii.
4); IM Zbigniew Doda 2,5 p. (z 5) Na wstêpie Pytel „kopn¹³“ rywala.
i Krzysztof Pytel 3,5 p. (z 6). Rezer- W. Schmidt - B. Larsen
wowi: Witold Balcerowski 2 p. (z 4) K. Pytel - F. Petersen Elim. DME (r.1), Aarhus 1971
i Stefan Witkowski 1 p. (z 1). Elim. DME (r.1), Aarhus 1971
XIIIIIIIIY
Pierwsze dwie deski mia³y byæ XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0
zaporowe, na III-V ustawiono tak- 9q+-+-trk+0 9+-+-+-+-0
tyków, lubi¹cych ryzyko, a na po- 9tr-+nzpp+p0 9-+-+-mk-vL0
zosta³ych deskach „techników“. 9-+-zp-+p+0 9+p+-+-+P0
W gruncie rzeczy stanowiliœmy 9+-zpP+-+-0 9pzP-+p+-+0
niezwykle wyrównany zespó³, co 9n+-+P+-+0 9+-+l+-tR-0
umo¿liwia³o manewrowanie sk³a- 9+-vLQsN-+-0 9-+n+-mK-+0
dem w poszczególnych rundach. 9-zP-+-zPPzP0 9+-+-+-+-0
9tR-+-+RmK-0 xiiiiiiiiy
W okresie turnieju mieliœmy ³ad- xiiiiiiiiy
n¹ pogodê i przed po³udniem space- Druga kontrola w czasie partii, a
rowaliœmy po drugim co do wielko- 18.¤f5 ¤e5? Czarne tak siê wy- nie dogrywki. 42...a3 43.¥g7+
œci mieœcie Danii, wa¿nym portem straszy³y, ¿e nie zagra³y 18...¦e8, ¢f7 44.¥c3 a2 (44...e3+ 45. ¦:e3
morskim i wêz³em kolejowym. Aar- chocia¿ po 19.¤h6+ ¢f8 20.¥h8 (20. ¤:e3 46.¢:e3=) 45.¦g7+ ¢e6 46.
hus, za³o¿one przez Wikingów ok. £f3 f6 21.£g4 ¤:c3 22.£e6 ¢g7) 20... ¦a7 e3+ 47.¢g3 ¢d5 48. h6??
770 roku na wschodnim wybrze¿u f6 21.£h3 czarne te¿ mia³y k³opoty. Remisowa³o 48.¦:a2 ¢c4 49.¥f6 e2
Jutlandii u ujœcia strumienia Aros, 19.¦:a4! ¦:a4 20.¤:e7+ ¢g7 21. 50.¦:c2+ ¥:c2 51.¢f2 itd. 48...¢c4
nazywane wówczas „najmniejszym f4 f6 22.f:e5 f:e5 23.¦e1 ¦a1 49.¥f6 e2 50.¦e7 e1£+ 0-1
du¿ym miastem œwiata“, ma wiele 24.£g3 ¦:e1+ 25.£:e1 £a6 26.
architektonicznych zabytków i œla- h3 £d3 27.¤c6 ¢g8 28.¥d2 £b3 Widz¹c co siê œwiêci musia³em za-
dów po Wikingach. 29.¥h6 ¦e8 30.£f2 £b7 31. £f6 ryzykowaæ i ogra³em Jörna Slotha
£d7 32.¢h2 £c7 33.¥f8! 1-0 w niedoczasie, nie bez trudnoœci.
Ale nas, poza zabytkami zaintere-
sowa³o zupe³nie coœ innego. Miano- Niestety przegrali „zaporowcy“ Obrona holenderska A99
wicie niespotykane w owym czasie Schmidt z Larsenem i Kostro z Ja-
w naszym kraju „Sex shopy” wypo- cobsenem, a tak¿e „technik“ Bal- J. Sloth - A. Filipowicz, Elim.
sa¿one w odpowiednie atrybuty cerowski, którzy mieli dobre pozy- DME (r.1), Aarhus 1971, 1.c4 f5 2.
i liczne „œwierszczyki“, które ogl¹- cje w grze œrodkowej i dali siê g3 ¤f6 3.¤f3 e6 4.¥g2 ¥e7 5.
daliœmy przed rundami. Niektórzy ograæ. Na dobitek Schmidt prze- 0-0 0-0 6.d4 d6 7.¤c3 £e8
postanowili je zakupiæ, ryzykuj¹c za- gra³ kompletnie remisow¹ koñ- Obrona holenderska w klasycznym
rekwirowanie na naszej granicy! cówkê w drugim niedoczasie, bo wariancie by³a moim rezerwowym
Bent Larsen gra³ niezwykle szyb- debiutem, ale nieŸle przygotowa-
Tak „podbudowani“ ruszyliœmy ko, zu¿ywaj¹c nieca³¹ godzinê na nym. Nie lubi³em „kamiennej œcia-
na rywali. W I rundzie zmierzyli-

magazyn SZACHISTA styczeñ 2017 21

Szachowe epizody AF (85)

1971 Aarhus. Bent Larsen, Joern Sloth i Andrzej Filipowicz 1971 DME Aarhus. Bent Larsen i W³odzimierz Schmidt

ny“, z uwagi na stabilne centrum ¥d6 33.¦d1 ¤e8 34.¥f1 ¥e7 ¤g4 20.¥g1 e5 Silniejsze 20...b5 i
ograniczaj¹ce mo¿liwoœci taktyczne 35.¥:b5 ¤d6 36.¦c1 g6 37.¥a4 po 21.f5 (21.h3 £a5 22.h:g4) 21...
8.b3 a5 9.¥a3 ¤a6 10.¦e1 ¦b8 ¤f5 38.¦c8+ ¢g7 39.¦c3 ¢f6 40. ¤ce5 22.¤d5 £a5!? 21.¦:d6 £:h4
11.¦c1 c6 12.¤d2 b5 13.¥b2 g4 ¤d4 0-1 22.¤:h4 ¦ed8 23.¦fd1 Lepsze 23.
¥d7 14.e4 f:e4 Nie podoba³o mi ¤d5! ¥f8 (23...e:f4 24.¦:c6 lub 23...
siê 14...b4 15.¤a4 f:e4 16.¤:e4± ani Nieszczêœcia chodz¹ parami - ¢h8 24.h3) 24.¦:d7 ¦:d7 25.¤f6+.
te¿ 14...£g6 15.e5 ¤g4 16.f3±. 15. NRD pokona³o wysoko Finlandiê 23...¥e8 24.¦:d8 ¦:d8 25.¦:d8
c:b5 c:b5 16.¤d:e4 ¤:e4 17. 6,5-1,5 i wydawa³o siê, ¿e nasze pla- ¤:d8 26.f5 g5 27.¤f3 ¤c6 28.
¤:e4 Powsta³a moja ulubiona dyna- ny awansu s¹ nierealne. W II r. ¥b5 ¢f8 29.¤d5 ¤f6 30.¤c7 ¥d7
miczna pozycja. 17...£f7 18.f4 NRD wygrywa z Dani¹ 5-3, a my 31.¤d2 ¤e8 32.¤d5 ¤d6 33.¥d3
¦fc8 19.d5! ¦:c1 20. ¥:c1 ¤c7?! gromimy Finlandiê 6-2, chocia¿ po-
W¹tpliwa ofiara pionka. Jednak¿e winno byæ 7-1. Mianowicie Roman XIIIIIIIIY
pozycja po 20...¦d8 21.¥e3 e:d5 22. Gr¹bczewski w wygranej koñców- 9-+-+-mk-+0
¤c3 ¤b4 23.a3 ¥f6 24.¤:d5 nie podo- ce, przy odk³adaniu partii, zapisa³ 40 9zp-+l+pvl-0
ba³a mi siê. 21.d:e6 ¥:e6 22.¤:d6 posuniêcie, a nie 41, co oznacza³o 9-zpnsn-+-zp0
£f8 23.f5 ¦d8 24.f:e6 ¦:d6 przekroczenie czasu. Przy wznowie- 9+-+NzpPzp-0
25.£g4 £f6 26.¥h3 £c3 W niedo- niu partii okaza³o siê, ¿e Roman 9-+-+P+-+0
czasie, po dwie minuty na 18 posu- mia³ b³¹d w zapisie w 20 posuniêciu. 9zP-+L+-+-0
niêæ, zak³ada³em, ¿e „oszukam“ ry- 9-zPPsN-+PzP0
wala z uwagi na odkryt¹ pozycjê je- Stosunkowo ³atwo wygra³em 9+-+-+-vLK0
go króla. 27.£e2 ¦d3 28.¥b2 partiê, chocia¿ jej przebieg, z nie- xiiiiiiiiy
£c5+ 29.£f2? Nale¿a³o graæ 29. zbyt klasowym rywalem nie by³
¢h1! £d5+ i teraz po 32.¥f1 czarne powodem do dumy. 33...¤e7?? Po 33...¤e8 nastapi
mia³yby powa¿ne trudnoœci. Ale to 34.g4 i bia³e te¿ zrealizuj¹ przewagê
siê ³atwo mówi po partii, kiedy Obrona Pirca B09 pionka. 34.f6 ¤:d5 35.f:g7+ 1-0
wszyscy s¹ m¹drzy!
A. Filipowicz - R. Gostowski, W III r. pe³na mobilizacja naszego
XIIIIIIIIY Elim. DME (r.2), Aarhus 1971, 1.e4 zespo³u - wa¿ny mecz z NRD. Wpa-
9-+-+-+k+0 g6 2.d4 ¥g7 3.¤c3 d6 4.f4 ¤f6 dam na Lothara Zinna, z którym
9+-sn-vl-zpp0 5.¤f3 0-0 6.¥e2 c5 7.d:c5 £a5 mia³em ujemny bilans +0 =2 -1, po
9-+-+P+-+0 8.0-0 £:c5+ 9.¢h1 ¤c6 10.¥d3 pora¿ce w 1959 r., ale z kolei w wa¿-
9zppwq-+-+-0 Lubi³em graæ tê pozycjê i mia³em j¹ nej dla mnie partii w walce o zwy-
9-+-+-+-+0 dobrze ogran¹. 10...¥d7?! Alterna- ciêstwo w memoriale Rubinsteina
9+P+r+-zPL0 tyw¹ jest aktywniejsze 10...¥g4 11. w Polanicy Zdroju w 1964 r. bez
9PvL-+-wQ-zP0 h3 11...¥:f3 12.£:f3 ¤d7 13.¥d2 ¤b6 wiêkszego k³opotu zremisowa³em.
9+-+-tR-mK-0 14.e5 d:e5 15.¤e4 £d5 z przewag¹
xiiiiiiiiy czarnych, G. Sax - A. Wo³okityn, Obrona sycylijska B21
Bad Wiesse 2001. 11.£e1 ¦ac8
29...¦d2! 30.£:c5 ¥:c5+ 31. 12.¥e3 £a5 13.a3 £c7 14.£h4 L. Zinn - A. Filipowicz, Elim.
¢h1 ¦:b2 i po zabawie. 32.¦c1 b6 15.¦ae1 ¦fe8 16.¤g5 h6 17. DME (r.3), Aarhus 1971, 1.e4 c5
¤f3 £d8 18.¥a6 ¦b8 19.¦d1

22 magazyn SZACHISTA styczeñ 2017

Szachowe epizody AF (85)

1971 A. Sydor, W. Schmidt, J. Kostro, 1971 DME Jerzy Kostro, 1971 DME Aarhus
S. Witkowski, R. Gr¹bczewski i R. Frey Stefan Witkowski i Andrzej Sydor, W. Schmidt i A.Filipowicz

2.f4 d6 3.¤f3 ¤f6 4.¤c3 g6 5. W. Balcerowski - F. Baumbach 86.¦e8 ¦a1 87.¦e7+ ¢f8 88.
¥b5+ ¥d7 6.¥:d7+ £:d7 7.0-0 Elim. DME (r.3), Aarhus 1971 ¦f7+ ¢e8 89.¦d7 ¦h1 90.¦e7+
¤c6 8.d3 ¥g7 9.¢h1 0-0 10.£e1 ¢f8 91.¦f7+ ¢e8 92.¦e7+ ¢f8
XIIIIIIIIY 93.¢d7 ¦d1+ 94.¢e6 Remis
XIIIIIIIIY 9-+r+-+-+0
9r+-+-trk+0 9zp-+-+-+-0 Drugie, rewan¿owe ko³o rozpo-
9zpp+qzppvlp0 9-+-mk-+-zp0 czêliœmy od wysokiego zwyciê-
9-+nzp-snp+0 9+p+p+-+-0 stwa z Dani¹ 6,5-1,5, do czego
9+-zp-+-+-0 9-+-+-zPP+0 przede wszystkim przyczyni³ siê
9-+-+PzP-+0 9+-+-zP-+-0 W³odek Schmidt, wygrywaj¹c
9+-sNP+N+-0 9P+-tR-mK-zP0 czarnymi z pretendentem do koro-
9PzPP+-+PzP0 9+-+-+-+-0 ny szachowej Bentem Larsenem.
9tR-vL-wQR+K0 xiiiiiiiiy
xiiiiiiiiy B. Larsen - W. Schmidt, Elim.
36.h4 (36.e4+-) 36...¢e6 37. DME (r.4), Aarhus 1971,
Lothar powtarza nasz¹ partiê, ale ¢f3 b4 38.h5 a5 39.g5 a4 40.g6
ja zmieniam! 10...¤d4!? Wtedy wy- b3 41.a:b3 a:b3 42.¦b2 ¦c3 43. XIIIIIIIIY
bra³em 10...¦ab8 11.h3 ¤e8 12.f5 ¦g2 (43.¢e2 ¢f6 44.¢d2 d4 45.e:d4 9-+-+-+k+0
¤d4 13.¤:d4 c:d4 14.¤e2 ¦c8 15.c4 ¦h3) 43...¦c2 44.¦g1 ¦c8 45.g7 9zp-+-+p+p0
d:c3 16.¤:c3 e6 17.¥e3 a6 i po 18.£h4 ¢f7 46.¦g6 ¦b8 47.g8£+ ¦:g8 9-+-+-+p+0
mia³em pewne k³opoty, L. Zinn - A. 48.¦b6 ¦g1 49.¦:b3 ¦h1 50. 9sNL+l+-+-0
Filipowicz, Polanica Zdrój 1964. 11. ¢g4 ¦g1+ 51.¢f5 ¦g3 52.¢e5 9P+-zp-+-+0
¤:d4 c:d4 12.¤e2 ¦ac8 13.¤:d4 ¦h3 53.¢:d5 (53.¦b7+ ¢g8 54.¢f6 9+-+Rvl-+-0
e5 14.¤e2 ¦:c2 15.£d1 ¦c6 16. ¦:e3 55.¦g7+ ¢f8 56.¦d7+-) 53... 9-zPrsn-+PzP0
¤c3 ¦e8 17.f5 d5 18.¥g5 d4 ¦:h5+ 54.¢e4 ¦h1 55.f5 (55. 9+-+RmK-+-0
19.¥:f6 d:c3 20.¥:g7 c:b2 21. ¦b7+ ¢f6 56.¦b6+ ¢f7 57.¢e5+-) xiiiiiiiiy
¦b1 ¢:g7 22.¦:b2 Remis, wa¿ny 55...h5 56.¢e5 h4 57.¦b7+ ¢g8
w takim meczu, bo czarnymi!. 58.e4 h3 59.¦b3 h2 60.¦g3+ 31...¤f1! 32.¦:d4 (32.¢:f1 ¥:g2+
¢f8 61.¦g2 ¢e7 62.f6+ ¢f7 63. 33.¢e1 ¥f2X) 32...¥:g2 33.¦d8+
Ca³y mecz zakoñczy³ siê remisem ¦g7+ ¢f8 64.¦h7 ¢g8 65.f7+ ¢f8 ¢g7 34.¥e2 ¤:h2 35.¦1d3 ¥b6
4-4, poniewa¿ nie wykorzystaliœmy 66.¢e6 ¦f1! 67.¦h8+ (67.¦:h2 36.b4 ¥:d8 37.¦:d8 ¥f3 38.¥c4
wielu dobrych pozycji. W³aœciwie ¦f6+ =) 67...¢g7 68.¦:h2 ¦f6+ ¤g4 39.¦e8 ¢f6 40.¥b3 ¦b2
tylko Bednarski, ju¿ po debiucie, 69.¢e5 ¦:f7 70.¦c2 ¦a7 71.¢d6 41.b5 h5 0-1
mia³ z³¹ pozycjê, natomiast Kostro, ¢f7 72.¦c6 ¢e8 73.e5 ¦d7+ 74.
Sydor, Balcerowski i Doda mieli ¢e6 ¦e7+ 75.¢f5 ¦f7+ 76.¦f6 Po powrocie do kraju Schmidt po-
przewagi, ale tylko dwaj pierwsi wy- ¦h7 77.¦a6 ¦h5+ 78.¢e4 ¦h1 kaza³ ten pojedynek w telewizji,
grali. Najwiêksze pretensje mieli- 79.¢d5 ¢e7 80.¦a7+ ¢e8 81. w „Echu stadionu“. Ja te¿ wygra³em
œmy do Balcerowskiego, który gra³ ¢d6 ¦e1 82.¢e6 ¢f8 83.¦f7+ partiê, graj¹c mniej efektownie, ale
á tempo wygran¹ wie¿ówkê. ¢e8 84.¦h7 ¢f8 85.¦h8+ ¢g7 te¿ skutecznie.

magazyn SZACHISTA styczeñ 2017 23

Szachowe epizody AF (85)

cje, aby we wszystkich partiach
graæ na wygran¹, natomiast Stefan
prosi³ nas, aby nikt nie podpisa³ re-
misu bez jego zgody. Mecz by³ nie-
zwykle zaciêty, po 5 godzinach gry
zakoñczy³y siê zaledwie dwie partie.

Zremisowali Jacek Bednarski
i Witlod Balcerowski, ale Witek nie
znalaz³ w niedoczasie wygrywaj¹ce-
go posuniêcia.

1971 DME Aarhus. NN., Zbigniew Doda, Romuald Frey, W³odzimierz Schmidt, M. Boehnisch - W. Balcerowski
Krzysztof Pytel, Witold Balcerowski, Andrzej Sydor, Jerzy Kostro, Jacek Bednarski, Elim. DME (r.6), Aarhus 1971

Andrzej Filipowicz i Stefan Witkowski XIIIIIIIIY
9-+-tr-+-+0
Obrona sycylijska B24 ¦:f7 i bia³e mog¹ siê poddaæ. 26. 9+p+-+-mk-0
¥f4 £d5+ 27.¢h3 ¦af8 28.¦e1 9-snp+nzp-+0
K. Pedersen - A. Filipowicz, ¦f5 29.¥:e5 ¥:e5 30.c4 £:c4 31. 9zp-vl-zp-zPp0
Elim. DME (r.4), Aarhus 1971, 1.e4 ¤:d3 ¦h5+ 32.£:h5 (32.¢g2 £c6+ 9P+-+P+-+0
c5 2.¤c3 Nigdy nie obawia³em siê 33.¢g1 ¥d4+) 32...g:h5 33.¤:e5 9sNPzP-+PzP-0
zamkniêtego wariantu sycylijskiej. £:b4 34.¦ad1 a5 35.¦e3 a4 9-vL-+K+-+0
2...¤c6 3.g3 g6 4.¥g2 ¥g7 5.d3 36.¦d7 £c5 37.¦e4 £c1 (37... 9+-+L+R+-0
e6 6.¥e3 ¤d4 7.¤ce2 d6 8.c3 £f2!) 38.¤f7+ ¦:f7?! (38...¢g8 39. xiiiiiiiiy
¤c6 9.f4 ¤ge7 10.¤f3 £a5 Wiele ¦f4 £c6-+) 39.¦:f7 £c8+ 40. ¢h4
lat póŸniej grano 10...b6 11.0-0 0-0 (40.¢g2 £c2+ 41.¢f3 £b3+) 40... 30...f:g5 Wygrywa³o 30...h4
12.£d2 ¥b7 13.g4 f5 14.g:f5 e:f5 15. a3?! (40...b5 41.¢:h5 a3 42. ¦ee7 31.g:f6+ ¢:f6 32.f4 (32.g:h4 ¤f4+
¤g3 £d7=, J. Hjartarson - M. Petur- £g8) 41.¦ee7 £g4X 33.¢e1 ¤d3+) 32...h:g3 33.f:e5+ ¢e7
sson, Reykjavik 1992. 11.0-0 d5 34.¦f3 g2 itd. 31.¤c2 h4 32.c4
12.a3 0-0 13.b4 c:b4 14.a:b4 Nasi konkurenci NRD wygrali ze ¤d7 33.¤e3 h:g3 34.¤f5+ ¢g6
£c7 15.£b3 b6 16.¤fd4 ¥b7 17. s³absz¹ Finlandi¹ 6-2. Stan tabeli po (34...¢f6 35.¤:g3 ¤f4+ 36.¢d2 ¥b4+
f5 d:e4 18.f:e6 e:d3 19.¥f4 Bia- IV r.: NRD 21,5 p., Polska 20 p.; Da- 37.¢c1 ¤c5 -/+) 35.¤:g3 ¤f4+ 36.
³e mog³y siê wdaæ w „bijatykê“ po nia 13,5 p. i Finlandia 9 p. Nadro- ¢d2 ¥b4+ 37.¢c2 ¦h8 38.¢b1
19.e:f7+ ¢h8 20.¤e6 £e5± 21.¥d4 biliœmy tylko po³ówkê, ale zdener- ¦h2 39.¥c2 Nale¿a³o kontynu-
¤:d4 22.¤2:d4 £e3+ 23.¢h1 ¥:g2+ 24. wowaliœmy niemieck¹ ekipê, co od- owaæ partiê po 39…¢f6, ale system
¢:g2 £e4+ 25.¢g1 ¥h6 i w takich po- bi³o siê na ich grze w kolejnej run- nerwowy Witka nie wytrzymywa³
zycjach by³em przekonany, ¿e znaj- dzie z Dani¹, z któr¹ tylko zremiso- decyduj¹cych partii. Remis
dê jakiœ cios, a w „najgorszym razie“ wali 4-4, mimo ¿e Wolfgang Uhl-
kontynuacjê, która wystarczy do wy- mann pokona³ Benta Larsena. Szeœæ od³o¿onych partii dwie
granej. 19...£c8 20.e:f7+ ¢h8 lepsze moja i Kostro, dwie remiso-
21.¤:c6 ¤:c6 22.¤c1!? £d7 Widz¹c co siê dzieje na s¹sied- we Schmidta i Dody i dwie trudne
23.¥d2 nich deskach, nasz zespó³ zmobili- do obrony Pytla i Sydora. Dru¿yna
zowa³ siê i rozgromi³ Finlandiê 6-2, analizowa³a przez ca³¹ noc, aczkol-
XIIIIIIIIY przy czterech remisach. wiek ja po kilku godzinach posze-
9r+-+-tr-mk0 d³em spaæ, aby zachowaæ œwie¿oœæ
9zpl+q+Pvlp0 w dogrywce. Niestety Zbyszek
Doda siedzia³ do koñca i by³ tak
9-zpn+-+p+0 Do dru¿yny wszed³ kapitan Ste- sko³owany dziesi¹tkami wariantów
9+-+-+-+-0 fan Witkowski i wygra³ z Alvirtem. przytaczanymi g³ównie przez Bed-
9-zP-+-+-+0 Ja dosta³em „wolne“, aby przygo- narskiego, ¿e na pó³ godziny przed
9+QzPp+-zP-0 towaæ siê na Lothara Zinna w dogrywk¹ zada³ Jackowi s³ynne ju¿
9-+-vL-+LzP0 ostatniej rundzie. pytanie - „Powiedz Jacku, jaki mam
9tR-sN-+RmK-0 wykonaæ pierwszy ruch?“. W tej sy-
xiiiiiiiiy W VI r. wystarcza³ nam remis tuacji nic dziwnego, ¿e ranne do-
z Niemcami, poniewa¿ wyprzedzali- grywki zaczê³y siê pechowo od po-
23...¤e5 24.£d1 ¥:g2 25.¢:g2 œmy ich niespodziewanie o pó³ ra¿ki Dody.
punktu. Niemcy otrzymali instruk-

24 magazyn SZACHISTA styczeñ 2017

Szachowe epizody AF (85)

L. Vogt - Z. Doda ³em siê te¿ nad wariantem 9.e5 d:e5 Sydora, walcz¹cego z Lutzem Espi-
Elim. DME (r.6), Aarhus 1971 10.d:e5 ¤d5 11.¥:d5 c:d5 12.¤:d5 giem. Obaj zawodnicy co chwila
£a5+ 13.£d2 £:d2+ 14.¥:d2 ¤:e5 15. wstaj¹, graj¹ niezwykle nerwowo,
XIIIIIIIIY ¤:e5 ¥:e5 16.¤:e7+ ¢g7 17.¤:c8 ¥:b2 obserwowani przez obie ekipy.
9-+-+-+-+0 18.¦b1 ¥a3 19.¦b3 ¥c5 20.¦:b7
9+-+-+p+-0 ¦a:c8, ale realizacja pionka przewagi L. Espig - A. Sydor
9p+-+k+pzp0 by³aby bardzo trudna. 9...e5 10. Elim. DME (r.6), Aarhus 1971
9+p+-sn-+-0 d:e5 d:e5 11.¥e3 ¤h5 12.¦fd1
9-zP-sNK+P+0 ¤f4 13.£f1 ¤b6 14.¥c5 ¦d8 15. XIIIIIIIIY
9+PzP-+-+P0 ¦:d8+ Rozwa¿a³em te¿ interesuj¹ce 9-+-+-+-+0
9-+-+-+-+0 poœwiêcenie 15.¥:f7+!? ¢:f7 16.¤g5+ 9zp-+rwqp+k0
9+-+-+-+-0 i teraz 16...¢g8 17.¥:b6 £:b6 18.£c4+ 9-zpR+-+p+0
xiiiiiiiiy bia³e wygrywaj¹, ale znalaz³em dla 9+P+pzP-+p0
czarnych mia³y silne posuniêcie 9P+-wQ-zP-+0
41...¢d6 42.¤e2 ¤c6 43.¤f4 16...¢e8! 17.a5 ¦:d1 18.¦:d1 ¤d7 19. 9+-+-+-zPP0
a5?! Po co? Wyczerpany analiz¹ £c4 ¤:c5 20.£g8+ ¥f8 21.¦d8+ ¢:d8 9-+-+-+K+0
Zbyszek zaczyna wykonywaæ „ak- 22.£:f8+ ¢d7 23.£g7+ ¢d6 24.¤f7+ 9+-+-+-+-0
tywne“ posuniêcia, zamiast staæ z remisem. 15...£:d8 16.¦d1 £e8 xiiiiiiiiy
w miejscu. 43...¤e5 44.¤e2 ¢e6 17.a5 ¤d7?! (17...¤:c4!? 18.£:c4
45.¤d4+ ¢d6. 44.b:a5 ¤:a5 45. ¥e6) 18.¥d6 h6 19.¤e2 ¤e6 20. 44.¦c8 Zapisane posuniêcie.
b4 Teraz pionek b5 jest s³aboœci¹. £e1 ¤ec5 21.¤c1 b5 22.¥a2! Espig nie zdecydowa³ siê na bardzo
45...¤c4 46.¤e2 ¤d2+ 47.¢d3 ¤b7 23.b4! ¤:d6 24.¦:d6 c5!? silne 44.f5, bo chcia³ ale wygraæ bez
¤f3 48.¢e3 ¤g5 49.h4 ¤e6 50. 25.b:c5 ¤:c5 26.¦:g6 ¥e6 27. ryzyka, z uwagi na lepsz¹ pozycjê.
¢e4 ¤c7 51.¤d4 Bia³e zyska³y ¥:e6 ¤:e6 28.¦g3 ¦c8 29.c3 ¤f4 44...¦c7 45.¦:c7 £:c7 46.£:d5
przewagê. 51...¢e7 52.¢e5 f6+ 30.¤h4 ¢h7 31.¤f5 ¥f8 32.£d1 £c2+ 47.¢f3 £c3+ 48.¢e2 ¢g7
53.¢e4 ¢f7 54.¤e2 ¢g7? (54... ¦c6 33.¢h2! Likwiduje groŸbê 49.£d3 £a1 50.h4 Espig za
¢e7 55.¤f4 g5 56.h:g5 h:g5 57.¤d5+ ¤e2+. 33...a6 34.¤h4 £c8 35. wszelk¹ cenê musi wygraæ i oddaje
¤:d5 58.¢:d5 ¢d7 59.¢d4+-) 55.¢d4 ¤a2 ¦c4 36.£f3 £e6 37.¤f5 ¤g6 pionka, ale Sydor gra czujnie 50...
f5 56.g:f5 g:f5 57.¢e5 ¢g6 58. 38.¤e3 ¦c6 39.¤d5 ¥e7 40. £:a4 51.¢f3 £b4 52.¢e3 ¢h7
¤f4+ ¢f7 59.¢:f5 ¤e8 60.¢e5 ¤f6 ¤ab4 ¦c4 53.f5 £e1+ 54.¢f4 £c1+ 55.¢e4
61.¢d4 ¤d7 62.¢d5 ¢f6 63.¢c6 £h1+ 56.¢d4 £g1+ 57.¢d5
¤e5+ 64.¢:b5 ¢f5 65.¤g2 ¢g4 XIIIIIIIIY £c5+ 58.¢e4 £b4+ 59.¢e3 £e1+
66.c4 h5 67.c5 ¢g3 68.c6 ¤f7 9-+-+-+-+0 60.¢f4 £c1+ 61.¢e4 £h1+ 62.
69.¢c5 ¤d8 70.c7 ¤e6+ 71.¢d6 9+-+-vlp+k0 £f3 £b1+ 63.¢e3 £c1+ 64.¢f2
¤:c7 72.¢:c7 ¢:g2 73.b5 1-0 9p+-+q+nzp0 £c2+ 65.¢g1 £c5+ 66.¢h2 £:b5
9zPp+Nzp-+-0 Teraz szala gry przechyli³a siê
Po czym planowane zwyciêstwa 9-sNr+P+-+0 w kierunku czarnych, ale Sydor
Kostry i moje nie pocieszy³o na- 9+-zP-+QtRP0 s³usznie podpisuje remis i wpada
szego zespo³u, chocia¿ da³o to 9-+-+-zPPmK0 w nasze objêcia. Remis
chwilowe prowadzenie w meczu. 9+-+-+-+-0
xiiiiiiiiy Prze¿ywa³em wielk¹ radoœæ wraz
Obrona Nowoczesna B06 dru¿yn¹, bo znaleŸliœmy siê w fii-
41.£f5! Bardzo silne zapisane nale ME, wœród najlepszych oœmiu
A. Filipowicz - L. Zinn, Elim. posuniêcie, chocia¿ wygrywa³o te¿ zespo³ów! Wyniki eliminacji
DME (r.6), Aarhus 1971, 1.e4 g6 41.¤:a6! ¥h4 42.¦g4 h5 43.¦:h4 ¤:h4 DME: Polska 30 p.; NRD 29,5 p.,
2.d4 ¥g7 3.¤c3 c6 Czarne prowo- 44.£:h5+ £h6 45.£:h6+ ¢:h6 46.¤ac7 Dania 22,5 p. i Finlandia 14 p.
kuj¹ posuniêcie 4.f4, aby odpowie- ¦a4 47.a6 ¤g6 48.¤b6 ¦a3 49.¤c8 itd.
dzieæ 4...d5, praktycznie wymusza- 41...¥h4 42.¦g4 ¥d8 (42...£:f5 W „nagrodê“ za doskona³y wy-
j¹c 5.e5. Dalszy plan czarnych jest 43.e:f5 ¦:g4 44.h:g4 ¤f4 45.¤:f4 e:f4 nik wracaliœmy do Warszawy po-
prosty - zagranie goñcem na g4 lub 46.¤:a6 ¥d8 47.¤b4 ¥:a5 48.¤d5 h5 ci¹giem, co nie by³o entuzjastycz-
f5 i ustawienie pionków w struktu- 49.¢h3 ¢h6 50.¢h4 h:g4 51.¢:g4 ¥d8 nie przyjête przez cz³onków ekipy.
rze partii francuskiej, ale bez za- 52.¢:f4 ¥g5+ 53.¢e4+-) 43.¤:a6
mkniêtego goñca na polu c8. 4.¤f3 ¥:a5 44.¤f6+ ¢g7 45.¦:g6+! 1-0 W wielu dziennikach w Polsce
Wybra³em inn¹ kontynuacjê, zwi¹- ukaza³y siê obszerne informacje
zan¹ z szybkim rozwojem figur Z niepokojem patrzyliœmy na o naszym sukcesie. Porównywano
4...d6 5.h3 £c7 6.a4 ¤d7 7.¥c4 przebieg innych partii. Przegrywa go do awansu, do fina³u olimpiad
¤gf6 8.£e2 0-0 9.0-0 Zastanawia- Pytel i teraz czekamy na Andrzeja w latach 1964 i 1968.

magazyn SZACHISTA styczeñ 2017 25

Andrzej Filipowicz - wspomnienia Organizatorem turnieju by³ znany
dzia³acz Ervin Kupka, a arbitrem A.
Szachowe epizody(86) Grosse. Graliœmy w Domu Kultury
tempem 40 pos./2,5h i w dogryw-
VIII Miêdzynarodowy turniej niach klubowych. Wszystkie te za- kach 16 pos./1h. Rundy odbywa³y
wody by³y doskonale zorganizowa- siê w godz. 15:00-20:00 (dwie ostat-
Zinnowitz, 15-28 IX 1971 ne i dlatego z przyjemnoœci¹ jecha- nie rundy - rano), a dogrywki 8:30-
³em na tradycyjny turniej do Zinno- 12:30, czyli 9 godzin dziennie gry
Po powrocie z Danii czeka³ mnie witz, znanego uzdrowiska, po³o¿o- i naturalnie bez dnia wolnego. Jed-
wyjazd na turniej miêdzynarodowy nego na wyspie Uznam, niedaleko nak¿e z uwagi na nieparzyst¹ liczbê
do NRD, czyli do Niemieckiej Repu- Œwinoujœcia. Najwa¿niejszy by³ jed- uczestników pojawi³ siê dzieñ wol-
bliki Demokratycznej, po niemiec- nak termin turnieju, przed pocz¹t- ny, dla mnie w III rundzie, który
ku DDR (Deutsche Demokratische kiem kolejnego roku akademickie- spêdzi³em na wycieczce do Wolgast,
Republik), co niekiedy w Polsce pa- go, co przy pracy na Politechnice nad piêkne jezioro Wolgastsee, po-
rafrazowano, jako Deutsche Dra- Warszawskiej odgrywa³o istotn¹ ³o¿one blisko polskiej granicy na
matische Republik. W naszym kra- rolê. Tym razem, po raz pierwszy, wyspie Uznam. W owych czasach
ju, po czarnych latach 50-ych, nie i jak siê okaza³o ostatni, pojecha- nie by³o tam przejœcia granicznego.
zapominaj¹c o koñcowych latach ³em na zagraniczny turniej z ¿on¹, Z kolei Burkhard Malich spêdzi³
40-ych XX wieku, mo¿na by³o mniej co jak wszyscy szachiœci wiedz¹ dzieñ wolny graj¹c dla kibiców par-
wiêcej poczynaj¹c od lat 60-ych, ma wiele plusów i analogicznie mi- tiê na szachach ogrodowych, które
w zasadzie bezkarnie, ale bez prze- nusów. W moim przypadku domi- wówczas by³y rzadkoœci¹ w Polsce.
sady(!), opowiadaæ ró¿ne dowcipy, nowa³y „plusy dodatnie“.
nawet o zabarwieniu politycznym. Brak dnia wolnego by³ handica-
Naturalnie by³o pewne ryzyko przy Do Berlina dotarliœmy samolo- pem dla gospodarzy, którzy szyb-
opowiadaniu dowcipów typu, ¿e po tem, a na lotnisku czeka³ na nas tre- ko remisowali miêdzy sob¹ - tu
dojœciu do wieku 65 lat ZSRR pój- ner ekipy NRD. Udaliœmy siê na prym wiód³ Artur Hennings, który
dzie na emeryturê (1917-1972), po- obiad do restauracji „Warszawa“ podpisa³ remisy ze wszystkimi ro-
tem przesuniêto „wiek emerytalny“ oraz zobaczyliœmy chlubê NRD - dakami. Natomiast cudzoziemcy
na 70 lat (1917-1987) i wreszcie s³ynny Plac Aleksandra, nazwany musieli toczyæ z gospodarzami za-
praktycznie trafiono z wiekiem 75 tak przed wiekami na czeœæ cara ciête wielogodzinne boje - tu, dla
lat, bo w grudniu 1991 r. rozwi¹za- Rosji Aleksandra I. Niestety nie odmiany, nieszczêœnikiem by³ Vla-
no Zwi¹zek Socjalistycznych Repu- uda³o nam siê wjechaæ na wie¿ê te- stimil Jansa, który w œrodku tur-
blik Radzieckich. Drugi ówczesny lewizyjn¹. Po obiedzie pojechaliœmy nieju gra³ przez piêæ dni z rzêdu po
dowcip na podobny temat, w zwi¹z- na dworzec, sk¹d czeka³a nas 5 go- 9 godzin dziennie! Niemcy wygrali
ku z nap³ywem wielu Chiñczyków dzinna jazda autobusem do Zinno- z cudzoziemcami 23-19.
do ZSRR, to „Komunikat Agencji witz. W owych czasach ka¿dy wy-
TASS w 2000 roku“, który mia³ jazd zagraniczny by³ po³¹czony Wyniki: IM Malich Burkhard
brzmieæ -- „Na granicy fiñsko-chiñ- z elementami turystycznymi i sza- (NRD 2450) 8 p. (z 12); KuŸmin
skiej spokój“. chiœci w wolnym czasie zapoznawa- Gennadij (ZSRR 2560) i Knaak Ra-
li siê z zabytkami i atrakcjami kraju iner (NRD 2300) po 7,5 p.; GM Uhl-
Inna rzecz, ¿e Niemcy, mieszka- organizuj¹cego turniej. mann Wolfgang (NRD 2570) 7 p.;
j¹cy w NRD ¿yli na znacznie wy¿- IM Osnos Wiaczes³aw (ZSRR 2540),
szym poziomie, ni¿ w innych „De- Nagrody w turnieju by³y wysokie, IM Hennings Artur (NRD 2450)
moludach“ (krajach tzw. Demokra- jak na owe czasy: I - 1.500 marek i Vogt Lothar (NRD 2390) po 6,5 p.;
cji Ludowej), poniewa¿ ten kraj, ja- NRD; II - 1.200; III - 800; IV - 600; Filipowicz Andrzej (2410) i Partos
ko „buforowy“ by³ w znacznym V - 400, VI - 200 i VII - 100 marek, Carol (ROU 2420) po 5,5 p.; IM
stopniu wspomagany przez ZSRR kilkakrotnie wy¿sze ni¿ w Polsce. Kluger Gyula (HUN 2400) i IM Lie-
i inne kraje obozu socjalistyczne- Oficjalnie marka NRD odpowiada³a bert Heinz (NRD 2420) po 5 p.; IM
go, aby pokazaæ „kapitalistom“ wtedy marce RFN 1-1, w praktyce Jansa Vlastimil (CSRS 2450) 4 p.;
z Bonn (stolica Republiki Federal- na czarnym rynku 1 marka NRD = Espig Lutz (NRD 2460) 3,5 p.
nej Niemiec), ¿e w socjalizmie lu- 0,2 marki RFN. Oczywiœcie marek
dziom wiedzie siê znakomicie. NRD nie wolno by³o wywoziæ, ale Turniej mia³ Ra=2448 p., czyli by-
na miejscu by³o wiele atrakcyjnych ³a to VIII kat. FIDE (prawie IX)
Poprzednio by³em kilkakrotnie rzeczy, trudnych do nabycia w Pol- i norma na IM wynosi³a 6,5 p., a na
w NRD, przede wszystkim na me- sce, z uwagi na jedn¹ ze znanych so- GM - 8,5 p. (nikt nie wype³ni³!!). Dla
czu miêdzypañstwowym NRD -Pol- cjalistycznych zasad - zasadê porównania turniej w Polanicy Zdro-
ska w 1959 r., na olimpiadzie w Lip- wiecznego niedostatku! ju w 1971 roku mia³ œredni ranking
sku w 1960 r. oraz na kilku spotka- tylko 2389, czyli zaledwie VI kat.

20 magazyn SZACHISTA luty 2017

Szachowe epizody AF (86)

Zinnowitz 1971. Zinnowitz 1971: Andrzej Filipowicz, Gennadij KuŸmin, Wiaczes³aw Osnos,
Moja ma³¿onka przy zejœciu Carol Partos, Rainer Knaak, Lutz Espig, Vlastimil Jansa, Burkhard Malich,
Lothar Vogt, Artur Hennings, Heinz Liebert, Wolfgang Uhlmann i Gyula Kluger
na szerok¹ piêkn¹ pla¿ê

Turniej zgromadzi³ ca³¹ czo³ówkê ¦ac1 £b6 20.¥f2 £:b5 21.¥:b5 A. Filipowicz - G. Kluger
NRD, olimpijczyków z KDL oraz ¤d5 22.¦fd1 ¤e3 23.¥:e3 d:e3 Zinnowitz (r.8) 1971
Gennadija KuŸmina, uczestnika 11 24.b3 ¦ad8 25.¥d3 ¥b2 26.¦c2
fina³ów mistrzostw ZSRR (br¹- ¥d4 27.¢f1 ¥b6 Remis XIIIIIIIIY
zowego medalistê w 1972 r. 9rtr-+-+k+0
i srebrnego w 1973 r.). PóŸniej kontynuowa³em ciekawe 9+-+-+pzpp0
remisowe partie, w których niewie- 9-+-zp-+-+0
Turniej zacz¹³em nienadzwyczaj- le dzieli³o mnie od zwyciêstw. 9+-+-zp-+-0
nie (1,5 p. z 4), zmêczony nerwo- 9p+Pzp-+-+0
wymi pojedynkami w Aarhus i d³u- Obrona Caro-Kann B12 9zP-+P+-zP-0
gimi podró¿ami. Przebieg moich 9-+-+PzP-zP0
partii by³ ciekawy, ale... L. Espig - A. Filipowicz, Zin- 9tRR+-+-mK-0
nowitz (r.5) 1971, 1.e4 c6 2.d4 xiiiiiiiiy
Obrona sycylijska B54 d5 3.e5 c5 4.d:c5 ¤c6 5.¥f4
e6 6.¤d2 ¥:c5 7.¤b3 ¥e7 (7... Wymieni³em co siê da³o i przesze-
A. Filipowicz - W. Osnos, Zin- ¥b6 8.£g4 ¢f8) 8.¤f3 d³em do lepszej wie¿ówki, ale nie
nowitz (r.4), 1971, 1.e4 c5 2.¤f3 wygra³em. 25.¦b4 ¢f8 26.¦ab1
¤c6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 d6 5.¤c3 XIIIIIIIIY ¦:b4 27.¦:b4 ¢e7 28.¢g2 ¦a5
e5 6.¤f5 ¥:f5 7.e:f5 £d7 8.¤d5 9r+lwqk+ntr0 29.¦b7+ ¢e6 30.g4 h6? (30...d5
¤ge7 9.f6 ¤:d5 10.f:g7 ¥:g7 11. 9zpp+-vlpzpp0 31.c:d5+ ¦:d5 32.¦a7 ¦c5 33.¦:a4
£:d5 0-0 12.c3 Wspó³czeœnie, w 9-+n+p+-+0 ¦c2 34.¢f3+/=) 31.¢f3 g6 32.h4
partii E. Gasanow - A. Mojsiejenko, 9+-+pzP-+-0 f6 33.¦g7 Dobre te¿ 33.¦h7 h5
A³uszta 2002 grano 12.¥d3 ¤e7 9-+-+-vL-+0 34.g:h5 g:h5 35.¦:h5 ¦a8 36.¦h7 itd.
13.£b3 d5 14.¥g5 ¤c6 15.c3 £g4 16. 9+N+-+N+-0 33...g5 34.h:g5 h:g5 35.¢e4
h4 e4 17.¥e2 £:g2-/+. 12...¤e7 13. 9PzPP+-zPPzP0 Gra³em na mata na œrodku deski.
£b5 £c7 14.¥e2 d5 15.0-0 f5 9tR-+QmKL+R0 35...¦a8 36.e3 d:e3 37.f:e3
16.¥e3 ¢h8 xiiiiiiiiy ¦h8 38.d4 e:d4 39.e:d4 d5+
40.c:d5+ ¢d6 41.¦a7 ¦e8+ 42.
XIIIIIIIIY 8...g5 9.¥g3 ¤h6 10.¤fd4 ¢d3! Zapisane posuniêcie. Znacz-
9r+-+-tr-mk0 ¤f5 11.¤:f5 e:f5 12.f4 h5 13. nie lepsze by³o 42.¢f5 ¦e3 43.¦a6+
9zppwq-sn-vlp0 f:g5 ¥:g5 14.h4 ¥e3 15.£f3 (43.¦:a4 ¦f3+ 44.¢g6 ¢:d5 45.¦b4
9-+-+-+-+0 £b6 16.¥f2 Przyj¹³em propozy- ¦g3 46.a4 ¦:g4 47.a5 ¦e4) 43...¢:d5
9+Q+pzpp+-0 cjê remisu, chocia¿ po zakoñcze- 44.¦a5+ ¢d6 45.¢:f6 ¦:a3 46.¢:g5,
9-+-+-+-+0 niu gry trochê ¿a³owa³em. Nie choæ czarne maj¹ 46...¢c6 z szansa-
9+-zP-vL-+-0 s³usznie, bo przewadze czarnych mi na remis, podobnie jak w partii.
9PzP-+LzPPzP0 trudno mówiæ po 16…¥:f2+ (16... 42...¦e1 43. ¦a6+ ¢:d5 44.¦:f6
9tR-+-+RmK-0 d4 17.¥:e3 d:e3 18.0-0-0 ¥e6 19. ¦a1 45.¦f5+ ¢d6 46.¦:g5 ¦:a3+
xiiiiiiiiy ¢b1 ¤:e5 20.£f4 ¤g6 21.£a4+ 47.¢e4 ¦a1 48.¦g6+ ¢e7 49.
¢f8=) 17.£:f2 £:f2+ 18.¢:f2 ¤:e5 19. ¢d5 a3 50. ¦e6+ ¢d7 51.¦a6 a2
17.f4!? d4 18.c:d4 e:d4 19. ¦d1 ¥e6 20. ¤d4 f4 21.¦e1 ¤c6 itd. 52.¦a7+ ¢c8 Remis

magazyn SZACHISTA luty 2017 21

Szachowe epizody AF (86)

Burkhard Malich i szachy ogrodowe Zinnowitz 1971. Dom kultury - Miejsce rozgrywek.

Wreszcie wygra³em z Liebertem skaæ 2 p. na dystansie Malich - Uhl- 15.¤:d4 ¥:d4 16.c:d4 ¥d7 17.
i Jans¹ i odrobi³em straty. mann - Vogt. Bior¹c pod uwagê wy- ¥:d5?! (17.£e5) 17...e:d5 18.£h5
soki poziom rywali zdecydowa³em ¦fe8! 19.¥e3 (19.£:d5 ¥h3 20.¦d1
Obrona sycylijska B02 siê na ryzykown¹ grê. W partii ¦ad8 -/+) 19...£:b2 20.¦ab1 £:a2
z Malichem ofiarowa³em pionka 21.¦:b7 Inicjatywa nie warta pion-
A. Filipowicz - V. Jansa, Zin- i po ostrym starciu od³o¿y³em partiê ka, ale czarnym zosta³o niewiele
nowitz (r.10) 1971, 1.e4 ¤f6 2.e5 w znacznie gorszej pozycji. czasu. 21...¥e6 22.¥f4 £a6 23.
¤d5 3.¤c3 ¤:c3 4.d:c3 d6 5.¥f4 ¦fb1 £d3 24.¥e5 a5 25.¦1b6
g6 6.£e2 ¥g7 7.0-0-0 0-0 8.h4 Nastêpnego dnia rano (XII run- £f5 26.£:f5 ¥:f5 27.¦b8 a4 28.
¤c6 9.e:d6 c:d6 10. h5 £a5 11. da), w partii z Uhlmannem (uczest- ¦:e8+ ¦:e8 29.¦a6 f6 30.¥f4
h:g6 h:g6 (11...£:a2? 12.£h5) 12. nik 11 olimpiad, 4 turniejów miêdzy- ¦e1+ 31.¢g2 g5?! Maj¹c minutê
a3 ¥e6 13.g3?! ¦fc8 strefowych oraz meczu pretenden- na 10 posuniêæ nie jest ³atwo znaleŸæ
tów w 1971 r.) równie¿ poœwiêci³em 31...¥e4+! 32.¢h3 ¥c2 i czarne po-
XIIIIIIIIY pionka za inicjatywê Kosztem du¿ej winny wygraæ. 32.¥d2 ¦d1 33.
9r+r+-+k+0 straty czasu Uhlmann przeszed³ do ¥e3 g4 34.f3 ¦e1 35.¥f2 ¦a1
9zpp+-zppvl-0 lepszej koñcówki, ale w olbrzymim
9-+nzpl+p+0 „kreowanym“ niedoczasie zastawi- XIIIIIIIIY
9wq-+-+-+-0 ³em mu pu³apkê i zamatowa³em! 9-+-+-+k+0
9-+-+-vL-+0 9+-+-+-+p0
9zP-zP-+-zP-0 Obrona francuska C00 9R+-+-zp-+0
9-zPP+QzP-+0 9+-+p+l+-0
9+-mKR+LsNR0 A. Filipowicz - W. Uhlmann, 9p+-zP-+p+0
xiiiiiiiiy Zinnowitz (r.12) 1971, 1.e4 e6 2. 9+-+-+PzP-0
£e2 Nie najlepsza kontynuacja, ale 9-+-+-vLKzP0
14.f3! ¥:c3 Praktycznie wymu- wymuszaj¹ca praktycznie przejœcie 9tr-+-+-+-0
szone wobec groŸby 15.£h2 i 16. na tory obrony sycylijskiej, unikaj¹c xiiiiiiiiy
£h7+. 15.b:c3 £:a3+ 16.¢d2 obrony francuskiej, która by³a do-
¤d4! 17.£d3 (17.c:d4? £c3+ 18. men¹ szachistów NRD. 2...c5 3. Teraz zdecydowa³em siê na wy-
¢c1 £a1+ 19.¢d2 ¦:c2+!-+) 17... ¤f3 ¤c6 4.c3 ¤f6 5.e5 Logiczniej- tracenie resztek czasu i zostawi³em
¤b5 18.¤e2 ¥c4 19.£e3 ¥:e2 sze by³o 5.g3 ¥e7 6.¥g2 0-0 7.0-0 d6 sobie oko³o 10 sekund na mecha-
20.¥:e2 £:c3+ (20...¦:c3? 21.¥e5! 8.d4 d5 9.e5, chocia¿ po 9...¤e4 czar- nicznym zegarze „Garde“ (na tych
21...d:e5 22.£h6 ¦:c2+ 23.¢e1! £c3+ ne dosta³y dobr¹ pozycjê w partii W. zegarach æwiczy³em ocenê czasu
24.¢f1 e4 25.£h7+ ¢f8 26.£h8+ +-) Zwjagincew - M. Pavlovic, Vrnjacka godzinami!) i zagra³em nerwowe-
21.£:c3 ¤:c3 22.¦de1 e5 23. Banja 2005. 5...¤d5 6.g3 d6 7. go blitza, „dr¿¹c¹“ rêk¹! 36. ¦:f6
¥g5 ¢g7 24.¥d3 f6 Grozi³o 25. ¥g2 Wchodzi³o w rachubê grywane g:f3+ 37.¢:f3 ¥e4+ Uhlmann by³
¦h7+! ¢:h7 26,¥f6! 25.¥h6+ ¢f7 wspó³czeœnie 7.¤a3 ¤:e5 8.¤:e5 d:e5 przekonany, ¿e przekroczê czas i
26.¥e3 ¢g7 27.¦h6 f5 28.¥g5 9.£:e5 £d6 10.£e4 ¤f6 11.¥b5+ ¢d8 te¿ gra³ blitza. 38.¢g4? Lepsze 38.
¤d5 29.¦eh1 ¦h8 30.c4 1-0 z wyrównana gr¹. 7...¥e7 8.0-0 ¢e2 a3 39.¥e3 ¢g7 40.¦a6. 38...
d:e5 9.¤:e5 ¤:e5 10.£:e5 0-0 a3? (38...¦f1!) 39.¥e3 a2?? 40.
Na trzy rundy przed koñcem dla 11.¤a3 ¥f6 12.£e2 £c7 13.d4?! ¥h6! Zakoñczy³em niedoczas,
uzyskania normy IM musia³em uzy- Dyskusyjne oddanie pionka za ini- a przeciwnik partiê! 1-0
cjatywê. 13...c:d4 14.¤b5 £b6

22 magazyn SZACHISTA luty 2017

Szachowe epizody AF (86)

Niestety godzinê póŸniej musia- ¦:e1+ 28.£:e1 £:f3+ 0-1, P. Hilmi - T. XXV Dru¿ynowe MP
³em dogrywaæ z Malichem, a zbyt Sadchev, DM Indii 2011. 11...¤a5
krótka analiza nie pozwoli³a na 12.¤:a5 £:a5 13.£d2 ¥c6 14. Wis³a, 17-24 X 1971
znalezienie obrony. ¥f3 ¦c8 15.¦ad1 e5! 16.f5 £b4
17.b3 h6 18.£d3 0-0 19.g4 Niezbyt du¿o pozosta³o mi czasu,
B. Malich - A. Filipowicz ¦fd8 20.¦f2 d5! Wstêp do niedo- do kolejnych zmagañ szachowych,
Zinnowitz (r.11) 1971 koñczonej kombinacji. 21.e:d5 jakim by³y tradycyjne, ju¿ jubile-
¤:g4! 22.¥:g4 £:g4+ 23.¦g2 £h5 uszowe XXV DMP. Spotkania z
XIIIIIIIIY 24.f6? (24.¦f1=) 24...¥:f6 25.£f1 przyjació³mi, rozmowy, ¿arty, dow-
9-+-+-+-+0 (25.¥b6 ¦d7 26. £e4 ¥:a4 -+) cipy, to by³y nieod³¹czne cechy
9+-+-+k+-0 dawnych ligowych zmagañ. Nie za-
9r+-zppzp-zp0 XIIIIIIIIY brak³o starych wojskowych dowci-
9+n+-+-+-0 9-+rtr-+k+0 pów, nie raz, nie dwa powtarzanych,
9-+-zP-+-+0 9+p+-+pzp-0 jak przysta³o na wojskowy klub,
9zP-+-sn-zPP0 9p+l+-vl-zp0 chocia¿ w naszym klubie w 90% do-
9LvLl+-zP-+0 9+-+Pzp-+q0 minowali cywile.
9+-+-tR-mK-0 9P+-+-+-+0
xiiiiiiiiy 9+PsN-vL-+-0 Przychodzi ¿o³nierz do pu³kowni-
9-+P+-+RzP0 ka i mówi: „Da mi pan wolne pu³-
41.¦:e3 Zapisane posuniêcie. 9+-+R+QmK-0 kowniku, bo teœciowa do nas przyje-
41...d5 42.¥b3 ¦c6 43.a4 ¤d6 xiiiiiiiiy cha³a?“ - „Nie, nie dam“. - „Wie-
44.g4 ¤c4? Po 44...¥:b3 45.¦:b3 dzia³em, ¿e z pana równy goœæ“.
¤c4 46.¥c3 ¦a6 47.a5 ¦a7 by³y szan- 25...¢h8? Tak przepad³a nagro-
se na remis. 45.¥:c4 d:c4 46.a5 da w turnieju i norma na IM. Wy- „Czemu ten pluton tak krzywo
¥d3 47.¥c3 ¢g6 48.¢h2 h5 49. grywa³o 25...¥d7! 26.¤e4 (26.£:f6? stoi?!“ - pieni siê kapral. - „Bo zie-
g:h5+ ¢:h5 50.¦f3 f5 51.¦g3 ¥g4-+) 26...¥h4 27.¥b6 ¥h3-+. 26. mia jest okr¹g³a“ - mówi jeden z ¿o³-
¥e4 52.¥d2 f4 53.¥:f4 c3 54. d:c6 ¦:d1 27.£:d1 £:d1+ 28. nierzy. - „Kto to powiedzia³?!“ - „Ko-
¦g5+ ¢h4 55.¥e3 ¥f3 56.¦g6 e5 ¤:d1 ¦:c6 29.c4 ¥e7 30.¦d2 f5 pernik“. - „Kopernik wyst¹p!“. -
(56...c2 57.¦h6+ ¥h5 58.f4 +-) 57. 31.¦d7 ¦d6 32.¦:d6 ¥:d6 33.c5 „Przecie¿ umar³“. - „Czemu nikt mi
¦:c6 1-0 ¥c7 Nieco lepsze 33...¥f8 34.¢f1 g5 o tym nie zameldowa³“?
35.b4 f4 36.¥d2 ¢g7 i mo¿na stawiaæ
Teraz trzeba by³o wygraæ z Vog- opór. 34.¤c3 g5 35.¤d5 1-0, wo- DMP by³y rozgrywane w zna-
tem, wiêc wybra³em ostry wariant bec 35...¥d8 36.b4 f4 37.¥f2 ¢g7 38. nym szachistom oœrodku ZS
obrony sycylijskiej, ale nie wykorzy- b5 a:b5 39.a:b5 e4 40.c6 b:c6 41.b:c6. „Start“ w Wiœle. Tempo gry te¿ tra-
sta³em szans i uleg³em, podkreœla- dycyjne: 50 pod./2,5h oraz po 20
j¹c mój fatalny bilans czarnymi (1 p. Có¿, ¿ycie szachowe sk³ada siê pos./1h w dogrywkach. Wiele go-
z 6) w tym turnieju. z sukcesów i… pora¿ek. Mo¿na tu dzin gry. Rundy 16:00-21:00, do-
zacytowaæ jedno z powiedzeñ, pasu- grywki 9:00-13:00. Pozosta³e 10
Obrona sycylijska B85 j¹cych do szachistów: „Panowie po- rund graliœmy w osiem dni i dwu-
mó¿cie mi stan¹æ na nogach, upaœæ krotnie mieliœmy po dwie rundy
L. Vogt - A. Filipowicz, Zinno- mogê sam!“. dziennie tj. III i IV oraz Vi i VII. Sê-
witz (r.13) 1971, 1.e4 c5 2.¤f3 dzi¹ g³ównym by³ Stanis³aw Szel¹g.
¤c6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 e6 5.¤c3 Istotny wp³yw na wyniki gospoda-
d6 6.¥e3 a6 7.¥e2 ¥e7 8.f4 £c7 rzy mia³a praca wieloletniego trene- Na starcie stanêli wszyscy naj-
9.0-0 ¤f6 10.a4 ¥d7 11.¤b3 ra kadry Hansa Platza. Zwykle przy- lepsi polscy szachiœci z wyj¹tkiem
Wspó³czeœnie w Indiach grano 11. chodzi³ na salê turniejow¹ 5 minut Jacka Bednarskiego i nic dziwne-
¢h1 h5 12.¥f3 g6 13.£e2 ¤a5 14. przed rozpoczêciem rundy i wycho- go, ¿e wielki propagator szachów
¦ab1 ¤c4 15.¥g1 ¦b8 16.¦fe1 h4 17. dzi³ po jej zakoñczeniu. Przez ca³y w Wiœle prof. Tadeusz Przyby³a
e5 d:e5 18.f:e5 ¤h5 i chocia¿ obiek- czas prowadzi³ notatki dotycz¹ce za- przyprowadza³ na salê zastêpy
tywnie pozycjê mo¿na oceniæ jako chowania przy partii i zwyczajów m³odzie¿y szkolnej.
wyrównan¹, to praktycznie czarne wszystkich cudzoziemców. Po run-
maj¹ prostsz¹ grê. 19.¥:h5 ¦:h5 20. dach analizowa³ z zawodnikami za- Rundê I, pomiêdzy dru¿ynami
¤f3 ¤:b2 21.¦:b2 £:c3 22.¥d4 £c6 23. koñczone i od³o¿one partie. Rano tych samych miast, graliœmy dwa ty-
a5 £d5 24.¥b6?! Bezcelowe posuniê- przygotowywa³ graczy przed rund¹, godnie wczeœniej (3 X 1971). By³ to
cie (silniejsze by³o 24.¦b6 i nie wolno a potem gra³ z nimi mecze w siat- naturalnie pojedynek „Legion“ -
24...£:a5 25.¦a1 £d5 26.c4+-) 24... kówkê. Mo¿e kiedyœ znajdzie siê ta- „Maraton“, zakoñczony naszym
¥b5 25.£e3 h3 26.g4 ¦:e5! 27.£c3 ki trener w Polsce. zwyciêstwem 4,5-3,5, do którego
walnie siê przyczyni³em ogrywaj¹c
szybko Mariana Ziembiñskiego.

magazyn SZACHISTA luty 2017 23

Szachowe epizody AF (86)

Partia angielska A16 1981 i potem 1986, 1988, 1989 zdo- wiem decyduj¹cy mecz o pierw-
byliœmy siedmiokrotnie z³ote meda- szym miejscu pomiêdzy „Startem“
A. Filipowicz - M. Ziembiñ- le. Najwiêksz¹ zas³ugê mia³ tu Jerzy Lublin i warszawskim „Marato-
ski, DMP (r.1) Warszawa 1971, Nobis, który nie by³ „or³em szacho- nem“ wzbudzi³ wiele w¹tpliwoœci,
1.c4 ¤f6 2.g3 g6 3.¥g2 ¥g7 4. wym“, natomiast potrafi³ mobilizo- opisanych w ówczesnym miesiêcz-
¤c3 d6 5.d3 0-0 6.f4 Nietypowy waæ zespó³ i zachowaæ dyscyplinê, niku „Szachy“ w 1971 r. Mianowicie
debiut w walce z przyjacielem i za- co nie jest ³atwe w gronie szachi- zawodnicy obu wymienionych dru-
razem klientem. Nigdy nie lubi³em stów. Z kolei w Lublinie w rywaliza- ¿yn spacerowali po korytarzu, ko-
powtarzaæ poprzednich partii. 6... cji m³odych szachistów brali udzia³ rzystaj¹c z wielominutowych odpo-
c6 7.¤f3 ¤bd7 8.0-0 £c7 9.¢h1 póŸniejsi znani szachiœci, m.in.: Zbi- czynków i czekali na wyniki partii
e5 10.e4 a5 11.f5 ¢h8 12.¤h4 gniew Szymczak, Henryk Dobosz, naszego meczu z „Hutnikiem“.
£d8 13.¥e3 (13.g4!?) 13...¤g8 S³awomir Wach, Zbigniew Ksiêski, Potem, w zale¿noœci od wyniku po-
14.£d2 ¥f6 15.¤f3 g:f5 16.e:f5 Jacek Mardarowicz i inni. i szczególnych partii, w tamtym me-
¥g7 17.g4 f6 18.¤h4 ¤e7 19. czu pada³ akurat potrzebny rezultat.
¦g1 £e8 20.¦af1 £f7 21.¤e4 d5 Wyniki DMP 1971 (88 partii): Lublin wygra³ tyle co trzeba, czyli
22.¤d6 £g8 23.¦f3 d4 24.¥f2 „Start“ Lublin 59 p. (sen.53 p. + jun. 4,5-3,5. By³ to jedyny sposób na wy-
¦d8 6 p.); „Legion“ Warszawa 58 p. przedzenie naszego „Legionu“, któ-
(56,5 + 1,5); „Pocztowiec“ Poznañ ry dominowa³ w turnieju, a na dobi-
XIIIIIIIIY 51,5 p. (49,5 + 2); „Hetman“ Wro- tek mia³ doskonale przygotowane
9r+ltr-+qmk0 c³aw 50,5 p. (47 + 3,5); Start £ódŸ warunki przez p³k. Henryka Jasiñ-
9+p+nsn-vlp0 50,5 p. (46,5 + 4); „Maraton“ War- skiego i Jerzego Nobisa.
9-+psN-zp-+0 szawa 49 p. (48 + 1); „Start“ Kato-
9zp-+-zpP+-0 wice 45 p. (41,5 + 3,5); „Anilana“ Ponownie gra³em na II desce, co
9-+Pzp-+PsN0 £ódŸ 44,5 p. (39 + 5,5) „Avia“ Œwid- u³atwia³o mi zdobywanie punktów,
9+-+P+R+-0 nik 43 p. (38 + 5); „Hutnik“ Nowa ale tak siê z³o¿y³o, ¿e akurat na tej
9PzP-wQ-vLLzP0 Huta 42 p. (41,5 + 0,5) „Lech“ Po- desce znaleŸli siê zawodnicy, z któ-
9+-+-+-tRK0 znañ 39 p. (36,5 + 2,5) i GkSz Ka- rymi wczeœniej toczy³em doœæ za-
xiiiiiiiiy towice 35,5 p. (31 + 4,5) ciête boje. Teraz przysz³a „kryska
na matyska“, bo uzyska³em cztery
25.¤g6+ ¤:g6 26.f:g6 £f8 27. Wyniki „Legionu“ Warszawa: plusy i zdecydowanie triumfowa-
¤f7+ ¢g8 28.¤:d8 £:d8 29.g:h7+ Adamski Jan 5,5 p. (z 11); Filipo- ³em na II desce. Jednak¿e jeszcze
¢h8 30.¥h4 ¤f8 31.¦gf1 ¤:h7 wicz Andrzej 7,5 p. (z 11); Szukszta lepsze procentowe wyniki uzyskali
32.¥:f6 1-0 (32...¥:f6 33.¦:f6 ¤:f6 Janusz 6,5 p. (z 10); Fija³kowski Anatol £okasto (szach. VI) oraz
34.£h6+ ¤h7 35.¥e4 £g8 36.¦f8) Marek 6 p. (z 10) Marsza³ek Rafa³ Stanis³aw Gawlikowski (szach.
4,5 p. (z 8); £okasto Anatol 9 p. (z rez.), którzy te¿ wygrali z³ote me-
Ligê seniorów nasz „Legion“ wy- 11); jun. Vobo¿il Janusz 5,5 p. (z dale na szachownicach.
gra³, natomiast w ³¹cznej punktacji 10); kob. Szota Jolanta 4 p. (z 6)
DMP (ligi juniorów i seniorów) zajê- rez. Gawlikowski Stanis³aw 4,5 p. Obrona francuska C08
liœmy II miejsce i wróciliœmy ze (z 5); rez. jun. Trylski Antoni 0,5 p.
srebrnymi medalami. Dru¿yny ju- (z 1); rez. kob. Litmanowicz Miro- A. Filipowicz - Z. Jamroz,
niorów sk³ada³y siê wtedy z trzech s³awa 3 p. (z 5). DMP (r.5), Wis³a 1971, 1.e4 e6 2.
juniorów i jednej juniorki do lat 18, d4 d5 3.¤d2 Nie lubi³em graæ
a w dru¿ynie seniorów gra³o szeœciu Na starcie w Wiœle „Legion“ po- przeciwko francuskiej, ale ten wa-
mê¿czyzn, junior do 20 lat i kobieta. kona³ kolejno „Aviê“ Œwidnik 5,5- riant mia³em ograny. Ponadto ze
2,5; „Lecha“ Poznañ 4,5-3,5. Nastêp- Zbyszkiem Jamrozem ciê¿ko mi siê
Nasi juniorzy grali w £odzi (28 VI nie ulegliœmy „Pocztowcowi“ 3,5- grywa³o. 3...c5 4.e:d5 e:d5 5.
- 5 VII 1971) i zajêli 10 miejsce (To- 4,5 i po remisie ze „Startem“ Lublin ¤gf3 ¤f6 6.¥b5+ ¤c6 7.0-0 ¥e7
masz Paw³owski, Bogdan Michalak 4-4, wróciliœmy do wysokich zwy- 8.d:c5 0-0 9.¤b3 ¤e4 Tê pozycjê
i Hanna Bartczak po 4,5 p. oraz ciêstw ze „Startem“ £ódŸ 6-2; „Het- mo¿na znaleŸæ w wielu partiach XXI
Krzysztof Bartczak 1,5 p. - wszyscy manem“ Wroc³aw 6-2; GKSz Kato- wieku, ale powa¿ni gracze tego
z 11 partii) z wynikiem 15 p. (z 44), wice 6,5-1,5; „Anilan¹“ £ódŸ 5,5-2,5; obecnie nie grywaj¹. 10.¥e3 ¥g4
co przeliczone z 10% wspó³czynni- „Startem“ Katowice 5-3 i na koniec 11.¥e2 ¦c8 12.c3 ¦e8 13.¦e1
kiem da³o wynik w postaci 1,5 p. z „Hutnikiem“ Nowa Huta 5,5-2,5. £d7 14.£c2 Zabawne, ¿e do tej po-
w lidze seniorów. Có¿, po lidze nasz Nastêpna dru¿ynê wyprzedziliœmy zycji dosz³o w partii N. Friedrich -
klub zacz¹³ intensywnie pracowaæ o 3,5 p; a trzeci¹ a¿ o 7 p. C. Maier, Szwajcaria 2014, ale zagra-
z juniorami, co roku zajmowaliœmy no teraz 14.¤fd2 ¥:e2 15.¦:e2 £f5
wy¿sze miejsca, a w latach 1978- Ale ci juniorzy…, chocia¿ nie tyl- 16.¤d4 £g6 17.¤:c6 b:c6 18.¤:e4 d:e4
ko juniorzy zabrali nam tytu³. Bo- 19.£a4 f5 20.¦d1+/-. 14...¥f5 15.

24 magazyn SZACHISTA luty 2017

Szachowe epizody AF (86)

£d1 ¥g4 16.h3 ¥h5 17.¤fd2 XIIIIIIIIY rezygnuj¹ z „idei“ obrony punktu d4
¥:e2 18.¦:e2 ¥f6 19.¤:e4 ¦:e4 9r+r+-+k+0 i kontynuuj¹. 8.¥e3?? Teraz ju¿ na-
20.¤d2 ¦e6 21.¤f3 ¤e7 22.¥d4 9+-vl-+-zp-0 st¹pi³o 8...¤:d4 9.¥:d4 £:d4 10.
h6 9-+-+psn-zp0 £:d4 ¤c2+ i czarne wygra³y, cho-
9zpRzP-sNp+-0 cia¿ po d³ugiej walce! 0-1
XIIIIIIIIY 9-+KzP-zP-+0
9-+r+-+k+0 9+-sN-+-zP-0 W owym czasie ka¿da przegrana
9zpp+qsnpzp-0 9-+-+-+-zP0 z kobiet¹ by³a wyœmiewana. Opo-
9-+-+rvl-zp0 9tR-+-+-+-0 wiadano m.in. anegdotê z pojedyn-
9+-zPp+-+-0 xiiiiiiiiy ku amerykanki Sonji Graf, wicemi-
9-+-vL-+-+0 strzyni œwiata kobiet, z IM Micha-
9+-zP-+N+P0 35.¤c6 ¢f8 36.¦e1 ¥:f4 37. ³em Czerniakiem na jednym z ar-
9PzP-+RzPP+0 ¦:e6 ¥c7 38.¤a4 ¢f7 39.¦e7+ gentyñskich turniejów w latach 40-
9tR-+Q+-mK-0 ¢f8 40.¦b7 ¤e8 41.¦d7 ¦a6 42. ych. S³ynny arcymistrz szwedzki Gi-
xiiiiiiiiy d5 ¦aa8 43.¢b5 Czarne zosta³y deon Stahlberg spyta³ Czerniaka
„uduszone“. 1-0 Czasem potrafi- o rezultat partii. - „Partia zosta³a
23.b4 Bia³e zosta³y z pionkiem ³em graæ pozycyjnie, ale rzadko! od³o¿ona“ - odrzek³ Czerniak. - „W
wiêcej, co zrealizowa³em bez k³o- jakiej pozycji?“ - „W koñcówce wie¿o-
potu. 23...£b5 24.¦:e6 f:e6 25. Nie mo¿na zapominaæ o ró¿nych wej“ - odpowiedzia³ Czerniak wymi-
¥:f6 g:f6 26.¤d4 £d7 27.£g4+ ciekawostkach turniejowych. Mia- jaj¹co. Gdy rozpoczêto dogrywkê
¢f7 28.¦e1 ¦g8 29.£h5+ ¦g6 nowicie w V rundzie w meczu GKSz okaza³o siê, ¿e Graf ma króla, wie¿ê
30.¤:e6 £:e6 31.¦:e6 ¢:e6 32. Katowice - „Legion“ dosz³o do poje- i piêæ pionków, a Czerniak tylko kró-
£e2+ ¢f7 33.£b5 b6 34.c:b6 dynku Baron - Marsza³ek, zakoñ- la i wie¿ê. Naturalnie pozycja by³a
a:b6 35.£:b6 ¦g8 36.a4 ¦c8 czonego doœæ szybkim i bezbarw- kompletnie przegrana, ale Czerniak
37.£e3 1-0 nym remisem, co Marian Ziembiñ- przez d³ugi czas stawia³ heroiczny
ski tak skomentowa³: „W naszych opór. Gdy Graf wreszcie dorobi³a
By³em te¿ zadowolony z poko- czasach ani urz¹d tytularny, ani ary- damê, Czerniak skonstatowa³: „z
nania Henia Œliwiñskiego - by³a to stokratyczne pochodzenie nie gwaran- dwiema kobietami nie dam sobie ra-
jedyna moja wygrana i mój bilans tuj¹ dobrego poziomu szachowego“. dy“ i podda³ partiê.
z nim wynosi +1 =7 -0.
Bardzo „emocjonuj¹cy“ by³ te¿ W partii Jan Gadaliñski - Janusz
Obrona Caro-Kann B13 pojedynek pañ w naszym meczu Szukszta, w VI rundzie dosz³o do
z „Hutnikiem“. ob³êdnego niedoczasu, który teraz
A. Filipowicz - H. Œliwiñski, trudno sobie wyobraziæ, ale przyk³a-
DMP (r.10), Wis³a 1971, 1.e4 c6 Partia angielska A34 dowo wygl¹da³o to tak - po nieca³ej
2.d4 d5 3.e:d5 c:d5 4.¥d3 Tego minucie na 15-20 posuniêæ. Wtedy
posuniêcia praktycznie nigdy nie M. G¹siorowska - J. Szota, na stoliku wszystko zaczê³o „fru-
gra³em, ale mia³em doœwiadczenie DMP (r.11), Wis³a 1971, 1.c4 ¤f6 waæ“ - figury, szklanki, popielnicz-
z gry czarnymi w tym wariancie, co 2.¤c3 c5 3.¤f3 d5 4.c:d5 ¤:d5 ki, fiolki. W pewnym momencie Ja-
jest te¿ wa¿ne. Zawsze zaleca³em 5.e4 ¤b4 6.d4? c:d4 7.¤:d4?? nusz cofn¹³ posuniêcie Gadaliñskie-
grywanie wariantów debiutowych go, bo… ten pomyli³ kierunek,
oboma kolorami, co pozwala na zro- XIIIIIIIIY w którym maszerowa³y bia³e pionki.
zumienie pozycji i... gróŸb. 4...¤f6 9rsnlwqkvl-tr0
5.c3 ¤c6 6.¥f4 £b6 7.£b3 £:b3 9zpp+-zppzpp0 Z kolei, gdy Anatol £okasto przy-
8.a:b3 ¤h5 9.¥e3 e6 10.b4 ¥d6 9-+-+-+-+0 szed³ po d³ugiej nocnej analizie na
11.¤e2 ¥d7 12.b5 ¤e7 13.¤d2 9+-+-+-+-0 dogrywkê z Wenerskim ze „Startu“
0-0 14.0-0 ¤c8 15.f4 ¥c7 16.b3 9-sn-sNP+-+0 £ódŸ, to ujrza³, co prawda, w³aœciwe-
¤d6 17.c4 ¤f6 18. ¤c3 ¤g4 19. 9+-sN-+-+-0 go rywala, ale jak¹œ dziwn¹ pozycjê,
¥f2 ¤:f2 20.¢:f2 a6 21.b:a6 d:c4 9PzP-+-zPPzP0 zupe³nie mu obc¹, ponadto odwró-
22.b:c4 b:a6 23.¦fb1 Nie ulega 9tR-vLQmKL+R0 con¹ szachownicê i inny czas na ze-
w¹tpliwoœci, ¿e bia³e maj¹ lepsz¹ po- xiiiiiiiiy garze. Wtedy zada³ pytanie: „Panie
zycjê, a przede wszystkim wiêcej sêdzio, w³aœciwie to jakim kolorem ja
przestrzeni. 23...¥c6 24.g3 ¥d8 Teraz Jola wpada w 20 minutowy gram?“. Arbiter os³upia³, nie wie-
25.¢e3 a5 26.c5 ¤e8 27.¥e4 namys³ i znajduje „nowinkê“. 7... dzia³ co powiedzieæ, ale w koñcu zo-
¥:e4 28.¤d:e4 f5 29.¤d2 ¦f7 ¤8c6!? zamiast naturalnie elemen- rientowa³ siê i znalaz³ w³aœciw¹ ko-
30.¤c4 ¤f6 31.¤e5 ¦c7 32.¦b5 tarnego 7...£:d4. Jednak¿e bia³e nie pertê z od³o¿on¹ pozycj¹. Ile¿ to
¦cc8 33.¢d3 ¥c7 34.¢c4 h6 wtedy by³o emocji w niedoczasach
i w dogrywkach!

magazyn SZACHISTA luty 2017 25

Andrzej Filipowicz - wspomnienia k³opot, bo „ka¿dy“ mo¿e z nimi wy-
graæ i do awansu potrzebne s¹ liczne
Szachowe epizody(87) „plusy“. Wyniki pó³fina³u: Filipowicz
Andrzej i Sznapik Krzysztof po 15,5 p.
Seanse gry jednoczesnej 1971 dziny ³atwo ogra³em 14 zawodników (z 17); Gorzelewski Andrzej, Majacki
III i IV kat. z wynikiem +13=0-1. Janusz i Brustman Jan po 12,5 p.;
Liczba turniejów otwartych, tak¿e Paw³owski Tomasz 12 p.; Derlukie-
m³odzie¿owych i szkolnych, nie Kolejn¹ symultanê mia³em 18 XI wicz Jan i Adamczyk L. po 11 p.;
wspominaj¹c ju¿ o pojedynkach 1971 r. w Klubie Studenckim „Me- Chrz¹stowski 10 p.; Maciejewski 9,5
w Internecie, praktycznie wyelimi- chanik“ w Gmachu wydzia³u Me- p.; Stryczkowski 8 p.; Karpiñski Ma-
nowa³a symultany szachowe, które chaniki Precyzyjnej PW przy ul. rek 7 p.; Pachut i Darlewski po 4 p.;
w owych latach cieszy³y siê wielkim Narbutta. Uczestniczyli liczni stu- Dobosz 3 p.; Szwaja i Kowalczyk Wal-
zainteresowaniem i by³y znakomit¹ denci wydzia³ów mechanicznych demar po 2 p.; Florkiewicz 1 p.
promocj¹ królewskiej gry. Odbywa- PW, ale przyszli g³ównie na mój
³y siê prawie w ka¿dym mieœcie odczyt i dyskusjê o rozwoju sza- W finale mistrzostw Warszawy (P-
i czêsto przyci¹ga³y na sale turniejo- chów w Polsce i na œwiecie. Do 5') zagra³em lepiej, ale nie wywal-
we nie tylko szachistów, ale tak¿e gry przyst¹pi³o zaledwie szeœciu czy³em I miejsca, co by³o pora¿k¹:
w³adze miast. Przyjazd czo³owego i wynik po 40 minutach +6 =0 -0. Adamski Jan 12,5 p. (z 15); Filipo-
polskiego zawodnika, nie mówi¹c wicz Andrzej i Sznapik Aleksander po
ju¿ o mistrzu œwiata czy innych zna- Bardzo mile wspominam te spo- 12 p.; Marsza³ek Rafa³ 10 p.; Dahlin
nych mistrzach miêdzynarodowych tkania i ubolewam nad tym, ¿e Gunnar (SWE) 9,5 p.; Dziong Lech
czy arcymistrzach z prawdziwego obecnie tak rzadko odbywaj¹ siê 8,5 p.; Autowicz Zenon 8 p.; Wronicz
zdarzenia, a by³o ich niewielu na symultany, w których amatorzy Stefan 7,5 p.; IM Plater Kazimierz
œwiecie, by³ wielkim wydarzeniem. mog¹ zmierzyæ siê z mistrzem i £ozicki W³odzimierz, po 7 p.; Zie-
i zweryfikowaæ swój poziom gry. macki Rafa³ i Sznapik Krzysztof po
W Polsce, w tym czasie wielo- 6 p.; Trylski Antoni 5,5 p.; Majacki
krotnie goœcili mistrzowie œwiata III Mistrzostwa stolicy Janusz 4,5 p.; Gorzelewski Andrzej
Max Euwe, Wasilij Smys³ow i Mi- w blitzach P-5' i Maliszewski Jerzy po 2 p.
chai³ Tal, a póŸniej w latach 90-ych
XX wieku Borys Spasski, Anatolij Warszawa, 27-28 XI 1971 Mecz „Legion“ Warszawa -
Karpow i Garri Kasparow daj¹c CSKA Sofia 9-9
liczne seanse gry jednoczesnej. W DM Warszawy (27 XI 1971),
rozegranych przy ul. Rozbrat 26, Warszawa, 2-4 XII 1971
Ka¿da symultana z regu³y by³a uczestniczy³o tylko 6 zespo³ów -
poprzedzona przedstawieniem syl- turniej dwuko³owy (P-5’): „Legion I“ Z rewizyt¹ przyjecha³a do nas
wetki graj¹cego, jego prelekcj¹ 31 p. (z 40); Maraton“ W-wa 28,5 mistrzowska dru¿yna Bu³garii,
i pytaniami ze strony uczestników. p.; „Hutnik“ W-wa 24,5 p.; „Elek- z któr¹ od 1967 r. mieliœmy przyja-
Tak te¿ by³o w moim przypadku, trycznoœæ W-wa 16,5 p.; „Gambit” W- cielskie kontakty. Z regu³y odnosi-
kiedy to w trzech listopadowych wa 10,5 p.; Legion II“ W-wa 9 p. liœmy zwyciêstwa (trzykrotnie),
(1971) symultanach dzieli³em siê ale raz przegraliœmy, w³aœnie
wra¿eniami z Aarhus i Zinnowitz. Wygraliœmy wszystkie mecze, po- w Warszawie w 1969 roku. Kolejny
za spotkaniem z „Hutnikiem“, kiedy mecz graliœmy tradycyjnie w Klubie
W klubie studenckim na Jelon- to w II kole ulegliœmy 1-3. Wyniki Oficerskim przy al. Niepodleg³oœci
kach (8 XI 1971) zagra³em symulta- indywidualne „Legionu“: Andrzej 141, tempem 40 pos./2h (dogrywka
nê ze studentami, ale wœród nich by- Filipowicz 6 p. (z 10); Jan Adamski 20 pos./1h). Sêdziowali Jerzy Nobis
li zawodnicy warszawskiego AZS, 8,5 p.; Stanis³aw Gawlikowski 6,5 i Ryszard Chrzanowski.
zawodnicy ówczesnej II, III i IV kate- p., Anatol £okasto 10 p. - 100%).
gorii, co odpowiada wspó³czesnej Wyniki: Filipowicz Andrzej - Po-
I kategorii czy kandydatowi na mi- W indywidualnych mistrzo- pow Weselin 1,5-0,5; Adamski Jan -
strza. Dlatego na 20 szachownicach stwach, te¿ P-5' uczestniczy³o 72 sza- Kostow Petko 0,5-1,5; £okasto Ana-
(+18=1-1) gra³em blisko 2,5 godziny. chistów, których rozstawiono tol - Iwanow Pawe³ 1-1; Szukszta
w 4 grupach - czterej pierwsi awan- Janusz - Piskow Kamen 0,5-1,5;
Tydzieñ póŸniej (15 XI 1971) gra- sowali do fina³u. Jak zwykle nie mia- Gawlikowski Stanis³aw - Burchan-
³em w Domu Studenckim „Riwiera” ³em k³opotów z awansem, ale te¿ larski Maksim 1,5-0,5; Pytlakowski
ze studentami mojego wydzia³u In- przeciwnicy nie zaliczali siê do war- Andrzej - Malczew Andrej 1-1, Fi-
¿ynierii L¹dowej Politechniki War- szawskiej szachowej elity. Warto ja³kowski Marek - Bachczewanski
szawskiej. Tym razem w ci¹gu go- wiedzieæ, ¿e tzw. „s³absi“ rywale Christo 0,5-1,5; Hordyñski Krzysztof
w du¿ej liczbie stanowi¹ powa¿ny - Sapumd¿ijew Georgij 1-1; Szota
Jolanta - Kirowa Natalia 1,5-0,5.

20 magazyn SZACHISTA marzec 2017

Szachowe epizody AF (87)

1972 Jan Adamski 1972 Rafa³ Marsza³ek 1972 Witold Balcerowski

Mój rywal Wesselin Popow, liczy³ £g3 ¥f8 17.¦f1 ¥g7 18.¤d5 ¤e7 punktu, ale kolejny raz powa¿nie za-
50 lat. By³ niezwykle rutynowanym 19.¤:e7+ £:e7 20.f4 e:f4 21. wiód³ (poprzednio z UDA Praia)
zawodnikiem, którego widzia³em ¥:f4 ¥e5 22.¦ad1 Do tej pozycji i uzyska³ tylko 0,5 p. Na uroczystym
(zaledwie przez parê minut) 20 lat d¹¿y³y bia³e. Teraz czarne nie mog¹ zamkniêciu meczu mówiono „zwy-
wczeœniej w miêdzynarodowym tur- zapobiec posuniêciu d2-d4 i po wy- ciê¿y³a przyjaŸñ“, ale krótko mówi¹c
nieju w Sopocie w 1951 r. Tam roz- mianie czarnopolowych goñców po- nasza dru¿yna nie by³a zadowolona.
gromi³ naszych czo³owych zawodni- wstan¹ w ich obozie du¿e s³aboœci
ków z wynikiem 6,5 p. z 7 partii, w postaci pionków f7 i d6, przy jed- W drugiej po³owie grudnia wy-
uzyskuj¹c w sumie 10 p. (z 15), co noczesnym wyeliminowaniu z gry gra³em wspomniany ju¿ mecz
da³o IV miejsce. Pomyœla³em, ¿e skoczka. 22...¤f8 23.d4 c:d4 24. z Marianem Ziembiñskim i zosta-
najwy¿szy czas wzi¹æ „rewan¿“! c:d4 ¥:f4 25.¦:f4 ¤e6 26.¦f6 ³em zwyciêzc¹ pierwszego i zara-
Pierwsz¹ partiê gra³em czarnymi ¦ad8 27.£b3! Z uwagi na groŸbê zem ostatniego Pucharu Warsza-
i nic nie mog³em zrobiæ, natomiast ¦:g6 wi¹¿e czarnego skoczka. 27... wy, koñcz¹c w sumie pomyœlny
bia³ymi wywalczy³em punkt. £c7 28.¥h3 d5 29.e5! S³absze rok 1971. Ale wczeœniej jeszcze
29.e:d5?, wobec 29...¤f4 30.d6 ¤:h3+ w listopadzie gra³em pierwsze
Obrona sycylijska B20 i ¦:d6. 29...£b6? Du¿y niedoczas. dwie partie w I Pucharze Polski.
30.£:b6 a:b6 31.¥:e6 ¦:e6
A. Filipowicz - Weselin Popow, I Puchar Polski
Legion - CSKA Sofia, Warszawa XIIIIIIIIY
(r.2), 1971, 1.e4 e6 2.d3 c5 3.g3 9-+-tr-+k+0 Eliminacje 8 X - 20 XII 1971
¤c6 4.¥g2 d6 5.¤f3 ¥e7 6.0-0 9+p+-+p+-0
Komentatorzy mogliby za¿artowaæ 9-zp-+rtRp+0 Polskiemu Zwi¹zkowi Szachowe-
„ka¿dy sobie rzepkê skrobie!“, bo 9+-+pzP-zPp0 mu spodoba³ siê Puchar Warszawy
bia³e graj¹ otwarcie królewsko-indy- 9-+-zP-+-zP0 i zorganizowano I Puchar Polski
jskie, a czarne obronê sycylijsk¹. 9+-+-+-+-0 z udzia³em 32 zawodników wg listy
6...¥d7? W¹tpliwa kontynuacja. 9PzP-+-+-+0 rankingowej z 1 IV 1971. Z ró¿nych
Normalnie grywa siê 6...¤f6 i ponad 9+-+R+-mK-0 powodów nie mogli wzi¹æ udzia³u
50 takich pozycji mo¿na znaleŸæ xiiiiiiiiy trzej olimpijczycy W³odzimierz
w bazie XXI wieku. 7.c3 ¤f6 8.¦e1 Schmidt, Jacek Bednarski i Jerzy
e5 9.¤bd2 0-0 10.¤f1 ¥g4 Nie- 32.¦c1 ¦:f6 33.g:f6 ¦a8 Kostro. Regulamin by³ wzorowany
konsekwentna gra czarnych w de- 34.a3 ¦a4 35.¦c8+ ¢h7 36.e6 na Pucharze Warszawy. Graliœmy
biucie spowodowa³a stratê dwóch 1-0 tempem 45 pos./2h i po 20 pos./1h
temp: ¥c8-d7-g5 oraz e7-e6-e5. Taka w dogrywce. W eliminacjach
ocena po partii niewiele wnosi, bo- Po dwudniowych zmaganiach i æwieræfina³ach graliœmy mecze
wiem w trakcie partii czêsto zacho- prowadziliœmy 8-7, a trzy partie zo- trzypartiowe, przy czym zawodnik
dzi koniecznoœæ zmiany planów. Bia- sta³y od³o¿one. W dogrywkach Ja- maj¹cy wy¿szy ranking gra³ bia³ymi
³e przecie¿ te¿ mog³y graæ d2-d4, nusz Szukszta szybko zremisowa³ partie I i III, ale przy wyniku 1,5-1,5
a zagra³y d2-d3 i potem c2-c3 aby i zosta³y dwie partie Janka Adam- odpada³. W pó³fina³ach i finale prze-
dojœæ do posuniêcia d4. 11.¤e3 skiego, który mia³ w jednej figurê widziano mecze czteropartiowe,
¥:f3 12.£:f3 ¦e8 13.g4! g6 14. wiêcej, a w drugiej partii pionka a w przypadku remisu bara¿e.
h4 h5 Na uwagê zas³ugiwa³o 14... mniej. Mia³ szansê zdobyæ pó³tora
¤d7 i po 15.g5 f6!? 15.g5 ¤h7 16. W I rundzie Zbigniew Doda, Wi-
told Balcerowski, Andrzej Filipo-

magazyn SZACHISTA marzec 2017 21

Szachowe epizody AF (87)

wicz i Jan Adamski nie mieli rywali przed œcian¹. Przeœledzi³em nasze XIIIIIIIIY
i awansowali bez gry do II rundy. dotychczasowe partie +2 =4 -0 oraz 9-+-+-trk+0
Podobnie awansowa³ Jerzy Koni- treningowe +3 =1 -1 z doœæ korzyst- 9+p+-+Nzpp0
kowski, który teoretycznie mia³ nym dla mnie bilansem, ale punkty 9-+-+pzp-+0
graæ z Lutos³awem Manasterskim, nie odzwierciedla³y wyrównanego 9+-sn-+-+L0
ale Lutek nie stawi³ siê do gry i prze- przebiegu partii. Ale graæ trzeba, 9-wqP+-+-zP0
gra³ walkowerem. Nie stawili siê do szczególnie decyduj¹ce partie! 9+l+-wQ-zP-0
gry tak¿e Romuald Gr¹bczewski 9-+-+-zP-+0
i Kazimierz Steczkowski, tak wiêc Podwójne fianchetto A07 9+R+-+-mK-0
Marian Kwieciñski i Wojciech Do- xiiiiiiiiy
brzyñski awansowali do II rundy A. Filipowicz - R. Marszalek,
walkowerem. Wyniki pozosta³ych Puchar Polski, II runda elim. (r.3), 38.¦:b3 Niespodzianka, ale nie-
pojedynków I rundy: Ryszard G¹sio- Warszawa 1972, 1.¤f3 ¤f6 2.g3 zmieniaj¹ca remisowego rezultatu
rowski - Benedykt Serwiñski 2,5-0,5; d5 3.¥g2 c6 4.b3 ¥g4 5.¥b2 partii. Jednak¿e teraz wszystko to-
Andrzej Adamski - Marian Ziembiñ- ¤bd7 6.0-0 e6 7.d3 ¥e7 czy siê w du¿ym obustronnym nie-
ski 2,5-0,5; Stefan Witkowski - Jerzy 8.¤bd2 Podwójne fianchetto, któ- doczasie (kontrola po 45 posuniê-
Pokojowczyk 2-0; Rafa³ Marsza³ek - re wybra³em dlatego, ¿e nigdy te- ciach!), który zawsze by³ moim ¿y-
Czes³aw B³aszczak 1,5-0,5 (nie mu- go debiutu nie graliœmy w naszych wio³em! 38...£:b3 (38...¤:b3 39.
sieli graæ III partii); Ryszard Ber- pojedynkach. Niestety nie otrzy- £:e6±) 39.£:c5 £b1+ 40.¢h2 ¦:f7
nard - Tadeusz ¯ó³tek 2-1; Henryk ma³em ¿adnej przewagi. Rafa³ mo- 41.¥:f7+ ¢:f7 42.£c7+ ¢f8 (42...
Œliwiñski - Janusz Szukszta 1,5-0,5; ¿e nie zna³ wariantów, ale wybiera³ ¢g6-/+) 43.£d8+ ¢f7 44.£d7+
Krzysztof Pytel - Ignacy Nowak 2-1; najlepsze proste odpowiedzi. 8… ¢f8 45.£:e6 Niedoczas siê skoñ-
Aleksander Sznapik - Wiktor Mat- ¤c5 9.¤e5 ¥h5 10.c4 0-0 11. czy³ i bia³e maj¹ minimaln¹ przewa-
kowski 2-0. ¦e1 a5 12.£c2 ¤fd7 13.¤df3 gê. 45...£b2 46.¢g2 b6? To po-
¤:e5 14.¤:e5 ¤d7 15.¤f3 ¥f6 zornie naturalne posuniêcie prze-
Wyniki II rundy: Doda - G¹sio- 16.d4 ¥g6 17.£c1 ¥e4 18.¥h3 grywa i to forsownie. Remisowa³o
rowski 2-1; A. Adamski - Witkowski a4 19.¤d2 ¥g6 20.e4 d:e4 21. w³aœciwie wszystko, ale w szachach
2-1, Filipowicz - Marsza³ek 2-1; Ber- ¤:e4 ¥e7 22.£e3 £b6 23.¤d2 doœæ czêsto, natychmiast po wyjœciu
nard - Kwieciñski 2-1; J. Adamski - ¤f6 24.¤f3 a:b3 25. a:b3 ¥b4 z niedoczasu, wybiera siê jedyny
Œliwiñski 2-1; Konikowski - Pytel 26.¦ec1 ¤e4 27.¦d1 ¦:a1 28. przegrywaj¹cy ruch. 47.h5? Nale-
1,5-1,5 (znacznie gorszym rankin- ¦:a1 c5 29.¤e5 c:d4 30.¥:d4 ¿a³o graæ 47.£c8+ ¢f7 48.£b7+ ¢e6
giem awansowa³ Konikowski); Bal- ¥c5 31.¥:c5 ¤:c5 32.¥g4 £b4 49.c5 £b4 50.£c6+ ¢e7 51.c:b6 itd.
cerowski - A. Sznapik 2-0; Pietru- 33.h4 Podj¹³em próbê jakiejœ tam 47...h6 Teraz z kolei czarne powin-
siak - Dobrzyñski 2-1. sztucznej akcji w równej pozycji, ny graæ 47...£d4 lub 47...£e5 48.£:e5
bo gra na remis po 33.¤:g6 h:g6 f:e5 49.¢f3 ¢e7 50.¢e4 ¢d6 51.¢f5
W pierwszym meczu trafi³em na 34.¥d1 ¦d8 35.h3 by³a równozna- ¢c5 52.h6 g:h6 53.¢:e5 ¢:c4 54.f4 b5
wyj¹tkowego rywala, jakim by³ mój czna z odpadniêciem. Zdecydowa- 55.f5 b4 56.f6 b3 57.f7 b2 58.f8£ b1£
wieloletni przyjaciel i zarazem kole- ³em siê te¿ na oddanie pionka, li- 59.£c8+ ¢b3 60.£b7+ ¢a2 61.£:b1+
ga klubowy Rafa³ Marsza³ek. Grali- cz¹c, ¿e mój przeciwnik zacznie ¢:b1 62.¢f6 ¢c2 63.g4 ¢d3 64.¢g7
œmy ze sob¹ setki blitzów w klubie graæ na wygran¹, bo nigdy ze mn¹ ¢e4 65.¢:h6 ¢f4 z remisem, ale poli-
i prywatnie, wspólnie analizowali- nie wygra³ turniejowej partii. Gra czenie tego wariantu po czterech go-
œmy wiele partii i takie pojedynki by- na wygran¹ zawsze mo¿e spowo- dzinach w decyduj¹cej partii nie jest
³y zawsze dla mnie trudnym orze- dowaæ komplikacje. 33...¥c2 34. ³atwe. 48.£d6+ ¢f7 49.£d7+ ¢f8
chem do zgryzienia. ¦c1 ¥:b3 35.¦b1 ¦d8 36. 50.£c8+ ¢f7 51.£b7+ ¢e6 52.c5
¥h5!? f6 Najsilniejsze, ale po 36... Zapisane posuniêcie, ale dogrywka
Dwie partie by³y grane w listopa- g6 37.£g5 (37.¥f3 £a5 38.¤g4 £a2 nie wymaga komentarzy. 52...£e5
dzie, w dniach 12 i 23 XI 1971, co 39.¤f6+ ¢g7 40.¤h5+ ¢g8=) 37... 53.£c6+ ¢e7 54.c:b6 £:h5
praktycznie nie mia³o nic wspólnego ¦f8 38.¤:g6 h:g6 39.¥:g6 by³ po 55.b7 £e5 56.£c4 £d6 57. £b5
z meczem, bowiem mecz zwykle prostu remis, zwyciêski dla Mar- £b8 58.£d5 g6 59.¢h3 h5
rozgrywany jest dzieñ po dniu. Obie sza³ka, awansuj¹cy do æwieræfina- 60.£e4+ ¢d7 61.£:g6 £f8 62.
partie zakoñczy³y siê remisami po ³u. 37.¤f7!? ¦f8 Czarne rozwa¿a- £f5+ ¢c7 63.£c8+ 1-0
malo ciekawym przebiegu. Oczywi- j¹c grê na wygran¹ wpad³y w nie-
œcie by³o to korzystne dla Rafa³a, doczas i teraz nagle „przestraszy³y Dopisa³o mi szczêœcie, choæ
któremu remis w meczu wystarcza³ siê“. Nale¿a³o graæ 37...¦d3 38.£f4 czêœciowo sterowane. W sumie nie-
do awansu do æwieræfina³u. ¤d7 39.¤d8 ¤e5 40.¤:e6 £:c4 41. zbyt zas³u¿enie awansowa³em do
£:c4 ¥:c4 42.¤c5 z remisem, co æwieræfina³u i czeka³ mnie mecz
Trzecia partia by³a rozegrana do- zreszt¹ ³atwiej oceniæ na spokojnie z Ryszardem Bernardem, znów z re-
piero 5 stycznia 1972 r. i stan¹³em po partii i bez niedoczasu.

22 magazyn SZACHISTA marzec 2017

Szachowe epizody AF (87)

misem for dla rywala. Tym razem ¦:a5 ¦b8 34.¦b5 £:a4 (34... ¦a8 Pó³fina³y i fina³
by³ to „normalny mecz“, grany 35.a5 £a4 36.¦cb1 ¤c7 37.¦c5 ¤e6 I Pucharu Polski w 1972 roku
w dniach 21-22 I 1972 w redakcji 38.¦d5+-) 35.¦:b8 ¦:b8 36. ¦c8+
miesiêcznika „Szachy“ przy ul. 1-0 Ostatnie fazy Pucharu Polski zo-
Wspólnej 61 w Warszawie. Tak siê sta³y rozegrane dopiero po finale
z³o¿y³o, ¿e generalnie rzecz ujmuj¹æ Drug¹ partiê Ryszard sprytnie MP we Wroc³awiu (luty 1972 r.)
doœæ ³atwo gra³o mi siê z Ryszar- zremisowa³ bia³ymi szybko i bez i trwa³y przez ca³y rok 1972, a nawet
dem, chocia¿ mój dwudziestoletmi walki, aby wygl¹da³o, ¿e pogodzi³ „zaczepi³y” o rok 1973.
bilans w latach 1968-1988 o tym nie siê z rezultatem, po czym czarnymi
œwiadczy +5 =7 -2. O wyniku meczu w trzeciej partii, granej tego same- W pó³finale Jan Adamski doœæ ³a-
zadecydowa³a pierwsza partia. go dnia niespodziewanie zacz¹³ two pokona³ Witolda Balcerowskie-
walczyæ o ca³y punkt. go 3-1, wygrywaj¹c partie pierwsz¹
Obrona sycylijska B93 i czwart¹, przy dwóch remisach.
Nawet, jeœli druga partia by³a
A. Filipowicz - R. Bernard, wynikiem zbiegu okolicznoœci, to Mój pó³fina³owy mecz ze Zbysz-
Puchar Polski, æwieræfina³ (r.1), zawsze z podziwem patrzy³em na kiem Dod¹, rozegrany w £odzi (23-
Warszawa 1972, 1.e4 c5 2.¤f3 d6 oryginalne strategie, które s¹ pod- 26 III 1972), w lokalu £ódzkiego
3.d4 c:d4 4.¤:d4 ¤f6 5.¤c3 a6 staw¹ sukcesu w szachach. Samo Zwi¹zku Szachowego przy ul. Zielo-
6.f4 e5 7.¤f3 £c7 8.a4 b6 9. wykonywanie posuniêæ nie gwa- nej 88, by³ najbardziej dramatycz-
¥d3 ¥b7 10.0-0 ¤bd7 11.¢h1 rantuje wiêkszych osi¹gniêæ, bo nym pojedynkiem w moim ¿yciu.
Mój ulubiony system w walce z wa- psychologiczne aspekty s¹ niezwy- Zaczê³o siê od wspólnego pokoju
riantem Najdorfa. 11...¥e7 12. kle istotne. w hotelu „Sawoy“, co nie tylko nie
£e1 ¤c5 Teraz wariant 6.f4 jest rza- u³atwia³o nam przygotowañ do par-
dziej grywany, ale znalaz³em wspó³- A. Filipowicz - R. Bernard tii, ale przy analizie od³o¿onych po-
czesn¹ partiê pomiêdzy licz¹cymi PP, æwieræfina³ (r.3), W-wa 1972 zycji stwarza³o okreœlone proble-
siê zawodnikami, w której nast¹pi³o my. Le¿eliœmy na ³ó¿kach, odwró-
12...0-0 13.¤h4 g6 14.f5 ¢g7 15.¥g5 XIIIIIIIIY ceni plecami i przesuwaliœmy bier-
¦ae8 16.£d2 ¤g8 17.¥:e7 ¦:e7 18. 9-tr-+k+-tr0 ki na niewielkich szachownicach,
f:g6 f:g6 19.¤d5 ¥:d5 20.e:d5 a5 21. 9zp-+-snpvlp0 co jakiœ czas zamieniaj¹c parê s³ów.
¥:g6! h:g6 22.£g5 £:c2 23.¦fc1 ¦ef7 9l+nzp-+-+0 Oczywiœcie pobyt w jednym pokoju
24.h3 £d3 25.¦a3 £e4 26.¦g3 ¦f6 9wq-zp-+p+-0 ze Zbyszkiem, który mia³ wysok¹
27.¦g4 ¦f4 28.¦c4 ¦:g4 29.h:g4 ¦f1+ 9-+-+-sN-+0 osobist¹ kulturê trudno nazwaæ
(29...£:c4 30. £:g6+ ¢h8 31. £h5+ 9+-zPPvL-zP-0 uci¹¿liwym, nawet bior¹c pod uwa-
¤h6=) 30.¢h2 £:c4 31.£:g6+ ¢f8 32. 9P+-wQ-+LzP0 gê jego na³óg palacza. Có¿, w
£:d6+ ¢e8 33. £g6+ ¢d8 34.£:g8+ ¦f8 9+-tRN+RmK-0 owych czasach by³em przyzwycza-
35.£g5+ 0-1, J. Ehlvest - V. Laznicka, xiiiiiiiiy jony do k³êbów dymu na salach tur-
Dubaj 2013. 13.f:e5 d:e5 14.¤h4 niejowych, zreszt¹ w domu palili
g6 15.¥g5 ¤h5 16. ¥:e7 ¤:d3 Pozycja jest wyrównana i ka¿dy te¿ moi rodzice.
17.c:d3 £:e7 18.£f2 0-0 19.¤f3 wynik jest jeszcze mo¿liwy. 19...
£d6 20.¦ad1 ¦ae8 21. d4 e:d4 ¤e5 (19...h5!? 20.h4 ¤e5 21. ¤f2 ¤g4 Mecz ze Zbyszkiem rozpocz¹-
22.¦:d4 £c5 i walka trwa) 20.¤h5 ¦g8 21. ³em od zwyciêstwa.
¤:g7+ Zlikwidowa³em wa¿n¹ figu-
XIIIIIIIIY rê. 21...¦:g7 22.¤f2 £c7 23.¦b1 Obrona sycylijska B39
9-+-+rtrk+0 ¦b6 24.¦:b6 a:b6 25.¦e1 (25.
9+l+-+p+p0 c4) 25...¥b7 26.d4 ¥:g2 27. Z. Doda - A. Filipowicz, Puchar
9pzp-+-+p+0 d:e5 (27.¢:g2? £c6+ 28.¢h3 ¤f3-+) Polski, pó³fina³ (r.1), £ódŸ 1972,
9+-wq-+-+n0 27...¥a8 28.e:d6 £c6 29.¢f1 1.¤f3 c5 2.c4 g6 3.d4 c:d4 4.
9P+-tRP+-+0 £g2+ 30.¢e2 £f3+ 31.¢d3 ¤c6 ¤:d4 ¤c6 5.e4 ¥g7 6.¥e3 W ten
9+-sN-+N+-0 32.¢c2 ¢d7 33.¥f4 ¦g6 34.£e2 sposób z przestawieniem posuniêæ
9-zP-+-wQPzP0 £:e2+ 35.¦:e2 ¦e6 36.¦:e6 f:e6 dosz³o do pozycji z ataku Marocze-
9+-+-+R+K0 37.¤d3 c4 38.¤e5+ ¤:e5 39. go. 6...¤f6 7.¤c3 ¤g4 8.£:g4
xiiiiiiiiy ¥:e5 Remis ¤:d4 9.£d1 e5 10.¥d3 0-0 11.
0-0 d6 Ciekawsze i silniejsze by³o
23.¤d5 ¥:d5 24.e:d5 ¦d8 25. Wyniki æwieræfina³ów: Doda - A. 11...b6 12.¦c1 ¥b7 13.¥b1 f5 14.e:f5
£d2 ¤g7 26.¦c1 £e7 27.d6 £f6 Adamski 2-1; Filipowicz - Bernard £h4! i teraz po 15.f:g6 mo¿e nast¹piæ
28.d7 ¤e6 29.¦d6 £f5 30. ¦d5 2-1; J. Adamski - Konikowski 2-1; 15...¤f3+! 16.g:f3 ¥:f3 17.£:d7 ¦ad8
£e4 31.b4 a5 32.b:a5 b:a5 33. Balcerowski - Pietrusiak 2-0 18.£e6+ ¢h8 19.¤e4 ¥g4 20.£c6 ¥f3
21.£e6 z remisem. 12.£d2 ¥e6

magazyn SZACHISTA marzec 2017 23

Szachowe epizody AF (87)

1972 Andrzej Filipowicz Pionkiem hetmañskim A43 1972 Zbigniew Doda

13.¦fd1 a6 14.¤e2 ¥g4 15.¦e1 Z. Doda - A. Filipowicz, Pu- Obrona sycylijska B44
¥:e2 16.¥:e2 £d7! 17.b3 £c6! char Polski, pó³fina³ (r.3), £ódŸ
18.f3 £c5! Grozi 19...¥h6! 19. 1972, 1.d4 ¤f6 2.¤f3 c5 3.d5 e6 A. Filipowicz - Z. Doda, Pu-
¢h1! £a3 20.¥d3 a5 21.£c1 4.¤c3 e:d5 5.¤:d5 ¤:d5 6.£:d5 char Polski, pó³fina³ (r.4), £ódŸ 1972,
£:c1 22.¦e:c1 ¦fc8 23.¢g1 ¥f6 ¤c6 7.e4 ¥e7 8.c3 0-0 9.¥c4 1.e4 c5 2.¤f3 ¤c6 3.d4 c:d4
24.¢f2 ¤e6 25.a3 ¥g5 26.¥:g5 ¤a5? S³abe posuniêcie. O dziwo, 4.¤:d4 e6 5.¤b5 d6 6.c4 ¤f6
¤:g5 27.b4 a:b4 28.a:b4 ¤e6 wiedzia³em, ¿e nale¿y graæ 9...d6 7.¤1c3 a6 8.¤a3 ¥e7 9.¥e2 0-0
10.£h5 ¥e6 11.¥:e6 f:e6 12.£g4 £d7 10.0-0 ¦b8 11.¥e3 ¥d7 12. f3
XIIIIIIIIY z wyrównan¹ pozycj¹, ale postano- £a5 13.£d2 ¦fd8 14.¦fd1 ¥e8
9r+r+-+k+0 wi³em „wzmocniæ“ wariant. 10. 15.¤c2 b5 16.b4 ¤:b4 17. ¤:b4
9+p+-+p+p0 ¥d3 d6 11.£h5 ¤c6 Strata dwóch £:b4 18.¦ab1 £a5 19.¤d5 £:d2
9-+-zpn+p+0 temp! 12.0-0 ¤e5 13.¤:e5 d:e5 20.¤:e7+ ¢f8 21.¦:d2 ¢:e7
9+-+-zp-+-0 14.¥c4 ¥f6 15.¥e3 £e7 16.¦fd1
9-zPP+P+-+0 b6 17.¥d5 ¦b8 18.¦d2 g6 XIIIIIIIIY
9+-+L+P+-0 19.£h6 ¥g7 20.£g5 ¥f6 21.£g3 9-tr-trl+-+0
9-+-+-mKPzP0 ¥h4 (21...¥e6 22.¦ad1 ¦bd8 23. 9+-+-mkpzpp0
9tR-tR-+-+-0 c4+/-) 22.£f3 ¥g5 23.¦ad1 ¢g7 9p+-zppsn-+0
xiiiiiiiiy 24.£e2 ¥:e3 25.£:e3 ¥a6 26.c4 9+p+-+-+-0
¦bd8 27.g3 ¥c8 28.f4 f6 29.£f3 9-+P+P+-+0
Klasyczna pozycja, w której czar- £d7 30.¦f1 e:f4 31.g:f4 £g4+ 9+-+-vLP+-0
nym uda³o siê uzyskaæ lepsz¹ lekk¹ 32.£g3 ¦fe8 33.¦ff2 ¦e7 34. 9P+-tRL+PzP0
figurê. 29.¦cb1 b6 30.g3 ¢f8 ¢g2 £:g3+ 35.h:g3 ¥g4 36.¦d3 9+R+-+-mK-0
31.h4 h6 32.¥f1 ¢e7 33. ¥d3 h5 37.¦fd2 ¦h8 38.a3 ¥c8?! xiiiiiiiiy
¤d4 34.f4 ¤c6 35.¥f1 Nale¿a³o (38...g5 39.b4 h4 40.g:h4 g:h4
graæ 35.b5 ¦:a1 36.¦:a1 ¤a5 37.¦a4 , 41.¢h2 z wyrównanymi szansami) 22.e5! ¤g8 23.e:d6+ ¢f8 24.
ale w du¿ym niedoczasie bia³ym 39.b4 h4 40.b:c5 b:c5 41.¦b2 ¥c5 ¥d7 25.c:b5 a:b5 26.¦db2
brakowa³o precyzji. 35...¦:a1 36. h:g3 42.¦:g3 ¦h4 43.f5 g5 ¦a8 27.¥:b5 ¤f6 (27...¥:b5? 28.
¦:a1 ¤:b4 37.¦b1 ¤a6 38.¦:b6 44.¦b8 ¦c7? (44...¦h8 45.¦h3) ¦:b5 ¦:a2 29.d7+ ¤e7 30.¦b8 ¦a8 31.
¤c5 39. f:e5 d:e5 40.h5 (40.¥g2 45.¦h3 ¦:h3 46.¢:h3 ¦:a8 ¦:a8 32.¦b7+-) 28.¥f1 ¦dc8
h5 41.¦b5 ¢d6 42.¥f3 ¦c6-/+) 40... 29.¥d4 ¢e8 30.¦d2 (30.g4 ¦a5
¤:e4+ 41. ¢g2 g:h5 42.¦:h6 ¦g8 XIIIIIIIIY 31.¦b8+-) 30...¦a5 31.¥:f6 g:f6
43.¦:h5 ¦:g3+ 44.¢h2 ¦g5 45. 9-tRl+-+-+0 32.¦b4?! (32.¦b7!? ¢d8 33.¢f2
¦:g5 ¤:g5 46.¢g3 ¤e4+ 47.¢h4 9zp-tr-+-mk-0 ¦ca8 34.¥c4+-) 32...¥c6 33.¦f4 f5
¢e6 48. ¥d3 ¤c5 49.¥h7 f5 50. 9-+-+-zp-+0 34.¦h4 ¢d7 35.¦:h7 ¥d5 36.
¥g8+ ¢f6 51.¢g3 e4 52.¢f4 9+-zpL+Pzp-0 ¦:f7+ ¢:d6 37.f4 (37.h4 ¦h8 38.
¤d3+ 53.¢e3 ¢e5 0-1 9-+P+P+-+0 g3) 37...¦a4 38.¦d7+ ¢:d7 39.
9zP-+-+-+K0 ¥b5+ ¢d6 40.¥:a4 ¦c4 41.¥b3
Druga partia zakoñczy³a siê re- 9-+-+-+-+0 ¦:f4 42.¥:d5 e:d5 43.¦f2 ¦a4
misem, a trzeci¹ przegra³em po 9+-+-+-+-0 44.¦:f5 ¦:a2 45.h4 d4 46.¦f2
bardzo precyzyjnej grze Zbyszka. xiiiiiiiiy ¦a1+ 47.¦f1 ¦a8 48.¢h2 ¢e5
49.g4 d3 50.h5 d2 Remis
46...¢h7 Zapisane posuniêcie
w przegranej pozycji. 47.¢g4 ¢h6
48.¦a8 ¢h7 49.e5 ¢g7 50.¦b8
Zugzwang 1-0

W niedzielê 26 marca 1972 roku,
po doœæ krótkiej dogrywce trzeciej
partii, granej w godz. 9:30-11:00,
bo po bardzo krótkiej przerwie,
prawie natychmiast przyst¹piliœmy
do grania czwartej partii.

Zakoñczy³a siê remisem o godz.
17:30, chocia¿ kilkakrotnie by³em
o krok od wygranej.

24 magazyn SZACHISTA marzec 2017

Szachowe epizody AF (87)

Nie by³em tym specjalnie zmar- 1972 Aleksander Sznapik 65.¤f4 ¢f1 66.¤g2 h3 67.¤e3+
twiony, bo by³em przekonany, ¿e ¢g1 68.¤g4 ¢f1 69.¢e3 ¢e1 70.
ogram Zbyszka w czteropartiowym 1972, 1.e4 c5 2.¤f3 d6 3.d4 c:d4 ¢d3 ¢f1 71.¢e3 ¢e1 72.¢d3 ¢f1
bara¿u granym tempem P-30', do 4.¤:d4 ¤f6 5.¤c3 a6 6.f4 £c7 7. Remis
którego przyst¹piliœmy prawie na- ¥d3 e5 8.¤f3 b5 9.0-0 ¥b7 10.
tychmiast po zakoñczeniu czwartej £e1 ¤bd7 11.¢h1 g6 12.a4 b:a4 W czwartej szybko „zamieni-
partii. Jednak¿e cztery bara¿owe 13.¦:a4 ¥g7 14.¦c4 £d8 15.f:e5 ³em“ przewagê na równ¹ grê i zro-
partie zakoñczy³y siê remisami d:e5 16.£h4 0-0 17.¥g5 £b6 bi³em podstawkê w prostej pozycji.
i o godz. 22:00, po 12-godzinnej nie- 18.¤a4 £d6 19.¤d2 ¥c6 20.b3 W tej sytuacji w pojedynku dwóch
przerwanej grze, sêdzia Tadeusz Ol- ¦fe8 21.¦c3 ¥b5 22.¥c4 ¥:c4 „legionistów“ triumfowa³ Jan
szewski, za zgod¹ wiceprezesa 23.¤:c4 £d4 24.¦d3 £:e4 25. Adamski 2,5-1,5. Janek Adamski
PZSzach Stefana Fursa, przerwa³ £:e4 ¤:e4 26.¦:d7 ¤:g5 27.h4 zdoby³ pierwszy Puchar Polski
mecz z oœwiadczeniem, ¿e dogryw- ¤e6 28.¦f:f7 ¦ad8 29.¤d6 ¦f8 i chyba ostatni, bo jego przebieg
ka odbêdzie siê w innym terminie. 30.¦:f8+ ¥:f8 31.¦:d8 ¤:d8 32. i organizacja pozostawia³y ³agodnie
¤e4 ¤c6 33.c3 a5 34.¢g1 ¥e7 mówi¹c wiele do ¿yczenia.
Przesz³o wiele miesiêcy i mia³o 35.g3 ¢f7 36.¢f2 ¢e6 37.¢f3
miejsce wiele szachowych wyda- ¢d5 38.¤b6+ ¢e6 39.¤c4 h5 Zawsze warto zastanowiæ nad
rzeñ. Przyst¹pi³em do meczu z Do- 40.¤f2 ¢d5 41.¤e3+ ¢e6 42. przyczyn¹ podstawek, przeoczeñ,
d¹ dopiero 12 wrzeœnia 1972 r. ¤d3 ¥d6 43.¢e4 ¥e7 44.¤c4 czy s³abej techniki. Dla licz¹cego
w oœrodku Wis³a, w Bia³obrzegach ¥d6 45.¤e1 ¥c7 46.¤f3 ¢f6 47. siê trenera ka¿da podstawka ma
k/Warszawy w czasie zgrupowania ¤e3 ¤e7 48.g4 ¢e6 49.¤g5+ ¢f6 swoje przyczyny - rzadko coœ
przedolimpijskiego przed olimpiad¹ 50.g:h5 g:h5 51.c4 ¥b6 52. dzieje siê przypadkowo, poza np.
w Skopje 1972. PZSzach zarz¹dzi³ ¤d5+ ¤:d5 53.¢:d5 ¢f5 54.c5 przewróceniem bierek.
mecz 6-partiowy tempem po 15 mi- ¥a7 55.c6 ¥b8 56.¤e6 ¢g4 57.
nut na partiê. Sêdziowa³ Aleksander ¤c5 ¥c7 58.¤a6 ¥b6 59.¢:e5 Niejednokrotnie mo¿na zaobser-
Sznapik, chocia¿ w gruncie rzeczy ¢:h4 60.¢f4 ¢h3 61.¢f3 h4 62. wowaæ szybkie wykonywanie po-
sêdzia nie by³ nam potrzebny, bo c7 ¥:c7 63.¤:c7 ¢h2 suniêæ w debiucie w bardzo do-
mieliœmy do siebie zaufanie i byli- brze znanym wariancie, ale doty-
œmy w stanie polubownie rozstrzy- XIIIIIIIIY czy to m³odszych graczy. Do-
gn¹æ wszystkie spory. W bara¿u wy- 9-+-+-+-+0 œwiadczeni w znanych wariantach
gra³em pierwsz¹ partiê, potem by³ 9+-sN-+-+-0 graj¹ wolno, aby nie pokazaæ rywa-
remis, partie III i IV przegra³em, ale 9-+-+-+-+0 lowi, ¿e wpad³ w ich schematy.
na finiszu zmobilizowa³em siê i wy- 9zp-+-+-+-0
gra³em dwa ostatnie pojedynki usta- 9-+-+-+-zp0 Powa¿n¹ przyczyn¹ wielu niedo-
laj¹c wynik meczu 3,5-2,5. 9+P+-+K+-0 k³adnoœci jest te¿ z³y rozk³ad czasu
9-+-+-+-mk0 do namys³u. Niektórzy uczestnicy
Wreszcie fina³ I Pucharu Polski, 9+-+-+-+-0 turnieju wstaj¹ praktycznie po ka¿-
znów po kilku miesi¹cach przerwy, xiiiiiiiiy dym posuniêciu i rozgl¹daj¹ siê po
czyli w grudniu 1972 i przeciwni- sali. Krótko mówi¹c rozwi¹zuj¹ pro-
kiem by³ kolejny klubowy kolega Ja- 64.¤d5 Wygrywa³o 64.¢f2 ¢h3 blemy na s¹siednich szachownicach
nek Adamski. Graliœmy w klubie, 65.¤d5 ¢g4 66.¤e3+ ¢g5 67.¤c4 ¢f6 lub zbyt intensywnie obserwuj¹.
bez sêdziego i przy kompletnym 68.¤:a5 ¢e5 69.¢g2 itd. 64...¢g1 Drug¹, te¿ powa¿n¹ przyczyn¹ nie-
braku zainteresowania ze strony dok³adnoœci, szczególnie debiuto-
PZSzach oraz kolejny raz z du¿ymi wych, jest przychodzenie na rundê
przerwami 5 XII; 7 XII, 27 XII w ostatniej chwili lub rozmawianie
i wreszcie ostatnia partia 11 stycznia przed rozpoczêciem partii.
1973 roku, czyli po pó³tora roku od
rozpoczêcia rozgrywek. Doœwiadczania zbiera³em z w³a-
snej praktyki i póŸniej, jako kapitan
Zabawne, ¿e we wszystkich par- czy trener zawsze zwraca³em na to
tiach mia³em w zasadzie przewa- uwagê. Prawdziwy profesjonalista
gê, a w trzeciej nie wygra³em ele- docenia wymienione „drobiazgi“, bo
mentarnej koñcówki. koncentracja nie tylko w szachach
ma istotne znaczenie. Podobna sytu-
Obrona sycylijska B93 acja ma miejsce u sprinterów
i strzelców, w których koncentracja
A. Filipowicz - J. Adamski, Pu- jest wa¿niejsza od samego przygoto-
char Polski, fina³ (r.3), Warszawa wania do zawodów.

magazyn SZACHISTA marzec 2017 25

Andrzej Filipowicz - wspomnienia ¥:h3? £:h3 14.¦g3?, wobec 14...¥h4!
15.¤:h4 £:h4 i czarne zdobywaj¹
Szachowe epizody(88) pionka. Natomiast nale¿a³o graæ
13.¥d2 z planem ¥c3, £d2 i ewentu-
XXIX Mistrzostwa Polski deusz Lipski. DoϾ niespodziewa- alnie 0-0-0. 13...d5! 14.c:d5 c:d5
nie, po kilku latach przerwy, pojawil 15.¥e3 ¦e8! 16.¥d4? Decyduj¹-
Wroc³aw, 6 -26 II 1972 siê we Wroc³awiu nasz lider z lat cy b³¹d, po którym pozycja bia³ych
50-ych Bogdan Œliwa, obchodz¹cy jest trudna do obrony. Podobnie by-
MP by³y rozgrywane w bardzo 50-lecie urodzin. PZSzach s³usznie ³o po 16.£d2 ¤c6 17.0-0-0? d4 18.¥f2
ma³ej salce - œwietlicy „ELDOM-u“ dopuœci³ go do tegorocznego fina³u £d5! 19.¤g5 £a2!-+. Natomiast walka
przy Pl. Wolnoœci 7. Tempo gry 45 MP, w którym Œliwa znalaz³ siê w trwa³a po 16.¥f2 ¤e6 17.£d2 d4
pos./2,5h i po 20 pos./1h w dogryw- na wysokim miejscu, aczkolwiek (17...¤c5 18.£c3) 18.¤e5. 16...¤e6!
ce. Rundy w godzinach 16:00-21:00, nie bez wielu szczêœliwych wyni- 17. £d2!? Bia³e próbuj¹ utrzymaæ
dogrywki rano 10:00-12:00. Przewi- ków. Inna rzecz, ¿e potrafi³ zacho- pozycjê ofiarowuj¹c jakoœæ. 17...
dziano dwa dni wolne po rundach waæ obiektywizm i w analizach po- ¤:d4 18.¤:d4 ¥h4+ 19.¦g3 £a4!
VI i XII, co prowadzi³o do dwudzie- kazywa³ rywalom jak mogli z nim Po 19...¥:g3+ 20.h:g3 z planem ¢f2
stojednodniowego turnieju. Sêdzi¹ wygraæ w kilku partiach. i e2-e3, nie by³oby ³atwo przebiæ po-
g³ównym by³ Roman Horbacki. Na- zycji bia³ych. 20.¤f3 ¥:g3+ 21.
grody w œwietle obecnych bardzo Z kolei ja, po œwietnych wynikach h:g3 ¦ac8 22.¦c1 ¥g4 23.¤e5
niskie: I - 4.000 zl; II - 3.000; III - w 1971 roku, pojecha³em na MP,
2.000; IV 1500; V - 1.000 i VI - 500 z wielkimi nadziejami, które jednak XIIIIIIIIY
z³, ale w owym czasie nagrody pie- spe³z³y na niczym. No có¿, nie 9-+r+r+k+0
niê¿ne nie pojawia³y siê czêsto. Dla pierwszy i nie ostatni raz, szachiœci 9zpp+-+pzpp0
porównania œrednia pensja w 1972 r. zawodzili w imprezach, przed któ- 9-+-+-+-+0
wynosi³a rzêdu 2.500 z³, a minimal- rymi wydawa³o siê, ¿e zaliczaj¹ siê 9+-+psN-+-0
ne wynagrodzenie 1.000 z³. do grona œcis³ych faworytów. Ja tyl- 9q+-+-zPl+0
ko do³¹czy³em do tej wielkiej pleja- 9zP-+P+-zP-0
Mistrz Polski kwalifikowa³ siê do dy zawodników rozczarowanych po 9-zP-wQP+-+0
turnieju strefowego. Drugim za- turniejowych wystêpach. 9+-tR-mK-+L0
wodnikiem, który mia³ graæ ze xiiiiiiiiy
Szwedem Boerje Janssonem o Zacz¹³em od czterech doœæ bez-
awans do turnieju strefowego by³ barwnych remisów, przedzielo- 23...£d4! Najprostsza droga do
IM W³odzimierz Schmidt, bo Pol- nych pora¿k¹ z Dod¹. Dopiero w VI wygranej. 24.e3 ¦:c1+ 25.£:c1
ska mia³a wówczas „pó³tora miej- rundzie wygra³em dobr¹ partiê ¦:e5 26.¢f2 Nie pomaga³o 26.f:e5
sca” w turnieju strefowym. Jednak- z Bogdanem Œliw¹, który wystarto- £:d3 27.¢f2 (27.£d2 £b1+) 27...£f5+
¿e W³odek w styczniu 1972 r. po- wa³ nieŸle 3 p. (z 5), podczas gdy ja 28.¢e1 £:e5 29.¢f2 g6 z wygran¹.
niós³ dotkliw¹ pora¿kê w Wijk aan mia³em tylko 2 p. 26...£:d3 27.f:e5 £f5+ 28.¢g2
Zee, w grupie „B“, w której zaj¹³ da- ¥f3+ 29.¢g1 ¥:h1 30.¢:h1 £h3+
lekie 13 miejsce z wynikiem 6 p. (z Partia angielska A25 31.¢g1 £:g3+ 32.¢f1 £f3+ 33.
15). W finale MP dopiero dobry fi- ¢g1 h5 34.£c8+ ¢h7 35.£:b7
nisz 3,5 p. (z 5) da³ mu IV miejsce. B. Œliwa - A. Filipowicz, MP £:e3+ (35...h4!) 36.¢g2 £:e5 37.
(r.6), Wroc³aw 1972, 1.c4 e5 2.¤c3 £:f7 £:b2+ 38.¢h1 £a1+ 39.¢g2
Wyniki MP 1972: Pytel Krzysz- ¤c6 3.g3 d6 4.a3?! Zwykle po¿y- £b2+ 40.¢h1 £e5 41.£:a7 d4
tof 11,5 p. (z 17); Sznapik Aleksan- teczna kontynuacja, w tej pozycji 42.£d7 £e4+ 43.¢g1 £g4+ 44.
der 11 p.; IM Bednarski Jacek i IM jest po prostu strat¹ tempa. Przy pla- £:g4 h:g4 0-1
Schmidt W³odzimierz po 10,5 p.; IM nowanym b2-b4 lepsze jest proste
Œliwa Bogdan 10 p.; IM Doda Zbi- ¦b1. Jeszcze lepiej by³o kontynu- Wyrówna³em z³y bilans ze Œliw¹
gniew, Pietrusiak Bogdan i G¹sio- owaæ rozwój posuniêciem 4.¥g2. z m³odych lat i zepchn¹³em Bogda-
rowski Ryszard po 9,5 p.; Dobrzyñski 4...¥e6 5.d3 £d7 6.¥g2 ¤ge7 7. na na poziom 50%, na którym te¿
Wojciech 8,5 p.; Filipowicz Andrzej, ¤d5 ¤d8! 8.f4!? c6 9.¤:e7? Lep- znalaz³em siê po VI r. Niestety w
IM Sydor Andrzej, Adamski Jan sze 9. ¤c3 zmuszaj¹ce czarne do f7- kolejnej rundzie przegra³em po s³a-
i Balcerowski Witold po 8 p.; IM Ko- f6 z planem ¤f7 i ewentualnym d6- bej grze z Pytlem, który zreszt¹
stro Jerzy, Serwiñski Benedykt i Mar- d5. 9...¥:e7 10.¤f3 e:f4 11.g:f4!? przez ca³y turniej by³ liderem i za-
sza³ek Rafa³ po 6,5 p.; Gr¹bczewski Po 11.¥:f4 czarne gra³y 11..¥h3 12. s³u¿enie zdoby³ mistrzostwo Polski.
Romuald 6 p.; Nowak Ignacy 5 p. 0-0 ¥:g2 13.¢:g2 ¤e6 z dalszym ¥f6
i 0-0 z równ¹ gr¹. 11...¥h3 12.¦g1 Po czym przysz³a kolejna pora¿-
Ignacy Nowak wszed³ z pozycji 0-0! 13.¥h1? S³abe by³o te¿ 13. ka z klientem Bogdanem Pietru-
rezerwowego, bo nie przyjecha³ Ta-

20 magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2017

Szachowe epizody AF (88)

MP 1972. Andrzej Filipowicz MP 1972. Krzysztof Pytel MP 1972. Ryszard G¹siorowski

siakiem i to po elementarnej pod- cji, a remis bia³ymi z Adamskim sn¹³ mnie w koñcówce, któr¹ doœæ
stawce w wygranej pozycji. spowodowa³, ¿e po 10 rundach niespodziewanie gra³ precyzyjnie.
mia³em zaledwie 4 p. i zajmowa-
A. Filipowicz - B. Pietrusiak ³em jedno z ostatnich miejsc. R. Marsza³ek - A. Filipowicz
MP (r.8), Wroc³aw 1972 MP (r.6), Wroc³aw 1972
Kolejna partia w XI r., to pojedy-
XIIIIIIIIY nek z Rafa³em Marsza³kiem, który XIIIIIIIIY
9-sn-mk-+rtr0 pa³a³ ¿¹dz¹ rewan¿u za pechow¹ po- 9-vL-+-+-+0
9+-wq-vlp+-0 ra¿kê w Pucharze Polski. Rafa³ wy- 9+-+-+-+-0
9psN-zpp+-+0 startowa³ w turnieju siedmioma re- 9-+-+k+n+0
9zp-+-sn-zP-0 misami. Po czym zanotowa³ w run- 9+-+-zp-+-0
9-+-+lwQ-zp0 dach VIII-X d³ug¹ roszadê 0-0-0. 9-+PvlK+P+0
9+N+-vL-+-0 Wszystko zaczê³o siê od strasznej 9+-+N+-+-0
9-zPPtRL+PzP0 podstawki, naturalnie w olbrzymim 9-+-+-+-+0
9+-+R+-mK-0 niedoczasie na sekundach. 9+-+-+-+-0
xiiiiiiiiy xiiiiiiiiy
I. Nowak - R. Marsza³ek
Czarne mog¹ siê spokojnie pod- MP (r.8), Wroclaw 1972 W tej koñcówce by³o jeszcze tro-
daæ, ale zagra³y 25...¥d5 Nastapi³o chê technicznych trudnoœci. 77.g5
26.¤:d5 e:d5 27.¦:d5 ¤bd7 28. XIIIIIIIIY ¥c3 78.¤c5+ ¢e7 79.¢f5 ¢f7 80.
£f5 ¦g6 29.¦:a5 ¦hg8 30.¦:a6 9r+-+l+k+0 ¥d6 ¤h4+ 81.¢g4 ¤g2 82.¤e4
¥:g5 31.¦a8+? Przegrywaj¹ce po- 9+-tR-+pzp-0 ¤e3+ 83.¢h5! ¤:c4 84.g6+ ¢g8
suniêcie, zagrane w stylu „fuszer wi- 9-+nvLp+-zp0 85.¥e7 ¥d2? Niestety w kolejnym
dzi szacha, fuszer daje szacha”. Po 9zp-+pzP-zPP0 niedoczasie nie widzia³em 85...¥d4!
31.¥f2 ¥f6 32.¦a8+ ¢e7 33.¦:g8 ¦:g8 9-+-zP-+-+0 a po 86.¥g5 kontynuacji 86...¤e3, co
34.¤d4 wygrana bia³ych nie budzi 9+N+-wQ-+-0 utrudnia³o realizacjê przewagi. 86.
w¹tpliwoœci. 31...¢e7 32.¥:g5+ 9-+q+-zPK+0 ¤f6+ ¢g7 87.¤d5! e4 88. ¥f6+
¦:g5 33.£e4 ¦:g2+ 34.¢h1 ¦2g4 9+-+-+-+-0 ¢f8 89.¤e7 1-0
35.¥:g4 ¦:g4 36.£d5 ¤b6 37. xiiiiiiiiy
£:d6+ £:d6 38.¦a7+ ¢e6 39. Naturalnie by³em te¿ we Wroc³a-
¦:d6+ ¢:d6 40.¤d2 h3 41.¦a3 39.¤:a5 ¤:a5?? Po oczywistym wiu œwiadkiem ró¿nych zdarzeñ,
¦d4 42.¤f1 ¦d1 43.¢g1 ¤bc4 39...¦:a5 40.¦c8 h:g5 41.¦:e8+ ¢h7 z których jedno jest zwi¹zane z Ra-
44.¦a6+ (44.¦:h3 ¤d2-+) 44...¢e7 czarne zachowywa³y szanse na fa³em, moim wieloletnim przyjacie-
45.¢f2 ¦c1 46.b3 ¦:c2+ 47.¢g3 zwyciêstwo. 40.¦:c2 1-0 lem i rywalem. Sala gry, w której
¦c3+ 48.¢h4 ¦:b3 49.¤g3 ¤d6 toczy³y siê rozgrywki o MP, mia³a
50.¢:h3 ¤f5 51.¢g2 ¤:g3 52. Postanowi³em „dobiæ“ (!?) Rafa³a, swoj¹ specyfikê. Mianowicie mie-
h:g3 f5 53.¢f2 ¤g4+ 54.¢g2 ale niestety nie doceni³em faktu, ¿e œci³a siê obok Kasyna Oficerskiego
¦b2+ 0-1 ka¿da seria ma kiedyœ koniec i w XI i mia³a pod³¹czon¹ wojskow¹ liniê
rundzie zagra³em zbyt ryzykownie. telefoniczn¹. Kilkakrotnie w trak-
Nie docisn¹³em te¿ Aleksandra Partia by³a dwukrotnie odk³adana, cie niektórych rund dzwoni³ tele-
Sznapika w znacznie lepszej pozy- nies³ychanie zaciêta, ale Rafa³ doci- fon w sprawach wojskowych z ró¿-

magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2017 21

Szachowe epizody AF (88)

MP 1972. Rafa³ Marsza³ek - Bogdan Œliwa MP 1972. Rafa³ Marsza³ek - Witold Balcerowski

nymi pytaniami. Wszelkie próby chocia¿ duch zespo³owoœci te¿ ma Ca³e szachowe towarzystwo „polo-
wy³¹czenia go nie udawa³y siê, ale swoje istotne znaczenie! nijne“ po³¹czy³o siê z „legionow-
wreszcie Rafa³ Marsza³ek pogr¹¿o- skim“, tworz¹c wojskowo-cywiln¹
ny w nieweso³ych myœlach, bo Na koniec szkolnej kariery Rafa³ mieszankê, która okaza³a siê wybu-
w rozgrywanej akurat partii zajrza- Marsza³ek reprezentowa³ Warsza- chowa i gromi³a wszystkie najlep-
³o mu w oczy widmo klêski, pod- wê w 1956 roku na Ogólnopolskich sze polskie zespo³y.
szed³ do telefonu mówi¹c ponurym Mistrzostwach M³odzie¿y Szkolnej,
g³osem: „Mówi Marsza³ek. Proszê rozgrywanych w warszawskim Pa- Rafa³ wówczas by³ znacznie
tu wiêcej nie dzwoniæ“. I wtedy na- ³acu Kultury, wówczas jeszcze im. m³odszy ode mnie, ale z biegiem
trêtny telefon umilk³ i mieliœmy Józefa Stalina. Warszawa zajê³a wte- lat procentowa ró¿nica zmniejsza-
spokój do koñca MP. dy III miejsce za Województwem ³a siê i obecnie wynosi oko³o 2%,
Stalinogrodzkim (Katowice, jako co pozwala na stwierdzenie, ¿e je-
Z Rafa³em Marsza³kiem zetkn¹- Stalinogród, przez kilka lat musia³y steœmy w jednym wieku i to ju¿
³em siê na szachowych rozgryw- ceniæ „wodza ludzkoœci“!) i Woje- w wieku XXI. Rafa³ reprezentowa³
kach szkolnych przed laty, w minio- wództwem Wroc³awskim. Rafa³ uzy- „Legion“ pocz¹tkowo na szachow-
nym „dawnym“ XX wieku. Obaj re- ska³ najlepszy wynik na III szachow- nicy juniora, a póŸniej, jako dostoj-
prezentowaliœmy znane szko³y, ja tê nicy, wspólnie z Kazimierzem G³az- ny „senior“, bo do weterana sza-
im. Wojciecha Górskiego, który kiem, póŸniejszym œwietnym mate- chowego, licz¹cego u nas powy¿ej
z uwagi na walkê z rusyfikacj¹ nie matykiem oraz wybitnym polskim 60 lat, ju¿ nie dotar³ w charakterze
by³ ulubieñcem powojennego syste- taternikiem, alpinist¹ i himalaist¹. aktywnego szachowego emeryta.
mu i ju¿ na pocz¹tku lat 50-ych na- Ogólnopolskie mistrzostwa m³o-
sza szko³a zosta³a bez nazwy i grali- dzie¿y szkolnej by³y prowadzony Wspólnie zdobywaliœmy liczne ty-
œmy, jako Liceum z ul. Smolnej 30. przez œwietnego szachistê, a póŸniej tu³y dru¿ynowego mistrza Polski,
literata Janusza Szpotañskiego, któ- nazbiera³o ich siê ponad dziesiêæ.
Rafa³, z kolei, reprezentowa³ do- ry wtedy zalicza³ do polskiej czo³ów- Z ró¿nych powodów, niestety filmo-
stojn¹ szko³ê im. Tadeusza Rejtana, ki szachowej i zdoby³ wysokie VI wych (jest powszechnie znanym
który kilka wieków wczeœniej k³ad³ miejsce w mistrzostwach Polski. krytykiem!), w ka¿dym razie ma³o
siê w drzwiach Sejmu RP. Teraz nie istotnych dla królewskiej gry, Rafa³
ma chêtnych parlamentarzystów do W takim to towarzystwie znajdo- „tylko“ 6-krotnie by³ cz³onkiem mi-
powtórzenia tej sceny, bo wszyscy wa³ siê mój przyjaciel Rafa³ Marsza- strzowskiej dru¿yny, ale walnie
g³osuj¹ zgodnie z postanowieniami ³ek, z którym w grudniu 1959 roku przyczynia³ siê do tego tytu³u zdoby-
swoich partii! Ewentualnie, zgodnie znaleŸliœmy siê w jednym zespole, waj¹c wiele punktów. Jako znawca
z wytycznymi partii, blokuj¹ salê w wojskowym klubie „Legion” War- jêzyka francuskiego, wybiera³ prze-
plenarn¹ w Sejmie, i to zbiorowo, szawa, gdzie naturalnie dominowali wa¿nie w partiach obronê francu-
bo indywidualnoœci brak! W sza- cywile! Mój klub, warszawska „Po- sk¹, chocia¿ byæ mo¿e ta obrona za-
chowych partiach takiej zgodnoœci lonia“, musia³ zrezygnowaæ z pro- chêci³a go do nauki jêzyka w celu
nie by³o, nie ma i mam nadziejê ni- wadzenia sekcji szachowej, mistrza zrozumienia wspania³ych piosenek
gdy nie bêdzie! Tu dominuje indy- Polski w 1959 roku, bo „biedni“ fut- Edith Piaf czy Charlesa Aznavoura,
widualnoœæ, nawet w rozgrywkach boliœci „Polonii“ spadli chyba do II piosenkarzy naszej m³odoœci.
dru¿ynowych, gdzie o wyniku ze- lub III ligi i trzeba by³o ich pocie-
spo³u decyduje suma indywidual- szyæ premiami finansowymi, aby Obrona francuska, grana czarny-
nych osi¹gniêæ cz³onków zespo³u, nie opuœcili macierzystego klubu! mi w partiach szachowych polega

22 magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2017

Szachowe epizody AF (88)

MP 1972. Andrzej Adamski MP 1972. Andrzej Filipowicz MP 1972. Jan Adamski

na skonstruowaniu mocnej pozycji to by³o do przewidzenia. Wiadomo, mocniej. Wszystkie figury rozsypa³y
i zachêcania rywala do ataku. Jeœli jak to m³ody: zapala siê, a potem na- siê na pod³ogê. Zenon Autowicz trzy-
atak siê nie powiedzie, a „Francuzi” gle dêtka. Widaæ, ¿e idzie równa wal- ma³ pust¹ szachownicê z pionkiem
zawsze na to licz¹ to nastêpuje ka. Dopiero potem idzie mu lepiej, na polu f2!”.
kontratak i punkt mamy w kiesze- w sumie odchodzi od stolika z niewiel-
ni. Wymaga to sporego wysi³ku fi- kim zyskiem. Nastêpnego dnia o nic Przez kilka lat Rafa³ redagowa³
zycznego, bo partie takie ci¹gn¹ siê nie musi siê ju¿ staraæ. Ju¿ na niego w miesiêczniku „Szachy“ dzia³ krót-
po kilka godzin, wiêc jako sport kurki czekaj¹: bojowe, nastroszone kich partii, tzw. „Miniatur“, które
uzupe³niaj¹cy uprawialiœmy tenis, jak koguty. Ja trafi³em najlepiej jak zwykle koñczy³y siê piêkn¹ kombi-
na nieistniej¹cych ju¿ kortach war- mog³em. Dwóch ludzi upatrzy³o mnie nacj¹ do 25 posuniêcia, ale natural-
szawskiej Agrykoli, bo przez korty sobie, jako sta³ego partnera: tubylec, nie nieraz pisywa³ reporta¿e z tur-
przeprowadzono trasê £azienkow- mistrz fryzjerskiego fachu i pewien niejów, przy czym nie ¿a³owa³ sobie
sk¹. Pogl¹dy na sporty uzupe³niaj¹- przyjezdny, niezawodnie gwiazdor krytycznych uwag, jak w sprawoz-
ce by³y wówczas ró¿ne i wspomnia- swojego powiatu. Dobrze nam by³o ze daniu z pó³fina³u MP w Bia³ymsto-
ny Janusz Szpotañski w „Ankiecie sob¹. Oni, zw³aszcza w pierwszym ty- ku: „Tadeusz ¯ó³tek gra nierówno,
Sportowca“ napisa³, ¿e jego spor- godniu, dybali na mnie z ambicj¹ po- a w dodatku nigdy nie by³ wybrañcem
tem uzupe³niaj¹cym s¹ warcaby, co skromienia. Ja, zamiast na szachow- fortuny - to w pó³fina³owych loteriach
spowodowa³o okreœlon¹, niezbyt nicê, z upodobaniem spogl¹da³em na jest bardzo potrzebne! Marsza³ek gra³
mi³¹ reakcjê w³adz sportowych. ich imponuj¹ce poro¿a. To ju¿ nie do- Ÿle, a chroniczna s³aboœæ nerwów
mowe kurki by³y, lecz wspania³e, naj- i kondycji w ogóle niweczy jego jakie-
Grywaliœmy te¿ w szachy na wy- prawdziwsze jelenie“. kolwiek sportowe szanse”.
sokim szczeblu krajowym, w pó³fi-
na³ach i fina³ach mistrzostw Pol- Inteligencja, poczucie humoru, Nie omieszka³ te¿ stworzyæ pseu-
ski. Rafa³ nie tylko opiniowa³ filmy, b³yskotliwy dowcip by³y zawsze sil- donimu dla niezwykle sympatycz-
ale równie¿ u¿ywa³ piêknego jêzy- n¹ stron¹ Rafa³a i dlatego by³ lubia- nego Tadeusza ¯ó³tka, nazywaj¹c
ka w opisach szachowych zmagañ. ny i ceniony w naszym szachowym go „Mistrzem Chin”, co utrwali³o
gronie. Marian Ziembiñski w swo- siê na ca³e lata. Mo¿e zaobserwo-
Tu fragment z jego noweli „Olim- jej ksi¹¿ce „W szachowym anty- wa³ przyzwyczajenie Tadeusza do
piada“, opisuj¹cy graj¹cych na staw- kwariacie”, opisuje piêkn¹ historyj- specyficznego dania. Mianowicie,
kê szachistów, który ogrywaj¹ ama- kê. „W jednym z turniejów gra³ war- na wspomnianym pó³finale Tade-
torów, nie daj¹c poznaæ po sobie, ¿e szawski mistrz Zenon Autowicz, któ- usz, nie lubi¹c ry¿u, dwa razy
maj¹ znacznie wiêksz¹ wiedzê ry regularnie spóŸnia³ siê na rundy dziennie zamawia³ kurczaka w po-
i umiejêtnoœci szachowe: „Dostawszy i rozpoczyna³ swoje partie ruchem trawce z ry¿em, bo podobno popra-
siê do kurnika „lisek“ porusza siê naj- pionka z pola f2 na pole f4. Rafa³ wia³o to jakoœæ myœlenia w turnieju.
ciszej jak potrafi. Pierwsz¹ partiê wy- postanowi³ go za to „ukaraæ“. Pew-
grywa dopiero po trudnym, drama- nego razu przylepi³ pionka f2 klejem Moim zdaniem gra w szachy spra-
tycznym boju. W drugiej, najwidocz- roœlinnym i feralnego dnia wszyscy wia³a Rafa³owi przez dziesi¹tki lat
niej os³abiony ciê¿kimi prze¿yciami, w napiêciu czekali na Zenka, który wiele przyjemnoœci i radoœci, podob-
proponuje remis. Nastêpn¹ znowu tradycyjnie z opóŸnieniem zjawi³ siê nie jak obcowanie z szachistami
wygrywa, nie ukrywaj¹c radoœci ze na sali turniejowej. Na stoj¹co z³a- o ró¿nych osobowoœciach. Jednak-
szczêœliwego przypadku. Teraz jednak pa³ za pionka f2, który akurat tego ¿e swoj¹ karierê zawodnicz¹ Rafa³
przegrywa dwie albo trzy po kolei. No, dnia nie chcia³ siê ruszyæ. Szarpn¹³ podsumowa³ tak: „Owszem, cieszê

magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2017 23

Szachowe epizody AF (88)

MP 1972. Rafa³ Marsza³ek Obrona sycylijska B93 MP 1972. Romuald Gr¹bczewski
siê, ¿e jako stuprocentowy amator sta- A. Filipowicz - B. Serwiñski,
wa³em w polu przeciw zawodowcom, MP (r.12), Wroclaw 1972, 1.e4 c5 Po tej wygranej przysz³a kolejna
¿e jako humanista rywalizowa³em 2.¤f3 d6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 ¤f6 z Witkiem Balcerowskim, z któ-
z umys³ami œcis³ymi. Ale to s¹ chyba 5.¤c3 a6 6.f4 e5 7.¤f3 ¤bd7 rym dobrze mi siê grywa³o.
rzeczy obiektywnie b³ahe”. 8.¥c4 b5 9.¥b3 ¥e7 10.0-0 0-0
11.£e2 ¥b7 12.¢h1 ¦c8 13.f:e5 Obrona Nowoczesny Benoni A75
Zatrudniony w Moskwie na stano- d:e5 14.¥g5 b4 15.¥:f6 ¤:f6 16.
wisku dyrektora Instytutu Polskie- ¦ad1 £c7 17.¤d5 ¤:d5 18.¥:d5 W. Balcerowski - A. Filipo-
go zrobi³ wiele dla tamtej m³odzie¿y ¥:d5 19.e:d5 ¥d6 20.£:a6 ¦a8 wicz, MP (r.13), Wroclaw 1972,
szachowej. Propagowa³ polsk¹ kul- 21.£d3 £e7 22.¤d2 ¦:a2 23. 1.d4 ¤f6 2.c4 c5 Witek nie lubi³,
turê tak¿e poprzez szachy, organizu- ¤c4 e4 24.£b3 ¦fa8 25.¤:d6 gdy gra³em swojego ulubionego
j¹c turnieje szachowe dla juniorów. £:d6 26.¦de1 e3 „Benoniego“. W 1970 roku w Pola-
Sam te¿ grywa³ w Moskwie partie nicy Zdroju w partii W. Balcerowski
b³yskawiczne, w s³ynnym klubie na XIIIIIIIIY - B. Ivkov, po posuniêciach 1.d4 ¤f6
Gogolewskim bulwarze. 9r+-+-+k+0 2.c4 c5, Witek spojrza³ ze zdumie-
9+-+-+pzpp0 niem na pozycjê i szepn¹³ do stoj¹ce-
PrzyjaŸñ, przyjaŸni¹, a pora¿ka 9-+-wq-+-+0 go obok stolika Romana Gr¹bczew-
z Rafa³em spowodowa³a, ¿e po XI 9+-+P+-+-0 skiego: „Do licha! Kto mu powie-
r. znalaz³em siê na 16 miejscu, wy- 9-zp-+-+-+0 dzia³, ¿e ja to s³abo gram?”. Tamta
przedzaj¹c zaledwie o pó³ punktu 9+Q+-zp-+-0 partia zakoñczy³a siê remisem, ale
Nowaka i Gr¹bczewskiego, którzy 9rzPP+-+PzP0 ze mn¹ nie posz³o mu tak ³atwo. 3.
zamykali tabelê z dorobkiem 3,5 p. 9+-+-tRR+K0 d5 e6 4.¤c3 e:d5 5.c:d5 d6 6.
Nie pozosta³o nic innego, jak rato- xiiiiiiiiy e4 g6 7.¤f3 ¥g7 8.¥e2 0-0 9.
wanie siê przed kompromitacj¹! 0-0 a6 10.a4 ¥g4 11.h3 Za sil-
Byliœmy w du¿ym niedoczasie, niejsze uchodzi 11.¥f4. 11...¥:f3
MP 1972. Jerzy Kostro - Krzysztof Pytel oko³o minuty na pozosta³e 14 posu- 12.¥:f3 ¤bd7 13.¥f4 £c7 We
niêæ. Liczba b³êdów w ostatnich se- wspó³czesnej partii I. Ni¿nyk - L.
kundach by³a osza³amiaj¹ca. 27. Cyborowski, Legnica 2013, grano tu
£:e3? Du¿a niedok³adnoœæ. Po 27. 13...£e7 i po 14.¦e1 ¦ab8 15.¥e2 ¤e8
¦:e3 ¦a1 28.¦e8+ ¦:e8 29.¦:a1 ¦d8 16.¥f1 ¤c7 17.£d2 ¦fc8 18.¥g3 £f8
30.¦d1 bia³e mia³y przewagê. 27... 19.f4 b5 20.a:b5 a:b5 21.e5 b4 22.¤e4
¦:b2 28.£f3 ¦f8 29.¦e8 £f6 30. d:e5 23.f:e5 ¤:e5 24.£f2 ¤d7 25.¦ed1
¦:f8+ ¢:f8 31.£e2? (31.£d3 £g6 ¦a8 26.¦ac1 ¤e8 27.¥b5 ¤ef6 28.¤d6
32.£b5 £d6 33.£b7 £e7 34.£c6+/-) ¦d8 29.¥h2 ¤b6 30.£:c5 ¤fd7 31.£f2
31...¦:c2! 32.£b5 £d6 33.h3 g6 ¦a2 32.¤b7 ¦:b2 33.£f3 ¤e5 34.¥:e5
34.¦e1 ¢g7 (34...¦d2! 35.¦b1 ¢g7 ¥:e5 35.¤:d8 £:d8 36.d6 ¥:d6 37.¦c6
-/+) 35.£d3 ¦b2 36. ¦f1 £e5? ¤c8 38.¥a6 bia³e wygra³y. 14.¦c1
37.d6 ¦e2? (37...£e2!) 38.d7 ¤e8 15.b4 b6 16.¥e2 Jeœli 16.b5,
Czarne przekroczy³y czas. 1-0 to 16...¥:c3! 17.¦:c3 a:b5 18.a:b5
¤ef6 z inicjatyw¹ czarnych mimo
MP 1972. Jerzy Kostro pozbycia siê wa¿nego czarnopolo-
wego goñca! 16...f5 17.e:f5 ¦:f5

24 magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2017

Szachowe epizody AF (88)

18.¥e3 £d8 19.¥g4 ¦f8 20.¥e6+ suniêcia ¥g4 z korzystn¹ dla czar- Zwyciêstwo w ostatniej rundzie
¢h8 21.¤e4 c:b4 22.¤g5 ¤c5! nych wymian¹ za skoczka f3 7... cieszy, ale w sumie ponios³em klê-
23.¤f7+? Lepiej wygl¹da³o 23.¦c4 ¤bd7 8.a4! W poprzednich par- skê, przede wszystkim z uwagi na
z planem ¦h4. 23...¦:f7 24.¥:f7 tiach fina³u MP Jurek gra³ 8.e5, na katastrofê bia³ym kolorem +1 =5 -2,
¤f6 25.¥e6 Goniec praktycznie gra co Balcerowski gra³ 8...¤e8 i po przy remisowym wyniku czarnymi
tylko rolê pionka. 25...a5 26.¥d4 9.¥f4 de5!, natomiast G¹siorowski +3 =3 -3. Có¿, mo¿na podsumowaæ
¤fe4 Aktywne skoczki czarnych mniej dok³adne 8...de5, ale po 9.de5 ten wynik znanym stwierdzeniem
i wolny pionek „b“ rekompensuj¹ ¤e8 10.¥c4 ¤c7 11.£e2 b5! te¿ dosta³ - „starzej¹c siê“ cz³owiek widzi go-
stratê jakoœci. 27.¦e1 niez³¹ grê czarnymi. 8...£c7 9.a5 rzej, ale znacznie wiêcej, szczególnie
Wspó³czeœnie grano 9.¥e3 b6 10. swoich b³êdów!
XIIIIIIIIY £c1 ¥b7 11.¥h6 ¦ae8 12.£g5 e5 13.
9r+-wq-+-mk0 ¥:g7 ¢:g7 14.d:e5 ¤:e5 15.¤d4 z wy- W ka¿dym razie wydawa³o siê, ¿e
9+-+-+-vlp0 równana gr¹. Di Li - D. Chismatul- zaprzepaœci³em szansê gry na olim-
9-zp-zpL+p+0 lin, Doha 2015. 9...e5 10.d:e5 piadzie w 1972 roku, co przede
9zp-snP+-+-0 d:e5 11.¥e3 ¤h5 12.¦e1 ¤f4 wszystkim g³osi³ Stefan Witkowski,
9Pzp-vLn+-+0 13.¥f1 h6! 14.¤a4 ¦d8 15.¤d2 maj¹cy zawsze wiele do powiedze-
9+-+-+-+P0 ¤f6 16.£b1?! g5! 17.¤c4 g4 18. nia w PZSzach. Napisa³, ¿e w repre-
9-+-+-zPP+0 h:g4 ¤:g4 19.¥c5! ¤e6 Druga zentacji powinni zagraæ: Pytel, Szna-
9+-tRQtR-mK-0 mo¿liwoœæ, to 19...¥f8 20.b4 ¥:c5 21. pik, Bednarski, Schmidt i Kostro,
xiiiiiiiiy ¤:c5 £e7 22.¤e3 £g5=. 20.b4 ¤:c5 a szóstego zawodnika trzeba wy³o-
21.¤:c5 £e7 22.¤e3 ¦b8 23. niæ z trójki: Œliwa, Doda i Sydor, na-
27...¤c3 28.¥:c3 (28.£g4! £f8 ¤:g4 ¥:g4 24.¥e2 ¥:e2 Najprost- tomiast ¿adne dodatkowe elimina-
29.¦e3 ¥:d4 30.£:d4+ £g7=) 28... sze, bo pozornie nieco lepszy bia³y cje nie s¹ potrzebne. Na szczêœcie
b:c3 29.¦e3 £h4 30.g4? Lepsze skoczek nie ma wiêkszego znacze- PZSzach nie podzieli³ tego zdania
30.¥g4 z planem 31.g2-g3 po ewen- nia z uwagi na niefortunne ustawie- i parê miesiêcy póŸniej zarz¹dzi³ eli-
tualnym 30...h5. 30...¦f8 31.¦f3 nie bia³ych figur. 25.¦:e2 b6 minacje olimpijskie o dwa miejsca.
¦:f3 32.£:f3 £f6 33.£e2 £f4 34. 26.¤d3 ¦d6! Z planem ¦g6, niedo-
¦e1 ¥e5 35.£b5 £h2+ 36.¢f1 puszczaj¹c bia³ego skoczka do Po powrocie do Warszawy znów
£h1+ 37.¢e2 £e4+ 38.¢f1 £h1+ przejœcia na pole f5. 27.a:b6? (27. by³y tradycyjne klubowe blitze,
39.¢e2 £e4+ Powtórzenie w celu £b3!?) 27...a:b6 28.£b3 ¦g6 29. w których wygrywa³em wiêkszoœæ
spokojnego dojœcia do kontrolnego ¤e1 ¥f8 30.c3 b5? Dok³adniejsze partii i wraca³em do dawnej formy.
40 posuniêcia. 40.¢f1 £d3+ 41. 30...£g5 31.g3 £g4 32.¦a7 ¦g7. 31.
£:d3 ¤:d3 42.¦e2 ¤b4 43.¢e1 ¤f3? Silniejsze 31.¤c2 £g5 32.¤e3 Turniej w „Legionie” (P-5') 15
c2 44.¢d2 ¥f4+ 45.¦e3 ¢g7 46. c5! 33.g3 c4 34.£c2 ¦d8 35.¤f5+/-. III 1972: Adamski Jan 13 p. (z 13!!);
h4 h6 47.¢c1 ¢f6 0-1 31...£f6 32.¤h2 c5! 33.¦a7 c4 Filipowicz Andrzej 12 p.; Tomasze-
34.£d1 £g5! Czarne zaw³adn¹ li- wicz Leon 9,5 p.; Burakowski Zyg-
W ten sposób po 13 rundach wy- ni¹ „d“. 35.g3 ¦d6 36.£c2 ¦bd8 munt 8,5 p.; Hordyñski Krzysztof 8 p.;
szed³em na „-1“, ale w XV rundzie, 37.¦a1 ¦d3 38.¢g2 £f6! 39.¦a5 Michalak Bogdan i Paw³owski To-
w równej koñcówce zrobi³em kolej- masz po 7 p.; Nobis Jerzy 6,5 p.;
n¹ podstawkê z Wojtkiem Dobrzyñ- XIIIIIIIIY Chrzanowski Ryszard 5,5 p.; Zalewski
skim, tzw. „liczonym punktem“. 9-+-tr-vlk+0 Henryk i Lutze-Birk Andrzej po 4 p.;
W XVI r. zmarnowa³em bia³y kolor 9+-+-+p+-0 Luœnia Henryk 3 p.; Ziemian Henryk
na szybki remis z Gr¹bczewskim, 9-+-+-wq-zp0 2 p.; Kieszczyñski ¯ywomir 1 p.
a w XVII niespodziewanie pokona- 9tRp+-zp-+-0
³em trudnego rywala Jurka Kostro. 9-zPp+P+-+0 Teoretycznie ka¿dy sukces cie-
9+-zPr+-zP-0 szy, ale ten tylko pokaza³ ró¿nicê
Obrona Pirca B08 9-+Q+RzPKsN0 dziel¹c¹ nasz¹ czo³ow¹ parê od
9+-+-+-+-0 reszty „szarych“ cz³onków klubu.
J. Kostro - A. Filipowicz, MP xiiiiiiiiy
(r.17), Wroclaw 1972, 1.e4 d6 2. Wiele lat póŸniej, w œwietle
d4 ¤f6 3.¤c3 g6 Tym razem wy- 39...h5! 40.¦a1 Nie ratowa³o zmieniaj¹cych siê stale przepisów
bra³em „Obronê Pirca“, któr¹ gry- te¿ 40.¦:b5 h4 41.¦d5!? ¦8:d5 42. gry, zdezorientowany mistrz Ja-
wa³em bardzo rzadko, ale zobaczy- e:d5 ¥h6! i po ewentualnym 43. nek Adamski, na turnieju b³yska-
³em, ¿e Jurek nie b³yszcza³ w walce ¤g4 £f3+ 44.¢h3 h:g3 45.¤:h6+ wicznym w £odzi, zada³ sêdziemu
z t¹ obron¹. 4.¤f3 ¥g7 5.¥e2 0-0 ¢g7 itd. 40...¥h6-+ 41.¦f1 h4 pytanie: „Panie sêdzio, czy bijemy
6.0-0 c6 7.h3 Ulubiony ruch Ko- 42.g:h4 £:h4 43.¢h1 ¥f4 44. króla?“. Na to arbiter Romuald
stry, którym nie dopuszcza³ do po- ¦g1+ ¢f8 45.f3 ¦d2 0-1 Bujnicki odpowiedzia³ b³yskawicz-
nie: „Bijemy damê!“.

magazyn SZACHISTA kwiecieñ 2017 25

Andrzej Filipowicz - wspomnienia J. Bednarski - U. Andersson
Mecz SWE-POL, Lund 1972
Szachowe epizody(89)
XIIIIIIIIY
Warszawa 1972 w dogrywkach. Zgodnie z trady- 9-mkr+-+-+0
cyjnym skandynawskim zwycza- 9zp-+-+-tr-0
Teraz trudno sobie wyobraziæ, jem rundy odbywa³y siê doœæ 9Pzp-+p+-+0
¿e w owych latach turniej o MP wczeœnie w godz. 12:00-17:00, 9+q+pzP-zp-0
trwa³ blisko miesi¹c i trzeba by³o a po godzinnej przerwie mieliœmy 9-+nzP-+Pzp0
sobie radziæ z wielogodzinn¹ co- dogrywki do skutku. 9+-+Q+P+R0
dzienn¹ gr¹ (runda piêæ godzin 9-+P+-+K+0
i dogrywka dwie do czterech go- By³ to dwudziesty, a wiêc jubile- 9tR-vL-+-+-0
dzin + przygotowanie do partii) i ja- uszowy mecz ze Szwecj¹, licz¹c xiiiiiiiiy
koœ tam spêdzaæ wolny czas. Zwy- spotkania na olimpiadach. Nasz bi-
kle mieszkaliœmy po dwie osoby lans by³ zdecydowanie pozytywny 35.f4 g:f4 36.¦:h4 ¦f8 37.¢f3
w pokoju, rzadko wiêcej, jeszcze +11 =3 -6, przy dodatnim stosunku £b4 38.¥a3! ¤:a3 39.£:a3
rzadziej w „jedynkach“. ma³ych punktów 82,5-51,5. £:a3+ 40.¦:a3 ¦c7 41.c3 ¦g7
Zapisane posuniêcie. 42.¦h6 ¦e8
Akurat we Wroc³awiu wieczorami Wtedy te¿ dokona³em bilansu W analizie znaleŸliœmy 42...¦fg8 43.
ogl¹daliœmy transmisjê w olimpiady mêskiej reprezentacji Polski. Mia- ¦:e6 ¦:g4 44.¦e8+! ¦:e8 45.¢:g4 ¦f8
zimowej w Sapporo, a rano w dniach nowicie w latach 1927-1972 (do 46.¦a2!+-. 43.¦a2 ¢c7 44.¦ah2
bez dogrywek najczêœciej spacero- maja) walczyliœmy z reprezentacja- b5 45.¦h7 ¦:h7 46.¦:h7+ ¢b6
wa³em nad rzek¹ Odr¹, podziwiaj¹c mi 60 pañstw i rozegraliœmy 357 47.g5 ¦c8 48.¢:f4 ¦:c3 49.g6
wroc³awskie mosty i nabrze¿a. W la- spotkañ, równie¿ z pozytywnym ¦c1 50.¦e7 ¢:a6 51.¦:e6+ ¢b7
tach 70-ych gra w bryd¿a praktycz- wynikiem +187 =63 -17, bo prze- 52.¦e7+ ¢b6 53.e6 ¦f1+ 54.
nie ju¿ nie istnia³a na turniejach, bo cie¿ przed II Wojn¹ Œwiatow¹ byli- ¢e5 ¢c6 55.g7 ¦e1+ 56.¢f4 1-0
zniknêli partnerzy z dawnej war- œmy œwiatow¹ potêg¹, obok USA nie czekaj¹c na eleganckie zakoñ-
szawskiej „Polonii“ czy „Legionu“, i Wêgier, jedn¹ z trzech najlep- czenie po 56...¦g1 57.¦:a7 ¢d6 58.e7
a w nowej generacji szachistów szych dru¿yn. W rozegranych ¦:g7 59.e8¤+! itd.
bryd¿ nie cieszy³ siê popularnoœci¹. 2071 partiach mieliœmy bilans
1131,5-939,5. £adn¹ kombinacjê przeprowa-
Po powrocie do Warszawy zasta- dzi³ te¿ Olek Sznapik.
³em kartkê z pozdrowieniami i ¿y- Po ostatnim wspania³ym sukce-
czeniami Wielkanocymi od Józefa sie w Aarhus i awansie do fina³u A. Sznapik - S. Malmgren
Pe³ki, który goœci³ nasz¹ dru¿ynê DME, nabraliœmy pewnoœci siebie Mecz SWE-POL, Lund 1972
w trakcie olimpiady w Siegen i wyraŸnie wygraliœmy mecz ze
w 1970 roku. Wówczas z wieloma Szwecj¹, chocia¿ w dru¿ynie za- XIIIIIIIIY
znajomymi prowadzi³em wielolet- brak³o mistrza Polski K. Pytla, któ- 9-+rwq-trk+0
ni¹ korespondencjê, co obecnie ry mia³ graæ w turnieju strefowym 9+-+-zppvl-0
wypar³y bezpoœrednie rozmowy oraz Zbyszka Dody, który pojecha³ 9p+n+-+p+0
telefoniczne, e-maile i SMS-y. na turniej do dalekiej Mongolii. 9+p+-zP-+-0
9-+p+-sN-+0
Szwecja - Polska 8,5-11,5 W ramach spotkania ze Szweda- 9zP-+L+-+Q0
mi W³odzimierz Schmidt rozegra³ 9-zPP+-+PzP0
Lund, 8-9 IV 1972 pierwsze dwie partie meczu o pra- 9+-+-tRR+K0
wo gry w turnieju strefowym xiiiiiiiiy
Kapitanem naszego zespo³u by³ w Finlandii. W meczu zaplanowa-
IM Jerzy Kostro, a w kierownic- no cztery partie, wiêc W³odek zo- 24.¥:g6! f:g6 25.£e6+ ¢h7
twie ekipy znaleŸli siê IA Kazi- sta³ w Lundzie dwa dni d³u¿ej, a to- 26.£:g6+ ¢h8 (26...¢g8 27.¤e6)
mierz Wasilewski i wieloletni wice- warzyszy³ mu Jacek Bednarski. 27.¤e6 ¦:f1+ 28.¦:f1 £g8 29.
prezes PZSzach. Edward D¹brow- Trzecia partia zakoñczy³a siê re- ¦f3 £h7 30.¦h3 £:h3 31.£:g7X
ski. Kapitanem dru¿yny szwedz- misem, a czwart¹ Schmidt wygra³,
kiej by³ wówczas znany i ceniony ustalaj¹c wynik pojedynku 3-1. Wyniki: GM Andersson Ulf - IM
Zandor Nilsson. Mecz organizo- Bednarski Jacek 1-1; Jansson Börje -
wa³ Lund Akademiska Schach- Zreszt¹ Jacek mia³ na swoim IM Schmidt W³odzimierz 0,5-1,5;
klub, a rozgrywki i pobyt mieli- koncie piêkne zwyciestwo ze s³yn- Malmgren Sven Gören - Sznapik
œmy w hotelu „Lundia“. Tempo nym Ulfem Anderssonem.
gry typowe 40/2,5h oraz 16/1h

20 magazyn SZACHISTA maj 2017

Szachowe epizody AF (89)

Aleksander 0,5-1,5; Kinmark Ove - 1972 Andrzej Filipowicz i Magnusem Wahlbomem. W sil-
IM Kostro Jerzy 1-1; Broström Gören nym turnieju jubileuszowym w
- Filipowicz Andrzej 1-1; Liljedhal le na V szachownicy gra³ br¹zowy Sztokholmie w 1970 roku Jurek
Lennart - IM Œliwa Bogdan 2-0; Ek medalista ME juniorów w 1972 ro- Lewi zaj¹³ V miejsce za Ivkovem,
Hans - IM Sydor Andrzej 1-1; Ivars- ku, eks-junior „Legionu“ Konstanty Bilkiem, Ulfem Anderssonem i Ake
son Johny - Adamski Jan 0,5-1,5; Kaiszauri, który opuœci³ nasz kraj Olssonem, ale przed Lehmanem
Akvist Hakan - Balcerowski Witold i osiedli³ siê w Szwecji. Potem wielo- i Westerinenem.
0,5-1,5; Apström Yngve - Pietrusiak krotnie reprezentowa³ barwy tego
Bogdan 0,5-1,5. kraju, tak¿e na olimpiadach. Muszê przyznaæ, ¿e w trakcie
spotkania z Lewim w Lund odnio-
Zremisowa³em obie partie, przy Wtedy te¿ ostatni raz widzia³em s³em bardzo przykre wra¿enie. By³
czy pierwszy pojedynek by³ w mia- siê z Jerzym Lewim (ur. 22 IV 1949 bardzo zgaszony niewiele mówi³,
rê interesuj¹cy. we Wroc³awiu, zm. 30 X 1972 w ogóle nie przypomina³ tryskaj¹-
w Lund), jednym z najwiêkszych cego energi¹ m³odego cz³owieka,
A. Filipowicz - G. Broström naszych talentów, czterokrotnym jakim by³ kilka lat wczeœniej
Mecz SWE-POL, Lund 1972 mistrzem Polski juniorów w latach w Warszawie. Okaza³o siê, ¿e
1965-1968. By³ te¿ jedynym szachi- w ogóle nie potrafi³ zaaklimatyzo-
XIIIIIIIIY st¹, który w 1969 roku mia³ jedno- waæ siê w Szwecji, gdzie panuj¹ zu-
9rtr-+-+k+0 czeœnie tytu³y mistrza Polski junio- pe³nie inne codzienne zwyczaje.
9zp-wq-vlpzpp0 rów i mê¿czyzn, po wygraniu MP Jak nadmienia³, ludzie ma³o ze so-
9L+-zplsn-+0 w Lublinie w 1969 roku. b¹ rozmawiaj¹, nawet w kawiar-
9+-+-zp-vL-0 niach siedz¹ praktycznie bez s³ów,
9-sn-+P+-+0 W 1967 r. Lewi by³ br¹zowym me- a wielu obywateli kupuje w pi¹tek
9+NsN-+P+-0 dalist¹ nieoficjalnych wtedy ME ju- butelkê trunku, doœæ kosztownego
9-zPP+Q+PzP0 niorów, ustêpuj¹c jedynie Anatoli- w tym kraju i w takim „towarzy-
9tR-+R+-mK-0 jewowi Karpowowi i Andrasowi stwie“ samotnie spêdza weekendy.
xiiiiiiiiy Adorjanowi. Wygra³ te¿ w 1969 ro- Szachiœci niewiele ró¿nili siê od
ku V Miêdzynarodowy Festiwal przeciêtnych obywateli.
18.¦d2 Tym posuniêciem dopu- PKWN w Lublinie przed licz¹cymi
œci³em do kombinacji czarnych, siê wówczas arcymistrzami Aivar- Wra¿enie, wra¿eniem, ale jak
której skutki policzy³em. 18...¤:c2 sem Gipslisem i Laszlo Barczay'em. grom z jasnego nieba dotar³a do
19.¦:c2 ¥:b3 20.¦cc1 £b6+ 21. Jednak¿e w tym 1969 r., po nieuda- mnie wiadomoœæ, ¿e kilka miesiê-
¥e3 £b4 22.¤b5! d5 23.¥d2 nym starcie w turnieju strefowym cy po naszym spotkaniu w Lund
Drugi wariant to 23.¤c7 d:e4 24.f:e4 w Atenach, odmówi³ powrotu do Jerzy Lewi zgin¹³ w wypadku sa-
£:e4 25.¤:a8 ¦:a8 26.¥b5, ale po kraju i uda³ siê do Szwecji. Rozpo- mochodowym, przy czym nigdy
26...¤d5 27.¦:a7 ¦b8 28.¥f2 £:e2 29. cz¹³ studia matematyczne w Lund nie wyjaœniono tajemnicy, czy by³
¥:e2 f6 30.¥f3 z lekk¹ przewag¹ bia- i tam zamieszka³. Mia³ sukcesy sza- to zwyk³y wypadek czy nawet rzu-
³ych. 23...¥c4 24.¥:b4 ¥:e2 25. chowe w DM Szwecji, reprezentu- cenie siê pod samochód pod wp³y-
¥:e7 ¥:b5 26.¥:b5 ¦:b5 27.¦:a7 j¹c Malmö Allmänna Schackklubb. wem narkotyków.
¦ab8 28.e:d5 ¤:d5 29.¥d6 ¦e8
30.¥:e5 h6 i w tej lepszej pozycji Lewi wygra³ mistrzostwo Szwecji Ta kwestia ju¿ nigdy nie bêdzie
przyj¹³em propozycjê remisu z uwa- w 1970 roku przed Ake Olssonem wyjaœniona, natomiast wiemy, ¿e
gi na niedoczas. Remis œp. Jurek Lewi zosta³ pochowany
na cmentarzu ¿ydowskim w
Mimo d³ugiej trzydniowej podró- mieœcie Malmö.
Ÿy (poci¹g, prom, samochód), po-
byt w Lund wspominam bardzo do- Symultana
brze z uwagi na goœcinne przyjêcie
oraz dobry wynik dru¿yny, który Warszawa, 13 IV 1972
zreszt¹ móg³ byæ nawet znacznie
wy¿szy, mianowicie z przebiegu Seanse gry jednoczesnej, po³¹-
partii wynika³o 6-14. Gospodarze czone z prelekcjami by³y znakomi-
nie ubolewali nad pora¿k¹, bowiem t¹ form¹ popularyzacji królewskiej
w tym samym czasie ich akademic- gry. Kolejn¹ symultanê z wynikiem
ka dru¿yna wygra³a Puchar Szwe- +18 =0 -0 rozegra³em klubie stu-
cji, pokonuj¹c zespó³ Vasa Sztok- denckim „Mospan“, przy ul. Kopiñ-
holm 10-6, a w sztokholskim zespo- skiej 12/16. Seans trwa³ 2 godz. 10
min. i cieszy³ siê sporym zaintere-
sowaniem studentów.

magazyn SZACHISTA maj 2017 21

Szachowe epizody AF (89)

1972 Warszawa. Jacek Bielczyk - Rafa³ Marsza³ek 1972 Warszawa.W³odzimierz Schmidt - Krzysztof Pytel

Warszawa - Œl¹sk 5,5-1,5 ków, ale godnie nas zast¹pi³a czwór- organizacj¹ czuwa³ wiceprezes Œl¹-
ka: Rafa³ Marsza³ek 6,5 p. (z 10), skiego Okrêgowego Zw. Szach.
Warszawa, 30 IV 1972 Anatol £okasto 9 p.; Stefan Wronicz Stanis³aw Szel¹g.
5 p. i Antoni Trylski 7 p.
Podtrzymaliœmy tradycjê spotkañ, Na starcie stanê³o a¿ 120 mi³o-
ale organizacja meczu w Domu Kul- Nastêpnego dnia 3 V 1972 r. by³ œników blitza, których rozstawio-
tury przy ul. Kasprzaka pozostawia- turniej indywidualny, który zgroma- no w 14 grupach licz¹cych od 6 do
³a du¿o do ¿yczenia, przede wszyst- dzi³ niez³¹ stawkê zawodników. 10 zawodników. Z ka¿dej grupy po
kim z uwagi na niewielk¹ liczbê sza- Blitz (P-5'): Sznapik Aleksander 13 4 zawodników kwalifikowa³o siê
chownic. Przyjecha³o zaledwie sied- p. (z 15); Filipowicz Andrzej 12 p.; do pó³fina³ów. Nie mia³em ¿ad-
miu Œl¹zaków, nie zawsze najlep- Adamski Jan 11,5 p.; Schinzel W³a- nych k³opotów z przejœciem elimi-
szych, a w dru¿ynie stolicy zagra³a dys³aw 11 p.; Marsza³ek Rafa³ 8,5 p.; nacji MP: Filipowicz Andrzej, £a-
rawie ca³a czo³ówka, wiêc koñcowy Wronicz Stefan 8 p.; Autowicz Zenon chut Janusz i Tarkowski Lech po
rezultat nie mo¿e dziwiæ. 7,5 p.; £okasto Anatol 7 p.; Sznapik 3,5 p. (z 5); Jaœkiewicz 3 p.; Nucos
Krzysztof, IM Plater Kazimierz i Ma- 1,5 p. i Pucha³a Daniel 0 p.
Wyniki: Sznapik Aleksander - jacki Janusz po 6,5 p.; Kurowski Wal-
Bielczyk Jacek 0,5-0,5; Filipowicz demar 6 p.; Petryk Henryk i Derlu- Ale nawet na tym etapie odpadli
Andrzej - Œliwiñski Henryk 0,5-0,5; kiewicz Jan po 5 p.; Ehrenfeucht Woj- rutynowani „blickarze“: Przemy-
Adamski Jan - £uczynowicz Wac³aw ciech 4 p.; Michalak Bogdan 2 p. s³aw Ereñski, Stanis³aw Gawlikow-
1-0; Adamski Andrzej - Szpakowski ski i Stefan Brzózka.
Marek 1-0; IM Plater Kazimierz - By³ to ostatni sprawdzian przed
Judycki Wies³aw 0,5-0,5; Gawlikow- mistrzostwami Polski, w których W pó³finale gra³o 56 zawodników
ski Stanis³aw - Olej Emil 1-0; Ziem- wziê³o udzia³ wielu uczestników podzielonych na 4 grupy, przy czym
biñski Marian - Widera Jan 1-0. tego turnieju. czterech pierwszych kwalifikowa³o
siê do fina³u. Naturalnie pó³fina³ nie
Tempo gry te¿ tradycyjne dla ta- VII Mistrzostwa Polski stanowi³ dla mnie problemu. MP,
kich meczów: 45/2h oraz pó³ godzi- w blitzach P-5' Pó³fina³ II: Filipowicz Andrzej 10 p.
ny na dokoñczenie partii. Z trud- (z 13); IM Bednarski Jacek 9,5 p.;
nym rywalem, jakim zawsze by³ dla Lubliniec, 6-7 V 1972 Kwieciñski Marian i Adamski Jan
mnie Henio Œliwiñski, rozegra³em po 9 p.; D³uski Emil 8 p.; Drelinkie-
ma³o ciekaw¹ partiê i doœæ szybko MP zorganizowano z okazji 700- wicz Tadeusz 7,5 p.; Maciejewski
podpisa³em remis. lecia miasta Lubliniec. Graliœmy w Andrzej 7 p.; Stañczyk Lech 6,5 p.;
Oœrodku Szkoleniowo-Wypoczyn- Wojcieszyn Zdzis³aw 6 p.; Autowicz
Wie¿a Hutnika Warszawa kowym Zwi¹zku M³odzie¿y Wiej- Zenon 5 p.; Przymusiñski Kazimierz
skiej, przy ul. Parkowej 2. By³o to i Borchardt Adam po 4,5 p.; Fabin
Warszawa, 2-3 V 1972 ³adne miejsce gry i w gruncie rze- 2,5 p.; Nowak Edward 2 p.
czy niez³e sale. Na szczególne pod-
Pocz¹tek maja, to znany ju¿ blitz kreœlenie zas³uguj¹ systemy elimi- W pó³fina³ach odpad³o kilku kla-
(P-5') o „Wie¿ê Hutnika“. Dru¿yno- nacji i przede wszystkim sprawie- sowych zawodników, m.in. Ryszard
wo wygra³ „Legion” 27,5 p. (z 40) dliwe rozstawienie zawodników, co Drozd, Witold Balcerowski, Wa-
przed „Maratonem 25,5 p. oraz „Po- spowodowa³a, ¿e MP toczy³y siê c³aw £uczynowicz, Adam Dziêcio-
loni¹“ 23 p., mimo, ¿e w naszej dru- w mi³ej, sportowej atmosferze. Nad
¿ynie zabra³o czo³owych zawodni-

22 magazyn SZACHISTA maj 2017

Szachowe epizody AF (89)

1972 Warszawa. Anatol £okasto - Andrzej Filipowicz 1972 Warszawa. Ryszard G¹siorowski - Anatol £okasto

³owski, Waldemar Jagodziñski i Ta- W turnieju dru¿ynowym rów- „£¹cznoœæ“ Bydgoszcz 25 p.; „Avia“
deusz Lipski, natomiast po raz siód- nie¿ pad³ rekord udzia³u. Zagra³o Œwidnik (Marciniak Zdzis³aw, Sydor
my (100%) do fina³u zakwalifikowali 40 dru¿yn, które rozstawiono Andrzej, Ksiêski Zbigniew i Szymczak
siê W. Schmidt, J. Bednarski i A. Fi- w 4 grupach eliminacyjnych. Trzy Zbigniew) 23,5 p.; „Maraton“ War-
lipowicz, a po raz szósty K. Pytel. najlepsze zespo³y awansowa³y do szawa (Sznapik Aleksander, Adam-
fina³u „A“, a trzy nastêpne do fina- ski Andrzej, Gr¹bczewski Romuald
W finale bezapelacyjnie triumfo- ³u „B“. Nasz klub wystawi³ dwa ze- i Kwieciñski Marian) 23 p.; „Anila-
wa³ faworyt i obroñca tytu³u IM W. spo³y, pierwszy ³atwo wygra³ pó³fi- na“ £ódŸ 21 p.; „Spo³em“ Gliwice
Schmidt, który po XIII rundzie na³: „Legion I“ (Adamski Jan 7 p. z 9; 20,5 p.; „Start“ Lublin 19 p.; „£¹cz-
mia³ 12,5 p.(!!), remisuj¹c jedynie Filipowicz Andrzej 6,5 p. z 9; Mar- noœæ“ II Bydgoszcz 19 p.; „Start“ £ódŸ
z Julianem Gralk¹. Maj¹c zapew- sza³ek Rafa³ 5,5 p. z 7; Gawlikowski 17,5 p.; „Start“ Wis³a 13 p.;
nione I m. zremisowa³ w przed- Stanis³aw 4 p. z 5 i £okasto Anatol
ostatniej rundzie z Jankiem Adam- 4 p. z 6) 27 p. (z 36); „Start“ Wis³a Równolegle z turniejem indywi-
skim, a w ostatniej przegra³ z W³ad- 25,5 p.; „£¹cznoœæ“ I Bydgoszcz 25 p.; dualnym seniorów odby³y siê po raz
kiem Schinzlem, co da³o W³adkowi „Hetman“ Wroc³aw 24,5 p. itd. pierwszy b³yskawiczne mistrzostwa
br¹zowy medal. W dotychczaso- Polski kobiet i juniorów. W MP ko-
wych 7 turniejach Schmidt piêcio- Niezakwalifikowanie siê „Hetma- biet s³abo obsadzonym (tylko 7
krotnie zdobywa³ tytu³ mistrza Pol- na“ z Wroc³awia z Jackiem Bednar- uczestniczek) zwycie¿y³a znana lek-
ski, raz dzieli³ I-II miejsca ulegaj¹c skim i Benedyktem Serwiñskim by- koatletka - oszczepniczka Krawce-
w bara¿u Bednarskiemu, a raz II-III ³o oczywiœcie niespodziank¹, a mia- wicz Lucyna 9 p. (z 12) i dalej, Na-
miejsca za Bednarskim. ³o to miejsce dziêki piêknej postawie grocka Ewa 8 p., Mucha Gerda 8 p.;
„Startu“ z Wis³y z Karolem Pinka- Górna Alicja 6 p.; Wasilewska 5 p.;.
Fina³ MP, Lubliniec, 6 V 1972 sem i Jerzym Kubieniem na czele. Bacior 4 p. i Nicewicz 2 p.
(15 rund): IM Schmidt W³odzi-
mierz 13 p.; Adamski Jan 12 p.; W finale „A“ walczyliœmy o W MP juniorów wystartowa³o 28
Schinzel W³adys³aw 11,5 p.; Koni- I miejsce z dru¿yn¹ „Pocztowca“, zawodników. Nie zabrak³o nikogo
kowski Jerzy 10,5 p.; Filipowicz An- z któr¹ w VI rundzie przegraliœmy z najlepszych. W „maratonie“ zwy-
drzej 9,5 p.; Bielczyk Jacek 9 p.; IM 1-3 i to zadecydowa³o o „z³ocie“. ciê¿y³ Ksiêski Zbigniew 24 p. (z 27);
Bednarski Jacek 8,5 p.; G¹siorowski Kubieñ Jerzy 22,5 p.; Szymczak Zbi-
Ryszard i Sznapik Aleksander po Fina³ DMP Lubliniec, 7 V gniew 21 p.; Bator Andrzej 20 p.;
7 p.; Pytel Krzysztof i Rogalewicz 1972 (44 partie): „Pocztowiec“ Po- Socha Czes³aw 19,5 p.; Sza³ajdewicz
Marek po 6,5 p.; Kwieciñski Ma- znañ (Schmidt W³odzimierz, Ereñski Jausz 19 p.; Polkowski Krzysztof 19
rian i Gralka Julian po 4,5 p.; Mar- Przemys³aw, Gralka Julian i Tarkow- p.; Szula Ryszard 16,5 p.; Kasprzyk
sza³ek Rafa³ 4 p.; £achut Jan 3 p.; ski Lech) 30 p.; „Legion“ Warszawa Stanis³aw 16 p.; Skwarczyñski Wie-
Turczynowicz Edward 3 p. (Adamski Jan 7 p. z 11; Filipowicz s³aw 15,5 p.; Szmaciñski S³awomir
Andrzej 6 p.; Marsza³ek Rafa³ 6 p.; 15 p.; Or³owski Juliusz 14,5 p.; Paw-
Tym razem wystartowa³em do- i £okasto Anatol 8,5 p.) 27,5 p.; ³owski Tomasz 14,5 p.; Ma³ek Zbi-
brze 3 p. (z 3), ale potem zwolni³em „Hutnik“ Nowa Huta (Konikowski gniew 14,5 p.; Koz³owski Janusz
i po XI rundach mia³em tylko 6 p. Jerzy, G¹siorowski Ryszard, Stecz- 13,5 p.; Kwaœnik Leszek 13,5 p.; Ka-
Dobry finisz 3,5 (z 4) da³ mi trady- kowski Kazimierz, Nagrocki Zbi- sprzyk Leszek 13,5 p.; Klimek 13 p.;
cyjn¹ lokatê w pierwszej szóstce. gniew i Porêbski Stanis³aw) 25 p.; ZieleŸnik Karol 13 p.; Michalak

magazyn SZACHISTA maj 2017 23

Szachowe epizody AF (89)

Bogdan 13 p.; Goliszek Dariusz 11 przeciw królowi i goñcowi, w któ- Jubileusz 25-lecia
p.; Danysz Andrzej 8,5 p.; Spyra rych strona maj¹ca goñca, blokuj¹- miesiêcznika „Szachy“
Wojciech 8 p.; WoŸnica 7 p.; Kloza cego jedynego pionka przeciwnika,
6,5 p.; Szyjewski 6 p.; Jakóbczak Ja- przekracza³a czas i zaczyna³y siê Warszawa, 13-14 V 1972
nusz 5,5 p.; Maras Mateusz 3 p.; spory remis czy przegrana. Wygra-
Pietraszek 2 p.; Kempa 1,5 p. na praktycznie nie by³a mo¿liwa, Redakcja „Szachów“, wydawa-
ale w takich pozycjach obowi¹zuje nych od stycznia 1947 r., postanowi-
Nie brakowa³o te¿ wydarzeñ, któ- mo¿liwoœæ dania mata przy wspó³- ³a uczciæ jubileusz 25-lecia otwartym
re s¹ nieod³¹cznie zwi¹zane z blitza- pracy obu stron - czyli przeciwnik turniejem b³yskawicznym, którego
mi, szczególnie tymi „piêciominu- przekraczaj¹cego czas wygrywa. ju¿ dawno w stolicy nie by³o. Impre-
tówkami“ bez dodatku sekundowe- Obecny dodatek sekundowy prak- za, która zgromadzi³a 160 uczestni-
go. Bogactwo mo¿liwoœci trudno tycznie eliminuje takie sytuacje. ków, zosta³a rozegrana w Domu
uj¹æ w w¹skie ramy regulaminów. Kultury przy ul. Elektoralnej 12,
W jednej z partii Rafa³ Marsza- w stosunkowo niewielkiej sali, która
W partii Zygmunta Klozy z Ry- ³ek mia³ wie¿ê i pionka, a przeciw- mieœci³a zaledwie 35 stolików.
szardem G¹siorowskim, granej nik jedynie wie¿ê, któr¹ nie chcia³
w eliminacjach, G¹siorowski zo- pobiæ niebronionego pionka, tylko W tej sytuacji organizatorzy mu-
sta³ z samotnym królem i oczeki- wykonywa³ obojêtne ruchy. Wtedy sieli przeprowadziæ pierwsze dwie
wa³ spokojnie na mata, którego Marsza³ek po prostu zatrzyma³ ze- rundy systemem pucharowym. Za-
próbowa³ daæ Kloza za pomoc¹ gar i za¿¹da³ remis, co sêdzia zaak- stosowano oryginalny system - po-
wie¿y i króla, maj¹c ostatnie se- ceptowa³ i wówczas przyznano mu suniêcia robiono na komendê bia³e
kundy. W pewnym momencie Klo- racjê, bo post¹pi³ logicznie! Ale ruch, czarne ruch, co 10 sekund,
za podstawi³ niespodziewanie kró- w œwietle obecnych przepisów ta- przy czym przerywano liczenie po
la pod króla i… w œwietle ówcze- ka decyzja jest dopuszczalna tylko 50 posuniêciach i oceniano pozycjê
snych przepisów nie by³o wiado- w partiach klasycznych i szybkich - przy remisie odpada³y bia³e.
mo co zrobiæ. Jeden z punktów re- bez dodatku sekundowego, nato- Wœród amatorów zdarza³y siê i ta-
gulaminu g³osi³, ¿e samotny król miast w blitzach bez dodatku se- kie „kwiatki“ - najkrótsza partia
nie mo¿e wygraæ partii, nawet je- kundowego i z dodatkiem sekun- turnieju. 1.e4 d5 2.d3 de4 3.
¿eli przeciwnik przekroczy czas dowym gra mo¿e siê toczyæ i czas de4 £:dl+ i... bia³e podda³y siê.
(przyznaje siê wtedy remis), ale zadecyduje o wyniku partii. Na pytanie partnera oraz kibiców
nic nie wspomina³ o nieprawid³o- graj¹cy bia³ymi oœwiadczy³, i¿ nie
wym posuniêciu ze strony prze- Mo¿na liczyæ jedynie na fair play interesuje go partia, w której nie mo-
ciwnika, jakim by³o podstawienie ze strony rywala, co na szczeblu ¿e wykonaæ roszady!
króla w tej partii. czo³ówki œwiatowej jest powszech-
nym zjawiskiem, a w turniejach Niemniej jednak niektórzy ucze-
Poniewa¿ sytuacja by³a bardzo amatorskich bywa ró¿nie! stnicy przejechali ponad 400 km,
z³o¿ona, a atmosfera napiêta, wiêc aby rozegraæ tylko te dwie partie!
stoj¹c niedaleko tej partii, pó³ ¿ar- Na ogólnie pozytywnym tle MP, W ka¿dym razie w eliminacjach wy-
tem, pó³ serio zaproponowa³em sê- praca sêdziów, poddanych suro- ³oniono 30 uczestników pó³fina³ów,
dziemu g³ównemu paradoksalne wemu sprawdzianowi, nie prezen- do których dopuszczono mistrzów
rozwi¹zanie: Kloza wykona³ niepra- towa³a siê dobrze. Wiele werdyk- i kandydatów. W ten sposób w pó³-
wid³owe posuniêcie, a wiêc prze- tów by³o dyskusyjnych, co powo- fina³ach znalaz³o siê 64 zawodni-
gra³ partiê, czyli dostaje zero punk- dowa³o znaczne przed³u¿anie eta- ków, w tym wielu czo³owych spe-
tów, a G¹siorowski maj¹c samego pów eliminacji. Zawodnicy, którzy cjalistów od gry b³yskawicznej, bo-
króla nie móg³ nawet teoretycznie mieli „szczêœcie“ graæ oko³o 57 wiem turniej by³ swojego rodzaju
wygraæ parti, a wiêc mo¿e dostaæ partii na wszystkich szczeblach rewan¿em za mistrzostwa Polski
tylko 0,5 p. Nieoczekiwanie sêdzia rozgrywek indywidualnych i dru- w blitzach, rozegrane tydzieñ wcze-
g³ówny wprowadzi³ w ¿ycie moj¹ ¿ynowych spêdzili przy szachow- œniej w Lubliñcu.
propozycjê i taki wynik wpisa³ do nicy ponad 19 godzin.
tabeli!!?? W obecnych przepisach Pó³fina³y, to osiem grup po 8 za-
sytuacja jest jasna, króla nie mo¿- To, ¿e turniej zmieœci³ siê w cza- wodników, z których pierwsza
na biæ, a w partii zakoñczonej przy sie dwóch dni jest zas³ug¹ kilku dwójka awansowa³a do fina³u. Sto-
szachownicy suma punktów obu rutynowanych uczestników mi- sunkowo ³atwo przeszed³em tê fazê
zawodników musi wynosiæ jeden, strzostw, przejmuj¹cych na siebie - pó³fina³ P-5' (z zegarami): £oka-
wiêc po prostu remis ! obowi¹zki sêdziów, co akceptowa- sto Anatol 5,5 p. (z 7); Filipowicz An-
³a wiêkszoœæ zawodników. Autory- drzej 5 p.; £uczynowicz Wac³aw i Ga-
Wielokrotnie zdarza³y siê pozy- tet silnego gracza zawsze by³ wy¿- sik Piotr po 4,5 p.; Wismont Sotero
cje remisowe typu król i pionek szy w szachach, ni¿ arbitra. i Nawrocki L. po 3 p.; Bugajski Ro-
bert 2,5 p. Witowicz Jerzy 0 p.

24 magazyn SZACHISTA maj 2017

Szachowe epizody AF (89)

1972. Redakcja „Szachów“: Marian Ziembiñski, H. Romaszkiewicz, Rafa³ Marsza³ek, Grzegorz Bagdasarian (Grzeban),
W³adys³aw Litmanowicz, Andrzej Adamski, A. Berft, Jerzy Gi¿ycki, Tadeusz Czarnecki i Andrzej Pytlakowski

W pó³fina³ach odpadli: IM J. Bed- rundzie i wtedy w VII r. przegra³em nych, zachêcaj¹c do grywania blit-
narski, J. Szukszta i A. Adamski. z jednym z outsiderów Andrzejem zów, które maj¹ wiele zalet towa-
Najdekierem, co zadecydowa³o o rzyskich oraz pozwalaj¹ na wypró-
W finale, granym nastêpnego zajêciu dopiero trzeciego miejsca. bowanie wariantów debiutowych
dnia, znalaz³o siê a¿ 10 uczestników Natomiast s³aby wystêp Janka
klasycznych MP we Wroc³awiu, Adamskiego czêœciowo usprawiedli- Czêsto te¿ na takich spotkaniach
czyli teoretycznie turniej by³ silniej- wia bardzo przykry (nie tylko dla przytacza³em zalecenia wielkich
szy od fina³u MP w blitzach w Lu- niego...) przypadek zagubienia ob- mistrzów przesz³oœci.
bliñcu. Walczyliœmy te¿ o doœæ wy- r¹czki œlubnej na sali turniejowej.
sokie nagrody: I - 3.000 z³ i kolejne Mianowicie kiedyœ znalaz³em wy-
2.500; 2.000; 1.500; 1.000; 800; 600; Fina³ blitza P-5': IM Schmidt tyczne Benjamina Blumenfelda,
400 i ostatnie XI i XII po 200 z³. W³odzimierz 12,5 p.; G¹siorowski który w swoim czasie dzieli³ II miej-
Ryszard 10,5 p.; Filipowicz Andrzej ce z Akib¹ Rubinsteinem na turnie-
Klas¹ dla siebie by³ i tym razem 10 p.; Sznapik Aleksander i IM Sy- ju w Petersburgu na prze³omie lat
W³odek Schmidt, bezkonkurencyj- dor Andrzej po 9,5 p.; Pytel Krzysztof 1905-1906. Dawa³ cenne praktycz-
ny „blickarz“ w kraju. Gra³ solidnie, i Dobrzyñski Wojciech po 9 p.; Gr¹b- ne wskazówki, dotycz¹ce szybkie-
pewnie, szybko i nie pope³nia³ gru- czewski Romuald i Adamski Jan po go wykonywania wstêpnych i nie-
bych b³êdów, a zarazem imponowa³ 8 p.; Bielczyk Jacek 7,5 p.; Kurowski zbêdnych posuniêæ przed dojœciem
spokojem. W po³owie fina³u liczni Waldemar 6,5 p.; ¯o³tek Tadeusz do pozycji, w której mo¿na przepro-
kibice „chodzili“ za W³odkiem, ale 6 p.; Marsza³ek Rafa³ 5,5 p.; Lipski wadziæ kombinacjê, nie trac¹c cza-
byli rozczarowani, gdy w partii Tadeusz 4,5 p.; Najdekier Andrzej su na przemyœlanie kombinacji do
z Jankiem Adamskim podpisa³ re- 2,5 p.; £okasto Anatol 1,5 p. koñca. W ten sposób szachista za-
mis po 5 posuniêciach. S³ysz¹c g³o- oszczêdza czas, gdy¿ zapewne prze-
sy niezadowolenia W³odek spokoj- Symultana ciwnik trochê pomyœli nad powsta³¹
nie skomentowa³: „Skoro nie ma sytuacj¹, a my obmyœlaj¹c dalszy
p³atnych kart wstêpu, to wymagania Warszawa, 18 V 1972 ci¹g manewru, wygrywamy walkê
musz¹ byæ mniejsze“. zegarów. Po drugie zaœ, im bli¿ej do
Kilka dni póŸniej rozegra³em ko- pozycji, w której musimy ju¿ dok³ad-
Do XIII r. W³odkowi nie ustêpo- lejn¹ symultanê, w tym samym stu- nie kombinowaæ i zdecydowaæ siê
wa³ mu Ryszard G¹siorowski, ale denckim klubie „Mospan“, przy ul. na wybór, tym ³atwiej obliczyæ w³a-
w przedostatniej partii przegra³ Kopiñskiej 12/16 na 17 szachowni- œciwe posuniêcie. Takich rad nie
z Dobrzyñskim, który zreszt¹ wy- cach z nieco gorszym wynikiem udziel¹ nam komputery, nie spot-
gra³ partie z pierwsz¹ trójk¹! Z ko- +14 =2 -1, ale w krótszym czasie kamy w aktualnych ksi¹¿kach, ani
lei, ja by³em jednym z liderów po VI 1 godz. 50 minut. Tym razem opo- nie uzyskamy u trenerów.
wiada³em o turniejach b³yskawicz-

magazyn SZACHISTA maj 2017 25

Andrzej Filipowicz - wspomnienia XIIIIIIIIY
9r+l+k+-tr0
Szachowe epizody(90) 9zpp+-zppvl-0
9-+-zp-snp+0
V Puchar Stowarzyszenia PAX 2.¤f3 ¤c6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 e6 9wq-+-sn-vLp0
5.¤c3 d6 6.¥b5 ¥d7 7.0-0 ¥e7 9-+-+P+-+0
Kielce, 9-11 VI 1972 8.¥e3 ¤f6 9.f3 0-0 10.¤:c6 9+-sN-+-zP-0
b:c6 11.¥a4 £a5 12.£d2 £h5 9PzPPwQNzPLzP0
W czerwcu wyruszy³em do Œmieszne posuniêcie, ale tak to 9tR-+-mK-+R0
Kielc, gdzie w siedzibie Woje- nie raz, nie dwa, bawi³em siê z ry- xiiiiiiiiy
wódzkiego Stowarzyszenia PAX walami w turniejach szachów
przy ul. Równej 18, odby³ siê jeden szybkich i b³yskawicznych. 13. 11.b4!? £:b4 12.¦b1 £a5 13.
z moich ulubionych turniejów Pu- ¤e2 e5 14.c4 ¦fc8 15.¥c2 ¥e6 ¦b5 £d8 14.0-0 0-0 15.f4 ¤c6
char Stowarzyszenia PAX. Grali- 16.¤g3 £g6 17.¤f5 (17.b3) 17...¥:f5 16.¦d1 ¤h7 17.¥h4 a6 18.¦b3
œmy tylko 7 rund, tempem P-60', (17...¥f8!? 18.¤:d6 ¦d8 19.c5 ¤e8) £a5 19.¤d5 £:d2 20.¦:d2 f6 21.
zwanym wówczas tempem „przy- 18.e:f5 £h5 19.g4 £h3 20.¥g5 g4 Grozi³o 21...g5. 21...h:g4 22.
spieszonym“. Program trzydnio- Mo¿na te¿ graæ 20. g5 ¤h5 21.¥e4 £h4 ¤c7 ¦b8 23.e5! ¤a5 (23... d:e5!!
wego turnieju, to po trzy rundy 22.g6 ¤f6=. 20...d5 21.¥:f6 g:f6 24.¥:c6) 24.¦a3 b6 25.e:d6 e:d6
w pierwszych dwóch dniach oraz W tej pozycji czarny goniec jest 26.¦:d6 ¢h8 27.¦a4 ¦f7 28.
jedna runda trzeciego dnia. znacznie silniejszy od bia³ego, co ¦d8+ ¦f8 29.¦ad4 ¥f5 30. ¦:b8
przes¹dza losy partii. 22.b3 ¦d8 ¦:b8 31.¤:a6 ¦e8 32.¤c3 ¥f8
Sêdziowa³a znana para dzia³aczy 23.£g2 33.¤d5 g5 34.f:g5 ¤:g5 (34...f:g5
kieleckich Henryk Bentkowski 35.¥f2 ¥g7 36.¦b4 ¥:c2 37.¦:b6+/-)
i Mieczys³aw Iskierko, bo wówczas XIIIIIIIIY 35.¤:f6 ¦e6 36.¥:g5 1-0
niezwykle aktywny Kielecki Zwi¹- 9r+-tr-+k+0
zek Szachowy pomaga³ w organiza- 9zp-+-vlp+p0 Po doœæ szybkim remisie z Do-
cji turnieju. Walczyliœmy o trzy na- 9-+p+-zp-+0 d¹, w którym obie strony straci³y
grody I -2.000 z³; II - 1.200 z³ i III - 9+-+pzpP+-0 zbyt wiele czasu w debiucie, mia-
800 z³, wtedy uznawane za doœæ wy- 9-+P+-+P+0 ³em szanse wygraæ z Jurkiem Ko-
sokie przy tak krótkich zawodach. 9+P+-+P+q0 stro, ale nie potrafi³em docisn¹æ
By³a to jedna z przyczyn dobrej ob- 9P+L+-+QzP0 dobrej pozycji, podobnie jak z Ka-
sady turnieju. Udzia³ wziê³o a¿ 11 9tR-+-+RmK-0 ziem Platerem, który doœæ niespo-
mistrzów, a wówczas zdobycie tego xiiiiiiiiy dziewanie przyby³ do Kielc i wal-
tytu³u by³o trudniejsze, ni¿ obecnie czy³ o czo³owe miejsca.
tytu³u mistrza miêdzynarodowego. 23...¥c5+ 24.¢h1 £:g2+ 25.
Zagra³ aktualny wicemistrz Polski ¢:g2 d:c4 26.¦fd1 ¥d4 27. J. Kostro - A. Filipowicz
z 1972 roku Aleksander Sznapik ¦ab1 c3 28.¢f1 ¢f8 29.¢e2 a5 PAX (P-60'), Kielce (r.4), 1972
i piêciu by³ych mistrzów Polski. Dy- 30.¢d3 ¢e7 31.h3 ¢d6 32.¢c4
stans zaledwie siedmiu rund, zda- ¦db8 33.a3 ¦b5 34.¦f1 ¢c7 XIIIIIIIIY
niem uczestników zbyt krótki, spo- 35.¦fd1 ¢b6 36.¦f1 ¦c5+ 37. 9-+r+-trk+0
wodowa³, ¿e ka¿da partia okaza³a ¢d3 ¦d8 Grozi 38...¥f2 i 39... 9+lwq-vlpzpp0
siê praktycznie jêzyczkiem u wagi. ¦d2X. 38.¢e4 ¦cd5 39.¢d3 9-+-zpp+-+0
¥c5+ 40.¢:c3 ¥:a3 41.b4 9zpp+-+-zP-0
Turniej by³ te¿ preludium do eli- a:b4+ 42.¢b3 ¦c5 43.¥e4 9-+n+PzP-+0
minacji o dwa miejsca w dru¿ynie ¦c3+ 44.¢a2 ¦d2+ 45.¢a1 b3 9zP-sNR+-+-0
olimpijskiej 1972 r., które mia³y siê 46.¦bd1 ¦:d1+ 47.¦:d1 ¦c1+ 9-zPP+Q+LzP0
zacz¹æ w Krakowie kilka dni póŸ- 48.¦:c1 b2+ 0-1 9+-vL-+RmK-0
niej, m.in. z udzia³em Dody, Œliwy, xiiiiiiiiy
Kostro, Sydora, Jana Adamskiego Obrona sycylijska B70
i moim. W Kielcach Zacz¹³em od 19...b4 20.a:b4 a:b4 21.¤d1
dwóch doœæ ³atwych zwyciêstw, gra- A. Filipowicz - S. Wach, PAX f6 22.¦h3 f:g5 23.£h5 h6 24.
nych w stylu dostosowanym do (P-60'), Kielce (r.2), 1972, 1.e4 c5 f:g5 £c5+ 25.¤f2 ¥:g5 26.¥:g5
tempa gry. 2.¤f3 ¤c6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 g6 £:g5 27.£:g5 h:g5 28.¤d3 ¦:f1+
5.¤c3 ¥g7 6.¤de2 ¤f6 7.g3 d6 29.¢:f1 ¤d2+ Silniejsze by³o 29...
Obrona sycylijska B54 8.¥g2 h5 9.¥g5 £a5 10.£d2 g4 30.¦g3 ¥:e4 31.¥:e4 ¤d2+ 32.¢e1
¤e5 i teraz zaryzykowa³em. ¤:e4 33.¦:g4 ¤f6-/+. 30.¢e1 ¦:c2?!
J. Maro - A. Filipowicz, PAX
(P-60'), Kielce (r.1), 1972, 1.e4 c5

20 magazyn SZACHISTA czerwiec 2017

Szachowe epizody AF (90)

Nale¿a³o graæ 30...¤:e4 31.¦e3 ¦c4 M. Ziembiñski - A. Filipowicz trzech polach: wyczynowym, dzien-
32.b3 ¦d4 33.¤f2 ¤:f2 34.¥:b7 i ewen- PAX (P-60'), Kielce (r.7), 1972 nikarskim i dzia³alnoœci szachowej.
tualnie 34...¤d1 35.¦:e6 ¤c3-/+ lub Szanowaliœmy siê nawzajem, ale
30...¥:e4 31.¢:d2 ¥:g2 32.¦g3 b3 33. XIIIIIIIIY wielokrotnie mieliœmy ró¿ne zda-
c:b3 (33.c3 ¥f1 34.¦:g5 ¦f8) 33...¥e4 9-wqrtr-+k+0 nia, wiêc bywa³y okresy przyjaŸni
34.¦:g5 ¢f7-/+, ale po partii jest 9+-+-vlp+p0 i ostrych konfliktów.
znacznie ³atwiej wybieraæ lepsze wa- 9-+-+psnp+0
rianty. 31.¤:b4 i zosta³em zmuszo- 9+P+psn-+-0 Eliminacje przedolimpijskie
ny do powtarzania posuniêæ. 31... 9-+-sNP+-+0
¦:b2 32.¤d3 ¦a2 33.¤c1 ¦b2 9+P+-vLP+-0 Kraków, 22 VI - 2 VII 1972
34.¤d3 ¦a2 35.¤c1 Remis 9-+-+-wQPzP0
9+-tRR+LmK-0 Jak ju¿ wspomina³em PZSzach
A. Filipowicz - K. Plater xiiiiiiiiy zrezygnowa³ z wytypowania ca³ej
PAX (P-60'), Kielce (r.5), 1972 szóstki olimpijskiej. Nominowa³ na
22...¤eg4!? Bez ryzyka ani rusz, podstawie MP 1972 tylko czterech
XIIIIIIIIY szczególnie w decyduj¹cych par- zawodników: Krzysztofa Pytla, Alek-
9-+-trk+-+0 tiach. 23.f:g4 ¤:g4 24.£f4 ¥g5 sandra Sznapika, W³odzimierza
9zpp+q+r+p0 £adne, ale niestety bia³e maj¹ ripo- Schmidta i Jacka Bednarskiego
9-+-zp-vlpvL0 stê. 25.¦:c8! ¥:f4 26.¦:d8+! £:d8 i zdecydowa³, ¿e pozosta³a dwójka
9+-zpQsn-+-0 27.¥:f4 e5 28.h3 e:f4 (28...e:d4 bêdzie wy³oniona w eliminacjach
9-+-+P+-+0 29.h:g4 d:e4 30.¥e3 d3 31.b6) 29. z udzia³em 6 zawodników: Doda, Œli-
9+-zP-+-zP-0 h:g4 d:e4 30.¥e2 £b6 31.¢f1 wa, Kostro, Filipowicz, J. Adamski
9PzP-+-+LzP0 £c5 (31...£f6 32.b6 £:b6 33.¥b5 h6 i Sydor. Niestety Zbyszek Doda za-
9tR-+-+RmK-0 34.b4 e3=/+) 32.¤c6 h5 33.g:h5 chorowa³, a Bogdan Œliwa nie móg³
xiiiiiiiiy g:h5 34.¥c4 £e3 35.¦d7 £c1+ braæ udzia³u z uwagi na pracê zawo-
36.¢e2 £g1 37.¦:f7 £:g2+ i na wi- dow¹. W tej sytuacji weszli rezerwo-
20.¦:f6 Znacznie silniejsze by³o sz¹cych chor¹giewkach ogra³em wi Gr¹bczewski i G¹siorowski, któ-
20.¦f2 ¢e7 (20...¤g4 21.¥h3 ¤:f2 Mariana 0-1 i lepszym Bergerem ry zreszt¹ nie odegrali ¿adnej roli
22.¥:d7+ ¦d:d7 23.¦f1!) 21.¦af1 uplasowa³em siê na II miejscu. w turnieju. Có¿, dowiedzieli siê
¦e8 22.¥g5+-. 20...¦:f6 21.£g8+ o udziale w eliminacjach w ostatniej
¢e7 22.£:h7+ ¦f7 23.¥g5+ ¢e8 Wyniki, Kielce 1972 (P-60'): chwili i nie byli do nich przygotowa-
24.£g8+ ¦f8 25.£d5 ¦c8 26. IM Doda Zbigniew 5,5 p. (z 7); Fili- ni ani teoretycznie, ani psychicznie.
¦d1 ¦c6 27.¢h1 £g4 28.¥f4 powicz Andrzej, IM Plater Kazimierz
Pozosta³o zbyt ma³o czasu aby i IM Kostro Jerzy po 5 p.; Adamski Zaplanowano turniej dwuko³owy
kontynuowaæ grê. Remis Andrzej 4,5 p.; Gr¹bczewski Romu- grany tempem przyjêtym dla roz-
ald, Sznapik Aleksander i Sznapik grywek krajowych, tj. 45 pos./2,5h
Po 5 rundach prowadzi³ Kostro Krzysztof po 4 p.; Ziembiñski Marian, w sesjach popo³udniowych i po 20
4 p., a ja dzieli³em II-IV miejsca Witkowski Stefan, Wach S³awomir, pos./1h w rannych dogrywkach, na-
z Dod¹ i Platerem po 3,5 p. Brzózka Stefan, Kusiñski Bogdan, turalnie bez dnia wolnego. Graliœmy
Dobrzyñski Wojciech i Bator Zbi- w Krakowskim Domu Kultury, w hi-
Kolejny, tym razem szczêœliwy gniew po 3,5 p.; Wojcieszyn Zdzis³aw, storycznym budynku pod adresem
remis z Olkiem Sznapikiem ze- Heinich Marek, po 3 p.; Maro Jacek Rynek G³ówny 27, a sêdziowali Ma-
pchn¹³ mnie na dzielon¹ IV-V po- i Kociszewski Andrzej po 2,5 p.; Opa³- rian Bocheñski, Kazimierz Madeja
zycjê i trzeba by³o wygraæ ostatni¹ ko Jerzy 2 p.; Filipek Marian 1,5 p. i Czes³aw Weso³owski.
rundê, ze „starym klientem“. i Lipska (Kowalska) Elzbieta 1 p.
Przy równej liczbie punktów decy-
Mo¿na tu przytoczyæ fraszkê IM Na turnieju panowa³a niezwykle dowa³ aktualny ranking, co zgodnie
Kazimierza Platera, która w jakimœ mi³a atmosfera. Mieliœmy wspólne z list¹ rankingow¹ og³oszon¹ przez
stopniu, chocia¿ nie w pe³ni, oddaje posi³ki, w przerwach siedzieliœmy Mieczys³awa Iskierkê 1 kwietnia
przebieg ostatniej mojej partii, razem i dyskutowaliœmy o wielu 1972 r. dawa³o mi pierwsze miejsce
ró¿nych problemach, przewa¿nie w tej szóstce i w tej sytuacji mia³em
Mocna gra szachowych. Wszystko zawdziêcza- przewagê dzielenia miejsca z dowol-
Spokojnie i cicho partia przebiega³a. liœmy Stefanowi Witkowskiemu, bo nym zawodnikiem. Tak zreszt¹ by³o
tote¿ kibiców sennoœæ ogarnia³a. Stefan by³ pomys³odawc¹ i realiza- zawsze, ktoœ tam zawsze mia³ jakiœ
Lecz w pewnym momencie tak moc- torem turnieju. Dodam, ¿e zaciêcie niespodziewany handicap. Tym ra-
no zagrali, rywalizowa³em ze Stefanem Wit- zem trafi³o na mnie.
¿e a¿ kibice z krzese³ pospadali. kowskim i to przez dziesi¹tki lat na
Inna rzecz, ¿e sk³ad turnieju by³
dla mnie wyj¹tkowo niekorzystny,

magazyn SZACHISTA czerwiec 2017 21

Szachowe epizody AF (90)

bo z ca³¹ pi¹tk¹ rywali zawsze gra- 1972 Kraków ¥f5 Po 20...¦d2 21.a5 ¦:c2 22.a6 nie
³o mi siê nies³ychanie ciê¿ko. Z ko- Romuald Gr¹bczewski i Andrzej Sydor jest ³atwo zatrzymaæ pionka, np. 22...
lei turniej kielecki doda³ mi pewno- ¥d5 23.¥d4 ¦d2 24.¤c3 ¥c6 25.
œci siebie, a w eliminacjach zawsze 30-ych XX wieku, ale zamiast 8... ¦d1+/-. 21.a5! ¥b4 (21...¥:c2 22.
czu³em siê jak ryba w wodzie! Po £d8, ówczesna teoria poleca³a 8... ¤c3+/-) 22.a6 ¥:c2 23.¤c3 ¥:c3
pierwszym kole w Krakowie wyda- £a5. Inna rzecz, ¿e w rozgrywaniu 24.b:c3 f3 25.g:f3 ¦d1+ 26.
wa³o siê, ¿e turniej jest rozstrzy- debiutów wa¿na jest umiejêtnoœæ ¦:d1 ¥:d1
gniêty, bo wspólnie z Sydorem ob- przestawiania posuniêæ, co myli ry-
j¹³em zdecydowane prowadzenie wali. O tym nie wspomina siê w ¿ad- XIIIIIIIIY
zdobywaj¹c po 3,5 p. (z 5), przed J. nych podrêcznikach, ani we wspó³- 9-+-+-+k+0
Adamskim 2,5 p., Gr¹bczewskim czesnych ksi¹¿kach debiutowych, 9vL-zp-+-zpp0
i G¹siorowskim po 2 p. oraz Kostr¹ bo to z regu³y jest zbyt trudne dla 9P+-+-+-+0
l,5 p. Zacz¹³em turniej doskonale, autorów!! 9.¦:e4+ ¥e7 10.¤:d4 9+-+-+-+-0
po remisie w I rundzie wygra³em f5 11.¦f4 Niezwykle interesuj¹c¹ 9-+p+-+-+0
dwie kolejne partie. kontynuacj¹ jest 11.¥h6!? co w la- 9+-zP-+P+-0
tach 70-ych by³o przedmiotem wielu 9-+-+-zP-zP0
Nieregularna A00 analiz, np. 11...g:h6 (11...f:e4? 12. 9+-+l+-mK-0
¥:g7 ¦g8? 13.£h5+ ¢d7 14.£d5+) xiiiiiiiiy
A. Sydor - A. Filipowicz, elim. 12.£h5+ ¢f8 13.£:h6+ ¢f7 14.£h5+
olimp. (r.1), Kraków 1972, 1.¤c3 c5 ¢g7 15.¤:f5+ ¥:f5 16.£:f5 itd. 11... Powsta³a koñcówka, w której re-
2.¤f3 ¤c6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 d5 0-0 S³absze by³o 11...¥g5 12.£h5+ alizacja pionka jest niezwykle trud-
5.g3 e5 6.¤:c6 b:c6 7.¥g2 ¤f6 g6 13. £e2+ £e7 14.£:e7+ ¤:e7 15.¦f3 na. 27.¢g2 ¥a4 28.¥b8 ¢f7 29.
8.0-0 ¥b4 9.¥d2 0-0 10.a3 ¥d6 ¥:c1 16.¦:c1+/- lub 11...g5? 12.£h5+ ¥:c7 ¢e6 30.¢f1! Jedyny plan wy-
11.b4 ¥a6 12.¦e1 ¦c8 13.¤a4 ¢f8 13.¤:c6 b:c6 14.¦c4+-. 12.¤:c6 granej, inaczej nie mo¿na dotrzeæ
¦e8 14.c3 c5 15.¤:c5 ¥:c5 16. £:d1+ 13.¤:d1 b:c6 14.¦c4 c5? królem do centralnych pól. 30...
b:c5 ¦:c5 17.£a4 ¦a5 18.£b4 W partii Ragozin - Botwinnik, Le- ¥d1 31.f4 ¥f3 Jeœli 31...¢f5, to 32.
¥c4 19.¥g5 ¦b5 20.£a4 £b6 ningrad 1930, grano 14...¥d6 15.¥e3 ¢e1 ¥f3 33.¢d2 ¢e4 34.a7 ¢f5 35.¢e3
(15.¦:c6 ¥b7 16.¦c4 ¦fe8) 15...f4 16. i bia³e zdobywaj¹ pionka c4. 32.¢e1
XIIIIIIIIY ¥d4 ¦f5 17.g4 ¦g5 18.f3 h5 19.h4 ¢d7 33.¥e5 g6 34.a7! Najdok³ad-
9-+-+r+k+0 ¦g6? z równ¹ gr¹. ale silniejsze jest niejsze. Nie pozwala czarnym na
9zp-+-+pzpp0 19...¦d5! 20.¤c3 ¥a6 21.¦:c6 ¦:d4 22. ustawienie pozycji ¢b7(a8) i ¥f5, co
9-wq-+-sn-+0 ¦:a6 ¥c5 23.¢f1 h:g4 24.f:g4 f3 25. znacznie utrudni³oby wygran¹. Ta-
9+r+pzp-vL-0 ¦g6 ¦e8 z wyraŸn¹ przewag¹ czar- ka pozycja sprawia wra¿enie remi-
9Q+l+-+-+0 nych. 15.¥e3 ¥e6 16.¦a4 ¦fd8? sowej, ale w rzeczywistoœci jest tu
9zP-zP-+-zP-0 Ofiara pionka, ale lepsze by³o 16...a6 droga do wygranej, podobna do tej
9-+-+PzPLzP0 17.¦a5 c4 18.¥c5 ¥d6=. 17.¦a5 c4 w partii. Mianowicie bia³e ustawiaj¹
9tR-+-tR-mK-0 18.¦:a7 ¦:a7 19.¥:a7 f4 20.a4! ¥c5 i ¢d4, wymuszaj¹c ruch ¥f5-d3
xiiiiiiiiy i w tym momencie nastêpuje f4-f5
i czarne musz¹ biæ pionkiem na f5,
21.¥:f6 g:f6 22.¥:d5 Niestety a bia³y monarcha mo¿e skonsumo-
tego posuniêcia nie widzia³em. wac pionka „h“ lub „f“ w ci¹gu kilku
Remis, wobec 22…¥:d5 23.c4 posuniêæ. 34...¢c8 35.f5! g:f5
¥:c4 24.£:c4 itd. 36.¢d2 ¢b7 37.¢e3! Wa¿ne tem-
po. 37...¥e4 38.¥d4 ¢c7 39.¢f4
Obrona dwóch skoczków C56 ¢d6 40.¢g5 ¢e6 41.¢h6 f4 42.
f3! Proste, chocia¿ jedyne wygry-
A. Filipowicz - J. Kostro, waj¹ce posuniêcie. 42...¥:f3 43.
elim. olimp. (r.2), Kraków 1972, 1. ¢:h7 ¢f5 44.h3 ¢g5 45.¥f2 ¢f6
e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥c4 ¤f6 4.d4 46.¥h4+ ¢f5 47.¢g7 ¥d5 48.
e:d4 5.0-0 ¤:e4 6.¦e1 d5 7. ¥e1 f3 49.h4 1-0 By³em bardzo
¥:d5 Przy przestawieniu posuniêæ zadowolony ze swojej techniki!
mo¿na graæ 7.¤c3!? i 7…d:c3!?, co
uchodzi za lepsze od 7...d:c4, cho- Obrona Hromadki A56
cia¿ po nim czarnym zostaje pionek
c4, maj¹cy pewne znaczenie w nie- R. G¹siorowski - A. Filipowicz,
których wariantach. 7...£:d5 8. elim. olimp. (r.3), Kraków 1972, 1.
¤c3 £d8 Znana pozycja ju¿ w latach d4 ¤f6 2.c4 c5 3.d5 d6 Dla od-

22 magazyn SZACHISTA czerwiec 2017

Szachowe epizody AF (90)

miany, bo czêsto grywa³em te¿ 3... w doœæ dobrej pozycji i dwa ugodo- XIIIIIIIIY
e6 4.¤c3 e:d5 5.c:d5 d6 czyli obronê we z Romanem Gr¹bczewskim i An- 9r+-+-trk+0
Nowoczesny Benoni. Wybór wa- drzejem Sydorem. Tak siê z³o¿y³o, 9zpp+R+pzp-0
riantu zale¿a³ od oceny dyspozycji ¿e w gruncie rzeczy nie mia³em do- 9-+n+-vl-zp0
rywala i znaczenia partii. 4.¤c3 g6 grywek, wiêc przedpo³udnia by³y 9+-+-zpP+-0
5.e4 ¥g7 6.¤f3 ¤a6 7.¥e2 ¤c7 wolne i spêdza³em je czêsto z Roma- 9-+-+-+-+0
8.0-0 0-0 9.¥f4 ¦b8 Moja ulubio- nem, zwiedzaj¹c muzea, chodz¹c na 9+-sN-+-+-0
na obrona Hromadki, niebywale kawê do s³ynnego „Noworola“ w Su- 9PzPP+-+PzP0
ograna, zarówno w partiach turnie- kiennicach, jak mawia³ s³ynny 9+K+-+L+R0
jowych, jak i b³yskawicznych. Za- „Szpot“ w latach piêædziesi¹tych. xiiiiiiiiy
bawne, ¿e do tej samej pozycji do-
sz³o we wspólczesnej partii R. Kem- Ogl¹daliœmy te¿ dwukrotnie „Da- Wydawa³o mi siê ¿e tê pozycjê
piñski - J. Le Roux, Bundesliga mê z ³asiczk¹”, czy „gronostajem” zremisujê bez wiêkszego trudu, ale
2016, z tym, ¿e posuniêcie przypada- i inne piêkne dzie³a sztuki z kolekcji niestety nie „b³yszcza³em“ w tej par-
³o na czarne, bo bia³e gra³y 4.e2-e3 Czartoryskich w Sukiennicach. tii, jak to siê wtedy mówi³o. 17...
i potem 9.e3-e4. 10.¤d2 a6 11.a4 ¦ad8? Po partii stwierdzi³em, ¿e
b6 12.¦a3 e5 13.¥g5 Brak kon- Drugim moim towarzyszem lepsze by³o 17...¤d4 18.¥d3 (18.¦:b7
sekwencji, czego wynikiem jest stra- w wolnym czasie by³ Andrzej Sy- ¤:f5 19.¤e4 ¦fb8 20.¥a6 ¦:b7 21.
ta tempa w debiucie. Lepiej wygl¹- dor, który przyjecha³ do Krakowa ¥:b7 ¦b8 22.¤:f6+ g:f6 23.¥e4 ¤d6
da³o 13.d:e6, ale po 13...¤:e6 i 14... samochodem i zwiedzaliœmy ra- 24.¥d5=) 18...¦ab8 19.¤e4 ¦fd8 20.
¤d4 czarne mia³y dobr¹ pozycjê. zem Jurê Krakowsko-Czêstocho- ¦c7 ¦dc8 21.¦:c8+ ¦:c8 22.c3 ¤c6
13...¥d7 14.¦b3? Wie¿a na tym wsk¹, ogl¹daliœmy z daleka s³ynne 23.¦d1 ¥e7 z nieco lepsz¹ gr¹ bia-
polu stoi Ÿle, a na dobitek nie zapo- zamki - orle gniazda, znan¹ ska³ê ³ych, a po 17...¦fd8? mog³o nast¹piæ
biega posuniêciu b6-b5. 14...£e7 „Maczugê Herkulesa“, grotê £o- 18.¦:b7 e4 19.¥c4 ¤e5 20.¥d5+/-.
15. ¢h1 ¦b7 16.g3 h6 17.¥e3 kietka w Ojcowie i wiele innych 18.¦:b7 e4 19.¥b5 ¦b8 20.¥:c6
¦fb8 18.f4 b5 19.a:b5 a:b5 20. wspania³ych dzie³ przyrody. Wów- ¥:c3 21.¥:e4 ¦:b7 22.¥:b7 ¥:b2
f:e5 £:e5 21.¥f3 b4 22.¤e2 czas na d³ugich turniejach zapo- 23.¢:b2 ¦b8 24.c4 ¦:b7+ 25.
znawaliœmy siê z lokalnymi tury- ¢c3 ¦c7 26.¦e1 g5 27.f:g6 f:g6
XIIIIIIIIY stycznymi atrakcjami. 28.¦e2 ¢f7 29.¢d4 ¦d7+ 30.
9-tr-+-+k+0 ¢c3 ¦c7 31.¢b4 ¦b7+ 32.¢c5
9+rsnl+pvl-0 Piêkne turystyczne wra¿enia a5 33.¢d6 a4 34.c5 a3 35.c6
9-+-zp-snpzp0 i kole¿eñskie stosunki marnie ¦b6 36.¢d7 ¦b2 37.¦e7+ ¢f8
9+-zpPwq-+-0 wp³ynê³y na walkê przy szachow- 38.¦e6 ¦:a2 39.c7 ¦d2+ 40.
9-zpP+P+-+0 nicy i po trzech wspomnianych re- ¦d6 1-0
9+R+-vLLzP-0 misach otrzeŸwi³a mnie dopiero
9-zP-sNN+-zP0 pora¿ka z Jurkiem Kostro. Przebieg partii by³ dziwny, bo wie-
9+-+Q+R+K0 dzia³em, ¿e z Jurkiem lepiej nie wy-
xiiiiiiiiy Obrona sycylijska B64 mieniaæ hetmanów. Takie prywatne
obserwacje mia³em w stosunku do
22...g5! 23.¤c1 ¥a4 24.¤d3 J. Kostro - A. Filipowicz, elim. wiêkszoœci zawodników z czo³owki.
£e7 25.e5 ¤d7 Posuniêcie typowe olimp. (r.7), Kraków 1972, 1.e4 c5 Bada³em po prostu, które pozycje
dla tego systemu po e4-e5. 26.e6 2.¤f3 ¤c6 3.d4 c:d4 4.¤:d4 ¤f6 grali najlepiej i jaki uk³ad figur im
Jeœli 26.e:d6, to 26…£:e3 (26...£:d6? 5.¤c3 d6 6.¥g5 e6 7.£d2 ¥e7 odpowiada³. To znacznie wa¿niejsze
27.¤e4+- 27...¥:b3 28.£:b3 £g6 29. 8.0-0-0 0-0 9.f4 e5 10.¤f5 ¥:f5 ni¿ znajomoœæ repertuaru debiuto-
¤d:c5 ¤:c5 30.¤:c5 ¦a7 31.¤d7) 27. 11.e:f5 e:f4?! wówczas innowacja. wego, bo jest jednoczeœnie analiz¹
d:c7 ¦:c7 28.¦e1 £d4-/+. 26...f:e6 Nale¿y graæ 11...£a5 12.¢b1 ¦fe8 cech charakteru i zdolnoœci rywali.
27.d:e6 £:e6 28.¦e1 £f7 29. i po ewentualnym 13.g4 dopiero te- Inna rzecz, ¿e praktyczna realizacja
¥h5 (29.¥:b7 ¦:b7 30.¢g2 ¦b8 31.h3 raz 13...e:f4 14.¥:f4 ¤:g4 15.¦g1 takich kilkuletnich obserwacji i wie-
¦e8-/+) 29...£f8 30.¦f1 ¤f6 31. ¤ge5 16.¥h6 g6 17.¥e2 z nieznacz- dzy o przeciwnikach pozostawia³a
¢g1 £e7 32.¦e1 ¤:h5 33.£:h5 nie lepsz¹ gr¹ bia³ych, F. Langhein- wiele do ¿yczenia, w ka¿dym razie
£f7 34.£g4 ¦e8 35.¤e4 ¦b6 36. rich - J. Timman, Bundesliga 2005. w moich partiach.
¤c1 ¥d7 37.£d1 ¦:e4 38.£d3 12.£:f4 Wspólczeœnie grano 12.
¦:c4 i bia³e przekroczy³y czas. 0-1 ¢b1 d5 13.¥:f6 ¥:f6 14.¤:d5 ¥e5 15. Drugie ko³o eliminacji sta³o pod
c3 ¤e7 16.¥c4 ¤:f5 17.£e2 z wyrów- znakiem popisu Jurka Kostry, który
Niestety po dobrym starcie przy- nan¹ pozycj¹, E. Blomqvist - T. osi¹gn¹³ rewelacyjny rezultat 4,5 p.
sz³y trzy, w gruncie rzeczy bezbarw- Ernst, Kungsor 2009. 12...h6 13. z 5 partii i podzieli³ I-IV miejsca.
ne remisy, z Jankiem Adamskim ¥h4 £a5 14.¢b1 £e5 15.£:e5 Gorszym rankingiem przegra³ wy-
d:e5 16.¥:f6 ¥:f6 17.¦d7

magazyn SZACHISTA czerwiec 2017 23

Szachowe epizody AF (90)

œcig o dru¿ynê olimpijsk¹. Emocje chubê jedynie 17.¤:d5 i dopiero 1972 Kraków. Andrzej Filipowicz
i dramatyczne chwile drugiego ko³a ewentualne 18.g:f5. 17...¤:c3 18.
dotyczy³y ca³ej pierwszej czwórki, b:c3 £a5 19.£c2 Znacznie gorsze 32.¢h2 ¤f1+ 33.¢g1 (33.¢h3
która miêdzy sob¹ mia³a remisowe by³o 19.£d3, wobec 19...¦fd8 z groŸ- ¦d3+ 34.¢g4 ¦c2 35.¥a3 ¦:g2+ 36.
rezultaty 1-1, a zgromi³a Gr¹bczew- b¹ ¤c6-e5-c4. 19...¦fc8 20.¦b1 b5 ¢f4 ¦f2+ 37.¢e5 ¦e3+ =) 33...¤e3+
skiego i G¹siorowskiego po 3-1. Po 21.¥d2 £c7 22.£d3 a6 23.f4! 34.¢h2 ¤f1+ 35.¢g1 ¤e3+ 36.
pora¿ce z Kostro skoncentrowa³em g:f4 24.¦:f4 ¤a5 25.¦g4 ¢h8 26. ¢h2 Remis
siê i ogra³em Ryszarda. e4 ¦b6 27.e5 ¥h6 28.f6! 1-0
(28...¥:d2 29.¦g7) Partia angielska A37
Obrona Grünfelda D79
Wróci³em na „plus dwa“, ale mu- J. Adamski - A. Filipowicz,
A. Filipowicz - R. G¹siorow- sia³em nadal byæ czujny. W tej sy- elim. olimp. (r.10), Kraków 1972,
ski, elim. olimp. (r.8), Kraków tuacji postanowi³em walczyæ z Ro- 1.¤f3 c5 2.g3 ¤c6 3.¥g2 g6 4.c4
1972, 1.¤f3 ¤f6 2.c4 g6 3.¤c3 manem, a potem musia³em uwa- ¥g7 5.¤c3 e6 6.a3 ¤ge7 7.d3 d5
¥g7 4.g3 0-0 5.¥g2 c6 6.d4 d5 ¿aæ w partii z Jankiem Adamskim, 8.c:d5 ¤:d5 (8...e:d5 9.¥d2 0-0 10.
7.c:d5 c:d5 8.¤e5 Partia zesz³a który chcia³ zaj¹æ moje miejsce. 0-0=) 9.¥d2 0-0 10.0-0 b6 11.
na tory jednego z wariantów obro- ¦c1 ¥b7 12.£a4 a6 13.£b3 ¤a5
ny Grünfelda, której w³aœciwie ni- Debiut Larsena A01 14.£c2
gdy nie grywa³em i to ¿adnym ko-
lorem. 8...¤bd7 W kwietniu 2017 A. Filipowicz - R. Gr¹bczew- XIIIIIIIIY
r. tê pozycjê grano w partii znanych ski, elim. olimp. (r.9), Kraków 1972, 9r+-wq-trk+0
GM A. Korobow - M. Rodshtein, 1.b3 ¤f6 2.¥b2 d5 3.e3 c6 4.f4 9+l+-+pvlp0
Pojkowski 2017, w której czarne g6 5.¤f3 ¥g7 6.¥e2 0-0 7.0-0 9pzp-+p+p+0
wybra³y 8...e6 9.0-0 ¤fd7 10.f4 ¤c6 ¥g4 8.¤e5 Debiutem zaskoczy³em 9sn-zpn+-+-0
11.¥e3 ¤b6 12.¥f2 ¤e7 13.a4 a5 14. Romana, z którym znaliœmy siê jak 9-+-+-+-+0
£b3 ¦b8 15.¦fc1 ¥d7 16.g4 z nieco ³yse konie. W roku 2017 okaza³o siê, 9zP-sNP+NzP-0
lepsz¹ gr¹ bia³ych, co oznacza, ¿e ¿e ta pozycja mia³a miejsce w partii 9-zPQvLPzPLzP0
nasze partie sprzed 45 lat nie tak K. Drozdowski - D. Berczes, USA 9+-tR-+RmK-0
du¿o odbiega³y od wspó³czesnych 2014, gdzie bia³e gra³y 8.£e1 ¤bd7 xiiiiiiiiy
rozgrywek. 9.¤d3 Lepsze 9.0-0 9.£h4 e6 10.¤c3 ¥:f3 11.¥:f3 ¤e4 12.
i po 9...¤:e5 10.d:e5 ¤g4 11.¤:d5 bia- £:d8 ¦f:d8 13.¥:e4 d:e4 14.¦fd1 f5 14...b5?! (14...¤c6 =) 15.¤e4 c4
³e zachowuj¹ przewagê. 9...¤b8!? 15.¢f1 ¤b6 z lepsz¹ gr¹ czarnych. 16.¥:a5 £:a5 17.d:c4 b:c4 18.
10.0-0 ¤c6 11.e3 ¥f5 12.h3 8...¥:e2 9.£:e2 a5 10.a4 ¤bd7 ¤d6 Po 18.£:c4 ¦ab8 (18...¥:b2 19.
¦b8? Nale¿a³o graæ 12...h5 lub pro- 11.d3 ¤:e5 12.¥:e5 ¤e8 13.¤d2 ¦b1 £:a3 20.£c2 ¤e7 21.¤fd2 ¥:e4
ste 12...¥:d3 13.£:d3 e6 z równymi ¤d6 14.¤f3 f6 15.¥b2 22.¥:e4) 19.¦b1 ¦fc8 20.£d3 £b6
szansami. 13.¤f4! ¥e4? Jeœli 13... czarne mia³y inicjatywê za pionka.
e6, to 14.g4 g5 15.¤f:d5 z wygrana XIIIIIIIIY W partiach, które trzeba zremiso-
bia³ych. Smutn¹ koniecznoœci¹ by- 9r+-wq-trk+0 waæ nie mo¿na graæ pasywnie! 18...
³o 13...¥e6, choæ po 14.g4 h6 15. 9+p+-zp-vlp0 £c7 19.¤:c4 ¦fc8 20.¤fd2 ¦ab8
¤:e6 f:e6 16.f4 pozycja czarnych te¿ 9-+psn-zpp+0
by³a nie do pozazdroszczenia. 14. 9zp-+p+-+-0
f3 ¥f5 15.g4 g5 Nadal nale¿a³o 9P+-+-zP-+0
graæ 15...¥e6. 9+P+PzPN+-0
9-vLP+Q+PzP0
XIIIIIIIIY 9tR-+-+RmK-0
9-tr-wq-trk+0 xiiiiiiiiy
9zpp+-zppvlp0
9-+n+-sn-+0 15...e5!? 16.f:e5 f:e5 17.¤:e5
9+-+p+lzp-0 £g5 18.d4 (18.¤f3? ¦:f3 19.¥:g7
9-+-zP-sNP+0 ¦:f1+ 20.¦:f1 ¢:g7-+) 18...¥:e5 19.
9+-sN-zPP+P0 d:e5 ¤e4 20.c4 ¤c5 21.c:d5
9PzP-+-+L+0 c:d5 22.£d2 ¦fd8 23.¦ad1 ¦ac8
9tR-vLQ+RmK-0 24.e6 d4 25.e:d4 £:d2 26.¦:d2
xiiiiiiiiy ¤:e6 27.¦f6?! Lepsze 27.d5 ¤c5
28.¦f3+/-. 27...¤c5 28.¦b6 ¤e4
16.¤f:d5! ¤:d5 17.g:f5 Jak siê 29.¦e2 ¦:d4! 30.h4 (30.¥:d4??
okaza³o po partii czarne bra³y w ra- ¦c1+ -+) 30...¤g3 31.¦e7 ¦d1+

24 magazyn SZACHISTA czerwiec 2017

Szachowe epizody AF (90)

21.£a4 ¥c6 22.£c2 ¥b5 23.b3 1.e4 c5 2.¤f3 d6 3.d4 c:d4 4. rianty: 17.b3 ¤h5 18.£f2 ¤:f4 19.
¤c3 24.¦fe1 a5 25.e4 ¥:c4 26. ¤:d4 ¤f6 5.¤c3 a6 Po raz trzeci ¥:a6! ¥:a6 20.¤c6 ¥g5! 21.£a7 £b5
¤:c4 a4 27.e5 a:b3 28.£:c3 b2 w tym meczu rozegrano wariant 22.¤b6+ £:b6 23.¤e7+! ¥:e7 24.£:b6
i w tej lepszej pozycji przyj¹³em pro- Najdorfa. 6.¥g5 e6 7.f4 ¥e7 Fi- ¤e2+ (24...¥b7 25.g3 ¤g6 26.¦d4 d5
pozycjê remisu. Remis scher rezygnuje z ulubionego posu- 27.e:d5 ¥:d5 28.¦:d5 e:d5 29.£c6+)
niêcia 7...£b6, które stosowa³ za- 25.¦:e2 ¥:e2 26. ¦d4+- z wygran¹ lub
Wyniki eliminacji, Kraków wsze, ale w VII partii meczu ze Spas- 16...¤h5 17.£f2 ¤:f4 18.£:f4 £a5 19.
1972: Filipowicz Andrzej (2390), skim zremisowa³, a nastêpnie z trza- ¤f5± z przewag¹ bia³ych. 17.£f2
IM Sydor Andrzej (2385), IM Ko- skiem przegra³ w XI partiê po ¤d7 18.¢b1 ¢b8 19.c3 ¤c5 20.
stro Jerzy (2365) i Adamski Jan 7...£b6 8.£d2 £:b2 9.¤b3! £a3 10. ¥c2! b:c3 21. ¤:c3 ¥f6 22.g3 h5
(2358) po 6 p. (z 10); Gr¹bczewski ¥:f6 g:f6 11.¥e2 h5 12.0-0 ¤c6 13. 23.e5?! d:e5 24.f:e5 ¥h8²! 25.
Romuald (2344) 3,5 p. i G¹siorow- ¢h1 ¥d7 14.¤b1 £b4 15.£e3 d5 16. ¤f3 ¦d8! 26.¦:d8+ ¦:d8 27.¤g5
ski Ryszard (2261) 2,5 p. e:d5 ¤e7 17.c4 ¤f5 18.£d3 h4 19.¥g4 Wydaje siê, ¿e raczej niekorzystna
¤d6 20.¤1d2 f5 21.a3 £b6 22.c5 £b5 jest wymiana pionka e5 na pionka
W ten sposób po raz szósty zna- 23.£c3 f:g4 24.a4 h3 25.a:b5 h:g2+ f7, z uwagi na uaktywnienie goñca
laz³em siê w dru¿ynie olimpijskiej. 26.¢:g2 ¦h3 27.£f6 ¤f5 28.c6 ¥c8 czarnych. 27...¥:e5 28.£:f7 ¦d7
Potem okaza³o siê, ¿e w 1972 roku 29.d:e6 f:e6 30.¦fe1 ¥e7 31.¦:e6 1-0. Fischer ofiaruje drugiego pionka,
po raz ostatni wyst¹pi³em na olim- 8.£f3 £c7 9.0-0-0 ¤bd7 10.¥d3 unikaj¹c wymiany hetmanów i stwa-
piadzie jako zawodnik. b5 11.¦he1 Czêsto grywa siê w tej rzaj¹c groŸby bia³emu królowi. 29.
pozycji 11.g4 lub 11.¥:f6 z nastêp- £:h5 Bior¹c drugiego pionka, bia³e
Warszawa nym g4. 11...¥b7 Na pierwsze 11 daj¹ zbyt du¿e kontrszanse czar-
posuniêæ obaj zawodnicy zu¿yli po nym. Lepsze 29.£e8+ ¦d8 30.£f7=.
Lipiec i sierpieñ 1972 6 minut. 12.£g3 0-0-0 Nad tym po- 29...¥:c3 30.b:c3 £b6+ 31.¢c1
suniêciem Fischer zastanawia³ siê £a5 32. £h8+ ¢a7 33.a4 ¤d3+
W tym okresie wszyscy szachiœci 20 minut, co w jego partiach bardzo 34.¥:d3 ¦:d3 35.¢c2 ¦d5 36.
¿yli meczem stulecia o MŒ, w któ- rzadko mia³o miejsce. D³uga rosza- ¦e4 ¦d8 37.£g7 £f5! 38.¢b3
rym obroñca tytu³u Rosjanin Borys da ze strony czarnych, to ruch nie- £d5+? 39.¢a3 £d2 40.¦b4 £c1+
Spasski gra³ z Amerykaninem Ro- w¹tpliwie zobowi¹zuj¹cy. Zwykle W tym momencie partia zosta³a
bertem Fischerem. W redakcji w wariancie Najdorfa czarne roszu- od³o¿ona w doœæ ostrej i skompliko-
dziennika „S³owo Powszechne” j¹ w krótk¹ stronê. 13.¥:f6 ¤:f6 wanej pozycji. Obie strony jednak¿e
przez wiele lat k¹cik szachowy pro- Ofiara pionka, któr¹ na gor¹co jest pogodzi³y siê powtórzeniem posu-
wadzi³ Marian Filipek, szachista niezwykle trudno oceniæ - czy jest niêæ, czyli z remisem po 41. ¦b2
„Maratonu“ Warszawa. W okresie poprawna? Dotychczas grywano £a1+ 42.¦a2 £c1+ (42...£d1 43.
meczu Marian zorganizowa³ w nie- 13...g:f6, ale Fischer nie lubi tego ty- ¦b2 ¦d7 44.£e5!) 43.¦b2 £a1+
wielkiej salce, przy ul. Mokotow- pu œcieœnionych pozycji. 14.£:g7 Remis
skiej 43, pokaz partii meczu, a posu- ¦df8 W tym momencie Spasski zu-
niêcia otrzymywa³ na bie¿¹co drog¹ ¿y³ na partiê 40 minut, a Fischer 60 Tak wygl¹da³ zamieszczony re-
telefoniczn¹. Oto jego relacja z XV minut. 15.£g3 b4 Uwaga A.F. po porta¿, który nie mia³ wiele wspól-
partii (grano tempem 40 pos./2,5h 15...¢b8 sekundant Spasskiego GM nego z rzeczywist¹ analiz¹ partii,
oraz w dogrywce po 16 pos./1h), Niko³aj Krogius przytoczy³ po partii dostosowan¹ do bardzo zró¿nico-
opublikowana 18 sierpnia 1972 r.: posuniêcie 16.e5 z planem 16...¦hg8. wanego poziomu zebranych wi-
„Oko³o 300 osób przez trzy godziny 16.¤a4 dzów, czêsto bez kategorii szacho-
z olbrzymim zainteresowaniem œle- wych. Ze Stasiem Gawlikowskim
dzi³o przebieg partii, ¿ywo reaguj¹æ XIIIIIIIIY odpowiadaliœmy na wszystkie py-
na bardzo ciekawe i fachowe komen- 9-+k+-tr-tr0 tania amatorów, nie raz nie dwa
tarze mistrzów Andrzeja Filipowicza 9+lwq-vlp+p0 podstawiaj¹cych figury, czy maty.
i Stanis³awa Gawlikowskiego. Wœród 9p+-zppsn-+0 By³y te¿ dyskusje z mistrzami,
zebranych mieliœmy równie¿ wielu 9+-+-+-+-0 zgadywanie kolejnych posuniêæ,
znanych szachistów IM Kazimierza 9Nzp-sNPzP-+0 jednym s³owem piêkna impreza.
Platera, Janusza Szuksztê i Rafa³a 9+-+L+-wQ-0 Bra³em udzia³ w komentowaniu
Marsza³ka“. 9PzPP+-+PzP0 kilku partii, podobnie jak inni nasi
9+-mKRtR-+-0 mistrzowie w innych dniach.
Piêtnasta partia mia³a bardzo xiiiiiiiiy
emocjonuj¹cy przebieg.. Wspó³czesne ogl¹danie partii
16...¦hg8 Uwaga A.F. Po meczu w Internecie i komentowanie w
Obrona sycylijska B99 Wiktor Korcznoj zwróci³ uwagê na oparciu o warianty, podpowiadane
posuniêcie 16...£a5 i poda³ takie wa- przez programy komputerowe, to
B. Spasski - R. Fischer, mecz zupe³nie inna para kaloszy!
o MΠ(partia 15), Reykjavik 1972,

magazyn SZACHISTA czerwiec 2017 25

Andrzej Filipowicz - wspomnienia Mecz stulecia w Reykjaviku toczy³
siê w atmosferze niebywa³ego na-
Szachowe epizody(91) piêcia. Kilkakrotnie by³o bardzo bli-
sko zerwania pojedynku i to przez
Robert James Fischer samodzieln¹ prac¹ doszed³, mimo obie strony. Fischer domaga³ siê
wielu przeciwnoœci losu, do tytu³u podwy¿szenia funduszu nagród do
Sierpieñ i wrzesieñ 1972 mistrza œwiata i mia³ najwiêksz¹ kwoty 125.000 USD i odpowiednich
w historii przewagê nad nastêp- warunków gry na sali. Zrywa³ per-
Wspomnia³em ju¿, ¿e latem 1972 nym szachist¹ w hierarchii sza- traktacje, rezygnowa³ i znów wraca³
roku ca³y œwiat, nie tylko szachowy, chowej, wyra¿aj¹c¹ siê choæby do rozmów. Prezydent FIDE Max
¿y³ meczem o MŒ Borys Spasski - rankingiem na liœcie FIDE w 1972 Euwe oraz sêdzia g³ówny Lothar
Robert Fischer, którym zaintereso- roku: Fischer 2780; Spasski 2660; Schmid mieli pe³ne rêce roboty.
wane by³y rz¹dy ZSRR i USA. Petrosjan i Po³ugajewski po 2645; Mecz ocali³ angielski bankier J. Sla-
Zwi¹zek Radziecki od dawien daw- Kor-cznoj i Portisch po 2640 p. ter, który powiêkszy³ pulê nagród
na twierdzi³, ¿e sukcesy szachowe o 50 tys. funtów i dopiero wtedy do-
s¹ dowodem wy¿szoœci ustroju so- W latach 1955-1972 Robert Fi- sz³o do pierwszej partii, któr¹ Fi-
cjalistycznego nad kapitalistycz- scher rozegra³ 731 partii turniejo- scher przegra³ po prostym b³êdzie.
nym. Dlatego ten mecz na najwy¿- wych (i 13 meczów) przeciwko 184 Drug¹ partiê Fischer odda³ walko-
szym szczeblu pomiêdzy repre- przeciwnikom. Zaj¹³ samodzielne werem twierdz¹c, ¿e kamery prze-
zentantem ZSRR Spasskim i USA pierwsze miejsce w 20 turniejach, szkadzaj¹ mu w koncentracji. Fede-
Fischerem wzbudza³ wiele emocji, a piêciokrotnie dzieli³ I nagrodê. racja ZSRR nakaza³a Spasskiemu
nie tylko w tych dwóch szczegól- Wygra³ 11 meczów, a dwa z nich za- opuœciæ Reykjavik, ale Borys za-
nie zainteresowanych krajach. koñczy³ wynikiem remisowym. Naj- wsze graj¹cy fair chcia³ dokoñczyæ
Tak¿e polscy szachiœci œledzili wiêcej partii rozegra³ z Petrosjanem mecz, wygraæ w walce i wzi¹æ na-
dramatyczne kulisy meczu i 27 (+8 =15 -4) oraz ze Spasskim 25 grodê. Dla rozegrania tego spotka-
wszystkie pojedynki (+7 =13 -5). Ujemny wynik z wiêk- nia zgodzi³ siê na kilka ustêpstw,
szej liczby partii mia³ E. Gellerem a niema³¹ rolê odegra³ tu jego do-
Zawsze interesowa³em siê bio- (+3 =2 -5), M. Talem (+2 =5 -4) i D. tychczasowy pozytywny bilans w
grafiami i partiami mistrzów œwia- Janoseviciem (+0 =2 -1). W latach pojedynkach z Fischerem +3 =2 -0.
ta. Mia³em szczêœcie bezpoœrednio 1960-1970 czterokrotnie (za ka¿- W koñcu Bobby wróci³ do szachow-
poznaæ, rozmawiaæ, graæ (tylko dym razem na I szachownicy) nicy, wygra³ trzeci¹ partiê, a potem
z trzema), sêdziowaæ mecze i tur- uczestniczy³ w Olimpiadach, zdoby- ca³y 24-partiowy mecz 12,5-8,5, bo-
nieje (tylko piêciu championom), waj¹c 5 medali: dwa srebrne wraz wiem w tej sytuacji nie grano pozo-
ale analizowaæ partie ze wszystkimi z dru¿yn¹ USA (1960, 1966) oraz in- sta³ych partii. Zwyciêstwo w tym
mistrzami œwiata, graj¹cymi po II dywidualnie dwa srebrne (1966 „meczu stulecia“ by³o prze³ama-
Wojnie Œwiatowej, czyli jedenasto- i 1970) oraz br¹zowy (1960). niem hegemonii ZSRR w szachach,
ma z 16 oficjalnych mistrzów œwia- bowiem po raz pierwszy po wojnie
ta, tj. V Max Euwe; VI Michai³ Bo- Imponowa³a mnie te¿ walka Ro- tytu³ championa powêdrowa³ do in-
twinnik; VII Wasilij Smys³ow; VIII berta Fischera z koalicj¹ szachi- nego kraju.
Michai³ Tal; IX Tigran Petrosjan; X stów radzieckich oraz droga do
Borys Spasski; XI Robert Fischer; meczu o MŒ w 1972 roku. Wygra³ Przegran¹ Spasskiego przyjêto
XII Anatolij Karpow; XIII Garri Ka- wtedy turniej miêdzystrefowy w ZSRR jako klêskê narodow¹
sparow; XIV W³adimir Kramnik; w Palmie na Majorce w 1970 roku, i Borys by³ szykanowany przez
XV Viswanathan Anand i XVI Ma- co zawdziêcza przede wszystkim w³adze przez wiele lat, co znalaz³o
gnus Carlsen. Edowi Edmondsonowi, przedsta- odbicie w anegdocie, która kr¹¿y³a
wicielowi Federacji Szachowej po œwiecie w owym czasie.
Tak¿e, nie raz, nie dwa spotyka- USA, który nie tylko nak³oni³ go
³em siê i sêdziowa³em wszystkim do gry, ale sk³oni³ Paula Benkö do Mianowicie jeden z mieszkañców
mistrzom œwiata FIDE, do których ust¹pienia mu miejsca. Nastêpnie Syberii, zim¹, na prze³omie lat 1972-
obok Euwego, Karpowa i Ananda w meczach pretendentów, Fischer 1973, wyszed³ na spacer i szed³ za-
zaliczaj¹ siê: Aleksander Chalifman, roztrzaska³ swoich rywali Rosjani- œnie¿on¹ drog¹ okutany paltem i
Rus³an Ponomariow, Rustam Ka- na Marka Tajmanowa 6-0, Duñczy- szalikami, ¿e by³o tylko widaæ oczy
simd¿anow i Weselin Topa³ow. ka Benta Larsena 6-0 oraz w finale z uwagi na mróz rzêdu 40 stopni
eksmistrza œwiata Tigrana Petro- Celsjusza. Po d³ugim marszu ujrza³
W œwietle analizy postaci, szcze- sjana Ormianina reprezentuj¹cego naprzeciwko siebie podobnie wy-
góln¹ uwagê zwraca³em zawsze na ZSRR 6,5-1,5 i wreszcie wygra³ gl¹daj¹cego cz³owieka. Zbli¿y³ siê,
Roberta Fischera, który praktycz- mecz ze Spasskim 12,5-8,5. powiedzia³ dzieñ dobry, zamieni³
nie w³asn¹, niezwykle intensywn¹ dwa zdania o pogodzie i wreszcie

20 magazyn SZACHISTA lipiec 2017

Szachowe epizody AF (91)

zapyta³: „Czy nie wie pan, jak skoñ- 1957 Robert Fischer 1933 r.), niemieckiego komunistê
czy³ ten mecz stulecia o MŒ w sza- Hansa Gerhardta Fischera, znane-
chach?“ Otrzyma³ odpowiedŸ - elektroniczne zegary dominuj¹ na go tak¿e jako Gerardo Fischer i Ge-
„Niestety wiem, przegra³em!“. obecnych szachowych arenach. rardo Liebscher, bo walczy³ z faszy-
stami w hiszpañskiej wojnie domo-
W tej sytuacji Borys zdecydowa³ Fischer wyró¿nia³ siê przede wej w 1930 roku.
siê w na emigracjê do Francji. Mia- wszystkim niebywa³ym oddaniem
nowicie pozna³ i o¿eni³ siê z Fran- królewskiej grze, niezrównanym Tego samego roku wyjecha³a ra-
cuzk¹ rosyjskiego pochodzenia, duchem walki, bezkompromisowo- zem z mê¿em do Moskwy, gdzie Fi-
pracuj¹c¹ w ambasadzie francuskiej œci¹, zarówno przy szachownicy, scher przechodzi³ typowe szkole-
w Moskwie. Zawarcie zwi¹zku by³o jak i w ¿yciu. W³aœciwie ju¿ w bar- nie komunistycznych dzia³aczy,
mo¿liwe dziêki pomocy prezydenta dzo m³odym wieku zdecydowa³ siê a Regina studiowa³a medycynê.
Francji Valerego Giscard d'Estaing, na pe³ne poœwiêcenie szachom Mieszkali w Moskwie przez 5 lat do
który w tej sprawie rozmawia³ z Le- i nie zmieni³ swojego oddania kró- 1938 roku. Tam te¿ urodzi³a siê ich
onidem Bre¿niewem w czasie wizy- lewskiej grze a¿ do swojej przed- córka Joan. Z Moskwy Regina,
ty w ZSRR. Borys po raz ostatni wy- wczesnej œmierci w wieku 65 lat. wraz z córk¹, pojecha³a do Pary¿a,
st¹pi³ w dru¿ynie ZSRR na olimpia- sk¹d po krótkim pobycie wróci³a
dzie w 1978 r. w Buenos Aires. Poœwiêci³em wiele czasu na zba- do USA. Zna³a wtedy dobrze szeœæ
danie ¿yciorysu jego i jego rodzi- jêzyków. W USA studiowa³a na
Mimo zaledwie trzyletniego pa- ny. Robert James Fischer, urodzi³ czterech uniwersytetach i prze-
nowania na szachowym tronie w la- 9 marca 1943 r. w Chicago, a zmar³ mieszcza³a siê w poszukiwaniu pra-
tach 1972-1975, Bobby Fischer ode- 17 stycznia 2008 r. w Reykjavíku cy po wielu miastach, m.in. w 1942
gra³ olbrzymi¹ rolê w rozwoju wskutek niewydolnoœci nerek, po roku pracowa³a w powietrznych si-
wspó³czesnych szachów i do chwili d³ugiej i ciê¿kiej chorobie, ju¿ jako ³ach zbrojnych USA w stanie Dako-
obecnej korzystamy nie tylko z jego obywatel Islandii od 2005 roku. ta. Wst¹pi³a te¿ do Komunistycznej
spuœcizny szachowej, wspania³ych Partii w stanie Oregon, w USA.
partii, analiz, czy teoretycznych in- Matk¹ Roberta by³a Regina Fi-
nowacji, ale tak¿e z wielu jego po- scher z domu Wender urodzona Jej m¹¿ Hans Fischer nigdy nie
mys³ów zwi¹zanych z sam¹ organi- w Szwajcarii. Jej rodzicami byli Po- przyjecha³ do USA. W 1941 roku
zacj¹ gry i przebiegiem turniejów lacy, prawdopodobnie pochodzenia przes³a³ do Reginy szyfrowany list
szachowych. Fischer zadba³ o pod- ¿ydowskiego, którzy na pocz¹tku z Chile, gdzie by³ delegowany
wy¿szenie nagród w turniejach, XX wieku wyjechali do Szwajcarii, przez Moskwê jako fotograf w Por-
które dziêki niemu wzros³y w la- ze znajduj¹cej pod zaborami Polski. cie San Antonio w celu obserwacji
tach 70-ych przynajmniej 10-kro- Potem z ma³¹ Regin¹, przenieœli siê niemieckiej floty. W 1942 roku
tnie. Doprowadzi³ te¿ do prze- do USA, gdzie rodzina naturalizo- aresztowano w Chile trzech Niem-
strzegania warunków rozgrywania wa³a siê i Regina otrzyma³a amery- ców za szpiegostwo na rzecz ZSRR
turniejów - zapewnienie absolutnej kañskie obywatelstwo. Po ukoñcze- i wszystko wskazuje na to, ¿e jed-
ciszy w czasie partii i w³aœciwego niu szko³y, w 1932 roku, Regina, ju¿ nym z nich by³ Gerardo Fischer.
oœwietlenia sal turniejowych z roz- jako studentka, wyst¹pi³a o pasz-
proszonym œwiat³em, tak aby figury port w celu wyjazdu na dwa lata do W latach 1942-1943 Regina Fi-
nie dawa³y cienia na szachownicy, Niemiec, Francji i W³och. Zaczê³a scher utrzymywa³a bliski kontakt
mêcz¹cego wzrok zawodników w od Niemiec i tam ju¿ w 1933 roku z wêgierskim naukowcem Paulem
trakcie wielogodzinnych pojedyn- pozna³a i poœlubi³a (11 kwietnia Nemenyi, pochodzenia ¿ydowskie-
ków. Po prostu ustawia³ pionowo go, który studiowa³ fizykê w Niem-
d³ugopis na szachownicy i jeœli da- czech. Na pocz¹tku lat 30-ych XX
wa³ cieñ, to oœwietlenie sali by³o wa- wieku, przestraszy³ siê antysemic-
dliwe. Nie raz, nie dwa u¿ywa³em kich represji w Niemczech i przy-
tej metody przy wizytacji sêdziowa- by³ do USA. Przez pewien czas pra-
nych meczów o MŒ. cowa³ nawet pod kierunkiem Al-
berta Einsteina. Specjalizowa³ siê
Wymyœli³ te¿ tempo gry z dodat- paliwach i bada³ paliwa do amery-
kiem sekundowym na ruch, co u³a- kañskich odrzutowców. W 1942 ro-
twi³o likwidacjê dogrywek i ograni- ku pracowa³ na Manhattanie przy
czy³o czas przeznaczony na grê. tworzeniu bomby atomowej. PóŸ-
Pomys³ wymaga³ odpowiedniej niej wyk³ada³ matematykê, ale jed-
konstrukcji zegara, ale znalaz³a siê noczeœnie wychwala³ te¿ radziecki
osoba, która zrobi³a prototyp i te- system, twierdz¹c, ¿e jest lepszy od
raz po licznych udoskonaleniach amerykañskiego. Wêgier by³ po-

magazyn SZACHISTA lipiec 2017 21

Szachowe epizody AF (91)

dobno nies³ychanym orygina³em, 1972 Reykjavik, Spasski - Fischer zastêpowa³ mu ojca. W ci¹gu
a raczej dziwakiem, który m.in. dwóch lat z amatora przemieni³ siê
przez ca³y dzieñ nosi³ pi¿amê, na Gdy mia³ 6 lat siostra Joan kupi³a w championa USA. Codziennie gry-
któr¹ nak³ada³ inn¹ odzie¿, w zale- mu komplet szachów. Zasady gry wa³ w klubie wielogodzinne blitzo-
¿noœci od pogody czy pory dnia. w szachy pozna³ czytaj¹c instrukcjê we mecze i turnieje oraz czyta³ ro-
do³¹czon¹ do kompletu szachów. syjsk¹ literaturê szachow¹.
Ojcem Fischera jest w³aœnie ten Szachy zafascynowa³y go, próbowa³
Wêgier Paul Nemenyi, chocia¿ Re- graæ ze swoj¹ starsz¹ siostr¹, lecz W 1956 roku wygra³ znakomit¹
gina Fischer urodzi³a syna w domu bardzo szybko okaza³o siê, ¿e jest partiê z Donaldem Byrne z ofiar¹
samotnej matki w Chicago, a ona zbyt s³abym partnerem. W hetmana, nazwan¹ wtedy przez
w urzêdzie poda³a, ¿e jego ojcem szkole ulubion¹ czynnoœci¹ Fische- Amerykanów parti¹ XX stulecia.
jest Hans Fischer. Inna rzecz, ¿e ra by³o... wyczekiwanie na koñcowy
w czasie ci¹¿y w pewnym momen- dzwonek, aby móc po zajêciach ana- Obrona Grûnfelda D97
cie Regina chcia³a oddaæ swoje lizowaæ partie. PóŸniej przegl¹da³ je
dziecko do adopcji. Z kolei Hans Fi- podczas lekcji na kieszonkowej sza- D. Byrne - R. Fischer, Mistrzo-
scher, w wywiadach udzielanych chownicy, a gdy nauczyciele zabra- stwa USA, Nowy Jork 1956, 1.¤f3
w Chile, nigdy nie przyznawa³ siê niali mu, to analizowa³ pozycje w pa- ¤f6 2.c4 g6 3.¤c3 ¥g7 4.d4 0-0
do ojcostwa Roberta Fischera, a ofi- miêci. W wieku 16 lat rzuci³ szko³ê, 5.¥f4 d5 6.£b3 d:c4 7.£:c4 c6
cjalnie rozwiód³ siê z Regin¹ w 1945 twierdz¹c, ¿e tam niczego nie dowie 8.e4 ¤bd7 W owym czasie Izaak
roku, dwa dni po urodzeniu Rober- siê o szachach, a tylko opóŸnia jego Boles³awski proponowa³ 8...b5 9.
ta, bez przyje¿d¿ania do USA. karierê. Jêzyki rosyjski i hiszpañski £b3 £a5. 9.¦d1 ¤b6 10.£c5? ¥g4
opanowa³ sam, aby móc studiowaæ Z planem 11...¤fd7 i 12...e5. 11.
Peter Nemenyi, syn Paula, który zagraniczn¹ literaturê. Ca³e jego in- ¥g5? ¤a4! 12.£a3 (12.£b4 ¤:c3
pracowa³ tak¿e w USA, na Uniwer- telektualne i emocjonalne ¿ycie zo- 13.b:c3 ¤:e4 14.¥:e7 £e8 15.¦d3 c5!
sytecie w Wisconsin, po œmierci oj- sta³o na trwa³e zwi¹zane z szachami. 16.£:b7 ¤d6-+) 12...¤:c3 13.b:c3
ca w 1952 roku, przyzna³, ¿e jego oj- Gra sta³a siê jego zawodem, hobby ¤:e4! 14.¥:e7 £b6!! 15.¥c4 (15.
ciec by³ tak¿e ojcem Roberta Fi- i ulubionym zajêciem - potrafi³ pra- ¥d3 ¤:c3!) 15...¤:c3! 16.¥c5
schera. Wiadomo, ¿e Nemenyi wie- cowaæ po 14 godzin na dobê i pozna³ ¦fe8+ 17.¢f1
lokrotnie przyje¿d¿a³ do Reginy rozwój myœli szachowej od samego
i zostawia³ jej pewne kwoty pieniê¿- pocz¹tku. W bardzo m³odym wieku XIIIIIIIIY
ne na utrzymanie syna, ale nigdy postanowi³ zostaæ mistrzem œwiata 9r+-+r+k+0
nie powiedzia³ Robertowi, ¿e jest je- i plan ten zrealizowa³ z ¿elazn¹ kon- 9zpp+-+pvlp0
go ojcem. Dopiero, na prze³omie sekwencj¹, mimo ¿e jego ¿ycie nie 9-wqp+-+p+0
XX i XXI wieku, w czasie kilkulet- uk³ada³o siê g³adko. 9+-vL-+-+-0
niego pobytu w Budapeszcie, Ro- 9-+LzP-+l+0
bert Fischer skontaktowa³ siê z ro- W 1955 r. zosta³ cz³onkiem s³yn- 9wQ-sn-+N+-0
dzin¹ swojego ojca. nego klubu na Manhattanie i zacz¹³ 9P+-+-zPPzP0
odwiedzaæ œwietnego wychowawcê 9+-+R+K+R0
Regina Fischer w póŸniejszych m³odzie¿y Jacka Collinsa, dysponu- xiiiiiiiiy
latach przesta³a interesowaæ siê j¹cego olbrzymi¹ szachow¹ biblio-
synem. Ponownie wysz³a za m¹¿ tek¹, z której Bobby korzysta³ bez 17...¥e6!! 18.¥:b6 (18.£:c3
w latach 80-ych XX wieku i wyje- ograniczeñ, spêdzaj¹c ca³e dnie £:c5!-+) 18...¥:c4+ 19.¢g1 ¤e2+
cha³a z USA. Zmar³a na raka w domu trenera, który praktycznie 20.¢f1 ¤:d4+ 21.¢g1 (21.¦d3
w 1997 roku, ju¿ pod nazwiskiem a:b6 22.£c3 ¤:f3 23.£:c4? ¦e1X)
Pustan. Trzeba dodaæ, ¿e agenci 21...¤e2+ 22.¢f1 ¤c3+ 23.¢g1
FBI œledzili Fischera i jego rodzi- a:b6 24.£b4 ¦a4! 25.£:b6 ¤:d1
nê przez dziesi¹tki lat, ze wzglêdu 26.h3 ¦:a2 27.¢h2 ¤:f2 28.¦e1
na zwi¹zki jego rodziców z ru- ¦:e1 29.£d8+ ¥f8 30.¤:e1 ¥d5
chem komunistycznym. 31.¤f3 ¤e4 32.£b8 b5 33.h4 h5
34.¤e5 ¢g7 35.¢g1 ¥c5+ 36.¢f1
Fischer spêdzi³ dzieciñstwo (36.¢h1 ¤g3+ 37.¢h2 ¤f1+ 38.¢h3
w Brooklynie na pocz¹tku lat 50- ¥:g2X) 36...¤g3+ 37.¢e1 ¥b4+
ych. Jego matka pracowa³a wów- 38.¢d1 ¥b3+ 39.¢c1 ¤e2+ 40.
czas jako pielêgniarka i wychowy- ¢b1 ¤c3+ 41.¢c1 ¦c2X
wa³a go wraz z siostr¹. Byli bardzo
biedn¹ rodzin¹, do tego stopnia, ¿e W sierpniu 1957 r. wygra³ otwarte
nie by³o jej nawet staæ na reperacjê mistrzostwa USA i zakwalifikowa³
zniszczonego obuwia syna.

22 magazyn SZACHISTA lipiec 2017

Szachowe epizody AF (91)

siê do zamkniêtego fina³u, który 1962 Robert Fischer W Linares, w 1992 roku, rozma-
mia³ rangê turnieju strefowego. Zo- wia³em z Isidoro Cheremem, który
sta³ tam najm³odszym mistrzem tii pokona³ Bogdana Œliwê. Mecz, reprezentowa³ Wenezuelê na olim-
USA, a od chwili zdobycia mistrzo- a szczególnie przyjazd Fischera piadach szachowych i mia³ wielkie
stwa Stanów Zjednoczonych, Fi- wzbudzi³y olbrzymie zainteresowa- zas³ugi dla szachów wenezuelskich.
scher wygra³ wszystkie turnieje na nie kibiców, których kilkuset przy- W trakcie naszych rozmów Isidoro
terenie USA, z wyj¹tkiem turnieju by³o do „Domu Ch³opa“ w Warsza- wspomnia³ o swoich partiach z Ro-
w Santa Monica w 1966 roku. wie i to nie tylko ze stolicy. Nastêp- bertem Fischerem: „Mia³em przy-
nego dnia oprowadza³em Roberta jemnoœæ graæ dziesi¹tki, a nawet set-
W 1958 roku, razem z siostr¹ Jo- Fischera po Warszawie, o czym ju¿ ki b³yskawicznych partii z Bobby’im.
an, odwiedzi³ szachow¹ Mekkê - wspomina³em. Naturalnie zaczêli- Mimo naszych przyjacielskich stosun-
Moskwê, bowiem chcia³ siê spo- œmy, spacer na uliczkach i rynku ków, Fischer chcia³ ograæ mnie do ze-
tkaæ z mistrzem œwiata Michai³em Starego Miasta, ale szybko zakoñ- ra, nawet w stosunku 1000-0 (tysi¹c
Botwinnikiem. Odmówi³ siostrze czyliœmy. Bobby'iego nudzi³o zwie- do zera). Gdy uda³o mi siê kiedyœ wy-
udzia³u w wycieczkach i zwiedza- dzanie, natomiast interesowa³y go graæ partiê, a dawa³ mi fory czasowe
niu Moskwy. Ca³ymi dniami sie- zak³ady krawieckie, bo kolekcjono- (mia³em na zegarze 5 minut, a on
dzia³ w Centralnym Klubie Sza- wa³ garnitury i mia³ ich podobno minutê), to by³ naprawdê wœciek³y.
chowym i gra³ ze wszystkimi co oko³o 100. Zada³ mi pytanie - „czy Przez d³ugi czas w ogóle nie chcia³ ze
chcieli, odprawiaj¹c ich z kwit- mo¿na uszyæ w Warszawie garnitur mn¹ rozmawiaæ“.
kiem. Objaœniono mu, ¿e Botwin- w dwa dni?“. Wyjaœni³em mu, ¿e nie
nik nie gra blitzów, wiêc po paru jest to ³atwe, szczególnie w sobotê Takie zachowanie Roberta Fi-
dniach wyjecha³. i w niedzielê. Wtedy, jakby straci³ za- schera nawet w towarzyskich par-
interesowanie ogl¹daniem Warsza- tiach i d¹¿enie do wygrania za
Z mistrzostw USA w 1957 roku za- wy i poprosi³ o odwiezienie do wszelk¹ cenê dowolnego pojedyn-
kwalifikowa³ siê do turnieju miêdzy- „Grand Hotelu“, na ul. Krucz¹, ku, wywo³ywa³o pewnego rodzaju
strefowego w Portoro¿u w 1958 ro- gdzie mieszkali. presjê na przeciwnika. We wspo-
ku i tam zaj¹³ 5 miejsce. Awansowa³ mnieniach Aleksandra Koblenca,
do turnieju pretendentów i otrzyma³ Zaj¹³ siê tam analiz¹ partii i od- d³ugoletniego trenera Micha³a Ta-
tytu³ arcymistrza, wówczas jako naj- mówi³ gry w popo³udniowym me- la mo¿na znaleŸæ wypowiedŸ Tala
m³odszy zawodnik w historii. Za- czu b³yskawicznym USA - Polska, na ten temat: „Ju¿ w Zurychu
bawne, ¿e ten rekord pobi³a dopiero granym systemem scheveningen. w 1959 r., nie by³o ³atwo graæ z 16-
Judit Polgar w 1991 r. Na czteroko- W ten sposób straci³em bezpow- letnim Fischerem. Nieprawdopo-
³owym turnieju pretendentów w rotn¹ okazjê rozegrania blitza dobna chêæ odniesienia zwyciêstwa
Bledzie w 1959 roku, z udzia³em 8 z Bobbym. W blitzach by³ niezrów- i ju¿ wyraŸnie wzrastaj¹ca klasa
zawodników, 16-letni Bobby zaj¹³ 5 nanym mistrzem, zwykle nie traci³ gry czyni³y go niebezpiecznym prze-
miejsce za czterema zawodnikami wiêcej na partiê ni¿ dwie minuty ciwnikiem dla ka¿dego uczestnika
ZSRR, ale ciê¿ko prze¿y³ pora¿kê w klasycznych piêciominutów- turnieju... W partii z seniorem tur-
0-4 z Michai³em Talem, który rok kach, które wówczas grywano. nieju, wêgierskim arcymistrzem
póŸniej pokona³ Botwinnika i zosta³ Gedeonem Barcz¹, który wówczas
mistrzem œwiata w 1960 roku. liczy³ sobie 48 lat, Fischer nie mia³
¿adnej przewagi, ale nie chcia³ siê
Szybko te¿ poczu³ swoj¹ wiel- pogodziæ z remisem i gra³ do 103
koœæ i pewnego rodzaju misjê, jak¹ posuniêcia. Partia by³a trzykrotnie
chcia³ pe³niæ w œwiecie szachów. odk³adana, partnerzy zapisali dwa
Stara³ siê te¿ psychologicznie blankiety, ale kiedy na szachownicy
wp³ywaæ na przeciwników „Jestem zosta³y tylko króle, to Fischer jeszcze
najlepszym szachist¹ œwiata i przy- chcia³ zrobiæ dwa ruchy. Wreszcie
by³em tu, by to udowodniæ“ oraz remis! Wstrz¹œniêty tak¹ fanatycz-
„Szachy to wojna na szachownicy. n¹ presj¹ Wêgier z trudem wstawa³
Jej celem jest zdruzgotanie, skrusze- od stolika, a Robert mówi, jak gdy-
nie umys³u przeciwnika“. by nic siê nie sta³o - „ChodŸmy,
przejrzymy partiê od pierwszego ru-
W 1962 roku przyby³ do Warsza- chu. Przecie¿ gdzieœ tam z pewno-
wy, razem z reprezentacj¹ USA, któ- œci¹ mog³em zagraæ silniej!“ - i wte-
ra gra³a mecz z Polsk¹, przed star- dy Barcza zacz¹³ b³agaæ - „Wybacz,
tem na olimpiadzie w Z³otych Pia- ale ja mam ¿onê i dzieci, a kto ich
skach. Mecz zakoñczy³ siê sukce- nakarmi w przypadku mojej przed-
sem USA 3-2, a Fischer w ³adnej par- wczesnej œmierci?“.

magazyn SZACHISTA lipiec 2017 23

Szachowe epizody AF (91)

si³ i czasu na przygotowanie siê do
partii z Amerykaninem i innymi za-
wodnikami. Dziêki protestom Fi-
schera, zamieniono turnieje na me-
cze pretendentów ju¿ od nastêpne-
go cyklu mistrzostwo œwiata.

Fischer zawsze sprawia³ nies³y- w najwiêkszych niedoczasach prze- Wspomniany Wenezuelczyk Isi-
chane k³opoty organizatorom, mno- ciwników. doro Cherem przebywa³ w Reykjavi-
¿¹c najró¿niejsze warunki, na jakich ku, razem z Fischerem i oficjalnym
godzi³ siê przyst¹piæ do turnieju. Jednoczeœnie Fischer by³ w per- sekundantem Bobby'ego, póŸniej-
Czêsto w ostatniej chwili rezygno- manentnych sporach z federacj¹ szym pastorem am. Williamem
wa³ ze startu. Wycofa³ siê nawet USA oraz FIDE. Toczy³ wieloletnie Lombardym. Mecz rozpocz¹³ siê
z turnieju miêdzystrefowego w So- boje z FIDE o zmianê regulaminu dopiero 11 lipca, zamiast 2 lipca
usse, w Tunezji w 1967 roku, mimo MŒ. Uzasadnia³ to tym, ¿e szachiœci 1972 r. Przy stanie 2-0 dla Spasskie-
¿e po 10 rundach by³ liderem ZSRR w turniejach miêdzystrefo- go wydawa³o siê, ¿e Robert Fischer
i awans do grona pretendentów mia³ wych i pretendentów robili szybkie opuœci Reykjavik i Spasski bez dal-
zapewniony. Wielu organizatorów „arcymistrzowskie“ remisy w grach szej gry obroni tytu³ mistrza œwiata.
sz³o na ustêpstwa, bo stawa³ siê miêdzy sob¹, byle tylko wyelimino- Stan meczu nie zmieni³ trybu ¿ycia
gwiazd¹, przyci¹gaj¹c¹ t³umy do waæ konkurentów. W trakcie turnie- Fischera. Codziennie pojawia³ siê
szachów. Nigdy nie spiera³ siê z sza- ju pretendentów w Curaçao, w 1962 p³ywalni i spokojnymi ruchami r¹k
chistami, z rywalami. Walczy³ z nimi roku oskar¿y³ na ³amach „Sport Illu- przemierza³ d³ugoœci basenu, jedn¹
zaciêcie do go³ych króli, ale zawsze started“, z 20 VIII 1962 roku, czwór- za drug¹. Izidoro Cherem sta³ na
fair. Sta³em wielokrotnie przy jego kê zawodników radzieckich o brzegu basenu i przygl¹da³ siê p³y-
stoliku na olimpiadach w Lipsku wspó³pracê. Naturalnie mia³o to wakowi. W pewnym momencie, gdy
1960, Warnie 1962, Hawanie 1966 miejsce i wyra¿a³o siê m.in. krótki- Fischer dop³yn¹³ do skraju p³ywalni,
i Siegen 1970, kiedy to pij¹c ca³ymi mi remisami miêdzy nimi (poni¿ej Cherem za¿artowa³: „Wszyscy myœl¹,
litrami mleko w trakcie partii, za- 20 posuniêcia), które w 28-rundo- ¿e dajesz Spasskiemu dwa punkty for,
chowywa³ siê nienagannie, nawet wym turnieju pozwala³y na zyskanie aby pokazaæ, ¿e i tak wygrasz spotka-
nie“. To rozbawi³o Bobby’iego, któ-
ry spokojnie rozpocz¹³ kolejn¹ d³u-
goœæ basenu, zastanawiaj¹c siê na
tymi s³owami. Kiedy podp³yn¹³ z po-
wrotem rzek³: „OK gramy!“. Izidoro
uwa¿a³, ¿e kontynuowanie meczu
w Reykjaviku to jego zas³uga!

Nasz rodak Mieczys³aw Najdorf
porównywa³ Fischera i Spasskiego
w latach 70-ych: „Fischer gra w sza-
chy, a czasem rozkoszuje siê ¿yciem,
natomiast Spasski rozkoszuje siê ¿y-
ciem, a czasem gra w szachy!“.

Po meczu w Islandii, Fischer opu-
œci³ arenê turniejow¹ i nie stan¹³ do
meczu z Anatolijem Karpowem
w 1975 r., w obronie tytu³u. G³ów-
nym powodem by³ jego warunek
grania meczu o MΠdo 10 zwy-
ciêstw, a przy stanie 9-9 obroñca ty-
tu³u pozostawa³ mistrzem œwiata.
FIDE na to nie zgodzi³a siê i uzna³a
Karpowa, zwyciêzcê turnieju pre-
tendentów - mistrzem œwiata! Po-
nadto Fischer obawia³ siê, ¿e przy
dalszej rywalizacji z potêg¹ szacho-
w¹ ZSRR straci ¿ycie. Dlatego te¿

24 magazyn SZACHISTA lipiec 2017

Szachowe epizody AF (91)

nie pozwala³ siê fotografowaæ i ukry- 25 VIII 2004 Robert Fischer Zjednoczone uchodzi³y jako kraj ame-
wa³ miejsca pobytu. To zosta³o mu rykañskiego futbolu i baseballu. Ni-
do koñca ¿ycia. Kilkakrotnie podej- 5 zwyciêstw, a potem kontynuowa- komu nie przysz³o by do g³owy, ¿e to
mowano ró¿ne próby sk³onienia go no bataliê w Belgradzie. Udzia³ Fi- jest intelektualne pañstwo“.
do gry, ale Fischer pozosta³ nieprze- schera by³ zwi¹zany ze spe³nieniem
jednany i przez 20 lat nie rozegra³ ponad stupunktowej listy ¿¹dañ, W trakcie meczu Fischer obrazi³
ani jednej partii turniejowej! Odrzu- czasem œmiesznych, bo podczas rz¹d USA, a nastêpnie odmówi³ za-
ci³ nawet propozycjê gry o 5 mln. meczu na wyspie œwiêtego Stefana p³acenia podatku, wiêc nie móg³ ju¿
dolarów z Anatolijem Karpowem na dokonano trzymilimetrowej korek- wróciæ do Kalifornii. Po zainkasowa-
Filipinach w 1976 r., z³o¿on¹ przez ty w wymiarach szachownicy oraz niu 3 milionów dolarów zamieszka³
póŸniejszego prezydenta FIDE Flo- obni¿ono o kilka centymetrów se- w Jugos³awii, póŸniej przeniós³ siê
rencio Campomanesa, chocia¿ w tej des w toalecie. Grali cztery razy do Budapesztu, gdzie kontaktowa³
sprawie spotka³ siê i bezpoœrednio w tygodniu, z u¿yciem specjalnego siê z Andrasem Lilienthalem, sio-
rozmawia³ z Karpowem. zegara szachowego, wynalezionego strami Polgar oraz swym rodzin¹ je-
i opatentowanego przez Fischera! go prawdziwego ojca, wêgierskiego
Nieoczekiwanie jednak, 20 lat Ka¿dy z zawodników otrzyma³ po fizyka. O szczegó³ach opowiada³ mi
póŸniej, zdecydowa³ siê wróciæ do 90 minut na partiê i dodatkowo po kiedyœ Andras Lilienthal, który
gry i to za spraw¹ m³odej wêgier- dwie minuty na ka¿de posuniêcie, przed laty trenowa³ polskich szachi-
skiej szachistki Zity Rajcsanyi. Mi- co oznacza³o, ¿e 50-posuniêciowa stów i u którego zbiegiem okolicz-
strzyni Wêgier do lat 20, uczestnicz- partia mog³a trwaæ 2x90 min. plus noœci mieszka³em kiedyœ pó³tora
ka turnieju strefowego kobiet 2x100 min., czyli 380 minut. Przewi- dnia podczas pobytu w Budapesz-
w 1991 r., urodzi³a siê akurat 1 IX dziano, ¿e w przypadku krótkiego cie. Na Wêgrzech Bobby wymyœli³
1973 r., dok³adnie rok po zdobyciu remisu, tego samego dnia po krót- oryginalne szachy Fischera („Sza-
przez Fischera tytu³u mistrza œwia- kiej przerwie, rozegrana bêdzie na- chy 960“ w Przepisach gry FIDE), co
ta. Zita, córka wêgierskiego dyplo- stêpna partia. Robertowi Fischero- oznacza³o dowolne ustawienie figur
maty, póŸniejszego prezesa Federa- wi, jako sekundanci towarzyszyli na pierwszej linii, na 960 sposobów,
cji Szachowej Wêgier Petera Rajcsa- Eugenio Torre i Borys Ivkov, nato- wraz z przepisami odnoœnie spe-
nyi (nauczy³ Zitê graæ w szachy, gdy miast Borysowi Spasskiemu - cjalnej formy roszad itp. W Buda-
mia³a 5 lat) napisa³a kilka listów do Aleksander Nikitin i Jurij Ba³aszow. peszcie Fischer oœwiadczy³ siê te¿
Bobby’iego z ró¿nymi szachowymi Sêdziowali Lothar Schmidt i Sveto- Zycie , ale ta odrzuci³a matrymonial-
pytaniami, zaznaczaj¹c, ¿e jest jedy- zar Gligoriæ. n¹ propozycjê. Wkrótce sama wy-
n¹ osob¹, która jest w stanie na nie sz³a za m¹¿ i ma troje dzieci.
odpowiedzieæ. Niespodziewanie Fi- Zagranie meczu w 1992 roku
scher oddzwoni³, co Zitê zszokowa- w Jugos³awii, zdaniem Departa- Potem przebywa³ na Filipinach,
³o, jak objaœni³a mnie w Buenos mentu Sprawiedliwoœci USA by³o bo przyjaŸni³ siê ze s³ynnym Euge-
Aires w 1992 roku, kiedy to sekun- pogwa³ceniem sankcji ONZ na³o¿o- nio Torre oraz w Japonii, gdzie o¿e-
dowa³em Krystynie D¹browskiej nych wtedy na Jugos³awiê, wiêc po ni³ siê w 2004 roku z japoñsk¹ sza-
na MŒ do 20 lat. Tak siê z³o¿y³o, ¿e powrocie Fischera do USA bêdzie chistk¹ Miyoko Watai (urodzona
wtedy obie zawodniczki odwozi³em on aresztowany, co Fischer sko- 8 I 1945), która by³a generalnym Se-
taksówk¹ z lotniska do hotelu. Kry- mentowa³ tak: „Nikt, poza mn¹, nie kretarzem Japoñskiego Zwi¹zku
sia zdoby³a tam z³oty medal, a Zita zrobi³ wiêcej dla zmiany wizerunku Szachowego. Z Japonk¹ zna³ siê od
zajê³a VI miejsce. USA. Kiedy w 1972 r. pokona³em Bo- 1973 roku. Po œmierci Roberta
rysa Spasskiego i zdoby³em mistrzo- odziedziczy³a ca³y jego maj¹tek -
Robert z Zit¹ spotykali siê kilka- stwo œwiata w szachach, to Stany podobno 2 miliony USD.
krotnie, grali te¿ towarzyskie par-
tie. Dziêki niej w 1992 roku przyst¹- W lipcu 2004 r. Fischer zosta³
pi³ do „rewan¿owego meczu“ o MŒ aresztowany na lotnisku w Japonii,
z Borysem Spasskim. Mecz zosta³ gdy chcia³ odlecieæ na Filipiny. Mia³
rozegrany z niebywa³ym fundu- przedawniony paszport i po zatrzy-
szem nagród 5 milionów USD. maniu spêdzi³ w odosobnieniu
Grano do 10 zwyciêstw. Wygra³ Fi- 9 miesiêcy, ale nie wydano go w³a-
scher 17,5-12,5 (+10 =15 -5) i wzi¹³ dzom USA. Uratowa³a go inter-
nagrodê 3 mln. USD. Spasskiemu wencja przyjació³ w Islandii. Dziê-
pozosta³o „tylko“ 2 miliony. Wystar- ki Einarowi Einarssonowi preze-
towali 2 wrzeœnia 1992 r., w XX sowi Federacji Szachowej Islandii
rocznicê zakoñczenia meczu w Fischer dosta³ obywatelstwo tego
Reykjaviku. Mecz toczy³ siê na wy- kraju w 2005 roku i do koñca ¿ycia
spie Œwiêty Stefan (Czarnogóra) do mieszka³ w Reykjaviku.

magazyn SZACHISTA lipiec 2017 25

Andrzej Filipowicz - wspomnienia by i Mongolii, co spowodowa³o wiel-
kie zainteresowanie kibiców, którzy
Szachowe epizody(92) wówczas t³umnie przyje¿d¿ali na po-
lanickie turnieje aby obejrzeæ w ak-
X Memoria³ A. Rubinsteina ¤c6 3.¤c3 d:c4 4.d5 ¤a5 5.¥f4 cji wielu czo³owych szachistów
¥d7 6.e4 e6 7.d:e6 œwiata. Niestety zawiedli nasi repre-
Polanica Zdrój, 5-23 VIII 1972 zentanci Pytel i Bednarski, a szcze-
XIIIIIIIIY gólnie Sznapik, który zosta³ dopusz-
Ze wzglêdów rodzinnych nie mo- 9r+-wqkvlntr0 czony do startu decyzj¹ lekarza, bo
g³em uczestniczyæ w jubileuszowym 9zppzpl+pzpp0 chorowa³ przed turniejem. Nie prze-
X Memoriale Akiby Rubinsteina 9-+-+P+-+0 szkodzi³o mu to w przeprowadzeniu
w Polanicy Zdroju, w którym zagra- 9sn-+-+-+-0 b³yskotliwej kombinacji.
³o wielu ciekawych szachistów 9-+p+PvL-+0
z trzech kontynentów. W 10 turnie- 9+-sN-+-+-0 Otwarcie królewsko-indyjskie A08
jach, w latach 1963-1972 uczestni- 9PzP-+-zPPzP0
czy³o 24 prawdziwych GM (nie 9tR-+QmKLsNR0 A. Sznapik - S. Holm, Polanica
myliæ z szachistami z tytu³ami GM) xiiiiiiiiy Zdrój (r.6), 1972, 1.e4 e6 2.d3 c5
oraz 69 IM i 157 czo³owych zawod- 3.¤f3 ¤c6 4.g3 d5 5.¤bd2 ¥d6
ników 16 federacji, z trzech konty- 7...f:e6?? 8.£h5+ 1-0 6.¥g2 ¤ge7 7.0-0 0-0 8.¤h4 ¥c7
nentów Europy, Azji i Ameryki. Œle- 9.f4 f5 10.e:f5 e:f5 11.c3 ¢h8
dzi³em wyniki w codziennej prasie Brak zdecydowania te¿ mo¿e byæ 12.¤df3 ¥e6 13.¦e1 £d7 14.
i ogl¹da³em pojedyncze publikowa- przyczyn¹ takich wydarzeñ. Zabaw- ¤g5 ¥g8 15.¥d2 ¦f6 16.£h5
ne partie. Jan Smejkal, powtórzy³ n¹ sytuacjê mia³ s³ynny rosyjski ¦af8 17.¦e2 ¤c8 18.¦ae1 ¦h6
sukces z 1970 roku, a drugim by³ mistrz Wasilij Panow (1906-1973), 19.£f3 ¤d6 20.a3 c4 21.d:c4
triumfator z 1965 roku Jewgienij który w partii z Aleksandrem To³u- ¤:c4 22.¥c1 d4 23.£d3 ¥b6 24.
Wasiukow, który mia³ „przyjem- szem w pó³finale mistrzostw ZSRR, ¢h1 ¦d6 25.g4 d:c3
noœæ“ wygraæ partiê bêd¹c¹ klasycz- wzi¹³ do rêki wie¿ê z pola a1 i za-
nym przyk³adem œlepoty szachowej mierza³ j¹ postawiæ na polu a7 lub XIIIIIIIIY
na najwy¿szym szczeblu. a8. Z wie¿¹ w rêku zastanawia³ siê 9-+-+-trlmk0
doœæ d³ugo i nie móg³ podj¹æ decy- 9zpp+q+-zpp0
Obrona sycylijska B06 zji. Wreszcie postanowi³ wróciæ na 9-vlntr-+-+0
pole a1, ale zamiast na a1 postawi³ 9+-+-+psN-0
E. Wasiukow - J. Razuwajew, wie¿ê pomy³kowo na polu a2 i ruty- 9-+n+-zPPsN0
Polanica Zdrój (r. 4), 1972, 1.e4 g6 nowany To³usz natychmiast pobi³ 9zP-zpQ+-+-0
2.d4 ¥g7 3.c3 d5 4.e:d5 £:d5 j¹ goñcem z pola e6. 9-zP-+R+LzP0
5.¤f3 c5 6.¥e3 c:d4 7.c:d4 9+-vL-tR-+K0
Ciekawostk¹ by³ udzia³ w Polani- xiiiiiiiiy
XIIIIIIIIY cy Zdroju reprezentantów USA, Ku-
9rsnl+k+ntr0 26.¤g6+ ¦:g6 27.£:d7 h6 28.
9zpp+-zppvlp0
9-+-+-+p+0
9+-+q+-+-0
9-+-zP-+-+0
9+-+-vLN+-0
9PzP-+-zPPzP0
9tRN+QmKL+R0
xiiiiiiiiy

7...¤h6?? 8.£c1 1-0

W historii mia³a ju¿ miejsce pra- Polanica Zdrój 1972. Siedz¹: Bo¿ena Pytel, Krzysztof Pytel, Ryszard Wiêckowski, NN,
wie analogiczna podstawka w 7 pos. Wiktor Witkowski, Stefan Witkowski, Kazimierz Kuszewski, NN i Adam Nowak.

Gambit hetmañski D07 Stoj¹: Bernard Zuckerman, Jewgienij Ermenkow, Aleksander Sznapik, Anna Szabat,
Jurij Razuwajew, Jerzy Kostro, Anatolij £utikow, Eldis Cobo Arteaga, Heinz Liebert,
F. Marshall - M. Czigorin, Ervin Haag, Lhamsuren Miagmarsuren, Jewgienij Wasiukow, Jacek Bednarski, NN,
Monte Carlo 1902, 1.d4 d5 2.c4
Jan Adamski, W³adys³aw Rudak, Jan Smejkal, NN i NN

20 magazyn SZACHISTA sierpieñ 2017

Szachowe epizody AF (92)

1972 - Jewgienij Wasiukow 1972 - Jan Smejkal 1972 - Anatolij £utikow

¦e8 ¦:e8 29.£:e8 ¦f6 30.£:g8+ wiele lat do czo³ówki œwiatowej. temu powsta³a jego szachowa si³a -
¢:g8 1-0 Wielokrotnie z nim styka³em siê, pozycyjne zrozumienie, realizacja
gra³em partie i œledzi³em jego star- minimalnej przewagi i technika
Oczywiœcie, jak to zwykle bywa ty. Nie tak dawno czyta³em wywiad, w koñcówkach. W koñcówkach
najlepiej z Polaków wypadli ci, któ- w którym wspomina³, ¿e w szachy ogrywa³ wszystkich, a niewielk¹
rzy nie zakwalifikowali siê do olim- nauczy³ go graæ ojciec, gdy mia³ 6-7 przewagê zamienia³ na punkt, jak w
pijskiej ekipy! Samo ¿ycie! lat i ta gra bardzo mu siê spodoba³a. przyk³adowej partii.

Wyniki, Polanica Zdrój 1972: Mieszkali w ma³ym miasteczku E. Cobo - J. Smejkal
GM Smejkal Jan CSR 11 p. (z 15); i przez pewien czas Jan chodzi³ do Polanica Zdrój (r.13), 1972
GM Wasiukow Jewgienij URS 10,5 miejscowego klubu, ale szybko ich
p.; IM £utikow Anatolij URS i Razu- wszystkich ogra³, zarówno rówie- XIIIIIIIIY
wajew Jurij URS po 9 p.; IM Liebert œników, jak i starszych szachistów. 9-+-tr-+k+0
Heinz DDR 8,5 p.; IM Zuckerman Ojciec kupi³ mu szachowe ksi¹¿ki 9zp-+-zppvlp0
Bernard USA 8 p.; IM Kostro Jerzy i za³atwi³ prenumeratê pism. Zapo- 9-+-+-+p+0
7,5 p.; IM Miagmarsuren Lhamsu- zna³ siê te¿ w dzieciñstwie z najlep- 9+-+r+-+-0
ren MGL 7 p.; Pytel Krzysztof po 7 p.; szymi rosyjskimi pracami i zacz¹³ 9Pwq-+-+-+0
Holm Sejer DEN 6,5 p.; Adamski sam trenowaæ, bo uwa¿a, ¿e najlep- 9+PzpL+-zP-0
Jan, IM Bednarski Jacek, IM Cobo sza jest samodzielna analityczna 9-+-+PzP-zP0
Arteaga Eldis CUB, IM Haag Ervin praca. Nie mia³ najmniejszych k³o- 9+RwQ-+RmK-0
HUN, Ermenkow Jewgienij BUL potów w ³¹czeniu pracy nad szacha- xiiiiiiiiy
i Sznapik Aleksander po 6 p. mi ze studiami matematyki na uni-
wersytecie w Pradze. Przede 21...£g4 22.£e3 £h3 23.£e4
Zwyciêzca Jan (Honza) Smejkal wszystkim ogl¹da³ i studiowa³ ca³e ¥h6 24.b4 £d7 25.f4 £:a4 26.
reprezentowa³ Czechos³owacjê na partie najwiêkszych mistrzów sza- £:e7 ¥f8 27.£b7 ¦5d7 28.£a6
10 olimpiadach i zalicza³ siê przez chowych i ich komentarze. Dziêki

1972 - Lhamsuren Miagmarsuren 1972 - Bernard Zuckerman 1972 - Eldis Cobo-Arteaga

magazyn SZACHISTA sierpieñ 2017 21

Szachowe epizody AF (92)

1972 - Krzysztof Kulesza, Jaros³aw Sajtar i W³adys³aw Rudak 1972 - Jerzy Kostro

£:a6 29.¥:a6 ¦d4 30.¥d3 ¥:b4 w pamiêci pozosta³ mi tylko wa¿ny Jugos³awia po raz drugi organizo-
31.f5 a5 32.¦a1 ¦c8 33.f6 ¥c5 dla mnie kolejny bara¿ (P-15') ze wa³a Olimpiadê. Poprzednia mia³a
34.¢g2 a4 35.¦fc1 ¥d6 36.¥a6 Zbigniewem Dod¹ o wejœcie do fi- miejsce w piêknym Dubrowniku
¦a8 37.¥b5 ¦b4 38.¥c6 ¦a6 na³u I Pucharu Polski, który wygra- w 1950 r., ale ówczesna Polska Lu-
39.¦:c3 ¥e5 40.¦d1 ¥:f6 41. ³em 3,5-2,5, o czym ju¿ pisa³em. dowa nie mog³a uczestniczyæ ze
¦c2 a3 42.¥d5 ¦b2 43.¦:b2 wzglêdów politycznych, bo Josip
a:b2 44.¥e4 ¢g7 45.¦d7 ¦e6 XX Olimpiada Broz Tito legendarny przywódca
46.¥d3 ¦:e2+ 0-1 i V Olimpiada kobiet partyzancki w trakcie II Wojny Œwia-
towej by³ potem bezwzglêdnym
W tej partii realizowa³ przewagê Skopje, JUG, 18 IX - 14 X 2017 funkcjonariuszem partii, który eli-
maj¹c sekundy. Niedoczasy by³y minowa³ wszystkich, którzy mogli
najwiêksz¹ bol¹czk¹ Smejkala i Podró¿ na olimpiadê by³a niezwy- mu zagroziæ. Praktycznie nie mia³
odegra³y wielk¹ rolê w jego par- kle nu¿¹ca, bo wtedy rzadkoœci¹ by- wykszta³cenia, bo skoñczy³ zaled-
tiach. Tego mankamentu nie by³ ³y loty. Dominowa³y przejazdy kole- wie dwie klasy zawodówki. By³ œlu-
w stanie usun¹æ i nigdy nie nauczy³ j¹. Wyjechaliœmy poci¹giem z War- sarzem, z czego by³ bardzo dumny
siê graæ w szachy racjonalnie. szawy w pi¹tek 15 IX 1972 przed po- do koñca ¿ycia. Na prze³omie lat 40
³udniem i dotarliœmy do Skopje, i 50-ych XX wieku narazi³ siê ZSRR
Obóz przedolimpijski z przesiadk¹ w Belgradzie, dopiero i naturalnie PRL musia³a bojkoto-
w niedzielê 17 wrzeœnia, oko³o godz. waæ Jugos³awiê i jej lidera.
Bia³obrzegi k/Warszawy, IX 1972 23:00. Zamieszkaliœmy w luksuso-
wym hotelu „Continental“, a przy- W owych czasach Jugos³awia by-
Niedaleko Warszawy w Oœrodku padkowo pamiêtam numer pokoju ³a rajem dla szachistów, ale w Sko-
„Wis³a” w Bia³obrzegach mieliœmy 819 na VIII piêtrze. Hotel by³ po³o¿o- pje, w stolicy Macedonii, by³o trzê-
zgrupowanie przedolimpijskie ny doœæ daleko od centrum miasta, sienie ziemi w 1963 roku, które
przed startem w Skopje. Nie mogê ale nie sprawia³o to k³opotów, bo- w powa¿nym stopniu zniszczy³o
sobie przypomnieæ szczegó³ów kil- wiem by³a wspania³a pogoda, a tem- miasto. W olimpijskim roku, 9 lat
kudniowej pracy nad szachami, bo peratura waha³a od 20 i 30o C.

1972 - Aleksander Sznapik 1972 - Jewgienij Ermenkow 1972 - Ervin Haag

22 magazyn SZACHISTA sierpieñ 2017

Szachowe epizody AF (92)

1972 - Sejer Holm 1972 - Heinz Liebert 1972 - Jacek Bednarski

póŸniej w znacznym stopniu odbu- i prymitywne pomieszczenia bied- sson, M. Najdorf, O. Panno, J. Bol-
dowano Skopje, zmieniaj¹c ca³ko- nej ludnoœci, która nie mia³a dostê- bochan, A. Sanguinetti, W. Unzicker
wicie wygl¹d miasta. Obok ele- pu do mieszkañ w blokach. W i L. Schmid.
ganckich hoteli „Panorama” i „Con- owym czasie w Jugos³awii panowa³
tinental“ wybudowano trzy olbrzy- ostry komunistyczny re¿im, a ró¿ne Warto te¿ dodaæ, ¿e by³ to prak-
mie sale wystawowe, w który odby- grupy narodowe wystêpowa³y tycznie ostatni start dru¿yny NRD.
wa³y siê olimpiady. Nie by³o ¿ad- z ostrymi protestami i bano siê tak- W Niemieckiej Republice Demokra-
nych k³opotów z organizacj¹, bo- ¿e zamieszek. tycznej panowa³ brutalny system po-
wiem rz¹d Jugos³awii wyasygnowa³ lityczny, który obowi¹zywa³ te¿
a¿ 2 miliony USD na olimpiadê, co Nasza dru¿yna sk³ada³a siê w sporcie. Na olimpiadzie w Skopje
by³o w latach 70-ych zawrotn¹ su- z trzech doœwiadczonych graczy IM szachiœci NRD weszli do fina³u, ale
m¹. Lider kraju Josip Broz Tito ob- W³odka Schmidta i IM Jacka Bed- zajêli tam 10 miejsce, a reprezentan-
j¹³ patronat nad Olimpiad¹, a w wol- narskiego (obaj po raz pi¹ty wyst¹pi- ci Federalnej Rep. Niemiec uplaso-
nym dniu podstawi³ dwa samoloty i li na olimpiadzie), a tak¿e Andrzeja wali siê na pi¹tej pozycji. Uznano to
zaprosi³ przedstawicieli wszystkich Filipowicza (6 start) oraz z trzech za klêskê i zabroniono ekipie NRD
krajów na koktajl do Belgradu. debiutantów Krzysztofa Pytla, IM wystêpowania na olimpiadach sza-
Z naszej reprezentacji w spotkaniu Andrzeja Sydora i Olka Sznapika. chowych w latach 1974 - 1986, bo
udzia³ wziêli Miros³awa Litmano- Sekundantem i kapitanem dru¿yny nie gwarantowali zdobywania meda-
wicz i W³odzimierz Schmidt. by³ GM Jewgienij Wasiukow, a kie- li! Tak to wówczas bywa³o.
rownikiem Stefan Furs. Jednocze-
Niezwykle powa¿n¹ spraw¹ by³o œnie jecha³a z nami reprezentacja Arbitrem g³ównym olimpiady by³
bezpieczeñstwo rozgrywek. Szcze- kobieca Krystyna Ho³uj-Radziko- eksmistrz œwiata Max Euwe. Tem-
góln¹ uwagê zwracano na ekipê wska, Hanna Ereñska-Radzewska po gry typowe w owych czasach
Izraela, maj¹c w pamiêci tragiczne i Miros³awa Litmanowicz oraz kie- 40/2,5h i w dogrywce 16/1h. Roz-
wydarzenie zwi¹zane z zamachem rownictwo tej ekipy Stefan Witkow- grywki by³y codziennie - tylko je-
na wioskê olimpijsk¹ na Igrzyskach ski i Zbigniew Nestorowicz. Ponad- den dzieñ wolny. Wyst¹pi³y 63 dru-
Olimpijskich w Monachium w 1972 to ekipie towarzyszyli IA Kazimierz ¿yny, rozstawione w 8 grupach, za
r. Na piêtrze, na którym mieszka³a Wasilewski (sêdzia), Romuald Frey pomoc¹ komputera, ma podstawie
dru¿yna Izraela stali przez dzieñ (delegat na Kongres), Marian Fili- œredniego rankingu, co by³o wów-
i noc komandosi uzbrojeni w d³ug¹ pek i W³adys³aw Litmanowicz w czas wielkim wydarzeniem. Z ka¿-
broñ. Tak¿e komandosi ubrani po charakterze dziennikarzy. dej grupy po dwa zespo³y kwalifi-
cywilnemu pilnowali wejœcia do ho- kowa³y siê do fina³u, czyli w sumie
telu. Przekona³ siê o tym Stefan Kilka zespo³ów przyjecha³o w by³y 22 rundy (elim. 7 + fina³ 15).
Witkowski, który zosta³ obezw³ad- os³abionym sk³adach. W USA zabra- Mecze z eliminacji nie by³y liczone
niony, gdy niós³ ksi¹¿ki szachowe k³o mistrza œwiata Roberta Fische- w fina³ach. Dziêki „komputerowi“
dla zawodniczek w plastykowej tor- ra, który za¿¹da³ za udzia³ 150 tys. mieliœmy dobr¹ grupê, w kolejno-
bie i wchodz¹c do hotelu wykona³ USD oraz startu najlepszych szachi- œci losowania: Polska, Liban, Szko-
jakiœ „podejrzany“ ruch rêk¹. stów USA. Niestety w zespole USA cja, Wêgry, Indonezja, Maroko, Nor-
zabrak³o te¿ S. Reshevsky'ego, L. wegia i Boliwia.
Gdy szliœmy na spacer, to zawsze Evansa i W. Lombardiego. Nie przy-
towarzyszy³a nam ochrona, szcze- jechali te¿ inni znakomici szachiœci: Naturalnie zdecydowanym fawo-
gólnie gdy ogl¹daliœmy „lepianki“ Borys Spasski, Bent Larsen, F. Olaf- rytem by³y Wêgry, a o II miejsce

magazyn SZACHISTA sierpieñ 2017 23

Szachowe epizody AF (92)

1972 - Skopje. Andrzej Filipowicz 1972 - Skopje. Mecz Dania - Polska

mogliœmy walczyæ z Norwegi¹ i In- komska gra³y tê pozycjê i teraz po ³ówkê. W owych latach o koñcowej
donezj¹ i tak siê sta³o, chocia¿ emo- 12.f4 ¤d7 13.¥:e7 £:e7 14.f5 ¦d8 klasyfikacji decydowa³y ma³e punk-
cji nie zabrak³o. podpisa³y remis. 12...¤g4 13.¥:e7 ty, a dopiero przy ich równoœci
£:e7 14.f3 ¤f6 15.¤a4 ¥e6 punkty meczowe.
Jewgienij Wasiukow ustawi³ nasz 16.£e3 ¦ad8 17.¦fd1 Szablono-
zespó³ w kolejnoœci: Schmidt, Bed- wy ruch. Lepsze 17.£c5, chocia¿ Odnios³em kolejne zwyciêstwo
narski, Pytel, Sznapik, Filipowicz mog³em graæ 17...¦d6 18.¦ad1 ¤d7 i to doœæ ³atwe.
i Sydor. Zaczynamy od meczu 19.£b4 b6 i nie mo¿na 20. ¤:b6?? wo-
z Boliwi¹, który wygrywamy tylko bec 20...c5-+. 17...¦d4 18.b3 Nieregularna B00
3-1, bo przegrywa Krzysztof Pytel. ¦fd8 19.¤b2 £a3 20.£c1 h6
Pozostali wygrywaj¹, ale dla mnie 21.£c3 b5! Z groŸb¹ 22...b:c4 23. A. Filipowicz - C. Maalouf,
by³a to specyficzna partia, bo „wpa- ¤:c4 ¥:c4 itd. 22.c5 ¤d7 23. ¦dc1 Olimpiada (elim r.2), Skopje 1972,
d³em“ ponownie na Aliagê Carvaja- ¤:c5 24. £:c5 £:b2 25. £:e5 1.e4 ¤c6 By³em wychowany na
la, z którym nieoczekiwanie prze- starych zasadach, kiedy to na
gra³em w I rundzie Olimpiady XIIIIIIIIY wszystkie ruchy debiutowe trzeba
w Hawanie w 1966 r. Ale tym ra- 9-+-tr-+k+0 by³o znaæ sensown¹ odpowiedŸ,
zem by³a to ju¿ inna gra. 9+-+-+pzp-0 wiêc trudno by³o mnie czymkol-
9p+p+l+-zp0 wiek zaskoczyæ. 2.¤f3 Je¿eli nie za-
Obrona sycylijska B41 9+p+-wQ-+-0 gra³ w pierwszym posuniêciu e7-e5,
9-+-trP+-+0 to z pewnoœci¹ nie zagra w drugim!
J. Aliaga Carvajal - A. Filipo- 9+P+L+P+-0 2...e6 3.d4 ¤f6 4.e5 ¤d5 5.c4
wicz, Olimpiada (elim r.1), Skopje 9Pwq-+-+PzP0 ¥b4+ 6.¥d2 Rozwa¿a³em interesu-
1972, 1.d4 ¤f6 2.c4 c5 3.¤f3 9tR-tR-+-+K0 j¹ce posuniêcie 6.¢e2 i po 6...¤b6
c:d4 4.¤:d4 e6 5.¤c3 a6 6.e4 xiiiiiiiiy 7.c5 ¤d5 8.a3 ¥a5 9.b4 ¥:b4 10.a:b4
¥b4 7.¥d3 ¤c6 8.¤:c6 d:c6 Po- ¤c:b4, ale doszed³em do wniosku,
szed³em na spokojniejsz¹, syme- 25...c5! 26.¥f1 c4! 27.b:c4 ¿e z takim rywalem nie warto wda-
tryczn¹ pozycjê, natomiast w blit- ¥:c4 28.¥:c4 b:c4! Po 28... ¦d1+ waæ siê w bijatykê. 6...¥:d2+ 7.
zach czêsto gra³em 8...b:c6 i po 9.e5 29.¦:d1 ¦:d1+ 30.¦:d1 £:e5 31.¥d5 £:d2 ¤de7 8.d5 ¤b8 9. ¤c3 W tej
£a5! i jeœli teraz 10.e:f6?, to 10... czarne mia³y spore techniczne pozycji wydaje siê, ¿e czarne wyko-
¥:c3+ 11.b:c3 £:c3+ 12.¥d2 £:d3 13. trudnoœci z realizacj¹ przewagi. na³y znacznie mniej posuniêæ, ni¿
f:g7 ¦g8 14.£g4 d5 15.c:d5 c:d5 16. 29.h3? Nie lepsze 29. £g3 wobec bia³e! 9...a6 10.¦d1 b5!? 11.
¦d1 e5 z przewag¹ czarnych. 9.0-0 29...£:c1+! 30.¦:c1 ¦d1+ 31.£e1 d:e6 f:e6 12. ¤g5! Grozi elemen-
Lepsze 9.e5, chocia¿ po 9...£d4 10. ¦:e1+ 32.¦:e1 c3 33.¦c1 c2 z wyg- tarne 13.¤:e6. 12...d5 (12...¤bc6
0-0 £:e5 11.¦e1 £c7 12.¥g5 inicjaty- ran¹. 29...¦d1+ 30.¦:d1 ¦:d1+ 13.£f4 ¦f8 14.£e4+-) 13.e:d6 ¤f5
wa bia³ych stanowi jak¹œ tam re- 0-1 14. d:c7 £:c7 15. c:b5 0-0 Za ce-
kompensatê za pionka. 9...e5! 10. nê dwóch pionków czarne zakoñ-
¥g5 0-0 11.¢h1 ¥e7 Czarne wy- W II r. trafiamy na Liban, który czy³y rozwój. 16.¥e2 Lepsze 16.
równa³y partiê i maj¹ jasny plan gry, uleg³ w I rundzie Norwegii 0-4. Wy- £e2. 16...a:b5 17.0-0 Pionek
12.£e2 Zabawne, ¿e w openie grywamy „tylko“ 3,5-05, bo Andrzej mnie wystarcza! 17...b4 18.¤b5
w Polanicy Zdroju w 2008 r., czyli 36 Sydor, debiutuj¹c na olimpiadzie Natychmiast wygrywa³o 18.¤d5!!
lat póŸniej, dwie nasze czo³owe za- gra³ niezwykle pasywnie i straci³ po- £a7 19.¤:b4 h6 20.¤f3 itd. 18...£e5
wodniczki M. Goœciniak i A. Wara- 19.¦fe1 £c5 20.¦c1 £b6

24 magazyn SZACHISTA sierpieñ 2017

Szachowe epizody AF (92)

1972 - Skopje. Sejer Holm, Andrzej Sydor i Andrzej Filipowicz 1972 - Skopje. Hanna Ereñska

XIIIIIIIIY Partia hiszpañska C77 38.b4 ¥b6 39.¤c1 a:b4 40.
9rsnl+-trk+0 c:b4 ¥a7 41.¤b3 Partia zosta³a
9+-+-+-zpp0 A. Filipowicz - J. Aitken, od³o¿ona, a w dogrywce. po anali-
9-wq-+p+-+0 Olimpiada (elim r.3), Skopje 1972, zie bez k³opotu zrealizowa³em prze-
9+N+-+nsN-0 1.e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 a6 wagê. 41...¥f2 42.a5 ¥a7 43.a6
9-zp-+-+-+0 4.¥a4 ¤f6 5.£e2 Mój ulubiony wa- h5 44.g:h5 g:h5 45.¤a5 ¢d7
9+-+-+-+-0 riant w owych latach. 5...d6 6.c3 46.b5 c:b5+ 47. ¢:b5 c5 48.
9PzP-wQLzPPzP0 ¥g4 7.h3 ¥:f3 8.£:f3 ¥e7 9.0-0 ¤b7 (48.¤c6? c4!) 48...c4 49.
9+-tR-tR-mK-0 ¤d7 10.d4 0-0 11.¥e3 ¤b6 12. ¢:c4 ¢c6 50.¤d8+ ¢d7 51.¤f7
xiiiiiiiiy ¥:c6 b:c6 13.d:e5 d:e5 14.¦d1 ¢c6 52.¤h6 ¥b6 53.¤f5 ¥d8
£c8 15.b3 £e6 16.¤d2 ¦fd8 17. 54.¤g7 h4 55.¤f5 ¢b6 56.¢d5
21.¥c4 Wygrywa, ale silniejsze £e2 £g6 18.¦ac1 Nie podoba³o mi ¢:a6 57.¢c6 ¥a5 58.¤:h4 ¥d2
by³o 21.¤c7! ¦:a2 22.¤c:e6 ¥:e6 23. siê 18.¥:b6 c:b6 19.¤c4 b5 20.¤:e5 59.¤f5 ¥g5 60.¤e7 ¢a5 61.¤d5
¤:e6 i 24.¥c4. 21...¤c6 22.¤:e6 z uwagi na 20...£f6!-/+. 18...¤d7 ¢a4 62.¢d6 0-1
¥:e6 23.¦:e6 ¢h8 24.¥d5 ¦ad8 19.£g4! Moja strategia w tej partii,
25.¦e:c6 £:b5 26.¦6c5 £b6 27. to przejœcie do nieco lepszej koñ- W IV rundzie graliœmy wa¿ny
£g5 ¤d6 28.¥f3 ¦de8 29.h3 cówki i „mêczenie“ znacznie star- mecz z bardzo silnym zespo³em Wê-
¤e4 30.¥:e4 ¦:e4 31.£f5! ¦ee8 szego rywala w wielogodzinnej par- gier i zremisowaliœmy 2-2, ale po
32.¦c8 g6 33.£:f8+ ¦:f8 34. tii. 19...£:g4 20.h:g4 ¤f6 21. dramatycznej walce.
¦:f8+ ¢g7 35.¦f3 £d4 36.b3 ¥g5! Jeœli 21.f3?, to 21...¥a3 22.¦b1
£b2 37.¦c4 £d2 38.¢h2 g5 39. ¦d3!. 21...¢f8 22.¥:f6 ¥:f6 23. W partiach I. Bilek - J. Bednarski
¦c7+ ¢g6 40.¦c6+ ¢g7 41.¦c4 ¤c4 ¢e8 24.¢f1 ¦ab8 25.¦:d8+ oraz A. Sydor - G. Sax po dwóch go-
¢g6 42.g3 h5 43.h4 £e2 44. ¦:d8 26.¢e2 ¢e7 27.¦d1 ¦:d1 dzinach podpisano remisy.
¢g2 g4 45.¦ff4 £:a2 46.¦:b4 28.¢:d1 ¢e6
£a8+ 47.¢h2 £c6 48.¦bc4 £d5 Dwie pozosta³e partie W. Schmidt
49.b4 £d1 50.¦c5 1-0 XIIIIIIIIY - L. Portisch oraz A. Sznapik - Z.
9-+-+-+-+0 Ribli mia³y zmienny przebieg i za-
W III rundzie, po bardzo zaciêtej 9+-zp-+pzpp0 koñczy³y siê remisami po wielu go-
walce, wreszcie wygrywamy 4-0 i to 9p+p+kvl-+0 dzinach gry. W³odek straci³ pionka,
ze Szkocj¹, sk³adaj¹c¹ siê rutyno- 9+-+-zp-+-0 ale obroni³ wie¿ow¹ koñcówkê. Z
wanych graczy. By³a to jedyna po- 9-+N+P+P+0 kolei Olek ofiarowa³ figurê i forsow-
ra¿ka Szkotów „do zera“. Ja akurat 9+PzP-+-+-0 nie wygrywa³, ale nie widzia³ koñ-
trafi³em na niezwykle doœwiadczo- 9P+-+-zPP+0 cz¹cej kontynuacji. Maj¹c nieca³¹
nego, chocia¿ licz¹cego ju¿ 54 lata 9+-+K+-+-0 minutê na 12 pos. zaproponowa³ re-
Jamesa M. Aitkena, dziesiêciokrot- xiiiiiiiiy mis, bo fizycznie nie zd¹¿y³by zreali-
nego mistrza Szkocji w okresie zowaæ przewagi w koñcówce!?
1935 do 1965, reprezentanta na 29.¢e2 Lepszy skoczek powi-
czterech olimpiadach, który mia³ nien wygraæ partiê i tak by³o! 29... Stan tabeli po czterech run-
na swym koncie wiele zwyciêstw ¥e7 30.¢d3 ¥c5 31.f3 ¥b6 32. dach: Wêgry i Polska po 12.5 p.;
z wybitnymi szachistami. ¤b2 h6 33.¢c4 g6 34.¤d3 ¢d6 Norwegia 11,5 p.; Indonezja 8 p.;
35.¤b4 a5 36.¤d3 f6 37.a4 ¥e3 Boliwia 7 p.; Szkocja 6,5 p.; Maro-
ko 3,5 p. i Liban 2,5 p. c.d.n.

magazyn SZACHISTA sierpieñ 2017 25

Andrzej Filipowicz - wspomnienia ¥e2 W ten sposób powsta³a moja
ulubiona pozycja w tym wariancie,
Szachowe epizody(93) ograna na wszystkie sposoby. 7...
¤f6 8.a3 h5 9.h3 ¤e5 10.¥e3!
XX Olimpiada ¤b5 ¦d7 39.c6+-) 37.¤c3 ¦e1 Znany trick, bo teraz na 10...¤:c4 na-
i V Olimpiada kobiet (dok.) 38.¤b5 ¦d7 39.c6 ¦e7 40.¦f1? st¹pi 11.¥:c4 £:c4 12.¦c1 z groŸb¹
S³aby ostatni kontrolny ruch, jak to 13.¤d5 i 14.¤c7+. 10...b6 11.f4
Skopje, JUG, 18 IX - 14 X 2017 czêsto bywa. Po 40.¤c3 e4 41. ¤d5+ ¤g6 12.e5 ¤g8 13.0-0 h4 14.
¢e5 42.¤:e7 e:f3+ 43.¢:f3 ¢d6 44. ¥f3 ¦b8 15.¤e4 ¤h6 16.¦c1
Po IV r. eliminacji olimpijskich ¦d2+ bia³e mia³y przewagê. 40... ¥c5 17.b4 ¥:d4 18.£:d4 ¤f5
w grupie III prowadziliœmy wraz ¦e2+ 41.¦1f2 ¦:f2+ 42.¦:f2 W 19.£d3 ¥b7
z Wêgrami, ale tylko o punkt wy- dogrywce nast¹pi³o 42...e4 43.g4
przedzaliœmy Norwegiê, co natu- h5 44.h3 h:g4 45.h:g4 ¢g5 46. XIIIIIIIIY
ralnie stwarza³o nerwow¹ atmos- ¤c3 ¦e5 47.¦d2 ¢:g4 48.¦d7? 9-tr-+k+-tr0
ferê, bo tylko dwa zespo³y kwalifi- (48.¤d5 e3 49.¦d4+ ¢:f5 50.¢f1 e2+ 9+lwqp+pzp-0
kowa³y siê do fina³u „A“ olimpiady. 51.¢e1 ¥d8 52.c7 ¥:c7 53.¤:c7 ¦e3=) 9pzp-+p+n+0
48...¦c5 49.¦:f7 ¥e5 50.¤:e4 9+-+-zPn+-0
W V r. trafiliœmy na zajmuj¹c¹ IV ¦:c6? (50...¦c2+! 51.¤f2+ ¢f4 52.¦d7 9-zPP+NzP-zp0
miejsce Indonezjê, kraj, który w ¢:f5 53.¢f3=) 51.¤f2+ ¢h5 52.¦a7 9zP-+QvLL+P0
owych latach czyni³ szybkie postê- ¦c2 53.¦:a5 ¥d4 54.f6+ ¢g6 55. 9-+-+-+P+0
py w szachach. Wymagaj¹cym ry- f:g7 ¦:f2+ 56.¢g3 ¢:g7 57.¦d5 9+-tR-+RmK-0
walem W³odka Schmidta na I desce ¥b6 58.¦d6 ¥c5 59.b4 ¥e3 60. xiiiiiiiiy
by³ póŸniejszy s³ynny Herman Ar- ¦d3 Remis
diansyah, jedenastokrotny ucze-st- 20.c5 b5 21.¤d6+ ¤:d6 22.
nik olimpiad, Herman Ardiansyah w 1983 r. c:d6 £d8 23.¥:b7 ¦:b7 24.£e4
gra³ w Polanicy Zdroju (VI m.), co ¦b8 (24...£b8 25.¦c3 0-0 26.¦fc1)
H. Ardiansyah - W. Schmidt oznacza³o pewn¹ nobilitacjê. 25.¦c7 ¤e7 26.¥a7 ¦c8 (26...
Olimp. elim. (r.5), Skopje 1972 ¦a8 27.d:e7 £:c7 28.£:a8+) 27.£b7
Istotne k³opoty mia³ te¿ Sznapik, ¦:c7 28.d:c7 £c8 29.£b8 0-0
XIIIIIIIIY ale zremisowa³. Natomiast Jacek 30.¥c5 ¤c6 31.£b6 ¦e8 32.
9-+-+-+-+0 Bednarski i autor tych s³ów do³o- ¦d1 f6 33.¥d6 ¢f7 34.£f2 ¦h8
9+-vl-mkpzpp0 ¿yli pewne dwa punkty do dorob- 35.f5 £e8 36.¦e1 e:f5 37.e:f6
9-+-+-+-+0 ku dru¿yny i wygraliœmy 3-1. Ja po £c8 38.f:g7 ¦h5 39.£e2 ¦g5
9zp-zP-zpP+-0 prostu „udusi³em“ rywala. 40. £e8+ 1-0
9N+-tr-+-+0
9+P+-+RzP-0 Obrona sycylijska B28 Norwegowie na szczêœcie stracili
9-+-+-tRKzP0 z Marokiem po³ówkê i po V r. mie-
9+-+r+-+-0 A. Filipowicz - F. Turalakey, liœmy tylko pó³punktow¹ przewagê
xiiiiiiiiy Olimp. elim. (r.5), Skopje 1972, nad Norwegi¹. Pozosta³e zespo³y
1.e4 c5 2.¤f3 a6 3.c4 e6 4.¤c3 ju¿ nie liczy³y siê. W VI r. gromimy
36...¢f6! (36...f6? 37.¤c3 ¦e1 38. ¤c6 5.d4 c:d4 6.¤:d4 £c7 7. 4-0 doœæ s³abe Maroko.

1972 Skopje. Wiktor Korcznoj - Victor Ciocaltea 1972 Skopje. Krzysztof Pytel - Jorn Sloth

20 magazyn SZACHISTA wrzesieñ 2017

Szachowe epizody AF (93)

Partia hiszpañska C65 meczu z Norwegi¹ w ostatniej VII ¤h5+ ¢e7 20.¦e1+ ¤e5 21.¤:f4 z wy-
rundzie, nawet 1,5-2,5, bo przy rów- gran¹ bia³ych. 18.c:d4 Kapitan na-
A. Filipowicz - M. Abbou, nych ma³ych punktach, rywale szej dru¿yny Jewgienij Wasiukow
Olimp. elim. (r.6), Skopje 1972, mieliby lepsze punkty meczowe, proponuje remis na obu naszych
1.e4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.¥b5 ¤f6 4. decyduj¹ce o awansie do fina³u „A“. deskach, ale Norwegowie natural-
£e2 Mia³em swoje warianty na nie odrzucaj¹! 18...¢:g6 19. £d3+
s³abszych rywali. 4...d6 5.d4 ¥d7 Bia³e otrzymuj¹ Bednarski z Wi- (19.¥d3+! ¢f7 20.£h5+ +-) 19...¢g5
6.c3 a6 7.¥c4 ¥g4 8.d5 ¤b8 9. be oraz z Sydor z Zwaigiem, nato- 20.£h7? B³¹d, po którym czarne
h3 ¥h5 10.¤bd2 ¥e7 11.¤f1 miast na nieparzystych deskach mog³y uratowaæ partiê. Nale¿a³o
¤bd7 12.b4 0-0 13.g4 ¥g6 14. czarne Schmidt z Kristiansenem graæ 20.£e3!? (z groŸb¹ 21.h4+) 20...
¤g3 ¦e8 15.¤h2 ¤b6 16.¥b3 c6 i ja z Hoenem. W³odek stosunkowo £f6 21.¤e2 ¦f8 22.£g3+ ¢h5 23.¤:f4+
17.d:c6 b:c6 szybko podpisuje remis, podobnie £:f4 24.¥e2+ itd. 20... £f6 21.£:d7
jak Sydor na czwartej. Bednarski ¥:g2! Gra na niedoczas! 22.¢:g2
XIIIIIIIIY i ja toczymy zaciêt¹ walkê i dostaje- ¦:f2+ 23.¢g1 £:d4 24.¢h1! Jedy-
9r+-wqr+k+0 my strategicznie wygrane pozycje. ne 24...£:c4? Remisowa³o 24...
9+-+-vlpzpp0 Wydaje siê, ¿e jesteœmy w finale. ¦h2+ 25.¢:h2 £f2+ 26.¢h1 £f3+ 27.
9psnpzp-snl+0 Niestety Jacek wpada na piêkny, ¢h2 £f2+ itd. 25.£g7+ ¢h4 26.
9+-+-zp-+-0 ale niezwykle ryzykowny pomys³ £:h6+ ¢:g3 27.£e3+ (27. ¦a3+ ¦f3
9-zP-+P+P+0 ofiary wie¿y za atak. 28.£g5+ ¢f2 29.£g1+) 27...¦f3
9+LzP-+-sNP0 28.¦g1+ ¢h4 29.£h6X
9P+-+QzP-sN0 J. Bednarski - T. Wibe
9tR-vL-mK-+R0 Olimp. elim. (r.7), Skopje 1972 Siedzia³em tu¿ obok Jacka i si³¹
xiiiiiiiiy rzeczy obserwowa³em obie partiê
XIIIIIIIIY swoj¹ i jego. Musia³em nie tylko
18.g5 Nie traci³em te¿ tempa na 9r+-wq-+-+0 „trzymaæ“ swoj¹ pozycjê, ale za-
roszadê! 18...¤fd7 19.h4 d5 20. 9+lzpn+-vlk0 chowywaæ szansê na wygran¹ i to
h5 ¥:e4 21.¤:e4 d:e4 22.g6 9pzp-zpR+pzp0 bez zbêdnego ryzyka. Jednocze-
¤d5 23.g:f7+ ¢:f7 24.¤g4 ¢f8 9+-+-+-+-0 œnie kontrolowa³em czas, aby nie
25.£:e4 ¤7f6 26.¤:f6 ¤:f6 27. 9P+LsN-tr-+0 znaleŸæ siê w niedoczasie. Nie mo-
£f5 £d7 28.¥e6 £c7 29.¦g1 9+-zP-+-sNP0 g³em jednak zbyt wczeœnie wyko-
¥d6 30.h6 ¦:e6 31.£:e6 ¤e8 9-zP-+-zPP+0 nywaæ wa¿nych posuniêæ.
32.h:g7+ ¤:g7 33.¥h6 1-0 9tR-+Q+-mK-0
xiiiiiiiiy Obrona sycylijska B88
W tej samej rundzie Norwegia
traci z Boliwi¹ po³ówkê, co nie ma 17.¦:g6?! Piêkne poœwiêcenie, R. Hoen - A. Filipowicz,
istotnego znaczenia, bo przed osta- zarazem poprawne i prowadz¹ce do Olimp. elim. (r.7), Skopje 1972,
tni¹ rund¹ w naszej grupie prowa- zwyciêstwa, ale Jacek zostawi³ so- 1.e4 c5 2.¤f3 e6 3.d4 c:d4 4.
dzimy razem z Wêgrami po 19,5 p. bie niewiele czasu i nie wiadomo ¤:d4 ¤c6 5.¤c3 d6 6.¥c4 ¤f6 7.
przed Norwegi¹ 18,5 p. Okazuje siê czy „zd¹¿y“ wygraæ? 17...¥:d4 Je- ¥b3 ¥e7 8.0-0 0-0 9.¥e3 a6 10.
jednak, ¿e nie mo¿emy przegraæ dyne, bo 17...¢:g6 18.£d3+ ¢f6 19. h3 ¥d7 11.f4 b5 12.a3 ¤a5 13.
f5 e5 Dosz³o do ogranej przeze

1972 Skopje. Sejer Holm - Andrzej Filipowicz 1972 Skopje. Svend Hamann - W³odzimierz Schmidt

magazyn SZACHISTA wrzesieñ 2017 21