แฟ้มปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา

แฟ มปฏ ิ บ ั ต ิ การÿอนในÿถานý ึ กþา นางÿาüชล ิ ตา ü ิ ร ิ ยะม ั่ งม ี รĀ ั ÿน ั กý ึ กþา 63040112106 น ั กý ึ กþาปฏ ิบัต ิ การÿอนในÿถานý ึ กþา ÿาขาü ิ ทยาýาÿตร  ท ั่ üไปและเคม ี โรงเร ี ยนปท ุ มเทพü ิ ทยาคาร อ ํ าเภอเม ื อง จ ั งĀü ั ดĀนองคาย

แฟ้มปฏิบัติการÿอนในÿถานýึกþา โรงเรียนปทุมเทพüิทยาคาร อำเภอเมืองĀนองคาย จังĀüัดอุดรธานี ÿำนักงานเขตพื้นที่การýึกþามัธยมýึกþา เขต 21 จัดทำโดย นางÿาüชลิตา üิริยะมั่งมีรĀัÿนักýึกþา 63040112106 นักýึกþาปฏิบัติการÿอนในÿถานýึกþา ÿาขาüิชาüิทยาýาÿตร์ทั่üไปและเคมี คณะครุýาÿตร์ มĀาüิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ปีการýึกþา 2566

ก คำนำ แฟ้มปฏิบัติการÿĂนในÿถานýึกþานี้ได้รüบรüมĀลักฐานที่เกี่ยüกับการÿĂนราย üิชา เคมีเพิ่มเติม ระดับชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4 ที่เกิดจากการüิเคราะĀ์ÿภาพการจัดการเรียนการÿĂน เพื่ĂüางแผนพัฒนาการเรียนการÿĂนใĀ้มีประÿิทธิภาพโดยทุกขั้นตĂนได้คำปรึกþา และตรüจÿĂบ ดูแลĂย่างใกล้ชิดจากผู้เชี่ยüชาญด้านต่าง ๆ เป็นĂย่างดี แฟ้มปฏิบัติการÿĂนในÿถานýึกþานี้ ประกĂบด้üย ข้Ăมูลเกี่ยüกับโรงเรียน Āน้าที่รับผิดชĂบ ขั้นตĂนการüิเคราะĀ์ÿภาพปัญĀาการÿĂน การüางแผน การüัดผล และประเมินผลĂย่างละเĂียด ตัüĂย่างเครื่ĂงมืĂüัดผล และตัüĂย่างชิ้นงานนักเรียน ซึ่งทุกชิ้นงานได้ผ่านการตรüจÿĂบแล้ü ท้ายนี้ขĂขĂบพระคุณนายธüัช บรรเลงลม ผู้Ăำนüยการÿถานýึกþา โรงเรียนปทุมเทพ üิทยาคาร คณะกรรมการพัฒนางานüิชาการโรงเรียน ผู้เชี่ยüชาญทุกท่าน ที่ใĀ้คำแนะนำและคüามรู้ใน การปฏิบัติการÿĂนในÿถานýึกþา ตลĂดจนผู้ที่มีÿ่üนร่üมในการใĀ้กำลังใจ ในการจัดทำทุกขั้นตĂน Āüังเป็นĂย่างยิ่งü่าÿิ่งที่ดีงามเĀล่านี้จะเป็นประโยชน์และผลดีต่Ăการพัฒนา ผู้เรียน พัฒนาการเรียน การÿĂน และพัฒนาการýึกþาต่Ăไป ชลิตา üิริยะมั่งมี นักýึกþาปฏิบัติการÿĂนในÿถานýึกþา ÿาขาüิชาüิทยาýาÿตร์ทั่üไปและเคมี คณะครุýาÿตร์มĀาüิทยาลัยราชภัฏĂุดรธานี

ข ÿารบัญ Āน้า คำนำ ก ÿารบัญ ข ÿ่üนที่ 1 ข้อมูลทั่üไป ประüัติÿ่üนตัü 2 ประüัติÿถานýึกþา 4 ÿ่üนที่ 2 ข้อมูลพัฒนาตนเองทางด้านüิชาชีพครู ด้านการเรียนการÿĂน 12 ด้านครูที่ปรึกþาและครูประจำüิชา 79 ÿ่üนที่ 3 การปฏิบัติตน การเข้าร่üมประชุม และĂบรม 82 ÿ่üนที่ 4 การปฏิบัติงานพิเýþ โครงการทางการýึกþาที่รับผิดชĂบ 87 เกียรติบัตร 134 ภาคผนüก 138

1

2

3

4 ประüัติÿถานýึกþา โรงเรียน ปทุมเทพüิทยาคาร ÿังกัด ÿำนักงานเขตพื้นที่การýึกþามัธยมýึกþาเขต 21 กระทรüง ýึกþาธิการ ถนน มิตรภาพ ตำบล โพธิ์ชัย อำเภอ เมืĂง จังĀüัด ĀนĂงคาย รĀัÿไปรþณีย์43000 Āมายเลขโทรýัพท์042-411203 1. ประüัติคüามเป็นมาโรงเรียนปทุมเทพüิทยาคาร โรงเรียนปทุมเทพüิทยาคาร เป็นโรงเรียนมัธยมýึกþาขนาดใĀญ่พิเýþ เกิดจากการรüม โรงเรียน 2 โรง คืĂโรงเรียนประจำจังĀüัดĀนĂงคาย “ĀนĂงคายüิทยาคาร”และโรงเรียนÿตรี ĀนĂงคาย “ปทุมเทพรังÿรรค์”พ.ý.๒๔๕๗ โรงเรียนĀนĂงคายüิทยาคาร เปิดÿĂนระดับประถมปีที่ 1 Ăาýัยýาลาการเปรียญüัดýรีÿุมังคล์ เป็นÿถานที่เล่าเรียน มีนายน้Ăย บุญชัยýรี เป็นครูใĀญ่ และนาย ÿำราญ ภักดีนüลเป็นครูน้Ăย พ.ý.2458 ขุนüรÿิþฐดรุณเüทย์ (นารถ Ăินทุÿมิต) มารับตำแĀน่ง ครูใĀญ่ และย้ายโรงเรียนมาĂาýัยที่ýาลาการเปรียญüัดýรีคุณเมืĂงเป็นÿถานที่เล่าเรียนพ.ý.2460 ย้ายมาĂาýัยýาลาการเปรียญüัดýรีþะเกþเป็นÿถานที่เล่าเรียน และจัดการเรียนถึงชั้นมัธยมปีที่ 1 พ.ý.2463 ได้รับงบประมาณÿร้างĂาคารเรียนชั่üคราüขึ้น ณ บริเüณที่เป็นÿนามกีāาขĂงĂงค์การ บริĀารÿ่üนจังĀüัดĀนĂงคายปัจจุบัน และจัดการเรียนถึงชั้นมัธยมปีที่ 3 พ.ý.2465 ย้ายÿถานที่เรียน ไปĂยู่ที่จüนผู้ü่าราชการจังĀüัดĀนĂงคาย (Āลังเดิม) พ.ý.2467 ได้รับงบประมาณÿร้างĂาคารเรียน ถาüร ณ บริเüณที่เป็นÿนามกีāาĂงค์การบริĀารÿ่üนจังĀüัดĀนĂงคายปัจจุบัน พ.ý.2503 กรมüิÿามัญ ýึกþา ĂนุมัติใĀ้เปิดÿĂนชั้นประโยคเตรียมĂุดมýึกþาแผนกüิทยาýาÿตร์ÿ่üนโรงเรียนÿตรีĀนĂงคาย “ปทุมเทพรังÿรรค์” นั้น ตั้งขึ้นเมื่Ăüันที่ 1 ธันüาคม 2473 โดยพระปทุมเทüาภิบาล (เยี่ยม เĂกÿิทธิ์) ข้าĀลüงประจำจังĀüัดĀนĂงคายใĀ้จัดตั้งและเปิดÿĂนระดับประถมปีที่ 1 - 3 โดยใช้Ăาคารที่ü่าการ ĂำเภĂเมืĂงĀนĂงคาย ซึ่งเป็นเรืĂนไม้ชั้นเดียüĀลังคาทรงปั้นĀยา บริเüณที่ตั้งขĂงÿำนักงานที่ดิน จังĀüัดĀนĂงคายปัจจุบัน โดยมีนายจันทร์ แÿนคำýรีรักþาการในตำแĀน่งครูใĀญ่ มีครูน้Ăย 2 คน คืĂ นางÿาüĂนงค์ ÿิริคันธานนท์ และนางÿาüเฉลิม นาทะทัตต่Ăมากระทรüงýึกþาธิการได้ประกาýรüม โรงเรียน “ĀนĂงคายüิทยาคาร” และโรงเรียนÿตรีĀนĂงคาย “ปทุมเทพรังÿรรค์” ในüันที่ 4 พฤþภาคม 2510 จัดการýึกþาเป็นÿĀýึกþา และตั้งชื่ĂใĀม่ü่า “โรงเรียนปทุมเทพüิทยาคาร” 2. ผู้อำนüยการโรงเรียนปทุมเทพüิทยาคาร 1 2510 – 2514 นายเงิน รัตนจันท Ăาจารย์ใĀญ่ 2 2514 – 2515 นายüิเชียร ชูประยูร รก.Ăาจารย์ใĀญ่ 3 2515 – 2516 นายมงคล ÿุüรรณพงý์ Ăาจารย์ใĀญ่ 4 2516 – 2519 นายล้üน üรนุช Ăาจารย์ใĀญ่ 2519 - 2527 นายล้üน üรนุช ผู้Ăำนüยการ 5 2527 – 2530 นายüิลาý üีระÿุโข ผู้Ăำนüยการ 6 2530 – 2535 นายüิเชียร ชูประยูร ผู้Ăำนüยการ

5 7 2535 – 2539 นายพิน ýรีĂาจ ผู้Ăำนüยการ 8 2539 – 2546 นายนิกร จันทระ ผู้Ăำนüยการ 9 2546 – 2561 ดร.ชัยรัตน์ Āลายüัชระกุล ผู้Ăำนüยการ 10 2561 – 2562 นายÿมพงþ์ โÿภิณ ผู้Ăำนüยการ 11 2562 – 2566 นายธüัช บรรเลงลม ผู้Ăำนüยการ 12 2566 - ปัจจุบัน นายเฉลียü ÿรÿิทธิ์ ผู้Ăำนüยการ 3. ตราÿัญลักþณ์ประจำโรงเรียนปทุมเทพüิทยาคาร ตราโรงเรียน : เทพพนมประทับบนดĂกบัüบาน อักþรย่อ : ป.ท.ค. 4. ÿีธงประจำโรงเรียน คüามĀมาย : ชมพู Āมายถึง คüามรักใคร่ปรĂงดĂง ÿมัครÿมานÿามัคคี ÿุภาพ Ă่Ăนน้Ăม น้ำเงิน Āมายถึง คüามĀนักแน่น เข้มแข็ง มานะ Ăดทน 5. üิÿัยทัýน์ (Vision) “จัดการýึกþาร่üมกับชุมชนĂย่างมีคุณภาพ มุ่งพัฒนาผู้เรียนÿู่คüามเป็นพลโลก บนพื้นฐานขĂงคüาม เป็นไทย” 6. พันธกิจ (Mission) 1. ยกระดับคุณภาพและมาตรฐานการýึกþาÿู่ÿากล 2. ÿร้างเÿริมคุณธรรมจริยธรรมนำคüามรู้และüิถีชีüิตบนพื้นฐานคüามเป็นไทย 3. น้ĂมนำĀลักปรัชญาเýรþฐกิจพĂเพียงเป็นแนüทางการดำเนินชีüิต 4. พัฒนาระบบบริĀารจัดการการýึกþาตามĀลักธรรมาภิบาล 5. ÿ่งเÿริมคüามร่üมมืĂจัดการýึกþากับทุกภาคÿ่üน

6 7. เป้าประÿงค์ (Objectives) 1. นักเรียนทุกคนมีคุณภาพตามมาตรฐานการýึกþาและพัฒนาÿู่คüามเป็นเลิýและพลโลกที่ดี 2. นักเรียนทุกคนมีคุณธรรม จริยธรรมและทักþะการดำเนินชีüิตตามĀลักปรัชญาขĂง เýรþฐกิจพĂเพียง 3. ครูและบุคลากรทางการýึกþาทุกคนมีคüามรู้คüามเชี่ยüชาญในการจัดการýึกþาและ ÿามารถปฏิบัติงานได้Ăย่างมีประÿิทธิภาพเต็มตามýักยภาพ 4. โรงเรียนมีคüามเข้มแข็งตามĀลักธรรมาภิบาล และมีกลไกการขับเคลื่Ăนการýึกþาÿู่ คุณภาพระดับมาตรฐานÿากล 5. ภาคีเครืĂข่ายทั้งในและต่างประเทý ÿ่งเÿริม ÿนับÿนุน และมีÿ่üนร่üมในการบริĀาร จัดการการýึกþา 8. ที่ตั้งโรงเรียนปทุมเทพüิทยาคาร ที่ตั้ง : ถนนมิตรภาพ ตำบลโพธิ์ชัย ĂำเภĂเมืĂง จังĀüัดĀนĂงคาย 43000 การก่อตั้ง : 4 พฤþภาคม 2510 Āมายเลขโทรýัพท์: 0-4241-1203 Āมายเลขโทรÿาร : 0-4241-2485 เü็บไซต์: www.schoolptk.ac.th E-mail : [email protected] พื้นที่ : 41 ไร่ 3 งาน 44 ตารางüา ปรัชญาโรงเรียน : นตฺถิ ปญฺญา ÿมาĂาภา ไม่มีแÿงÿü่างใดเÿมĂด้üยปัญญา (No Light Like Wisdom) คüามĀมาย : ผู้มีปัญญาคืĂผู้มีคüามรู้คิด ย่Ăมรู้แจ้งเĀ็นกระจ่างยิ่งกü่าแÿง ÿü่างใดๆ คำขüัญโรงเรียน : มารยาทดี มีปัญญา กีāาเด่น เน้นüินัย เป็นĀัüใจขĂงปทุมเทพüิทยาคาร

7 แผนที่โรงเรียน แผนผังโรงเรียน

8 9. ÿภาพทั่üไป และอาคารÿถานที่ฝึกประÿบการณ์üิชาชีพ ป้ายชื่Ăโรงเรียนปทุมเทพüิทยาคาร ĀĂดĂกบัü “ปทุมเทพาลัย”

9 พระพุทธรูปประจำโรงเรียน ýาลพระภูมิประจำโรงเรียน

10 Ăาคาร 1 Ăาคาร 2 Ăาคาร 3 Ăาคาร 4 Ăาคาร 5 Ăาคาร 6 Ăาคาร 7

11

12 ข้อมูลพัฒนาตนเองทางด้านüิชาชีพครู ด้านการเรียนการÿอน 1. ÿภาพการจัดการเรียนการÿอน ĀลักÿูตรการเรียนการÿĂนโรงเรียนปทุมเทพüิทยาคารในชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4 มี 3 แผนการ เรียนรู้ ได้แก่ แผนการเรียนüิทย์-คณิต แผนการเรียนภาþา และแผนĂาชีพ แผนการเรียนüิทย์-คณิต ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/1-2 และ 4/8-16 แบ่งเป็น 1.1 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/1 คืĂ Ā้Ăงเรียน Gifted Math Program, Gifted Law Program 1.2 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/2 คืĂ Ā้Ăงเรียน Gifted Science Program 1.3 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/3 คืĂ Ā้Ăงเรียน Gifted Thai Program, Gifted Chinese Program 1.4 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/4 คืĂ Ā้Ăงเรียน Gifted English Program, Gifted Japanese Program 1.5 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/8-12 คืĂ Ā้Ăงเรียน World Class Program 1.6 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/13-14 คืĂ Ā้Ăงเรียน Science Math Enrichment Program 1.7 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/15-16 คืĂ Ā้Ăงเรียน Talented Program 1.8 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/17 คืĂ Ā้Ăงเรียน International Program แผนการเรียนภาþา ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/5-7 การฝึกประÿบการณ์üิชาชีพในภาคเรียนที่ 1 ปีการýึกþา 2566 ได้รับมĂบĀมายจากกลุ่ม ÿาระการเรียนรู้üิทยาýาÿตร์และเทคโนโลยี ใĀ้จัดการเรียนการÿĂนในรายüิชาเคมีเพิ่มเติม 1 รĀัÿ üิชา ü22201 นักเรียนชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 2/2 ซึ่งเป็นĀ้Ăงแผนการเรียนüิทย์-คณิต (Gifted Science Program) รายüิชาเคมี1 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/10 และ 4/12 รĀัÿüิชา ü31221 ซึ่งเป็นĀ้Ăงเรียน แผนการเรียนüิทย์-คณิต (World Class Program) รายüิชาโครงงานüิทยาýาÿตร์ รĀัÿüิชา ü22203 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 2/2 ซึ่งĀ้Ăงแผนการเรียนüิทย์-คณิต (Gifted Science Program) โดยการจัดการ เรียนการÿĂน ผู้ÿĂนจึงได้จัดกระบüนการเรียนรู้ตามกระบüนการจัดการเรียนรู้แบบบรรยายและใĀ้ ผู้เรียนได้ลงมืĂปฏิบัติ โดยจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแผนการจัดการเรียนรู้ การฝึกประÿบการณ์üิชาชีพในภาคเรียนที่ 2 ปีการýึกþา 2566 ได้รับมĂบĀมายจากกลุ่ม ÿาระการเรียนรู้üิทยาýาÿตร์และเทคโนโลยี ใĀ้จัดการเรียนการÿĂนในรายüิชาเคมีเพิ่มเติม 2 รĀัÿ üิชา ü22202 นักเรียนชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 2/2 ซึ่งเป็นĀ้Ăงแผนการเรียนüิทย์-คณิต (Gifted Science Program) รายüิชาเคมี 2 รĀัÿüิชา 31224 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/1 ซึ่งเป็นĀ้Ăงแผนการเรียนüิทย์-

13 คณิต (Gifted Math Program) รายüิชาเคมี2 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/12 รĀัÿüิชา ü31222 ซึ่งเป็น Ā้Ăงเรียนแผนการเรียนüิทย์-คณิต (World Class Program) รายüิชาโครงงานüิทยาýาÿตร์ รĀัÿüิชา ü22208 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 2/2 ซึ่งĀ้Ăงแผนการเรียนüิทย์-คณิต (Gifted Science Program) โดย การจัดการเรียนการÿĂน ผู้ÿĂนจึงได้จัดกระบüนการเรียนรู้ตามกระบüนการจัดการเรียนรู้แบบ บรรยายและใĀ้ผู้เรียนได้ลงมืĂปฏิบัติ โดยจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแผนการจัดการเรียนรู้ 2. การüิเคราะĀ์ÿภาพปัญĀาการจัดการเรียนการเรียนรู้ เทĂม 1/2566 จากการที่ได้รับมĂบĀมายใĀ้จัดการเรียนการÿĂนในรายüิชาเคมี 1 ü31221 นักเรียนชั้น มัธยมýึกþาปีที่ 4/12 ซึ่งเป็นĀ้Ăงแผนการเรียนüิทย์-คณิต (World Class Program) จำนüน 41 คน โดยปัญĀาที่เกิดขึ้นจากการจัดการเรียนการÿĂน มีดังนี้ 1. นักเรียนขาดคüามÿนใจในการเรียนüิชาเคมี เมื่Ăมีการบรรยายเนื้ĂĀาที่เกี่ยüข้Ăงกับทฤþฎี 2. นักเรียนบางคนขาดพื้นฐานในการใช้เครื่ĂงมืĂทางüิทยาýาÿตร์ 3. นักเรียนเล่นโทรýัพท์มืĂถืĂขณะเรียน เทĂม 2/2566 จากการที่ได้รับมĂบĀมายใĀ้จัดการเรียนการÿĂนในรายüิชาเคมี 2 ü31222 นักเรียนชั้น มัธยมýึกþาปีที่ 4/12 ซึ่งเป็นĀ้Ăงแผนการเรียนüิทย์-คณิต (World Class Program) จำนüน 41 คน โดยปัญĀาที่เกิดขึ้นจากการจัดการเรียนการÿĂน มีดังนี้ 1. นักเรียนขาดคüามÿนใจในการเรียนüิชาเคมี เมื่Ăมีการบรรยายเนื้ĂĀาที่เกี่ยüข้Ăงกับทฤþฎี 2. นักเรียนบางคนขาดพื้นฐานในการใช้เครื่ĂงมืĂทางüิทยาýาÿตร์ 3. นักเรียนเล่นโทรýัพท์มืĂถืĂขณะเรียน การüิเคราะĀ์และประเมินทางเลือกในการแก้ไขปัญĀาการเรียนการÿอน 3.1 การüิเคราะĀ์Āลักÿูตร Āลักการ การเรียนการÿĂนüิทยาýาÿตร์มุ่งเน้นใĀ้ผู้เรียนได้ค้นพบคüามรู้ด้üยตนเĂงมากที่ÿุด เพื่ĂใĀ้ได้ทั้งกระบüนการและคüามรู้ จากüิธีการÿังเกต การÿำรüจตรüจÿĂบ การทดลĂง แล้üนำผลที่ ได้มาจัดระบบเป็นĀลักการ แนüคิด และĂงค์คüามรู้ จุดมุ่งĀมาย ดังนี้ 1. เพื่ĂใĀ้เข้าใจĀลักการ ทฤþฎี และกฎที่เป็นพื้นฐานในüิชาüิทยาýาÿตร์ 2. เพื่ĂใĀ้เข้าใจขĂบเขตขĂงธรรมชาติขĂงüิชาüิทยาýาÿตร์และข้Ăจำกัดในการýึกþาüิชา üิทยาýาÿตร์ 3. เพื่ĂใĀ้มีทักþะที่ÿำคัญในการýึกþาค้นคü้าและคิดค้นทางเทคโนโลยี

14 4. เพื่ĂใĀ้ตระĀนักถึงคüามÿัมพันธ์ระĀü่างüิชาüิทยาýาÿตร์ เทคโนโลยี มüลมนุþย์และ ÿภาพแüดล้Ăมในเชิงที่มีĂิทธิพลและผลกระทบซึ่งกันและกัน 5. เพื่Ăนำคüามรู้ คüามเข้าใจ ในüิชาüิทยาýาÿตร์ และเทคโนโลยีไปใช้ใĀ้เกิดประโยชน์ต่Ă ÿังคมและการดำรงชีüิต 6. เพื่Ăพัฒนากระบüนการคิดและจินตนาการ คüามÿามารถในการแก้ปัญĀา และการจัดการ ทักþะในการÿื่Ăÿาร และคüามÿามารถในการตัดÿินใจ 7. เพื่ĂใĀ้เป็นผู้ที่มีจิตüิทยาýาÿตร์ มีคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมในการใช้üิทยาýาÿตร์ และเทคโนโลยีĂย่างÿร้างÿรรค์ โครงÿร้าง 1/2566 Āน่üยที่ 1 คüามปลĂดภัยและทักþะในปฏิบัติการเคมี Āน่üยที่ 2 ĂะตĂมและÿมบัติขĂงธาตุ Āน่üยที่ 3 พันธะเคมี เüลาเรียน 60 ชั่üโมง โครงÿร้าง 2/2566 Āน่üยที่ 4 โมลและÿูตรเคมี Āน่üยที่ 5 ÿารละลาย Āน่üยที่ 6 ปริมาณÿัมพันธ์ เüลาเรียน 60 ชั่üโมง แนüดำเนินการ กำĀนดĀน่üยการเรียนรู้ -> กำĀนดการจัดการเรียนรู้ -> เขียนแผนการ จัดการเรียนรู้ -> นำไปใช้ 3.2 ตารางÿอน เทอม 1/2566 ÿĂนในรายüิชาเคมีเพิ่มเติม 1 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 2/2 รĀัÿüิชา ü22201 จำนüน 2 ชั่üโมง ต่ĂÿัปดาĀ์รายüิชาเคมี 1 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/10 และ 4/12 รĀัÿüิชา ü31221 จำนüน 3 ชั่üโมง ต่ĂÿัปดาĀ์รายüิชาโครงงานüิทยาýาÿตร์รĀัÿüิชา ü22203 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 2/2 จำนüน 2 ชั่üโมง ต่ĂÿัปดาĀ์ และรüมจำนüน 10 ชั่üโมงต่ĂÿัปดาĀ์

15 เทอม 2/2566 ÿĂนในรายüิชาเคมีเพิ่มเติม 2 รĀัÿüิชา ü22202 นักเรียนชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 2/2 จำนüน 2 ชั่üโมงต่ĂÿัปดาĀ์ÿัปดาĀ์รายüิชาโครงงานüิทยาýาÿตร์ รĀัÿüิชา ü22208 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 2/2 จำนüน 2 ชั่üโมงต่ĂÿัปดาĀ์รายüิชาเคมี 2 รĀัÿüิชา ü31224 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/1 จำนüน 3 ชั่üโมงต่ĂÿัปดาĀ์รายüิชาเคมี 2 รĀัÿüิชา ü31222 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4/12 จำนüน 3 ชั่üโมงต่Ă ÿัปดาĀ์รüมจำนüน 10 ชั่üโมงต่ĂÿัปดาĀ์

16 3.3 โครงÿร้างรายüิชา โครงÿร้างรายüิชาเพิ่มเติม รĀัÿüิชา ü31221 ชื่อüิชา เคมี 1 กลุ่มÿาระการเรียนรู้üิทยาýาÿตร์และเทคโนโลยี ชั้นมัธยมýึกþาปีที่4 ภาคเรียนที่ 1 เüลา 60 ชั่üโมง จำนüน 1.5 Āน่üยกิต Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 1 คüาม ปลĂดภัย และทักþะ ใน ปฏิบัติการ เคมี 1. บĂกและ Ăธิบายข้Ăปฏิบัติ เบื้Ăงต้น และ ปฏิบัติตนที่แÿดง ถึงคüามตระĀนัก ในการทำปฏิบัติ การเคมีเพื่ĂใĀ้มี คüามปลĂดภัยทั้ง ต่ĂตนเĂง ผู้Ăื่น และÿิ่งแüดล้Ăม และเÿนแนüทาง แก้ไขเมื่Ăเกิด ĂุบัติเĀตุ • การทำปฏิบัติการเคมี ต้Ăงคำนึงถึงคüาม ปลĂดภัยและคüามเป็น มิตรต่Ăÿิ่งแüดล้Ăม ดังนั้นจึงคüรýึกþาข้Ă ปฏิบัติขĂงการทำ ปฏิบัติการเคมี เช่น คüามปลĂดภัยในการใช้ Ăุปกรณ์และÿารเคมี การป้ĂงกันĂุบัติเĀตุ ระĀü่างการทดลĂง การกำจัดÿารเคมี 7 10

17 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 2. เลืĂก และใช้ Ăุปกรณ์ĀรืĂ เครื่ĂงมืĂในการ ทำปฏิบัติการ และüัดปริมาณ ต่าง ๆ ได้Ăย่าง เĀมาะÿม • Ăุปกรณ์และเครื่ĂงมืĂ ชั่ง ตüง üัดแต่ละชนิด มีüิธีการใช้งานและการ ดูแลแตกต่างกัน ซึ่งการ üัดปริมาณต่าง ๆ ใĀ้ได้ ข้Ăมูลที่มีคüามเที่ยง และคüามแม่นในระดับ นัยÿำคัญที่ต้Ăงการ ต้Ăง มีการเลืĂกและใช้ Ăุปกรณ์ในการทำ ปฏิบัติการĂย่าง เĀมาะÿม 3. นำเÿนĂแผน การทดลĂง ทดลĂงและเขียน รายงานการ ทดลĂง • การทำปฏิบัติการเคมี ต้Ăงมีการüางแผน การทดลĂง การทำการ ทดลĂง การบันทึก ข้ĂมูลÿรุปและüิเคราะĀ์ นำเÿนĂข้Ăมูล และการ เขียนรายงานการ ทดลĂงที่ถูกต้Ăง โดย การทำปฏิบัติการเคมี ต้Ăงคำนึงถึงüิธีการทาง üิทยาýาÿตร์ทักþะ กระบüนการทาง üิทยาýาÿตร์และ จิตüิทยาýาÿตร์

18 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 4. ระบุĀน่üยüัด ปริมาณต่าง ๆ ขĂงÿาร และ เปลี่ยนĀน่üยüัด ใĀ้เป็นĀน่üยใน ระบบเĂÿไĂด้üย การใช้แฟกเตĂร์ เปลี่ยนĀน่üย • การทำปฏิบัติการเคมี ต้Ăงมีการüัดปริมาณ ต่าง ๆ ขĂงÿาร การ บĂกปริมาณขĂงÿาร ĂาจระบุĂยู่ในĀน่üยต่าง ๆ ดังนั้นเพื่ĂใĀ้มี มาตรฐานเดียüกัน จึงมี การกำĀนดĀน่üยใน ระบบเĂÿไĂใĀ้เป็น Āน่üยÿากล ซึ่งการ เปลี่ยนĀน่üยเพื่ĂใĀ้เป็น Āน่üยÿากล ÿามารถทำ ได้ด้üยการใช้แฟกเตĂร์ เปลี่ยนĀน่üย 2 ĂะตĂมและ ÿมบัติขĂง ธาตุ 1. ÿืบค้นข้Ăมูล ÿมมติฐาน การทดลĂง ĀรืĂ ผลการทดลĂงที่ เป็นประจักþ์ พยานในการ เÿนĂแบบจำลĂง ĂะตĂมขĂง นักüิทยาýาÿตร์ และĂธิบาย üิüัฒนาการขĂง แบบจำลĂง ĂะตĂม • นักüิทยาýาÿตร์ýึกþา โครงÿร้างขĂงĂะตĂม และเÿนĂแบบจำลĂง ĂะตĂมแบบต่าง ๆ จาก การýึกþาข้Ăมูล การ ÿังเกต การตั้งÿมมติฐาน และ ผลการทดลĂง • แบบจำลĂงĂะตĂมมี üิüัฒนาการ โดยเริ่มจาก ดĂลตันเÿนĂü่าธาตุ ประกĂบด้üยĂะตĂมซึ่ง เป็นĂนุภาคขนาดเล็กไม่ ÿามารถแบ่งแยกได้ 22 15

19 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) ต่ĂมาทĂมÿันเÿนĂü่า ĂะตĂมประกĂบด้üย Ăนุภาคที่มีประจุลบ เรียกü่า Ăิเล็กตรĂน และĂนุภาคประจุบüก รัทเทĂร์ฟĂร์ดเÿนĂü่า ประจุบüกที่เรียกü่า โปรตĂน รüมตัüกันĂยู่ ตรงกึ่งกลางĂะตĂม เรียกü่า นิüเคลียÿ ซึ่งมี ขนาดเล็กมากและมี Ăิเล็กตรĂนĂยู่รĂบ นิüเคลียÿ โบร์เÿนĂü่า Ăิเล็กตรĂนเคลื่Ăนที่เป็น üงรĂบนิüเคลียÿโดยแต่ ละüงมีระดับพลังงาน เฉพาะตัü ในปัจจุบัน นักüิทยาýาÿตร์ยĂมรับ ü่าĂิเล็กตรĂนมีการ เคลื่Ăนที่รüดเร็üรĂบ นิüเคลียÿ และไม่ ÿามารถระบุตำแĀน่งที่ แน่นĂนได้ จึงเÿนĂ แบบจำลĂงĂะตĂมแบบ กลุ่มĀมĂก ซึ่งแÿดง โĂกาÿการพĂิเล็กตรĂน รĂบนิüเคลียÿ

20 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 2. เขียน ÿัญลักþณ์ นิüเคลียร์ขĂงธาตุ และระบุจำนüน โปรตĂนนิüตรĂน และĂิเล็กตรĂน ขĂงĂะตĂม จากÿัญลักþณ์ นิüเคลียร์ รüมทั้ง บĂกคüามĀมาย ขĂงไĂโซโทป • ÿัญลักþณ์นิüเคลียร์ ขĂงธาตุ ประกĂบด้üย ÿัญลักþณ์ธาตุ เลข ĂะตĂมซึ่งแÿดงจำนüน โปรตĂน และเลขมüล ซึ่งแÿดงผลรüมขĂง จำนüนโปรตĂนกับ นิüตรĂน ĂะตĂมขĂง ธาตุชนิดเดียüกันที่มี จำนüนโปรตĂนเท่ากัน แต่มีจำนüนนิüตรĂน ต่างกัน เรียกü่า ไĂโซโทป 3. Ăธิบายและ เขียนการจัดเรียง Ăิเล็กตรĂนใน ระดับพลังงาน Āลักและระดับ พลังงานย่Ăย เมื่Ăทราบเลข ĂะตĂมขĂงธาตุ • การýึกþาÿเปกตรัม การเปล่งแÿงขĂง ĂะตĂมแก๊ÿทำใĀ้ทราบ ü่า Ăิเล็กตรĂนจัดเรียง Ăยู่รĂบ ๆ นิüเคลียÿใน ระดับพลังงานĀลักต่าง ๆ และแต่ละระดับ พลังงานĀลักยังแบ่งเป็น ระดับพลังงานย่Ăยซึ่งมี บริเüณที่จะพบ Ăิเล็กตรĂน เรียกü่า ĂĂร์บิทัล ได้แตกต่างกัน และĂิเล็กตรĂน

21 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) จะจัดเรียงในĂĂร์บิทัล ใĀ้มีระดับพลังงานต่ำ ที่ÿุดÿำĀรับĂะตĂมใน ÿถานะพื้น 4. ระบุĀมู่ คาบ คüามเป็นโลĀะ ĂโลĀะ และกึ่ง โลĀะ ขĂงธาตุ เรพรีเซนเททีฟ และธาตุแทรน ซิชันในตารางธาตุ • ตารางธาตุในปัจจุบัน จัดเรียงธาตุตามเลข ĂะตĂมและÿมบัติที่ คล้ายคลึงกันเป็นĀมู่ และคาบ โดยĂาจแบ่ง ธาตุในตารางธาตุเป็น กลุ่มธาตุโลĀะ กึ่งโลĀะ และĂโลĀะ นĂกจากนี้Ăาจแบ่งเป็น กลุ่มธาตุเรพรีเซนเททีฟ และกลุ่มธาตุแทรนซิชัน 5. üิเคราะĀ์ และ บĂกแนüโน้ม ÿมบัติขĂงธาตุ เรพรีเซนเททีฟ ตามĀมู่และตาม คาบ • ธาตุเรพรีเซนเททีฟใน Āมู่เดียüกันมีจำนüน เüเลนซ์Ăิเล็กตรĂน เท่ากัน และธาตุที่Ăยู่ใน คาบเดียüกันมีเüเลนซ์ Ăิเล็กตรĂนในระดับ พลังงานĀลักเดียüกัน ธาตุเรพรีเซนเททีฟมี ÿมบัติทางเคมีคล้ายคลึง กันตามĀมู่ และมี แนüโน้มÿมบัติบาง ประการเป็นไป

22 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) ตามĀมู่และตามคาบ เช่น ขนาดĂะตĂม รัýมี ไĂĂĂนพลังงานไĂĂĂไน เซชัน Ăิเล็กโทรเนกาติüิ ตีÿัมพรรคภาพ Ăิเล็กตรĂน ÿอบกลางภาค 3 25 20 - 6. บĂกÿมบัติ ขĂงธาตุโลĀะ แทรนซิชัน และ เปรียบเทียบ ÿมบัติกับธาตุ โลĀะในกลุ่มธาตุ เรพรีเซนเททีฟ • ธาตุแทรนซิชันเป็น โลĀะที่ÿ่üนใĀญ่มี เüเลนซ์Ăิเล็กตรĂน เท่ากับ 2 มีขนาด ĂะตĂมใกล้เคียงกัน มีจุดเดืĂด จุดĀลĂม เĀลüและคüามĀนแน่น ÿูงเกิดปฏิกิริยากับน้ำได้ ช้ากü่าธาตุโลĀะในกลุ่ม ธาตุเรพรีเซนเททีฟ เมื่Ă เกิดเป็นÿารประกĂบ ÿ่üนใĀญ่จะมีÿี

23 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 7. Ăธิบายÿมบัติ และคำนüณครึ่ง ชีüิตขĂงไĂโซโทป กัมมันตรังÿี • ธาตุแต่ละชนิดมี ไĂโซโทป ซึ่งใน ธรรมชาติบางธาตุ มีไĂโซโทปที่แผ่รังÿีได้ เนื่Ăงจากนิüเคลียÿ ไม่เÿถียร เรียกü่า ไĂโซโทปกัมมันตรังÿี ÿำĀรับธาตุกัมมันตรังÿี เป็นธาตุที่ทุกไĂโซโทป ÿามารถแผ่รังÿีได้ รังÿีที่ เกิดขึ้น เช่น รังÿีแĂลฟา รังÿีบีตา รังÿีแกมมา โดยครึ่งชีüิตขĂง ไĂโซโทปกัมมันตรังÿี เป็นระยะเüลาที่ ไĂโซโทปกัมมันตรังÿี ÿลายตัüจนเĀลืĂครึ่ง Āนึ่งขĂงปริมาณเดิม ซึ่ง เป็นค่าคงที่เฉพาะขĂง แต่ละไĂโซโทป กัมมันตรังÿี

24 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 8. ÿืบค้นข้Ăมูล และยกตัüĂย่าง การนำธาตุมาใช้ ประโยชน์ รüมทั้ง ผลกระทบต่Ă ÿิ่งมีชีüิตและ ÿิ่งแüดล้Ăม • ÿมบัติบางประการ ขĂงธาตุแต่ละชนิด ทำ ใĀ้ÿามารถนำธาตุไปใช้ ประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ได้Ăย่างĀลากĀลาย ทั้งนี้การนำธาตุไปใช้ ต้ĂงตระĀนักถึง ผลกระทบที่มีต่Ă ÿิ่งมีชีüิตและ ÿิ่งแüดล้Ăม โดยเฉพาะ ÿารกัมมันตรังÿีซึ่งต้Ăงมี การจัดการĂย่าง เĀมาะÿม 3 พันธะเคมี 9. Ăธิบายการ เกิดไĂĂĂนและ การเกิดพันธะ ไĂĂĂนิก โดยใช้ แผนภาพĀรืĂ ÿัญลักþณ์แบบ จุดขĂงลิüĂิÿ • ÿารเคมีเกิดจากการ ยึดเĀนี่ยüกันด้üยพันธะ เคมี ซึ่งเกี่ยüข้Ăงกับเüเลนซ์ Ăิเล็กตรĂนที่แÿดงได้ ด้üยÿัญลักþณ์แบบจุด ขĂงลิüĂิÿ โดยการเกิด พันธะเคมี ÿ่üนใĀญ่ เป็นไปตามกฎĂĂกเตต • พันธะไĂĂĂนิกเกิด จากการยึดเĀนี่ยü ระĀü่างประจุไฟฟ้าขĂง ไĂĂĂนบüกกับไĂĂĂน ลบ 25 25

25 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) ÿ่üนใĀญ่ไĂĂĂนบüก เกิดจากโลĀะเÿีย Ăิเล็กตรĂนและไĂĂĂน ลบเกิดจากĂโลĀะรับ Ăิเล็กตรĂนÿารประกĂบ ที่เกิดจากพันธะไĂĂĂ นิก เรียกü่า ÿารประกĂบไĂĂĂนิก ÿารประกĂบไĂĂĂนิก ไม่Ăยู่ในรูปโมเลกุล แต่ เป็นโครงผลึกที่ประกĂบ ด้üยไĂĂĂนบüกและ ไĂĂĂนลบจัดเรียงตัü ต่Ăเนื่Ăงกันไปทั้งÿามมิติ 10. เขียนÿูตร และเรียกชื่Ă ÿารประกĂบไĂ ĂĂนิก • ÿารประกĂบไĂĂĂนิก เขียนแÿดงÿูตรเคมีโดย ใĀ้ÿัญลักþณ์ธาตุที่เป็น ไĂĂĂนบüกไü้ข้างĀน้า ตามด้üยÿัญลักþณ์ธาตุ ที่เป็นไĂĂĂนลบ โดยมี ตัüเลขแÿดงĂัตราÿ่üน Ăย่างต่ำขĂงจำนüน ไĂĂĂนที่เป็น Ăงค์ประกĂบ

26 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) • การเรียกชื่Ă ÿารประกĂบไĂĂĂนิก ทำได้โดยเรียกชื่Ă ไĂĂĂนบüกแล้üตาม ด้üยชื่ĂไĂĂĂนลบ ÿำĀรับÿารประกĂบไĂ ĂĂนิกที่เกิดจากโลĀะที่ มีเลขĂĂกซิเดชันได้ Āลายค่า ต้Ăงระบุเลข ĂĂกซิเดชันขĂงโลĀะ ด้üย 11. คำนüณ พลังงานที่เกี่ยü ข้Ăงกับปฏิกิริยา การเกิดÿาร ประกĂบไĂĂĂนิก จากüัฏจักร บĂร์น-ăาเบĂร์ • ปฏิกิริยาการเกิด ÿารประกĂบไĂĂĂนิก จากธาตุเกี่ยüข้Ăงกับ ปฏิกิริยาเคมีĀลาย ขั้นตĂน มีทั้งที่เป็น ปฏิกิริยาดูดพลังงาน และคายพลังงาน ซึ่งแÿดงได้ด้üยüัฏจักร บĂร์น-ăาเบĂร์ และ พลังงานขĂงปฏิกิริยา การเกิดÿารประกĂบ ไĂĂĂนิกเป็นผลรüมขĂง พลังงานทุกขั้นตĂน

27 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 12. Ăธิบายÿมบัติ ขĂงÿารประกĂบ ไĂĂĂนิก • ÿารประกĂบไĂĂĂนิก ÿ่üนใĀญ่มีลักþณะเป็น ผลึกขĂงแข็ง เปราะ มี จุดĀลĂมเĀลüและ จุดเดืĂดÿูง ละลายน้ำ แล้üแตกตัüเป็นไĂĂĂน เรียกü่า ÿารละลายĂิ เล็กโทรไลต์ เมื่Ăเป็น ขĂงแข็งไม่นำไฟฟ้า แต่ ถ้าทำใĀ้ĀลĂมเĀลüĀรืĂ ละลายในน้ำจะนำไฟฟ้า • ÿารละลายขĂง ÿารประกĂบไĂĂĂนิก แÿดงÿมบัติคüามเป็น กรด-เบÿ ต่างกัน ÿารละลายขĂง ÿารประกĂบคลĂไรด์มี ÿมบัติเป็นกลาง และ ÿารละลายขĂง ÿารประกĂบĂĂกไซด์มี ÿมบัติเป็นเบÿ

28 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 13. เขียนÿมการ ไĂĂĂนิกและ ÿมการไĂĂĂนิก ÿุทธิขĂงปฏิกิริยา ขĂงÿารประกĂบ ไĂĂĂนิก • ปฏิกิริยาขĂง ÿารประกĂบไĂĂĂนิก ÿามารถเขียนแÿดง ด้üยÿมการไĂĂĂนิก ĀรืĂÿมการไĂĂĂนิก ÿุทธิ โดยที่ÿมการไĂ ĂĂนิกแÿดงÿารตั้งต้น และผลิตภัณฑ์ทุกชนิดที่ แตกตัüได้ในรูปขĂง ไĂĂĂนÿ่üนÿมการไĂ ĂĂนิกÿุทธิแÿดงเฉพาะ ไĂĂĂนที่ทำปฏิกิริยากัน และผลิตภัณฑ์ที่เกิดขึ้น 14. Ăธิบายการ เกิดพันธะโคเü เลนต์แบบพันธะ เดี่ยü พันธะคู่ และพันธะÿาม ด้üยโครงÿร้างลิü Ăิÿ • พันธะโคเüเลนต์เป็น การยึดเĀนี่ยüที่เกิดขึ้น ภายในโมเลกุลจากการ ใช้เüเลนซ์Ăิเล็กตรĂน ร่üมกันขĂงธาตุ ซึ่งÿ่üน ใĀญ่เป็นธาตุĂโลĀะ โดยทั่üไปจะเป็นไปตาม กฎĂĂกเตต ÿารที่ยึด เĀนี่ยüกันด้üยพันธะ โคเüเลนต์เรียกü่า ÿาร โคเüเลนต์ พันธะ โคเüเลนต์เกิดได้ทั้ง พันธะเดี่ยü พันธะคู่ และพันธะÿาม

29 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) ซึ่งÿามารถเขียนแÿดง ได้ด้üยโครงÿร้างลิüĂิÿ โดยแÿดงĂิเล็กตรĂนคู่ ร่üมพันธะด้üยจุดĀรืĂ เÿ้น และแÿดง Ăิเล็กตรĂนคู่โดดเดี่ยü ขĂงแต่ละĂะตĂมด้üย จุด 15. เขียนÿูตร และเรียกชื่Ăÿาร โคเüเลนต์ • ÿูตรโมเลกุลขĂงÿาร โคเüเลนต์ โดยทั่üไป เขียนแÿดงด้üย ÿัญลักþณ์ขĂงธาตุ เรียงลำดับตามค่าĂิเล็ก โทรเนกาติüิตีจากน้Ăย ไปมากโดยมีตัüเลข แÿดงจำนüนĂะตĂม ขĂงธาตุที่มีมากกü่า 1 ĂะตĂมในโมเลกุล • การเรียกชื่Ăÿารโคเü เลนต์ทำได้โดยเรียกชื่Ă ธาตุที่Ăยู่Āน้าก่Ăน แล้ü ตามด้üยชื่Ăธาตุที่Ăยู่ถัด มาโดยมีคำนำĀน้าระบุ จำนüนĂะตĂมขĂงธาตุ ที่เป็นĂงค์ประกĂบ

30 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 16. üิเคราะĀ์ และเปรียบเทียบ คüามยาüพันธะ และพลังงาน พันธะในÿารโคเü เลนต์ รüมทั้ง คำนüณพลังงาน ที่เกี่ยüข้Ăงกับ ปฏิกิริยาขĂง ÿารโคเüเลนต์ จากพลังงาพันธะ • คüามยาüพันธะและ พลังงานพันธะในÿาร โคเüเลนต์ขึ้นกับชนิด ขĂงĂะตĂมคู่ร่üมพันธะ และชนิดขĂงพันธะ โดย พันธะเดี่ยü พันธะคู่ และพันธะÿาม มีคüาม ยาüพันธะและพลังงาน พันธะแตกต่างกัน นĂกจากนี้โมเลกุลโคเü เลนต์บางชนิดมีค่าคüาม ยาüพันธะและพลังงาน พันธะแตกต่างจากขĂง พันธะเดี่ยü พันธะคู่ และพันธะÿาม ซึ่งÿาร เĀล่านี้ÿามารถเขียน โครงÿร้างลิüĂิÿที่ เĀมาะÿมได้มากกü่า 1 โครงÿร้าง ที่เรียกü่า โครงÿร้างเรโซแนนซ์ • พลังงานพันธะนำมาใช้ ในการคำนüณพลังงาน ขĂงปฏิกิริยา ซึ่งได้จาก ผลต่างขĂงพลังงาน พันธะรüมขĂงÿารตั้งต้น กับผลิตภัณฑ์

31 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 17. คาดคะเน รูปร่างโมเลกุล โคเüเลนต์ โดยใช้ ทฤþฎีการผลัก ระĀü่างคู่ Ăิเล็กตรĂนในüง เüเลนซ์และระบุ ÿภาพขั้üขĂง โมเลกุลโคเüเลนต์ • รูปร่างขĂงโมเลกุล โคเüเลนต์Ăาจพิจารณา โดยใช้ทฤþฎีการผลัก ระĀü่างคู่Ăิเล็กตรĂนใน üงเüเลนซ์(VSEPR) ซึ่ง ขึ้นĂยู่กับจำนüนพันธะ และจำนüนĂิเล็กตรĂน คู่โดดเดี่ยüรĂบĂะตĂม กลางโมเลกุลโคเüเลนต์ มีทั้งโมเลกุลมีขั้üและไม่ มีขั้üÿภาพขั้üขĂงโมเล กุลโคเüเลนต์เป็นผลรüม ปริมาณเüกเตĂร์ÿภาพ ขั้üขĂงแต่ละพันธะตาม รูปร่างโมเลกุล 18. ระบุชนิดขĂง แรงยึดเĀนี่ยü ระĀü่างโมเลกุล โคเüเลนต์ และ เปรียบเทียบจุด ĀลĂมเĀลü จุดเดืĂด และการ ละลายน้ำขĂง ÿารโคเüเลนต์ • แรงยึดเĀนี่ยüระĀü่าง โมเลกุลซึ่งĂาจเป็น แรงแผ่กระจาย ลĂนดĂน แรงระĀü่าง ขั้üและพันธะไăโดรเจน มีผลต่ĂจุดĀลĂมเĀลü จุดเดืĂด และการ ละลายน้ำขĂงÿาร นĂกจากนี้ÿารโคเü เลนต์ÿ่üนใĀญ่ยังมีจุด ĀลĂมเĀลü

32 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) และจุดเดืĂดต่ำกü่า ÿารประกĂบไĂĂĂนิก เนื่ĂงจากแรงยึดเĀนี่ยü ระĀü่างโมเลกุล มีค่าน้Ăยกü่าพันธะไĂ ĂĂนิก • ÿารโคเüเลนต์ÿ่üน ใĀญ่มีจุดĀลĂมเĀลü และจุดเดืĂดต่ำ และไม่ ละลายในน้ำ ÿำĀรับ ÿารโคเüเลนต์ที่ละลาย น้ำมีทั้งแตกตัüและไม่ แตกตัüเป็นไĂĂĂน ÿารละลายที่ได้จากÿาร ที่ไม่แตกตัüเป็นไĂĂĂน จะไม่นำไฟฟ้า เรียกü่า ÿารละลายนĂนĂิเล็ก โทรไลต์ ÿ่üนÿารละลาย ที่ได้จากÿารที่แตกตัü เป็นไĂĂĂนจะนำไฟฟ้า เรียกü่า ÿารละลายĂิ เล็กโทรไลต์ ÿารละลาย ขĂงÿารประกĂบคลĂ ไรด์และĂĂกไซด์จะมี ÿมบัติเป็นกรด

33 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 19. ÿืบค้นข้Ăมูล และĂธิบายÿมบัติ ขĂงÿารโคเü เลนต์โครงร่างตา ข่ายชนิดต่าง ๆ • ÿารโคเüเลนต์บาง ชนิดที่มีโครงÿร้าง โมเลกุลขนาดใĀญ่และมี พันธะโคเüเลนต์ต่Ăเนื่Ăง เป็นโครงร่างตาข่าย จะ มีจุดĀลĂมเĀลüและ จุดเดืĂดÿูง ÿารโคเü เลนต์โครงร่างตาข่ายที่มี ธาตุĂงค์ประกĂบ เĀมืĂนกัน แต่มีĂัญรูป ต่างกันจะมีÿมบัติ ต่างกัน เช่น เพชร แกรไฟต์ 20. Ăธิบายการ เกิดพันธะโลĀะ และÿมบัติขĂง โลĀะ • พันธะโลĀะเกิดจาก เüเลนซ์Ăิเล็กตรĂนขĂง ทุกĂะตĂมขĂงโลĀะ เคลื่Ăนที่Ăย่างĂิÿระไป ทั่üทั้งโลĀะ และเกิดแรง ยึดเĀนี่ยüกับโปรตĂน ในนิüเคลียÿทุกทิýทาง • โลĀะÿ่üนใĀญ่เป็น ขĂงแข็ง มีผิüมันüาü ÿามารถตีเป็นแผ่นĀรืĂ ดึงเป็นเÿ้นได้ นำคüาม ร้Ăนและนำไฟฟ้าได้ดี มี จุดĀลĂมเĀลüและจุด เดืĂดÿูง

34 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 21. เปรียบเทียบ ÿมบัติบาง ประการขĂง ÿารประกĂบ ไĂĂĂนิก ÿาร โคเüเลนต์และ โลĀะ ÿืบค้น ข้Ăมูลและ นำเÿนĂตัüĂย่าง การใช้ประโยชน์ ขĂงÿารประกĂบ ไĂĂĂนิก ÿารโคเüเลนต์ และโลĀะ ได้ Ăย่างเĀมาะÿม • ÿารประกĂบไĂĂĂนิก ÿารโคเüเลนต์ และ โลĀะมีÿมบัติเฉพาะตัü บางประการที่แตกต่าง กัน เช่น จุดเดืĂด จุด ĀลĂมเĀลü การละลาย น้ำ การนำไฟฟ้า จึง ÿามารถนำมาใช้ ประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ได้ตามคüามเĀมาะÿม ÿอบปลายภาค 3 25 - 30 รüม 60 50 20 30

35 โครงÿร้างรายüิชาเพิ่มเติม รĀัÿüิชา ü31222 ชื่อüิชา เคมี 2 กลุ่มÿาระการเรียนรู้üิทยาýาÿตร์และเทคโนโลยี ชั้นมัธยมýึกþาปีที่4 ภาคเรียนที่ 2 เüลา 60 ชั่üโมง จำนüน 1.5 Āน่üยกิต Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 4 โมลและÿูตร เคมี 1. บĂก คüามĀมายขĂง มüลĂะตĂมขĂง ธาตุ และคำนüณ มüลĂะตĂมเฉลี่ย ขĂงธาตุ มüล โมเลกุลและมüล ÿูตร • มüลĂะตĂมขĂงธาตุ เป็นมüลขĂงธาตุ 1 ĂะตĂมซึ่งเป็นผลรüม ขĂงมüลโปรตĂน นิüตรĂน และĂิเล็ก ตรĂนแต่เนื่Ăงจาก Ăิเล็กตรĂนมีมüลน้Ăย มากเมื่Ăเทียบกับ โปรตĂนและนิüตรĂน ดังนั้นมüลĂะตĂมจึงมี ค่าใกล้เคียงกับผลรüม ขĂงมüลโปรตĂนและ นิüตรĂน • มüลĂะตĂมเฉลี่ยขĂง ธาตุเป็นค่าเฉลี่ยจากค่า มüลĂะตĂมขĂงแต่ละ ไĂโซโทปขĂงธาตุชนิด นั้นตามปริมาณที่มีใน ธรรมชาติ 15 10

36 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) • มüลโมเลกุลและมüล ÿูตรเป็นผลรüมขĂงมüล ĂะตĂมเฉลี่ยขĂงธาตุที่ เป็นĂงค์ประกĂบขĂง ÿารนั้น 2. Ăธิบายและ คำนüณปริมาณ ใดปริมาณĀนึ่ง จากคüามÿัมพันธ์ ขĂงโมล จำนüน Ăนุภาค มüลและ ปริมาตรขĂงแก๊ÿ ที่ STP • โมลเป็นปริมาณÿารที่ มีจำนüนĂนุภาคเท่ากับ เลขĂาโüกาโดร คืĂ 6.02 × 1023 Ăนุภ า ค มüลขĂงÿาร 1 โมล ที่มี Āน่üยเป็นกรัม เรียกü่า มüลต่Ăโมล ซึ่งมีค่า ตัüเลขเท่ากับมüล ĂะตĂมมüลโมเลกุลĀรืĂ มüลÿูตรขĂงÿารนั้น ÿำĀรับÿารที่มีÿถานะ แก๊ÿ 1 โ ม ล จ ะ มี ปริมาตรเท่ากับ 22.4 ลูกบาýก์เดซิเมตร ที่ STP

37 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 3. คำนüณ Ăัตราÿ่üนโดย มüลขĂงธาตุ Ăงค์ประกĂบขĂง ÿารประกĂบตาม กฎÿัดÿ่üนคงที่ • ÿารประกĂบเกิดจาก การรüมตัüขĂงธาตุ ตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป โดย มีĂัตราÿ่üนโดยมüลขĂง ธาตุĂงค์ประกĂบคงที่ เÿมĂ ตามกฎÿัดÿ่üน คงที่ 4. คำนüณÿูตร Ăย่างง่ายและ ÿูตรโมเลกุลขĂง ÿาร • ÿูตรเคมีÿามารถแÿดง ได้ด้üยÿูตรเĂมพิริคัล ĀรืĂÿูตรĂย่างง่ายและ ÿูตรโมเลกุล ซึ่งÿูตร Ăย่างง่ายคำนüณได้จาก ร้Ăยละโดยมüลและมüล Ă ะ ต Ă ม ข Ă ง ธ า ตุ Ăงค์ประกĂบ และถ้า ทราบมüลโมเลกุลขĂง ÿารจะÿามารถคำนüณ ÿูตรโมเลกุลได้

38 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 5 สาระละลาย 5. คำนüณคüาม เข้มข้นขĂง ÿารละลายใน Āน่üยต่าง ๆ • ÿารที่พบใน ชีüิตประจำüันจำนüน มากĂยู่ในรูปขĂง ÿารละลาย การบĂก ปริมาณขĂงÿารใน ÿารละลายÿามารถบĂก เป็นคüามเข้มข้นใน Āน่üยร้Ăยละ ÿ่üนใน ล้านÿ่üนÿ่üนในพันล้าน ÿ่üน โมลาริตี โมแลลิตี และเýþÿ่üนโมล 18 15 6. Ăธิบายüิธีการ และเตรียม ÿารละลายที่มี คüามเข้มข้นใน Āน่üยโมลาริตี และปริมาตรขĂง ÿารละลายตามที่ กำĀนด • การเตรียมÿารละลาย ใĀ้มีคüามเข้มข้นและ ปริมาตรขĂงÿารละลาย ตามที่กำĀนด ทำได้โดย การละลายตัüละลายที่ เป็นÿารบริÿุทธิ์ในตัüทำ ละลายĀรืĂนำ ÿารละลายที่มีคüาม เข้มข้นมาเจืĂจางด้üย ตัüทำละลาย โดย ปริมาณขĂงÿารที่ใช้ ขึ้นĂยู่กับคüามเข้มข้น และปริมาตรขĂง ÿารละลายที่ต้Ăงการ ÿอบกลางภาค 3 25 20 -

39 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 7. เปรียบเทียบ จุดเดืĂดและจุด เยืĂกแข็งขĂง ÿารละลายกับ ÿารบริÿุทธิ์ รüมทั้งคำนüณจุด เดืĂดและจุด เยืĂกแข็งขĂง ÿารละลาย • ÿารละลายมีจุดเดืĂด และจุดเยืĂกแข็ง แตกต่างไปจากÿาร บริÿุทธิ์ที่เป็นตัüทำ ละลายในÿารละลาย โดยÿมบัติที่ เปลี่ยนแปลงไปขึ้นĂยู่ กับปริมาณขĂงตัü ละลายในตัüทำละลาย และชนิดขĂงตัüทำ ละลาย 6 ปริมาณ ÿัมพันธ์ 1. แปล คüามĀมาย ÿัญลักþณ์ใน ÿมการเคมี เขียน และดุลÿมการ เคมีขĂงปฏิกิริยา เคมีบางชนิด • ปฏิกิริยาเคมี เป็นการ เปลี่ยนแปลงที่มีÿารใĀม่ เกิดขึ้นจากการจัดเรียง ตัüใĀม่ขĂงĂะตĂมธาตุ โดยจำนüนและชนิดขĂง ĂะตĂมธาตุไม่ เปลี่ยนแปลงปฏิกิริยา เคมีเขียนแÿดงได้ด้üย ÿมการเคมีซึ่ง ประกĂบด้üยÿูตรเคมี ขĂงÿารตั้งต้นและ ผลิตภัณฑ์ ลูกýรแÿดง ทิýทางขĂงการ เกิดปฏิกิริยา และเลข ÿัมประÿิทธิ์ขĂงÿารตั้ง ต้นและผลิตภัณฑ์ที่ดุล 21 25

40 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) แล้ü นĂกจากนี้Ăาจมี ÿัญลักþณ์แÿดงÿถานะ ขĂงÿาร ĀรืĂปัจจัยĂื่นที่ เกี่ยüข้Ăงในการ เกิดปฏิกิริยาเคมี • การดุลÿมการเคมีทำ ได้โดยการเติมเลข ÿัมประÿิทธิ์Āน้าÿารตั้ง ต้นและผลิตภัณฑ์ เพื่ĂใĀ้ĂะตĂมขĂงธาตุ ในÿารตั้งต้นและ ผลิตภัณฑ์เท่ากัน 2. คำนüณ ปริมาณขĂงÿาร ในปฏิกิริยาเคมี ที่เกี่ยüข้Ăงกับ มüลÿาร 3. คำนüณ ปริมาณขĂงÿาร ในปฏิกิริยาเคมี ที่เกี่ยüข้Ăงกับ คüามเข้มข้นขĂง ÿารละลาย 4. คำนüณ ปริมาณขĂงÿาร ในปฏิกิริยาเคมี • การเปลี่ยนแปลง ปริมาณÿารในปฏิกิริยา เคมีมีคüามÿัมพันธ์กัน ตามเลขÿัมประÿิทธิ์ใน ÿมการเคมี ซึ่งบĂกถึง Ăัตราÿ่üนโดยโมลขĂง ÿารในปฏิกิริยา ÿามารถนำมาใช้ในการ คำนüณปริมาณขĂงÿาร ที่เกี่ยüข้Ăงกับมüล คüามเข้มข้นขĂง ÿารละลาย และ ปริมาตรขĂงแก๊ÿได้

41 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) ที่เกี่ยüข้Ăงกับ ปริมาตรแก๊ÿ 5. คำนüณ ปริมาณขĂงÿาร ในปฏิกิริยาเคมี Āลายขั้นตĂน • คüามÿัมพันธ์ขĂงโมล ÿารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์ ในปฏิกิริยาเคมีĀลาย ขั้นตĂน พิจารณาได้จาก เลขÿัมประÿิทธิ์ขĂง ÿมการเคมีรüม 6. ระบุÿาร กำĀนดปริมาณ และคำนüณ ปริมาณÿาร ต่าง ๆ ใน ปฏิกิริยาเคมี • ปฏิกิริยาเคมีที่ÿารตั้ง ต้นทำปฏิกิริยาไม่พĂดี กันÿารตั้งต้นที่ทำ ปฏิกิริยาĀมดก่Ăน เรียกü่า ÿารกำĀนด ปริมาณ ซึ่งเป็นÿารที่ กำĀนดปริมาณ ผลิตภัณฑ์ที่เกิดขึ้น และ ปริมาณÿารตั้งต้นĂื่นที่ ทำปฏิกิริยาไปเมื่Ăÿิ้นÿุด ปฏิกิริยา

42 Āน่üย การ เรียนรู้ ที่ ชื่อĀน่üย การเรียนรู้ ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ ÿาระการเรียนรู้ เüลา (ชั่üโมง) 60 น้ำĀนักคะแนน คะแนน เก็บ (50) กลาง ภาค (20) ปลาย ภาค (30) 7. คำนüณผลได้ ร้ĂยละขĂง ผลิตภัณฑ์ใน ปฏิกิริยาเคมี • ผลิตภัณฑ์ที่เกิดขึ้นจริง ในปฏิกิริยาเคมีÿ่üนใĀญ่ มีปริมาณน้Ăยกü่าที่ คำนüณได้ตามทฤþฎี ซึ่งค่าเปรียบเทียบผลได้ จริงกับผลได้ตามทฤþฎี เป็นร้Ăยละ เรียกü่า ผลได้ร้Ăยละ ÿอบปลายภาค 3 25 - 30 รüม 60 50 20 30

43 3.4 ตัüอย่างแผนการจัดการเรียนรู้ แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 6 โดยจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบÿืบเÿาะĀาคüามรู้5E รĀัÿüิชา ü31221 รายüิชา เคมี 1 ชั้นมัธยมýึกþาปีที่ 4 Āน่üยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง อะตอมและÿมบัติของธาตุ เüลา 22 ชั่üโมง เรื่อง แบบจำลองอะตอมโบร์ เüลา 3 ชั่üโมง ภาคเรียนที่ 1 ปีการýึกþา 2566 ผู้ÿอน นางÿาüชลิตา üิริยะมั่งมี กลุ่มÿาระการเรียนรู้üิทยาýาÿตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนปทุมเทพüิทยาคาร ________________________________________________________________________ 1. มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัüชี้üัด / ผลการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ (ÿาระเพิ่มเติมเคมี) ข้Ă 1 เข้าใจโตรงÿร้างĂะตĂม การจัดเรียงธาตุในตารางธาตุ ÿมบัติขĂงธาตุ พันธะเคมีและ ÿมบัติขĂงÿาร แก๊ÿและÿมบัติขĂงแก๊ÿ ประเภทและÿมบัติขĂงÿารประกĂบĂินทรีย์และพĂลิเมĂร์ รüมทั้งการนำคüามรู้ไปใช้ประโยชน์ ตัüชี้üัด ม.4/1 ÿืบค้นข้Ăมูลÿมมติฐาน การทดลĂง ĀรืĂ ผลการทดลĂงที่เป็นประจักþ์พยานในการ เÿนĂแบบจำลĂงĂะตĂมขĂงนักüิทยาýาÿตร์ และĂธิบายüิüัฒนาการขĂงแบบจำลĂงĂะตĂม ผลการเรียนรู้ ÿืบค้นข้Ăมูลÿมมติฐาน การทดลĂง ĀรืĂ ผลการทดลĂงที่เป็นประจักþ์พยานในการเÿนĂ แบบจำลĂงĂะตĂมขĂงนักüิทยาýาÿตร์ และĂธิบายüิüัฒนาการขĂงแบบจำลĂงĂะตĂม 2. ÿาระÿำคัญ üิüัฒนาการขĂงแบบจำลĂงĂะตĂมแต่ละแบบ มีüิüัฒนาการ โดยเริ่มจากดĂลตันเÿนĂü่า ธาตุประกĂบด้üยĂะตĂมซึ่งเป็นĂนุภาคขนาดเล็กไม่ÿามารถแบ่งแยกได้ ทĂมÿันเÿนĂü่าĂะตĂม ประกĂบไปด้üยĂนุภาคที่มีประจุลบเรียยกü่า Ăิเล็กตรĂน รัทเทĂร์ฟĂร์ดเÿนĂü่าประจุบüกเรียกü่า โปรตรĂน รüมตัüกันĂยู่ตรงกึ่งกลางเรียกü่า นิüเคลียÿ โบร์เÿนĂü่าĂิเล็กตรĂนเคลื่Ăนที่เป็นüงรĂบ นิüเคลียÿ ในปัจจุบันนักüิทยาýาÿตร์ได้เÿนĂแบบจำลĂงĂะตĂมแบบกลุ่มĀมĂก 3. จุดประÿงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านคüามรู้ (K) 1. นักเรียนÿามารถบĂกลักþณะแบบจำลĂงĂะตĂมขĂงโบร์ได้ 3.2 ด้านทักþะและกระบüนการ (P) 2. นักเรียนÿามารถทำการทดลĂงýึกþาเÿ้นÿเปกตรัมขĂงธาตุได้

44 3.3 ด้านคุณลักþณะ (A) 3. นักเรียนมีความรับผิดชอบต่องานที่ได้รับĀมอบĀมายและÿามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ 4. ÿาระการเรียนรู้ แบบจำลĂงĂะตĂมมีüิüัฒนาการ โดยเริ่มจากดĂลตันเÿนĂü่าธาตุประกĂบด้üยĂะตĂมซึ่ง เป็นĂนุภาคขนาดเล็ก ไม่ÿามารถแบ่งแยกได้ ต่ĂมาทĂมÿันเÿนĂü่าĂะตĂมประกĂบด้üยĂนุภาคที่มี ประจุลบ เรียกü่า Ăิเล็กตรĂน และĂนุภาคประจุบüก รัทเทĂร์ฟĂร์ดเÿนĂü่าประจุบüกที่เรียกü่า โปรตĂน รüมตัüกันĂยู่ตรงกึ่งกลางĂะตĂม เรียกü่า นิüเคลียÿ ซึ่งมีขนาดเล็กมาก และมีĂิเล็กตรĂนĂยู่ รĂบนิüเคลียÿ โบร์เÿนĂü่า Ăิเล็กตรĂนเคลื่Ăนที่เป็นüงรĂบนิüเคลียÿ โดยแต่ละüงมีระดับพลังงาน เฉพาะตัü ในปัจจุบันนักüิทยาýาÿตร์ยĂมรับü่า Ăิเล็กตรĂนมีการเคลื่Ăนที่รüดเร็üรĂบนิüเคลียÿ และ ไม่ÿามารถระบุตำแĀน่งที่แน่นĂนได้ จึงเÿนĂแบบจำลĂงĂะตĂมแบบ กลุ่มĀมĂก ซึ่งแÿดงโĂกาÿการ พบĂิเล็กตรĂนรĂบนิüเคลียÿ 5. ÿมรรถนะ ÿมรรถนะÿำคัญของผู้เรียน 1) คüามÿามารถในการÿื่Ăÿาร 2) คüามÿามารถในการคิด 3) คüามÿามารถในการแก้ปัญĀา 4) คüามÿามารถในการใช้ทักþะชีüิต 5) คüามÿามารถในการใช้เทคโนโลยี 6. คุณลักþณะอันพึงประÿงค์ คุณลักþณะĂันพึงประÿงค์ (A) (เฉพาะที่เกิดในแผนการจัดการเรียนรู้นี้) 1) รักชาติ ýาÿน์ กþัตริย์ 5) Ăยู่Ăย่างพĂเพียง 2) ซื่Ăÿัตย์ ÿุจริต 6) มุ่งมั่นในการทำงาน 3) มีüินัย 7) รักคüามเป็นไทย 4) ใฝ่เรียนรู้ 8) มีจิตÿาธารณะ 7. กิจกรรมการเรียนรู้ üิธีÿĂนแบบÿืบเÿาะĀาคüามรู้ 5Es (Inquiry Method : 5E) 1.ขั้นÿร้างคüามÿนใจ (Engagement) 1.1 ครูทบทüนคüามรู้เดิมเกี่ยüกับแบบจำลĂงĂะตĂมขĂงนักüิทยาýาÿตร์คนต่างๆ โดยใช้ คำถามดังนี้ - แบบจำลĂงĂะตĂมขĂงดĂลตันมีลักþณะเป็นĂย่างไร (แนüคำตĂบ : เป็นทรงกลมตัน ไม่ ÿามารถแบ่งแยกได้Ăีก)

45 - แบบจำลĂงĂะตĂมขĂงทĂมÿันมีลักþณะเป็นĂย่างไร (แนüคำตĂบ : ĂะตĂมเป็นรูปทรง กลมประกĂบด้üยเนื้ĂĂะตĂม ซึ่งมีประจุบüกและĂิเล็กตรĂนกระจายĂยู่ทั่üไป) - แบบจำลĂงĂะตĂมขĂงรัทเทĂร์ฟĂร์ดมีลักþณะเป็นĂย่างไร (แนüคำตĂบ : ĂะตĂม ประกĂบไปด้üยนิüเคลียÿที่มีขนาดเล็กมากĂยู่ภายในและมีประจุไฟฟ้าเป็นประจุบüก โดยมี Ăิเล็กตรĂนเคลื่Ăนที่Ăยู่รĂบๆ) 1.2 ครูถามนักเรียนเพื่Ăนำเข้าÿู่กิจกรรม ดังนี้ - แบบจำลĂงขĂงรัทเทĂร์ฟĂร์ด Ăธิบายได้ĀรืĂไม่ü่าĂิเล็กตรĂนเคลื่Ăนที่รĂบนิüเคลียÿได้ ลักþณะใด 1.3 ครูนำÿื่ĂĂุปกรณ์ที่ใช้ในการÿังเกตการเกิดÿเปกตรัมรüมทั้งแผ่นเกรตติงที่ใช้ในการÿ่Ăงดู โดยที่ครูĂธิบายการเกิดÿเปกตรัมทั้ง 2 แบบ ได้แก่ ÿเปกตรัมต่Ăเนื่Ăง และÿเปกตรัมไม่ต่Ăเนื่Ăง 2. ขั้นÿำรüจค้นĀา (Exploration) 2.1 ใĀ้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน 2.2 ครูใĀ้นักเรียนแต่ละกลุ่มทำการทดลĂงตามใบกิจกรรม เรื่Ăง การทดลĂงขĂงการýึกþา เÿ้นÿเปกตรัมขĂงธาตุ 2.3 นักเรียนแต่ละกลุ่มบันทึกผลการทดลĂง และเขียนรายงานการทดลĂงลงในใบงาน 3. ขั้นอธิบายคüามรู้ (Explanation) 3.1 ครูและนักเรียนร่üมกันĂภิปรายผลการทดลĂง เพื่ĂใĀ้ได้ข้Ăÿรุปü่า - ÿเปกตรัมขĂงแÿงขาüมีลักþณะเป้นแถบÿีต่Ăเนื่Ăง - ÿเปกตรัมขĂงĀลĂดฟลูĂĂเรÿเซนต์ ที่ÿังเกตผ่านแผ่นเกรตติงมีลักþณะเป็นแถบ ต่Ăเนื่ĂงและĂาจเĀ็นเป็นเÿ้นÿีเข้มบางเÿ้นเด่นขึ้นมา - ÿเปกตรัมขĂงธาตุที่ÿังเกตผ่านแผ่นเกตติงมีลักþณะเป็นเÿ้น โดยธาตุแต่ละชนิดจะ ใĀ้ÿี จำนüนเÿ้น และตำแĀน่งที่เกิดแตกต่างกัน 3.2 ครูĂธิบายü่า ÿีขĂงเÿ้นÿเปกตรัมจะบĂกถึงค่าพลังงานขĂงเÿ้นÿเปกตรัมนั้นด้üย เพราะ เÿ้นÿเปกตรัมเกิดจากการคายพลังงานขĂงĂิเล็กตรĂนเมื่Ăมีการเปลี่ยนระดับพลังงาน ซึ่งการ เปลี่ยนแปลงระดับพลังงานขĂงĂิเล็กตรĂนไม่จำเป็นต้Ăงเปลี่ยนทีละระดับ แต่ÿามารถเปลี่ยนทีละ Āลายระดับได้ 3.3 ครูใĀ้คüามรู้เพิ่มเติมเรื่Ăงการเปลี่ยนแปลงระดับพลังงานขĂงĂิเล็กตรĂนและการเกิด ÿเปกตรัมขĂงธาตุซึ่งช่üยใĀ้โบร์นำข้Ăมูลมาÿร้างแบบจำลĂงĂะตĂมที่ใช้Ăธิบายการเคลื่Ăนที่ขĂง Ăิเล็กตรĂนในĂะตĂมได้มากขึ้นü่า Ăิเล็กตรĂนมีการเคลื่Ăนที่รĂบนิüเคลียÿ ซึ่งจะเคลื่Ăนที่ในระดับ พลังงาน โดยระดับพลังงานที่Ăยู่ใกล้นิüเคลียÿจะมีระดับพลังงานที่ต่ำ ในชั้นถัดĂĂกมาจะมีพลังงาน ÿูงขึ้นและยิ่งÿูงขึ้นจะĂยู่ใกล้กันมากขึ้น เป็นต้น 3.4 ครูใĀ้คüามรู้เรื่Ăง คลื่นแม่เĀล็กไฟฟ้า ÿมบัติขĂงคลื่นเกี่ยüกับคüามยาüคลื่น และคüามถี่ ขĂงคลื่นเพื่Ăนำÿู่การýึกþาเรื่Ăง คลื่นแÿง ซึ่งเป็นคลื่นแม่เĀล็กไฟฟ้าที่มีคüามถี่และคüามยาüคลื่น ต่างกัน รüมทั้งแÿงที่มĂงเĀ็นได้ ĀรืĂแÿงขาü

46 3.5 ครูใĀ้คüามรู้เรื่ĂงการเกิดแถบÿเปกตรัมขĂงแÿงขาü ซึ่งประกĂบด้üยแÿงÿีต่าง ๆ ในช่üง คลื่น 400-700 นาโมเมตร และคüามÿัมพันธ์ระĀü่างคüามถี่ คüามยาü และพลังงานขĂงคลื่น 3.6 ครูใĀ้นักเรียนร่üมกันĂภิปรายและÿรุปคüามÿัมพันธ์ระĀü่างคüามถี่ขĂงคลื่นกับคüาม ยาüคลื่น คüามยาüคลื่นกับพลังงานขĂงคลื่น ซึ่งคüรได้ข้Ăÿรุป ดังนี้ • แÿงที่เป็นคลื่นÿั้นจะมีคüามถี่ÿูงกü่าแÿงที่เป็นคลื่นยาü • แÿงที่เป็นคลื่นÿั้นจะมีพลังงานÿูงกü่าแÿงที่เป็นคลื่นยาü 3.7 ครูและนักเรียนร่üมกันĂภิปรายเพื่ĂใĀ้ได้ข้Ăÿรุปเพิ่มเติมü่า ÿเปกตรัมที่มีÿีต่างกันจะมี พลังงานต่างกัน โดยÿเปกตรัมÿีม่üงจะมีพลังงานÿูงที่ÿุด และÿเปกตรัมÿีแดงจะมีพลังงานต่ำที่ÿุด 4. ขั้นขยายคüามเข้าใจ (Elaboration) 4.1 ครูĂธิบายเกี่ยüกับคüามÿัมพันธ์ระĀü่างพลังงานขĂงคลื่นแม่เĀล็กไฟฟ้ากับคüามถี่ขĂง คลื่น จากÿมการ E = hc λ 4.2 ครูตั้งคำถามใĀ้นักเรียนร่üมกันĂภิปรายเรื่Ăงคลื่นแม่เĀล็กไฟฟ้า และÿเปกตรัม เช่น 1) เÿ้นÿเปกตรัมขĂงธาตุชนิดĀนึ่งมี 2 เÿ้น คืĂ เÿ้นÿีม่üงที่มีคüามยาüคลื่น 410 นา โนเมตร และเÿ้น ÿีน้ำเงินที่มีคüามยาüคลื่น 434 นาโนเมตร จะมีพลังงานต่างกันเท่าใด (แนüตĂบ : เÿ้นÿเปกตรัมÿีม่üงมีคüามยาüคลื่น 410 นาโนเมตร มีค่าเท่ากับ 4.1 × 10-7 เมตร E = hc λ = (6.626 × 10−34J•s)(3 × 108m/s) 4.1 × 10−7m = 4.85 × 10-19J เÿ้นÿเปกตรัมÿีน้ำเงินมีคüามยาüคลื่น 434 นาโนเมตร มีค่าเท่ากับ 4.34 × 10-7 เมตร E = hc λ = (6.626 × 10−34J•s)(3 × 108m/s) 4.34 × 10−7m = 4.58 × 10-19J ดังนั้นเÿ้นÿเปกตรัมทั้ง 2 เÿ้นมีพลังงานต่างกัน = (4.85 × 10-19) – (4.58 × 10-19) = 2.7 × 10-20 จูล) 2) ธาตุชนิดĀนึ่งเมื่ĂนำไปเผาไฟจะเกิดÿเปกตรัมĀลายเÿ้น จากการทดลĂง พบü่า เÿ้นÿเปกตรัมĀนึ่ง มีพลังงาน 8.64 × 10-22 กิโลจูล ÿเปกตรัมเÿ้นดังกล่าüจะมีคüามยาüคลื่นและ คüามถี่เท่าใด (แนüตĂบ : พลังงาน 8.64 × 10-22 กิโลจูล มีค่าเท่ากับ 8.64 × 10-19 จูล Āาคüามยาüคลื่นขĂงเÿ้นÿเปกตรัมนี้ได้จาก E = hc λ