The beautiful Mantra of Songkhla สงขลามนต์เสน่ห์อันงดงามแห่งเมือง ๒ เล...๓ น้ำ

To the destination

“City...World Heritage”

สู่จุดหมาย “เมอื ง...มรดกโลก”







พระบรมราโชวาท

พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธบิ ดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชริ เกลา้ เจ้าอยหู่ วั
พระราชทานพระบรมราโชวาทแกข่ ้าราชการพลเรอื น
เนือ่ งในวันข้าราชการพลเรอื น ๑ เมษายน ๒๕๖๔

“งานราชการนน้ั เป็นงานทเี่ ก่ียวขอ้ งโดยตรงกบั วิถชี ีวิตของประชาชน
ซง่ึ มีความเปล่ยี นแปลงอยเู่ ป็นปรกติ ตามสถานการณแ์ ละกาลเวลาทีเ่ ปลี่ยนแปลงไป
ข้าราชการทุกคนจึงต้องทำ� ความเข้าใจ งานในหน้าที่ของตนใหก้ ระจา่ งชัด และรู้เท่าทัน
ความเปล่ยี นแปลงที่เกดิ ขึน้ แลว้ ปฏิบัตหิ นา้ ทใ่ี ห้สอดคลอ้ งเหมาะสม โดยยดึ มนั่ แนว่ แน่

อยใู่ นเป้าหมายของการปฏบิ ัตริ าชการ คือประโยชน์สขุ ของประชาชน
และความเจริญมั่นคงของประเทศชาติ”

พระท่ีน่งั อัมพรสถาน พระราชวังดสุ ิต
วนั ท่ี ๑๙ มีนาคม พุทธศกั ราช ๒๕๖๔

คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครนิ ทร์ วทิ ยาเขตหาดใหญ่
ภาพจาก : นายสุวทิ ย์ ทองสุก

สงขลา...ใต้ร่มพระบารมี

เสด็จสงขลา...ครง้ั แรก

พระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจา้ สริ ิกิติ์
พระบรมราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนีพันปหี ลวง เสด็จเย่ยี มราษฎรในภาคใต้ครงั้ แรก

ขอขอบพระคุณภาพและข้อมูลจาก www.sator4u.com

ntentsสารบญั

๑๐ ๓๐ ๗๐

ความเป็นมา ๑.อำ� เภอเมอื งสงขลา ๔.อ�ำเภอสะเดา
มInรดhกeแrหitง่ aคnวาcมeดีงoาfมvirtue Tมนhตeเ์ สcนh่หaเ์ มrือmงชoายfแtดhนe
๑๘ southern border town

หนทางส่.ู .. ๑๙ ๓๒ ๗๒
เมอื ง ๒ เล ๓ นำ�้ ๒.อ�ำเภอหาดใหญ่
พE้ืนcทo่ีเnศoรษmฐกicจิ area ๕. อwมำ�หoเศั ภnจรdอรeนยr์ผาsนื ทปoว่าfี the forest

Story ๕๐ ๗๙

๒๐เร่อื งเล่า...เจ้าบา้ น ๓.อสcาaำ� นrเตภryอ่ องoาคนnลขออfaงงพtหh่ออeยr’โsขw่ง ork ๖. อปA�ำีนdเผvภาeอพnสชิtuิตะภบreู ้าเรiยียnน้อรtยู้เhรือ่eงกlaาnแฟd
of Robusta
THE BEAMUTAINFUTLRA ๖๖
๘๔
๒๖OF SONGKHLA“สงขลา”
มนตเ์ สนห่ อ์ ันงดงาม
แห่งเมือง ๒ เล ๓ น�้ำ

๙๐ ๑๒. อ�ำเภอบางกลำ่� Position

๗. อำ� เภอสิงหนคร ชุมชนปนั สุข คณะผจู้ ัดท�ำ
เOลา่ldขาcนiเtรy่ืองLเมeอื gงเeกnา่ d
Community ท่ีปรึกษา
๙๒ Sharing Happiness
๘. อ�ำเภอสทิงพระ นายก อบจ.สงขลา
สายน้ำ� แห่งชีวิต ๑๑๑ นายไพเจน มากสุวรรณ์
River of life
๑๓. อ�ำเภอควนเนียง รองนายก อบจ.สงขลา
๙๙ Tเสhนe่หศ์ Cิลhป์ถaิ่นrmใต้ of นายชัยวุฒิ ผ่องแผว้
the Artist’s Land นายอบั ดลรอหมาน กาเหยม็
๙. อ�ำเภอระโนด นางสาวปรินดา ปาลาเร่
Nวิถoโี หdนeด-Nนaา-เLลe ๑๑๔
Thai farmer village เลขานกุ ารนายก อบจ.สงขลา
๑๑๘ นายภูวดล วงษโ์ สภณากลุ
๑๐๒ นายนิพฒั น์ อดุ มอกั ษร
๑๔. อKราำ� iชnเาภgแอหoจ่งfนะกtนhเขะeาชJวaาเvสaียงD ove
๑๐. อ�ำเภอกระแสสินธุ์ ท่ีปรกึ ษา นายก อบจ.สงขลา
พPลoงั wแหe่งrคoวาfมfศaรiัทthธา ๑๒๐ นายเชดิ เกียรติ เมธีลกั ษณ์
นายปรีชยั มาละวรรณโณ
๑๐๕ ๑๕. อ�ำเภอเทพา นางพรเออื้ เชอื้ แหลม
Tเสhนeห่ าc..h.นaคrรmแหi่งnตgำ� นาน
๑๑. อำ� เภอรัตภมู ิ city of legend ปลัด อบจ.สงขลา
ทFรeพั rยtiใ์ lนeดนิlaศnลิ dปใ์ นนำ้� นายประพันธ์ุ ศรสี ุวรรณ
and the beauty ๑๒๔
of the river รองปลดั อบจ.สงขลา
๑๖. อนค�ำรเแภหอ่งนควาาหมสมุขอ่ ม นางปยิ นนั ท์ สิงห์ทอง
๑๐๘ อhุดaมpไปpดyว้ ยcผiลtไyม้ rich
in fruit หัวหนา้ ส�ำนกั ปลดั ฯ
น.ส.ณฐรักษ์ แนวบรรทดั
๑๒๗
เลขานกุ าร อบจ.
นายชัยวฒั น์ ชูเกิด

ผู้อ�ำนวยการกองยุทธศาสตรแ์ ละงบประมาณ
นางสาวบญุ ญาพร นาคนลิ

ผู้อำ� นวยการกองคลัง
นางนรมล ศรสี วุ รรณ

ผู้อ�ำนวยการสำ� นกั ชา่ ง
นายนรินทร์ หล้าตัน

รก.ผูอ้ ำ� นวยการกองสาธารณสุข
นางฐิตารีย์ เชือ้ พราหมณ์

ผูอ้ ำ� นวยการกองการศึกษาฯ
นางจารุวรรณ ฉิมเรศ

รก.ผู้อำ� นวยการกองสวสั ดกิ ารสังคม
นายกิตติศกั ดิ์ ทองสวุ รรณ์

หัวหน้าหน่วยตรวจสอบภายใน
นางเสาวลักษณ์ ชูเชดิ

ผอู้ ำ� นวยการกองกจิ การขนสง่
น.ส.นฤมล สธุ าประดษิ ฐ์

ผ้อู �ำนวยการกองพสั ดุและทรพั ย์สนิ
นางบุญยืน อบุ ลสุวรรณ

ผูอ้ �ำนวยการกองผังเมือง
น.ส.ภพภร ทองคณารักษ์

รก.ผู้อำ� นวยการกองการทอ่ งเท่ยี วและกีฬา
นายเสรชี ยั ซอ่ื ตอ่ ตระกูล

ผอู้ ำ� นวยการกองการเจ้าหนา้ ท่ี
นางศิริพร ชูเกดิ

บรรณาธิการ
นางสาวบญุ ญาพร นาคนิล

กองบรรณาธิการ
ฝา่ ยประชาสัมพันธ์ กองยทุ ธศาสตร์และงบประมาณ

ออกแบบและจดั พิมพ์
World Media Graphic
โทร : ๐๗๔-๔๖๕๔๘๗-๘, ๐๘๑-๙๕๗๖๗๑๖
www.worldmediagraphic.com

“นกน้ำ� เพลนิ ตา สมิหลาเพลินใจ
เมอื งใหญ่สองทะเล เสน่หส์ ะพานปา๋

ศูนยก์ ารคา้ แดนใต้”

ความเป็นมา

การคน้ พบเครอ่ื งมอื สมยั กอ่ นประวตั ศิ าสตรอ์ ยา่ ง “ขวานหนิ ”
ท่ีคาบสมุทรสทิงพระ ศูนย์กลางของอาณาจักรเซ้ียะโท้ หรือ
เซ็กโท ซึ่งเป็นแหล่งหน่ึงในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ที่ได้รับ
วัฒนธรรมอินเดียโดยตรงในช่วงอาณาจักรศรีวิชัย เป็นเวลา
ไมน่ อ้ ยกวา่ ๗ ศตวรรษ จากรอ่ งรอยทางดา้ นจติ รกรรม ศลิ ปกรรม
ประติมากรรม ตลอดจนงานสถาปัตยกรรม อันแสดงให้เห็นว่า
คาบสมุทรสทิงพระเป็นศูนย์กลางการปกครองดินแดน รอบ ๆ
ทะเลสาบสงขลาในสมัยน้ัน

10

11

หลังจากความเสื่อมลงของอาณาจักรศรีวิชัย
แตห่ นง่ึ ในเมอื งแหง่ คาบสมทุ รสทงิ พระ ทย่ี งั คงดำ� รงอยู่
คือ “สงิ ขระนคร”

พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ไดม้ ี
พระบรมราชวินิจฉัยไว้ว่า “สงขลา” เดิมช่ือสิงหนคร
(สงิ -หะ-นะ-คะ-ระ) แตช่ าวมลายไู มช่ อบใหเ้ สยี งสระอะ
อยู่ทา้ ย จึงเปล่ยี นเป็นอา คร้ันเมอื่ พดู ลิ้นรัวเรว็ จงึ เหลือ
แค่ สงิ -คะ-รา ออกเสยี งเปน็ ซงิ คะรา หรอื สงิ โครา และ
เพย้ี นเปน็ ซงิ กอรา

หนังสือประวัติศาสตร์ธรรมชาติและการเมือง
แห่งราชอาณาจักรสยาม ของนายกิโลลาส แซร์แวส
เรียกช่ือเมืองสงขลาว่า “เมืองสิงขร” ด้วยการ
สันนิษฐานว่าเพ้ียนมาจากชื่อ “สิงหลา” (สิง-หะ-ลา)
หรอื “สงิ ขร” นั่นเอง

จังหวัดสงขลา มีพื้นท่ีใหญ่เป็นอันดับสาม
ของภาคใต้ ถูกยกให้เป็นเมืองท่ีมีความพร้อม
ทุกองค์ประกอบของความสมบูรณ์แบบ ทั้งบริบทของ
การขับเคล่ือนทางด้านเศรษฐกิจ ด้านการคมนาคม
ขนส่ง ด้วยวิวัฒนาการท่ีทันสมัยและความเจริญ
กา้ วหนา้ ทางเทคโนโลยที น่ี ำ� มาพฒั นาตอ่ ยอดความเปน็
เมืองท่าเรือระหว่างประเทศ ที่มีกิตติศัพท์อันเลื่องลือ
โดง่ ดงั มาตง้ั แตส่ มยั กรงุ ศรอี ยธุ ยา อกี ทงั้ ความมหศั จรรย์
ของภมู ปิ ระเทศทถ่ี กู รงั สรรคโ์ ดยธรรมชาตอิ ยา่ งครบครนั
ราวกับถูกเนรมิตมาให้ชวนสัมผัสเสน่ห์วิถีชีวิตพ้ืนถ่ิน
ที่ผสมผสานมาจากความหลายหลากทางเช้ือชาติ
ศิลปะ การละเล่น วัฒนธรรมประเพณี ศาสนา และ
ความเช่อื ท่ามกลางบรรยากาศทีโ่ อบล้อมไปด้วย

“เขา ปา่ นา เล...และทะเลหมอก”

เกนิ กวา่ นนั้ คอื จงั หวดั สงขลาเปน็ ๑ ใน ๓ ของ
จังหวัดท่ีติดลุ่มน�้ำทะเลสาบซ่ึงเป็นทะเลแบบลากูน มี
ลักษณะเฉพาะแห่งเดียวของประเทศไทย และเป็น
หนึง่ เดยี วใน ๑๑๗ แห่งทัว่ โลก

ลกั ษณะทางกายภาพ

ที่ต้งั และอาณาเขต

จังหวัดสงขลาต้ังอยู่ฝั่งตะวันออกของภาคใต้ตอนล่าง ระหว่างละติจูดที่
๖ ๑๗’ – ๗ ๕๖’ องศาเหนอื ลองจจิ ดู ๑๐๐ ๐๑’ – ๑๐๑ ๐๖’ องศาตะวันออก
สูงจากระดับน�้ำทะเลปานกลาง ๔ เมตร อยู่ห่างจากเมืองหลวงกรุงเทพฯ
ตามเส้นทางรถไฟ ๙๔๗ กิโลเมตร และทางหลวงแผ่นดิน ๙๕๐ กโิ ลเมตร

มขี นาดพน้ื ทีเ่ ปน็ อันดบั ๒๗ ของประเทศ และใหญ่เป็นอนั ดบั ที่ ๓ ของภาคใต้
ซง่ึ มพี น้ื ท่ี ๗,๓๙๓.๘๘๙ ตารางกโิ ลเมตร (ประมาณ ๔,๖๒๑,๑๘๐ ไร)่ โดยมอี าณาเขต
ตดิ ต่อกับจงั หวัดใกล้เคียง ดงั น้ี

ทศิ เหนอื ตดิ ตอ่ กบั จงั หวัดนครศรธี รรมราช และจังหวัดพทั ลุง
ทิศตะวนั ออก ตดิ ตอ่ กับอา่ วไทย
ทิศใต้ ตดิ ตอ่ กับจงั หวัดยะลา จังหวัดปตั ตานี รฐั เคดาห์

และรัฐเปอร์ลิสของมาเลเซยี
ทศิ ตะวนั ตก ตดิ ต่อกบั จงั หวดั พัทลงุ และจังหวดั สตูล

12

13

ลักษณะภมู ิประเทศ จากการพัดผ่านของมรสุมท่ีมีแหล่งก�ำเนิดจากบริเวณ
แตกตา่ งกัน ส่งผลให้จังหวดั สงขลามี ๒ ฤดู ดว้ ยกัน
ทางตอนเหนอื เปน็ คาบสมทุ รแคบและยาวยน่ื ลงมาทางใต้
เรียกว่า คาบสมุทรสทิงพระ กับส่วนท่ีเป็นแผ่นดินรูปส่ีเหล่ียม • ฤดูร้อน เริ่มต้ังแต่กลางเดือนกุมภาพันธ์ถึงกลางเดือน
ผืนผ้าทางตอนใต้ ซึ่งมีสะพานติณสูลานนท์เชื่อมต่อแผ่นดิน พฤษภาคม ระยะนี้เป็นช่องว่างระหว่างฤดูมรสุมหลังจากส้ินฤดู
ทง้ั สองสว่ นใหส้ ะดวกในการเดนิ ทาง มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือหรือฤดูหนาวแล้ว อากาศจะเริ่มร้อน
ทศิ เหนือ พ้นื ที่สว่ นใหญเ่ ปน็ ที่ราบลุ่ม และมีอากาศร้อนจดั ท่ีสุดในเดอื นเมษายน
ทิศตะวันออก เป็นทรี่ าบริมทะเล
ทศิ ใตแ้ ละทศิ ตะวนั ตก เปน็ ภเู ขาและทร่ี าบสงู ซง่ึ เปน็ แหลง่ • ฤดูฝน แบ่งออกเปน็ ๒ ระยะ
กำ� เนดิ ตน้ นำ�้ ลำ� ธารทสี่ ำ� คัญ ๑. ระยะจากมรสมุ ตะวนั ตกเฉยี งใต้ กลางเดอื นพฤษภาคม
ถึงกลางเดือนตุลาคม ฝนเคล่ือนตัวมาจากด้านตะวันตก
ลกั ษณะทางภูมิอากาศ (ทะเลอันดามัน) ส่วนมากฝนตกในช่วงบ่ายถึงค�่ำ ปริมาณและ
การกระจายของฝนจะน้อยกว่าชว่ งมรสมุ ตะวันออกเฉียงเหนือ
จังหวัดสงขลาต้ังอยู่ในเขตอิทธิพลของมรสุมเขตร้อน ซึ่ง ๒. จากมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ กลางเดือนตุลาคม
พัดผ่านประจ�ำทกุ ปี คือ ถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ ฝนเคล่ือนตัวมาจากด้านตะวันออก
(อ่าวไทย) ฝนจะตกชกุ หนาแนน่
• มรสุมตะวันตกเฉียงใต้ เริ่มตั้งแต่กลางเดือนพฤษภาคม
ถงึ กลางเดือนตลุ าคม

• มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ เรมิ่ ตง้ั แต่กลางเดอื นตลุ าคม
ถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์

กว่าจะมาเปน็ ๑๖ อำ� เภอ

14

15

ทตี่ ั้งและอาณาเขต

หน่ึงในจังหวัดของภาคใต้ที่ถูกจัดระเบียบใหม่ หลังจาก
ประเทศไทยมีการเปล่ียนรปู แบบการ ปกครองส่วนภมู ิภาค ตง้ั แต่
ปี ๒๔๕๙ นนั่ คอื “จงั หวดั สงขลา” ซง่ึ ในอดตี จังหวัดสงขลาเคยมี
๙ อ�ำเภอ ๑๐ อำ� เภอ ๑๒ อ�ำเภอ และ ๑๓ อ�ำเภอ อยา่ งท่ีหลายคน
เคยทราบ จวบจนปัจจุบันนี้ จังหวัดสงขลาได้มีถึง ๑๖ อ�ำเภอ
ด้วยกัน โดยการแบ่งตามยุคท่ีเร่ิมก่อตั้ง และยุคที่มีการยกระดับ
จากกง่ิ อ�ำเภอ สามารถแบง่ ไดต้ ามน้ี

ยคุ ทีเ่ ร่ิมก่อตัง้ จงั หวัด

• อ�ำเภอเมอื งสงขลา
• อำ� เภอหาดใหญ่ (อำ� เภอเหนอื ) กอ่ ตงั้ เมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๔๔๗
มีการเปลีย่ นช่อื อ�ำเภอเปน็ หาดใหญ่ ในปี พ.ศ. ๒๔๖๐
• อ�ำเภอสทิงพระ (ปละท่า) มีพื้นท่ีครอบคลุมถึงอ�ำเภอ
ระโนดขน้ึ กับพทั ลุง ในปี พ.ศ. ๒๔๖๗ ตอ่ มาเปล่ียนเปน็ กิ่งอำ� เภอ
จะท้ิงพระ ในปี พ.ศ. ๒๔๙๐ ได้มีการยกระดับเป็นอ�ำเภอ และ
เปลี่ยนชื่อเปน็ อ�ำเภอสทิงพระ ในปี พ.ศ. ๒๕๐๔
• อำ� เภอระโนด เป็นกงิ่ อ�ำเภอตั้งแตป่ ี พ.ศ. ๒๔๖๖ ต่อมา
มกี ารยกระดับเป็นอำ� เภอในปี พ.ศ. ๒๔๖๗
• อำ� เภอจะนะ (อ�ำเภอบา้ นนา) ยกระดับเป็นอำ� เภอเมือ่ ปี
พ.ศ. ๒๔๕๗
• อ�ำเภอนาทวี เป็นก่ิงอ�ำเภอตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๕๗
มีการยกระดบั เป็นอำ� เภอ ในปี พ.ศ. ๒๕๐๐
• อ�ำเภอสะบ้าย้อย (บาโหย) เป็นกิ่งอ�ำเภอเมื่อปี
พ.ศ. ๒๔๖๗ เปลย่ี นชอ่ื เปน็ กง่ิ อำ� เภอสะบา้ ยอ้ ย ในปี พ.ศ. ๒๔๘๕
และมกี ารยกระดับเป็นอำ� เภอ ในปี พ.ศ. ๒๔๙๙
• อำ� เภอเทพา เปน็ อำ� เภอตงั้ แตป่ ี พ.ศ. ๒๔๔๔ ครนั้ สมยั
รัชกาลท่ี ๕ มีการย้ายท่ีต้ังจากบ้านพระพุทธมาอยู่ที่ปัจจุบัน
ในปี พ.ศ. ๒๔๗๕
อา้ งองิ : ส�ำนกั งานคณะกรรมการการเลือกตั้งประจ�ำจังหวัดสงขลา
: https://news.gimyong.com/article/5103

16

PDSorisontvrgiinkchct elina 17

• อ�ำเภอรัตภูมิ ในอดีตอยู่พื้นท่ีเขตอ�ำเภอปากพะยูน
จังหวดั พทั ลุง กอ่ ตั้งเมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๔๓๕ โดยใชช้ ือ่ อ�ำเภอรฐั ภูมี
ตอ่ มายา้ ยมาขึ้นกบั จงั หวดั สงขลา ได้มกี ารเปลยี่ นชื่อเปน็ อำ� เภอ
ก�ำแพงเพชร และเปลย่ี นเป็นอำ� เภอรตั ตภมู ิ ในปี พ.ศ. ๒๔๘๐
มาเป็นอ�ำเภอรัตภูมิ ในปี พ.ศ. ๒๕๐๔ จนถึงปัจจุบัน

• อำ� เภอสะเดา ก่อต้ังในปี พ.ศ. ๒๔๖๐ ซึ่งแยกมาจาก
อำ� เภอเหนือ (อำ� เภอหาดใหญ)่

ยุคที่มีการยกระดบั จากกิง่ อ�ำเภอ

• อ�ำเภอกระแสสินธุ์ แยกมาจากอ�ำเภอระโนด
เป็นกิ่งอำ� เภอกระแสสินธุ์ ในปี พ.ศ. ๒๕๒๑ ยกระดบั เป็นอำ� เภอ
ในปี พ.ศ. ๒๕๓๗

• อ�ำเภอนาหม่อม แยกจากอ�ำเภอหาดใหญ่มาเป็น
ก่ิงอ�ำเภอนาหม่อม ในปี พ.ศ. ๒๕๒๔ ยกระดับเป็นอ�ำเภอ
นาหมอ่ ม ในปี พ.ศ. ๒๕๓๗

• อำ� เภอควนเนียง แยกมาจากอำ� เภอรตั ภูมเิ ป็นกง่ิ อ�ำเภอ
ควนเนียง ในปี พ.ศ. ๒๕๒๘ ยกระดับเป็นอ�ำเภอควนเนียง
ในปี พ.ศ. ๒๕๓๓

• อ�ำเภอบางกล่�ำ แยกมาจากอ�ำเภอหาดใหญ่เป็น
กงิ่ อ�ำเภอบางกล�ำ่ ในปี พ.ศ. ๒๕๒๙ ยกระดับเปน็ อ�ำเภอบางกล�ำ่
ในปี พ.ศ. ๒๕๓๘

• อ�ำเภอสิงหนคร แยกมาจากอ�ำเภอเมืองสงขลา
เป็นก่ิงอ�ำเภอสิงหนคร ในปี พ.ศ. ๒๕๓๑ ยกระดับเป็นอ�ำเภอ
สงิ หนคร ในปี พ.ศ. ๒๕๓๔

• อ�ำเภอคลองหอยโข่ง แยกมาจากอ�ำเภอหาดใหญ่
เปน็ กง่ิ อำ� เภอคลองหอยโขง่ ในปี พ.ศ. ๒๕๓๕ ยกระดบั เปน็ อำ� เภอ
คลองหอยโขง่ ในปี พ.ศ. ๒๕๔๐

อบจ.สงขลา มกี ารแบง่ กลมุ่ พฒั นาตามศกั ยภาพของแตล่ ะ
พนื้ ทีเ่ ป็น ๔ กล่มุ ด้วย ๑๐ นโยบายการพฒั นาอย่างเต็มศักยภาพ
ที่มีอยู่ด้วยการวางแผนอย่างเป็นระบบ โดยแบ่งกลุ่มพัฒนา
ตามศกั ยภาพของแตล่ ะพ้นื ท่ี ดังน้ี

กลุ่มท่ี ๑ เขตชายแดนประเทศเพื่อนบ้าน ประกอบด้วย
อำ� เภอสะเดา อ�ำเภอนาทวี และอ�ำเภอสะบา้ ยอ้ ย

กลมุ่ ท่ี ๒ พน้ื ทใี่ จกลาง ประกอบดว้ ยอำ� เภอบางกลำ�่ อำ� เภอ
หาดใหญ่ อ�ำเภอคลองหอยโข่ง และอ�ำเภอเมอื งสงขลา

กลมุ่ ท่ี ๓ พืน้ ท่ีรอบทะเลสาบสงขลา ประกอบดว้ ยอ�ำเภอ
สงิ หนคร อำ� เภอสทงิ พระ อำ� เภอระโนด อำ� เภอกระแสสนิ ธ์ุ อำ� เภอ
ควนเนียง และอำ� เภอรตั ภูมิ

กลุ่มที่ ๔ พื้นท่ีพลังงานท่าเรือน�้ำลึก และอุตสาหกรรม
ประกอบดว้ ยอำ� เภอจะนะ อ�ำเภอนาหม่อม และอำ� เภอเทพา

ระยะทางแตล่ ะอำ� เภอ ระยะทาง (ก.ม.)
๒๖
ตน้ ทาง ปลายทาง ๒๖
เมอื งสงขลา หาดใหญ ่ ๓๔
สงิ หนคร ๓๖
นาหม่อม ๓๗
สทิงพระ ๔๓
จะนะ ๔๖
คลองหอยโขง่ ๕๒
บางกล่�ำ ๖๐
นาทวี ๗๐
รตั ภูมิ ๗๒
สะเดา ๗๓
ควนเนียง ๗๓
ระโนด ๗๔
เทพา ๑๐๔
กระแสสนิ ธ ์ุ
สะบ้าย้อย

18

19

หนทางสู่...
เมือง ๒ เล... ๓ นำ�้

การเดินทาง

รถยนต์ : จากกรุงเทพฯ ไปตามทางหลวงหมายเลข ๔ ผ่าน
ประจวบคีรีขันธ์-ชุมพร-สุราษฎร์ธานี-นครศรีธรรมราช-ตรัง-พัทลุง-สงขลา
รวมระยะทาง ๙๕๐ กโิ ลเมตร

รถโดยสาร : บริษัท ขนส่ง จ�ำกัด มีรถโดยสารประจ�ำทาง
กรุงเทพฯ-หาดใหญ่ และกรุงเทพฯ-สงขลา บริการทุกวัน ใช้เวลาเดินทาง
ประมาณ ๑๓ ชว่ั โมง

สอบถามเพมิ่ เตมิ ตดิ ตอ่ ขนสง่ สายใต้
• โทร. ๐ ๒๔๓๕ ๑๑๙๙-๒๐๐ (ปรบั อากาศ)
• โทร. ๐ ๒๔๓๔ ๕๕๕๗-๘ (รถธรรมดา)
• www.transport.co.th

หาดใหญ่ ติดตอ่ บรษิ ทั ขนสง่ จ�ำกัด
• โทร. ๐ ๗๔๒๓ ๒๗๘๙, ๐ ๗๔๒๓ ๒๔๐๔
• บริษัท ปิยะทวั ร์ จำ� กดั โทร. ๐ ๗๔๔๒ ๘๙๗๒
• บริษทั ไทยเดินรถ จ�ำกดั โทร. ๐ ๗๔๔๒ ๙๕๒๕

รถไฟ : การรถไฟแหง่ ประเทศไทย
• เปิดบรกิ ารเดินรถระหวา่ ง กรุงเทพฯ-หาดใหญ่ ทกุ วนั
ท้งั รถดว่ นและรถเร็ว สอบถามรายละเอยี ดได้ที่

หนว่ ยบริการเดนิ ทาง
• โทร. ๑๖๙๐, ๐ ๒๒๒๓ ๗๐๑๐, ๐ ๒๒๒๓ ๗๐๒๐
• www.railway.co.th

สถานีรถไฟหาดใหญ่
• โทร. ๐ ๗๔๒๔ ๓๗๐๕, ๐ ๗๔๒๓ ๘๐๐๕

เคร่ืองบิน : มบี ริการเครื่องบนิ โดยสาร กรงุ เทพฯ-หาดใหญ่ ทุกวัน
• การบนิ ไทย ตดิ ตอ่ สอบถามรายละเอียดได้ที่
โทร. ๐๒-๓๕๖-๑๑๑๑ หรอื www.thaiairways.com
• แอร์เอเซยี ตดิ ตอ่ สอบถามรายละเอยี ดไดท้ ่ี
โทร. ๐๒-๕๑๕-๙๙๙๙ หรือ www.airasia.com
• ไทยไลออ้ นแอร์ ติดต่อสอบถามรายละเอียดได้ท่ี
โทร. ๐๒-๕๒๙-๙๙๙๙ หรือ www.lionairthai.com
• นกแอร์ ติดตอ่ สอบถามรายละเอยี ดได้ที่
โทร. ๑๓๑๘ หรอื www.nokair.com

Story
เรื่องเลา่ ...เจ้าบา้ น
just open your heart like a beautiful charm which
is full of civilization of the lake basin to the destination
“City... World Heritage”
เพยี งเปดิ ใจสมั ผสั ดงั่ ตอ้ งมนตเ์ สนห่ อ์ นั งดงาม ทเี่ ปย่ี มดว้ ย
อารยธรรมแหง่ ลมุ่ น�้ำทะเลสาบ
สจู่ ดุ มงุ่ หวัง คอื “เมือง...มรดกโลก”

20

21

Story เรอ่ื งเล่า...เจา้ บา้ น

22

23

ความมงุ่ หวงั ทไี่ มไ่ กลเกนิ จรงิ สำ� หรบั อบจ.สงขลา คู่มอื การทอ่ งเท่ยี วจงั หวดั สงขลาเลม่ น้ี จดั ทำ� ขึน้
กับการกลับมาเป็นศูนย์กลางการท่องเท่ียวหลัก และ ภายใต้แนวคิดที่อยากน�ำเสนอจังหวัดสงขลาในมิติ
การคมนาคมของภาคใต้ตอนล่าง ที่มีโครงข่ายคมนาคม เชิงภูมิศาสตร์ ความโดดเด่นเพียงหนึ่งเดียวในประเทศ
เช่อื มโยงการเดนิ ทางท่องเท่ียวท้ังทางรถยนต์ ทางรถไฟ น่ันคืออัตลักษณ์ความเปน็ เมือง ๒ เล...๓ นำ้� ทเ่ี ป่ยี มดว้ ย
ทางเรือ และทางอากาศ อีกทั้งมีทางหลวงแผ่นดินสาย อารยธรรมแหง่ ลมุ่ นำ�้ ทะเลสาบ...อนั งดงาม ดง่ั การขนานนามวา่
หลัก และทางหลวงชนบทเช่ือมโยงการเดินทางระหว่าง “เมืองใหญ่สองทะเล” นั่นเป็นเพราะตัวเมืองสงขลา
อำ� เภอทัง้ ๑๖ อ�ำเภอ ท่ถี ูกจดั สรรใหเ้ ปน็ “๑๖ เส้นทาง ท่ีถูกขนาบด้วยทะเลทั้งสองฝั่ง ซ่ึงมีท้ังฝั่งทะเลอ่าวไทย
การทอ่ งเที่ยวทม่ี ศี กั ยภาพ” ภายในพืน้ ทีจ่ ังหวดั สงขลา และฝ่ังลุ่มน้ำ� ทะเลสาบสงขลา
จังหวดั ใกล้เคียง และประเทศเพือ่ นบา้ น
มากกว่าการอวดโฉมภาพความงดงามทั้ง
การเดนิ เกมรกุ ในโครงการ “แหลง่ เทีย่ วจงั หวัด ๑๖ อ�ำเภอแล้ว ยังเป็นมิตรภาพร่วมเดินทางท่ีดีกับ
สงขลา (๑ อ�ำเภอ ๑ แหล่งท่องเที่ยว)” เป็นการขับ นกั ทอ่ งเทยี่ ว และประชาชนทม่ี คี วามสนใจอยากมาชนื่ ชม
เคล่ือนยุทธศาสตร์ด้านการท่องเท่ียวจากพ้ืนฐาน มหานครท่ีชวนสัมผัสท้ัง (รูป) ปั้นประติมากรรม (รส)
โครงสร้างของความเป็นเมืองการค้าที่ส�ำคัญมาแต่สมัย ความอร่อยของอาหารทะเล (กลิ่น) ไอธรรมชาติอย่าง
โบราณ ปรากฏโบราณสถาน โบราณวัตถุ อนั เปน็ มรดก เขา ป่า นา เล และทะเลหมอก เรียกไดว้ า่ มีครบจบใน
ทางวัฒนธรรม ด่ังขุมทรัพย์อารยธรรมแห่งลุ่มน�้ำ จงั หวดั เดยี ว อกี ทง้ั (เสยี ง) นกเขาชวาจะนะ อตุ สาหกรรม
ทะเลสาบสงขลา ของสังคมยุคบรรพกาลท่ีตกทอดมาสู่ หลายพันล้านท่ีเกิดจากการสรรค์สร้างจากประชาชน
สังคมคนยุคปจั จบุ นั ให้ไดศ้ กึ ษา สบื สาน และอนรุ กั ษ์ให้ ในพ้ืนท่ี
คงไว้ซงึ่ อัตลักษณ์ความเปน็ สงั คมพหวุ ัฒนธรรม
เปน็ การเปรยี บเปรยทมี่ งุ่ หมายใหท้ กุ ทา่ นทย่ี งั ไม่
The beautiful mantra of Songkhla เคยมโี อกาสมาเยอื นไดเ้ หน็ ภาพใกลเ้ คยี งทสี่ ดุ ดว้ ยนยิ าม
“สงขลา” มนต์เสน่หอ์ นั งดงาม ท่ีตกผลึกจากความรู้สึกของผู้เป็นเจ้าถิ่น การันตีในนาม
แห่งเมือง ๒ เล...๓ น�้ำ เจา้ บ้าน เพราะทแี่ หง่ น้ี คอื บ้านเกดิ ของนายกเอง

ไพเจน มากสวุ รรณ์
นายก อบจ.สงขลา

Vision

วสิ ยั ทศั น์

เมอื งตน้ แบบ การพัฒนาดา้ นนวตั กรรม
การบริการสาธารณะท่ียงั่ ยนื
ด้วยการรวมพลัง รว่ มสร้างสขุ

24

25

Mission

พันธกิจ

๑. พัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐาน ระบบโลจิสติกสแ์ ละการผงั เมอื ง
๒. พัฒนาจังหวัดสงขลาให้เป็นเมืองแห่งนวัตกรรมโดยจัดการศึกษาท่ีเน้นการใช้

เทคโนโลยี ภาษาตา่ งประเทศ กีฬา ดนตรี และเทคโนโลยกี ารเกษตรตามหลกั
ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
๓. พฒั นาคุณภาพชีวิตที่ดขี องประชาชนให้เปน็ เมอื งน่าอยู่สงั คมเปน็ สขุ
๔. ส่งเสริม สนับสนุน การท่องเท่ียวอย่างมีคุณภาพและยั่งยืนและการกีฬาท่ีให้
ได้มาตรฐานสอู่ าชพี
๕. ส่งเสริม สนับสนนุ เศรษฐกิจ การสรา้ งงาน สร้างรายได้ พฒั นาเมอื งชายแดน
และพ้ืนทเี่ ศรษฐกจิ พเิ ศษ
๖. ส่งเสริม สนับสนนุ การอนุรกั ษพ์ ลังงาน และทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดลอ้ มอยา่ งย่ังยนื
๗. ส่งเสริม สนับสนุน กิจกรรมด้านศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม จารีตประเพณี
และภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ
๘. ส่งเสริม สนับสนุนการเมืองการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมี
พระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ ประมขุ และการมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการพฒั นา
บริหารจัดการ บ้านเมอื งที่ดี

Development Strategy

ยุทธศาสตร์การพัฒนา

ยทุ ธศาสตรท์ ่ี ๑ การพฒั นาระบบโครงสรา้ งพื้นฐาน
ยุทธศาสตร์ที่ ๒ การพฒั นาจงั หวดั สงขลาใหเ้ ปน็ เมอื งแหง่ การเรียนรู้
ยุทธศาสตร์ที่ ๓ การพัฒนาคุณภาพชวี ติ
ยุทธศาสตร์ที่ ๔ การส่งเสรมิ การท่องเทยี่ วและการกีฬา
ยทุ ธศาสตร์ท่ี ๕ การส่งเสรมิ อาชีพ
ยุทธศาสตร์ท่ี ๖ ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดลอ้ ม
ยทุ ธศาสตร์ท่ี ๗ การสง่ เสริมศาสนา ศลิ ปวฒั นธรรม จารตี ประเพณแี ละภูมปิ ญั ญาท้องถ่นิ
ยทุ ธศาสตร์ท่ี ๘ การบริหารจัดการ

THE BEA

OF S

26

AMUTAINFUTLRA27

“สงขลา”

SONGKHLAมนตเ์สนห่ ์อันงดงาม
แห่งเมอื ง ๒ เล...๓ น้ำ�

Things to know

สงขลา…นา่ รู้

สาระน่ารเู้ กยี่ วกบั จงั หวดั สงขลา

ชอื่ ไทย : จงั หวัดสงขลา
ชอื่ อังกฤษ : Songkhla
อกั ษรย่อ : สข.
ภาค : ภาคใต้
เน้อื ท ่ี : ๗,๓๙๔ ตารางกิโลเมตร

จังหวดั ท่ีอย่ตู ดิ กนั

– ทิศเหนอื ตดิ กับจังหวัดนครศรธี รรมราช และจังหวดั พทั ลงุ
– ทศิ ตะวนั ออก ตดิ ต่ออา่ วไทย
– ทิศใต้ ติดกับจังหวดั ยะลา จงั หวดั ปตั ตานี และประเทศมาเลเซยี
– ทิศตะวันตก ติดกับจังหวัดพัทลุง และจงั หวัดสตูล

คำ� ขวัญประจ�ำจงั หวัด

นกน�้ำเพลินตา สมหิ ลาเพลนิ ใจ เมืองใหญส่ องทะเล เสนห่ ส์ ะพานป๋า
ศูนย์การค้าแดนใต้

ตราสัญลักษณจ์ งั หวดั สงขลา : รูปหอยสังขบ์ นพานแว่นฟา้

ยังไมม่ หี ลักฐานของความหมายท่แี น่ชดั แตบ่ างความเช่อื สบื ตอ่ มาวา่
เดิมเคยเป็นตรากระดุมเส้ือฉลองพระองค์ของกรมหลวงสงขลานครินทร์
สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรมพระบรมราชชนก ซึ่งต่อมา
กรมศลิ ปากรออกแบบตราสงั ขใ์ ชเ้ ปน็ เครอื่ งหมายตราสญั ลกั ษณจ์ งั หวดั สงขลา

ตน้ ไม้ประจำ� จงั หวดั : ต้นสะเดาเทียม
ดอกไมป้ ระจำ� จงั หวัด : ดอกเฟ่ืองฟา้

28

29

ตน้ สะเดาเทียมยกั ษ์ อำ� เภอนาทวี จงั หวดั สงขลา

30

31

ขบั เคลือ่ นเศรษฐกจิ พอเพียง

sufficiency economy

๑.อ�ำเภอเมอื งสงขลา

มInรดhกeแrหit่งaคnวาcมeดงีoาfมvirtue

วิถชี ีวิตล่มุ น้�ำเลสาบสงขลา

ค�ำขวัญอำ� เภอเมอื งสงขลา

เมอื งใหญต่ ระการตา งามสงา่ สะพานตณิ ทกั ษณิ คดสี ถาน ตำ� นานรฐั บรุ ษุ
สูงสดุ เขาตังกวน เสนห่ ล์ ้วนผา้ เกาะยอ
32

33

คPวrาidมภeมู oิใจfขSอoงคnนgสkงhขlลaา people

รัฐบุรษุ ของประเทศไทย
ความภูมใิ จของคนสงขลา
สร้างสะพานติณ…
เปน็ นักพัฒนา

สอนเสมอว่า...ตอ้ งตอบแทนคุณ

ทุกพื้นที่ในจังหวัดสงขลาล้วนมีเร่ืองราว
มากมายทแ่ี สดงถงึ ความงดงาม ยง่ิ ใหญ่ เกา่ แก่ และ
น่าจดจำ� หนึง่ ในหลายพน้ื ท่เี หลา่ นัน้ คือ เรือ่ งราว
อนั นา่ ประทบั ใจทเ่ี กดิ ขน้ึ ในพน้ื ทเี่ ขตอำ� เภอเมอื งสงขลา
ไม่ว่าจะเป็น สุดยอดสนามกีฬาที่ยิ่งใหญ่อย่าง
“สนามตณิ สลู านนท”์ สามารถรองรบั ผเู้ ขา้ ชมไดถ้ งึ
๔๕,๐๐๐ คน ซึง่ เคย ถกู บนั ทึกไว้ในประวัตศิ าสตร์
วงการฟตุ บอลไทยวา่ มสี ถติ ผิ ชู้ มสงู สดุ เกนิ ๓๕,๐๐๐
คน ในศึกฟตุ บอลดิวชิ น่ั ๑ ระหวา่ งววั ชน ยูไนเตด็
พบกับ บุรรี ัมย์ เอฟซี เม่อื วันที่ ๗ สิงหาคม ๒๕๕๔
เรียกได้ว่าเป็นสถิติสูงสุดในประเทศไทย อีกท้ัง
ยังมีสุดยอดผลงานท่ีนอกจากเป็นการยกระดับ
การเดินทาง และการคมนาคมขนส่งของคนสงขลา
แล้ว หากแต่ยังเป็นอีกหนึ่งความภาคภูมิใจของ
กรมทางหลวง นั่นคือ “สะพานติณสูลานนท์”
สะพานคอนกรตี ทย่ี าวทสี่ ดุ ในประเทศไทย ทม่ี คี วาม
ยาวถงึ ๒,๖๔๐ เมตร สรา้ งเสรจ็ เมอื่ วนั ท่ี ๙ ธนั วาคม
๒๕๒๗

แนน่ อนทส่ี ดุ วา่ สงิ่ เหลา่ นอ้ี าจยงั ไมเ่ กดิ ขน้ึ
หากเราไมม่ รี ฐั บุรษุ ท่านน้ี

พลเอกเปรม ตณิ สลู านนท์
อดตี นายกรฐั มนตรี และประธานองคมนตรี

คPวrาidมภeูมoิใจfขSอoงคnนgสkงhขlลaา people

พลเอกเปรม ตณิ สลู านนท์ เกดิ เมอ่ื วนั
ที่ ๒๖ สิงหาคม ๒๔๖๓ ที่ ต�ำบลบ่อยาง
อำ� เภอเมอื งสงขลา จงั หวดั สงขลา เปน็ บตุ รชาย
คนรองสุดท้องจากจ�ำนวน ๘ คน ของ
ร อ ง อ� ำ ม า ต ย ์ โ ท ห ล ว ง วิ นิ จ ทั ณ ฑ ก ร ร ม
(บึ้ง ติณสูลานนท์) ต้นตระกูลติณสูลานนท์
กับนางวนิ ิจทัณฑกรรม (ออด ติณสูลานนท์)

“ติณสูลานนท์” เป็นนามสกุล
ที่ได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จ
พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันท่ี ๑๔
มิถุนายน ๒๔๖๒ ในส่วนของช่ือเปรมนั้น
ถกู ตง้ั โดยพระรตั นธชั มนุ ี (แบน คณฐฺ าภรโณ)

พลเอกเปรม ตณิ สลู านนท์ สำ� เรจ็ การศกึ ษาจากโรงเรยี นมหาวชริ าวธุ จงั หวดั สงขลา และโรงเรยี นสวนกหุ ลาบวทิ ยาลยั
เม่ือปี ๒๔๘๐ จากน้ันเข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนเทคนิคทหารบก (โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า) รุ่นที่ ๕ สังกัด
เหลา่ ทหารม้า หลงั จากจบการศกึ ษาในปี ๒๔๘๔ ไดเ้ ข้าร่วมรบในสงครามอินโดจีนระหวา่ งไทยกับฝร่งั เศส ทีป่ อยเปต
ประเทศกมั พชู า ตอ่ มาไดเ้ ขา้ สงั กดั กองทพั พายพั ภายใตก้ ารบงั คบั บญั ชาของหลวงเสรเี รงิ ฤทธิ์ (จรญู รตั นกลุ เสรเี รงิ ฤทธ)์ิ
ไดร้ ว่ มทำ� การรบในสงครามโลกครั้งที่ ๒ ในระหว่างปี ๒๔๘๕ – ๒๔๘๘ ทเี่ ชยี งตุง ประเทศพม่า

เรยี กได้ว่าเป็นบุคคลท่มี ีความเดด็ ขาด มคี วามซือ่ สตั ย์สุจริต ตลอดระยะเวลาในการใชช้ วี ิตคงไว้ซึ่งความมุ่งม่นั
ในการท�ำความดี โดยมองผลประโยชน์ของประเทศชาติเป็นหลัก อีกทั้งแสดงออกอย่างชัดเจนถึงความจงรักภักดี
ในสถาบันพระมหากษตั รยิ ์

34

35

“เกดิ มาตอ้ ง
ตอบแทน
คุณแผน่ ดนิ ”

อ�ำเภอเมืองสงขลา
เรียกได้ว่าเป็นเมืองท่าอันเก่าแก่ท่ีส�ำคัญเม่ือคร้ังอดีตในสมัย
อยธุ ยา ทง้ั ในบทบาทการคา้ ขายรว่ มกบั นานาประเทศ ตลอดจนบทบาท
ในเชงิ ดา้ นการรบ ดว้ ยมหี นา้ ทค่ี อยสกดั กน้ั กองทพั ผรู้ กุ รานจากฝง่ั แหลม
มลายู ตามประวตั ิศาสตร์มกี ารระบุไวเ้ ก่ียวกับการย้ายเมอื งถงึ สองคร้งั
สองครา กอ่ นจะมาสนิ้ สดุ ทีเ่ ขตพน้ื ทีต่ �ำบลบอ่ ยางในปจั จบุ นั
อำ� เภอเมอื งสงขลาไดผ้ า่ นมรสมุ เรอ่ื งราวมาอยา่ งมากมายในหว้ งเวลา
อนั ยาวนาน บ้างก็เชื่อวา่ อาจมกี ่อนพทุ ธศตวรรษท่ี ๒๒ แต่ทวา่ บางส่วน
กส็ นั นษิ ฐานว่าอาจอยู่ในชว่ งพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๗ – ๑๘
ท่ตี งั้ และอาณาเขต
การแบ่งเขตการปกครอง
อ�ำเภอเมืองสงขลามีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครอง อำ� เภอเมอื งสงขลาแบง่ พนื้ ทก่ี ารปกครองออกเปน็ ๖ ตำ� บล
ข้างเคยี งดงั ต่อไปนี้
ทิศเหนือ ติดตอ่ กับอ�ำเภอสิงหนคร ๑. ต�ำบลบอ่ ยาง
๒. ต�ำบลเขารูปช้าง
ทิศตะวนั ออก ตดิ ตอ่ กบั อ่าวไทย ๓. ต�ำบลเกาะแต้ว
ทศิ ใต้ ติดต่อกบั อ�ำเภอจะนะ อ�ำเภอนาหม่อม
และอ�ำเภอหาดใหญ่ ๔. ตำ� บลพะวง
๕. ต�ำบลทุ่งหวงั
ทิศตะวันตก ตดิ ตอ่ กบั อ�ำเภอหาดใหญ่ และอ�ำเภอบางกล่�ำ ๖. ต�ำบลเกาะยอ

36

37

การปกครองสว่ นท้องถิน่

ท้องท่ีอ�ำเภอเมืองสงขลาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ๖
แห่ง ไดแ้ ก่

๑. เทศบาลนครสงขลาครอบคลมุ พ้นื ท่ตี ำ� บลบอ่ ยางทงั้ ตำ� บล
๒. เทศบาลเมืองเขารปู ชา้ งครอบคลมุ พน้ื ท่ตี �ำบลเขารปู ช้างท้ังต�ำบล
๓. เทศบาลต�ำบลพะวงครอบคลุมพ้ืนท่ีตำ� บลพะวงท้งั ตำ� บล
๔. เทศบาลตำ� บลเกาะแตว้ ครอบคลุมพ้นื ที่ตำ� บลเกาะแตว้ ทง้ั ตำ� บล
๕. องค์การบริหารส่วนต�ำบลทุ่งหวัง ครอบคลุมพ้ืนที่ต�ำบลทุ่งหวัง

ทั้งตำ� บล
๖. องค์การบริหารส่วนต�ำบลเกาะยอ ครอบคลุมพ้ืนที่ต�ำบลเกาะยอ

ทง้ั ตำ� บล

Recommended attractions

แหลง่ ทอ่ งเท่ียวแนะนำ�

ศาลเจา้ พอ่ หลกั เมอื งสงขลา

สมัยโบราณมีความเชื่อเรื่องสิ่งศักด์ิสิทธิ์
คบู่ า้ นคเู่ มอื ง โดยใหม้ พี ธิ กี ารลงเสาเอกในการสรา้ ง
อาคารและเมือง ซึ่งก่อนจะสร้างน้ันต้องท�ำพิธียก
เสาหลกั เมอื งในทอี่ นั เปน็ ชยั ภมู สิ ำ� คญั ใหเ้ ปน็ ทสี่ ถติ
ของเทพผู้รักษาหลักเมอื ง (เจา้ พอ่ หลักเมือง) และ
ส่ิงศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งจะปกป้องคุ้มครอง เป็นสิริมงคล
ท�ำให้บ้านเมอื งมคี วามร่มเย็นเปน็ สุข

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสงขลาถือเป็นโบราณ
สถานส�ำคัญท่ีคนสงขลาให้ความเคารพสักการะ
ลักษณะเป็นศาลเจ้าแบบเก๋งจีน มีการฝังหลักชัย
เมืองสงขลาด้วยหลักไม้ชัยพฤกษ์ ที่มีความเป็นมา
มากกว่า ๑๘๐ ปี โดยได้รับการโปรดเกล้าฯ จาก
พระบาทสมเดจ็ พระนง่ั เกล้าเจ้าอยู่หัว

ทุกปีมีการจัดงานสมโภชเจ้าพ่อหลักเมือง
สงขลา ให้ได้มาร่วมสักการะ เป็นการสืบทอด
พิธีกรรมงานประเพณีของคนไทยเช้ือสายจีน
ภายในงานมีการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น
พิธียกเสาโกเต้ง พิธีเชิญองค์พระประทับเก้ียว
พธิ แี หพ่ ระรอบเมอื ง พธิ เี วยี นเทยี นสะเดาะเคราะห์
พิธีเซ่นไหว้ในวันประสูติเจ้าพ่อหลักเมือง รวมถึง
การแสดงโชวม์ งั กร เชิดสงิ โต และการแสดงงิว้

38

One place to travel all day 39

เช้าค�ำ่ ...ยำ�่ ถนนนางงาม ย่านเมอื งเก่าสงขลา

ยาวนานมากว่า ๒๐๐ ปีแล้ว
ส�ำหรับเสน่ห์อันน่าหลงใหลในความเป็น
แบบอยา่ งทส่ี มบรู ณข์ องลกั ษณะสถาปตั ยกรรม
การก่อสร้างอาคารบ้านเรือน ในรูปแบบ
ผสมผสานศาสตร์แห่งเชิงช่างโบราณ
อันหลอมรวมไว้ซึ่งวัฒนธรรมทั้ง ๔ ไม่ว่า
จะเป็นไทย จีน มุสลิม รวมถึงตะวันตก
นับเป็นสุดยอดการบูรณาการอันเกิดจาก
การแลกเปล่ียนทางด้านความเชื่อ วิถีชีวิต
และวัฒนธรรมกับชาวต่างชาติ จนน�ำมาสู่
ผลงานทางด้านสถาปัตยกรรมที่สุดแสนจะ
งดงาม ทง้ั สถาปตั ยกรรมจนี สถาปตั ยกรรม
ชิโนยูโรเปียน สถาปัตยกรรมผสม จนถึง
สถาปัตยกรรมร่วมสมัย

ตลอดระยะช่องทางเดินถนนสาย
นา่ รกั ๆ ทีไ่ ม่ได้ยาวไปเกนิ กว่า ๑ กโิ ลเมตร
แต่ทว่ากลับท�ำให้ผู้มาเยือนสามารถสัมผัส
ได้ถงึ ความล�้ำค่า ชวนอบอวลด้วยกลิ่นอาย
ความเกา่ แกท่ ป่ี รม่ิ ลน้ ซง่ึ คณุ ภาพอนั มคี ณุ คา่
อยา่ งย่ังยนื เหนอื กาลเวลา

a beach with a story

หาดสวรรค์ รงั สรรค์ดังนิยาย

“ในวันดีคืนดี นางเงือกจะมาน่ังหวีผมบนชายหาดด้วย
หวีทองค�ำ กระท่ังวันหนึ่งมีชายชาวประมงเดินผ่านมา ท�ำให้
นางเงอื กตกใจ รบี หนลี งทะเลไปโดยลมื หวที องคำ� ไว้ ชาวประมง
เห็นดังน้ัน ก็เก็บหวีทองค�ำไว้ และเฝ้าคอยนางเงือกที่หาดนั้น
เสมอ แตน่ างเงือกกไ็ ม่เคยปรากฏ กายให้เหน็ อีกเลย”

นยิ ายปรัมปราของไทยโบราณ เรื่องนางเงอื กทอง
โดยขุนวิจติ รมาตรา (สงา่ กาญจนาคพนั ธ์)
นิยายปรัมปราไทยไดก้ ล่าวถงึ “นางเงือกทอง” หมายถงึ
อมนษุ ยช์ นดิ หนงึ่ มลี กั ษณะ รปู รา่ งครง่ึ ทอ่ นบนเปน็ มนษุ ย์ ครง่ึ ทอ่ น
ลา่ งเปน็ ปลา เพศชายเรียกวา่ เงอื ก ส่วนเพศหญิงเรยี กวา่ นางเงือก
นนั่ เอง
ในความเช่ือของคนสมยั ก่อนทเี่ ลา่ ต่อกันมาให้ลกู หลานฟงั
คร้ันเมื่อหนุ่มชายจากเมืองอ่ืนใดใคร่หมายเป็นเขยคนสงขลา
ให้มาอธิษฐานขอพรด้วยการลูบคล�ำตรงอกนางเงือกทอง แล้วจัก
สมดังใจหมาย
นางเงอื กทอง (Golden Mermaid) เปน็ สญั ลกั ษณท์ ส่ี ำ� คญั
ของหาดสมหิ ลา หรอื จะเรยี กวา่ ภาพจำ� ของจงั หวดั สงขลาในสายตา
คนท่ัวไปก็ไม่ได้เกินจริง เพราะเม่ือไหร่ท่ีเห็นภาพนางเงือกทอง

40

41

ทกุ คนจะร้ทู ันทีวา่ น่ีคอื จงั หวัดสงขลา รปู ปน้ั นางเงือกทองถูกสรา้ ง
ขึ้นโดยอาจารย์จิตร บัวบุศย์ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๙ และให้วันท่ี ๑
เมษายน ถือเปน็ วนั เกดิ ใชฝ้ ีมอื การออกแบบป้นั และหล่อขน้ึ ดว้ ย
บรอนซ์รมด�ำ ในท่านั่งหวีผมยาวสยายต้ังตระหง่านอยู่ริมชายหาด
สมหิ ลา ทร่ี ายลอ้ มดว้ ยเมด็ ทรายขาวละเอยี ดดจุ แกว้ กบั ทศั นยี ภาพ
ที่งดงามของทิวสน ส่งผลให้ชายหาดแห่งน้ีเป็นแหล่งเติมพลังงาน
ของคนสงขลา

ย่ิงกว่าความงามในเร่ืองเล่าแสนโรแมนติกระหว่างการพบ
เจอของนางเงอื กและหนมุ่ ชาวประมง บนชายหาดแหง่ นยี้ งั มอี กี หนงึ่
ตำ� นานนา่ รกั ๆ ซึ่งเป็นที่มาของเกาะเลก็ เกาะน้อย

เม่ือนานมาแล้วมีพ่อค้าชาวจีนเดินทางมาค้าขายด้วยเรือ
ส�ำเภา ไดม้ กี ารซื้อหมากับแมว อยา่ งละตวั หวังเอากลบั ไปเมืองจีน
แต่ทว่าการเดินทางด้วยเรือใช้เวลาแสนนาน สร้างความเบื่อหน่าย
ต่อสัตว์ทั้งสอง นิยายปรัมปราไทยสร้างความเช่ือให้ทุกส่ิงท่ีมีชีวิต
บนโลกใบนี้พูดได้ แน่นอน ท่ีสุดเมื่อหมากับแมวคุยกันแล้วรู้มาว่า
ดวงแก้ววิเศษของพ่อค้าท�ำให้ไม่จมน้�ำ แมวจึงคิดอุบายให้ หนูบน
เรอื ไปขโมยแก้ววเิ ศษ เพอื่ จะไดห้ นขี ้ึนฝง่ั ไปด้วย

ในขณะทีท่ ัง้ ๓ ว่ายนำ�้ หนี จู่ ๆ หนูนึกระแวงกลวั ถกู แยง่
ดวงแก้วท่ีอมไว้ จึงว่ายหนีไปอีกทาง ส่วนแมวก็ว่ายตาม กระทั่ง
ทงั้ ๒ หมดแรงจมนำ้� ตายกลายเปน็ “เกาะหนู เกาะแมว” อยทู่ อี่ า่ ว
หน้าเมือง ดวงแก้วตกลงจากปากหนูแตกละเอียดกลายเป็นหาด
ทรายแกว้ อยทู่ างดา้ นเหนอื ของแหลมสน สว่ นหมาเมอ่ื ถงึ ฝง่ั กส็ นิ้ ใจ
ตายดว้ ยความเหนด็ เหนอื่ ยกลายเปน็ หนิ บรเิ วณเขาตงั กวนอยรู่ มิ อา่ ว
สงขลาน่นั เอง

Khao Tang Kuan ประภาคาร

เขาตังกวน

เจดียพ์ ระธาตุ

ยอดเขาเล็ก ๆ ที่มีความสูงจากระดับน�้ำทะเลประมาณ ในเดอื นธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๙ พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บ
๒,๐๐๐ ฟุต สามารถท�ำให้มองเห็นทัศนียภาพ และบรรยากาศ ศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (ร.๙) ได้ทรง
รอบเมอื งสงขลาได้ถึง ๓๖๐ องศา กันเลยทเี ดียว พระราชทานพระบรมสารีริกธาตุให้มาบรรจุในองค์พระเจดีย์
ในเดือนตุลาคมของทุกปี จนเกิดเป็นงานประเพณีแห่ผ้า
บนยอดเขาเป็นที่ประดิษฐานเจดีย์พระธาตุคู่เมืองสงขลา ห่มองค์พระเจดีย์หลวงเขาตังกวน ประเพณีตักบาตรเทโว
ท่ีสร้างขึ้นตั้งแต่ในสมัยอาณาจักรนครศรีธรรมราช ด้วยศิลปะ และประเพณีลากพระ
สมัยทวาราวดี โดยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.๔)
ไดพ้ ระราชทานเงินหลวงใหเ้ ปน็ ทุนในการบรู ณะปฏิสงั ขรณ์ ต่อมา

42

ตำ� หนกั เขานอ้ ย 43

สร้างขึ้นเม่ือปีกุน เดือนพฤศจิกายน บ้านศรทั ธา
พ.ศ. ๒๔๕๔ เพ่ือเป็นท่ีประทับของนายพลเอก
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร เกดิ จากความพรอ้ มใจกันของคนสงขลา
กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ เมื่อครั้งเสด็จมาด�ำรง ต้ังใจสร้างเพื่อมอบให้กับ ฯพณฯ พลเอกเปรม
ต�ำแหน่งสมุหเทศาภิบาลมณฑลนครศรีธรรมราช ตณิ สลู านนท์ องคมนตรีและรัฐบรุ ุษในสมยั ที่ยงั
(พ.ศ. ๒๔๕๓ - ๒๔๕๘) และอปุ ราชมณฑลปกั ษใ์ ต้ ดำ� รงตำ� แหนง่ นายกรฐั มนตรี สรา้ งเสรจ็ เมอื่ วนั ท่ี
นครศรีธรรมราช สุราษฎร์ธานี ปัตตานี ชุมพร ๒๖ สิงหาคม ๒๕๓๔
(พ.ศ. ๒๔๕๘ - ๒๔๖๘)
ในปี พ.ศ. ๒๕๓๙ ท่านได้มอบคืนให้กับ
คนสงขลา ต่อมาได้จัดสร้างอาคารหอสมุด
กาญจนาภิเษกขึน้ ส�ำหรับเป็นที่ศกึ ษาค้นคว้า

สถาบนั ทักษณิ คดีศึกษา

ลักษณะอาคารเป็นสถาปัตยกรรมแบบภาคใต้
บนพื้นท่ที ้งั หมด ๒๓ ไร่ ตง้ั ข้นึ เมอื่ พ.ศ. ๒๕๒๑ เพื่อศึกษา
เก่ียวกับศิลปวัฒนธรรม รวมถึงมีการแสดงเกี่ยวกับ
ประวตั ศิ าสตรแ์ ละชาตพิ นั ธโ์ุ บราณวตั ถทุ เี่ กดิ จากภมู ปิ ญั ญา
ของคนในทอ้ งถ่ินภาคใต้

The best in Thailand

พระพุทธรปู ปางปรินิพพานองคใ์ หญ่ท่สี ดุ ในประเทศไทย

วัดพระนอนแหลมพอ้
หรือ วัดแหลมพอ้

ห า ก พู ด ถึ ง ศ า ส น ส ถ า น ส� ำ คั ญ ที่ มี
ความเก่าแก่ในเมืองสงขลา แน่นอนที่สุดว่า
ตอ้ งมชี อื่ วดั พระนอนแหลมพอ้ หรอื วดั แหลมพอ้
ติดอยู่ในอันดับต้น ๆ อย่างแน่นอน ด้วย
ขอ้ สนั นษิ ฐานวา่ ถกู สรา้ งขนึ้ ตงั้ แตส่ มยั รตั นโกสนิ ทร์
ตอนต้น โดยมีพระครูทิพวาสี (พรหมแก้ว) จาก
วัดท้ายยอมาด�ำเนินการก่อสร้าง น่ันหมายถึงว่า
วัดแห่งนีม้ อี ายุยาวนานมากวา่ ๒๐๐ ปี เหตุท่ีชือ่ น้ี
เพราะในพื้นท่ีบริเวณวัดมีลักษณะเป็นแหลม
ยนื่ ออกไป และมตี ้นพ้ออยเู่ ปน็ จำ� นวนมาก

“เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๖๐ พระบาทสมเด็จ
พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ไดท้ รงเสดจ็ ประพาส
ทางน้ำ� ขึน้ ทา่ เรือที่บรเิ วณหน้าวดั ”

ภายในวัดเป็นที่ประดิษฐานพระนอน
ปางไสยาสน์ท่ีใหญ่ที่สุด ซ่ึงเป็นพระพุทธรูป
ปางปรินิพพานองค์ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย

44

45

ประดิษฐานบนฐานที่ไม่สูงมากนักบริเวณใกล้เชิงสะพาน
ติณสูลานนท์ทางฝั่งเกาะยอ องค์พระนอนวัดแหลมพ้อ
เป็นชื่อเรียกของพระพุทธรูปลักษณะบรรทม (นอน)
ตะแคงเบอื้ งขวา หลับพระเนตร พระเศียรหนนุ พระเขนย
(หมอน) พระหัตถ์ซ้ายทอดทาบไปตามพระวรกาย
พระหัตถ์ขวาวางหงายอยู่ข้างพระเขนย พระบาทซ้าย
ทับซ้อนพระบาทขวา ในส่วนของพระบาทจะมีลวดลาย
ภาพศิลปะของภาพมงคล ๑๐๘ ประการที่มีความสวย
งดงามเปน็ อย่างมาก

วัดมชั ฌมิ าวาส หรือ วัดกลาง

สร้างตอนปลายอยุธยา อายุมากกว่า ๔๐๐ ปี
ถือเป็นวัดทใี่ หญแ่ ละสำ� คัญมาก

มัสยดิ บ้านบน หรือ มัสยดิ อุสาสนอิสลาม

เป็นมัสยิดท่ีมีรูปแบบสถาปัตยกรรมผสมผสาน
ระหว่างศิลปะไทย – จีน สร้างขึ้นในรัชกาลที่ ๓ ลักษณะ
อาคารก่ออิฐถอื ปูนทรงไทยคลา้ ยอุโบสถวัด หออาซานเดมิ มี
ลักษณะคลา้ ยหอระฆงั ในวดั ไทย

fsoooudvennoitrst.o..bheavmeisassetdory

ของกนิ ห้ามพลาด ของฝาก...มีเรือ่ งราว

เกาะยออาจเปน็ เขตพน้ื ทไ่ี มไ่ ดก้ วา้ งขวาง ศิลปะการทอผ้าในประเทศไทยมีมาต้ังแต่โบราณกาล
อีกท้ังจ�ำนวนประชากรก็ยังน้อย แต่ถึงกระนั้น แต่ทว่าการทอผ้าด้วยมือแบบด้ังเดิมน้ัน หากไม่ได้มี
ก็มิใช่อุปสรรคขวางก้ันความหลากหลายใน การอนุรักษ์ ฟื้นฟู และพัฒนา ไม่นานก็คงจะ...สูญหาย
การประกอบอาชีพได้อย่างสมบูรณ์ครบถ้วน
หนงึ่ ในอาชพี ทม่ี ปี ระวตั ศิ าสตรม์ าอยา่ งยาวนาน
นับเป็นร้อย ๆ ปี สามารถท�ำรายได้ สร้าง
ช่ือเสียงให้คนในพ้ืนท่ีได้เป็นอย่างดี นั่นคือ
การทอผา้ นนั่ เอง

ผา้ ทอเกาะยอ ผา้ ทอลายราชวตั ร มกี าร
ทอดว้ ยก่มี อื เปน็ ลายดอกเลก็ ๆ แลว้ เรียกชอ่ื ว่า
ลายก้านแย่ง หรือลายคอนกเขา เปน็ เพราะทอ
ออกมาแล้วมีลักษณะคล้ายกับคอนกเขาชวา
ในส่วนของเนื้อผ้ามีคณุ ภาพดี สีไม่ตก ลายเสน้
ผา้ ดเู งางามเป็นธรรมชาติ และไมเ่ ป็นขุยงา่ ย

46

47

คร้ันเม่ือพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้
เสดจ็ ประพาสเมอื งสงขลาและแหลมมลายู คณุ ยายกำ�่ ภทั รชนม์
ได้น�ำผ้าทอมือที่สวยท่ีสุดในสมัยน้ันข้ึนถวาย โดยเป็นผ้าที่
คณุ ยายทอเองจากกมี่ อื (๔ ตะกอ) พระองคท์ รงพอพระราชหฤทยั
จงึ พระราชทานชอ่ื ใหใ้ หมว่ า่ “ลายราชวตั ร” ซง่ึ หมายถงึ กจิ วตั ร
หรอื การกระท�ำ ในวนั ท่ี ๒๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๔๓

ปัจจุบันผ้าทอเกาะยอได้รับการคัดสรรเป็นผลิตภัณฑ์
OTOP ระดับ ๕ ดาว

รางวลั ชนะเลิศ ผา้ ทอมอื ลายคอนกเขา

นายวิชัย มาระเสนา กลุม่ ราชวัตถส์ อ่ งหลา้ ๑ หมทู่ ่ี ๓
ตำ� บลเกาะยอ อ�ำเภอเมอื งสงขลา

food not to be missed การอจโี้ บราณ

ของกนิ ห้ามพลาด

ไอติมไข่แข็ง

เตา้ ค่วั

ไอติมโอ่ง

ไอตมิ ถ่วั เขียวโบราณ ขนมไขใ่ ส่เนย

48 ปลากะพง ๒ เล...๓ นำ�้

49

ขนมหวัก ขนมบอกโบราณ
ขนมนางเล็ด
otop อบจ.สงขลา
ซีฟดู้
ตม้ สามเหลี่ยม

ซาลาเปาสูตรโบราณ เคก้ มะมว่ งเบา

ยำ� สาหรา่ ยผมนาง

เคก้ จ�ำปาดะเกาะยอ จ�ำปาดะเกาะยอ

๒.อำ� เภอหาดใหญ่

Eพืน้cทoเ่ี nศoรษmฐกicิจ area

บรรยากาศเมืองหาดใหญ่

คำ� ขวญั อ�ำเภอหาดใหญ่

ชุมทางปักษ์ใต้ หลากหลายเศรษฐกิจ ชีวิตอุดม ร่ืนรมย์ธรรมชาติ
ชายหาดแหลมโพธ์ิ สม้ โอสชี มพู ค่คู ลองอตู่ ะเภา ขุนเขาโตนงาชา้ ง
50