คำนำ คู$มือนิเทศการศึกษา กลุ$มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาอุดรธานี เขต ๑ เล$มนี้ จัดทำขึ้นเพื่อเปGนแนวทางในการนิเทศการศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา โรงเรียนในสังกัด ทั้งงานดOานโยบาย งานกลุ$มสาระการเรียนรูOงานตามกลุ$มงาน และงานตามกลุ$มโรงเรียน ที่ รับผิดชอบของศึกษานิเทศกR เอกสารเล$มนี้ประกอบดOวย ๕ ส$วน ดังนี้ ส$วนที่ ๑ บทนำ ส$วนที่ ๒ หลักการ แนวคิดในการนิเทศเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา ส$วนที่ ๓ กระบวนการนิเทศสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานีเขต ๑ ส$วนที่ ๔ แผนการนิเทศ ส$วนที่ ๕ เครื่องมือนิเทศการศึกษา กลุ$มนิเทศ ติดตาม และประเมินผลการจัดการศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา อุดรธานีเขต ๑ หวังเปGนอย$างยิ่งว$า คู$มือนิเทศเล$มนี้จะเปGนแนวทางและคู$มือสำหรับศึกษานิเทศกRไดOปฏิบัติหนOาที่ เพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนในสังกัด สู$เปZาหมายขององคRกรคุณภาพไดOเปGนอย$างดีขอขอบคุณ ผูOมี ส$วนเกี่ยวขOองในการจัดทำคู$มือการนิเทศฉบับนี้ไวOณ โอกาสนี้ กลุ$มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานีเขต ๑
สารบัญ หัวขOอ หน*า ส$วนที่ ๑ บทนำ ๑ ส$วนที่ ๒ หลักการ แนวคิดในการนิเทศเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา ๑๕ ส$วนที่ ๓ กระบวนการนิเทศสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานีเขต ๑ ๒๘ ส$วนที่ ๔ แผนการนิเทศ ๕๓ ส$วนที่ ๕ เครื่องมือนิเทศการศึกษา ๕๗ ภาคผนวก
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 1 ส่วนที่ 1 สภาพทั่วไปสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต ๑ ๑. สภาพทั่วไป ๑.๑ ที่ตั้ง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต ๑ ตั้งอยู่เลขที่ ๗/๗ ถนนโพศรี อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี ซึ่งเป็นจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยมีพื้นที่มากเป็นอันดับ ๔ ห่างจากกรุงเทพฯ ตามทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข ๒ ระยะทาง ๕๖๔ กิโลเมตร มีพื้นที่ประมาณ ๑๑,๗๓๐ ตารางกิโลเมตร ๑.๒ อาณาเขตสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต ๑ มีพื้นที่ครอบคลุมเขตการ ปกครองของจังหวัดอุดรธานี จำนวน ๔ อำเภอ ๔๖ ตำบล ๕๔๘ หมู่บ้าน เทศบาล ๒๑ แห่ง และองค์การบริหาร ส่วนตำบล ๓๑ แห่ง มีอาณาเขตติดต่อดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดหนองคาย ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดหนองบัวลำภู ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบ้านดุง อำเภอพิบูลย์รักษ์ อำเภอหนองหาน อำเภอกุมภวาปี อำเภอหนองแสง และอำเภอประจักษ์ศิลปาคม ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอบ้านผือ และอำเภอกุดจับ ๑.๓ ขนาดและรูปร่าง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาอุดรธานี เขต ๑ มีเนื้อที่ ๒,๙๙๒.๙๒๓ ตาราง กิโลเมตร หรือประมาณ ๔๖๗,๖๔๐.๖๓ ไร่ ๑.๔ ภูมิประเทศ เป็นที่ราบสูงทางด้านทิศใต้มีภูเขาและป่าไม้ติดต่อกับจังหวัดหนองบัวลำภู ส่วน พื้นที่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือเป็นที่ราบ และเอียงลาดลงสู่ที่ราบลุ่ม สายน้ำจะไหลไปรวมกันในลำน้ำซึ่งจะอยู่
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 2 พื้นที่ดังกล่าว และไหลลงสู่แม่น้ำโขงในที่สุด พื้นที่บริเวณนี้จึงเหมาะแก่การเพาะปลูกโดยทั่วไป บริเวณอำเภอเมือง เป็นที่ราบโดยเฉพาะในเขตเทศบาลนครจะเป็นแอ่งกระทะ ๑.๕ ภูมิอากาศ ขึ้นอยู่กับอิทธิพลของลมมรสุมที่พัดประจำฤดูกาล ๒ ชนิด คือ ลมมรสุม ตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งพัดพามวลอากาศเย็นและแห้งแล้งจากประเทศจีนมาปกคลุมประเทศไทยในช่วงฤดูหนาว ทำให้จังหวัดอุดรธานีมีอากาศหนาวเย็นและแห้งแล้งทั่วไป และลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งพัดพามวลอากาศ ขึ้นมาจากทะเลและมหาสมุทรมาปกคลุมประเทศไทยในช่วงฤดูฝน ทำให้มีฝนตกทั่วไป ๒. สภาพการบริหารจัดการ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต ๑ มีโรงเรียนในสังกัดรวม ๒๑๗ โรงเรียน ๔ อำเภอ ประกอบด้วยอำเภอเมืองอุดรธานี จำนวน ๑๐๐ โรงเรียน อำเภอหนองวัวซอ จำนวน ๒๙ โรงเรียน อำเภอ เพ็ญ จำนวน ๖๖ โรงเรียน และอำเภอสร้างคอม จำนวน ๒๒ โรงเรียน จำแนกเป็นโรงเรียนขยายโอกาส จำนวน ๕๙ โรงเรียน โรงเรียนขนาดเล็ก จำนวน ๑๒๕ โรงเรียน โรงเรียนคุณภาพประจำอำเภอ จำนวน ๔ โรงเรียน บริหารจัดการโดยใช้กลุ่มโรงเรียนเป็นฐาน จำนวน ๑๙ กลุ่มโรงเรียน มีจำนวนนักเรียนรวม ๓๗,๖๒๔ คน มี ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาในสังกัด รวม ๒,๙๑๑ คน มีจำนวนห้องเรียนรวม ๒,๒๘๘ ห้องเรียน โดย ข้อมูลแสดงดังตารางที่ ๑ – ๕ ดังนี้ ตารางที่ ๑ จำนวนโรงเรียน จำแนกตามจำนวนนักเรียน ๗ ขนาด ขนาดโรงเรียน จำนวนนักเรียน จำนวนโรงเรียน ร้อยละ ขนาดที่ ๑ น้อยกว่า ๒๐ คน ๕ ๒.๒๘ ๒๑ - ๔๐ คน ๑๖ ๗.๓๑ ๔๑ - ๖๐ คน ๒๗ ๑๒.๓๓ ๖๑ - ๘๐ คน ๒๙ ๑๓.๒๔ ๘๑ - ๑๐๐ คน ๓๒ ๑๔.๖๑ ๑๐๑ - ๑๒๐ คน ๑๖ ๗.๓๑ รวม ๑๒๕ ๕๗.๐๘ ขนาดที่ ๒ ๑๒๑ - ๒๐๐ คน ๔๙ ๒๓.๒๙ ขนาดที่ ๓ ๒๐๑ - ๓๐๐ คน ๒๗ ๑๒.๓๓ ขนาดที่ ๔ ๓๐๑ - ๔๙๙ คน ๘ ๓.๖๕ ขนาดที่ ๕ ๕๐๐ - ๑,๔๙๙ คน ๕ ๒.๒๘ ขนาดที่ ๖ ๑,๕๐๐ - ๒,๔๙๙ คน ๑ ๐.๔๖ ขนาดที่ ๗ ตั้งแต่ ๒,๕๐๐ คน ขึ้นไป ๒ ๐.๙๑ รวมทั้งสิ้น ๒๑๗ ๑๐๐.๐๐
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 3 ที่มา : https://data.bopp-obec.info/bigdata/index.php ดังตารางที่ ๒ แสดงข้อมูลจำนวนนักเรียน จำนวนห้องเรียน จำนวนข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา จำแนกตามกลุ่มโรงเรียน ที่ กลุ่มโรงเรียน จำนวน โรงเรียน นักเรียน ห้องเรียน ครู/บุคลากร ๑ เมือง ๑ (นครหมากแข้ง) ๗ ๔,๑๘๓ ๑๔๑ ๒๒๓ ๒ เมือง ๒ (นครประจักษ์ศิลปาคม) ๙ ๔,๒๕๐ ๑๕๒ ๓๐๓ ๓ เมือง ๓ (เชียงพิณ นิคมห้วยหลวง) ๑๓ ๑,๑๖๐ ๑๑๖ ๑๒๕ ๔ เมือง ๔ (ศรีอุดร บ้านเลื่อม) ๑๔ ๒,๕๑๒ ๑๕๐ ๑๙๖ ๕ เมือง ๕ (บ้านตาด นครภูรินทร์) ๑๓ ๑,๘๙๒ ๑๒๑ ๑๔๙ ๖ เมือง ๖ (นาคำขอนกว้าง สามพร้าว) ๑๓ ๒,๔๔๐ ๑๒๘ ๑๗๒ ๗ เมือง ๗ (กุดสระนาข่า) ๑๒ ๑,๕๑๕ ๑๐๕ ๑๒๖ ๘ เมือง ๘ (เชียงยืน) ๑๐ ๑,๐๑๘ ๙๐ ๑๑๖ ๙ เมือง ๙ (รามสูร) ๙ ๑,๕๑๒ ๘๗ ๑๐๘ ๑๐ เพ็ญ ๑ (เมืองเพ็ญ สุมเส้า) ๑๕ ๓,๔๘๑ ๒๕๒ ๒๒๙ ๑๑ เพ็ญ ๒ (ธาตุ-จอมศรี) ๑๖ ๒,๑๖๐ ๑๔๙ ๑๙๐ ๑๒ เพ็ญ ๓ (นาพู่-เชียงหวาง) ๑๓ ๒,๐๕๖ ๑๒๔ ๑๖๕ ๑๓ เพ็ญ ๔ (เหล่า-เตาไห) ๑๓ ๑,๐๙๕ ๑๑๑ ๑๐๕ ๑๔ เพ็ญ ๕ (นาบัว-สร้างแป้น) ๙ ๙๔๑ ๗๑ ๘๘ ๑๕ หนองวัวซอ ๑ (หนองวัวซอ น้ำพ่น หนองบัวบาน) ๙ ๑,๘๒๒ ๑๐๒ ๑๒๑ ๑๖ หนองวัวซอ ๒ (หมากหญ้า หนองอ้อ โนนหวาย) ๑๑ ๑,๕๗๒ ๑๐๕ ๑๓๙ ๑๗ หนองวัวซอ ๓ (กุดหมากไฟ อูบมุง) ๙ ๑,๒๘๗ ๘๑ ๑๑๐ ๑๘ สร้างคอม ๑ (สร้างคอม) ๑๑ ๑,๐๗๗ ๙๕ ๑๐๖ ๑๙ สร้างคอม ๒ (โคกโพธิ์ บ้านยวด หินโงม) ๑๑ ๑,๖๕๑ ๑๐๘ ๑๓๙ รวม ๒๑๗ ๓๗,๖๒๔ ๒๒๘๘ ๒๙๑๑ ที่มา : https://data.bopp-obec.info/bigdata/school_group.php
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 4 ตารางที่ ๓ จำนวนข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา จำแนกตามตำแหน่ง วิทยฐานะ อันดับ เพศ ตำแหน่ง วิทยฐานะ อันดับ ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา (คน) ชาย หญิง รวม ๑. ผู้อำนวยการโรงเรียน - คศ.๑ ๑ ๐ ๑ ชำนาญการ คศ.๒ ๕ ๖ ๑๑ ชำนาญการพิเศษ คศ.๓ ๑๒๗ ๔๙ ๑๗๖ เชี่ยวชาญ คศ.๔ ๑ - ๑ เชี่ยวชาญพิเศษ คศ.๕ ๐ ๐ ๐ รวม - ๑๓๓ ๕๖ ๑๘๙ ๒. รองผู้อำนวยการโรงเรียน - คศ.๑ ๐ ๐ ๐ ชำนาญการ คศ.๒ ๑ ๑ ๒ ชำนาญการพิเศษ คศ.๓ ๗ ๑๑ ๑๘ เชี่ยวชาญ คศ.๔ ๐ ๐ ๐ รวม - ๘ ๑๒ ๒๐ ๓. ครู - คศ.๑ ๘๑ ๒๖๔ ๓๔๕ ชำนาญการ คศ.๒ ๕๓ ๑๖๑ ๒๑๔ ชำนาญการพิเศษ คศ.๓ ๒๐๔ ๘๗๘ ๑,๐๘๒ เชี่ยวชาญ คศ.๔ ๐ ๒ ๒ เชี่ยวชาญพิเศษ คศ.๕ ๐ ๑ ๑ รวม - ๓๓๘ ๑,๓๐๙ ๑,๖๔๗ ๔. ครูผู้ช่วย - ครูผู้ช่วย ๘๗ ๒๓๑ ๓๑๘ ๕. ลูกจ้างประจำ - - ๕๔ ๓ ๕๗ ๖. พนักงานราชการ - - ๑๙ ๔๘ ๖๗ ๗. ลูกจ้างชั่วคราว - - ๑๖๕ ๔๔๑ ๖๐๖ รวมทั้งหมด ๘๐๗ ๒,๑๐๒ ๒,๙๐๙ ที่มา : https://data.bopp-obec.info/bigdata/person_results.php
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 5 ตารางที่ ๔ จำนวนข้าราชการและบุคลากรทางการศึกษาในสำนักงาน จำแนกตามตำแหน่ง และเพศ ตำแหน่ง ชาย หญิง รวม ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ๑ ๐ ๑ รองผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ๒ ๑ ๓ ศึกษานิเทศก์ ๓ ๑๙ ๒๑ นักจัดการงานทั่วไป ๐ ๑ ๑ นักวิเคราะห์นโยบายและแผน ๓ ๒ ๕ นักวิชาการคอมพิวเตอร์ ๐ ๑ ๑ นักทรัพยากรบุคคล ๑ ๖ ๗ นักวิชาการเงินและบัญชี ๑ ๗ ๘ นักวิชาการตรวจสอบภายใน ๑ ๓ ๔ นักวิชาการศึกษา ๑ ๓ ๔ นิติกร ๐ ๒ ๒ เจ้าพนักงานธุรการ ๑ ๓ ๔ เจ้าพนักงานพัสดุ ๑ ๒ ๓ เจ้าพนักงานการเงินและบัญชี ๐ ๑ ๑ ช่างครุภัณฑ์ชั้น ๓ ๑ ๐ ๑ ช่างปูนชั้น ๔ ๑ ๐ ๑ พนักงานธุรการ ส ๔ ๓ ๐ ๓ ๒๐ ๕๐ ๗๐ ที่มา : https://data.bopp-obec.info/bigdata/person_area_report๑.php
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 6 ตารางที่ ๕ จำนวนข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา (ในสถานศึกษา) จำแนกตามกลุ่มสาระฯ และเพศ กลุ่มสาระการเรียนรู้ ชาย หญิง รวม ไม่มีกลุ่มสาระ ๒๕๑ ๓๕๕ ๖๐๖ ภาษาไทย ๒๓ ๒๑๒ ๒๓๕ คณิตศาสตร์ ๗๐ ๑๖๓ ๒๓๓ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ๖๑ ๑๖๒ ๒๒๓ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ๔๓ ๙๒ ๑๓๕ ศิลปศึกษา ดนตรี นาฏศิลป์ ๓๒ ๖๐ ๙๒ สุขศึกษา พลศึกษา ๗๘ ๒๐ ๙๘ การงานอาชีพ ๔๗ ๗๒ ๑๑๙ ภาษาต่างประเทศ ๒๖ ๒๐๒ ๒๒๘ กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ๑๒ ๒๑ ๓๓ ทุกกลุ่มสาระ ๑๖๓ ๗๔๖ ๙๐๙ ที่มา : https://data.bopp-obec.info/bigdata/person_report๓.php คะแนนเฉลี่ยของผลการประเมินคุณภาพผู้เรียน (NT) ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา อุดรธานี เขต ๑ ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓ ปีการศึกษา ๒๕๖๖
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 7 ผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน(O-NET) ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ปีการศึกษา ๒๕๖๖ ผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ ปีการศึกษา ๒๕๖๖
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 8 ตารางที่ ๙ ผลการทอดสอบที่นักเรียนคะแนนเต็ม ๑๐๐ ผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (RT) ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา อุดรธานี เขต ๑ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ ปีการศึกษา ๒๕๖๖
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 9 พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2562 กำหนดทิศทาง และกรอบแนวทางการศึกษาของชาติไว้หลายประการ เช่น การปฏิรูปกระบวนการ บริหารงานด้านการศึกษา 5 ด้าน ได้แก่ ด้านการศึกษา ด้านการเรียนรู้ ด้านการบริหารและการจัด การศึกษา ด้านครูและบุคลากรทางการ ศึกษา ด้านทรัพยากรและการลงทุนทางการศึกษา ประกอบกับ การบัญญัติให้สถานศึกษาเป็น “นิติบุคคล” ใน กฎหมายว่าด้วยพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการ กระทรวงศึกษาธิการ ฉบับที่ 3 พ.ศ. 2563 โดยบัญญัติให้ มีการกระจายอำนาจการบริหารจัดการศึกษา โดยเฉพาะด้านการนิเทศการศึกษา ได้กำหนดแนวทางปฏิบัติไว้ อาทิ เช่น จัดระบบการนิเทศงานวิชาการ และการเรียนการสอนภายในสถานศึกษา ดำเนินงานนิเทศงานวิชาการและ การเรียนการสอนในรูปแบบ หลากหลายและเหมาะสมกับสถานศึกษา การประเมินผลการจัดระบบและกระบวน การนิเทศการศึกษาใน สถานศึกษา รวมทั้งการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และการจัดระบบการนิเทศการศึกษาภายใน สถานศึกษา ประกอบกับแผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2560 – 2579 ในยุทธศาสตร์ที่ 3 การพัฒนาศักยภาพคนทุก ช่วงวัยและการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้มีเป้าหมายให้ผู้เรียนมีทักษะ และคุณลักษณะพื้นฐานของพลเมืองไทย มี ทักษะและคุณลักษณะที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21 มีทักษะความรู้ความสามารถและสมรรถนะตาม มาตรฐานการ ศึกษาและมาตรฐานวิชาชีพและพัฒนาคุณภาพชีวิตได้ตามศักยภาพ สถานศึกษาทุกระดับ การศึกษาสามารถจัด
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 10 กิจกรรม/กระบวนการเรียนรู้ตามหลักสูตรอย่างมีคุณภาพและมาตรฐานแหล่ง เรียนรู้สื่อ ตำราเรียน นวัตกรรม และสื่อการเรียนรู้มีคุณภาพและมาตรฐาน การพัฒนาคุณภาพศึกษาให้เกิดคุณภาพนั้น สิ่งหนึ่งเป็นคุณภาพของผู้เรียนที่เชื่อมั่นว่าผู้เรียนจะมีคุณภาพ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และมาตรฐานการเรียนรู้และ ตัวชี้วัด (ฉบับ ปรับปรุง พ.ศ. 2560) และหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 ตลอดทั้งมีทักษะ ในศตวรรษที่ 21 นั้น จะต้องมีกระบวนการสู่ความสำเร็จในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา 3 กระบวนการ คือ กระบวนการบริหาร กระบวนการเรียนการสอน และกระบวนการนิเทศการศึกษา ซึ่งกระบวนการนิเทศ การศึกษา เป็นภารกิจจำเป็น ต่อการจัดการศึกษาที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากบุคลากรหลายฝ่ายโดยเฉพาะ อย่างยิ่งทางด้านการพัฒนาคุณภาพ การเรียนการสอนที่เป็นเป้าหมายสุดท้าย บุคลากรที่เกี่ยวข้อง ในหน่วยงานจัดการศึกษา จำเป็นต้องพัฒนาและ ปรับปรุงตนเองให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลง เพื่อให้การปฏิบัติงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งการนิเทศการศึกษา เป็นกระบวนการที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อ ช่วยเหลือ ชี้แนะและพัฒนางานให้ประสบผลสำเร็จ ทันต่อสภาพความ เปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น อีกทั้งเป็น องค์ประกอบสำคัญที่ช่วยเหลือ สนับสนุนให้กระบวนการบริหาร และกระบวน การเรียนการสอนมีคุณภาพ ตามมาตรฐานการศึกษาของประเทศ กระบวนการขับเคลื่อนคุณภาพการศึกษาด้วย กระบวนการการนิเทศ การศึกษาโดยเฉพาะการนิเทศภายในสถานศึกษามีความสำคัญต่อการพัฒนา ปรับปรุง และ เพิ่ม ประสิทธิภาพในการจัดการการศึกษาในสถานศึกษา เพื่อให้บุคลากรมีความรู้ความเข้าใจในด้านการบริหาร จัดการ ด้านหลักสูตร การจัดการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพ รวมทั้งการปฏิบัติงานอื่น ๆ ที่ส่งผลต่อ การพัฒนา คุณภาพการศึกษา และเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้เป็นองค์กรที่สมาชิกได้พัฒนาขีดความสามารถ ของตนเพื่อการ สร้างสรรค์งานและการบรรลุเป้าหมายของงานอย่างต่อเนื่อง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 ยังมีความต้องการให้มีการพัฒนาระบบนิเทศภายในสถานศึกษาให้เข้มแข็ง แนวคิดและต่อเนื่อง กลุ่มงาน นิเทศ ติดตามและประเมินระบบบริหารและการจัดการศึกษาจึงได้จัดทำ แนวทางการนิเทศภายใน โดยใช้ ห้องเรียนเป็นฐานเพื่อพัฒนาคุณภาพของผู้เรียนขึ้น สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 1 มีโรงเรียนในสังกัด จำนวน 217 โรงเรียน ตั้งอยู่ในพื้นที่อำเภอ 4 อำเภอ แต่ละโรงเรียนมีความหลากหลายแตกต่าง กันตามบริบทของ โรงเรียนทั้งมาตรฐานและคุณภาพการจัดการศึกษา การพัฒนาคุณภาพของโรงเรียน ในยุค ปัจจุบัน จำเป็นต้องมีผู้นิเทศที่ต้องรู้จักโรงเรียน รู้จักบุคลากร ปัจจัยแวดล้อมของโรงเรียน สามารถบอกสิ่งที่ โรงเรียน มี สิ่งที่โรงเรียนเป็นอยู่ในปัจจุบัน และสิ่งที่โรงเรียนต้องพัฒนา เพื่อใช้เป็นฐานข้อมูลในการวางแผนการให้ ความช่วยเหลือต่อไปได้ จึงจำเป็นต้องมีการพัฒนาระบบการนิเทศภายในเพื่อส่งเสริมสนับสนุนกิจกรรม การเรียน การสอนให้มีมาตรฐานและทัดเทียมสอดรับการการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 วัตถุประสงค์ 1. เพื่อส่งเสริมและพัฒนาระบบการนิเทศภายในสถานศึกษาในสังกัดให้มีประสิทธิภาพ 2. เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนการจัดการเรียนการสอนของครูให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 11 3. เพื่อสร้างความร่วมมือในการปฏิบัติงานร่วมกันของบุคลากรในสถานศึกษา 4. เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของสถานศึกษาในสังกัด เป้าหมาย เชิงปริมาณ 1. สถานศึกษาทุกแห่งในสังกัดมีระบบการนิเทศภายในสถานศึกษาที่มีประสิทธิภาพ 2. ครูผู้สอนทุกคนจัดการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ 3. บุคลากรในสถานศึกษาทุกแห่งร่วมมือกันปฏิบัติงานอย่างเป็นระบบ 4. สถานศึกษาทุกแห่งในสังกัดมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้นอย่างน้อยร้อยละ 3 เชิงคุณภาพ 1. สถานศึกษามีระบบการนิเทศภายในสถานศึกษาที่มีประสิทธิภาพ 2. ครูผู้สอนจัดการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ 3. บุคลากรในสถานศึกษาร่วมมือกันปฏิบัติงานอย่างเป็นระบบ 4. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของสถานศึกษาพัฒนาการขึ้น ภาพความสำเร็จ 1. ด้านผู้บริหารสถานศึกษา 1. ผู้บริหาร/ผู้ที่ได้รับมอบหมายมีสมรรถนะด้านการนิเทศการจัดการเรียนรู้ 2. ผู้บริหารมีแผนการนิเทศภายในที่มีประสิทธิภาพ 3. ครูและบุคลากรภายในโรงเรียนมีส่วนร่วมในการนิเทศการจัดการเรียนรู้ 4. สถานศึกษามีระบบการนิเทศภายในโรงเรียนที่เข้มแข็ง 2. ด้านครู 2.1 วิเคราะห์ผู้เรียนรายบุคคล 2.2 ออกแบบแผนการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ผ่านกระบวนการคิด ปฏิบัติจริง และประยุกต์ใช้ในชีวิตได้ 2.3 จัดกระบวนการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ผ่านกระบวนการคิด ปฏิบัติจริงและ ประยุกต์ใช้ในชีวิตได้ 2.4 ใช้สื่อ/นวัตกรรม/เทคโนโลยีและแหล่งเรียนรู้ที่เอื้อต่อการเรียนรู้ 2.5 มีเครื่องมือวัดและประเมินผู้เรียนอย่างเป็นระบบ และนำผลมาพัฒนาผู้เรียน 2.6 มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และให้ข้อมูลสะท้อนกลับการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนแห่งการ เรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC)
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 12 2.7 ครูเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) 3. ด้านผู้เรียน 3.1 มีความสามารถในการอ่าน การเขียน และคิดวิเคราะห์เป็น 3.2 สร้างองค์ความรู้ด้วยตนเองและประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน 3.3 ใช้สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศและสื่อสารได้ 3.4 มีความสามารถในการสื่อสารภาษาอังกฤษในชีวิตประจำวันได้ 3.5 มีทักษะและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ตามหลักสูตรกำหนด 3.6 มีทักษะที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21 3.7 มีความสุขกาย สุขใจ หลักการและแนวคิดการนิเทศภายในโรงเรียน การพัฒนาคุณภาพการศึกษา กระบวนการนิเทศเป็น กระบวนการหนึ่งที่ส่งผลต่อการพัฒนาคุณภาพการศึกษา (หน่วยศึกษานิเทศก์ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษา ขั้นพื้นฐาน, 2562 : 6) ดังนี้ การพัฒนาคุณภาพการศึกษา จะสำเร็จได้ตามเป้าหมาย จำเป็นต้องมีองค์ประกอบสำคัญในการ พัฒนา คือ กระบวนการบริหาร กระบวนการจัดการเรียนรู้และกระบวนการนิเทศ ที่ต้องรวมกัน สนับสนุนส่งเสริมไป ด้วยกันใน ลักษณะของ “เกลียวเชือก” กระบวนการนิเทศการศึกษา (supervision) เป็นกระบวนการที่ทำให้เกิด การพัฒนาและ ปรับปรุง กระบวนการเรียนการสอนของครู โดยมุ่งให้เกิด การจัดการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพส่งผล ถึงคุณภาพของผู้เรียน กระบวนการนิเทศการศึกษาช่วยทำให้เกิดการพัฒนาคน พัฒนางาน สร้างการประสาน สัมพันธ์และขวัญกำลังใจ ซึ่งต้อง ดำเนินงานให้ประสานสัมพันธ์กับกระบวนการอื่นในการพัฒนาคุณภาพ การศึกษาให้บรรลุตามเป้าหมาย ทำให้เกิดการ พัฒนาที่ยั่งยืนถาวร ดังที่สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น สภาพปัญหา และความต้องการ กระบวนการบริหาร กระบวนการจัดการเรียนรู้ กระบวนการนิเทศ คุณภาพ ผู้เรียน
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 13 พื้นฐาน (สำนักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2549 : 52) กล่าวว่า “ การจัดการที่ดีเป็นกุญแจนำไปสู่ ความสำเร็จขององค์กร การนิเทศที่ดีนำไปสู่การจัดการที่ดี” นโยบายและจุดเน้นของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๗ - ๒๕๖๘ วิสัยทัศน์ สพฐ."องค์กรคุณภาพ สร้างคนดี มีความสุข" นโยบาย และ จุดเน้น ของสพฐ ปีงบประมาณ พ.ศ. 2567-2568 1. ปลูกฝังความรักในสถาบันหลักของชาติ และ น้อมนำพระบรมราโชบายด้านการศึกษาสู่การปฏิบัติ 2. จัดการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ หน้าที่พลเมือง ศีลธรรม และประชาธิปไตย 3. ปรับกระบวนการจัดการเรียนรู้ให้ทันสมัยและหลากหลาย 4. ส่งเสริมการอ่านเพื่อเป็นวิถีในการค้นหาความรู้และต่อยอดองค์ความรู้ที่สูงขึ้น 5. ส่งเสริม สนับสนุนกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน 6. จัดการศึกษาแบบเรียนรวม 7. จัดการศึกษาเพื่อความเป็นเลิศ 8. เสริมสร้างความปลอดภัยของสถานศึกษา 9. เพิ่มโอกาสและสร้างความเสมอภาคทางการศึกษา 10. พัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษา วิสัยทัศน์ สพฐ. "องค์กรคุณภาพ สร้างคนดี มีความสุข" นโยบายระยะเร่งด่วน Quick Win ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๗ ลดภาระครูและบุคลากรนักเรียนและทางการศึกษา 1. การเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารงานบุคคล 2. การแก้ไขปัญหาหนี้สินครู 3. การบริหารจัดการโรงเรียนขนาดเล็ก 4.ลดภาระการประเมินของสถานศึกษา
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 14 5. สร้างความตระหนักในการป้องกันการทุจริต 6. การสื่อสาร และประชาสัมพันธ์องค์กร ลดภาระนักเรียนและผู้ปกครอง 1. การเรียนรู้ทุกที่ทุกเวลา (Anywhere Anytime) ด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล 2. สร้างความเข้มแข็งระบบแนะแนว การชี้แนะ (Coaching) และการดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิต ของผู้เรียน 3. ส่งเสริมระบบธนาคารหน่วยกิต (CredIt Bank) 4. 1 อำเภอ 1 โรงเรียนคุณภาพ 5. เสริมสร้างทักษะอาชีพ และการมีรายได้ระหว่างเรียน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 1 ได้ตระหนักและให้ความสำคัญในการ พัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษาให้เป็นครูยุคใหม่ มีศักยภาพในการจัดการเรียนการสอนตามหลักสูตร มีทักษะ ในการปฏิบัติหน้าที่ มีความรู้ความสามารถในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล มีการพัฒนาตนเองทางวิชาชีพตาม ว. PA อย่างต่อเนื่อง รวมทั้งมีจิตวิญญาณความครู ดังนั้น สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 1 จึงได้มีนโยบายพัฒนาคุณภาพ การศึกษาโรงเรียนในสังกัด ให้สอดคล้องกับนโยบายและจุดเน้นของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ภายใต้ นโยบายเรียนดี มีความสุข โดยการพัฒนาคุณภาพการศึกษาด้วยนโยบาย 3 ดี (บริหารดี สอนดี นิเทศดี ) 4 รู้ (รู้หน้าที่ รู้เป้าหมาย รู้วิธีการ รู้ความสำเร็จ )” ซึ่งการนิเทศการศึกษาเป็นกระบวนการหนึ่งในการพัฒนา คุณภาพการจัดการเรียนการสอนของครูให้มีประสิทธิภาพ ที่มุ่งเน้นให้ผู้เรียนมีสมรรถนะ มีทักษะ และคุณลักษณะ อันพึงประสงค์ตามหลักสูตร
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 15
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 16 ส่วนที่ 2 หลักการนิเทศการศึกษา การนิเทศการศึกษา เป็นแนวทางหรือกฎเกณฑ์ที่กำหนดขึ้น เพื่องานนิเทศการศึกษาตามความคิดเห็น ความเชื่อและประสบการณ์ของนักการศึกษา ดังนี้ วัชรา เล่าเรียนดี (2553 : 116-117) กล่าวถึงหลักการสำคัญของการนิเทศภายใน สถานศึกษา ดังนี้ 1. การให้ความร่วมมือร่วมใจสอน 2. การสร้างความผูกพันต่อภาระหน้าที่ ด้วยความเต็มใจของบุคลากรในโรงเรียนและครู 3. การประสานสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน 4. การประสานกันทุกฝ่าย 5. เป็นประชาธิปไตย 6. การยึดความแตกต่างของมนุษย์และพัฒนาการของมนุษย์แต่ละวัย 7. การมีเป้าหมายเดียวกัน คือคุณภาพการศึกษาของผู้เรียน ดังนั้น ผู้นิเทศจึงต้องยึดหลักการนิเทศ ดังต่อไปนี้ 1. ผู้นิเทศต้องมีความรู้ความเข้าใจในหลักการนิเทศอย่างถูกต้อง ตรงประเด็น มีระบบและ ขั้นตอนที่ชัดเจนในกระบวนการนิเทศ 2. กระบวนการนิเทศที่เกิดขึ้นต้องเกิดจากความร่วมมือของคณะครูทุกคนที่ปฏิบัติหน้าที่อยู่ ใน โรงเรียน และการนิเทศ 3. ต้องเป็นไปเพื่อการพัฒนากระบวนการเรียนการสอนของครู และการนิเทศการศึกษาควรมี การบริหารเป็นกระบวนการเชิงระบบ มีการวางแผนการดำเนินงาน มีขั้นตอนในการปฏิบัติงาน ถือ หลักการมีส่วน ร่วม ในการทำงานมีความเป็นประชาธิปไตย มีการดำเนินงานอย่างสร้างสรรค์มีการ แก้ปัญหาที่เกิดขึ้นจากการ เรียนการสอน 4. สร้างสภาพแวดล้อมในการทำงานให้ดีขึ้น สร้างความผูกพันและความมั่นคงต่องานอาชีพ รวมทั้ง พัฒนาและส่งเสริมวิชาชีพครูให้มีความรู้สึกภาคภูมิใจในวิชาชีพของตนเองพร้อมที่จะรับการ พัฒนาอย่าง ต่อเนื่อง หน่วยศึกษานิเทศก์ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (๒๕๖๒ : ๑๓) สรุปไว้ว่า หลักการของการนิเทศภายในโรงเรียน เป็นการปฏิบัติงานร่วมกันระหว่างผู้นิเทศและผู้รับการ นิเทศ ตาม ความต้องการและความจำเป็นในการพัฒนา โดยมีเป้าหมายเดียวกัน ขอบข่ายการนิเทศภายใน โรงเรียน ขอบข่ายการนิเทศภายในโรงเรียน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ(2544 : 54 - 56) ได้กล่าวว่า การบริหาร โรงเรียนจะบรรลุ สำเร็จตามจุดมุ่งหมายของหลักสูตรได้ดีนั้นย่อมต้องอาศัยงานบริหาร 4 งาน คือ
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 17 1. งานบริหารงานวิชาการ 2. งานบริหารงานบุคคล 3. งานบริหารทั่วไป 4. งานบริหารแผนและงบประมาณ งานวิชาการ ถือเป็นงานหลักของโรงเรียนที่มีความสำคัญที่สุด ซึ่งผู้บริหารสถานศึกษาจะต้องให้ความสำคัญ มากกว่ากิจกรรมด้านอื่น ๆ เพื่อให้การเรียนการสอนได้ผลตามเป้าหมายงานวิชาการ ประกอบด้วยงานย่อย ๆ ดังนี้ 1. งานกำหนดเป้าหมายและการวางแผนงานวิชาการ 2. งานหลักสูตรและการนำหลักสูตรไปใช้ให้เหมาะสมกับท้องถิ่น 3. งานจัดหาวัสดุการสอนและส่งเสริมการใช้สื่อการสอน 4. การจัดตารางสอนจัดครูเข้าทำการสอน 5. งานวางแผนการสอนกำหนดการสอนการสอน 6. งานจัดชั้นเรียนแบ่งกลุ่มนักเรียน 7. งานนิเทศการสอน 8. งานประเมินผลการศึกษา 9. งานห้องสมุดงานเครื่องเขียนแบบเรียน 10. งานพัฒนาการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้ต่าง ๆ 11. งานประชุมอบรมเสริมความรู้ครู 12. งานการใช้ทรัพยากรในชุมชนเพื่อการเรียนการสอน 13. การจัดทำบันทึกการใช้แบบฟอร์มต่าง ๆ ทางวิชาการ สรุปรายงานประจำตัว นักเรียน แบบ กรอก คะแนนประเมินผลประจำปี 14. งานหลักฐานแสดงผลการเรียนเพื่อย้ายสถานศึกษาหรือได้รับการยกเว้น กลิกแมน (Glickman, 1985 : 23) ได้จัดขอบข่ายงานนิเทศของโรงเรียนไว้5 งานมาใช้ดังนี้ 1. การให้ความช่วยเหลือแก่ครูโดยตรง 2. การเสริมสร้างประสบการณ์ทางอาชีพ 3. การพัฒนาการทำงานกลุ่ม 4. การพัฒนาหลักสูตร 5. การวิจัยเชิงปฏิบัติการในห้องเรียน ปีเตอร์โอลิวา และ จอร์ช พาวลาส (Peter Oliva & George Pawlas, 2004 อ้างถึงใน ประกิต สิงห์ทอง, 2551 : 21) ได้เสนอขอบข่ายของการนิเทศภายในไว้ดังนี้
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 18 1. การพัฒนาการสอน 2. การพัฒนาหลักสูตร 3. การพัฒนาทีมงาน สรุปได้ว่า ขอบข่ายของการนิเทศภายใน โรงเรียน เป็นการกำหนดกรอบเนื้อหาในการ พัฒนางานร่วมกัน เพื่อให้บรรลุผลตามที่กำหนดไว้ กระบวนการและขั้นตอนการนิเทศภายในโรงเรียน วัชรา เล่าเรียนดี (2553 : 226) ได้นำเสนอกระบวนการนิเทศภายในโรงเรียนที่เป็น การปรับปรุงและ พัฒนาการจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียนโดยตรง ดังนี้ 1. วางแผนร่วมกันระหว่างผู้นิเทศและผู้รับการนิเทศ 2. เลือกประเด็นหรือเรื่องที่สนใจจะปรับปรุงพัฒนา 3. นำเสนอโครงการพัฒนาละขั้นตอนการปฏิบัติให้ผู้บริหารโรงเรียนได้รับทราบเพื่ออนุมัติการ ดำเนินการ 4. ให้ความรู้หรือแสวงหาความรู้จากแหล่งต่าง ๆ จัดฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการเกี่ยวกับ เทคนิคการ สังเกต การสอน ความรู้เกี่ยวกับวิธีสอน และนวัตกรรมใหม่ๆ ที่น่าสนใจ 5. จัดทำแผนการนิเทศ กำหนดวัน เวลาที่จะสังเกตการสอน ประชุมปรึกษาหารือเพื่อแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น และประสบการณ์ 6. ดำเนินการตามแผนโดยครูและผู้นิเทศ (แผนจัดการเรียนรู้และแผนนิเทศ) 7. สรุปและประเมินผลการปรับปรุง พัฒนา และรายงานผล สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (2544 : 16) ได้กำหนดขั้นตอนการนิเทศภายใน โรงเรียน ดังภาพประกอบ การศึกษาสภาพ ปัจจุบัน ปัญหาและ ความต้องการ การวางแผนและ กำหนดทางเลือก การสร้างสื่อและ เครื่องมือ การปฏิบัติการ นิเทศ ภายในโรงเรียน การประเมินผล และ รายงานผล ภาพประกอบ แสดงขั้นตอนการนิเทศภายในโรงเรียน (ที่มา : หน่วยศึกษานิเทศก์ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2562 : 13)
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 19 กระบวนการและขั้นตอนนิเทศภายใน กระบวนการนิเทศภายในสถานศึกษา ผู้บริหารและบุคลากรภายในสถานศึกษาจำเป็นต้องกำหนดแนว ทางการปฏิบัติงานร่วมกันอย่าง เป็นระบบเพื่อให้การช่วยเหลือ แนะนำ ครูผู้สอนในโรงเรียน เกี่ยวกับการจัดการ เรียนการสอนเพื่อพัฒนาผู้เรียน ให้บรรลุเป้าหมายและวัตถุประสงค์ที่หลักสูตรกำหนดไว้ เทคนิค/วิธีการนิเทศภายในโรงเรียน วไลรัตน์ บุญสวัสดิ์ (2538 : 42) ได้กล่าวไว้ว่าการนิเทศการศึกษาจะประสบความสำเร็จด้วยดีนั้น ผู้นิเทศ จำเป็นจะต้องทราบเทคนิคในการนิเทศการศึกษาเป็นอย่างดีเทคนิคหรือวิธีการจัดการนิเทศภายในโรงเรียน ซึ่งมี นักการศึกษาได้เสนอไว้ดังนี้ Glatthorn (1984 อ้างถึงใน วัชรา เล่าเรียนดี, 2548 : 102-109) ได้เสนอเทคนิค/วิธีการ นิเทศ ที่ หลากหลายวิธี คือ 1. การนิเทศแบบคลินิก (Clinical Supervision) หลักการนิเทศแบบคลินิก เป็นการนิเทศที่เน้นกระบวนการปรับปรุงการสอนของครูอย่าง เข้มข้น ที่ต้องวางแผนอย่าง เป็นระบบ มีการกระทำอย่างรอบคอบทุกขั้นตอน และทำให้ครบวงจร ในการ นิเทศซึ่ง ประกอบด้วย การประชุมก่อน การสังเกตการสังเกตการสอน การวิเคราะห์ข้อมูลหลังการสังเกต การสอนการ ประชุมหลังการวิเคราะห์ข้อมูลและ การประเมินผลโดยวงจรการนิเทศจะต้องกระทำซ้ำ ๆ หลาย ๆ ครั้งตลอดปี สำหรับผู้ที่ทำหน้าที่นิเทศ ควรได้รับการฝึกฝนวิธีการและเทคนิคการนิเทศแบบนี้โดยเฉพาะและควรมีสัมพันธภาพ อันดีกับผู้รับการนิเทศการนิเทศแบบคลินิกเริ่มจากแนวคิดของ Goldhammer and Gogan (1969, 1973, quoted in Glickman and others 1995 : 287-290) การนิเทศแบบคลินิกเป็นทั้งความคิดรวบยอดเกี่ยวกับการ นิเทศ (Concept) และโครงสร้างของ การดำเนินการนิเทศ (Structure) Goldhammer, Andersonand Krajewski (1993, quoted in Glickman and others 1995 : 288) ได้เสนอลักษณะสำคัญของการนิเทศแบบคลินิกสรุปได้ดังนี้ คือ 1) การนิเทศแบบคลินิก เป็นเทคโนโลยีในการปรับปรุงการเรียนการสอนโดยตรง 2) การนิเทศแบบคลินิก เป็นส่วนสำคัญที่แทรกอยู่ในกระบวนการจัดการเรียน การสอน 3) การนิเทศแบบคลินิก เป็นกระบวนการที่มีเป้าหมายวัตถุประสงค์ชัดเจน โดย เชื่อมโยงระหว่าง ความต้องการของโรงเรียนและความต้องการในความเจริญก้าวหน้าในวิชาชีพของครูในโรงเรียน 4) การนิเทศแบบคลินิก เป็นกระบวนการที่สร้างความสัมพันธ์ที่ดีในการทำงาน ในวิชาชีพ ระหว่างครูและผู้นิเทศ 5) การนิเทศแบบคลินิก เป็นกระบวนการที่จะต้องมีความเชื่อใจเชื่อถือซึ่งกันและ กัน โดย สะท้อนให้เห็นถึง ความเข้าใจสนับสนุนกันและกันและความผูกพันในการที่จะพัฒนาตนเองให้เจริญก้าวหน้า
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 20 6) การนิเทศแบบคลินิก เป็นกระบวนการที่เป็นระบบถึงแม้ว่าการดำเนินการ จะต้องยืดหยุ่น มี การปรับเปลี่ยนวิธีการอย่างต่อเนื่อง 7) การนิเทศแบบคลินิก เป็นกระบวนการที่สร้างสรรค์เชื่อมโยงช่องว่างระหว่าง ความจริงกับ อุดมการณ์ 8) การนิเทศแบบคลินิก เป็นกระบวนการที่อยู่บนพื้นฐานความเชื่อที่ว่า ผู้นิเทศ คือผู้ที่มีความรู้ อย่างแท้จริง เกี่ยวกับการวิเคราะห์การสอนและการเรียนรู้รวมทั้งการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันระหว่างเพื่อน มนุษย์ 9) การนิเทศแบบคลินิก เป็นกระบวนการที่ต้องมีการให้การฝึกอบรมสำหรับผู้ที่จะ ทำหน้าที่ นิเทศก่อนที่จะ นำการนิเทศแบบคลินิกไปใช้โดยเฉพาะในเรื่องเทคนิคการสังเกตการสอนและ การดำเนินการนิเทศ แบบคลินิกที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล 2. การนิเทศแบบร่วมพัฒนาวิชาชีพ (Cooperative professional Development) การนิเทศแบบร่วมพัฒนาวิชาชีพ จัดเป็นวิธีนิเทศการสอนแบบหนึ่งของระบบการนิเทศแบบ หลากหลายวิธีการ ของ Glatthorn (1984, อ้างใน วัชรา เล่าเรียนดี 2545 : 137) การนิเทศแบบ ร่วมมือพัฒนา วิชาชีพเป็นกระบวนการ นิเทศที่ครูตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ร่วมมือร่วมใจกันปฏิบัติงาน เพื่อ ปรับปรุงความเจริญ ก้าวหน้าในวิชาชีพของตนเอง โดยปกติจะมีการสังเกตการสอนกันและกันในชั้นเรียน แลกเปลี่ยนกัน ให้ข้อมูล ย้อนกลับจากการสังเกตการสอนกัน และอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ร่วมกัน Glatthorn (1984 : 40-41) ได้กล่าวถึง ลักษณะพิเศษของการนิเทศแบบร่วมพัฒนา วิชาชีพ ดังต่อไปนี้ 1) ความสัมพันธ์ระหว่างผู้รับการนิเทศมีความเป็นทางการและเป็นเรื่องของสถานศึกษา ระดับ หนึ่งนั่นคือ มีการดำเนินการในโรงเรียนโดยบุคลากรในโรงเรียนตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป มีกระบวนการ การทำงาน มีการ แลกเปลี่ยน การสังเกตการสอนในชั้นเรียนกันและกัน และมีความสัมพันธ์ฉันท์เพื่อนที่ ใกล้ชิดกัน 2) การจับคู่กันสังเกตการสอนอย่างน้อย 2 ครั้ง หรือมากกว่า 2 ครั้ง ตามความจำเป็น และมีการ ให้ข้อมูล ย้อนกลับภายหลังการสังเกตการสอน 3) เน้นความสัมพันธ์ระหว่างเพื่อนร่วมงาน ถึงแม้ว่าผู้บริหารหรือผู้นิเทศอาจจะมีส่วน เกี่ยวข้อง ในการจัด ดำเนินการและติดตามดูแลโครงการเป็นบางครั้ง หรือเข้าสังเกตการสอนในชั้นเรียน จัดประชุมกับ อภิปราย โดยเข้าร่วม โครงการโดยตลอดก็ได้ 4) เน้นความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน ไม่มีการประเมินมาเกี่ยวข้องการนิเทศในแบบดังกล่าว เพื่อให้การ ชมเชย ผู้ปฏิบัติ ไม่ใช้ระบบการประเมินผลการปฏิบัติงานด้วยมาตรฐาน ดังนั้น ข้อมูลจากผล การสังเกตการสอน หรือจาก การประชุมจะไม่ควรนำไปใช้ในกระบวนการประเมินผลครูของผู้บริหาร ลักษณะสำคัญ 4 ประการ ของการนิเทศแบบร่วมพัฒนาวิชาชีพ เป็นลักษณะที่สำคัญของ วิธีการนิเทศ แบบ หลากหลายวิธีการ แต่อย่างไรก็ตามจากความหมายของคำว่า การนิเทศแบบร่วม พัฒนาวิชาชีพซึ่งมี
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 21 ความหมายกว้างขึ้น ทำให้เกิดความหลากหลายในการปฏิบัติในการนิเทศแบบร่วม พัฒนาวิชาชีพ การนิเทศแบบ ร่วมพัฒนาวิชาชีพไม่ใช่เรื่อง ใหม่แต่มีการนำไปใช้อย่างแพร่หลายตั้งแต่ ปีค.ศ. 1968 ได้นำวิธีการนิเทศแบบ ดังกล่าวไปใช้แต่ค่อนข้างจะเป็นทางการ สรุปปัญหาที่เกิดขึ้น (Glatthorn, 1984 : 88) คือ ครูที่ร่วมโครงการ ประสบปัญหาด้านเวลาในการสังเกต การสอนกันและกัน แต่ที่สำคัญ ข้อดีของการนิเทศแบบร่วมพัฒนาวิชาชีพ เกิดขึ้นกล่าว คือ ครูมีโอกาสแลกเปลี่ยนวิธีสอนซึ่ง กันและกัน ครูเกิดแรงจูงใจทางบวกเกี่ยวกับการสอนของตนเอง ครูเกิดความเข้าใจในงานของเพื่อน ร่วมงานมากขึ้น และ ครูเกิดความเข้าใจในตัวนักเรียนของตนเองมากยิ่งขึ้น 3. การนิเทศภายในแบบพัฒนาการ (Supervisory Approach in Developmental Supervision) ในการนิเทศแบบพัฒนาการนั้น Glickman and others (1995 : 135-171) ได้กำหนด วิธีการนิเทศหรือ พฤติกรรมการนิเทศ 4 แบบ คือ 1. วิธีให้การนิเทศแบบชี้นำควบคุม (Directive Control Approach) เป็นพฤติกรรมการ นิเทศ ภายในที่เน้น การประพฤติปฏิบัติด้วยการพูด การใช้ภาษา ท่าทางต่าง ๆ ในการให้คำแนะนำช่วยเหลือครูในการ ปรับปรุงและ พัฒนาการจัดการเรียนการสอน ซึ่งสามารถที่กระทำได้กับครูเป็นรายบุคคลและเป็นกลุ่ม 2. วิธีให้การนิเทศแบบชี้นำให้ข้อมูล (Directive Informational Approach) เป็นพฤติกรรม การนิเทศ ภายในแบบชี้นำให้ข้อมูลมีลักษณะเช่นเดียวกันกับการนิเทศแบบชี้นำควบคุม เพียงแต่ไม่ชี้นำ หรือไม่ แนะนำวิธีการ ปฏิบัติให้ครูโดยตรง แต่ให้ข้อมูลและวิธีการหลายวิธีให้ครูได้เลือกปฏิบัติ ซึ่งผู้นิเทศ ควรจะต้อง พยายามลดพฤติกรรมการ นิเทศแบบชี้นำควบคุมให้น้อยลง และพยายามส่งเสริมครูในการ ตัดสินใจมากขึ้นเรื่อย ๆ จนครูสามารถที่จะร่วมคิดร่วมปฏิบัติงานได้กับบุคคลอื่น โดยไม่ต้องอาศัยผู้นิเทศช่วย แนะนำตลอดเวลา 3. วิธีให้การนิเทศแบบร่วมมือ (Collaborative Approach) เป็นพฤติกรรมการนิเทศภายใน ที่ เน้นทั้งผู้นิเทศและครูจะร่วมกันตัดสินใจในวิธีการแก้ปัญหาและการปฏิบัติงานตลอดเวลา ทั้งครูและผู้นิเทศจะให้ ข้อเสนอแนะแก่กันและกัน เพื่อร่วมกันพิจารณาหาข้อตกลงร่วมกันในการปฏิบัติ 4. วิธีให้การนิเทศแบบไม่ชี้นำ (Non - directive Approach) เป็นพฤติกรรมการนิเทศ ภายใน ที่ผ็นิเทศจะ ใช้พฤติกรรมในการพูดคุยทำงานร่วมกับครู โดยที่ครูจะเป็นผู้ที่ตัดสินใจด้วยตัวเอง ผู้นิเทศ เป็นเพียง ผู้ช่วยใน การสนับสนุนในเรื่องต่าง ๆ ที่ครูร้องขอเท่านั้น จากแนวคิดของนักการศึกษาและและ หน่วยงานทางการ ศึกษา สรุปได้ว่า เทคนิคและวิธีการนิเทศภายในโรงเรียน เป็นการกำหนดแนวทางการ พัฒนางานร่วมกันอย่าง เป็นระบบเพื่อร่วมแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นโดยการมีส่วนร่วมของผู้ที่เกี่ยวข้องภายใต้ข้อตกลงร่วมกัน นอกจาก เทคนิค/วิธีการนิเทศภายในโรงเรียนที่กล่าวมาข้างต้น สถานศึกษาสามารถนำเอาเทคนิควิธีต่าง ๆ มาปรับ ประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับสถานศึกษาให้เหมาะสมในแต่ละบริบทของสถานศึกษาเพื่อนำมา กำหนดเป็นแนว ทางการพัฒนางานร่วมกันอย่างเป็นระบบเพื่อร่วมแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นโดยการมีส่วนร่วมของ ผู้ที่เกี่ยวข้องภายใต้ ข้อตกลงร่วมกัน
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 22 กิจกรรมการนิเทศภายในโรงเรียน กิจกรรมต่าง ๆ ที่ใช้ในการนิเทศการศึกษา เป็นเครื่องมือสำคัญเพื่อส่งเสริมและพัฒนาการ ปฏิบัติงาน ของครูซึ่งจะช่วยให้การดำเนินการนิเทศบรรลุเป้าหมาย กิจกรรมการนิเทศมีหลากหลาย ซึ่งผู้นิเทศ สามารถ เลือกใช้ให้เหมาะสม กับจุดมุ่งหมายของการนิเทศแต่ละครั้ง เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ครูและนักเรียน ดังนั้นผู้นิเทศจึงต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกิจกรรมการนิเทศ โดยจะขอนำเสนอกิจกรรมการนิเทศที่ สำคัญ และใช้มาก 23 กิจกรรม ดังนี้ 1. การบรรยาย (Lecturing) เป็นกิจกรรมที่เน้นการถ่ายทอดความรู้ความเข้าใจของผู้นิเทศไปสู่ รับการนิเทศ ใช้เพียงการพูดและการฟังเท่านั้น 2. การบรรยายโดยใช้สื่อประกอบ (Visualized Lecturing) เป็นการบรรยายที่ใช้สื่อเข้ามาช่วย เช่น สไลด์แผนภูมิ แผนภาพ มัลติมีเดีย อินโฟกราฟิก เป็นต้น ซึ่งจะช่วยให้ผู้ฟังมีความสนใจมากยิ่งขึ้น 3. การบรรยายเป็นกลุ่ม (Panel presenting) เป็นกิจกรรมการให้ข้อมูลเป็นกลุ่มที่มีจุดเน้นที่ การให้ข้อมูล ตามแนวความคิดหรือแลกเปลี่ยนความคิดเห็นซึ่งกันและกัน 4. การให้ดูภาพยนตร์หรือโทรทัศน์(Viewing film and television) เป็นการใช้เครื่องมือที่สื่อ ทาง สายตา ได้แก่ ภาพยนตร์โทรทัศน์วิดีโอเทป เพื่อทำให้ผู้รับการนิเทศได้รับความรู้และเกิดความสนใจมากขึ้น 5. การฟังคำบรรยายจากสื่อผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต สื่อสังคมออนไลน์การถ่ายทอดสด (Live) การ ประชุมทางไกล (Conference) ซึ่งกิจกรรมนี้เป็นการใช้วิธีการบันทึกในรูปแบบดิจิทัล เพื่อนำเสนอแนวความ คิดของบุคคลหนึ่งไปสู่ผู้ฟังคนอื่น 6. การจัดนิทรรศการเกี่ยวกับวัสดุและเครื่องมือต่าง ๆ (Exhibiting materials and equipment) เป็นกิจกรรมที่ช่วยในการฝึกอบรมหรือเป็นกิจกรรมสำหรับงานพัฒนาสื่อต่าง ๆ 7. การสังเกตในชั้นเรียน (Observing in classroom) เป็นกิจกรรมที่ทำการสังเกตการปฏิบัติ งาน ในสถานการณ์จริงของบุคลากร เพื่อวิเคราะห์สภาพการปฏิบัติงานของบุคลากร ซึ่งจะช่วยให้ทราบจุดหรือ จุดบกพร่อง ของบุคลากร เพื่อใช้ในการประเมินผลการปฏิบัติงานและใช้ในการพัฒนาบุคลากร 8. การสาธิต (Demonstrating) เป็นกิจกรรมการให้ความรู้ที่มุ่งให้ผู้อื่นเห็นกระบวนการและ วิธีการ ดำเนินการ 9. การสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง (Structured interviewing) เป็นกิจกรรมสัมภาษณ์ที่กำหนด จุดประสงค์ชัดเจนเพื่อให้ได้ข้อมูลต่าง ๆ ตามต้องการ 10. การสัมภาษณ์เฉพาะเรื่อง (Focused interviewing) เป็นกิจกรรมการสัมภาษณ์แบบกึ่ง โครงสร้าง โดยจะทำการสัมภาษณ์เฉพาะโรงเรียนที่ผู้ตอบมีความสามารถจะตอบได้เท่านั้น
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 23 11. การสัมภาษณ์แบบไม่ชี้นำ (Non-directive interview) เป็นการพูดคุยและอภิปราย หรือ การแสดง แนวความคิดของบุคคลที่สนทนาด้วย ลักษณะการของการสัมภาษณ์จะสนใจกับปัญหาและ ความสนใจ ของผู้รับการสัมภาษณ์ 12. การอภิปราย (Discussing) เป็นกิจกรรมที่ผู้นิเทศและผู้รับการนิเทศปฏิบัติร่วมกัน ซึ่ง เหมาะสม กับกลุ่ม ขนาดเล็ก มักใช้ร่วมกับกิจกรรมอื่น ๆ 13. การอ่าน (Reading) เป็นกิจกรรมที่ใช้มากกิจกรรมหนึ่ง สามารถใช้ได้กับคนจำนวนมาก เช่น การอ่าน ข้อความจากวารสาร มักใช้ร่วมกับกิจกรรมอื่น 14. การวิเคราะห์ข้อมูลและการคิดคำนวณ (Analyzing and calculating) เป็นกิจกรรมที่ใช้ใน การติดตาม ประเมินผล การวิจัยเชิงปฏิบัติการและการควบคุมประสิทธิภาพการสอน 15. การระดมสมอง (Brainstorming) เป็นกิจกรรรมที่เกี่ยวข้องกับการเสนอแนว ความคิด วิธีการ แก้ปัญหา หรือใช้ข้อแนะนำต่าง ๆ โดยให้สมาชิกแต่ละคนแสดงความคิดโดยเสรี ไม่มีการวิเคราะห์หรือ วิพากษ์วิจารณ์แต่อย่างใด 16. การบันทึกวิดีโอและการถ่ายภาพ (Videotaping and photographing) วิดีโอเทปเป็น เครื่องมือที่ แสดงให้เห็นรายละเอียดทั้งภาพและเสียง ส่วนการถ่ายภาพมีประโยชน์มากในการจัดนิทรรศการ กิจกรรมนี้มีประโยชน์ในการประเมินผลงานและการประชาสัมพันธ์ 17. การจัดทำเครื่องมือและแบบทดสอบ (Instrumenting and testing) กิจกรรมนี้เกี่ยวข้องกับ การใช้5 แบบทดสอบและแบบประเมินต่าง ๆ 18. การประชุมกลุ่มย่อย (Buzz session) เป็นกิจกรรมการประชุมกลุ่มเพื่ออภิปรายในหัวข้อ เรื่อง ที่เฉพาะเจาะจง มุ่งเน้นการปฏิสัมพันธ์ภายในกลุ่มมากที่สุด 19. การจัดทัศนศึกษา (Field trip) กิจกรรมนี้เป็นการเดินทางไปสถานที่แห่งอื่น เพื่อศึกษาดูงาน ที่สัมพันธ์กับงานที่ตนปฏิบัติ 20. การเยี่ยมเยียน (Inter visiting) เป็นกิจกรรมที่บุคคลหนึ่งไปเยี่ยมและสังเกตการทำงานของ อีกบุคคลหนึ่ง 21. การแสดงบทบาทสมมติ (Roleplaying) เป็นกิจกรรมที่สะท้อนให้เห็นความรู้สึกนึกคิดของ บุคคล กำหนดสถานการณ์ขึ้นแล้วให้ผู้ทำกิจกรรมตอบสนองหรือปฏิบัติตนเองไปตามธรรมชาติที่ควรจะเป็น 22. การเขียน (Writing) เป็นกิจกรรมที่ใช้เป็นสื่อกลางในการนิเทศเกือบทุกชนิด เช่น การเขียน โครงการ นิเทศ การบันทึกข้อมูล การเขียนรายงาน การเขียนบันทึก ฯลฯ 23. การปฏิบัติตามคำแนะนำ (Guided practice) เป็นกิจกรรมที่เน้นการปฏิบัติในขณะที่ปฏิบัติ มีการคอย ดูแลช่วยเหลือ มักใช้กับรายบุคคล
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 24 แนวทางการนิเทศภายในโดยใช้ห้องเรียนเป็นฐาน การนิเทศภายในโดยใช้ห้องเรียนเป็นฐานเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน เป็นการนิเทศเพื่อพัฒนา คุณภาพ การศึกษาของโรงเรียนโดยเน้นการบูรณาการ งาน/โครงการต่าง ๆ ได้แก่ การพัฒนาหลักสูตร การจัดการเรียนรู้ เชิงรุก (Active Learning) การจัดการเรียนรู้โดยใช้สื่อเทคโนโลยีทางไกล (DLTV/DLIT) การอ่านออกเขียนได้การ ยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และการประกันคุณภาพการศึกษา เพื่อให้ผู้เรียนมีคุณภาพและมีคุณลักษณะที่ พึงประสงค์ตามหลักสูตร สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 ได้นำแนวทางการดำเนินงาน การนิเทศภายในโดยใช้ห้องเรียนเป็นฐานของสำนักงาน คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (๒๕๖๒ : ๒๕) มาเป็น แนวทางให้สถานศึกษาได้ใช้เป็นแนวปฏิบัติดังต่อไปนี้ จากแผนภาพการนิเทศภายในโดยใช้ห้องเรียนเป็นฐาน เพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน มีรายละเอียด การดำเนินงาน ดังต่อไปนี้ 1. ประเด็นการนิเทศ เช่น 1.1 การพัฒนาและใช้หลักสูตรสถานศึกษา 1.2 การจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) 1.3 การจัดการเรียนรู้โดยใช้สื่อเทคโนโลยีทางไกล (DLTV/DLIT) 1.4 การอ่านออกเขียนได้คิดวิเคราะห์เป็น 1.5 การยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผู้เรียน 1.6 การจัดการเรียนการสอนเพศวิถีศึกษาและทักษะชีวิต 1.7 การจัดประสบการณ์การเรียนรู้ปฐมวัย
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 25 2. กระบวนการนิเทศ 2.1 วิเคราะห์สภาพปัจจุบันปัญหาและความต้องการ (Analyse : A) 2.1.1 การจัดทำข้อมูลสารสนเทศพื้นฐานรอบด้านทั้งของผู้บริหาร ครูและนักเรียน เพื่อเป็นข้อมูลในการพิจารณาวางแผนการดำเนินงานตามประเด็นการนิเทศ ได้แก่ 1) การพัฒนาและการใช้หลักสูตรสถานศึกษา 2) การจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) 3) การจัดการเรียนรู้โดยสื่อเทคโนโลยีทางไกล (DLTV/DLIT) 3) การอ่านออกเขียนได้และคิดวิเคราะห์เป็น 5) การยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 6) การจัดการเรียนการสอนเพศวิถีศึกษาและทักษะชีวิต 7) การจัดประสบการณ์การเรียนรู้ปฐมวัย 2.1.2 ประชุมแลกเปลี่ยนระดมความคิดของผู้บริหารและบุคลากรในโรงเรียน เพื่อ วิเคราะห์สภาพปัญหาและความต้องการในการพัฒนาตามบริบทของโรงเรียน 2.1.3 จัดลำดับความสำคัญของปัญหาหรือความต้องการเร่งด่วนหรือที่เห็นว่า สำคัญที่สุดก่อน 2.1.4 นำผลการวิเคราะห์จากประเด็นการนิเทศมากำหนดค่าเป้าหมายการพัฒนา ที่เชื่อมโยงกับมาตรฐานและประเด็นพิจารณาของมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2.1.5 การสร้างการรับรู้ระหว่างผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายให้มีเป้าหมายในการดำเนินงาน ร่วมกัน ด้วยการใช้สื่อและวิธีการที่หลากหลาย เช่น การประชุม สัมมนา การประชาสัมพันธ์โดยการจัดทำ เอกสาร หรือเผยแพร่ ในเว็บไซต์ของโรงเรียน 2.2 การเตรียมการนิเทศ (Arrange : A) นำปัญหาและความต้องการจากผลการวิเคราะห์ข้อมูลสารสนเทศ ตามประเด็นการ นิเทศมากำหนดรายละเอียดของกิจกรรมเพื่อจัดทำแผนนิเทศภายในโรงเรียน ดังนี้ 2.2.1 กำหนดแนวทาง/วิธีการการพัฒนาที่หลากหลายตามปัญหาที่เกิดขึ้นตามความ ต้องการ และจำเป็น มีการใช้กระบวนการชุมชนการเรียนรู้วิชาทางวิชาชีพ (Professional Learning Community : PLC) และ การสังเกตการสอน (Observation) เป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนาวิชาชีพครูและ การพัฒนาผู้เรียนอย่างเป็นระบบ และต่อเนื่อง 2.2.2 กำหนดวิธีการนิเทศและกิจกรรมการนิเทศที่เหมาะสมตามสภาพปัญหาและ ความต้องการ เช่น การประชุมสัมมนา การแลกเปลี่ยนเรียนรู้การสังเกตชั้นเรียน การสาธิต การบันทึกวิดีโอและ การถ่ายภาพ การสัมภาษณ์การสอนงานและการชี้แนะ (Coaching & Mentoring) ฯลฯ โดยเน้นการใช้ICT ใน
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 26 รูปแบบต่าง ๆ เช่น การใช้Line Application การใช้Clip Video การประชุมระบบทางไกล (Conference) การ ใช้Video Line, You Tube, Facebook Live เป็นต้น 2.2.3 จัดทำแผนนิเทศภายในโรงเรียน ประกอบด้วย หลักการและเหตุผล วัตถุประสงค์เป้าหมาย แผนการดำเนินการ กิจกรรมสำคัญ ปฏิทินการปฏิบัติงาน ทรัพยากรที่ต้องการ 2.3 ปฏิบัติการนิเทศ (Act : A) 2.2.2 เลือกแนวทาง/วิธีการในการพัฒนาโดยการมีส่วนร่วมของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง 2.2.3 วางแผนการดำเนินงานพัฒนา โดย 1) การประชุมก่อนการนิเทศเพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจร่วมกัน 2) สังเกตการสอนภายในห้องเรียน 3) ประชุมเพื่อสะท้อนผลการนิเทศ 2.4 การประเมินผลการนิเทศ (Assess : A) 2.4.1 สรุป / รายงานผลการดำเนินงาน และนำผลไปใช้ปรับปรุงพัฒนา 2.4.2 วิเคราะห์สังเคราะห์ผลการดำเนินงาน 2.4.3 รายงานผลและเผยแพร่การดำเนินงานนิเทศต่อผู้เกี่ยวข้อง ส่งมาที่เขตพื้นที่ เพื่อประชาสัมพันธ์ให้โรงเรียนอื่นสามารถดูได้เป็นแบบอย่าง 2.4.4 นำผลการนิเทศไปใช้ในการวางแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาและเผยแพร่ใน หลากหลายช่องทาง เช่น เว็บไซต์สถานศึกษา เว็บไซต์เขตพื้นที่การศึกษา Facebook กลุ่มไลน์ประชาสัมพันธ์ของ โรงเรียนหรือไลน์ประชาสัมพันธ์ของเขตพื้นที่ 3. ภาพความสำเร็จ จากการดำเนินงานตามกระบวนการนิเทศ 4 ขั้นตอน จะเกิดภาพความสำเร็จ ดังต่อไปนี้ 1. ด้านการบริหารจัดการ 1.1 มีระบบสารสนเทศรอบด้าน 1.2 มีการพัฒนาและใช้หลักสูตรอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง 1.3 พัฒนาครูและบุคลากรให้มีความเชี่ยวชาญทางอาชีพ 1.4 จัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการจัดการเรียนรู้ 1.5 จัดระบบเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการและการจัดการ เรียนรู้ 1.6 มีแผนการนิเทศที่มีคุณภาพ 1.7 มีระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาที่เข้มแข็ง
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 27 2. ด้านกระบวนการจัดการเรียนการสอน 2.1 มีข้อมูลผู้เรียนรายบุคคล 2.2 มีการออกแบบและจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ผ่านกระบวนการคิด ปฏิบัติจริงและประยุกต์ใช้ในชีวิตได้ 2.3 ใช้สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ และแหล่งเรียนรู้ที่เอื้อต่อการเรียนรู้ 2.4 ตรวจสอบ และประเมินผู้เรียนอย่างเป็นระบบ และนำผลมาพัฒนาผู้เรียน 2.5 มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และให้ข้อมูลสะท้อนกลับเพื่อพัฒนาการจัดการเรียนรู้ 3. ด้านผู้เรียน 3.1 ผู้เรียนมีความสามารถในการอ่าน และการเขียน 3.2 สร้างองค์ความรู้ด้วยตนเองและประยุกต์ใช้ในชีวิตได้ 3.3 ใช้สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารได้ 3.4 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น 3.5 มีทักษะและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ตามหลักสูตรกำหนด ตลอดทั้งทักษะชีวิต ทักษะ อาชีพ ทักษะการเป็นผู้นำ ทักษะการเป็นนักนวัตกรและทักษะการนำไปสู่การสร้างนวัตกรรม การประเมินผลการนิเทศภายในโรงเรียนโดยใช้ห้องเรียนเป็นฐาน การประเมินผลการนิเทศภายในโรงเรียนโดยใช้ห้องเรียนเป็นฐาน เป็นการตรวจสอบกิจกรรมการ นิเทศว่าตอบสนองต่อวัตถุประสงค์และเป้าหมายของการนิเทศมากน้อยเพียงใด โดยมีการประเมิน 3 ขั้นตอนดังนี้ ขั้นที่ 1 ประเมินก่อนการดำเนินการ ขั้นที่ 2 ประเมินระหว่างดำเนินการ ขั้นที่ 3 ประเมินหลังดำเนินการ ซึ่งอยู่รายละเอียดการดำเนินการดังนี้ ขั้นที่ 1 ประเมินก่อนการดำเนินการ เป็นการประเมินความพร้อมก่อนดำเนินงานของผู้บริหาร หรือคณะกรรมการของสถานศึกษา ในเรื่องต่อไปนี้ 1.1 ความเป็นไปได้ในการปฏิบัติจริงของกิจกรรมว่า มีความเป็นไปได้มากน้อยเพียงใด 1.2 ตรวจ สอบเครื่องมือ สื่อ คนและเวลา ขั้นที่ 2 ประเมินระหว่างดำเนินการ เป็นการประเมินขณะปฏิบัติงานตามแผนการนิเทศภายใน โรงเรียน โดยกำหนดรายละเอียดในแผนการประเมิน ให้ครอบคลุมสาระสำคัญต่อไปนี้ 2.1 เรื่องที่ประเมิน 2.1.1 วัตถุประสงค์ 2.1.2 เป้าหมาย เป้าหมายเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ
คู่มือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 28 2.2 วิธีการประเมิน 2.3 เครื่องมือประเมิน 2.4 ระยะเวลาดำเนินการ 2.5 ผลการประเมิน ขั้นที่ 3 ประเมินหลังดำเนินการ ขั้นนี้เป็นการประเมินผลสำเร็จของการนิเทศภายในโรงเรียน และความพึงพอใจของครูที่มีต่อการนิเทศภายในโรงเรียน ซึ่งประเมินได้จากสาระสำคัญ ต่อไปนี้ 3.1 บรรลุตามวัตถุประสงค์และเป้าหมายในแผนการนิเทศเพียงใด 3.2 ครูเกิดการพัฒนาหรือไม่ 3.3 การพัฒนาที่เกิดขึ้นส่งผลต่อนักเรียนมากน้อยเพียงใด 3.4 ครูมีความพึงพอใจมากน้อยเพียงใด 3.5 มีการนำผลการประเมินมาวิเคราะห์และปรับปรุงแผนนิเทศในปีต่อไป หรือไม่
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 29 ส่วนที่ 3 กระบวนการนิเทศ กระบวนการนิเทศการศึกษา ที่เน้นการพัฒนากระบวนการจัดการเรียนการสอนของครู สำนักงานเขต พื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 1 ใช้รูปแบบการนิเทศแบบกัลยาณมิตร และได้จัดทำแนวทางการนิเทศ การจัดการเรียนการสอน เพื่อให้โรงเรียนได้นำไปปรับใช้ให้สอดคล้องกับบริบทของแต่ละโรงเรียน โดย ประกอบด้วย วิเคราะห์สภาพปัญหาและความต้องการนิเทศ (Analyse : A) การเตรียมการนิเทศ (Arrange : A) ปฏิบัติการนิเทศ (Act : A) และประเมินผลการนิเทศ ( Assess : A) มีขั้นตอนกระบวนการดำเนินการนิเทศ มี รายละเอียดดังนี้ 1. แนวทางการนิเทศการจัดการเรียนรู้ ดังแสดงในภาพที่ 1 แผนภาพที่ 1 กรอบแนวทางการนิเทศการจัดการเรียนรู้ วิเคราะห์สภาพปัญหาและความต้องการ นิเทศ (Analyse : A) การเตรียมการนิเทศ (Arrange : A) ปฏิบัติการนิเทศ (Act : A) ประเมินผลการนิเทศ ( Assess : A) กระบวนการนิเทศ 1. ประชุมก่อนการสังเกต 2. สังเกตการสอน 3. สะท้อนผล
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 30 2. แนวทางการดำเนินการนิเทศการจัดการเรียนรู้ ดังแสดงในแผนภาพที่ 2 ดังนี้ ไม่มีคุณภาพ มีคุณภาพ วิเคราะห์สภาพปัญหาและความต้องการ นิเทศ (Analyse : A) เตรียมการนิเทศ (Arrange : A) ปฏิบัติการนิเทศ (Act : A) ประเมินผลการนิเทศ ( Assess : A) ศึกษา/วิเคราะห์สภาพปัญหาและความ ต้องการจำเป็น กำหนดแนวทาง/วิธีการการพัฒนาที่หลากหลายตาม ปัญหาที่เกิดขึ้นตามความต้องการจำเป็น สร้าง/เลือกสื่อนวัตกรรม/เครื่องมือนิเทศ จัดทำแผนนิเทศ กำหนดปฏิทินนิเทศ กระบวนการนิเทศ 1. ประชุมก่อนการสังเกตการสอน 2. สังเกตการสอน 3. สะท้อนผล แนวทางการดำเนินการนิเทศการจัดการเรียนรู้ รวบรวม วิเคราะห์และสังเคราะห์ผลการนิเทศการจัดการเรียน การสอน ตรวจสอบและประเมินผล สรุปและจัดทำรายงานผลการนิเทศ เผยแพร่ผลงาน ปรับปรุง/ พัฒนา
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 31 กระบวนการนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาการจัดการเรียนรู้ การนิเทศภายในสถานศึกษา เป็นกระบวนการที่ช่วยให้ครูได้พัฒนากระบวนการจัดการเรียนการสอน โดยผ่านกระบวนการนิเทศชั้นเรียน ซึ่งมีขั้นการดำเนินการ ดังนี้ 1 ศึกษาสภาพปัญหาและความต้องการนิเทศ (Analyse : A) ขั้นตอนการปฏิบัติ แนวทางการปฏิบัติ ผลการดำเนินงาน ศึกษาสภาพปัญหาและ ความต้องการจำเป็น - ประชุมร่วมกับคณะครูเพื่อ ดำเนินการในเรื่องดังต่อไปนี้ 1.วิเคราะห์สภาพปัญหาการจัดการเรียนการ สอนของครูในปัจจุบัน 2. เปิดโอกาสให้ครูนำเสนอปัญหาที่เกิดขึ้นใน ชั้นเรียน 3. รับฟังปัญหา/ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการ จัดการเรียนการสอนของครูผู้สอน การดำเนินงานในขั้นตอนนี้ จะ ทำให้ทราบจุดที่เป็นต้นตอของ ปัญหาที่เกิดขึ้นและจะช่วยทำ ให้นิเทศได้สอดคล้องกับความ ต้องการของครูด้วย 2. เตรียมการนิเทศ (Arrange : A) ขั้นตอนการปฏิบัติ แนวทางการปฏิบัติ ผลการดำเนินงาน ประชุม เพื่อการวางแผน ดำเนินงาน ในประเด็น ดังต่อไปนี้ 1. สร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ ความสำคัญจำเป็นในการนิเทศการจัดการ เรียนการสอน 2. เลือกประเด็นปัญหาที่มีความจำเป็น เร่งด่วนที่ต้องแก้ไข 3. สร้างข้อตกลงร่วมกันในการพัฒนาการ จัดการเรียนการสอน 4. กำหนดตัวชี้วัด/เป้าหมายความสำเร็จ 5. สร้าง/เลือกสื่อนวัตกรรม/เครื่องมือนิเทศ 6. กำหนดกิจกรรมและแต่งตั้งผู้รับผิดชอบ 7. จัดทำแผนนิเทศ 8. จัดทำปฏิทินนิเทศ / กำหนดการนิเทศ - ทุกคนในสถานศึกษามีความรู้ ความเข้าใจและมีเป้าหมายไป ในทิศทางเดียวกัน - มีเป้าหมายในการดำเนินงาน - ทุกคนรับทราบบทบาทหน้าที่ ตามคำสั่ง - มีระยะเวลา ปฏิทินการ ดำเนินงานที่ชัดเจน
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 32 ขั้นที่ 3 การปฏิบัติการนิเทศ (Act : A) ขั้นตอนการปฏิบัติ แนวทางการปฏิบัติ 4.1 ประชุมก่อนการสังเกต (Pre – Observation) เป็นขั้นตอนการพูดคุยและทบทวน ข้อตกลงตามที่ระบุไว้ในแผน โดยมี ขั้นตอนการดำเนินการดังนี้ 1. ประเมินแผนการจัดการเรียนรู้ โดยพิจารณาในเรื่องดังต่อไปนี้ 1) การจัดกิจกรรมการเรียนรู้สอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้ ที่ตั้งไว้หรือไม่ 2) การประเมินผลการเรียนรู้มีความสอดคล้องกับผลการเรียนรู้ที่ คาดหวังที่กำหนดไว้ในแผนการจัดการเรียนรู้หรือไม่ 3) ผลการเรียนรู้ที่คาดหวังสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้หรือไม่ 4) การวัดประเมินผลมีความครอบคลุม และการประเมินมีความ หลากหลาย 2. สร้างข้อตกลงร่วมกันระหว่างผู้นิเทศและครูที่รับการนิเทศเกี่ยวกับ การสังเกตการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 3. กำหนดห้วงเวลาในการสังเกตการสอน 4.2 การสังเกตการจัดการเรียนรู้ (Observation : O) เป็นขั้นตอน ของการบันทึกเหตุการณ์ในระหว่าง การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ของครู ภายในชั้นเรียน ซึ่งการสังเกตการ จัดกิจกรรมการเรียนรู้ในแต่ละครั้ง ผู้ นิเทศจะต้องทำการสังเกตตั้งแต่ เริ่มต้นจนจบการจัดกิจกรรมการ เรียนการสอน หรือตามที่ได้ตกลงกัน ไว้ในเบื้องต้น โดยมีแนวทางในการ ปฏิบัติการสังเกต ดังนี้ 1. การเข้าสังเกตการจัดการเรียนรู้ 1.1 ผู้นิเทศจะต้องเข้าชั้นเรียนก่อนเวลานัดหมาย เพื่อพบครูก่อนการ จัดกิจกรรมการเรียนรู้ สอบถามถึงความพร้อมของครู สร้างสัมพันธภาพที่ ดีกับครู ยิ้มแย้มแจ่มใส กล่าวชมเชย การจัดสภาพแวดล้อมที่ดี เพื่อให้ กำลังใจแก่ครูในเบื้องต้น 1.2 เมื่อผู้สอนมีความพร้อมแล้ว ผู้นิเทศจึงกล่าวสวัสดีกับผู้เรียน และ แนะนำตนเองแก่นักเรียน หลังจากนั้นเข้าประจำที่นั่งด้านหลังห้องที่จัด เอาไว้ สังเกตการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบเงียบๆ โดยไม่ทำลาย บรรยากาศหรือขัดจังหวะการจัดการเรียนรู้ของครูช่วงเวลานี้ผู้นิเทศไม่ ควรย้ายที่นั่งหรือเดินไปมาขณะที่ครูกำลังจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพราะจะ เป็นการรบกวนสมาธิของครูและนักเรียน 2. การจดบันทึก 2.1 ขณะสังเกตการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ผู้นิเทศต้องบันทึก พฤติกรรมการเรียนการสอน และบรรยากาศในห้องเรียนอย่างละเอียด และไม่พูดคุยกันในกรณีที่มีผู้สังเกตการสอนมากกว่า 1 คน
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 33 ขั้นตอนการปฏิบัติ แนวทางการปฏิบัติ 2.2 บันทึกพฤติกรรมการสอนของครู อาจใช้วิธีการบันทึกเสียงหรือ ถ่ายวีดีโอช่วยเมื่อสิ้นสุดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แล้ว ผู้นิเทศควรบันทึก ข้อเสนอแนะสิ่งที่ควรบันทึก 2 ประการ คือ 1) จุดเด่นที่พบจากการสังเกต 2) จุดอ่อนที่ควรปรับปรุง ในการบันทึกการสังเกต ผู้นิเทศต้องระมัดระวังการใช้ถ้อยคำภาษา ในการเขียนบันทึก เพื่อไม่ให้ผู้สอนเสียกำลังใจ เพราะผู้นิเทศจะต้องส่ง มอบแบบสังเกตการจัดกิจกรรมการเรียนรู้นั้นให้กับผู้สอน เพื่อเป็นข้อมูล ในการให้ข้อมูลย้อนกลับครั้งต่อไป 4.3 การให้ข้อมูลย้อนกลับ (Feedback : F) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ครูผู้รับ การนิเทศได้ทราบถึงจุดที่ควรได้รับ การปรับปรุงและพัฒนากระบวน การจัดการเรียนรู้ 1) การวิเคราะห์พฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ 1.1 ผู้รับการนิเทศและผู้นิเทศร่วมกันวิเคราะห์พฤติกรรมการจัด กิจกรรมการเรียนรู้ 1.2 นำข้อมูลจากการบันทึกพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้มาพิจารณา ร่วมกัน 1.3 พิจารณาพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ว่า พฤติกรรมใดเป็นจุดเด่น พฤติกรรมใดเป็นจุดด้อยและพฤติกรรมใดเป็นปัญหา 1.4 ครูและผู้นิเทศนำข้อมูลที่ได้มาร่วมกันปรับปรุงการจัดกิจกรรม การเรียนรู้ 2. การจัดทำรายงานและนัดหมายในการทำกิจกรรมต่อไป เมื่อสังเกตการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เสร็จสิ้นลง ผู้นิเทศจะต้องจัดทำ รายงานการสังเกตโดยนำข้อมูลจากเครื่องมือสังเกตการจัดการเรียนรู้ที่ กำหนดไว้รวมทั้งข้อมูลต่าง ๆ ที่ผู้นิเทศได้จดบันทึกไว้เพื่อแจ้งให้ผู้รับ การนิเทศได้รับทราบและ นัดหมายเพื่อปรึกษาหารือในการให้ข้อมูล ย้อนกลับในขั้นตอนต่อไป 5. การประเมินผลการนิเทศ (Assess : A) เป็นขั้นตอนการประเมินผลการนิเทศที่ทีผลต่อการพัฒนาการ จัดการเรียนการสอนของครู โดยมีการดำเนินการ ดังนี้ 1. รวบรวม วิเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการสังเกตการสอนและนำมาสังเคราะห์เพื่อสรุปผลการนิเทศ 2. ตรวจสอบความถูกต้องและประเมินผล 3. สรุปและจัดทำรายงานผลการนิเทศ
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 34 ทิศทางการขับเคลื่อนนโยบายการศึกษาส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานีเขต ๑
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 35 ๓ ดี ด้านความปลอดภัย 1. นโยบายโรงเรียนสวย ห้องเรียนงาม 2. นโยบายระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ด้านโอกาสทางการศึกษา นโยบายสร้างความเสมอภาค ลดความเหลื่อมล้ำ ด้านคุณภาพ 1. นโยบายอ่านออกเขียนได้ 2. นโยบายการจัดการเรียนรู้เชิงรุก Active Learning 3. นโยบายยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 4. นโยบายส่งเสริมคุณธรรมในสถานศึกษา ด้านประสิทธิภาพ 1. นโยบายระบบประกันคุณภาพการศึกษา 2. นโยบายหลักสูตรปฐมวัยและหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน 3. นโยบายน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและพระบรมราโชบาย กระบวนการทำงาน 3 ดี 4 รู้ 1. การบริหารดี 2. การสอนดี 3. การนิเทศดี 1. ระบบประกันคุณภาพ 1.1 แผนพัฒนาคุณภาพ 1.2 แผนปฏิบัติการ 2. โรงเรียนสวยห้องเรียนงาม 3. ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน และความปลอดภัย 1. หลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัยและ หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2. แผนการจัดการเรียนรู้ 2.1 เน้นกิจกรรม Active Learning 2.2 สื่อ นวัตกรรมหลากหลาย 2.3 การวัดประเมินผลมีความ หลากหลายและประเมินตามสภาพจริง 3. สื่อการจัดการเรียนรู้ที่หลากหลาย 4. ยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 4.1 ผลสัมฤทธิ์ระดับสถานศึกษา 4.2 ผลสัมฤทธิ์ระดับเขตพื้นที่ การศึกษา 4.3 ผลสัมฤทธิ์ระดับชาติ 5. อ่านออกเขียนได้คิดเลขเป็น 1 แผนการนิเทศ - รูปแบบ/กระบวนการนิเทศ เช่น การ นิเทศแบบกัลยาณมิตร Coaching and Mentoring ฯลฯ 2 การนิเทศภายใน 3. กระบวนการ PLC 4. ทำงานเป็นทีม
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 36 4รู้ 1. รู้หน้าที่การปฏิบัติงานในภาระงานที่รับผิดชอบ 2. รู้เป้าหมายการศึกษา 5 ประการ ประการที่ 1 ด้านความปลอดภัย ประการที่ 2 ด้านโอกาสทางการศึกษา ประการที่ 3 ด้านคุณภาพ และมีมาตรฐาน ประการที่ 4 ด้านประสิทธิภาพ (1) การปฏิบัติงานตามมาตรฐานและวิทยฐานะ (2) การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน (3) การใช้จ่ายงบประมาณและระดมทรัพยากร ประการที่ 5 ก้าวทันการเปลี่ยนแปลง (1) ความสามารถในการแก้ปัญหา (2) ความสามารถด้านเทคโนโลยี และการสื่อสาร 3. รู้วิธีการการบริหารงานเชิงคุณภาพ PDCA/UDON1 Model 4. รู้ความสำเร็จตามมาตรฐานการศึกษา 4.1ด้านคุณภาพผู้เรียน 4.2ด้านกระบวนการบริหารและการจัดการ 4.3การจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ 1. สุขกาย-สุขใจ 1.1 มีสุขภาวะที่ดี 1.2 มีพัฒนาการตามวัย 1.3 มีคุณภาพชีวิตที่ดี 1.4 มีทักษะพื้นฐานในการดำรงชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (1) มีวินัย (2) มีความซื่อสัตย์ (3) มีความรับผิดชอบ (4) มีความพอเพียง (5) มีจิตสาธารณะ (6) รักษ์สิ่งแวดล้อม 4 รู้ 3 สุข
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 37 2. สุขความเป็นทีม 2.1 สัมพันธภาพในองค์กร 2.2 การมีส่วนร่วม 2.3 รักองค์กร รักษ์ถิ่นฐาน 2.4 สร้างเครือข่าย 2.5 ความมีน้ำใจเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่และแบ่งปัน 3. สุขความภูมิใจและสำเร็จ 3.1 รางวัล/ผลงาน 3.2 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น 3.3 มีสมรรถนะตามหลักสูตร 3.4 มีทักษะในศตวรรษที่ 21 3Rs 8Cs 3.5 พหุปัญญา ๔.๔ ตัวชี้วัดการประเมินนโยบาย ( ๓ ดี ๔ รู้ สู่ ๓ สุข ) สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา อุดรธานี เขต ๑ ประกอบด้วย ๓ ด้าน คือ บริหารดี ๕ ตัวชี้วัด , สอนดี ๕ ตัวชี้วัด และ นิเทศดี ๕ ตัวชี้วัด เกณฑ์การประเมินคุณภาพตัวชี้วัด คือ ปฏิบัติได้ 5 ข้อ ผลการประเมินอยู่ในระดับ ดีเยี่ยม ปฏิบัติได้ 4 ข้อ ผลการประเมินอยู่ในระดับ ดีมาก ปฏิบัติได้ 3 ข้อ ผลการประเมินอยู่ในระดับ ดี ปฏิบัติได้ 2 ข้อ ผลการประเมินอยู่ในระดับ พอใช้ ปฏิบัติได้ ๑ ข้อ ผลการประเมินอยู่ในระดับ ปรับปรุง
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 38 การขับเคลื่อนนโยบายการศึกษา ๓ ดี : บริหารดี จุดเน้นที่ ๑ การน้อมนำพระบรมราโชบายและหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่การปฏิบัติ ที่ รายการ/กิจกรรม เอกสารหลักฐาน/ร่องรอย ๑. มีแผนงาน/โครงการพัฒนาบุคลากรเพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจ และความตระหนักในการน้อมนำพระบรมราโชบายและหลัก ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่การปฏิบัติ - แผนงาน/โครงการ/กิจกรรม ๒. มีหลักสูตรสถานศึกษาที่กำหนดวิสัยทัศน์หรือเป้าหมายในการ พัฒนาผู้เรียนที่สอดคล้องกับพระบรมราโชบายด้านการศึกษา ของในหลวงรัชกาลที่ ๑๐ หรือศาสตร์พระราชาของในหลวง รัชกาลที่ ๙ และนำสู่การจัดการเรียนรู้ระดับห้องเรียน - หลักสูตรสถานศึกษา - หน่วยการเรียนรู้ - แผนการจัดการเรียนรู้ ๓. มีการบริหารจัดการโรงเรียนตามแนวทางการดำเนินงานของ กิจกรรม/โครงการที่เกี่ยวข้องกับการน้อมนำพระบรมราโชบาย และหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่การปฏิบัติ เช่น โครงการโรงเรียนสุจริต โครงการโรงเรียนวิถีพุทธ โครงการ โรงเรียนคุณธรรม สพฐ. โครงการสถานศึกษาพอเพียง เป็นต้น - แผนงาน/โครงการ/กิจกรรม - คู่มือ/แนวทางการดำเนินงาน - สื่อ/นวัตกรรม/เครื่องมือประเมิน - สรุปผลการดำเนินงาน/รายงาน โครงการ/กิจกรรม - ภาพกิจกรรม - มุม/ป้ายนิเทศ -ชิ้นงาน/ผลงานของนักเรียน ครู และผู้บริหาร - เกียรติบัตร/รางวัล ๔. มีการวางแผนและการพัฒนา ปรับปรุงอาคารสถานที่และ สิ่งแวดล้อมให้เอื้อต่อการจัดการเรียนรู้หรือจัดกิจกรรมการน้อม นำพระบรมราโชบายและหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่ การปฏิบัติ - คำสั่ง - บันทึกรายงานผลการใช้อาคาร สถานที่และสภาพแวดล้อมของ โรงเรียน - ภาพถ่าย - สภาพจริง ๕. มีการสร้างเครือข่ายความร่วมมือทั้งภายในและภายนอกในการ บริหารจัดการเพื่อน้อมนำพระบรมราโชบายและหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียงสู่การปฏิบัติ - คำสั่ง - บันทึกการประชุม - ภาพถ่าย
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 39 การขับเคลื่อนนโยบายการศึกษา ๓ ดี : บริหารดี ตัวชี้วัด จุดเน้นที่ ๒ การพัฒนาระบบประกันคุณภาพการศึกษาเพื่อความเป็นเลิศ ที่ ตัวชี้วัด หลักฐานอ้างอิง ๑ มีระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา - คำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานระบบ ประกันภายในสถานศึกษา - ประกาศกำหนดมาตรฐานและค่าเป้าหมาย คุณภาพ ๒ การขับเคลื่อนคุณภาพสู่มาตรฐาน -แผนพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา -แผนปฏิบัติการประจำปีของสถานศึกษา -คู่มือการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา -คำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมกาดำเนินงานตามโครงการ -แบบสรุปรายงานโครงการ ๓ การรายงานผลการประเมินตนเองของ สถานศึกษา (SAR) -แบบรายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา (SAR) ทั้งระดับปฐมวัย และขั้นพื้นฐาน -รูปแบบรายงานผลการประเมินตนเองของ สถานศึกษา (SAR) ทั้งระดับปฐมวัย และขั้นพื้นฐาน ครบตามรูปแบบ - ส่ง(SAR) ตรงตามเวลาที่กำหนด ๔ การประเมินความสำเร็จตามมาตรฐาน - ผลการปะเมินตนเองของสถานศึกษาภาพ (SAR) รวมทั้งระดับปฐมวัย และขั้นพื้นฐาน บรรลุผลตาม ค่าเป้าหมายที่ตั้งไว้ - ผลการปะเมินตนเองของสถานศึกษาภาพ (SAR) รวมทั้งระดับปฐมวัย และขั้นพื้นฐาน ระดับ ดีเลิศขึ้น ไป -ผลการประเมินภายนอกรอบล่าสุด ระดับดี ขึ้นไป ๕ การเกิดวัฒนธรรมคุณภาพที่สะท้อนการพัฒนาที่ ยั่งยืน - นวัตกรรม /วิธีที่เป็นเลิศ เกี่ยวกับการประกัน คุณภาพภายในสถานศึกษา - หลักฐานการเผยแพร่ /เครือข่าย/รายงานผลของ การใช้นวัตกรรม -แบบบันทึกกระบวนการ PLC - รางวัล IQA Award
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 40 จุดเน้นที่ 3 ส่งเสริมสนับสนุนกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน และระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ที่ ตัวชี้วัด หลักฐานอ้างอิง 1 มีการกำหนดแนวทางการพัฒนากิจกรรม ผู้เรียน และระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ของสถานศึกษาให้ชัดเจนและมีประสิทธิภาพ - แนวทางการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน - คู่มือระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน - คำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงาน -โครงการส่งเสริมให้ครูทุกคนและบุคลากรที่เกี่ยวข้องได้พัฒนา ตนเองอย่างต่อเนื่อง -แผนเผชิญเหตุที่เกี่ยวข้องกับระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน 2 มีการนำแนวทางจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน และระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนลงสู่การ ปฏิบัติ -บันทึกการประชุมชี้แจง สร้างความเข้าใจ และสร้างความ ตระหนักในการนำไปใช้ -การวิเคราะห์หลักสูตร ออกแบบการเรียนรู้ แผนการจัด การเรียนรู้ตามขอบข่ายกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน - ข้อมูลการคัดกรองผู้เรียนตามระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามกลุ่มจำแนก 4 กลุ่ม (ปกติ ปัญหา เสี่ยง พิเศษ) -แผนงาน / โครงการ /กิจกรรมพัฒนานักเรียน / 3 มีการสร้างเครือข่าย และประสานความ ร่วมมือและความเข้าใจอันดีระหว่าง สถานศึกษา นักเรียน ผู้ปกครอง ชุมชน องค์กรภาครัฐ และเอกชน - ประกาศ /คำสั่ง /ภาพถ่าย /เกียรติบัตร /คลิปวีดิโอ -บันทึกการประชุมร่วมกันวางแผนแก้ไข ส่งเสริม พัฒนา -โครงการพัฒนาบุคลากร กิจกรรมทัศนศึกษาแหล่งเรียนรู้ ของนักเรียน 4 มีการนิเทศ กำกับ ติดตาม ให้คำปรึกษา ประเมินผลกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน และระบบ การดูแลช่วยเหลือนักเรียน และสร้างขวัญ กำลังใจครู นักเรียน -คู่มือนิเทศภายใน /แผนนิเทศภายใน/ปฏิทินการนิเทศภายใน -รายงานการนิเทศ -ภาพถ่าย เกียรติบัตร รางวัลกิจกรรมสร้างขวัญกำลังใจ 5 มีการประเมินผล แลกเปลี่ยนเรียนรู้ เผยแพร่ ผลงานที่ประสบผลสำเร็จ -เกณฑ์การตัดสินกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน และแนวทางการแก้ไข กรณีนักเรียนไม่ผ่านเกณฑ์ - ประเมินผลโครงการ รายงานผลการดำเนินงานระบบการดูแล ช่วยเหลือนักเรียน -จดหมายข่าวประชาสัมพันธ์
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 41 จุดเน้นที่ 4 การบริหารจัดการโรงเรียนขนาดเล็กและโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา ที่ ตัวชี้วัด หลักฐานอ้างอิง 1 มีนวัตกรรมหรือรูปแบบ หรือวิธีการด้านการบริหารจัดการ โรงเรียนขนาดเล็ก - แผนปฏิบัติการประจำปี หรือแผนพัฒนา คุณภาพการศึกษา - นวัตกรรมด้านการบริหารจัดการโรงเรียน ขนาดเล็กและโรงเรียนขยายโอกาสทาง การศึกษา - หรือBest practice - เกียรติบัตร รางวัล 2 ครูผู้สอนโรงเรียนขนาดเล็ก มีสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ Active Leaning ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ สามารถยกระดับ คุณภาพการศึกษานักเรียนในโรงเรียนขนาดเล็กและโรงเรียน ขยายโอกาสทางการศึกษา มีการวัดและประเมินผลตาม มาตรฐาน ตัวชี้วัด ของหลักสูตร มีแผนการยกระดับ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน - แผนการจัดการเรียนรู้ - Test Blueprint - แผนการยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน - เกียรติบัตร รางวัล 3 มีแผนการนิเทศภายใน การกำกับ ติดตาม และมีกิจกรรม แลกเปลี่ยนเรียนรู้ (PLC) ระดับชั้นเรียน - แผนนิเทศภายใน - โครงการพัฒนาบุคลากร 4 มีการส่งเสริมสนับสนุนด้านสื่อ อุปกรณ์ เช่น สื่อ DLTV DLIT หรือแพลตฟอร์มการเรียนรู้และมีการพัฒนาบุคลากรใน สถานศึกษาให้มีขวัญกำลังใจในการทำงาน - แผนปฏิบัติการประจำปี - โครงการพัฒนาบุคลากร - เกียรติบัตร รางวัล 5 ผู้เรียนโรงเรียนขนาดเล็ก มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงเพิ่มขึ้น ร้อยละ ๓ จากฐานข้อมูลปีการศึกษาที่ผ่านมา - ผลการทดสอบ O-NET/NT/RT - ผลการทดสอบระดับสถานศึกษา** **นร.120 คนลงมา คือ รร.ขนาดเล็ก ยึดเกณฑ์เดิม / รร.ขยายโอกาส 59 รร. / ถ้ามี ม.3 ให้เป็นรร.ขยายโอกาส
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 42 จุดเน้นที่ 5 โรงเรียนสวยห้องเรียนงาม ที่ ตัวชี้วัด หลักฐานอ้างอิง 1. โรงเรียนมีการประชุมเพื่อวางแผนกำหนดทิศทาง/พัฒนา สภาพแวดล้อมภายในโรงเรียน 1.บันทึกการประชุม 2.แผนกลยุทธ์หรือแผนพัฒนาการจัดการศึกษา ของสถานศึกษา 3.แผนปฏิบัติการประจำปีของสถานศึกษา 4.คำสั่ง 5.เอกสารหรือแนวทางการดำเนินงาน 6. การสังเกต/การสอบถาม/สัมภาษณ์ 2. โรงเรียนมีความสะอาด สวยงามเป็นระเบียบ ร่มรื่นและ เป็นปัจจุบัน 1.บริเวณของโรงเรียน 2.แหล่งเรียนรู้ทางธรรมชาติ 3.แหล่งเรียนรู้ในโรงเรียนด้านส่งเสริมหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียง 4.ห้องเรียนธรรมชาติหรือสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ 5.การสังเกต/การสอบถาม/การสัมภาษณ์ 3. ห้องเรียน สะอาด สวยงาม เป็นระเบียบ เป็นปัจจุบัน และ มีสื่อการเรียนการสอนและบรรยากาศที่เอื้อต่อการ เรียนรู้ 1. หน้าห้องเรียน 2. ภายในห้องเรียน 3. สื่อการเรียนการสอน 4. การสังเกต/การสอบถาม/การสัมภาษณ์ 4. โรงเรียนมีการจัดระบบป้องกันความปลอดภัยในโรงเรียน 1. ประตูเข้าออก 2. ทางเดิน 3. คำสั่ง 4. ทางเดิน - ทางรถ 5. ทางระบายน้ำ 6. การสังเกต/การสอบถาม/การสัมภาษณ์ 5. โรงเรียนมีรูปแบบวิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศและนวัตกรรม โรงเรียนสวย ห้องเรียนงาม 1. ประกาศ 2. เกียรติบัตร 3. รูปแบบ /นวัตกรรม
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 43 ตัวชี้วัด ด้านการสอนดี จุดเน้นที่ 1 การจัดการเรียนรู้วิชาประวัติศาสตร์ ที่ ตัวชี้วัด หลักฐานอ้างอิง 1 การพัฒนาหลักสูตรวิชาพื้นฐานประวัติศาสตร์หรือวิชาเพิ่มเติมหรือ หลักสูตรท้องถิ่นหรือการบูรณาการในกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนที่ สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยใช้แหล่ง เรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเป็นสื่อในการจัดการเรียนรู้ 1.หลักสูตรวิชาพื้นฐานประวัติศาสตร์ 2.หลักสูตรวิชาเพิ่มเติม 3.หลักสูตรท้องถิ่น 4.แผนการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการ วิชาประวัติศาสตร์เข้ากับกิจกรรมพัฒนา ผู้เรียนหรือสาระการเรียนรู้อื่น 2. การวางแผนการจัดการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับหลักสูตรวิชา ประวัติศาสตร์หรือวิชาเพิ่มเติมหรือหลักสูตรท้องถิ่นหรือการบูรณา การการจัดการเรียนรู้ในกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนที่ใช้แหล่งเรียนรู้ ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเป็นสื่อในการจัดการเรียนรู้ 1.การวิเคราะห์หลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐานวิชาประวัติศาสตร์ 2.โครงสร้างเวลาเรียน 3.โครงสร้างหน่วยการเรียนรู้ 4.โครงแผนการจัดการเรียนรู้ 3. การจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีการทางประวัติศาสตร์ 5 ขั้นตอน ที่สอดคล้องกับโครงสร้างหน่วยการเรียนรู้ใช้แหล่งเรียนรู้ ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเป็นสื่อในการจัดการเรียนรู้ 1.แผนการจัดการเรียนรู้ที่มีองค์ประกอบ ครบถ้วนสมบูรณ์ 2.แผนการจัดการเรียนรู้ที่มีขั้นตอนการสอน ด้วยวิธีการทางประวัติศาสตร์ 5 ขั้นตอนที่ ครบถ้วนสมบูรณ์ตามหลักวิชาการ โดยใช้ แหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเป็นสื่อใน การจัดการเรียนรู้ 3.แผนการจัดการเรียนรู้มีเวลาเรียนครบถ้วน สอดคล้องตามโครงสร้าง 4. การจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีการทางประวัติศาสตร์ 5 ขั้นตอนโดยการ ใช้แหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเป็นสื่อในการจัดการเรียนการ สอน 1.แผนการจัดการเรียนรู้ที่มีขั้นตอนการสอน ด้วยวิธีการทางประวัติศาสตร์ 5 ขั้นตอนที่ โดยใช้แหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเป็น สื่อในการจัดการเรียนรู้อย่างน้อย 2 แหล่ง เรียนรู้ 2.ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ที่แสดงให้เห็นว่ามี การใช้คำถามพื้นฐาน 5W1Hและวิธีการทาง ประวัติศาสตร์ 1S2C 5 นวัตกรรมหรือวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศหรือซอฟเพาเวอร์ 1.มีนวัตกรรมหรือวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศหรือซอฟ เพาเวอร์ของผู้บริหารสถานศึกษาหรือครูที่เกิด จากการจัดเรียนรู้วิชาประวัติศาสตร์ 2.ผลงานของผู้เรียนที่เกิดจากการเรียนรู้วิชา ประวัติศาสตร์
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 44 จุดเน้นที่ 2 การจัดการเรียนรู้ ระดับปฐมวัย ที่ ตัวชี้วัด หลักฐานอ้างอิง 1 มีการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ตามหลักสูตร และมี แผนงาน/ โครงการ/กิจกรรมเสริมในการพัฒนาเด็กอย่าง เป็นระบบ และต่อเนื่อง - แผนการจัดการเรียนรู้ - แผนงาน/ โครงการ/กิจกรรม - ผลการประเมินพัฒนาการเด็กปฐมวัยทั้งด้าน ร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคมและสติปัญญา 2 มีส่วนร่วมของพ่อแม่ครอบครัว ชุมชน และทุกฝ่ายที่ เกี่ยวข้อง ในการส่งเสริมพัฒนาการของเด็ก -แผนปฏิบัติงานของโรงเรียน / โครงการ/กิจกรรม -รูปภาพ -คำสั่ง 3 ใช้สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ และสื่อการเรียนรู้เพื่อสนับสนุน การจัดประสบการณ์การเรียนรู้ของเด็กอย่างหลากหลาย - แผนงาน/ โครงการ/กิจกรรม - มีสื่อการสอน สื่อเทคโนโลยี อย่างเหมาะสมและ เพียงพอกับเด็ก -ครูมีการพัฒนาตนเอง และใช้สื่อเทคโนโลยีได้อย่าง ถูกต้อง เหมาะสม 4 ครูประเมินพัฒนาการเด็กตามสภาพจริงด้วยวิธีการ ที่ หลากหลาย โดยผู้ปกครองและผู้เกี่ยวข้องมีส่วนร่วม และ นำผลการประเมินที่ได้ไปปรับปรุงการจัดประสบการณ์ และ พัฒนาเด็ก -แผนงาน/ โครงการ/กิจกรรม -รูปภาพ -แบบบันทึกการประเมินพัฒนาการเด็ก -แฟ้มสะสมผลงานของเด็ก / ผลงานของนักเรียน 5. ครูมีนวัตกรรม หรือรูปแบบที่ดีในการปฏิบัติงาน -นวัตกรรม หรือ รูปแบบการปฏิบัติที่ดี ในการ พัฒนาเด็กปฐมวัย
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 45 จุดเน้นที่ 3 การส่งเสริมการอ่านออก เขียนได้ คิดเลขเป็น และการยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ที่ ตัวชี้วัด หลักฐานอ้างอิง 1 การนำผลการทดสอบระดับชั้นเรียน ระดับสถานศึกษา ระดับเขต พื้นที่ ระดับชาติ มาวิเคราะห์หาสาเหตุและปัญหา และจัดทำ แผนการยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยการมีส่วนร่วมจาก ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่าย - ผลการวิเคราะห์ผลทดสอบ O-NET/NT/RT - ผลการทดสอบระดับสถานศึกษา - ผลการประเมินการอ่าน การเขียน - แผนการยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียน - รายงานผลการคัดกรองการ อ่านการ เขียน -รายงานผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกลุ่ม สาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ -รายงานกิจกรรมที่เกี่ยวข้อง อื่นๆ - คำสั่งคณะจัดทำแผนการยกระดับฯ 2 ครูมีการจัดการเรียนการสอน การวัดและประเมินผลตามมาตรฐาน ตัวชี้วัด ของหลักสูตร ตามมาตรฐานตัวชี้วัดของการทดสอบ ระดับชาติ และตามแผนการยกระดับ - แผนการจัดการเรียนรู้ - Test Blueprint 3 มีแผนการนิเทศภายใน การกำกับ ติดตาม และการส่งเสริม สนับสนุนด้านสื่อ อุปกรณ์ และการพัฒนาบุคลากร - แผนการนิเทศภายใน - โครงการพัฒนาบุคลากร 4 มีการจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (PLC) ระดับชั้นเรียน/ระดับ สถานศึกษา และการให้ขวัญกำลังใจกับบุคลากรในสถานศึกษา - การประชุม-เวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ - การมอบเกียรติบัตร รางวัล 5 ผลการทดสอบระดับชาติสูงกว่าระดับประเทศ/ระดับเขตพื้นที่ หรือ ผลการทดสอบระดับสถานศึกษาได้ระดับ 3 ขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 80 หรือผลการทดสอบระดับชาติ ระดับสถานศึกษามีคะแนน พัฒนาการไม่น้อยกว่าร้อยละ 3 หรือมีนวัตกรรมในการขับเคลื่อน การยกระดับผลสัมฤทธิ์ที่ประสบผลสำเร็จ - ผลการทดสอบ O-NET/NT/RT - ผลการทดสอบระดับสถานศึกษา - วิธีปฏิบัติที่ดีที่ประสบผลสำเร็จของ ครู/ผู้บริหาร - เกียรติบัตร
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 46 จุดเน้นที่ 4 การจัดการเรียนรู้เชิงรุก Active Learning ที่ ตัวชี้วัด หลักฐานอ้างอิง 1 กิจกรรมการเรียนรู้สอดคล้องมาตรฐานและตัวชี้วัดตามหลักสูตร / ผลการเรียนรู้/จุดประสงค์การเรียนรู้และสาระการเรียนรู้ 1.หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2. แผนการจัดการเรียนรู้ Active Learning 2 กิจกรรมการนำเข้าสู่บทเรียนน่าสนใจและมีกิจกรรมการเรียนรู้ที่ หลากหลาย สร้างความกระตือรือร้นให้กับนักเรียน 1. แผนการจัดการเรียนรู้ Active Learning 2. เอกสาร หรือหลักฐานแสดงถึงผลการ สังเกตการสอนในชั้นเรียน 3. ภาพถ่าย คลิปวีดีโอ การสังเกตการณ์ สอนในชั้นเรียน 3 กิจกรรมการเรียนรู้ให้นักเรียนได้เรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติด้วย ตนเอง มีปฏิสัมพันธ์กันและได้ปฏิบัติงานร่วมกัน 1. แผนการจัดการเรียนรู้ Active Learning 2. เอกสาร หรือหลักฐานแสดงถึงผลการ สังเกตการสอนในชั้นเรียน 3.ภาพถ่าย คลิปวีดีโอ การสังเกตการณ์สอน ในชั้นเรียน 4. ผลงาน ชิ้นงานของนักเรียน 4 กิจกรรมการเรียนรู้ได้กระตุ้นการคิดให้นักเรียนมีเกิดการคิดขั้นสูง และนักเรียนได้สะท้อนการคิด สื่อสาร นำเสนอ และประยุกต์ใช้ ความรู้ ทักษะและคุณลักษณะสู่การสร้างผลงาน 1. แผนการจัดการเรียนรู้ Active Learning 2. เอกสาร หรือหลักฐานแสดงถึง ผลการ สังเกตการสอนในชั้นเรียน 3.ภาพถ่าย คลิปวีดีโอ การสังเกตการณ์สอน ในชั้นเรียน 4. ผลงาน ชิ้นงานของนักเรียน 5 การใช้สื่อประกอบการจัดการเรียนรู้ แหล่งเรียนรู้และมีเครื่องมือ วิธีการวัดประเมินผลด้วยวิธีการที่หลากหลายและสอดคล้องกับ หลักสูตรฯและความสามารถของนักเรียน 1.หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2. แผนการจัดการเรียนรู้ Active Learning 3. สื่อและเทคโนโลยีประกอบการเรียนการ สอน 4. ผลงาน ชิ้นงานของนักเรียน 5. แบบประเมินและเครื่องมือวัด ประเมินผล
คูมือนิเทศภายในสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน (Internal Supervision for Learner quality development) กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา | สพป.อุดรธานี เขต 1 47 นโยบายด้านการสอนดี (การวิจัยในชั้นเรียน และนวัตกรรม) ที่ ตัวชี้วัด หลักฐานอ้างอิง 1 ด้านกระบวนการพัฒนาอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง 1) แผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา 2) แผนปฏิบัติการประจำปี 2567 2 การออกแบบวิจัยในชั้นเรียนและนวัตกรรม 1) กำหนดการปฏิทินในการวิจัยในชั้นเรียนของ ครูผู้สอน 2) หลักฐาน ร่องรอยแสดงถึงการวิเคราะห์ หรือ สังเคราะห์ผู้เรียนรายบุคคล หรือบันทึกการประชุม 3 ด้านคุณภาพของงานวิจัยในชั้นเรียนและนวัตกรรม 1) งานวิจัยในชั้นเรียนและนวัตกรรม ที่มีการจัดกิจกรรมส่งเสริมหรือพัฒนาที่ใหม่ 2) ความถูกต้อง ความสมบูรณ์ของงานวิจัย 3) รูปแบบการแก้ปัญหาหรือพัฒนาผู้เรียนตรงตาม เป้าหมายหรือวัตถุประสงค์ที่เกิดประโยชน์อย่าง กว้างขวาง 4 ด้านการมีส่วนร่วมในงานวิจัยในชั้นเรียนและนวัตกรรม 1) หลักฐานซึ่งแสดงให้เห็นถึงการพัฒนางานอย่าง เป็นระยะตามปฏิทินที่กำหนดไว้ เช่นการประชุมกลุ่ม สาระการเรียนรู้ หรือระดับชั้น 2) ผลการใช้รูปแบบ วิธีการ หรือนวัตกรรม 3) การสะท้อนผลการนำไปพัฒนาหรือแก้ปัญหาใน งานวิจัย 5 ด้านการนำเสนอผลงานวิจัยในชั้นเรียนและนวัตกรรม 1) การนำเสนอผลการวิจัยในชั้นเรียนและนวัตกรรม ที่นำไปใช้กับผู้เรียน 2) รายงานผลการวิจัยในชั้นเรียน หรือรายงานการ ใช้นวัตกรรมที่ใช้ในการส่งเสริมพัฒนาหรือแก้ปัญหา ในชั้นเรียน 3) หลักฐานการเผยแพร่ผลงานวิจัยในชั้นเรียนและ นวัตกรรม ทั้งภายในสถานศึกษาและภายนอก สถานศึกษา ให้ผู้บริหาร ครู ผู้ปกครอง ผู้มีส่วน เกี่ยวข้องได้ทราบ หรือคำสั่ง หรือเกียรติบัตร