ອະຕອມ-ມະ​ໄລ​ພອນ ພົມ​ສຸ​ພາ

k  9 109 Nm2 / C 2 ຄຄ່າຄງົ ທີ່ກື ູລງົ

e  1.6 1019C ຄໄຟຟ້າບນັ ຈຂຸ ອງອເິ ລັກຕອນ

n 1
ເມື່ອແທນຄ່າເຫົ່ືານ້ືີລົງໃນສົມຜົນ 2.20 ຈະໄດ້ລັດສະໝີວົງໂຄຈອນຂອງອິເລັກຕອນໃນວົງທໍາ

ອດິ ຂອງບຣໍ ໌ (first Bohr orbit) ຄ:

 r1
 12 1.0541034 2  0.5291010 m 0
9.11031  9 109 1.6 1019
 0.529 A

0

ໂດຍທ່ືີ 1 A  1010 m

r1 ທີ່ືຄິດໄລູ່ໄດ້ນືີ້ ກົງກັບຜົນການທົດລອງທ່ືີໄດ້ຈາກທິດສະດີກົນລະສາດ (kinetic theory)
ໂດຍ r1 ເປັນລັດສະໝີວົງໂຄຈອນວົງໃນສຸດ ເຊ່ືິງເປັນວົງທີື່ມີຄວາມໝ້ັືນຄົງສູງ (most stable) ເອື້ີນວ່າ
ອະຕອມຢູ່ໃນພາວະພື້ນຖານ (ground state) ຫ ເອີນ້ື ອກີ ແບບໜ່ືຶງວ່າ ລດັ ສະໝີບຣໍ ໌ (Bohr radius).

ຈື່ຶງຂຽນສົມຜົນ 2.20 ໃໝູ່ໄດ້ເປັນ rn  n2r1 ...(2.21) ຖ້າອິເລັກຕອນໂຄຈອນຢູ່ໃນວົງ

ໂຄຈອນຖດັ ໄປຄ n  2,3,... ເຮາົ ເອືນີ້ ວ່າ ອະຕອມຢໃູ່ ນພາວະຖກກະຕຸນ້ (excited state) ເຊນ່ັື :

ເມ່ືອ n  2 ຈະໄດ້ r2  22  r1  4r1
ເມືອ່ n  3 ຈະໄດ້ r3  32  r1  9r1

ຈາກລັດສະໝີວົງໂຄຈອນຂອງອິເລັກຕອນທີື່ຄິດໄລູ່ໄດ້ ໃຫ້ພາບຂອງອິເລັກຕອນເມື່ອ n ມີຄ່າ
ຕາ່ ງໆດັ່ືງຮບູ 2.21.

ຮບູ 2.21 ວົງໂຄຈອນຂອງອິເລກັ ຕອນຕາມແບບຈໍາລອງອະຕອມຂອງບຣໍ ສ໌ ໍາລບັ ອະຕອມໄຮໂດຣເຈນ

4.2 ການຊອກຫາຄວາມໄວໃນວົງໂຄຈອນຂອງອິເລັກຕອນອອ້ ມນິວເຄຍຂອງໄຮໂດເຈນ

ຈາກ Ke 2  mv2
r2 r

ຖາ້ v ຄ ຄວາມໄວໃນວງົ ໂຄຈອນໃດໜືງ່ຶ = vn

r ຄ ລັດສະໝີວົງໂຄຈອນໃດໜງ່ືຶ = rn

ແທນຄາ່ rn  n22 ລງົ ໄປຈະໄດ້ vn  Ke 2 .............(2.22)
Ke 2 m n

n  1 ຈະໄດ້ v1  2.18106 m / s

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 48

ສ່ວນຄວາມໄວຂອງອິເລັກຕອນໃນວົງທືີ່ຢູ່ຖັດອອກໄປຄ n  2,3,4,... ຊອກຫາໄດ້ໃນຮູບສູດ

ທືົ່ວໄປເມືອ່ ແທນຄ່າ v1  ke2  2.1859583106 m / s ລົງໃນສມົ ຜນົ 2.22 ຈະໄດ້:


vn  v1  2.18  106 (m / s) ................(2.23)
n n

4.3 ການຊອກຫາພະລັງງານຂອງອິເລກັ ຕອນໃນວົງໂຄຈອນອ້ອມນວິ ເຄຍ

ລະດັບພະລັງງານ ໝາຍເຖິງພະລັງງານທັງໝົດຂອງອິເລັກຕອນຢູ່ໃນວົງໂຄຈອນຍິນຍອມ

(Allowed orbit) ໃນຕອນທໍາອິດນື້ັນບໍຣ໌ໄດ້ວາງແນວຄິດໄວ້ວ່າ ນິວເຄຍຢຸດນື້ິງນືັ້ນຄພະລັງງານລວມ

ຂອງອະຕອມຄພະລັງງານຂອງອິເລັກຕູອນໃນວົງໂຄຈອນອ້ອມຮອບນິວເຄຍ ແລ້ວໃຊ້ກົດເກນຮັກສາ

ພະລັງງານເຊງ່ືິ ຂຽນແທນດວ້ ຍສມົ ຜນົ .

ພະລງັ ງານຂອງອິເລກັ ຕອນ = ພະລງັ ງານເດີນເຄ່ອື ນ + ພະລງັ ງານທາ່ ຕັື້ງ
E = EC + EP = 1/2mv2 + (-Ke2/r) = 1/2 Ke2/r - Ke2/r = -1/2 Ke2/r

E ຄລະດັບພະລງັ ງານຊືນັ້ ທີ n ໃດໜືງຶ່ ເທ່ົືາກບັ En

ຖາ້ E ຄລະດັບພະລັງງານຊນ້ືັ ທີ n ໃດໜງື່ຶ = En

r ຄ ລດັ ສະໝີວົງໂຄຈອນທີ n ໃດໜງ່ືຶ = rn

ແທນຄາ່ : rn  n2h 2
Ke2m

ຈະໄດ້: En 1 mK 2e4 .....................(2.24)
2 n2 h2

ຖາ້ n=1 ແລະ ແທນຄາ່ ທກຸ ປະລິມານລົງໄປຈະໄດ້ E1  21.741019 J
ພະລັງງານລວມມີຄ່າເປັນລົບໝາຍເຖິງ ອິເລັກຕອນຖກຍຶດໄວ້ໃນອະຕອມຄ້າຍກັບອະຕອມໃນ

ແບບຈໍາລອງອະຕອມຂອງຣັດເທີຟອດເຊ່ິືງມີພະລັງງານໄດ້ພຽງຄ່າດຽວ ແຕູ່ພະລັງງານຂອງອະຕອມໃນ

ແບບຈໍາລອງອະຕອມຂອງບໍຣ໌ມພີ ະລັງງານໄດ້ຫາຍຄ່າຂື້ຶນກັບວ່າ ວົງໂຄຈອນໃນວົງທ່ືີ n ມີຄ່າເປນັ ເທ່ືົາໃດ.

ສໍາລັບພະລັງງານຂອງອິເລັກຕອນໃນວົງທີື່ຢູ່ຖັດອອກໄປຄ n  2,3,4... ຊອກຫາໃນສູດທື່ົວໄປເມື່ອ

ແທນຄາ່ E1 ລງົ ໃນສມົ ຜົນ 2.24 ຈະໄດ:້

En E1
n2

En   21.74 1019 (J )   13.57 (eV ) .............(2.25)
n2 n2

ສະແດງວ່າ ພະລັງງານລວມຂອງອິເລກັ ຕອນຈະມຄີ ່າໄດ້ສະເພາະບາງຄາ່ ຫ ບາງລະດັບພະລັງງານ

ຕາມຄ່າຂອງ n ເຊິື່ງຖໄດວ້ າ່ ເປນັ ລະດັບ ຫ ຊື້ນັ ຂອງພະລັງງານຂອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນ.

ເມື່ອແທນຄາ່ n  1,2,3,... ຈະໄດພ້ ະລງັ ງານແຕູ່ລະລະດບັ ພະລງັ ງານດ່ັງື ນີ:້ື

ຖ້າ n  1 ຈະໄດ້ E1  13.57eV

ຖາ້ n2 ຈະໄດ້ E2   13.57  3.3925eV
22

ຖ້າ n3 ຈະໄດ້ E1   13.57  1.508eV
32

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 49

ຖາ້ n ຈະໄດ້ E   1 3.57  0eV
2

ຄ່າ E1  13.57eV ເປັນຄ່າພະລັງງານການແຕກຕົວເປັນໄອອອນ (Ionization energy)
ຂອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນເຊ່ືິງກົງກັບຜົນການທົດລອງພໍດີ ເອີ້ືນ E1 ວ່າ ລະດັບພະລັງງານພື້ນຖານ
(Ground state energy level) ແລະ ເອ້ືີນ E2 , E3... ວ່າ ລະດັບພະລັງງານພະວະກະຕຸ້ນ (Excited

state energy level) ສ່ວນ E  0eV ໝາຍເຖິງລະດັບພະລັງງານຈະຫາຍໄປກາຍເປນັ ຄວາມຕ່ໍືເນອື່ ງ
(Continuum) ເມ່ືອ E  0 ນືັ້ນຄ ອິເລັກຕອນທ່ີືມີພະລັງງານລວມຫາຍກວ່າສູນຈະກາຍເປັນອິ

ເລັກຕອນເສລ.ີ

ເພື່ອໃຫ້ເຫັນພາບອິເລັກຕອນເດ່ັືນຊດັ ຂອງລະດັບພະລັງງານຕ່າງໆ ຂອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນ ຈຶື່ງນໍາ

ສົມຜົນ 2.25 ແລະ ການແປຄ່າຂອງ n ເຊິື່ງເປັນການແປຄວາມໝາຍສົມຜົນ 2.25 ອັນເປັນນາມມະທໍາ

ໃຫເ້ ປນັ ຮບູ ປະທໍາດງ່ັື ຮູບ 2.22.

ຮູບ 2.22 ແຜນພາບລະດບັ ພະລັງງານຂອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນ
ໃນພາວະປົກກະຕິອະຕອມຈະຢູ່ໃນວົງໂຄຈອນພາວະພື້ນຖານ ແລະ ມີພະລັງງານລວມເທ່ົືາກັບ
ພະລັງງານຂອງພາວະພື້ນຖານ ( E1  13.57eV ສໍາລັບອະຕອມໄຮໂດຣເຈນ) ເປັນລະດັບ
ພະລັງງານຕ່ໍືາສຸດເຊ່ິືງອິເລັກຕອນຫາກໍມີ ຖ້າອິເລັກຕອນໃນອະຕອມຖກກະຕຸ້ນໃຫ້ຂຶ້ືນໄປຢູ່ໃນວົງ
ໂຄຈອນພາວະກະຕຸ້ນວົງໃດວົງໜື່ຶງ ແລະ ມີພະລັງງານເທົື່າກັບພະລັງງານພາວະກະຕຸ້ນ ໂດຍພິຈາລະນາ
ຈາກຈຸດເລືີ່ມຕ້ົືນທືີ່ລະດັບພະລັງງານພາວະກະຕຸ້ນນ້ືີເປັນລະດັບພະລັງງານເລີື່ມຕົ້ືນ (Initial energy
level) Eni ອິເລກັ ຕອນບອື່ໍ າດຢູ່ໃນລະດັບນໄ້ືີ ດ້ດົນ ມັນຈະຕ້ອງກັບຄນສູ່ລະດບັ ພະລັງງານທຕືີ່ ່ືໍາລົງມາໃນ
ລະດັບໃດລະດັບໜື່ຶງ ໂດຍອິເລັກຕອນຈະລຸດລະດັບພະລັງງານລົງມາຈົນກວ່າພະລັງງານຈະຢູ່ໃນລະດັບ
ພ້ນື ຖ້ືນຈືຶ່ງຈະຢຸດ. ຖາ້ ໃຫ້ລະດັບພະລງັ ງານໃນວົງສຸດທ້າຍທີ່ືກະໂດດລົງມາເປັນລະດັບພະລງັ ງານສຸດທາ້ ຍ

(Final energy level) Enf ໃນການລຸດລະດັບພະລງັ ງານລົງມາແຕູ່ລະຄ້ືັງຈະປົດປູ່ອຍພະລງັ ງານອອກ

ມາໃນຮູບຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກເຊ່ືິງບໍຣ໌ນໍາສະເໜີໃນສົມມຸດຕິຖານຂໍ້ືທືີ່ 3 ວ່າ ພະລັງງານທ່ີືອິເລັກຕອນປົດ

ປ່ອູ ຍອອກມາຄ E  Eni  Enf ເປນັ ໂຟຕອນໜ່ງຶື ຕວົ .
E  Eni  Enf  hf ...............(2.26)

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 50

f  E ..............(2.27)

h

ຄວາມຍາວຄ້ນື ຂອງໂຟຕອນທ່ປີື ອູ່ ຍອອກມາຄ:

C  hC  hC .....................(2.28)
f E Eni  Enf

 1 1
hC

Eni  Enf

ແທນຄາ່ Eni & Enf ຈາກສົມຜົນ 2.24 ລົງໃນສົມຜົນ 2.28 ຈະໄດ:້

1  1  mk 2e4  n 2 1 
 hC f  ni2 
2h / 2 2

1  2m 2k 2e4  n 2 1 ni2 
 h3C f 

1  RH  n2f 1 ni2  ............(2.29)
 

RH  2m 2k 2e4   E1  1.0974107 m1 ເອີ້ື ນ ວ່ າ ຕົ ວ ຄົ ງ ຄ່ າ ຣິ ດ ເບີ ກ (Rydberg
h3C hC

constant)

ສົມຜົນ 2.29 ເອີ້ືນວ່າ Rydberg formula ເຊືິ່ງກົງກັບທື່ີບາລເມີ (Balmer) ຄື້ົນພົບໃນ

ລກັ ສະນະຂອງສູດ Empirical formula ທ່ືີໄດ້ຈາກການທດົ ລອງເມ່ືອປີ ຄ.ສ 1885 ຈາກການວັດແທກ

ຄວາມຍາວຄື້ນຕາ່ ງໆໃນສະເປັກຕມັ ຂອງໄຮໂດຣເຈນ.

ຄວາມສໍາເລດັ ຂອງທິດສະດີອະຕອມຂອງບໍຣສ໌ ະຫຼຸບໄດເ້ ປນັ ຂໍື້ໆດງື່ັ ນ:້ືີ

- ອະທິບາຍໄດວ້ າ່ ເປັນຫຍັງອະຕອມຈຶ່ືງໝັນ້ື ຄົງ ອັນເປັນບນັ ຫາທີຣ່ື ັດເທຟີ ອດອະທິບາຍບ່ືໄໍ ດ້.

- ອະທິບາຍການເກີດສະເປັກຕັມເປືັ່ງອອກ ແລະ ສະເປັກຕັມດູດກນໃນອະຕອມທ່ືີມີລັກສະນະ

ຄາ້ ຍຄອະຕອມຂອງໄຮໂດຣເຈນໄດ້ໃກ້ຄຽງກບັ ຜົນການທົດລອງ.

- ຄາດການຄ່າພະລັງງານໃນການແຕກຕົວເປັນໄອອອນ (Ionization energy) ຂອງອະຕອມທືີ່

ມີອິເລກັ ຕອນໜຶງື່ ຕວົ ໄດຖ້ ກຕອ້ ງ.
4.4 ຄວາມຖືີ່ຂອງການເຄ່ືອນທ່ືີຂອງອເິ ລັກຕອນວງົ ທີ

ຈາກສູດ: v  r  2fr  f v
2r

ດ່ງືັ ນື້ັນ, fn  vn ...................(2.30)
2rn

ເມອ່ື ແທນຄາ່ n  1 ຈະໄດ້ f1  6.551015 Hz

ຫ fn  6.5 5  1 015 ..................(2.31)
n3

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 51

ຈາກສົມມຸດຕິຖານຂອງບໍຣ໌ ຈະເປັນຈິງສະເພາະທາດທີື່ເປັນໄຮໂດເຈນເທືົ່ານ້ືັນ ເພາະມີອິເລັກ

ຕອນພຽງຕວົ ດຽວໃນວົງໂຄຈອນ ແຕູ່ທາດອ່ນື ໆ ທ່ີືມີເລກັ ອະຕອມຕ່າງໆກໍສາມາດໃຊ້ຫກັ ການຂອງບໍຣໄ໌ ດ້

ຖ້າ Ionized ອິເລກັ ຕອນເຫອອເິ ລັກຕອນພຽງຕົວດຽວໃນວົງຈອນ.

ສໍາລບັ ສູດລດັ ຂອງທາດອ່ນື ໆ (Z ຄເລກອະຕອມຂອງທາດນ້ນືັ )

 rn
 n2 0.531010 (m) …………..(2.32)
Z

 vn 
2.18  106 Z (m / s) ………….(2.33)
n

Z 2  13.6 ……………..(2.34)

En  n2 (eV )

 fn Z2
 6.55  1015 (Hz) …………(2.35)
n3

ຕົວຢູ່າງ 2.4 ໄຮໂດຣເຈນທີພາວະພ້ືນຖານໄດ້ຮັບພະລັງງານຈາກໂຟຕອນເຊື່ິງມີພະລັງງານ

20eV ແລ້ວແຕກຕົວເປນັ ໄອອອນ. ອິເລັກຕອນທລ່ີື ດຸ ອອກມາມີພະລັງງານເດີນເຄື່ອນເທົື່າໃດ?

ບົດແກ:້

ທພື່ີ າວະພື້ນຖານອິເລັກຕອນມີພະລັງງານເທາືົ່ ກັບ E1  13.57eV
ໄຮໂດຣເຈນດດູ ກນພະລງັ ງານຈາກໂຟຕອນເຂົືາ້ ໄປ X  20eV

ຕາມສູດ: E1 + X = En

ແທນຄາ່ : 13.57  20  6.43eV

ດ່ງືັ ນ້ັືນ, ອິເລກັ ຕອນທລືີ່ ຸດອອກມາຈືງຶ່ ມີພະລງັ ງານ 6.43eV

ຕົວຢູ່າງ 2.5 ຈາກທິດສະດີອະຕອມໄຮໂດຣເຈນຂອງບໍຣ໌. ຈ່ືົງຊອກຫາຄວາມຖີ່ື, ຄວາມໄວ

ແລະ ລດັ ສະໝີວງົ ໂຄຈອນຂອງອເິ ລັກຕອນໃນວງົ ທີ 3.

ບດົ ແກ:້

ຊອກຫາລດັ ສະໝວີ ົງໂຄຈອນຂອງອີເລັກຕອນໃນວົງທີ 3

ຈາກສມົ ຜົນ rn  n2h 2
Ke2m

    ແທນຄ່າ:
r3  32 1.0541034 2 2  4.771010 m
9.11031  9 109  1.6 1019

ຊອກຫາຄວາມໄວຂອງອເິ ລັກຕອນໃນວງົ ທີ 3

ຈາກສມົ ຜນົ : mrnvn  n

vn  n
mrn

vn  3 1.0541034  7.29105 m / s
9.11031  4.77 1010

ຊອກຄວາມຖ່ຂືີ ອງອເິ ລັກຕອນໃນວົງທີ n=3 ໂດຍໃຊການພວົ ພນັ ຂອງການເຄືອ່ ນທມີ່ື ນົ

ຈາກສູດ: v  r  2fr

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 52

f  v
2r

f  7.29  105  2.431014 Hz
2  22  4.77 1010 m
7

ດ່ືງັ ນັ້ນື , ລັດສະໝີວງົ ໂຄຈອນຂອງອິເລັກຕອນໃນວົງທີ n=3 ມີຄາ່ ເທາືົ່ ກບັ 4.77 1010 m

ຄວາມໄວຂອງອິເລັກຕອນໃນວງົ ທີ n=3 ມີຄ່າເທ່າົື ກັບ 7.29105 m / s

ຄວາມຖຂ່ືີ ອງອເິ ລກັ ຕອນໃນວງົ ທີ n=3 ມີຄ່າເທົື່າກັບ 2.431014 Hz

4.5 ຄວາມບໍສື່ ົມບນູ ຂອງທິດສະດີອະຕອມຂອງບຣໍ ໌

- ຍັງບ່ືໍໄດ້ໃຊ້ທິດສະດີສໍາພັນທະພາບ ຈຶ່ືງເປັນທິດສະດີທືີ່ຍັງບ່ໍືສົມບູນຕາມຄວາມຈິງແທ້ຂອງທໍາ

ມະຊາດຂອງສະສານ (ເນືອ່ ງຈາກໃນວົງທໍາອິດ ອິເລັກຕອນມີຄວາມໄວປະມານ 1% ຄວາມໄວຂອງແສງ

ຄວນຈະໃຊ້ທິດສະດີສໍາພັນທະພາບອະທບິ າຍ).

- ຄິດໄລຄູ່ ວາມເຂື້ັມຂອງເສືັ້ນສະເປກັ ຕັມບໍໄື່ ດ້ ທັງທີື່ໃນການທົດລອງພົບວາ່ ແຕູ່ລະເສນັື້ ມີຄວາມ

ເຂ້ືມັ ບ່ືເໍ ຂ້າົື ກັນ.

- ອະທິບາຍການເກດີ ສະເປກັ ຕມັ ອະຕອມຂອງອະຕອມທ່ີືມອີ ິເລັກຕອນຫາຍຕວົ ບື່ໄໍ ດ້.

- ອະທິບາຍການລວມຕົວກນັ ລະຫວາ່ ງອະຕອມເກີດເປັນໂມເລກູລບືໄໍ່ ດ້.

- ເມ່ືອນໍາສະເປັກຕັມຂອງອະຕອມມາວາງໄວ້ໃນທ່ືົງແມູ່ເຫັກພົບວ່າ ສະເປັກຕັມເສັື້ນໜືຶ່ງຈະ

ແຍກອອກເປັນຫາຍເສື້ັນທ່ືີຢູ່ໃກ້ກັນຫາຍດັ່ືງຮູບ 2.23 ເຊື່ິງທິດສະດີອະຕອມຂອງບໍຣ໌ອະທິບາຍບື່ໍໄດ້ວ່າ

ເກດີ ຈາກສາເຫດໃດ?

ຮບູ 2.23 ສະເປກັ ຕມັ ຂອງອະຕອມເມອື່ ຢໃູ່ ນທ່ົງື ແມູເ່ ຫກັ ຈະແຍກອອກເປນັ ຫາຍເສັນ້ື
- ອະທິບາຍບືໍ່ໄດ້ວ່າ ເປັນຫຍັງຈ່ືຶງເກີດການກະໂດດສະເພາະລະດັບພະລັງງານບາງລະດັບເທ່ືົາ
ນນືັ້ .
ທິດສະດີອະຕອມຂອງບໍຣ໌ມີແນວຄິດຈາກຟີຊິກດັື້ງເດີມ (Classical Physics) ເຊ່ືິງເນ້ືັນໜັກ
ຫາຍກວ່າຟີຊິກຄວັນຕັມເຊ່ັືນ ອິເລັກຕອນເຄື່ອນທ່ືີເປັນວົງມົນທີື່ມີລັດສະໝີ ແລະ ຄວາມໄວຄົງທື່ີ. ເຖິງ
ວ່າຊອມເມີຟອດຈະຂະຫຍາຍຂອບເຂດທິດສະດີອະຕອມຂອງບໍຣ໌ ໂດຍຄິດວ່າອິເລັກຕອນເຄ່ືອນທ່ືີເປັນ
ວົງແອນລບິ ໂດຍມນີ ິວເຄຍຢູ່ຈດຸ ສຸມຈຸດໜຶ່ືງຂອງວງົ ແອນລິບ ແຕຍູ່ ັງບື່ໄໍ ດ້ເຮດັ ໃຫທ້ ິດສະດຂີ ອງບຣໍ ໌ສົມບູນ
ເລີຍ. ຈົນໄຮເຊັນເບີກພົບຫັກການຂອງຄວາມບ່ືໍແນູ່ນອນ (ເຊື່ິງຄວບຄຸມກົນລະສາດຄວັນຕັມຕືັງ້ ແຕູ່ເລືີ່ມ
ຕ້ືົນຈົນຕອນສຸດທ້າຍ) ເຮັດໃຫ້ເຮົາບໍື່ສາມາດບື່ົງບອກວົງໂຄຈອນທີື່ແນູ່ນອນຂອງອິເລັກຕອນໄດ້ ໂດຍ

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 53

ບອກໄດ້ພຽງຄວາມໜ້າຈະເປັນໄປໄດ້ (probability) ທ່ືີມີໂອກາດຈະພົບອິເລັກຕອນໃນບໍຣ໌ລິເວນອ້ອມ
ຮອບນິວເຄຍໂດຍນິຍົມຄິດວ່າ ນິວເຄຍຂອງອະຕອມຖກຫ່ໍືຫຸ້ມໄວ້ດ້ວຍເຝ້ືອອິເລັກຕອນ (electron
cloud) ເຊ່ືິງເຝ້ືອອິເລັກຕອນຄ ໂອກາດ ຫ ຄວາມໜ້າຈະເປັນໄປໄດ້ທືີ່ຈະພົບອິເລັກຕອນໃນບໍຣ໌ລິເວນ
ຕ່າງໆອ້ອມນິວເຄຍນື້ັນ ນ້ີືຄພາບອິເລັກຕອນຢູ່າງຂ້າວໆຂອງອະຕອມຈາກກົນລະສາດຄວັນຕັມຂອງໄຮ
ເຊນັ ເບີກ ແລະ ສະເຄີດິງເກ.ີ

5. ການຊອກຫາລະດັບພະລງັ ງານອະຕອມຂອງທາດບາຫອດ ໂດຍ ຟຣັງຄ໌ ແລະ ເຮີດຊ໌

ຄວາມສໍາເລັດຂອງທິດສະດີບໍຣ໌ຣ໌ ທື່ີໃຫ້ເຫດຜົນສໍາລັບສະເປັກຕໍາຂອງໄຮໂດເຈນ ເຮັດໃຫ້ເກີດ
ບັນຫາຕື່ໍມາວ່າ ຈະສາມາດທົດລອງໄດ້ຫບື່ໍ ວ່າລະດັບພະລັງງານຂອງອະຕອມເປັນແບບບືໍ່ຕໍ່ືເນ່ືອງ. ຈາກ
ນື້ັນບ່ືໍເຖິງໜື່ຶງປີຄໃນປີ ຄ.ສ 1914 ຟຣັງຄ໌ ແລະ ເຮີດຊ໌ ໄດ້ເຮັດການກວດສອບ ພິສູດຢນຢັນດ້ວຍການ
ທດົ ລອງວ່າ ແບບຈໍາລອງອະຕອມຂອງບຣໍ ນ໌ ັື້ນຖກຕ້ອງໂດຍໃຊ້ເຄອ່ື ງສາໍ ເລດັ ດງັື່ ຮບູ 2.25.

ຮບູ 2.24 ທາ່ ນ ເຈມ ຟຣັງຄ໌ (James Frank) ແລະ ທາ່ ນ ກສຸ ຕາບ ລຸດວິກ ເຮີດຊ໌ (Gustav Ludwig
Hertz) ຕາມລໍາດັບ

ຟຣັງຄ໌ ກັບ ເຮີດຊ໌ ໄດ້ທົດລອງຍິງອະຕອມຂອງອາຍບາຫອດດ້ວຍອິເລັກຕອນທ່ີືຖກກະຕຸ້ນ
ແລ້ວວັດແທກພະລັງງານຂອງອິເລັກຕອນທີື່ກະຈາຍອອກມາ ເຮັດໃຫ້ເຮາົ ຮວູ້ ່າພະລັງງານທີ່ືສູນເສຍໄປໃນ
ການປະທະອະຕອມຂອງບາຫອດ ແລະ ສະຫຼຸບຄ່າພະລັງງານທ່ີືອະຕອມບາຫອດໄດ້ຮບັ ຈາກການປະທະ
ນີື້ດວ້ ຍເຄ່ອື ງມດືັງ່ ຮູບລ່ມຸູ ນ.້ືີ

ຮູບ 2.25 ເຄື່ອງສໍາເລດັ ຂອງຟຣງັ ຄ໌ ແລະ ເຮີດຊ໌ທືສີ່ ະແດງວ່າ ອະຕອມມລີ ະດບັ ພະລັງງານບຕ່ືໍ ໍື່ເນອ່ື ງ

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 54

ເມື່ອເປີດໄຟລ້ຽງໄສ້ຫອດ (Filament) F ເຮັດໃຫ້ແຄໂທດ C ຮ້ອນ ແຄໂທດຈະປົດປູ່ອຍອິ

ເລັກຕອນພະລັງງານຕືໍ່າອອກມາ ແລ້ວເຄື່ອນທື່ີເຂ້ົືາໄປໃນບໍຣ໌ລິເວນທ່ືີມີຜົນລົບລະໄຟຟ້າ V (ເຊ່ືິງປູ່ຽນຄ່າ

ໄດ້) ທືີ່ຕ່ໍືຢູ່ລະຫວ່າງແຄໂທດ C ກັບແອໂນດ ຫ ກິດ (grid) G ເມື່ອປັບຄ່າຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າຈະເຮັດ

ໃຫ້ອິເລັກຕອນມີຄວາມໄວປູ່ຽນແປງ ແລ້ວອິເລັກຕອນແລູ່ນເຂ້ົືາຕໍາກັບອະຕອມຂອງແກສ (ເຊັື່ນອາຍ

ບາຫອດເຊື່ິງໃຊ້ເຂົ້ືາໄປໃນຫອດທົດລອງທື່ີມີຄວາມດັນຕືໍ່າໆ) ອາດຈະມີອິເລັກຕອນບາງຕົວມີພະລັງງານ

ເດີນເຄ່ືອນສູງພໍທີື່ຈະຕໍ່ືຕ້ານກັບຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າ Vr ເຊິື່ງຢູ່ລະຫວ່າງແອໂນດ G ກັບແຜູ່ນ P ຈະ
ສາມາດເຄື່ອນທ່ືີຜ່ານຊ່ອງຂອງແອໂນດພູຸ່ງໄປຍັງແຜູ່ນ P (Plate) ໄດ້. ຟຣັງຄ໌ ແລະ ເຮີດຊ໌ສັງເກດການ

ຮັບ ແລະ ຄາຍພະລັງງານລະອິເລັກຕອນກັບອະຕອມຂອງບາຫອດ ໂດຍການວດັ ແທກກະແສອິເລກັ ຕອນ

i ທ່ືີໄປເຖິງແຜນູ່ P ຈາກມລີ ລລີແອມມເິ ຕີ ເມອື່ ປຽູ່ ນຄ່າຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າ V ໂດຍຄອ່ ຍໆເພີື່ມຈາກສູນ

ຂຶື້ນໄປເລ້ືອຍໆ ແລ້ວນໍາຂ້ືໍມູນຂອງກະແສໄຟຟ້າ i ແລະ ຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າ V ທື່ີວັດແທກໄດ້ມາແຕ້ມ

ກາຟ ພົບວ່າ ກະແສໄຟຟາ້ i ຈະມີຄ່າລຸດລົງເມ່ືອຄ່າຜົນລົບລະດັບໄຟຟາ້ ມີຄ່າປະມານ 4.9, 9.8, 14.7 V

ດ່ງືັ ກາຟໃນຮບູ ທ່ີື 2.25 ຂ ສົມຜນົ ທີໃື່ ຊກ້ ັບອິເລກັ ຕອນຊ່ວງທື່ຢີ ລູ່ ະຫວ່າງ F ກັບ G ຄ:

EC  1 mv 2  hf  eV ...............(2.36)
2

ໂດຍພະລັງງານເດນີ ເຄອື່ ນທ່ືຄີ ິດໄດຈ້ າກພະລງັ ງານໄຟຟາ້ ມຫີ ົວໜວ່ ຍເປັນ eV

EC  eV

 EC  1.61019 1 1.61019 J

ນັນື້ ຄ, ພະລງັ ງານ 1.6 1019 J  1eV

ຟລັງຄ໌ ແລະ ເຮີດຊ໌ ພົບວ່າຖ້າອິເລັກຕອນມີພະລັງງານນ້ອຍເຊ່ັືນ 1eV ອິເລັກຕອນທີ່ືຜ່ານອາຍ

ທາດບາມີພະລງັ ງານເທົື່າກັບຕອນທື່ີເຂົ້ືາໄປຕໍາ ເປັນການຕໍາແບບບສ່ໍື ູນເສຍພະລັງງານ ເຮົາເອີນວ່າ ການຕໍາ

ກັນແບບຫົດຢດສົມບູນ ອິເລັກຕອນມີພະລັງງານນ້ອຍ ການຕໍາສ່ວນໃຫຍ່ຈ່ືຶງເປັນການຕໍາແບບຫົດຢດ

ສົມບູນ ຄ ບມ່ືໍ ີການສນູ ເສຍພະລງັ ງານເລຍີ .

ແຕູ່ເມື່ອເພີ່ືມຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າເປັນ 4.9V ປາກົດວ່າກະແສອິເລັກຕອນທີື່ເຄ່ືອງທ້ອນລຸດລົງ

ມາທັນທີ ສະແດງວ່າອິເລັກຕອນຈະຕໍາກັບທາດບາ ແລ້ວຄາຍພະລັງງານທັງຫມົດໃຫ້ແກູ່ອະຕອມຂອງ

ທາດບາທັນທີ ຈງຶື່ ເຮດັ ໃຫອ້ ເິ ລກັ ຕອນບສືໍ່ າມາດໄປເຖງິ ເຄືອ່ ງທອ້ ນໄດ້ ກະແສຈງຶ່ື ລດຸ ລົງທັນທ.ີ

ເມື່ອພະລັງງານຂອງອິເລັກຕອນທີື່ໃຊ້ເທ່ົືາກັບ 5eV ອິເລັກຕອນສູນເສຍພະລັງງານເທົ່ືາກັບ

4.9eV ພໍດີ ແຕູ່ເມື່ອພະລັງງານຂອງອິເລັກຕອນປະມານ 6eV ອິເລັກຕອນກໍຈະສູນເສຍພະລັງງານເທົ່ືາ

ກັບ 4.9eV ໃນການຕໍາກັບອະຕອມຂອງອາຍທາດບາ. ດືັ່ງນັ້ືນອິເລັກຕອນຈ່ຶືງມີພະລັງງານເຫອພຽງ

1.1eV (ເຊ່ິືງເອ້ືີນວ່າ ພະລັງງານທື່ີກະຈາຍອອກມາຂອງອິເລັກຕອນ) ລັງຈາກຜ່ານອາຍທາດບາມາແລ້ວ

ຜົນທີ່ືໄດ້ນີສະແດງວ່າ ອະຕອມຂອງທາດບາບ່ໍືອາດຮັບພະລັງງານທືີ່ນ້ອຍກວ່າ 4.9eV ເຊັ່ືນ 5 ຫ 6eV

ເປັນຕນົ້ື ອະຕອມຂອງທາດບາກໍສາມາດຮບັ ໄດ້ພຽງ 4.9eV ເທົາ່ື ເດີມ.

ຜົນການທົດລອງທື່ີຊອກຫາການພົວພັນລະຫວ່າງລະດັບໄຟຟ້າຂອງແອໂນດກັບກະແສໄຟຟ້າທ່ືີ

ວັດໄດ້ ຈະເຫັນວ່າ ຊ່ວງທື່ີກະແສທີ່ືລຸດລົງຕືໍ່າສຸດແຕູ່ລະຊ່ວງຈະເທືົ່າກັບ 4.9 ໂວລ (ອິເລັກຕອນມີ

ພະລງັ ງານ 4.9eV) ຟລັງຄ໌ ແລະ ເຮີດຊ໌ ສະຫຼຸບວ່າພະລງັ ງານຂອງອເິ ລັກຕອນທີ່ຫື າຍໄປຈໍານວນ 4.9eV

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 55

ນ້ືັນເປນັ ການຄາຍພະລັງງານໃຫ້ອະຕອມຂອງທາດບາ ເຊື່ິງອະຕອມຂອງທາດບາ ຕ້ອງມີລະດັບພະລັງງານ

ທ່ີືເປນັ ຊວ່ ງໆເທົາື່ ນື້ັນ (ບືໍ່ໄດ້ເປັນລະດັບພະລງັ ງານແບບຕເໍ່ື ນືອ່ ງ).

ເມື່ອອເິ ລັກຕອນກບັ ຄນສູ່ສະພາວະພນ້ື ຖານ ຈະປູ່ອຍພະລັງງານປະລມິ ານນື້ີອອກມາໃນຮບູ ຂອງ

ການແຜູ່ລັງສີຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກ ດ້ວຍເຫດຜົນນື້ີຟລັງຄ໌ ແລະ ເຮີດຊ໌ ຈ່ືຶງໄດ້ຄົ້ືນຫາການແຜູ່ລັງສີດ້ວຍສະ

ເປັກໂຕສໂຄບ

ປາກດົ ວາ່ ເສື້ັນສະເປັກຕັມທມືີ່ ີຄວາມຍາວຄ້ືນ 253nm (ເປັນເສື້ັນແບບການປດົ ປູ່ອຍໃນສະເປກັ ຕັມຂອງ

ບາຫອດ)

ເຊ່ືງິ ຄວາມຍາວຄ້ືນນື້ພີ ດໍ ີກບັ ຄວາມຖທີື່ ືມ່ີ ີພະລງັ ງານ (hf) ເທາ່ືົ ກັບ 4.9 eV.

ສູດ nm  1,240  1,240  253nm
EeV  4.9

ຈາກຫັກຖານດືັ່ງກ່າວ ສະແດງວ່າອະຕອມຂອງບາຫອດໄດ້ຮັບພະລັງງານ 4.9 eV ໃນການຕໍາ

ກບັ ອເີ ລກັ ຕອນ.

ການທົດລອງຕໍ່ືມາ ສະແດງວ່າ ອະຕອມບາຫອດສາມາດຮບັ ພະລັງງານປະລິມານອ່ືນໆດ້ວຍເຊ່ືັນ

6.7 eV ແລະ 10.4 eV ແລະ ເມື່ອອະຕອມບາຫອດທື່ີມີພະລັງງານດ່ັືງກ່າວເກີດການປົດປູ່ອຍ ການແຜູ່

ລງັ ສີທີື່ເກີດຂື້ຶນກໍຈະເປັນເສ້ັືນໃນສະເປກັ ຕໍາຂອງບາຫອດ. ນອກຈາກບາຫອດແລ້ວຍັງໄດ້ມີການທົດລອງ

ກບັ ທາດຊະນດິ ອ່ືນ ແລະ ໄດ້ຜົນໃນລກັ ສະນະດຽວກັນ. ນັນ້ື ກໍຄ ທກຸ ຄ້ືັງທ່ືອີ ິເລັກຕອນສູນເສຍພະລັງງານ

ອະຕອມຈະໄດ້ຮັບພະລັງງານທ່ີືມີປະລິມານກາໍ ນດົ ໄດຢ້ ູ່າງແນູ່ນອນທກຸ ຄງ້ັື ສະເໝີໄປດ້ວຍ ນັື້ນຄ ອະຕອມ

ແຕູ່ລະແບບມພີ ະລັງງານແບບບ່ືໍຕໍເ່ື ນື່ອງ.

ສະຫຼຸບການທດົ ລອງຊອກຫາລະດັບພະລັງງານຂອງບາຫອດຂອງ Franck ກັບ Hertz.

Franck ກັບ Hertz ໃຊ້ອິເລັກຕອນເຄື່ອນທ່ືີດ້ວຍພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນຕໍາກັບອະຕອມຂອງ

ບາຫອດສງັ ເກດວ່າອະຕອມບາຫອດໄດ້ຮບັ ພະລັງງານຈາກອເີ ລັກຕອນແນວໃດ?

ຜົນການທດົ ລອງຂອງ Franck ກບັ Hertz

4.0 eV 6.0 eV 4.9 eV

4.0 eV 6.0 eV 4.9 eV

ອະຕອມຂອງບາຫອດ ອະຕອມຂອງບາຫອດ ອະຕອມຂອງບາຫອດ

ຮູບ 2.26 ຜນົ ການທດົ ລອງຂອງ Franck ກບັ Hertz
- ຖາ້ ພະລັງງານຂອງອີເລກັ ຕອນຕືໍ່າກວ່າ 4.9 eV, ຈະຕາໍ ກັນແບບຫົດຢດສົມບູນ ເກດີ ການຖ່າຍ
ເທພະລັງງານນ້ອຍຈນົ ບື່ໍເສຍພະລັງງານເລີຍ.
- ຖ້າເພ່ືີມພະລັງງານເດີນເຄື່ອນຈົນເຖິງປະມານ 5eV ຜົນທືີ່ໄດ້ສະແດງວ່າໃນການຕໍານີື້, ອິເລັກ
ຕອນຈະຖາ່ ຍເຖພະລງັ ງານປະມານ 4.9eV.
- ຖ້າເພີື່ມພະລັງງານອີກເປັນ 6eV ພະລັງງານເດີນເຄື່ອນທີ່ືຖ່າຍເທໃຫ້ແກູ່ພະລັງງານອະຕອມ
ບາຫອດຍງັ ຄົງເປັນ 4.9eV.

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 56

ຕົວຢູ່າງ 2.6 ໃນການທົດລອງຂອງຟຣັງຄ໌ ແລະ ເຮີດຊ໌ ຖ້າເຮົາໃຊ້ໄຮໂດຣເຈນແທນບາຫອດ

ຈະຕ້ອງໃຊ້ຜົນລົບລະດບັ ໄຟຟ້າຢູ່າງນ້ອຍທື່ີສຸດເທົື່າໃດໃນການເລືັ່ງອິເລັກຕອນ ເພື່ອໃຫ້ເກີດການຕໍາແບບ

ບໍື່ຫົດຢດສົມບູນກັບອະຕອມຂອງໄຮໂດຣເຈນ (ກໍານົດໃຫ້ລະດັບພະລັງງານໃນຫົວໜ່ວຍ eV ຂອງອິ

ເລັກຕອນໃນອະຕອມຂອງໄຮໂດຣເຈນລຽງຈາກວົງໃນສຸດເປັນ -13.59, -3.40, -1.51,...,0 ຕາມລໍາ

ດັບ).

ບດົ ແກ້:

ເປັນການຕໍາແບບບ່ືໍຫົດຢດສົມບູນ ສະແດງວ່າ ອະຕອມໄຮໂດຣເຈນດູດກນພະລັງງານຈາກອິ

ເລກັ ຕອນເພ່ອື ປຽູ່ ນພາວະ.

ຈາກສມົ ຜນົ : E  E2  E1

E   3.40  13.59  10.19eV

E  eVs

Vs  E  10.19
e e

ດງ່ັື ນືັນ້ , ຜນົ ລບົ ລະດັບໄຟຟ້າຢູ່າງນອ້ ຍທໃືີ່ ຊເ້ ລ່ືງັ ອິເລັກຕອນມີຄື່ າ່ ເທາື່ົ ກັບ 10.19V

6. ລງັ ສເີ ອັກຊ໌ (X-ray)

ຮູບ 2.27 ທ່ານ Wilhem Conrad Roentgen
ປາກົດການໂຟໂຕອິເລັກຕິກເກີດຈາກໂຟຕອນຂອງແສງຖ່າຍເທພະລັງງານໃຫ້ກັບອິເລັກຕອນ
ເຮັດໃຫ້ອິເລັກຕອນລຸດອອກຈາກໜ້າໂລຫະ ແລ້ວຂະບວນການຢ້ອນກັບປາກົດການໂຟໂຕອິເລັກຕິກຄ
ເມ່ືອອິເລັກຕອນພູຸ່ງເຂົ້ືາຕໍາເປົື້ານິວເຄຍ (Target nucleus) ຈະເກີດໂຟຕອນຂ້ືຶນໄດ້ ຫ ບໍື່. ເຣິນເກນ
ຢນຢັນແນວຄິດດື່ັງກ່າວດ້ວຍການທົດລອງໃນປີ ຄ.ສ 1895 ໂດຍການຍິງອິເລັກຕອນຄວາມໄວສູງ
(High speed electron) ໄປກະທບົ ນວິ ເຄຍເປື້າົ ຈະເກີດໂຟຕອນ ຫ ຄນື້ ໄຟຟ້າແມເູ່ ຫັກໃນຍ່ານຄວາມຖີ່ື
ຂອງລງັ ສີເອັກຊ໌ເຊ່ືງິ ມີຄວາມຖ່ືີຢູ່ໃນຊ່ວງ 106 1022 Hz ຫ ຄວາມຍາວຄນື້ ຢູລ່ ະຫວ່າງ 108 1013 m
ທືມີ່ ຄີ ວາມສະມາດທະລຸຜາ່ ນໄດ້ດີແຜອູ່ ອກມາ.

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 57

ຮບູ 2.28 ອິເລກັ ຕອນຄວາມໄວສງູ ກະທບົ ເປາົື້ ຈະເກີດໂຟຕອນທືມ່ີ ຄີ ວາມຖຍີ່ື ່ານລັງສເີ ອັກຊ໌

ຮູບ 2.29 ສວ່ ນປະກອບຂອງລງັ ສີເອກັ ຊ໌
ຈາກຮູບ 2.29 ຄສວ່ ນປະກອບຂອງລັງສີເອັກຊ໌ເຊ່ງິື ມີຄ:
- ຂື້ົວແອໂນດ (Anode) ຫ ຂື້ົວບວກລັງສີເອັກຊ໌ ເຮັດໜ້າທ່ີືໃຫ້ອິເລັກຕອນທ່ີືເຄ່ືອນທ່ືີດ້ວຍ
ຄວາມໄວສູງຈາກໄສ້ຫອດ (ຂື້ົວລົບ). ໃນຫອດເອັກຊ໌ເຣເຄື່ອນທີ່ືຊ້າລົງ ຫ ຢຸດ. ມີລັກສະນະເປັນແຜູ່ນ
ຈານມົນຜະລິດຈາກໂລຫະທັງສເຕນອັລລອຍ. ລະຫວ່າງການຜະລິດລັງສີເອັກຊ໌ຂົື້ວແອໂນດຈະໝູນຢູ່
ຕະຫອດເວລາ ເພອ່ື ລະບາຍຄວາມຮ້ອນ
ແລະ ລຸດໂອກາດເກີດຄວາມເສຍຫາຍເນ່ືອງຈາກຄວາມຮ້ອນທ່ືີສູງເກີນໄປ ດ້ານລຸູ່ມເປັນຮູບຂ້ືົວແອໂນດ
ທັງສເຕນ.
- ຂົືວ້ ແຄໂທດ (cathode) ຫ ຂື້ົວລົບໃນຫອດລັງສເີ ອກັ ຊ໌ປະກອບດ້ວຍໄສ້ຫອດທີ່ືມລີ ັກສະນະ
ຄກບັ ຂົດລວດທຕ່ືີ ິດຕື້ງັ ຢພູ່ າຍໃນໂຟກສັ ຊິງຄັບ (Focusing cup).
- ໄສ້ຫອດ (Filament) ເປັນຂົດລວດທັງສເຕນເຊ່ືິງເປັນສ່ວນປະກອບໜຶື່ງຂອງຂ້ືົວແຄໂທດ
(ຂ້ືົວໄຟຟ້າທື່ີເປັນລບົ ) ຂອງຫອດເອັກຊ໌ເຣ ເມື່ອມີກະແສໄຟຟ້າແລູ່ນຜ່ານຂົດລວດນື້ີຈະເຮັດໃຫ້ຂົດລວດ
ຮອ້ ນຂຶ້ນື ຈົນເຖິງຈຸດທີມື່ ັນສາມາດປອູ່ ຍອເິ ລກັ ຕອນອອກມາເພອ່ື ໃຊຜ້ ະລິດລງັ ສເີ ອັກຊ໌.
- ໂຟກັສຊິງຄັບ (Focusing cup) ເປັນສ່ວນປະກອບໜື່ຶງຂອງຂ້ືົວແຄໂທດໃນຫອດເອັກຊ໌ເຣ
ມີລັກສະນະຄກັບຖ້ວຍອ້ອມຮອບໄສ້ຫອດ ເຊິ່ືງເມ່ືອເຮັດໜ້າທ່ືີໂຟກັສຊິງຄັບລະດັບໄຟຟ້າລົບ ໂຟກັສຊິງ
ຄັບຈະເຮັດໜ້າທີື່ຍູ້ອິເລັກຕອນທີື່ເກີດຈາກໄສ້ຫອດບັງຄັບໃຫ້ເຄ່ອື ນທໄີື່ ປທາງດ້ານໜ້າເປັນລໍາອິເລັກຕອນ
ບາງໆ.

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 58

- ໂຟຄັລແທັກ (Focal track) ຄບໍຣ໌ລິເວນເທິງຂົ້ືວແອໂນດທີ່ືຖກອິເລັກຕອນຈາກໄສ້ຫອດຕໍາ
ໃສູ່ ຂະນະທແ່ີື ອໂນດໝນູ ລະຫວາ່ ງການຜະລິດລັງສີເອກັ ຊ໌.

- ຫ ອດແກ້ວ (glass envelope) ໝ າຍເຖິ ງທ່ີື ຫ່ືໍ ຫຸ້ ມຫ ອດ ເອັກ ຊ໌ເຣ ພາຍໃນຫ ອດເປັນ
ສູນຍາກາດ (ອາກາດ ຫ ແກສທັງໝົດຖກດູດອອກ) ເພ່ືອປ້ອງກັນບໍື່ໃຫ້ອິເລັກຕອນຈາກໄສ້ຫອດເກີດ
ການກະທົບຕືໍ່ກັບໂມເລກູລອ່ນື ແລະ ເພື່ອປ້ອງກນັ ການເກີດອອກຊິໄດຊ໌ຂອງໄສ້ຫອດຈາກການລວມຕົວ
ກບັ ອອກຊີເຈນ.

- ແກນໝູນ (rotor) ໝາຍເຖິງແກນໂລຫະທືີຍ່ ຶດຂວົື້ ແອໂນດຂອງຫອດເອັກຊ໌ເຣເຮັດໃຫ້ຂວ້ືົ ແອ
ໂນດສາມາດໝູນຮອບຕົວເອງໄດ້ ຂະນະທີ່ືມີການຜະລິດລັງສີເອັກຊ໌. ຄວາມໄວມາດຕະຖານການໝູນ
ຂອງຂົື້ວແອໂນດຄ 3,000 ຮອບຕ່ືໍນາທີ. ຖ້າຂົ້ືວແອໂນດ ຄວາມໄວສູງສຸດສາມາດມູນໄດ້ເຖິງ 10,000
ຮອບຕ່ນືໍ າທ.ີ

- ເປື້ົາ (Target) ຫ ໂຟຄັລສປອດ (Focal sport) ໝາຍເຖິງເນື້ອທີື່ນ້ອຍໆເທິງຂົ້ືວແອໂນດ
ຂອງຫອດລັງສີເອັກຊ໌ເຣທີື່ອິເລັກຕອນຄວາມໄວສູງທີ່ືເຄື່ອນທີື່ຈາກໄສ້ຫອດພຸູ່ງເຂົື້າຕໍາເປັນຜົນໃຫ້ອິ
ເລັກຕອນເຄື່ອນທ່ືຊີ ້າລົງ ຫ ຢຸດ ແລ້ວເກີດເປນັ ລັງສເີ ອັກຊ໌ (<1%) ແລະ ຄວາມຮອ້ ນ (>99%)

ລງັ ສເີ ອກັ ຊ໌ທີ່ືເຣນິ ເກນຄືົນ້ ພບົ ມລີ ັກສະນະດັື່ງນ້ື:ີ
- ເປັນທັງຄື້ນ ແລະ ອະນຸພາກ ການທ່ີືມີຄຸນລັກສະເປັນຄ້ືນ ເພາະມີການສະທ້ອນ, ຫັກ, ສອດ
ສະຫລບັ , ບ່ຽງເບນ, ໂພຣາໄລເຊຊັນ ແລະ ເປັນອະນຸພາກເພາະມໂີ ມເມນຕາໍ ຄກບັ ອະນຸພາກທົື່ວໄປ.
- ເປັນຄື້ນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກທ່ີືເບິ່ືງບ່ືໍເຫັນ ບືໍ່ບ່ຽງເບນໃນທົື່ງແມູ່ເຫັກ ແລະ ທົື່ງໄຟຟ້າ ມີຄ ວາມ
ຍາວຄື້ນຢໃູ່ ນຊວ່ ງປະມານ 1.31011  4.8 1011m .
- ປະກອບດ້ວຍລັງສີທ່ີືມີຄວາມຍາວຄື້ນແຕກຕ່າງກັນຫາຍ ເຄື່ອນທີ່ືເປັນເສື້ັນຊ່ື ດ້ວຍຄວາມໄວ
ເທື່ົາກັບຄວາມໄວຂອງແສງມຄີ ່າ 3108 m / s ໃນສູນຍາກາດ.
- ສາມາດທະລຸຜ່ານວັດຖຸທ່ີືບືໍ່ໜາເກີນໄປ ແລະ ມີຄວາມໜາແໜ້ນຕໍື່າໄດ້ເຊື່ັນ ເຈ້ຍ, ໄມ້, ເນື້ອ
ເຍື່ອຂອງຄົນ ແລະ ສັດ. ແຕູ່ຖ້າວັດຖຸທ່ີືມີຄວາມໜາແໜ້ນຫາຍເຊ່ືັນ ແພລຕິນັມ, ກົ່ືວ, ກະດູກ ຄວາມ
ສາມາດທະລຜຸ ່ານຈະລດຸ ລງົ .
- ສາມາດເຮັດໃຫ້ອາກາດ ຫ ແກສແຕກຕວົ ເປນັ ໄອອອນໄດ້.
- ເຮດັ ໃຫຜ້ ຶກບາງຊະນິດເຮອງແສງ ແລວ້ ແສງນືນ້ັ ສາມາດເບງືິ່ ເຫນັ ໄດດ້ ້ວຍຕາເປາືົ່ .
- ຍ່ິືງເພ່ີືມຄວາມໄວ ຫ ພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນຂອງອິເລັກຕອນໃຫ້ຫາຍຂ້ຶືນເທືົ່າໃດ ລັງສີເອັກຊ໌ທືີ່
ເກີດຂື້ຶນຈະຍືງິ່ ມີຄວາມສາມາດທະລຜຸ າ່ ນສງູ ຂນືຶ້ ເທົາ່ື ນັື້ນ.
- ຖ້າເພີື່ມຈ ານວນອິເລັກຕອນຍິງໄປຍັງນິວເຄຍເປົື້າ ຄວາມເຂືັ້ມຂອງລັງສີເອັກຊ໌ຈະຫາຍຂ້ຶືນ
ຕາມ.
- ເຮັດໃຫ້ເກີດການປູ່ຽນແປງທາງເຄມີໄດ້ ເຊືັ່ນເມື່ອລັງສີເອັກຊ໌ໄປກະທົບກັບຟີມຖ່າຍຮູບຈະ
ເຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ຟມິ ດໍາ ຈຶື່ງນໍາຜົນອນັ ນືມີ້ າໃຊ້ກບັ ການຖ່າຍພາບເທງິ ຟິມເອັກຊເ໌ ຣ
ລງັ ສເີ ອັກຊກ໌ ໃໍ ຫເ້ ກີດໄດ້ 2 ຂະບວນການຄ:

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 59

6.1 ການກໃໍ ຫ້ເກີດລັງສເີ ອັກຊຕ໌ ໍື່ເນອື່ ງ (Continuous x-ray generation)

ຂະນະທື່ີອິເລກັ ຕອນຕໍາ ຫ ເຄືອ່ ນທືີ່ເຂົື້າໃກ້ນວິ ເຄຍເປົື້າເຊື່ິງມີໄຟຟ້າບັນຈຸບວກເກີດອນັ ຕະກລິ ິຍາ

ລະຫວ່າງ ທ່ົືງໄຟຟ້າຂອງອິເລັກຕອນກັບນິວເຄຍເປົ້ືາຈະເຮັດໃຫ້ອິເລັກຕອນມີຄວາມໄວປູ່ຽນແປງ ເກີດ

ອັດຕາເລື່ັງສູງຂືຶ້ນດື່ັງຮູບ 2.30 ເມ່ືອອິເລັກຕອນເຄ່ືອນທ່ືີຜ່ານນິວເຄຍເປົ້ືາໄປແລ້ວຈະມີພະລັງງານເດີນ

ເຄ່ືອນລຸດລົງ ຈ່ຶືງແຜູ່ລັງສີເອັກຊ໌ທືີ່ມີຄວາມຍາວຄ້ືນຕ່ືໍເນ່ືອງເກີດເປັນສະເປັກຕັມຕໍ່ືເນ່ືອງອອກມາ ເຮົາເອືີ້ນ

ລັງສີເອັກຊ໌ຊະນິດນືີ້ວ່າ Bremsstrahlung radiation or braking radiation. ຈາກກົດເກນຮັກສາ

ພະລັງງານສາມາດຂຽນໄດ້ວ່າ ຜົນລົບຂອງພະລັງງານເດີນເຄື່ອນຂອງອິເລັກຕອນຈະປູ່ຽນຮູບເປັນ

ພະລັງງານຂອງໂຟຕອນຂອງລັງສເີ ອກັ ຊ໌ ດືັງ່ ຮບູ 2.31 ຂະບວນການດ່ັງື ກາ່ ວຂຽນດວ້ ຍສມົ ຜົນ.

1 mv12  1 mv22  hf .............(2.37)
2 2

ເມອ່ື m ເປັນມວນສານຂອງອເິ ລກັ ຕອນ

v1 ເປນັ ຄວາມໄວຂອງອເິ ລກັ ຕອນກອ່ ນຕາໍ ກບັ ນິວເຄຍເປືົ້າ
v1 ເປັນຄວາມໄວຂອງອເິ ລກັ ຕອນຫງັ ຕໍາກັບນວິ ເຄຍເປາືົ້

ຮບູ 2.30 ການກໍາເນີດລັງສີເອັກຊຕ໌ ເື່ໍ ນືອ່ ງ

ໂຟຕອນຂອງລງັ ສີເອກັ ຊ໌ທເືີ່ ກດີ ຂື້ນຶ ມີຄວາມຖ່ີືໃນຊ່ວງຕ່າງໆຢູ່າງຫວງຫາຍ ຂນ້ຶື ຢູ່ກບັ :

- ຄວາມໄວຂອງອິເລັກຕອນທປ່ືີ ຽູ່ ນໄປ.

- ໄລຍະໃກທ້ ສ່ີື ຸດທີອ່ື ເິ ລັກຕອນຈະເຂືາ້ົ ໃກນ້ ິວເຄຍໄດ້.

- ຜົນລົບລະດັບໄຟຟາ້ ຂອງຫອດ.

ເຮົາອາດສາມາດຊອກຫາຄວາມຖີ່ືສູງສຸດ ( )fmax ຂອງລັງສີເອັກຊ໌ ທື່ີເກີດຂ້ຶືນໄດ້ v2  0 ເຊ່ິືງ
ເປັນກໍລະນີທືີ່ນິວເຄຍເປືົ້າດຶງອິເລັກຕອນທື່ີເຄ່ືອນທ່ືີເຂ້ືົາມາຕໍາໃຫ້ຢຸດນິ້ືງ ສົມຜົນ 2.37 ຈະປູ່ຽນຮູບໄດ້

ເປນັ .

1 mv12  hfmax
2

ແຕພູ່ ະລງັ ງານເດນີ ເຄອື່ ນ 1 mv12 ໄດມ້ າຈາກຜນົ ລົບລະດັບໄຟຟາ້ V ດືັ່ງນືັ້ນ 1 mv12  eV
2 2

hfmax  eV ...............(2.38)

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 60

h C   eV
min

min  hC ..............(2.39)
eV

ແລະ ຈາກສົມຜົນ C  hC  hC ມີຄວາມໝາຍວ່າລັງສີເອັກມີຄວາມຍາວຄ້ືນ
f E Eni  Enf

ໄດ້ຫາຍຄາ່ ຂນື້ຶ ຢູ່ກັບພະລັງງານເດນີ ເຄ່ືອນຂອງອເິ ລັກຕອນແລ້ວຍັງມຄີ ວາມຍາວຄ້ືນຕາ່ໍື ສຸດເຊ່ິງື ຊອກຫາໄດ້

ຈາກສົມຜົນ 2.39.

ຮບູ 2.31 ກາຟສະແດງພະລັງງານຂອງລັງສີເອກັ ຊ໌ຕື່ໍເນ່ອື ງ
ເມື່ອວັດແທກຄວາມຍາວຄື້ນຂອງລັງສີເອັກຊ໌ຈາກ Bremsstrahlung ພົບວ່າ ຜົນລົບລະດັບ
ໄຟຟ້າທື່ີໃຊ້ແຕູ່ລະຄ່າ ຈະໃຫ້ລັງສີເອັກຊ໌ທີ່ືມີຄວາມຍາວຄື້ນຕໍ່ືເນື່ອງກັນ ໂດຍໄປສື້ິນສຸດທີື່ຄວາມ
ຍາວຄື້ນຕໍາສດຸ ( min ) ເຊິື່ງຄວາມຍາວຄືນ້ ຕື່ໍາທສີ່ື ຸດນ້ີືບືຂໍ່ ຶື້ນກັບຊະນິດຂອງນິວເຄຍເປົາ້ື ແຕຂູ່ ຶນ້ື ກັບຜົນລົບ
ລະດັບໄຟຟ້າ (V ) ດື່ັງໃນກາຟຮູບທ່ືີ 2.31. ສາເຫດທີ່ືເຮັດໃຫ້ຄວາມຍາວຄື້ນຕໍື່າສຸດນັ້ືນ ບ່ໍືສາມາດ
ອະທິບາຍໄດ້ດ້ວຍທິດສະດີຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກຂອງແມັກເວລລ໌ ແຕູ່ເມື່ອໃຊ້ແນວຄິດທີ່ືວ່າ ຂະນະທ່ືີກູຸ່ມອິ
ເລັກຕອນມີພະລັງງານ eV (ຖກເລື່ັງດ້ວຍຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າ V ) ຕໍາກັບນິວເຄຍເປືົ້ານ້ັືນ ອິເລັກຕອນ
ບາງຕວົ ຈະຕໍາຫາຍໆຄືັງ້ ແຕູລ່ ະຄງ້ືັ ທ່ືີຕໍາຈະເສຍພະລງັ ງານເປັນໂຟຕອນ 1 ຕົວ ໂຟຕອນຈໍານວນຫາຍທ່ໄືີ ດ້
ຈງ່ືຶ ມີພະລັງງານ ຫ ຄວາມຍາວຄື້ນແຕກຕ່າງກັນຫາຍ ແຕຈູ່ ະມີອິເລັກຕອນບາງຕົວ ທືີ່ຕໍພຽງຄືັ້ງດຽວແລ້ວ
ເສຍພະລັງງານທັງໝົດ ເປັນໂຟຕອນທ່ີືມີພະລັງງານສູງສຸດ (ເທົ່ືາກັບພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນທັງໝົດຂອງອິ
ເລັກຕອນ) ແລະ ມຄີ ວາມຍາວຄ້ືນຕາ່ືໍ ສດຸ .
ນັກຟີຊິກໄດ້ທົດສອບຄວາມຖກຕ້ອງດ້ວຍກັນໃຊ້ສົມຜົນ 2.39 ຊອກຫາຄວາມຍາວຄ້ືນຕືໍ່າສຸດ
ຂອງລັງສີເອັກຊ໌ເມື່ອໃຊ້ພະລັງງານໄຟຟ້າ (Electrode Potential) 12,400V ລະຫວ່າງຂົ້ືວຂອງຫອດ
ລັງສີເອັກຊ໌ ຈະຊອກຫາຄວາມຍາວຄື້ນຕ່ືໍາສຸດໄດ້ 1 ອັງສຕອມ ເຊ່ືິງກົງກັບຜົນການົທດລອງພໍດີ ຈືຶ່ງເປັນ
ການຢນຢັນຄວາມຖກຕອ້ ງຂອງທິດສະດໂີ ຟຕອນຫາຍຂື້ຶນ ແລະ ຍັງສະຫຼຸບເພື່ມີ ເຕມີ ໄດ້ວ່າ ຄື້ນໄຟຟ້າແມູ່
ເຫັກມລີ ກັ ສະນະເປນັ ໂຟຕອນ ຫ ຄວັ ນຕັມ.

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 61

ຕົວຢູ່າງ 2.7 ຈ່ົືງຊອກຫາຄວາມຍາວຄ້ືນຕືໍ່າສຸດຂອງລັງສີເອັກຊ໌ ທ່ືີເປັ່ືງອອກມາຈາກຫອດລັງສີ

ເອັກຊຕ໌ ກໍ ບັ ຂວ້ືົ ໄຟຟ້າ 1.24104V ເອາົ ໄວ.້

ບດົ ແກ້:

ຈາກສດູ : min  hC
eV

min  6.6 1034  3 108 0
1.6 1019 1.24 104
 1010 m  1 A

ນື້ັນຄ ເມ່ືອຕືໍ່ພະລັງງານໄຟຟ້າ 1.24104V ລະຫວ່າງຂືົ້ວແອໂນດກັບແຄໂທດຂອງຫອດລັງສີ

ເອັກຊ໌ ຈະບໍື່ພົບລັງສີເອັກຊ໌ທ່ີືມີຄວາມຍາວຄື້ນສ້ັືນກວ່າທ່ືີຊອກໄດ້ຈາກສົມຜົນ 2.39 ເປ່ັືງອອກມາຈາກ

ຫອດລງັ ສເີ ອກັ ຊ໌ ເຊິື່ງສອດຄ່ອງກັບຜນົ ການທົດລອງ.

6.2ການກາໍ ເນດີ ລງັ ສເີ ອກັ ຊລ໌ ກັ ສະນະສະເພາະ (Charecteristic x-ray generation)

ເມື່ອລໍາອະນຸພາກມີໄຟຟ້າບັນຈຸ (Particle beam) ເຄ່ືອນທື່ີເຂື້ົາຕໍານິວເຄຍເປ້ົືາ ຖ້າພະລັງງານ

ຂອງອະນພຸ າກທີ່ືມີໄຟຟ້າບນັ ຈເຸ ຄ່ອື ນທ່ເືີ ຂືົາ້ ຕາໍ ຫາຍກວ່າພະລງັ ງານສາໍ ພນັ ຂອງອິເລກັ ຕອນ.

ຮູບ 2.32 ການກໍາເນີດລງັ ສີເອັກຊ໌ລັກສະນະສະເພາະ
ອັນຕະກິລິຍາລະຫວ່າງລໍາອະນຸພາກມີໄຟຟ້າບັນຈຸກັບອິເລັກຕອນເຊິື່ງຢູ່ໃນວົງໂຄຈອນວົງໃນ
ຂອງນິວເຄຍເປືົ້າ ຈະເຮັດໃຫ້ອິເລັກຕອນວົງໃນລຸດອອກຈາກອະຕອມຂອງນິວເຄຍເປົື້າກາຍເປັນອິ
ເລກັ ຕອນເສລີ ແລ້ວອິເລັກຕອນຈາກວງົ ໂຄຈອນອນ່ື ທີຢື່ ູໃ່ ນວົງຖດັ ໄປຈະເຄ່ືອນທີເື່ ຂົື້າມາແທນທີ່ື ພ້ອມທັງ
ປົດປູ່ອຍພະລັງງານອອກມາໃນຮູບຂອງລັສີເອັກຊ໌ ລັກສະນະສະເພາະທື່ີມີພະລັງງານສະເພາະຕົວຂອງ
ມັນ. ໂດຍພະລັງງານຂອງລັງສີເອັກຊ໌ລັກສະນະສະເພາະຈະມີພະລັງງານເທ່ົືາກບຜົນລົບລະຫວ່າງລະດັບ
ພະລງັ ງານທີອື່ ເິ ລກັ ຕອນປູ່ຽນວງົ ໂຄຈອນ.
ຖ້າພິຈາລະນາອິເລັກຕອນເຊືິ່ງປູ່ຽນລະດັບພະລັງງານຈາກວົງນອກເຊືິ່ງມີພະລັງງານ Eni ທີື່ມີ

ພະລັງງານສູງກວ່າ ໄປຍັງວົງໃນເຊືິ່ງມີພະລັງງານ Enf ທ່ີືມີພະລັງງານຕໍື່າກວ່າ ອິເລັກຕອນຈະປົດປູ່ອຍ

ພະລງັ ງານອອກມາໃນຮູບຂອງໂຟຕອນຂອງລັງສເີ ອັກຊ໌ລກັ ສະນະສະເພາະທືີມ່ ີຄວາມຖີ່ື f ຄ:

E  Eni  Enf  hf ................(2.40)

ລງັ ສີເອັກຊ໌ມີປະໂຫຍດຢູ່າງຫວງຫາຍທັງໃນດາ້ ນການແພດເຊ່ືິງຊອກຫາຄວາມຜິດປົກກະຕິຂອງ
ກະດູກ, ອະໄວຍະພາຍໃນຮ່າງກາຍມະນຸດເມື່ອໄດ້ຮັບອຸປະຕິເຫດ ຫ ໃຊ້ຮັກສາໂລກບາງຊະນິດເຊັື່ນ
ການໃຊ້ລັງສີເອັກເຣຄອມພິວເຕີ Multislice Spiral CT Scan ຊ່ວຍວິນິໄສໂລກໄສ້ຕິື່ນອັກເສບ ແລະ
ພາວະປວດທ້ອງຈາກສາເຫດຕ່າງໆ, ກວດໜ້ີືວໃນລະບົບທາງເດີນປັດສະວະ ໂດຍບື່ໍຕ້ອງສີດທາດທຶບ

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 62

ລັງສີ, ກວດເບືິ່ງເສ້ືັນເລອດຕ່າງໆຂອງຮ່າງກາຍ (CT angiogram) ໂດຍບື່ໍໃສູ່ສາຍສວນ (Catheter),
ກວດຫາເລອດຂຸ້ນໃນເສ້ືັນເລອດຂອງປອດ (Pulmonary Emboli), ຊ່ວຍວິໄສກ້ອນເນ້ືອ ແລະ ມະ
ເຮັງໃນສ່ວນຕ່າງໆຂອງຮ່າງກາຍ. ເອັກຊ໌ເຣກວດແຂ້ວໃນຊ່ວງປາກ (Panoramic) ເພື່ອການວິນິໄສ
ແລະ ຮັກສາທາງທນັ ຕະກໍາ.

ຮູບ 2.33 ການໃຊລ້ ງັ ສກີ ວດຫາກະດູກຕ້ົືນຄໍ ແລະ ກວດຫາກະດກູ ຄໍດ້ານຂ້າງພົບໝອນຮອງກະດກູ
C6  C7 ແຄບລົງ

ນອກຈາກນ້ຍີື ັງໃຊປ້ ະໂຫຍດໃນວງົ ການອດຸ ສາຫະກໍາເຊັ່ືນໃຊກ້ ວດສອບຮອຍແຕກແຫງຂອງໂຄງ
ສ້າງຕ່າງໆ, ສ່ວນສະໜາມບິນໃຊ້ກວດສອບຫາອາວຸດປນ, ວັດຖຸລະເບີດທ່ີືເຊ່ືອງໄວ້ໃນແກັດ, ກະເປົາ
ເດີນທາງ ໂດຍບໍື່ຕ້ອງເປີດແກັດ ຫ ກະເປົາເລີຍ ແລະ ໃນວົງການວິທະຍາສາດໃຊ້ໄດ້ໃນການສຶກສາໂຄງ
ສ້າງຂອງຜຶກຂອງທາດຕ່າງໆ ພົບວ່າ ຜຶກມີການຈັດລຽງອະຕອມຢູ່າງເປັນລະບຽບ. Bragg ພົບວ່າ ເມ່ືອ
ສາຍລັງສີທີ່ືມີຄວາມຍາວຄື້ນສື້ັນຫາຍເຊັື່ນ ລັງສີເອັກຊ໌ໄປທື່ີອະຕອມຂອງຜຶກ (Crystal) ອະຕອມ
ຂອງຜຶກຈະເຮັດໜ້າທ່ືີເປັນເກດຕິງ (Grating) ເຮັດໃຫ້ເກີດການບ່ຽງເບນ (Diffraction) ເຮັດໃຫ້ເກີດ
ການບຽ່ ງເບນ (Diffraction) ແລະ ການສອດສະຫບັ (Interfernce) ເທິງຟິມດ່ືັງຮບູ 2.34.

ຮບູ 2.34 ການສອດສະຫັບຂອງລງັ ສີເອກັ ຊເ໌ ທິງຟີມ
ໃນຊ່ວງທາໍ ອິດທື່ີມີການຄນົື້ ພບົ ລງັ ສີເອັກຊ໌ບມື່ໍ ີນກັ ວທິ ະຍາສາດທ່ານໃດທື່ີສາມາດອະທບິ າຍທີ່ືມາ
ຂອງລັງສີເອັກຊ໌ໄດ້ໂດຍໃຊ້ທິດສະດີຄື້ນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກແບບດື້ັງເດີມ. ຈນົ ກະທັື້ງທ່ານ ພລງັ ຄ໌ຕງື້ັ ສົມມຸດຕິ
ຖານໃນເລື່ອງຄອມຕັນຂອງພະລັງງານ ແລະ ບໍຣ໌ນໍາສະເໜີທິດສະດີອະຕອມ ຈຶ່ືງອະທິບາຍທີ່ືມາຂອງລັສີ
ເອັກຊ໌ໄດ້ຖກຕ້ອງວ່າ ການກໍາເນີດລັງສີເອັກຊ໌ລະສະນະສະເພາະຢນຢັນແນວຄິດຂອງບໍຣ໌ເຊືິ່ງເວົື້າວ່າ ອະ
ຕອມມີລະດັບພະລງັ ງານເປນັ ຊນື້ັ ແລະ ມີລະດັບພະລງັ ງານບຕ່ືໍ ່ືເໍ ນອື່ ງນັ້ືນຖກຕ້ອງ.
 ສະຫຼຸບການທົດລອງເລ່ອື ງລັງສີເອັກຊ໌

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 63

- ເປັນຂະບວນການທ່ີືຄກັບປາກົດການໂຟໂຕອິເລັກຕິກ ເນ່ືອງຈາກລັງສີເອັກສີເອັກຊ໌ເກີດຂຶ້ືນມີ

0

ຄວາມຍາວຄື້ນຕາືໍ່ ສຸດ 1 A ສະແດງວ່າ ລງັ ສີເອກັ ຊ໌ມຄີ ຸນລັກສະນະຂອງອະນຸພາກ ເຊິງື່ ສະໜັບສະໜນູ ແນວ

ຄິດຂອງພລງັ ຄ໌.

- ລັງສີເອັກຊ໌ລັກສະນະສະເພາະເກີດຈາກອິເລັກຕອນຖກເລັື່ງໃຫ້ມີພະລັງງານຫາຍພໍທື່ີຈະຜ່ານ

ເຂົື້າໄປຕໍາກັບອິເລັກຕອນໃນວົງໂຄຈອນວົງໃນຂອງອະຕອມ ເຮັດໃຫ້ອິເລັກຕອນວົງໃນລຸດອອກໄປ. ອິ

ເລັກຕອນໃນວົງໂຄຈອນຖັດອອກມາເຊ່ືິງມີລະດັບພະລັງງານສູງກວ່າຈະກະໂດດເຂົ້ືາໄປແທນທືີ່ພ້ອມກັບ

ປູ່ອຍພະລັງງານສ່ວນເກີນອອກມາໃນຮູບຂອງລັງສີເອັກຊ໌ ການປູ່ຽນແປງອະຕອມເຊື່ັນນີື້ເປັນໄປໃນ

ທາໍ ນອງດຽວກັບການເກີດສະເປກັ ຕັມໃນຊຸດບາເມີ ຫ ໄລແມນຂອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນ. ລງັ ສເີ ອກັ ຊ໌ທືີ່

ເກີດຂືຶ້ນຈະມີລວງຍາວຄື້ນເປັນຄ່າສະເພາະເຊືິ່ງແຕກຕ່າງກັນໄປຕາມຊະນິດຂອງໂລຫະທືີ່ເຮັດໜ້າທ່ືີ

ເປັນນວິ ເຄຍເປາົື້ .

ຕົວຢູ່າງ 2.8 ຫອດລັງສີເອັກຊ໌ຊະນິດໜຶື່ງ ໃຊ້ຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າລະຫວ່າງຂົື້ວ 60kV . ຈົ່ືງ

ຊອກຫາຄວາມຖື່ສີ ູງສຸດ ແລະ ຄວາມຍາວຄ້ນື ສ້ືັນທ່ສືີ ດຸ ຂອງລັງສເີ ອກັ ຊ໌ທີເ່ື ກດີ ຂື້ຶນໃນຫອດນືີ້?

ບດົ ແກ້:

ຊອກຫາຄວາມຖ່ສີື ູງສຸດສດູ hfmax  eV

f max  eV  1.6 101960 103  1.451019 Hz
h 6.6 1034

ຊອກຄວາມຍາວຄ້ືນສືນັ້ ທື່ສີ ດຸ min  hC
eV

min  6.6 1034  3 108  2.06 1011 m
1.6 1019  60 103

ດັ່ືງນືັ້ນ, ຄວາມຖີື່ສູງສຸດຂອງລັງສີເອັກຊ໌ເທືົ່າກັບ 1.451019 Hz ແລະ ຄວາມຍາວຄື້ນຕື່ໍາສຸດ

ຂອງລັງສີເອກັ ຊ໌ເທື່ົາກັບ 2.061011m .

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 64

ບດົ ເຝກິ ຫດັ 2

1. ທອມສນັ ສະເໜແີ ບບຈາໍ ລອງອະຕອມໂດຍສກຶ ສາຈາກຫຍງັ ?

ກ. ຫອດລງັ ສແີ ຄໂທດ ຂ. ກມູຸ່ ໝອກຂອງອເິ ລັກຕອນ

ຄ. ການເຜາົ ທາດເພອ່ື ດູດສະເປັກຕມັ ງ. ການຍິງອະນຸພາກແອລຟາເຂ້ົືາໄປຍັງແຜູ່ນຄໍາ

ບາງໆ

2. ອະນຸພາກທື່ີມີພະລັງງານເທ່ົືາກັນໃນຂໍ້ືໃດທືີ່ເຄື່ອນທື່ີເຂືົ້າໃກ້ນິວເຄຍຂອງຢູເຣນຽມແລ້ວມີໂອກາດບ່ຽງ

ເບນໄດ້ໜອ້ ຍທ່ີສື ຸດ.

ກ. ໂປຕອນ ຂ. ແອລຟາ ຄ. ອິເລັກຕອນ ງ. ນວິ ຕອນ

3. ແບບຈໍາລອງອະຕອມຂອງທອມສັນ ແລະ ແບບຈໍາລອງອະຕອມຂອງຣັດເທີຟອດແຕກຕ່າງກັນ

ແນວໃດ?

ກ. ຊະນດິ ຂອງອະນຸພາກໃນອະຕອມ ຂ. ຕໍາແໜ່ງູ ຂອງອະນພຸ າກໃນອະຕອມ

ຄ. ຈາໍ ນວນພາກໃນອະຕອມ ງ. ຂະໜາດຂອງອະນພຸ າກໃນອະຕອມ

4. ຜົນຂອງຂໍື້ໃດສະໜບັ ສະໜນູ ຄວາມຄດິ ຂອງບຣໍ ທ໌ ວ່ືີ ່າ ລະດັບພະລັງງານຂອງອະຕອມມີຄ່າບໍື່ຕໍື່ເນື່ອງ

ກ. ສະເປກັ ຕັມຂອງແກສຮ້ອນມີລກັ ສະນະເປັນເສັ້ນື ແຍກກັນ

ຂ. ອິເລັກຕອນທມ່ືີ ີຄວາມໄວສູງເມອ່ື ຕໍາກັບເປາ້ົື ຈະເກີດລັງສີເອັກຊມ໌ ີສະເປກັ ຕໍາຕເໍື່ ນ່ອື ງ

ຄ. ອະຕອມຂອງບາຫອດຈະຮັບພະລງັ ງານ 4.9 ອເິ ລັກໂຕໂວນຈາກການຕໍາຂອງອເິ ລັກຕອນ

ຂ້ໍືທ່ຖືີ ກຕ້ອງຄ

1) ກ, ຂ ແລະ ຄ

2) ກ ແລະ ຂ

3) ຂ ແລະ ກ

4) ກ ແລະ ຄ

5. ມຂີ ້ືໃໍ ດແດູ່ອະທບິ າຍໄດດ້ ວ້ ຍທິດສະດີຂອງບຣໍ ໌

ກ. ຄຸນລກັ ສະນະອະຕອມຂອງທາດໜັກ

ຂ. ການເປງັື່ ແສງຂອງແກສໄຮໂດເຈນ

ຄ. ສະເປກັ ຕມມຂອງອະຕອມຂອງທາດຕ່າງໆ

ງ. ເສ້ັນື ສະເປກັ ຕມັ ຂອງອະຕອມທືີ່ຢູ່ໃນທງົ່ື ແມເູ່ ຫກັ ແລະ ທ່ງົື ໄຟຟ້າ

6. ແບບຈໍາລອງອະຕອມຂອງບໍຣ໌ ເປັນແບບຈໍາລອງທີ່ືຄດັຄ້ານກັບຟີຊິກສາດຍຸກດືັ້ງເດີມ ແບບຈໍາລອງນີ້ື

ມໃີ ຈຄວາມດັງຂືໍໃ້ ດ?

ກ. ວດັ ຖສຸ າມາດຢູ່ໃນວົງໂຄຈອນໂດຍບໍື່ຕອ້ ງມຄີ ວາມແຮງກະທົບ

ຂ. ນິວຕອນຖກເຮັດໃຫ້ມີອດັ ຕາເລ່ັືງ ໂດຍບຕື່ໍ ້ອງຄາຍພະລງັ ງານ

ຄ. ອເິ ລກັ ຕອນຢໃູ່ ນວງົ ໂຄຈອນຮອບໆ ນວິ ເຄຍໂດຍບໍຄື່ າຍພະລັງງານ

ງ. ພະລງັ ງານລວມຂອງອເິ ລກັ ຕອນສາມາດປູ່ຽນຄາ່ ໄດ້

7. ຈາກໂຄງສ້າງອະຕອມຂອງບໍຣ໌ສາມາດໃຊ້ອະທິບາຍລັກສະນະການເກີດສະເປັກຕັມໃນຊຸດບາເມີ

ແນວໃດ?

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 65

ກ. ອເິ ລກັ ຕອນເຄອ່ື ນທໃີ່ື ນວົງໃນໄປວົງນອກຈ່າຍພະລງັ ງານ

ຂ. ອິເລັກຕອນແລ່ນູ ຕໍາກັນແລ້ວຈາ່ ຍພະລັງງານ

ຄ. ອິເລັກຕອນເຄືອ່ ນທໃ່ີື ນວງົ ນອກໄປວງົ ໃນແລ້ວຈາ່ ຍພະລັງງານ

ງ. ອເິ ລັກຕອນແຜລູ່ ງັ ສອີ ອກມາເອງ

8. ຂໍ້ຄື ວາມຕືໍໄ່ ປນ້ີື ຂ້ໍືໃດເວື້າົ ຖກຕອ້ ງຕາມທິດສະດຂີ ອງບໍຣ໌

ກ. ຜົນບວກຂອງພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນ ແລະ ພະລັງງານທ່າຕັື້ງໄຟຟ້າໃນວົງຈອນໃດໆ ມີຄ່າເທືົ່າ

ກັນສະເໝີ

ຂ. ອິເລັກຕອນທີື່ຢູ່ໃນວົງໂຄຈອນວົງນອກ ມີຜົນລວມຂອງພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນ ແລະ

ພະລງັ ງານທາ່ ຕືງັ້ ຫາຍກວ່າວົງໃນ

ຄ. ລະດັບພະລັງງານຂອງອິເລກັ ຕອນໃນວົງໂຄຈອນໃດໆ ມີຄ່າເທືົ່າກັບຜົນລວມຂອງພະລັງງານ

ເດນີ ເຄ່ືອນ ແລະ ພະລງັ ງານທາ່ ຕງັ້ື ໄຟຟາ້ ຂອງອິເລກັ ຕອນ

ຂື້ໍທຖ່ືີ ກຕ້ອງຄ

1) ກ ແລະ ຂ

2) ຂ ແລະ ຄ

3) ກ ແລະ ຄ

4) ກ, ຂ ແລະ ຄ

9. ຂະນະທ່ີືຍິງອະນຸພາກແອລຟາຜ່ານແຜູ່ນຄໍາບາງໆ ທິດການເຄ່ືອນທີື່ໃດຂອງແອລຟາຜິດໄປຈາກທືີ່ຣັດ

ເທີຟອດອະທບິ າຍ ຮບູ 2.35

ກ. ຂ. +79

+79

ຄ. ງ. +79
10. ເປນັ ຫຍງັ ຣັດເທຟີ ອດຈງ່ືຶ ທດົ ລອງຍງິ ລັງສີຜ່ານແຜູ່ນຄາໍ ແທນໂລຫະຊະນດິ ອນື່ ໆ ເພາະ

ກ. ຄໍາບຂໍື່ ືຶ້ນສະໜມີ ຕະຫອດການ
ຂ. ອະຕອມຂອງໂລຫະອືນ່ ແຕກຕ່າງຄາໍ
ຄ. ຄໍາມລີ າຄາແພງ ຄົນອື່ນຈະທົດລອງລອກຮຽນແບບບໍໄື່ ດ້
ງ. ຄໍາສາມາດເຮດັ ເປັນແຜ່ນູ ໄດ້ບາງທື່ສີ ດຸ ໃນຍກຸ ນນັື້
11. ການທ່ີືລັດເທີຟອດ ເຮັດການທົດລອງຍິງອະນຸພາກແອລຟາໄປຍັງແຜູ່ນຄໍາບາງ ແລ້ວພົບວ່າໂຄງສ້າງ
ຂອງອະຕອມບ່ໄືໍ ດເ້ ປນັ ໄປຕາມແບບອະຕອມຂອງທອມສັນ ເນອ່ື ງຈາກລັດເທີຟອດພົບວ່າ
ກ. ອະນຸພາກແອລຟາບ່ຽງເບນໄປຈາກມມູ ເດີມທກຸ ທິດທາງເທົ່າື ທກັນ.
ຂ. ອະນພຸ າກທັງໝດົ ເຄ່ືອນທທື່ີ ະລຜຸ ່ານແຜູນ່ ຄໍາໄປຕາມທາງທື່ີເກອບເປນັ ເສນື້ັ ຊ່.ື

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 66

ຄ. ອະນຸພາກແອລຟາບາງສ່ວນບ່ຽງເບນໄປຈາກເດມີ ເປນັ ມູມໃດໜືງ່ຶ ທັງທີ່ືສ່ວນໃຫຍ່ທະລຸຜາ່ ນເປັນ

ເສືນັ້ ຊື່.

ງ. ອະນຸພາກແອລຟາເກອບທັງໝົດບ່ຽງເບນໄປຈາກທາງເດີມເປັນມູມໃດໜ່ືຶງ ແລະ ທາງບ່ອນກ່ືໍ

ສະທ້ອນກບັ .

12. ຈາກການວິເຄາະຫາສະເປັກຕັມຂອງທາດໄຮໂດຣເຈນ ພົບວ່າຊຸດຄວາມຖື່ີຂອງເສ້ືັນສະເປັກຕັມໃນ

ຊ່ວງທື່ີສາມາດເບິື່ງເຫນັ ໄດ້ດວ້ ຍຕາເປ່ືົານນ້ັື ມີຊ່ເື ອີນວ່າ

ກ. ຊດຸ ໄລແມນ ຂ. ຊຸດບາລເມີ ຄ. ຊຸດພາເຊນ ງ . ຊຸ ດ

ແບກັ ເກດັ

13. ໃນຊ່ວງລະດັບພະລັງງານຕໍາສຸດສາມລະດັບທໍາອິດຂອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນ ຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກທື່ີ

ຄວນພົບຈະຢູ່ໃນຊຸດຄວາມຖີທື່ ່ເືີ ອືນ້ີ ວ່າ

ກ. ຊດຸ ໄລມານ ແລະ ຊາດບາລເມີ ຂ. ຊຸດໄລແມນ ແລະ ຊຸດພາເຊນ

ຄ. ຊດຸ ບາລເມີ ແລະ ຊຸດພາເຊນ ງ. ຊຸດໄລແມນ, ຊດຸ ບາລເມີ ແລະ ຊຸດພາເຊນ

14. ຄວາມຖ່ືີຄ້ືນຂອງຊຸດສະເປັກຕັມໄຮໂດຮເຈນເສັ້ືນທໍາອິດ (ທ່ີືມີຄວາມຍາວຄ້ືນຫາຍທີ່ືສຸດ) ໃນຊຸດ

ບາລເມີຄ 656nm ໂຟຕອນທື່ີສາມາດເຮັດໃຫ້ອະຕອມໄຮໂດຮເຈນ ຈາກພາວະພ້ືນຖານແຕກຕົວເປັນອິ

ເລັກຕູອນໄດ້ພດໍ ຈີ ະຕອ້ ງມຄີ ວາມຍາວຄນື້ ເທາົື່ ໃດ?

ກ. 151nm ຂ. 121nm ຄ. 91nm ງ. 71nm

15. ອະຕອມໄຮໂດຣເຈນປູ່ຽນລະດັບພະລັງງານຈາກ n=2 ໄປ n=1 ຄວາມຍາວຄື້ນຂອງແສງທີ່ືປູ່ອຍ

ອອກມາເປນັ ຈັກເທົາື່ ໃນກໍລະນທີ ປື່ີ ູຽ່ ນລະດັບພະລັງງານຈາກ n=4 ໄປ n=2.

ກ. ¼ ເທືາົ່ ຂ. ½ ເທົື່າ ຄ. 2 ເທ່ືົາ ງ. 4 ເທືາ່ົ

16. ສະເປັກຕັມເສືັ້ນສະຫວ່າງຂອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນ ເສັ້ືນສະຫວ່າງທໍາອິດທ່ືີເຮົາເຫັນຊັດເຈນມີ

ຄວາມຍາວຄື້ນຫາຍສຸດຄ 656nm ໃນຊຸດບາລເມີ ເສັ້ືນສະຫວ່າງລໍາດັບທີ 2 ຈະມີຄວາມຍາວຄ້ືນ

ເທາືົ່ ໃດ?

ກ. 365nm ຂ. 386nm ຄ. 456nm ງ. 486nm

17. ໃນຊຸດບາລເມີ ສະເປັກຕັມເສ້ືັນສະຫວ່າງຂອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນເສື້ັນທໍາອິດຄ 657nm ຢາກຮູ້

ວ່າ ໂຟຕອນທ່ືີຈະເຮັດໃຫ້ອິເລັກຕອນຂອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນຈາກຊືັ້ນທີ 2 ລຸດອອກຈາກອະຕອມໄດ້

ພໍດີມີຄາ່ ຄວາມຍາວຄ້ນື ເທ່ືົາໃດ?

ກ. 265nm ຂ. 365nm ຄ. 465nm ງ. 565nm

18. ຈາກຮບູ ສະແດງແຜນຜງັ ລະດບັ ພະລັງງານຂອງອະຕອມຂອງບາຫອດ

10.4eV ກ. ອິເລັກຕອນມີພະລັງງານ 6 ອິເລັກໂຕອນໂວລ ຕໍາ
ອະຕອມຂອງບາຫອດຈະເຫອພະລັງງານ 1.1 ອິ
6.7eV ເລກັ ຕອນໂວລ.

4.9eV ຂ. ໂຟຕອນທີ່ືມີພະລັງງານ 5 ອິເລັກຕອນໂວລ ຕໍາກັບ

ອະຕອມ ຂອງບາຫ ອດຈະເຮັດໃຫ້ ອະຕອມ ຂອງ

ຮູບ 2.36 ບາຫອດຢູ່ໃນພາວະກະຕນຸ້ .

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 67

ຄ. ອິເລັກຕອນມີພະລັງງານ 7 ອເິ ລັກຕູອນໂວລ ຕໍາກບັ ອະຕອມຂອງບາຫອດ ເຮດັ ໃຫອ້ ະຕອມຂອງ

ບາຫອດປ່ອູ ຍໂຟຕອນພະລັງງານ 6.7 ອິເລັກຕອນໂວລເທ່ືົານັື້ນ.

ຂໍທື້ ຖີື່ ກຕອ້ ງຄ

1) ຂ້ືໍ ກ ເທາົ່ື ນນັ້ື 2) ຂື້ໍ ກ ແລະ ຂ 3) ຂໍ້ື ກ ແລະ ຄ 4) ຂື້ໍ ຂ

ແລະ ຄ

19. ຊີຊຽມມີລະດບັ ພະລງັ ງານລະດບັ ພະລັງງານລະດັບທາໍ ອດິ ຂອງພາວະກະຕຸ້ນສູງກວາ່ ພະລັງງານລະດັບ

ພ້ືນຢູ່ 1.38eV ຖ້າໃຫອ້ ເິ ລັກຕອນພະລງັ ງານ 2eV ເຄ່ືອນທື່ີຕໍາກັບຊີຊຽມ ຈະໃຫຜ້ ນົ ຕາມຂືໃໍ້ ດ?

ກ. ຈະບ່ໍມື ີອະຕອມຊຊີ ຽມພາວະກະຕຸນ້ ເລຍີ

ຂ. ຈະມີອະຕອມຊີຊຽມຢູ່ໃນພາວະກະຕນຸ້ ທີ່ື 1

ຄ. ອະຕອມຊີຊຽມທີ່ກື ະຕນຸ້ ຈະມພີ ະລງັ ງານ 0.62eV

ງ. ອະຕອມຊຊີ ຽມທືີກ່ ະຕນຸ້ ຈະມພີ ະລງັ ງານ 3.38eV

20. ເມ່ືອອິເລັກຕອນຂອງໄຮໂດຣເຈນປູ່ຽນຈາກລະດັບພະລັງງານ n=4 ເປັນລະດັບພະລັງງານ n=2 ຈະ

ໃຫ້ແສງສີຟ້າ ຖ້າອິເລັກຕອນປູ່ຽນຈາກລະດັບພະລັງງານ n=5 ເປັນລະດັບພະລັງງານ n=2 ຈະໃຫ້ແສງສີ

ໃດ?

ກ. ສີອດິ ຂ. ຂຽວ ຄ. ເຫອງ ງ. ແດງ

21. ຕາມແບບຈໍາລອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນຕາມທິດສະດີຂອງບໍຣ໌ ຖ້າອິເລັກຕູອນຂອງອະຕອມປູ່ຽນ

ຈາກລະດັບພະລງັ ງານ n=1 ເປນັ ລະດບັ ພະລັງງານ n=2 ປະລມິ ານໃດຈະມີຄ່າເພ່ືີມຂ້ຶືນ.

1) ພະລັງງານຂອງອະຕອມ 2) ໂມເມນຕາໍ ມູມຂອງອິເລກັ ຕອນ

3) ຄວາມໄວເສັນ້ື ຕິດຂອງອິເລັກຕອນ 4) ຄວາມແຮງໄຟຟ້າລະຫວາ່ ງນິວເຄຍ ແລະ ອິເລກັ ຕອນ

ກ. 1 ແລະ 2 ຂ. 2 ແລະ 3 ຄ. 3 ແລະ 4 ງ. 1 ແລະ 3

22. ໃນແບບຈໍາລອງອະຕອມຂອງໄຮໂດຣເຈນຂອງບໍຣ໌ ລັດສະໝີວົງໂຄຈອນຂອງອິເລັກຕອນໃນຊ້ືັນ

n=4 ເປັນຈກັ ເທ່ົາື ຂອງລັດສະໝວີ ົງໂຄຈອນໃນຊື້ນັ n=1.

ກ. 4 ເທົ່ືາ ຂ. 8 ເທາົື່ ຄ. 16 ເທາົ່ື ງ. 64 ເທາ່ົື

23. ອິເລັກຕອນຕົວໜຶື່ງຖກເລ່ືັງດ້ວຍຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າ 13.2V ເຂ້ືົາຕໍາກັບອະຕອມຂອງໄຮໂດຣເຈນ

ທີ່ືຢູ່ໃນພາວະພ້ືນຖານ. ການຕໍາຄ້ືັງນີ້ືຈະສາມາດເຮັດໃຫ້ອະຕອມໄຮໂດຣເຈນຢູ່ໃນລະດັບພະລັງງານສູງ

ສຸດໃນລະດບັ n ເທາົື່ ໃດ (ພະລງັ ງານພາວະພື້ນຖານຂອງໄຮໂດຮເຈນ = -13.6eV).

ກ. 7 ຂ. 6 ຄ. 5 ງ. 4

24. ຕາມທິດສະດີອະຕອມຂອງບໍຣ໌ ລະດັບພະລັງງານຂອງອະຕອມໄຮໂດຣເຈນຕໍ່ືາສຸດເທືົ່າກັບ -

13.6eV ຖ້າອະຕອມໄຮໂດຣເຈນຖກກະຕຸ້ນໄປຢູ່ທືີ່ລະດັບພະລັງງານສູງສຸດ ແລະ ກັບຄນສູ່ພາວະ

ພື້ນຖານທີື່ມີພະລັງງານຕື່ໍາສຸດໂດຍການປູ່ອຍໂຟຕອນອອກມາດ້ວຍພະລັງງານ 10.20eV ສະແດງວ່າອະ

ຕອມຂອງໄຮໂດຣເຈນຖກກະຕຸ້ນໄປທີືລ່ ະດບັ ພະລງັ ງານທີ n ເທື່ົາກັບເທົື່າໃດ?

ກ. 2 ຂ. 4 ຄ. 8 ງ. 16

25. ພະລັງງານຕືາໍ່ ສຸດຂອງອິເລກັ ຕອນໃນອະຕອມໄຮໂດຣເຈນຄ -13.6eV ຖ້າອິເລັກຕອນປູ່ຽນຈາກຊັື້ນ

n=3 ໄປສູ່ n=2 ຈະໃຫ້ແສງທີ່ືມພີ ະລງັ ງານຄວນັ ຕັມເທາ່ົື ໃດ?

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 68

ກ. 1.51eV ຂ. 1.89eV ຄ. 3.40eV ງ. 4.91eV

26. ຈາກທິດສະດີອະຕອມຂອງບໍຣ໌ ອເິ ລັກຕອນໃນອະຕອມໄຮໂດຣເຈນຢູ່ໃນຊັື້ນທີື່ມີຄ່າໂມເມນຕໍາມູມ

ເປັນ 5.271034 J.s ຈະເຄືອ່ ນທ່ອີື ້ອມນິວເຄຍ ໂດຍມລີ ັດສະໝຈີ ກັ ແມດັ ?

ກ. 5.30 1011 ຂ. 2.651010 ຄ. 5.30 1010

ງ. 1.33109

27. ຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກຄວາມຍາວຄື້ນ 185.5nm ທີ່ືປົດປູ່ອຍອອກມາຈາກອະຕອມຂອງບາຫອດ ຈະມີ

ພະລງັ ງານເທືົ່າໃດ?

ກ. 0 ຂ. 4.9 ອເິ ລກັ ໂຕໂວລ ຄ. 6.7 ອເິ ລກັ ໂຕໂວລ ງ. 10.4 ອິເລັກໂຕໂວລ

28. ໃນການທົດລອງຂອງຟລັງຄ໌ ແລະ ເຮີດຊ໌ ພົບວ່າອະຕອມຂອງບາຫອດສາມາດດູດກນພະລັງງານ

4.9, 6.7, 10.4 ອິເລັກໂຕໂວລ ຖ້າໃຫ້ອິເລັກຕອນທ່ີືມີພະລັງງານ 9 ອິເລັກໂຕໂວລ ເຂົ້ືາຕໍາກັບອະຕອມ

ຂອງບາຫອດ. ຈື່ົງພິຈາລະນາຂືຄ້ໍ ວາມຕືໄໍ່ ປນີ້ື

1) ຄ້ນື ໄຟຟ້າແມູ່ເລກັ ທີື່ອະຕອມບາຫອດປົດປອູ່ ຍອອກມາມຄີ າ່ 3 ຄ່າ

2) ອະຕອມຂອງບາຫອດກາຍເປັນໄອອອນໄດ້

3) ອະຕອມຂອງບາຫອດສາມາດປດົ ປູອ່ ຍພະລັງງານ 1.8 eV

4) ຄ້ືນໄຟຟາ້ ແມູ່ເຫກັ ທີ່ືອະຕອມບາຫອດປດົ ປູ່ອຍອອກມາມີຄາ່ ສງູ ສດຸ 9 ອເິ ລກັ ໂຕໂວລ

ຄາໍ ຕອບທ່ີຖື ກຕ້ອງຄ

ກ. ຂ້ໍື 1 ແລະ 3 ຂ. ຂໍື້ 1 ແລະ 4 ຄ. ຂໍ້ື 1, 2 ແລະ 3 ງ. ຂ້ືໍ 2, 3 ແລະ 4

29. ຫອດລັງສີເອັກຊ໌ຫອດໜືຶ່ງ ມີຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າລະຫວ່າງຂົ້ືວແອໂນດ ແລະ ແຄໂທດ 11,000

ໂວລ. ຈງ່ົື ຊອກຫາວ່າລັງສີເອກັ ຊທ໌ ່ຜີື ະລິດໄດ້ຈະມຄີ ວາມຍາວຄືນ້ ສນັ້ື ທ່ືສີ ດຸ ເທາົື່ ໃດ?

ກ. 0.11nm ຂ. 0.22nm ຄ. 0.33nm ງ.

0.44nm
30. ອິເລັກຕອນຖກເລັ່ືງໃນຫອດໂທລະທັດດ້ວຍຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າ 10,000 ໂວລ ເມ່ືອອິເລັກຕອນ

ກະທົບຈໍໂທລະທັດ ຄນື້ ໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກທ່ືແີ ຜ່ອູ ອກຈາກຈໂໍ ທລະທັດມີຄວາມຍາວຄນື້ ໄດ້ສ້ືນັ ທີືສ່ ຸດຄ

ກ. 4.1109 m ຂ. 1.2 1010 m ຄ. 8.0 109 m ງ. 2.4 1018 m

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 69

ບດົ ທີ 3

ຄນຸ ລກັ ສະນະຄຄູ່ ວບຂອງແສງ (Duality of wave and particle)

ຄນື້ ກບັ ອະນພຸ າກມຄີ ນຸ ລກັ ສະນະທແ່ືີ ຕກຕາ່ ງກັນ ໂດຍອະນພຸ າກມຄີ ຸນລັກສະນະສໍາຄນັ ຄ:
- ມີສະພາບເປັນຫົວໜວ່ ຍອດິ ສະຫະທືີມ່ ຕີ ໍາແໜູ່ງແນູ່ນອນໃນທຸກຂະໜາດ.
- ມມີ ວນສານເຊື່ງິ ເຄ່ືອນທ່ີືໄປຕາມກົດເກນຂອງນິວເຕນິ ແລະ ເມື່ອຕໍາກນັ ຈະເປນັ ໄປຕາມກົດເກນ
ຮກັ ສາໂມເມນຕາໍ .
ສວ່ ນຄ້ືນມຄີ ຸນລກັ ສະນະສໍາຄັນຄ:
- ເກີດການປູ່ຽນແປງຂອງທ່ົືງໄຟຟ້າ ເຊັື່ນ ການປູ່ຽນແປງຂອງທ່ືົງແມູ່ເຫັກ ແລະ ທ່ືົງໄຟຟ້າເຮັດໃຫ້
ເກີດຄ້ືນໄຟຟ້າແມູເ່ ຫັກຂືນຶ້ . ການປຽູ່ ນແປງຂອງທງົື່ ຄວາມດນັ ເຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ຄ້ນື ສຽງຂນ້ຶື ເປນັ ຕນ້ົື .
- ແອມປລີຈູດ (amplitude) ວັດແທກຈາກຄ່າສູງສຸດຂອງທືົ່ງທື່ີປູ່ຽນແປງເປັນຮອບວຽນ
(periodic charge).
- ມີອົງປະກອບທີື່ສໍາຄັນຂອງການປູ່ຽນແປງຄ ຄວາມຖ່ືີ ແລະ ຄວາມຍາວຄ້ືນເຊ່ືິງມີການພົວພັນ
ກັນໃນລກັ ສະນະຂອງຄວາມໄວເຟສ (Phase velocity) ແລະ ຄວາມໄວກຸູ່ມ (velocity).
- ສະແດງຄຸນລັກສະນະຂອງຄ້ືນ ເຊ່ືັນ ການສະທ້ອນ, ການຫັກ, ການສອດສະຫັບ, ການບ່ຽງເບນ
ແລະ ໂພລາໄຣເຊຊັນ. ຈາກທດິ ສະດີຟີຊິກແບບດັື່ງເດມີ ສະແດງໃຫເ້ ຫັນວາ່ ແສງເປນັ ຄື້ນໄຟຟ້າແມູເ່ ຫກັ ທືີ່
ມີຄຸນລັກສະເປັນຄື້ນ ໂດຍບ່ືໍມີຄຸນລັກສະນະຂອງອະນຸພາກຢູ່ເລີຍ. ແຕູ່ຈາກການແຜູ່ລັງສີຂອງວັດຖຸດໍາ
ປາກົດການໂຟໂຕອິເລັກຕຣິກ ລັງສີເອັກຊ໌ ແລະ ປາກົດການຄອມຕັນ ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ຄື້ນໄຟຟ້າແມູ່
ເຫັກສະແດງຄຸນລັກສະນະຂອງອະນຸພາກໄດ້ ເວົື້າໄດ້ວ່າ ມີສະພາບຄ້າຍກັບວ່າເປັນອະນຸພາກນ້ອຍລຽງຕື່ໍ
ເນ່ືອງກັນໃນລໍາແສງ ຫ ຄ້າຍກັບວ່າເປັນລູກປນກົນເຊື່ິງຍິງຢູ່າງບໍື່ຂາດສາຍອອກຈາກປາກກະບອກປນ.
ເມື່ອຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກມີຄຸນລັກສະນະເປັນໄປໄດ້ທັງຄ້ືນ ແລະ ອະນຸພາກ ນັກວິທະຍາສາດຈຶ່ືງເອືີ້ນຄຸນ
ລັກສະນະນີື້ວ່າ ຄຸນລກັ ສະຄູ່ຄວບຄ້ນື ແລະ ອະນຸພາກ.

1. ປາກົດການໂຟໂຕເອເລກັ ຕຣກິ (Photoelectric Effect)

ໃນປີ ຄ.ສ 1887 ເຮີດຊ໌ (Heinrich R. Hertz) ໄດ້ສັງເກດເຫນັ ວ່າ ເມືອ່ ແສງມີຄວາມຍາວຄື້ນ
ສັື້ນ ຫ ມີຄວາມຖີື່ຄື້ນສູງເຍອງໃສູ່ຜິວໂລຫະ, ເຮັດໃຫ້ອະນຸພາກຢູ່ຜິວໂລຫະລຸດອອກຈາກໂລຫະໄດ້.
ປາກົດການຄດັື່ງກ່າວເອ້ືີນວ່າ ໂຟໂຕເອເລັກຕຣິກ ເພາະວ່າເປັນປາກົດການທີື່ກ່ຽວຂ້ອງກັບແສງ ແລະ
ໄຟຟາ້ .

ຕືໍ່ມາປີ ຄ.ສ 1898 ທອມສັນ ໄດ້ແທກອັດຕາສ່ວນໄຟຟ້າບັນຈຸຕໍື່ມວນສານຂອງອະນຸພາກທ່ີື
ລຸດອອກມາຈາກໂລຫະ ພົບວ່າ ມີຄ່າດຽວກັນກັບໄຟຟ້າບັນຈຸຂອງອີເລັກຕອນຈາກຂ້ືົວກາໂຕດ. ດື່ັງນັື້ນ,
ອີເລັກຕອນທ່ີືລຸດອອກມາຈງຶ່ື ເອີືນ້ ວ່າ ໂຟໂຕອເີ ລກັ ຕອນ (Photoelectron).

ຄໍາຖາມທື່ີໜ້າສົນໃຈມີຢູ່ວ່າ ຈໍານວນໂຟໂຕອີເລັກຕອນທ່ີືລຸດອອກມາຈາກຜິວໂລຫະ ແລະ
ພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນຂອງອີເລັກຕອນເຫື່ົານັື້ນຂືຶ້ນກັບຄວາມເຂື້ັມ ແລະ ຄວາມຖ່ີືຂອງແສງທ່ືີເຍອງໃສູ່
ແນວໃດ ຈະໄດສ້ ຶກສາຕ່ໄືໍ ປນ.້ີື

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 70

1.1 ການທົດລອງປາກົດການໂຟໂຕອເິ ລັກຕຣິກ
ການທົດລອງກ່ຽວກັບປາກົດການໂຟໂຕອີເລັກຕອນປະກອບດ້ວຍສ່ວນປະກອບທີື່ສໍາຄັນຄ:

ຫອດສູນຍາກາດ, ຂົື້ວກາໂຕດ ແລະ ຂື້ົວອານໂນດເຮັດດ້ວຍແຜູ່ນໂລຫະ ແລະ ເຄື່ອງແທກໄຟຟ້າຕ່ໍືເປັນ
ວົງຈອນດັື່ງຮູບ 3.1 ຂົື້ວລົບເປັນແຜູ່ນໂລຫະມີລັກສະນະໂຄ້ງເພ່ືອຮັບແສງ, ສ່ວນຂ້ົືວບວກເຮັດໜ້າທີ່ືຮັບ
ອີເລັກຕອນ. ຂ້ົືວທັງສອງຕ່ືໍໃສູ່ກັບບໍ່ືໄຟຟ້າທ່ີືສາມາດປັບຄ່າໄດ້, ໃນວົງຈອນຍັງຕື່ໍເຄ່ືອງວັດໂວນ ແລະ
ເຄືອ່ ງວດັ ກະແສໄຟຟາ້

ຮບູ ກ ຮູບ ຂ

ຮບູ 3.1 ລັກສະນະຂອງອປຸ ະກອນທ່ໃືີ ຊ້ໃນການທດົ ລອງທາງໂຟໂຕເອເລັກຕຣິກ

ເມ່ືອບ່ໍືທັນມີແສງສາຍໃສູ່ໂລຫະ C (ຮູບ ກ), ກະແສໄຟຟ້າໃນວົງຈອນ A ຫາ C ຈະເປັນສູນ

(ວົງຈອນ AC ເປີດ). ເມ່ືອສາຍແສງທີ່ືມີຄວາມຖືີ່ສູງໃສູ່ແຜູ່ນໂລຫະ C (ຮູບ ຂ) ຈະມີອີເລັກຕອນ

ລຸດອອກມາ, ໃນນັ້ືນຈະມີໂຟໂຕອີເລັກຕອນບາງຕົວສາມາດໄປເຖິງ A ໄດ້ຈ່ຶືງເກີດມີກະແສໄຟຟ້າຂຶື້ນໃນ

ວົງຈອນ (ວງົ ຈອນ AC ປິດ). ເມື່ອປັບຄ່າຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າລະຫວ່າງຂົ້ືວຂອງຫອດຕາມຄ່າຕ່າງໆ, ຄ່າ

ຂອງໂຟໂຕເອເລັກຕຣກິ ຈະມລີ ັກສະນະດື່ງັ ເສນ້ືັ ສະແດງໃນຮູບ 3.2.

ຮບູ 3.2 ກະແສໄຟຟ້າໂຟໂຕເອເລັກຕຣິກ
ຈາກເສັື້ນສະແດງໃນຮູບຂາ້ ງເທິງຈະສັງເກດເຫັນວ່າ ຢູ່ທີ່ືຜນົ ລບົ ລະດບັ ໄຟຟາ້ ມຄີ ່າຕ່ໍືາ ກະແສໄຟຟ້າ
ກໍຈະມຄີ ່າຕາ່ໍື ເພາະວາ່ ມີໂຟໂຕເອເລັກບາງຕວົ ຈະບໍ່ໄື ປເຖິງຂົືວ້ A ແຕູ່ເມ່ອື ເພມ່ີື ຜົນລົບລະດັບໄຟຟາ້ ໃຫ້ສູງ
ຂືຶ້ນ ໂຟໂຕອີເລັກຕອນທຸກຕົວກໍຈະໄປເຖິງຂົື້ວ A ໄດ້ໝົດ ກະແສໄຟຟ້າກໍຈະເພ່ືີມຂຶື້ນຮອດຄ່າໃດໜຶື່ງ
ແລວ້ ກໍຈະບືໍເ່ ພືີ່ມຂ້ືຶນອີກ.

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 71

ຖ້າເຮົາປູ່ຽນຂ້ົືວຂອງບໍ່ືໄຟຟ້າ, ໃຫ້ຂ້ືົວ A ເປັນຂ້ືົວລົບທຽບກັບ C ຈະເຮັດໃຫ້ລະດັບໄຟຟ້າຢູ່ຂົື້ວ

A ຕື່ໍາກວ່າລະດັບໄຟຟາ້ ຢູຂ່ ື້ົວ C. ທງົື່ ໄຟຟ້ລະຫວາ່ ງ CA ຈະຕ້ານການເຄ່ືອນທ່ີື ໂຟໂຕອີເລກັ ຕອນໄປເຖິງ

ຂົ້ືວ A ໄດ້ຍາກຂື້ຶນ, ກະແສໄຟຟ້າກໍຈະຄ່ອຍໆນ້ອຍລົງແຕູ່ຍັງບືໍ່ທັນເປັນສູນ. ສະແດງວ່າໂຟໂຕອີ

ເລກັ ຕອນທີື່ລດຸ ອອກຈາກແຜູ່ນໂລຫະ C ນືັນ້ ຈະຕອ້ ງມີພະລັງງານເດີນເຄື່ອນຈະເລ່ືີມຕືນົ້ ຄາ່ ໃດໜືງຶ່ ເມ່ືອ

ຖກທື່ົງໄຟຟ້າຕ້ານ ຕົວທ່ີືມີພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນຕື່ໍາກໍຈະໄປບໍື່ເຖິງ A ແຕູ່ຖ້າ A ເປັນົລບຫາຍຂຶ້ືນຈົນເຖິງ

ຂີດຈໍາກັບຄ່າໜ່ືຶງ ກະແສໄຟຟ້າໃນວົງຈອນກໍຈະເປັນສູນ. ຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າທີື່ເຮັດໃຫ້ກະແສໄຟຟ້າ

ມີຄ່າເປັນສູນເອີື້ນວ່າ ຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າຫ້າມ. ກົງກັບຄ່າຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້ານີື້ແມູ່ນໂຟໂຕອີເລັກຕອນ

ຕົວທື່ີມີພະລັງງານເດີນເຄ່ືອງສູງສຸດ  EC max ກໍຈະບ່ືໍສາມາດໄປເຖິງຂົ້ືວ A ໄດ້. ເຮົາສາມາດຊອກຫາ
ພະລງັ ງານເດນີ ເຄ່ືອນສູງສດຸ ຂອງໂຟໂຕອເີ ລັກຕອນໄດຈ້ າກສມົ ຜົນ:

 EC max  1 mvm2 ax  eV0.......... .......... .3.1
2

ໂດຍທ່ືີ e  1.6 1019 C ເປັນໄຟຟາ້ ບນັ ຈຂຸ ອງອີເລັກຕອນ

V0 ເປນັ ຜນົ ລົບລະດັບໄຟຟ້າຫາ້ ມ (Stopping Potential)
ເມື່ອເພີ່ືມຄວາມເຂ້ືັມຂອງແສງໂດຍໃສູ່ຄວາມຖີື່ຄເກື່ົາ ກະແສໄຟຟ້າກໍຈະເພີື່ມຂຶ້ືນໄປນໍາດ່ັືງເສື້ັນ
ສະແດງ I2 ໃນຮູບ 3.1 ແຕູ່ຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າທີ່ືເຮັດໃຫ້ກະແສໄຟຟ້າເທືົ່າສູນກໍຍັງເທື່ົາກັບ V0 .
ສະແດງວ່າຄວາມເຂືມັ້ ຂອງແສງບໍ່ືໄດ້ເຮດັ ໃຫ້ພະລງັ ງານເດນີ ເຄ່ືອນຂອງໂຟຕອນເພມື່ີ ຂືຶນ້ , ມນັ ພຽງແຕູ່ເຮັດ

ໃຫ້ຈາໍ ນວນໂຟໂຕອເີ ລກັ ຕອນທ່ລີື ດຸ ອອກມາຕືວ່ໍ ນິ າທີ (ກະແສໄຟຟາ້ ) ເພື່ມີ ຂນ້ຶື ເທ່ືາົ ນືນັ້ .
ຕາຕະລາງ 3.1 ຕາຕະລາງຄາ່ ຜນົ ລບັ ລະດັບໄຟຟາ້ ຫ້າມເມອື່ ໃຊແ້ ສງສີຕາ່ ງໆ

ຜົ ນ ລົ ບ ລ ະ ດັ ບ ຜົນລບົ ລະດັບໄຟຟ້າຫາ້ ມ V0 V  ເມື່ອໃຊແ້ ສງສຕີ າ່ ງໆ
ໄຟຟ້າV0 V 
ແສງສແີ ດງ ແສງສເີ ຫອງ ແສງສຂີ ຽວ ແສງສີຟາ້
8
f  4.6 1014 Hz f  5.2 1014 Hz f  5.7 1014 Hz f  6.31014 Hz

0.45 0.65 0.86 1.05

10 0.45 0.65 0.86 1.05

12 0.45 0.65 0.86 1.05

ເມ່ືອສາຍແສງທີ່ືຕ່າງໆໃສູ່ແຜູ່ນໂລຫະ C ແລ້ວແຕ້ມເສ້ືັນສະແດງການພົວພັນລະຫວ່າງຜົນລົບ
ລະດັບໄຟຟາ້ ຫາ້ ມກບັ ຄວາມຖຂື່ີ ອງແສງຈະໄດດ້ ງ່ັື ຮູບ 3.3.

ຮູບ 3.3 ການພວົ ພັນລະຫວາ່ ງຄວາມຖືຂ່ີ ອງແສງກບັ ຜົນລບົ ລະດັບໄຟຟາ້ ຫາ້ ມ

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 72

ຈາກເສັື້ນສະແດງຈະເຫັນວ່າຢູ່ຄວາມຖືີ່ຕືໍ່າກວ່າ f0 ຈະບ່ືໍມີໂຟໂຕອີເລັກຕອນລຸດອອກມາເລີຍ,
ຄ່າຄວາມຖື່ີຕໍື່າສຸດ f0 ນື້ີເອີື້ນວ່າ ຄວາມຖ່ືີຂີດເລີື່ມ (Threshold frequency). ຖ້າເຮົາປູ່ຽນຊະນິດ
ໂລຫະ C ຄ່າຂອງຄວາມຖີື່ຂີດເລືີ່ມກໍຈະປູ່ຽນໄປ ແລະ ເມ່ືອສາຍແສງທີ່ືມີຄວາມຖ່ີືສູງໄປໃສູ່ແຜູ່ນໂລຫະ
C, ໂຟໂຕອເີ ລັກຕອນທ່ືລີ ຸດອອກມາກຈໍ ະມພີ ະລງັ ງານເດີນເຄອື່ ນສູງໄປນໍາ. ເພ່ນືິ ຈຶືງ່ ສະຫຼຸບໄດ້ດ່ງືັ ນ້ື:ີ

- ພະລັງງານເດີນເຄື່ອນຂອງໂຟໂຕອີເລັກຕອນບໍື່ຂ້ືຶນກັບຄວາມເຂ້ືັມຂອງແສງ, ແຕູ່ຂ້ືຶນກັບຄວາມ
ຖ່ືີ.

- ຖ້າແສງມີຄວາມຖື່ີສູງກວ່າຄວາມຖື່ີຂີດເລ່ີມື , ຈໍານວນອີເລັກຕອນທ່ີືລຸດອອກມາຈະເປັນອັດຕາ
ສວ່ ນກງົ ກັບຄວາມເຂ້ມືັ ຂອງແສງ.

ຮບູ 3.4 ຮູບ ທາ່ ນໄອສະໄຕນ໌ (Albert Einstein)

ໄອສະໄຕນ໌ ຄ.ສ 1879-1955 ເກີດທື່ີເມອງອູລັມປະເທດເຢຍລະມັນ ຜົນງານທີື່ສໍາຄັນຄການ

ສະເໜທີ ດິ ສະດປີ າກດົ ການໂຟໂຕເອເລກັ ຕຮິກ, ທິດສະດີສໍາພັນທະພາບອັນເປັນການປະຕວິ ດັ ຄວາມຄິດໃ

ໝ່ໆເລື່ອງທໍາມະຊາດຂອງອາວະກາດ ແລະ ທ່ານຍັງໄດ້ຮັບລາງວັນໂນເບລສາຂາຟີຊິກສາດໃນປີ ຄ.ສ

1921 ຈາກຜນົ ງານການອະທບິ າຍປາກົດການໂຟໂຕເອເລກັ ຕຣິກ.

ໃນປີ ຄ.ສ 1905 ໄອສະໄຕນ໌ (Albert Einstein) ສະເໜີທິດສະດີໂຟຕອນຂອງແສງເພື່ອ

ອະທິບາຍປາກົດ ການໂຟໂຕເອເລັກຕຣິກໄດ້ເປັນຜົນສໍາເລັດ ໂດຍໃຊ້ຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການແຜູ່ລັງສີ

ເປັນຄວັນຕມັ ທ່ືີແພລງໃຊ້ອະທິບາຍການແຜູ່ລັງສຈີ າກວັດຖຸດໍາຮ້ອນ. ໄອສະໄຕສະ ເໜີວ່າ: ແສງປະກອບ

ດ້ວຍກຸູ່ມກ້ອນພະລັງງານເອີ້ືນວ່າ ໂຟຕອນ (Photon). ໂຟຕອນຂອງແສງທື່ີມີຄວາມຖືີ່ f ຈະມີ

ພະລັງງານ hf ໃນນ້ນືັ h ແມ່ນູ ຕວົ ຄົງຄາ່ ຂອງແພລງ.

ເມ່ືອແສງມາຕົກກະທົບໃສູ່ແຜູ່ນໂລຫະ ພະລັງງານ hf ຂອງໂຟຕອນກໍຈະຖ່າຍໃຫ້ກັບອີ

ເລັກຕອນໃນໂລຫະແບບຕົວຕໍ່ືຕົວ, ອີເລັກຕອນທີ່ືລຸດອອກມາຈາກອາຕອມຂອງຜິວໂລຫະຈະຕ້ອງເສຍ

ພະລັງງານໃຫ້ກັບອາຕອມເທືົ່າກັບພະລັງງານທີ່ືຍຶດອີເລັກຕອນໄວ້ໃນອາຕອມເຊິື່ງເອີື້ນວ່າ ຄ່າຕໍາລາງານ

(Work Function) ເຊືິ່ງເປັນຄ່າຄົງທື່ີຂອງໂລຫະແຕູ່ລະຊະນິດ ໂລຫະແຕູ່ລະຊະນິດຈະມີຕໍາລາງານບືໍ່

ເທາົື່ ກັນ, ສ່ວນພະລັງງານທ່ເືີ ຫອຈະກາຍເປັນພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນຂອງອີເລກັ ຕອນ, ສາມາດຂຽນເປັນສົມ

ຜົນໄດດ້ ືງ່ັ ນ້:ີື

hf W  EC  .......... .........3.2
max

ໃນນື້ັນ EC  ເປນັ ພະລັງງານເດນີ ເຄອ່ື ນສູງສດຸ ຂອງໂຟໂຕອເີ ລັກຕອນ
max

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 73

W ເປັນຕໍາລາງານມີຄ່າຂ້ນືຶ ກບັ ຊະນດິ ຂອງໂລຫະ

ສົມຜົນ (3.2) ເອີື້ນວ່າ ສົມຜົນໂຟໂຕເອເລັກຕຣິກຂອງໄອສະໄຕ. ຕາມສົມຜົນດືັ່ງກ່າວ, ເມື່ອ

ເຮົາສາຍແສງທມື່ີ ຄີ ວາມຖີື່ f0 ອີເລັກຕອນຈະມພີ ະລງັ ງານເດີນເຄອ່ື ນເປນັ ສນູ . ດັ່ືງນນ້ັື
hf0  W .......... .....3.3

ໝາຍຄວາມວ່າ ໂຟໂຕມີພະລັງງານພໍດີເຮັດໃຫ້ອີເລັກຕອນລຸດອອກຈາກຜິວໂລຫະໄດ້ເທົື່ານື້ັນ.

ຖ້າສາຍແສງທ່ມີື ີຄວາມຖ່ຕີື ໍາກວ່າ f0 ພະລັງງານຂອງແສງມີຄ່ານອ້ ຍກວ່າ W , ແສງມີພະລັງງານບພ່ໍື ທໍ ື່ຈີ ະ
ເຮດັ ໃຫ້ອເິ ລກັ ຕອນລຸດອອກຈາກຜວິ ໂລຫະໄດບ້ ວື່ໍ ່າແສງຈະມຄີ ວາມເຂື້ມັ ຫາຍປານໃດກຕໍ າມ.

ຖ້າແສງມີຄວາມຖ່ີືສູງກວ່າ f0 ຈະເກີດມີໂຟຟຕອີເລັກຕອນຫາຍຂ້ືຶນ, ໂດຍທ່ີືໂຟຕອນຈະຖ່າຍ

ເທພະລງັ ງານໃຫ້ກບັ ເອເລກັ ຕອູ ນແບບຕວົ ຕຕໍ ວົ .

ແທນຄາ່  eV0  EK max ລງົ ໃນສມົ ຜນົ (8) ຈະໄດ້

eV0  hf  W ຫ V0  hf  W .......... .........3.4
e
e

ຕາຕະລາງ 3.2 ຄາ່ ຕາໍ ລາງານເປັນຄາ່ ສະເພາະໂລຫະແຕູ່ລະຊະນດິ , ດື່ງັ ສະແດງໃນຕາຕະລາງລຸູ່ມນ້ີ:ື

ໂລຫະ ສນັ ຍາລັກ ຄ່າຕໍາລາງານ (eV)

ເຊຊີອອມ Cs 1.8

ກາລອີ ອມ K 2.2

ນາຕອີ ອມ Na 2.3

ບາລີອອມ Ba 2.5

ການຊອີ ອມ Ca 3.2

ອາລູມນີ ອີ ອມ Al 4.2

ທອງ Cu 4.5

ເງິນ Ag 4.7

ຄໍາ Au 4.8

ປລາຕນິ Pt 5.6

ຕົວຢູ່າງ 3.1 ຈງ່ືົ ຄິດໄລູ່ຫາພະລັງງານໂຟຕງົ ຂອງແສງສຂີ ຽວທີື່ມີຄວາມຍາວຄ້ືນ 500 ນາໂນແມັດ.

ບົແກ:້

ພະລັງງານຂອງໂຟຕອນຄິດໄລູຕ່ າມສູດ: E  hf  hc


ແທນຄາ່ ຈະໄດ:້ E  6.631034  3108  3.621019 J
550109

ດັງ່ື ນ້ັນື , ພະລັງງານໂຟຕອນຂອງແສງສີຂຽວເທົ່າື ກັບ 3.621019 J

ຕົວຢູ່າງ 3.2 ຄວາມຖີື່ເລີື່ມຕື້ົນສໍາລັບໂລຫະຊະນິດຫນຶື່ງມີຄ່າເທົ່ືາກັບ 9.681014 Hz . ຈົື່ງ

ຄິດໄລູ:່

ກ. ພະລງັ ງານນ້ອຍສດຸ ຂອງແສງທີເ່ື ຮັດໃຫເ້ ກດີ ໂຟໂຕອີເລກັ ຕອນ.

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 74

ຂ. ພະລັງງານເດີນເຄື່ອນສງູ ສດຸ ຂອງອີເລັກຕອນທື່ີລຸດອອກຈາກຜິວໂລຫະ ແລະ ຜົນລົບລະດັບ
ໄຟຟ້າຫາ້ ມເມືອ່ ເຍອງແສງທີ່ມື ີຄວາມຖ່ືີ 151014 Hz ໃສູ.່
ບົດແກ:້

ກ. ຊອກ Emin ຕາມເງອນໄຂຂອງຫົວບົດ f0  9.681014 Hz . ດັ່ືງນື້ັນ, ພະລັງງານຂອງ

ໂຟຕອນເທາືົ່ ກບັ E  hf0

ແທນຄາ່ ຈະໄດ້: Emin  W  6.631034  9.681014  6.421019 J
ຂ. ຊອກ  EC max ຖາ້ f  151014 Hz ພະລງັ ງານຂອງໂຟຕອນເທາົ່ື ກບັ E  hf
ແທນຄາ່ ຈະໄດ:້ E  6.631034 1.51014  9.951019 J

ຈາກສດູ : hf  W   EK max   EC max  hf  W

 EC max  9.951019  6.421019  3.531019 J

ແຕ່ຍູ ອ້ ນ  EC max  eV0  V0   EC max  3.531019  2.2V
1.6 1019
e

ດັ່ງື ນືັນ້ ,

ກ. ພະລັງງານນອ້ ຍສຸດຂອງແສງທ່ີເື ຮັດໃຫ້ເກີດໂຟໂຕອເີ ລກັ ຕອນ = 6.421019 J

ຂ. ພະລງັ ງານເດນີ ເຄືອ່ ນສູງສຸດຂອງອເີ ລັກຕອນ = 3.531019 J ແລະ ຜົນລບົ ລະດັບ

ໄຟຟ້າ = 2.2V

1.2 ກາຟຂອງໂຟໂຕອເີ ລັກຕອນ
ກ. ກາຟລະຫວາ່ ງພະລງັ ງານສູງສດຸ ກບັ ຄວາມຖ່ຂີື ອງແສງ
ກາຟລະຫວ່າງພະລັງງານສູງສຸດຂອງອີເລັກຕອນ (ຫົວໜ່ວຍຈູນ) ກັບຄວາມຖີື່ແສງ ເມ່ືອໃຊ້

ແສງຫາຍໆຄວາມຖື່ີຕົກກະທົບໃສູ່ຜິວໂລຫະຊະນິດໜຶື່ງແລ້ວ (EC )max ຂອງແຕູ່ລະຄວາມຖີ່ືມາ Plot
ກາຟຄວາມຖື່ີ f ທືໃ່ີ ຊ້ ກາຟທືໄີ່ ດຈ້ ະມລີ ກັ ສະນະດ່ງືັ ນື້ີ (ຮບູ 3.5):

- ຄວາມຊັນຂອງກາຟມຄີ ວາມໝາຍແທນ hJ.s
- ຈດຸ ຕດັ ຂອງກາຟເທງິ ແກນຂອງຄວາມຖື່ີຄາ່ ທອ່ືີ າ່ ນໄດມ້ ີຄວາມໝາຍແທນ f0 Hz
- ຈຸດຕັດຂອງກາຟເທິງແກນຂອງ (EC )max ຄ່າທອ່ືີ າ່ ນໄດມ້ ຄີ ວາມໝາຍແທນ WJ 

ຂ. ກາຟຂອງພະລງັ ງານສງູ ສດຸ (ຫົວໜວ່ ຍເອເລກັ ໂຕໂວນ) ກບັ ຄວາມຖ່ຂືີ ອງແສງ (ຮບູ 1.16)

- ຄວາມຊນັ ຂອງກາຟມີຄວາມໝາຍແທນ heV.s
- ຈດຸ ຕັດຂອງກາຟເທງິ ແກນຂອງຄວາມຖ່ືີຄ່າທ່ອືີ າ່ ນໄດ້ມີຄວາມໝາຍແທນ f0 Hz
- ຈດຸ ຕັດຂອງກາຟເທິງແກນຂອງ (EC )max ຄາ່ ທອີື່ ່ານໄດມ້ ີຄວາມໝາຍແທນ W eV 

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 75

(EC)max(J) (EC)max(J)

f0 f0
0 ( ) 0 ( )

-W -W

ຮູບ 3.5 ຮູບ 3.6

ຄ. ກາຟຂອງ eV0 ກັບຄວາມຖຂ່ີື ອງແສງ

- ຄວາມຊັນຂອງກາຟມີຄວາມໝາຍແທນ hJ.s

- ຈຸດຕັດຂອງກາຟເທິງແກນຂອງຄວາມຖີ່ືຄ່າທ່ອີື ່ານໄດ້ມຄີ ວາມໝາຍແທນ f0 Hz
- ຈຸດຕັດຂອງກາຟເທິງແກນຂອງ (eV0 ) ຄາ່ ທີືອ່ າ່ ນໄດ້ມີຄວາມໝາຍແທນ WJ 

0 ຫ (J) 0 ຫ (J)

f0 f0

0 ( ) 0 (× 1014 )

-W -W tg  hJ.s
Y  W J 

ຮບູ 3.7 ຮູບ 3.8

ຖ້າໃຫ້ແສງຕ່າງສີກັນຕົກກະທົບເທິງໂລຫະທີ່ືຕ່າງກັນ (ຮູບ 3.8) ຈະໄດ້ຄ່າຂອງຄວາມຊັນເທື່ົາ

ກນັ ສະເໝເີ ພາະເປັນຄ່າ h ເຊ່ືິງຄົງທ.່ືີ

ຖາ້ ເປັນໂລຫະອືນ່ ໆກໍຈະໄດ້ເສນ້ືັ ຂະໜານກບັ ເສື້ນັ ເດີມສະເໝີເພາະຄ່າຂອງ h ຕອ້ ງຄົງທ່ີ.ື

ງ. ກາຟຂອງລະດັບໄຟຟ້າຫ້າມ ແລະ ຄວາມຖ່ືີຂອງແສງ (ຮບູ 3.9)

- ຄວາມຊນັ ຂອງກາຟມີເປັນຄາ່ ຂອງ h

e

- ຈຸດຕັດຂອງກາຟເທິງແກນຂອງຄວາມຖືີ່ຄາ່ ທອ່ືີ າ່ ນໄດ້ມຄີ ວາມໝາຍແທນ f0 Hz

- ຈດຸ ຕັດຂອງກາຟເທິງແກນຂອງ (V0 ) ຄາ່ ທື່ອີ ່ານໄດ້ມຄີ ວາມໝາຍແທນ W J / s
e

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 76

0(V) 2( Τ )2

f0 f0
( )
0 ( ) 0

ຮູບ 3.9 2
− − ຮບູ 3.10

ຈ. ກາຟຂອງ v 2 ຂອງອີເລັກຕອນກບັ ຄວາມຖື່ີ

- ຄວາມຊັນຂອງກາຟມີເປັນຄາ່ ຂອງ 2h J.s / kg

m

- ຈຸດຕດັ ຂອງກາຟເທງິ ແກນຂອງຄວາມຖ່ືຄີ າ່ ທືີອ່ ່ານໄດ້ມຄີ ວາມໝາຍແທນ f0 Hz

- ຈດຸ ຕດັ ຂອງກາຟເທິງແກນຂອງ (v 2 ) ຄ່າທ່ືີອ່ານໄດ້ມີຄວາມໝາຍແທນ 2W J / kg

m

ສ. ກາຟລະຫວ່າງກະແສໂຟໂຕອີເລກັ ຕອນ (I) ກັບຄ່າຜນົ ລົບລະດັບໄຟຟາ້ (V)

ຮູບ 3.11 ຮບູ 3.12

ຮູບ 3.11 ຈະເຫັນວ່າ ຖ້າບືໍ່ໃຊ້ຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າເຂ້ືົາຊ່ວຍເກັບໂຟໂຕອີເລັກຕອນກໍຈະມີອີ

ເລກັ ຕອນ ອອກມາໄດ້ ເບິືງ່ ຈາກກະແສໄຟຟາ້ ທ່ີືເກີດຂ້ນຶື .
ຮບູ 3.12 ເມ່ືອເພີື່ມລະດັບໄຟຟ້າບວກຊ່ວຍເກັບອີເລັກຕອນກໍຈະບ່ໍືມີກະແສອີເລັກຕອນເພື່ີມ

ເພາະອເີ ລັກຕອນທືລີ່ ຸດອອກມາເທົາ່ື ກບັ ກູຸ່ມ hf ທຖ່ີື າ່ ຍພະລງັ ງານແກມູ່ ນັ ເທ່ືາົ ນືັນ້ .

I

V0 +V
V02 O 77

ຮູບ 3.13

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ

ຮູບ 3.13 ເມ່ືອເພືີ່ມລະດັບໄຟຟ້າລົບຫາຍຂຶື້ນຈະໄດ້ກະແສເປັນສູນ, ຖ້າເພື່ີມຈົນເທົ່ືາກັບ
ລະດັບໄຟຟ້າຫ້າມຈະໄດ້ກະແສຕິດລົບ ແລະ ເຖິງຈະເພື່ີມລະດັບໄຟຟ້າອີກກໍຕາມກໍຍັງຈະໄດ້ກະແສເທົ່ືາ
ເດີມ ເພາະກະແສຢ້ອນກັບມີຄ່າບໍື່ເພ່ມືີ ຂ້ນືຶ .

ກໍລະນີແສງສີດຽວກັນຈະໄດ້ລະດບັ ໄຟຟ້າຫ້າມຈຸດດຽວກັນ ສູດ eV0  hf W ແຕູ່ I ສ່ວນ
ທີືຂ່ ະໜານຈະມີຄ່າຫາຍ ຫ ໜອ້ ຍຂື້ຶນຢູກ່ ັບຄວາມເຂ້ມືັ ຂອງແສງ.

I

V1

V0 O +V
ຮບູ 3.14

ແສງທີ່ືສະຫວ່າງຫາຍຈະມີກຸູ່ມ hf ຫາຍ ເຮັດໃຫ້ກະແສໄຟຟ້າຫາຍ ກາຟຈະຂະໜານກັບແກນ
ໄກໆ (ຖາ້ ສະຫວາ່ ງໜ້ອຍກໍຈະຂະໜານໃກໆ້ )

- ເມື່ອກັບຂ້ວົື ບ່ໄືໍ ຟ ໃຫ້ລະດບັ ໄຟຟ້າໄປຕ້ານອີເລັກຕອນກະແສໄຟຟ້າຈະລດຸ ລງົ ຈົນເມ່ືອໃດໄດ້

ກະແສໄຟຟ້າເປັນສູນ ຜົນລບົ ລະດັວໄຟຟາ້ ຂະນະນື້ນັ ຈະເປນັ ລະດບັ ໄຟຟາ້ ຫ້າມ.

- ຖ້າໃຊ້ໂລຫະອັນດຽວກັນແຕູ່ແສງຕ່າງສີກັນ ຈາກສູດ eV0  hf W ຈະເຫັນວ່າແສງ
ສີມ່ວງທີ່ືມີຄວາມຖີື່ສູງຈະມີລະດັບໄຟຟ້າຫ້າມສູງ ແລະ ແສງສີແດງມີຄວາມຖື່ີຕືໍ່າຈະໄດ້ລະດັບໄຟຟ້າ

ຫ້າມຕໍື່າ.
ຖ້າຄິດໄລູ່ລະອຽດ ຈຸດທີ່ືກະແສໄຟຟ້າເປັນສູນຍັງບ່ືໍທັນແມູ່ນລະດັບໄຟຟ້າຫ້າມ ເພາະເປັນຕໍາແ

ໜ່ງທີື່ກະແສລວມເປັນສູນເທ່ືົານ້ືັນ. ແຕູ່ຍັງມີກະແສຈາກຂື້ົວແຄໂທດ ເຊິ່ືງເກີດຈາກໂຟໂຕອີເລັກຕອນຈໍາ

ນວນໜ້ອຍ ແລະ ຫັກລາ້ ງກບັ ກະແສຈາກແອໂນດ ເຊືງິ່ ມີໜ້ອຍດຽວ ແລະ ສວນທາງກນັ ພດໍ ີ.

ລະດັບໄຟຟ້າຫ້າມທ່ີືແທ້ຈິງເປັນຕໍາແໜູ່ງໃຕ້ແກນນອນລົງມາເລັກນ້ອຍ ເຊ່ືິງບ່ືໍມີໂຟໂຕອີ

ເລັກຕອນອອກຈາກແຄໂທດແລ້ວ ແຕູ່ມີອີເລັກຕອນອອກຈາກແອໂນດ ຈ່ຶືງເກີດກະແສເລັກນ້ອຍແລູ່ນ

ຢອ້ ນກບັ (ເຖງິ ວ່າເພມ່ີື ລະດບັ ໄຟຟາ້ ລົບປານໃດກຕໍ າມ ເພາະຈໍານວນອີເລກັ ຕອນຈາກແອໂນດເທ່ືາົ ເດີມ).

ສງັ ເກດ: ສມີ ່ວງ V0 ຈະສູງ I
ສແີ ດງ V0 ຈະຕືໍາ່

ມ່ວງ (ສະຫວ່າງຫາຍ)
ແດງ (ສະຫວ່າງ)
ແດງ (ມວົ )

V1 ມ່ວງ (ມວົ )

O +V
V0

ຮບູ 3.15

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 78

ຕົວຢູ່າງ 3.3 ຈົື່ງຊອກຫາພະລັງງານຂອງ 1 ຄວັນຕັມຂອງແສງທ່ີືເປື່ັງຈາກໄຮໂຊດຽມຄວາມ

ຍາວຄື້ນ 5.89107 m ຫອດບັນຈຸອາຍໂຊດຽມຂະໜາດ 200 ວັດ ມີປະສິດທິພາບ 30%. ຈົື່ງຊອກ

ຫາ ຈໍານວນຄວັນຕັມຂອງແສງທເືີ່ ປງືັ່ ອອກມາໃນແຕູ່ລະວນິ າທີ.

ບດົ ແກ້:

ຮູ້ວ່າ: 1 ໂຟຕອນ, E  hf  hc  6.631034  3 108  3.381019 J
 5.89 107

ຈາໍ ນວນໂຟຕອນ, n  30%Pt  0.3 2001  1.78  1 020
E1Photon 3.3 8  1 019

ຕົວຢູ່າງ 3.4 ຕາສາມາດຮັບຮູ້ແສງສີເຫອງ ຄວາມຍາວຄ້ືນ 550 ນາໂນແມັດ ແລະ ມີຄວາມ

ເຂັມື້ ຕາື່ໍ ສຸດປະມານ 10 ວັດ. ຈໍານວນໂຟຕອນທກ່ືີ ະທບົ ຕາໃນ 1 ວນິ າທີມຄີ ່າເທືາ່ົ ໃດ?

ບດົ ແກ້:

ຈາກສດູ : nhf   P

t

n Pt  101 550109  2.8 1019 ຕົວ
hf 6.6 1034  3108

ຕົວຢູ່າງ 3.5 ຄວາມຖີື່ຂີດເລີື່ມສໍາລັບໂລຫະຊະນິດນຶ່ືງເທົ່ືາກັບ 31014 Hz ຖ້າສາຍແສງທືີ່ມີ

ຄວາມຖ່ືີ 7 1014 Hz ຕົກກະທບົ ເທງິ ຜວິ ໂລຫະນັນ້ື . ຈື່ົງຊອກຫາ:

ກ. ພະລງັ ງານໂຟຕອນຂອງແສງທ່ກືີ ະທົບກບັ ຜວິ ໂລຫະໃນຫົວໜວ່ ຍຈູນ.

ຂ. ພະລັງງານທືໂີ່ ລຫະຍດຶ ອເີ ລກັ ຕອນໄວ້.

ຄ. ພະລງັ ງານເດນີ ເຄອື່ ນສງູ ສຸດຂອງອີເລກັ ຕອນທີ່ືລດຸ ຈາກຜວິ ໂລຫະ.

ງ. ຄວາມໄວສູງສຸດຂອງອີເລກັ ຕອນທີືລ່ ດຸ ອອກຈາກຜິວໂລຫະ.

ຈ. ຖ້າສາຍສີດຽວທີື່ມີຄວາມຖ່ືີສູງກວ່າຖື່ີຂີດເລ່ືີມຕ້ືົນຕົກກະທົບໂລຫະນີື້ ແລ້ວເພີື່ມຄວາມເຂັ້ືມ

ຂອງແສງໃຫຫ້ າຍຂືຶ້ນເລືອ້ ຍໆ ຜນົ ທືີ່ໄດຈ້ ະເປັນແນວໃດ

ບົດແກ້:

ກ. E  hf  6.6 1034  7 1014  4.62 1019 J

ຂ. ຕາໍ ລາງງານ, W  hf0  6.61034 31014  1.981019 J

ຄ.  EC max  hf W  (4.62 1.98) 1019  2.641019 J

ງ. ຄວາມໄວສູງສດຸ , vmax  2EC  2  2.641019  7.62105 m / s
m 9.11031

ຈ. ກະແສໂຟໂຕອີເລັກຕອນຈະເພມ່ືີ ຂນຶ້ື

1.4 ຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງພະລງັ ງານກບັ ຄວາມຍາວຄ້ນື

ຈາກສດູ : E  hf  hc


ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 79

 EeV  1.6 1019  6.6 1034  3108


 EeV   1240  WeV
nm

ຖ້າເຮົາໃຊຫ້ ົວໜວ່ ຍລວງຍາວຄນື້ ດ້ວຍນາໂນແມັດ

EC  hf W  hc W


EC  1.6 hc  1.6 W 19
1.6 1019 1019 10

EC eV   1240  Wev
nm

 V0  1240  WeV
nm

ຕົວຢູ່າງ 3.6 ເມື່ອສາຍແສງທ່ືີມີຄວາມຍາວຄື້ນ 400nm ລົງເທິງຜິວໂລຫະຊະນິດໜືຶ່ງ ຜົນລົບ

ລະດັບໄຟຟາ້ ຫ້າມຍັງສາມາດຢດຸ ອີເລັກຕອນໄດ້ມີຄາ່ ເທືາ່ົ ກັບ 2.5 ໂວນ. ຈງ່ືົ ຊອກຫາ

ກ. ພະລັງງານສູງສຸດຂອງໂຟໂຕອເີ ລັກຕອນ

ຂ. ຕໍາລາງານຂອງໂລຫະ

ຄ. ຄວາມຖ່ືີຂດີ ເລີມ່ື

ບດົ ແກ້:

ກ. eV0  hf W  EC

EC  2.5eV

ຂ. EC eV   1240  Wev
nm

2.5  1240  WeV  WeV  0.6eV
400

 ຄ. WeV  hf0  0.6 1.61019  6.61034 f0

f0  1.4 1014 Hz

2. ປາກດົ ການຄອມຕນັ (Compton Effect)

ທດິ ສະດີໂຟຕອນຂອງພລັງຄ໌ ແລະ ໄອສໄຕທື່ີລະບຸວ່າຄນ້ື ໄຟຟາ້ ແມູ່ເຫັກປະກອບດວ້ ຍກູ່ມຸ ກອ້ ນ
ຂອງພະລັງງານທີ່ືເຮັດໜ້າທືີ່ເປັນອະນຸພາກທ່ີືບື່ໍມີມວນສານຖກຢນຢັນດ້ວຍການທົດລອງຂອງຄອມຕັນ
ແລະ ດບີ າຍ.

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 80

ຮບູ 3.16 ທ່ານ ຄອມຕັນ (Arthur Holly Compton) ຮູບ 3.17 ທ່ານ ດບີ າຍ (Peter Debye)
ໃນປີ ຄ.ສ 1923 ຄອມຕັນ (Arthur H. Compton) ແລະ ດບີ າຍ (Perter Debye) ໄດ້ເຮັດ

ການທົດລອງ ໂດຍສາຍລງັ ສເີ ອກຊ໌ທີື່ມີຄວາມຍາວຄື້ນໃດໜຶື່ງໃສູ່ອີເລັກຕອນໃນແທ່ງູ ກາຟິດ, ປາກົດວາ່ ມີ
ອເີ ລັກຕອນ ແລະ ລງັ ສເີ ອກຊສ໌ ະທອ້ ນແບບກະຈາຍອອກດງັ່ື ໃນຮູບ 3.18.

ເມ່ືອກວດແທກຄວາມຍາວຄ້ືນຂອງລັງສີເອກຊ໌ທີ່ືສະທ້ອນກະຈາຍອອກເປັນມຸມຕ່າງໆພົບວ່າ
ຄວາມຍາວ ຄືນ້ ເປນັ ອດັ ຕາພວົ ພນັ ກົງກັບມຸມສະທ້ອນກະຈາຍ. ລັງສເີ ອກຊ໌ທ່ບືີ ຽ່ ງອອກຈາກລວງເຄ່ອື ນທື່ີ
ເດີມຫາຍເທົື່າໃດຄວາມຍາວຄ້ືນກໍຍ່ິືງຫາຍ ແລະ ຄວາມຍາວຄື້ນທີ່ືປູ່ຽນແປງນືັ້ນບ່ືໍໄດ້ຂຶ້ືນກັບຄວາມເຂ້ັືມ
ຂອງລັງສີເອກຊ໌ທ່ືີເຍອງໃສູ່. ປາກົດການທ່ືີລັງສີເອກຊ໌ບ່ຽງອອກຈາກລວງເຄ່ືອນທ່ືີເດີມເມື່ອຕໍາກັບອີ
ເລັກຕອນໃນໂລຫະ ເອ້ນີື ວາ່ ປາກດົ ການຄອມຕັນ.

ຮູບ 3.18 ການສະທອ້ ນກະຈາຍຂອງອເີ ລກັ ຕອນ
ຄື້ນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກໃນຍ່ານລັງສີເອັກຊ໌ຄ ກຸູ່ມກ້ອນຂອງພະລັງງານເອື້ີນວ່າ ໂຟຕອນ ເຊິື່ງສະແດງ
ຄຸນລັກສະຂອງອະນຸພາກອັນເປັນສົມມຸດຕິຖານຂອງຄອມຕັນຂອງຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເລັກ ອະທິບາຍການ
ກະຈາຍຂອງໂຟຕອນຂອງຄື້ນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກທີມີມວນສານຢຸດນິ້ືງເທ່ືົາກັບສູນ ແລະ ເຄ່ອື ນທືີ່ດ້ວຍຄວາມ
ໄວແສງ ແລະ ມີພະລງັ ງານ E  hf ແລະ ໂມເມນຕໍາຂອງໂຟຕອນຂຽນແທນດ້ວຍສມົ ຜນົ :

P  E  hf  h .......... .......... .....(3.5)
CC

ດ່ັືງນື້ັນ, ການຕໍາກັນລະຫວ່າງໂຟຕອນກັບອີເລັກຕອນໃນແທູ່ງກາຟິດເປັນການຕໍາກັນຂອງອະນຸ
ພາກ ເຊິືງ່

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 81

ເປັນໄປຕາມກົດເກນຮັກສາພະລັງງານ ແລະ ກົດເກນຮັກສາປະລິມານເດີນເຄ່ືອນ. ແນວຄິດດື່ັງກ່າວ

ສອດຄອ່ ງກບັ ຜນົ ການວດັ ແທກຄວາມຍາວຄືນ້ ຂອງລງັ ສີເອກຊທ໌ ືສ່ີ ະທອ້ ນກະຈາຍອອກມາເປນັ ຢາູ່ ງດ.ີ

ອເິ ລັກຕອນທີື່ວາງເປັນເປ້ືົາຢູ່ໃນສະພາບຢຸດນ້ິືງເຊ່ືິງມີມວນສານບື່ໍປູ່ຽນແປງ m0 ແລະ ພະລັງງານ

ມວນສານບ່ືໍປູ່ຽນແປງຂອງອິເລັກຕອນຄ E0  m0C2 ເມ່ືອນໍາຫັກການຮັກສາພະລັງງານມາໃຊ້ໃນ

ການຕໍາກັນລະຫວ່າງໂຟຕອນກັບອິເລັກຕອນຈະໄດ້ ພະລັງງານຂອງໂຟຕອນທື່ີປູ່ຽນແປງໄປເທ່ືົາກັບ

ພະລງັ ງານເດນີ ເຄືອ່ ນຂອງອເິ ລກັ ຕອນພາຍຫັງການຕໍາ ຂຽນແທນດ້ວຍສມົ ຜົນ:

hf  hf ' EC  E0  m  m0 C2

hf  E0  hf 'EC .......... .......... ......(3.6)

ເມື່ອ E ເປນັ ພະລັງງານຂອງອເິ ລກັ ຕອູ ນທກ່ີື ະຈາຍຫງັ ການຕາໍ .

hf ເປນັ ພະລງັ ງານຂອງໂຟຕອນທື່ີກະທົບໃສູ່

hf ' ເປນັ ພະລັງງານຂອງໂຟຕອນທກີ່ື ະຈາຍພາຍຫັງການຕາໍ

EC ເປັນພະລງັ ງານເດີນເຄ່ືອນຂອງອເິ ລັກຕອນພາຍຫັງການຕາໍ

ໂດຍ EC  E0 ດື່ັງນັ້ືນຈາກສົມຜົນຂ້າງເທິງຈະພົບວ່າ hf ' hf ເຊື່ິງໝ າຍເຖິງພາຍຫັງ

ການຕໍາໂຟຕອນກະຈາຍຈະມີພະລັງງານຕໍ່ືາກວ່າ (ຄວາມຖີ່ືນ້ອຍລົງ ຄວາມຍາວຄື້ນຫາຍຂ້ຶືນ) ໂຟຕອນ

ຕົກກະທົບ.

ສົມມຸດໃຫ້ໂຟຕອນ ແລະ ອິເລັກຕອນກະຈາຍເປັນມູມ  ແລະ  ກັບທິດຂອງໂຟຕອນຕົກ

ກະທົບ ຕາມລໍາດັບ. ໂດຍໃຊ້ຂະບວນການທາງຄະນິດສາດ ແລະ ກົດເກນຮັກສາພະລັງງານ ແລະ ໂມ

ເມນຕໍາ ຈະຊອກຫາຄວາມຍາວຄື້ນທ່ືີປູຽ່ ນແປງໄປ '   ໃນເທມີ ຂອງ  ໄດ້ວ່າ:

  '  h 1 cos .......... .........(3.7)

m0C 2

ເມອື່  ເປັນຄວາມຍາວຄນ້ື ຂອງລງັ ສີເອກັ ຊ໌ຈາກເຄອ່ື ງກໍາເນດີ

' ເປັນຄວາມຍາວຄນ້ື ຂອງລັງສີເອັກຊເ໌ ຊງ່ິື ກະຈາຍໄປດວ້ ຍມູມ 

ຕຄີ ວາມໝາຍຂອງສົມຜົນ 3.7 ໄດ້ວ່າ  ຂຶ້ືນກັບມວນສານຢຸດນ້ືິງ ( m0 ) ຂອງອິເລັກຕອນ,
ຄ່າຄົງທ່ືີຂອງພລັງຄ໌ h , ຄວາມໄວຂອງແສງ C ແລະ ມູມ  ມູມກະຈາຍຂອງໂຟຕອນ. ແຕູ່ບ່ໍືຂ້ຶືນກັບ

h
ຄວາມຍາວຄ້ືນ  ຂອງໂຟຕອນຕົກກະທົບ, ສ່ວນປະລິມານ m0C ມີມິຕິເປັນຄວາມຍາວຄື້ນເຊ່ິືງເອີ້ືນ

ວ່າ ຄວາມຍາວຄ້ືນຄອມຕັນ. ເມ່ືອແທນຄ່າມວນສານຂອງອິເລັກຕອນຄ m0  9.111031kg , h

ແລະ C ຈະໄດ້:

h 0

m0C  0.02426A

ໃນນີື້  ເປັນຄວາມຍາວຄື້ນທື່ີເລ່ືອນໄປຂອງຄອມຕັນ (Compton shift wavelength)

ຈະເຫັນໄດ້ວາ່ ຂຶ້ືນກບັ ມູມ  ເທືົາ່ ນັື້ນ ເຊັືນ່ :

- ເມອ່ື   0    0 ໝາຍເຖິງຄວາມຍາວຄ້ນື ຄົງທີ່.ື

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 82

- ເມອື່   90    h  0
m0C
0.02426A .

- ເມື່ອ   180    2h  0.04852 ໃນກໍລະນີນື້ີຄວາມຍາວຄື້ນປູ່ຽນແປງໄປຫາຍທີື່
m0C

ສດຸ ແລະພະລງັ ງານເດນີ ເຄືອ່ ນຂອງອເິ ລກັ ຕອນກະຈາຍກະຈາຍກມໍ ຄີ າ່ ສູງສດຸ ເຊນັື່ ກນັ .

ການທົດລອງຂອງຄອມຕັນເປັນການທົດລອງທືີ່ສະໜັບສະໜູນຄວາມຄິດຂອງໄອສະໄຕທ່ີືວ່າ ຄ້ືນ

ໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກ ສາມາດສະແດງບົດບາດເປັນອະນຸພາກໄດ້. ແນວຄວາມຄິດນີ້ືໄດ້ເຮັດໃຫ້ນັກຟີຊິກສາດ

ຊາວຝຣື່ັງເສດຊ່ືວ່າ ເດີໂບຣກລີ ສະເໜີຄວາມຄິດວ່າໃນທາງກົງກັນຂ້າມ, ອະນຸພາກກໍສະແດງລັກສະນະ

ການເປັນຄື້ນໄດ້. ແນວຄວາມຄິດຂອງເດີໂບຣກລີສາມາດຕອບຄໍາຖາມກ່ຽວກັບແບບອາຕອມຂອງບໍຣ໌ທີ່ື

ວ່າ ອີເລັກຕອນເຄ່ືອນທືີ່ອ້ອມນິວເຄຍຕາມໂຄຈອນຮູບວົງມົນບື່ໍມີການແຜູ່ຄື້ນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກໄດ້ສົມບູນ

ຂື້ນຶ .

ສະຫຼຸບປາກົດການຄອມຕັນ:

- ເປັນປາກດົ ການທີື່ສະແດງວ່າຄື້ນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກມີຄຸນລັກສະນະເປັນອະນຸພາກຄ ມີໂມເມນຕໍາ

(ແຕູ່ບ່ໍືມີມວນສານ) ແລະ ເປັນການທົດລອງທ່ືີເນ້ັືນວ່າ ການຕໍາລະຫວ່າງໂຟຕອນຂອງລັງສີເອັກຊ໌ກັບອິ

ເລັກຕອນເປັນການຕໍາກັນລະຫວ່າງອະນຸພາກກັບອະນຸພາກ ເຊິື່ງສະໜັບສະໜູນແນວຄິດຂອງໄອສໄຕທີ່ື

ເວາືົ້ ວາ່ ຄືນ້ ໄຟຟາ້ ແມເູ່ ຫັກສາມາດສະແດງຕວົ ເປັນອະນຸພາກໄດ.້

- ການເລື່ອນໄປຂອງຄອມຕັນ ຂ້ືຶນຢູ່ກັບມູມກະຈາຍ  ໂດຍບືໍ່ຂ້ຶືນກັບຄວາມຍາວຄ້ືນຄກັບ

ພະລັງງານຂອງລັງສີເອັກຊ໌ຕື້ົນກໍາເນີດ. ເຊ່ືິງລັງສີເອັກຊ໌ທີ່ືກະຈາຍອອກມາຈືຶ່ງມີຄວາມຍາວຄ້ືນເທົື່າເດີມ

ແລະ ຫາຍກວ່າເດີມ ໂດຍຄວາມຍາວຄ້ືນທີ່ືຫຍາວກວ່າເດີມ ຫ ຄວາມຍາວຄື້ນທ່ີືເລ່ືອນໄປຂອງຄອມຕັນ

ນ້ືີນັື້ນເປັນອັດຕາສ່ວນພົວພັນກົງກັບມູມກະຈາຍ. ສະແດງວ່າ ຍື່ິງລັງສີເອັກຊ໌ບ່ຽງເບນອອກຈາກມູມເດີມ

ເທ່ົືາໃດ ຄວາມຍາວຄ້ືນທືີ່ເລື່ອນໄປຂອງຄອມຕັນຍືິ່ງຫາຍຂືຶ້ນ ແລະ ຄວາມຍາວຄື້ນທືີ່ເລ່ືອນໄປຂອງຄອມ

ຕັນເປັນອດິ ສະຫະຕໍ່ືຄວາມເຂັ້ືມຂອງລງັ ສເີ ອກັ ຊທ໌ ່ີືຕກົ ກະທົບອເິ ລັກຕອນ.

- ໃນປາກົດການຄອມຕັນອິເລັກຕອນເຊືິ່ງວາງເປັນເປື້ົາຈະຮັບເອົາໂມເມນຕໍາ ແລະ ພະລັງງານ

ພຽງບາງສວ່ ນ

ຂອງໂຟຕອນຂອງລັງສີເອັກຊ໌ທືີ່ເຂົື້າຕໍາ. ສ່ວນໃນປາກົດການໂຟໂຕອິເລັກຕຣິກ ອິເລັກຕອນຈະຮັບເອົາ

ພະລັງງານຈາກໂຟຕອນທັງໝົດ ສ່ວນໂມເມນຕໍາຂອງໂຟຕອນຖ່າຍເທໃຫ້ກັບໂລຫະ ເພື່ອລຸດອອກຈາກ

ໜ້າຂອງໂລຫະ. ນຄີ້ື ຂໍແ້ື ຕກຕາ່ ງຂອງປາກົດການທັງສອງ.

3. ຂືໍສ້ ມົ ມຸດຂອງເດໂີ ບລກລີ (De Broglie’s hypothesis)

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 83

ຮບູ 3.19 ທ່ານ ເດໂີ ບລກລີ (Prince Louis Victor de Broglie)

ເດໂີ ບລກລີ ຄ.ສ 1892-1987 ເປນັ ຊາວຝັືງ່ ເສດ ໄດ້ສະເໜີວິທະຍານິພນົ ເພື່ອຮັບປະລິນຍາເອກ

ໃນປີ ຄ.ສ 1923 ເພ່ິືນໄດ້ສະເໜຄີ ວາມຄິດກ່ຽວກັບອະນຸພາກອີເລັກຕອນວ່າມີລກັ ສະນະຂອງຄນື້ . ທ່ານ

ໄດ້ຮັບລາງວັນໂນເບລຂາຟີຊິກໃນປີ ຄ.ສ 1929. ໃນປີ ຄ.ສ 1924 ເດໂບລກລີ ນັກຟີຊິກສາດຊາວຝັ່ືງ

ເສດ ໄດ້ສະເໜີສດູ ການພົວພັນລະຫວາ່ ງຄວາມຍາວຄ້ືນຂອງໂຟຕອນ ໂດຍອາໄສທິດສະດີທຽບຖານຂອງ

ໄອສະໄຕ ເຊງືິ່ ເວົືາ້ ເຖິງການພວົ ພັນລະຫວາ່ ງພະລງັ ງານ ແລະ ມວນສານຂອງອະນຸພາກຕາມສູດ:
E  mc2.......... .3.8

ໃນກໍລະນີອະນຸພາກເຄື່ອນທ່ືີດ້ວຍຄວາມໄວ v ປະລິມານເດີນເຄື່ອນພົວພັນກັບຄວາມໄວຕາມ

ສູດ

P  mv.......... ...3.9

ແທນ m ຈາກສົມຜົນ (1) ໃສູ່ສົມຜນົ (2) ໄດ:້ P Ev .......... ...3.10
c2

ຍອ້ ນອະນຸພາກໂຟຕອນເຄອື່ ນທື່ີດ້ວຍຄວາມໄວເທື່ົາກບັ ຄວາມໄວຂອງແສງ. ດ່ືັງນືັ້ນ,

P  E .......... ...3.11

c

ເນ່ືອງຈາກພະລັງງານ E ຂອງໂຟຕອນທ່ີືມີຄວາມຖືີ່ເທື່ົາກັນມີຄ່າເທ່ືົາກັບ hf ແລະ ຄວາມໄວ

ຂອງແສງມຄີ າ່ ເທາົ່ື ກບັ f . ດືັ່ງນນັ້ື , ສດູ (4) ຈືງ່ຶ ຂຽນໃໝໄູ່ ດ:້

P  h .......... .......3.12


ເດີໂບລກລີໄດ້ສະເໜີຂືໍ້ສົມມຸດ ເຊືິ່ງເອືີ້ນວ່າ ຂ້ືໍສົມມຸດຂອງເດີໂບລກລີ ມີເນ້ືອໃນດັື່ງນີື້ ຖ້າຄ້ືນ

ໄຟຟາ້ ແມ່ເູ ຫກັ ສະແດງຄນຸ ລັກສະນະອະນພຸ າກໄດ້, ອະນພຸ າກກໍສະແດງຄນຸ ລກັ ສະຄືນ້ ໄດເ້ ຊ່ັນື ກນັ .

ສໍາລັບອະນຸພາກ ຫ ວັດຖຸທາດທ່ືີມີມວນສານ m ເຄື່ອທ່ີືດ້ວຍຄວາມໄວ v ຈະມີປະລິມານເດີນ

ເຄອ່ື ນ P  mv . ດງ່ືັ ນ້ືນັ , ຄວາມຍາວຄື້ນຂອງອະນພຸ າກ ຫ ວັດຖຸທາດຈງ່ືຶ ຄດິ ໄລ່ຕູ າມສດູ

  h .......... ......3.13

mv

ຄວາມຍາວຄື້ນໃນສູດ (6) ເອື້ີນວ່າ ຄວາມຍາວຄື້ນເດີໂບລກລີ. ຫັງຈາກທີື່ເດີໂບລກລີ ສະເໜີຂ້ືໍ

ສົມມຸດກໍມີນັກຟີຊິກຫາຍທ່ານໄດ້ພະຍາຍາມທົດສອບຫາຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງຂໍື້ສົມມຸດດື່ັງກ່າວ ໂດຍ

ຄິດວ່າ ຖ້າອະນຸພາກມີລັກສະນະຄື້ນ, ອະນຸພາກກໍມີຄຸນລັກສະນະສອດສະຫັບ ແລະ ບ່ຽງເບນໄດ້ຄຄື້ນ

ທົວື່ ໄປ.

ໃນປີ ຄ.ສ 1925 ເດວິດສັນ (Clinton J. Davison) ແລະ ເຈີເມີ (Lester A. Germer) ໄດ້

ທົດລອງຍິງອີເລັກຕອນໄປກະທົບໃສູ່ພຶກຂອງນີແກນ. ຜົນການທົດລອງພົບວ່າ ອີເລັກຕອນທີື່ສະທ້ອນ

ອອກມາສະແດງຄຸນລັກສະນະການສອດສະລັບ ແລະ ການບ່ຍງຂອງແສງ ແຕູ່ເມື່ອຜ່ານບັນດາອາຕອມ

ລຽງກັນຢູ່າງເປັນລະບຽບໃນພຶກ ໄດ້ຜົນເປັນລັກສະນະດຽວກັບລັງສີເອັກຊ໌ ແລະ ເມ່ືອໃຊ້ແຜູ່ນກື້ັນຂອບ

ເສ້ັນື ຊ່ືຂວາງທາງເດີນຂອງເລາົ ອີເລັກຕອນ, ອີເລັກຕອນກໍສະແດງລັກສະນະການບຽ່ ງກ່ອນ ແລ້ວໄປສອດ

ສະຫບັ ກນັ ພາຍຫັງ.

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 84

ປຕີ ່ມືໍ າ ຈອດພີ ທອມສັນ (George P. Thomson) ໄດ້ທົດລອງຍິງອີເລກັ ຕອນຄວາມໄວສງູ ຫ

ລັງສີແຄໂທດຜ່ານແຜູ່ນໂລຫະບາງໆເຊ່ືັນ: ອາລູມີນຽມ, ເງິນ ແລະ ຄໍາ ພົບວ່າອີເລັກຕອນບ່ຽງຜ່ານພຶກ

ໂລຫະໄປສອດສະຫບັ ກັນ ເຊືິ່ງໃຫພ້ າບໃນລກັ ສະນະດຽງກັບການທດົ ລອງທີ່ໃື ຊລ້ ັງສີເອກັ ຊ໌.

ຈາກທີື່ກ່າວມາຈື່ຶງສະຫຼຸບວ່າ ຄ້ືນສະແດງລັກສະນະຂອງອະນຸພາກໄດ້, ອະນຸພາກກໍສະແດງ

ລັກສະນະຂອງຄ້ນື ໄດ.້ ລັກສະນະດງືັ່ ກ່າວເອ້ືີນວາ່ ລກັ ສະນະຄວບຄູຄ່ ນ້ື ແລະ ເມດັ (Duality of Wave

and Particle).

ຂສ້ືໍ ັງເກດສໍາລັບທດິ ສະດີຄືນ້ ສະສານ:

- ເຮົາສາມາດພິຈາລະນາອະນຸພາກໃນຮູບຄື້ນໄດ້ເຊັື່ນດຽວກັບທ່ືີພິຈາລະນາຄ້ືນໃນຮູບຂອງອະນຸ

ພາກ.

- ຄ້ືນສະສານຂອງວັດຖຸທີ່ືມີຂະໜາກນ້ອຍໆເຊື່ັນ ອະນຸພາກມູນຖານທັງຫາຍໃນອະຕອມນືັ້ນບື່ໍ

ສາມາດໃຊເ້ ຄ່ອື ງມໃດໆວັດໄດ.້

- ຄ້ືນສະສານຂອງວັດຖທຸ ືີ່ມຂີ ະໜາດນ້ອຍເຊນັື່ ອະນພຸ າກມູນຖານທງັ ຫາຍໃນອະຕອມນັື້ນສາມາດ

ວັດແທກຄວາມຍາວຄືນ້ ໄດ້.

ຊະເຣີດິງເກີ (Schrodinger) ພະຍາຍາມຕີຄວາມໝາຍຜົນການທົດລອງຂອງສົມມຸດຕິຖານ

ຂອງເດີໂບລກລີ ໃຫ້ເປັນຮູບທີື່ເດື່ັນຊັດຂຶ້ືນ ໂດຍວາງແນວຄິດຈາກການທ່ືີອິເລັກຕອນສະແດງຕົວວ່າ

ເປັນຄື້ນຈາກຄຸນລັກສະນະການບ່ຽງເບນ. ດືັ່ງນື້ັນ, ອິເລັກຕອນຈ່ືຶງໜ້າຈະກ່ຽວຂ້ອງກັບຄື້ນ ແລະ ລາວ

ພະຍາຍາມປຽບທຽບສະສານກັບຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກ ແລະ ຄິດວ່າ ຄື້ນສະສານເປັນຄ້ືນຈິງທ່ີືວັດແທກໄດ້

ເກີດເປັນກົນລະສາດຂອງຄື້ນ (wave mechanics) ເຊືິ່ງໃຊ້ເປັນພື້ນຖານໃນການຄິດໄລູ່ຫາຄຸນ

ລກັ ສະນະຂອງລະບບົ ອະຕອມ (atomic system) ໃນປດັ ຈຸບັນ.

ຕົວຢູ່າງ 3.7 ຈື່ົງຊອກຫາຄວາມຍາວຄື້ນຂອງຄື້ນສະສານຂອງມວນສານ 1 ກາມ ເຄື່ອນທ່ືີດ້ວຍ

ຄວາມໄວ 10m/ s .

ບດົ ແກ:້

ໃນກໍລະນນີ ີ້:ື   h
m0v

ແທນຄາ່ :   6.6 1034  0.66 1031 m
103 10

ດັືງ່ ນັື້ນ, ຄວາມຍາວຄ້ືນສະສານຂອງມວນສານ 1 ກາມ ມີຄ່າເທືົ່າກັບ 0.661031m (ຄ້ືນນີື້ມີ

ຄວາມຍາວຄນື້ ນ້ອຍເກນີ ໄປ ເກີນກວາ່ ທຈ່ີື ະໃຊ້ເຄອ່ື ງມວດັ ໃດໆ ມາວັດແທກໄດ້ ແຕູຖ່ ້າລດຸ ມວນສານໃຫ້

ນອ້ ຍລງົ ໂດຍຮກັ ສາຄວາມໄວເທົ່ືາເດີມຄວາມຍາວຄ້ນື ຈະເພື່ີມຂືຶ້ນດັງ່ື ຕວົ ຢາູ່ ງຕ່ໍືໄປນືີ)້ .

ຕົວຢູ່າງ 3.8 ຈື່ົງຊອກຫາຄວາມຍາວຄື້ນຂອງເດີໂບລກລີຂອງອິເລັກຕອນເຊ່ືິງເຄ່ືອນທ່ີືດ້ວຍ

ຄວາມໄວ 10m/ s ?

ບດົ ແກ:້

ຈາກສດູ   h
m0v

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 85

ເມ່ືອເຮາົ ແທນຄ່າລງົ ໄປຈະໄດ້:   6.6 1034  7.3 1 05 m
9.11031 10

ເຊິງ່ື ເປັນຄວາມຍາວຄ້ືນທ່ືີສາມາດວດັ ແທກໄດ.້

ເດີໂບລກລີໃຊ້ທິດສະດີຂອງເພ່ືິນອະທິບາຍທິດສະດີອາຕອມຂອງບໍຣ໌ທີ່ືເວື້ົາວ່າ ອີເລັກຕອນ

ສາມາດເຄື່ອນທີ່ືອ້ອມຮອບນິວເຄຍໂດຍບື່ໍມີການແຜູ່ຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກອອກ ເພາະອີເລັກຕອນມີ

ປະລິມານເດີນເຄ່ືອນທາງມມຸ mvr  n ເຊິື່ງທ່ານບໍຣ໌ ບື່ໍສາມາດພິສູດໄດ້ວ່າ ຍອ້ ນຫຍງັ ຈ່ຶືງເປັນແນວນືັ້ນ.

ບັນຫາດັື່ງກ່າວ ເດີໂບລກລີອະທິບາຍວ່າ ການທີື່ອີເລັກຕອນເຄື່ອນທື່ີອ້ອມນິວເຄຍສະແດງລັກສະນະ

ຂອງຄ້ືນຈືັ້ງ ເຊື່ິງເກີດຂ້ຶືນໄດ້ເມື່ອຄວາມຍາວຂອງເສ້ັືນຮອບວົງມີຄ່າເປັນຈໍານວນຖ້ວນເທື່ອຄວາມຍາວຄ້ືນ

ຂອງອເີ ລກັ ຕອນ. ສະນັນ້ື :

2r  n.......... .......... .3.14

 2r  n h
mv

mvr  n h  n.......... .....3.15

2
ຈາກເຫດຜົນທື່ີກ່າວມາຂ້າງເທິງນື້ັນ ເຮັດໃຫ້ວາດພາບອີເລັກຕອນໃນອາຕອມໄຮໂດເຈນໄດ້ 2

ຮູບແບບຄ: ແບບທີື່ໜ່ຶືງແມູ່ນ ອີເລກັ ຕອນເປນັ ອະນຸພາກເຄື່ອນທີ່ືອ້ອມນິວເຄຍດວ້ ຍປະລິມານເດີນເຄ່ືອນ

ທາງມຸມ mvr ເປັນຄ່າບໍື່ປູ່ຽນແປງ ແລະ ບື່ໍມີການແຜູ່ຄື້ນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກ; ແບບທ່ີືສອງແມູ່ນ ອີ

ເລັກຕອນເປັນຄື້ນຢູ່ໃນວົງທືີ່ຄວາມຍາວຂອງວົງເທ່ົືາກັບຈໍານວນຖ້ວນເທື່ອຄວາມຍາວຄ້ື ນຂອງອີ

ເລັກຕອນ.

ຕົວຢູ່າງ 3.9 ຈົື່ງຄິດໄລູ່ຄວາມຍາວຄ້ນື ເດໂີ ບລກລີຂອງ

ກ. ວດັ ຖຸມີມວນສານ 1 ກໂິ ລກາມ ເຄື່ອນທ່ີດື ້ວຍຄວາມໄວ 1 ແມດັ /ວນິ າທີ

ຂ. ອເີ ລກັ ຕອນເຄອ່ື ນທື່ດີ ້ວຍຄວາມໄວ 2 106 m s

ບົດແກ້:

ກ. ຈາກສູດ:   h

mv
  6.631034  6.631034 m

11

ຂ. ຈາກສູດ:   h

mv

  6.631034  3.64 1010 m
9.11031  2 106

ຄວາມສອດຄອ່ ງລະຫວາ່ ງສົມມຸດຕຖິ ານຂໍືສ້ ອງບຣໍ ກ໌ ບັ ຄນື້ ສະສານຂອງເດໂີ ບລກລີ

ເດີໂບລກລີ ໃຊ້ທິດສະດີຂອງລາວອະທິບາຍສົມມຸດຕິຖານທີື່ໃຊທ້ ິດສະດອີ ະຕອມຂອງບໍຣ໌ວາ່ ອິ

ເລັກຕອນເຄື່ອນທີ່ືອ້ອມຮອບນິວເຄຍໄດ້ໂດຍບ່ໍືມີການແຜູ່ຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກອອກມາ ເນ່ືອງຈາກອິ

ເລັກຕອນມີໂມເມນຕໍາມູມ mvnrn  n ໂດຍບໍຣ໌ອະທິບາຍບ່ືໍໄດ້ວ່າ ເປັນຫຍັງຈ່ຶືງເປັນແບບນີື້ ແຕູ່ ເດີ

ໂບລກລອີ ະທິບາຍໄດ້ດ່ືງັ ນ:້ືີ

L  mvn rn  nh  n
2

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 86

2rn  nh  nh
mvn Pn

2rn  nn .......... .......... (3.16)

ເມອື່ n  h  ຄວາມຍາວຄື້ນຂອງຄນື້ ສະສານຂອງອິເລັກຕອນໃນວົງທີ n.
Pn

ເມືອ່ ແທນຄາ່ : n  1,2,3,... ລົງໃນສົມຜນົ (3.16) ຈະໄດ:້

2r1  1 , 2r2  22 , 2r3  33

ສົມຜົນເຫ່ືົານໝີື້ າຍຄວາມວາ່ ເຮົາສາມາດບັນຈຸຄ້ືນສະສານຂອງອເິ ລັກຕອນ n ຊວ່ ງຄ້ືນໃນໄລຍະ

ທາງເທົື່າກບັ ເສ້ືັນຮອບວົງຂອງວົງໂຄຈອນວົງທີ n ພໍດີ ເມື່ອ n  1,2,3,... ເອີ້ືນສະພາບນື້ີວ່າ ວົງໂຄຈອນ

ທເືີ່ ຮັດໃຫ້ເປັນຄວັນຕໍາ (Quantum orbit) ເວົ້ືາຄ ວງົ ໂຄຈອນທກຸ ວົງທ່ືີຈະມໄີ ດ້ຂອງອິເລັກຕອນຄ ວງົ ທ່ືີ

ມີຄວາມຍາວເທື່ົາກັບຈໍານວນເທືົ່າເຊ່ິືງເປັນເລກຈໍານວນເຕັມຂອງຄວາມຍາວຄ້ືນສະສານຂອງເດີໂບລກລີ

ຂອງອເິ ລັກຕອນ.

ຖ້າອິເລັກຕອນຢູ່ໃນວົງຕ້ອງຫ້າມ (Forbidden orbit) ເຊັື່ນ n  1 , 3 , 5 ,... ເຊື່ິງ n ບ່ືໍເປັນ

246

ເລກຈໍານວນເຕັມໃດໆແລ້ວ ອິເລັກຕອນຈະແຜູ່ລັງສີໃນຮູບຂອງຄ້ືນແມູ່ເຫັກອອກມາ ເພ່ືອລຸດພະລັງງານ

ລົງແລວ້ ຕົກລົງໄປຍັງວົງທີ່ືອະນຸຍາດໃຫ້ຢູ່ໄດ້ (ວົງທີ n ເປັນເລກຈໍານວນເຕັມເທືາ່ົ ຂອງຄວາມຍາວຄ້ືນສະ

ສານ) ໃນວົງທ່ີືຖັດລົງໄປ ແຕູ່ຖ້າອິເລັກຕອນໃນວົງທີຍິນຍອມ (Allowed orbit) ແລ້ວມັນຈະແຜູ່ລັງສີ

ອອກມາເພື່ອລຸດພະລັງງານອີກຕໍື່ໄປ ຄ້າຍກັບວ່າວົງທີື່ຍີນຍອມໃຫ້ຢູ່ໄດ້ນືັ້ນມີຄ້ືນສະສານຂອງເດີໂບລກລີ

ເປັນຄ້ືນຈື້ັງ (Standing wave) ທ່ືີຄົງສະພາບຂອງຄວາມຖື່ີ, ເວລາຮອບວຽນ ແລະ ຄວາມຍາວຄື້ນໃຫ້

ຄງົ ຕວົ ຢູໄ່ ດຕ້ ະຫອດໄປ ໂດຍບ່ເໍື ສຍພະລງັ ງານໃດໆອອກໄປເລຍີ .

ຮບູ 3.20 ຄວາມຍາວເສັນື້ ຮອບວົງ 3.21 ຄວາມຍາວເສນ້ັື ຮອບວົງ

ທື່ເີ ຮັດໃຫເ້ ກດີ ຄື້ນຈື້ງັ ທີື່ບເໍື່ ຮດັ ໃຫເ້ ກີດຄນື້ ຈງ້ັື

ນນືັ້ ຄ ເດີໂບລກລີ ອະທິບາຍໄດ້ວ່າ ອເິ ລັກຕອນເຄ່ອື ນທືີ່ຮອບນວິ ເຄຍໂດຍສະແດງຄນຸ ລັກສະນະ

ຂອງຄື້ນຈັື້ງ ເຊື່ິງຈະເກີດຂືຶ້ນເມື່ອຄວາມຍາວຂອງເສື້ັນຮອບວົງມີຄ່າເທືົ່າກັບຈໍານວນເຕັມເທ່ົືາຂອງຄວາມ

ຍາວຄືນ້ ຂອງອເິ ລກັ ຕອນ ເຮດັ ໃຫອ້ ເິ ລັກຕອນໃນອະຕອມບໍືແ່ ຜຄູ່ ນ້ື ໄຟຟ້າແມເູ່ ຫັກອອກມາເລຍີ .

ຕົວຢູ່າງ 3.10 ຈົ່ືງຊອກຫາລັດສະໝີວົງໂຄຈອນຂອງອິເລັກຕອນໃນວົງມໍາອິດຂອງອະຕອມໄຮ

ໂດຣເຈນແລວ້ ປຽບທຽບກັບຄວາມຍາວຄື້ນຂອງ ເດໂີ ບລກລໃີ ນວົງໂຄຈອນວົງນ້ີື?

ບດົ ແກ້:

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 87

ຈາກສມົ ຜົນ r1   h2 0
2 Kme2
 0.528 A

2r1  h2 0
 2 Kme 2
 3.3 A

1  h
mv1

1   h2
2 Kme 2

0

1  3.3 A

ຄາໍ ຕອບ: ນ້ືັນຄ ຄວາມຍາວຄ້ືນເດີໂບລກລີ ມຄີ າ່ ເທືາ່ົ ກບັ 2r1 ພໍດ.ີ

4. ການຊອກຫາໂມເມນຕໍາ ແລະ ພະລັງງານຂອງໂຟຕອນ ແລະ ອເີ ລກັ ຕອນ

ຈາກຫັກລກັ ສະນະຄູ່ຄວບຄື້ນ ແລະ ເມັດຂອງແສງຄ ຄນ້ື ສາມາດສະແດງຄຸນລັກສະນະເປັນອະນຸພາກ

ແລະ ອະນຸພາກສາມາດສະແດງຄຸນລກັ ສະນະເປນັ ຄນື້ ໄດ້ ດັ່ືງນນ້ືັ ຖາ້ ບອກລວງຍາວຄ້ືນມາ ເຮົາຈະສາມາດ

ຊອກຫາໂມເມນຕໍາ (ຕາມຫັກການຂອງເດີໂບລກລີ) ຂອງອີເລັກຕອນ ແລະ ໂຟຕອນໄດ້ເທົື່າກັນ

P  h . ແຕ່ກູ ານຊອກຫາພະລັງງານຈະຊອກຈາກສູດທືແ່ີ ຕກຕ່າງກັນ.


- ຖາ້ ເປນັ ໂຟຕອນຊອກຫາຕາມສດູ : E  hf  hc .......... ......( 3.17)


ເຊິື່ງເມອ່ື ແທນຄ່າຄົງທີ່ື h ແລະ c ແລ້ວຈະໄດ້ສດູ ລັດດ່ືັງນືີ້:

EeV   1240.............(3.18) ໃຊຊ້ ອກຫາພະລງັ ງານເມ່ອື ຮູ້ 
nm

- ຖ້າເປນັ ອີເລກັ ຕອນຊອກຫາຕາມສດູ :

EC  1 mv2  1 m2v2  P2  h /  2
2 2 m 2m
2m

 EC  h2 .......... ......(3.19)
2m2

ເຊື່ງິ ເມອື່ ແທນຄ່າຄງົ ທືີ່ h, m ຂອງອເີ ລັກຕອນ ແລວ້ ຈະໄດສ້ ູດໄດ້ດື່ງັ ນີ້:ື

ECeV   1.51 .........( 3.20) ໃຊຊ້ ອກຫາພະລັງງານຂອງອເີ ລກັ ຕອນເມອື່ ຮູ້ 
2nm

ຫ V  1.51  nm  1.23 .......... .(3.21)
2nm V

ເອົາໃຈໃສູ່: ໂຟຕອນ ກັບອີເລັກຕອນ ຖ້າບອກລວງຍາວຄື້ນ ຈະຊອກຫາໂມເມນຕໍາໄດ້ດ້ວຍສູດດຽວ

ກນັ ຄ P h . ແຕຖູ່ ້າຊອກຫາພະລັງງານຈະໃຊຕ້ າ່ ກນັ ຄ:


- ໂຟຕອນ (ຄວາມໄວຂອງແສງ)ໃຊ້ E  1240
mn

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 88

- ອີເລັກຕອນ ຫ ອະນຸພາກໃຊ້ mv  h ກັບ EC  1 mv 2
 2

ສະເພາະອເີ ລັກຕອນເທົາ່ື ນ້ືັນໃຊ້ສດູ ລັດ ECeV   1.51 ຫ mn  1.23
2mn V

ຕົວຢູ່າງ 3.10 ອີເລັກຕອນຈະຕ້ອງເຄ່ືອນທືີ່ດ້ວຍຄວາມໄວເທ່ືົາໃດ ຈຶື່ງຈະມີໂມເມນຕໍາເທື່ົາກັບໂມ

ເມນຕໍາຂອງໂຟຕອນເຊື່ງິ ມຄີ ວາມຍາວຄນ້ື 520 ນາໂນແມດັ ?

ບດົ ແກ:້

ຈາກສູດ: P  h


mv  h  v  h  6.6 1034
 m 9.11031  520109

 v  1.4 103 m / s

ຕວົ ຢູາ່ ງ 3.11 ຈືົ່ງປຽບທຽບຄວາມໄວຂອງອະນພຸ າກ A ແລະ ອະນຸພາກ B ເມືອ່ ກໍານົດໃຫ້ອະນຸພາກ

A ມີມວນສານເປັນເຄື່ິງໜື່ຶງຂອງອະນຸພາກ B ແລະ ມີຄວາມຍາວຄ້ືນເດໂບລກລີ (ສະສານ ແລະ ຄ້ືນ)

ເປັນສອງເທາົື່ ຂອງອະນພຸ າກ B.

ບດົ ແກ:້

ຈາກສດູ : mv  h v  h
 m

- ອະນພຸ າກ A ມີຄວາມໄວ: vA  h .......... .........1
mAA

- ອະນພຸ າກ B ມຄີ ວາມໄວ: vB  h .......... .........2
mBB

ເອົາສມົ ຜົນ (1) ຫານ ສມົ ຜນົ (2) ຈະໄດ:້ vA  mBB  2  1   1ເທົ່ືາ
vB mAA 1  2 

ຕວົ ຢູ່າງ 3.12 ຈົື່ງຊອກຫາພະລັງງານໃນຫົວໜ່ວຍ eV ຂອງອີເລັກຕອນທືີ່ກາໍ ລັງເຄື່ອນທີ່ໂື ດຍມີ

ຄວາມຍາວຄນ້ື ເປນັ 1.11010 m . ໃຫມ້ ວນສານຂອງອເີ ລັກຕອນ 9 1031 kg

ບດົ ແກ້:

 h  2
  
ຈາກສດູ : E P2 

2m 2m

ແທນຄ່າ: E   6.6 1034  2  1.981017 J
1.1  1 0 10

2  9 1031

ຮວູ້ າ່ : 1J  1.6 1019 eV

ດື່ງັ ນັ້ນື , E  1.98  1017  124eV
1.6 1019

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 89

ຕົວຢູ່າງ 3.13 ຖ້າລັດສະໝີການເຄື່ອນທື່ີຂອງອີເລັກຕອນໃນອາຕອມໄຮໂດເຈນທີ່ືສະພາວະ
ປົກກະຕິມີຄ່າ 0.531010 m ໃນລະດັບຊັ້ືນພະລັງງານຊ້ືັນທ່ີື 3 ອີເລັກຕອນມີຄວາມຍາວຄ້ືນຂອງເດີ
ໂບລກລເີ ທົື່າໃດ ?

ບົດແກ:້

ຈາກສດູ : 2r  n ຕາຫັກການຂອງເດໂີ ບລກລີ
ແຕູ່ rn  n2r
2r3  3  3  2  3.14 32  0.531010
   9.991010 m

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 90

ບດົ ເຝກິ ຫດັ 3

1. ໂຟຕອນ ແລະ ອີເລັກຕອນທີ່ືມີຄວາມຍາວຄື້ນເທ່ືົາກັນເທືົ່າກັບ 11 ນາໂນແມັດ. ພະລັງງານຂອງໂຟ
ຕອນຈະເປນັ ຈກັ ເທາົື່ ຂອງພະລັງງານເດນີ ເຄ່ືອນຂອງອີເລັກຕອນ?
ຄາໍ ຕອບ: 9.1103 ເທາ່ົື
2. ອາຕອມຂອງໂຊດຽມເປັື່ງແສງສີເຫອງ ຄວາມຍາວຄື້ນ 5.9 107 m ເຊິື່ງເບ່ືິງເຫັນໄດ້ດ້ວຍຕາເປ່ືົາ.
ຈ່ງືົ ຊອກຫາພະລັງງານຂອງເມັດແສງສີເຫອງນ້ີື?
ຄໍາຕອບ: 2.1 ອີເລກັ ໂຕໂວນ
3. ຈົ່ືງຊອກຫາຄວາມຍາວຄ້ືນຂອງອະນຸພາກອີເລັກຕອນທ່ືີຖກເລືັ່ງດ້ວຍຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າ 20 ໂວນ
(ໃຫຕ້ ອບໃນຫົວໜ່ວຍນາໂນແມັດ) ?
ຄໍາຕອບ: 0.273 ນາໂນແມັດ
4. ຖ້າອະນຸພາກມີພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນເພີື່ມຂ້ຶືນ 4 ເທ່ົືາຈາກເດີມ ຈະມີຄວາມຍາວຄ້ືນເດີໂບລກລີເປັນ
ຈກັ ເທົື່າຈາກເດມີ ?
ຄາໍ ຕອບ: 1/2 ເທົື່າ
5. ແສງສີເຫອງຄວາມຍາວຄ້ືນ 589 ນາໂນແມັດ ຕົກກະທົບໂລຫະໂປແຕສຊຽມ ແລະ ຕ້ອງໃຊ້ຜົນລົບ
ລະດັບໄຟຟ້າຫ້າມ 0.36 ໂວນ ເມ່ືອສາຍແສງອັລຕຣາໄວໂອເລດຄວາມຍາວຄື້ນ 253.7 ນາໂນແມັດ ໄປ
ຍັງໂລຫະດຽວກນັ ຕ້ອງໃຊຜ້ ົນລົບລະດບັ ໄຟຟ້າຫາ້ ມ 3.14 ໂວນ. ຈົ່ງື ຊອກຫາ

ກ. ຕົວຄົງຄາ່ ແພລງ
ຂ. ຕໍາລາງານ
ຄາໍ ຕອບ: ກ. 6.611034 J.s ຂ. 2.781019 J
6. ຄວາມໄວສູງສຸດຂອງອີເລັກຕອນຈາກໂຟໂຕເຊລ ເຊິື່ງຮັບແສງທ່ືີມີພະລັງງານຂອງຄວັນຕັມ
3.4 1019 J ຈະມຄີ ່າເທາ່ົື ກັບ 3 105 m / s . ຈງົື່ ຊອກຫາຜົນລບົ ລະດບັ ໄຟຟາ້ ຫາ້ ມ ຖ້າຜວິ ໂລຫະໄດ້
ຮັບແສງພະລັງງານຂອງໂຟຕອນ 4 1019 J ແລະ ແອໂນດຂອງບໍື່ໄຟມີລະດັບໄຟຟ້າ  4V ທຽບກັບ
ແຜູ່ນໂລຫະຮັບແສງ. ຈ່ົືງຊອກຫາພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນສູງສຸດຂອງອີເລັກຕອນເຊື່ິງເຄ່ືອນທີື່ເຖິງຂົື້ວແອ
ໂນດ?

ຄາໍ ຕອບ: V0  0.26V; ECmaxAnode  4.63eV

7. ຖ້າສາຍແສງອັລຕຣາໄວໂອເລດຄວາມຍາວຄື້ນ 2 107 m ລົງເທິງຜິວໂຊດຽມ ແລ້ວອີເລັກຕອນທ່ີື
ລຸດອອກມາຈະມຄີ ວາມໄວສງູ ສຸດເທືົ່າໃດ ກາໍ ນດົ ໃຫ້ຕາໍ ລາງານຂອງໂຊດຽມເທາົື່ ກບັ 2.46eV ?
ຄໍາຕອບ: 1.1106 m / s
8. ເມື່ອສາຍແສງຄວາມຍາວຄື້ນ 600 ນາໂນແມັດໃສູ່ໂລຫະ ພະລັງງານເດີນເຄ່ືອຂອງອີເລັກຕອນທືີ່ມີ
ຄວາມໄວສູງສຸດເທ່ືົາກັບ 2.561020 J . ເມ່ືອສາຍແສງຄວາມຍາວຄື້ນ 400 ນາໂນແມັດ ພະລັງງານ
ເດີນເຄື່ອນຂອງອີເລັກ ຕອນທືີ່ມີຄວາມໄວສູງສຸດຈະເປັນ 1.921019 J ຈາກຂໍື້ມຸນຂ້າງເທິງ. ຈືົ່ງຊອກ
ຫາຄ່າຕົວຄງົ ຄ່າແພລງ ແລະ ຕໍາລາງານຂອງໂລຫະນັນ້ື ?
ຄາໍ ຕອບ: h  6.66 1034 J .s;W  3.07 1019 J

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 91

9. ຄວາມຍາວຄື້ນສູງສຸດທ່ືີເຮັດໃຫ້ອີເລັກຕອນລຸດອອກຈາກໂລຫະເທື່ົາກັບ 5.2 107 m . ຈ່ົືງຊອກຫາ
ຄ ວ າ ມ ໄ ວ ສູ ງ ສຸ ດ ຂ ອ ງ ອີ ເລັ ກ ຕ ອ ນ ທີື່ ລຸ ດ ອ ອ ກ ມ າ ຈ າກ ຜິ ວ ໂລ ຫ ະ ເມື່ ອ ໄ ດ້ ຮັ ບ ແ ສ ງ ຄ ວ າມ ຍ າ ວ ຄ້ື ນ
4 107 m ?
ຄາໍ ຕອບ: 5 105 m / s
10. ຈາກການແຕ້ມກາຟລະຫວ່າງຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າກັບຄວາມຖືີ່ຂອງແສງທືີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດໂຟໂຕອີ
ເລກັ ຕອນຈະໄດກ້ າຟເປັນ

ກ. ເສື້ນັ ຊຕ່ື ັດແກນນອນທ່ພືີ ະລງັ ງານສາໍ ພນັ (ພະລງັ ງານຢຶດໜຽວ)
ຂ. ເສັນື້ ຊື່ຕດັ ກັນນອນທຄີື່ ວາມຖີື່ຂີດເລີມ່ື
ຄ. ເສັນື້ ຊື່ຕດັ ແກນນອນທືີ່ລະດບັ ໄຟຟ້າຫ້າມ
ງ. ຮູບປາລາໂບນຜ່ານຈຸດເລມີື່ ຕ້ນົື
11. ໂລຫະຊະນິດໜຶ່ງື ມຄີ ່າພະລັງງານສໍາພັນ 4.56 ອເີ ລກັ ໂຕໂວນ ຖ້າຖກແສງສະຫວ່າງ
ກ. ຈະເກດີ ໂຟໂຕອເີ ລກັ ຕອນໄດ້ທນັ ທີ
ຂ. ຈະເກດີ ໂຟໂຕອເີ ລກັ ຕອນໄດເ້ ມ່ືອຮບັ ແສງເປນັ ເວລາດົນ
ຄ. ຈະບືເ່ໍ ກດີ ໂຟໂຕອເີ ລັກຕອນ
ງ. ອາດເກດີ ຫ ບໍືເ່ ກດີ ອເີ ລກັ ຕອນກໍໄດ້
12. ແສງຄວາມຖ່ືີດຽວກັນຕົກກະທົບຜິວໂລຫະຊະນິດໜ່ືຶງໄດ້ກະແສໂຟໂຕອີເລັກຕອນໃນວົງຈອນເປັນ
I ແລະ ຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າຫ້າມ V ຖ້າເພີື່ມຄວາມເຂັື້ມແສງໂດຍມີຄວາມຖ່ືີເທົື່າເດີມ ໂດຍທ່ົືາໄປແລ້ວ
ຈະໄດຜ້ ນົ ຂໃໍື້ ດຕໍື່ໄປນືີ້:
ກ. ກະແສໃນວງົ ຈອນມີຄາ່ ຫາຍກວ່າ I
ຂ. ກະແສໃນວົງຈອນມີຄາ່ ນອ້ ຍກວາ່ I
ຄ. ຜົນລົບລະດບັ ໄຟຟາ້ ຫາ້ ມມີຄາ່ ຫາຍກວາ່ V
ງ. ຜນົ ລົບລະດບັ ໄຟຟາ້ ຫ້າມມຄີ ່ານອ້ ຍກວາ່ V
13. ໃນປາກົດການໂຟໂຕອີເລັກຕຣິກ ເມ່ືອແສງທ່ີືມີຄວາມຖ່ີືສູງກວ່າຄວາມຖື່ີຂີດເລີ່ືມຕົກກະທົບຜິວ
ໂລຫະ ຖ້າເພື່ມີ ຄວາມເຂັືມ້ ຂອງແສງຂ້ືຶນເປັນ 2 ເທ່ືົາ ພະລັງງານເດນີ ເຄື່ອນຂອງໂຟໂຕອີເລັກຕອນຈະເປັນ
ເທື່າົ ໃດ
ກ. ພະລັງງານເພ່ືມີ ຂື້ນຶ ເປັນ 2 ເທົືາ່ ແລະ ຈາໍ ນວນອເີ ລັກຕອນເທ່ົືາເດີມ
ຂ. ພະລັງງານເດນີ ເຄອ່ື ນເທ່າືົ ເດມີ ແຕູ່ຈາໍ ນວນອເີ ລັກຕອນເພືີມ່ ຂຶນເປນັ 2 ເທາົ່ື ໃດ
ຄ. ພະລງັ ງານເທາ່ືົ ເດມີ ແຕູ່ຈໍານວນອີເລກັ ຕອນເພ່ມືີ ຂື້ຶນເປນັ 4 ເທື່າົ
ງ. ພະລງັ ງານເພີື່ມຂ້ນືຶ 2 ເທ່ົືາ ແລະ ຈາໍ ນວນອີເລັກຕອນເພ່ມີື ຂຶື້ນ 2 ເທາືົ່
14. ເມື່ອສາຍແສງທ່ີືມີຄວາມຍາວຄື້ນ  ແລະ ມີຄວາມເຂັື້ມ I ຕົກກະທົບກັບໂລຫະເຮັດໃຫ້ອີ
ເລກັ ຕອນລດຸ ອອກຈາກໂລຫະໄດ້
ກ. ພະລັງງານເດນີ ເຄື່ອນສງູ ສຸດຂອງອີເລກັ ຕອນຂຶນ້ື ກບັ 
ຂ. ຈໍານວນອີເລັກຕອນທີື່ລຸດຕວໍື່ ິນາທຂີ ຶນື້ ກັບ 
ຄ. ຈໍານວນອເີ ລັກຕອນທີື່ລຸດຕ່ໍືວນິ າທີຂືຶນ້ ກບັ I

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 92

ງ. ພະລງັ ງານເດີນເຄອ່ື ນສງູ ສຸດຂອງອເີ ລກັ ຕອນຂ້ຶືນກບັ I

15. ຕໄໍື່ ປນື້ຂີ ືໍ້ໃດເປນັ ປະໂຫຍດຈາກການນໍາຫັກການປາກົດການໂຟໂຕອເີ ລັກຕຣກິ ໄປໃຊ້

ກ. ການສງື່ົ ພາບຈາກສະຖານທືໜີ່ ່ງຶື ໄປຫາອກີ ສະຖານທືີ່ໜງ່ຶື ໂດຍຜ່ານສາຍໂທລະສັບ

ຂ. ປດິ -ເປດີ ໄຟໂດຍອດັ ຕະໂນມັດຂອງໄຟແສງຈນັ ຕາມທ້ອງທະໜນົ ໃຫຍ່

ຄ. ປິດ-ເປີດປະຕູລບິ

ງ. ໃຊໃ້ ນຮບູ ເງາົ ສຽງໃນຟີມໃຫພ້ າບ ແລະ ສຽງລວມກນັ ອອກມາພອ້ ມໆກັນ

1. ຂ້ືໍ ກ ແລະ ຂ 2. ຂ້ໍື ຂ ແລະ ຄ

3. ຂ້ໍື ຂ, ຄ ແລະ ງ 4. ຂໍ້ື ກ, ຂ, ຄ ແລະ ງ

16. ເມ່ືອສາຍແສງສີມ່ວງຕົກກະທົບໂລຫະຊະນິດໜ່ຶືງໃນຫອດໂຟໂຕອີເລັກຕຣິກ ຈະມີອີເລັກຕອນ

ລດຸ ອອກມາ. ຖາ້ ສາຍໃຫ້ຄວາມເຂັື້ມແສງລຸດລົງ ຈະເຮດັ ໃຫຂ້ ືໍ້ໃດຕໄ່ໍື ປນືີລ້ ດຸ ລງົ ລຸດລງົ ນໍາ

ກ. ຈໍານວນອີເລັກຕອນທີ່ືລດຸ ອອກມາ

ຂ. ຜນົ ລບົ ລະດບັ ໄຟຟາ້ ຫາ້ ມ

ຄ. ພະລັງງານເດນີ ເຄືອ່ ນສງູ ສດຸ ຂອງໂຟໂຕໂຕອເີ ລກັ ຕອນ

1. ຂໍ້ື ກ, ຂ ແລະ ຄ 2. ຂ້ືໍ ກ ແລະ ຂ

3. ຂື້ໍ ຂ ແລະ ຄ 4. ຂໍ້ື ກ

17. ຈ່ົງື ພິຈາລະນາຂື້ຄໍ ວາມຕໍໄ່ື ປນີື້

ກ. ຄວາມຖີ່ືຂີດເລ່ີືມຄ ຄວາມຖື່ີຕືໍ່າສຸດຂອງແສງທືີ່ເຮັດໃຫ້ໂຟໂຕອີເລັກຕອນລຸດອອກຈາກຜິວ

ໂລຫະ

ຂ. ພະລັງງານຂອງໂຟໂຕອີເລັກຕອນຂືຶ້ນກັບຄວາມເຂັື້ມຂອງແສງ ແລະ ຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າ

ຫ້າມ

ຄ. ໂມເມນຕາໍ ຂອງໂຟຕອນຂຶນື້ ກັບຄວາມຍາວຂອງຄ້ືນຂອງໂຟຕອນ

ງ. ຄາ່ ຕາໍ ລາງານຂ້ືຶນກບັ ຊະນິດຂອງໂລຫະ

1. ຂື້ໍ ກ, ຂ ແລະ ຄ 2. ຂ້ືໍ ກ, ຄ ແລະ ງ

3. ຂືໍ້ ຂ, ຄ ແລະ ງ 4. ຂໍື້ ກ, ຂ ແລະ ງ

18. ຈາການທົດລອງປາກົດການໂຟໂຕອີເລັກຕຮິກ ໂດຍສາຍແສງສີເຫອງໄປທີື່ຫອດໂຟໂຕອີເລັກຕຣິກ

ຈະຄໍານວນໄດ້ຄ່າພະລັງງານເດີນເຄ່ືອນສູງສຸດຂອງໂຟໂຕອີເລັກຕອນຄ່າໜ່ືຶງ ແຕູ່ຖ້າເຮົາຕ້ອງການເພີື່ມຄ່າ

ພະລັງງານສູງສດຸ ຂອງໂຟໂຕອີເລກັ ຕອນ ຈະເຮັດແນວໃດ

ກ. ເພີື່ມລະດບັ ໄຟຟ້າທີ່ຂື ້ົືວຫອດໄຟ

ຂ. ປູຽ່ ນຫອດໄຟໃຫ້ເປັນຫອດໄຟທ່ໃືີ ຫແ້ ສງສຂີ ຽວ

ຄ. ປຽູ່ ນຫອດໄຟໃຫ້ເປັນຫອດໄຟທ່ືໃີ ຫແ້ ສງສແີ ດງ

1. ຂ້ືໍ ກ 2. ຂື້ໍ ຂ 3. ຂໍື້ ຄ 4. ຂໍື້ ກ ແລະ ຂ

19. ຖ້າໃຫແ້ ສງຄວາມຖືີ່ຄ່າໜ່ຶງື ສາຍກັບໂລຫະຊະນິດໜຶງ່ື ໂດຍຄວາມເຂ້ືັມຂອງແສງທືກ່ີ ະທົບໂລຫະເທົື່າ

ກັບ i ເຮັດໃຫ້ໂຟໂຕອີເລັກຕອນມີພະລັງງານເດີນເຄື່ອນສູງສຸດເທື່ົາກັບ j ຖ້າເພ່ີືມຄວາມເຂືັ້ມແສງຄ່າ

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 93

ດຽວກັນນືີ້ເປັນ 2i ແລ້ວສາຍຕົກກະທົບກັບໂລຫະເດີມ ໂຟໂຕອີເລັກຕອນທ່ືີເກີດຂ້ຶືນຈະມີຄ່າພະລັງງານ

ເດນີ ເຄອ່ື ນເທາົື່ ໃດ

ກ. j ຂ. j ຄ. 2 j ງ. 4 j
2

20. ເມ່ືອສາຍແສງທືີ່ມີຄວາມຖືີ່ f ຕົກກະທົບໂລຫະຊະນິດໜືຶ່ງ ປາກົດວ່າເຮັດໃຫ້ເຮັດໃຫ້ອີເລັກຕອນ

ລຸດອອກຈາກຜິວໂລຫະໄດ້ພໍດີ ແຕູ່ເມ່ືອໃຊ້ແສງຄວາມຖີ່ື     ສາຍຕົກກະທົບໂລຫະນືີ້ ໂຟໂຕອີ

ເລກັ ຕອນມພີ ະລງັ ງານເດນີ ເຄື່ອນຄ່າໜງ່ຶື ຜນົ ລົບລະດບັ ໄຟຟາ້ ຫ້າມໂຟໂຕອເີ ລກັ ຕອນນ້ມືີ ຄີ ່າ

ກ. h f    ຂ. h  f  ຄ. h f   / e ງ.
h  f / e

21. ຈ າກ ສົ ມ ຜົ ນ ຂ ອ ງໂຟ ໂຕ ອີ ເລັ ກ ຕ ຣິ ກ VS  hf  W ແ ຕ້ ມ ກ າຟ ຄ ວ າມ ຊັ ນ ຂ ອ ງກ າຟ ໄດ້
e
e

0.321014 V Hz . ຈ່ືງົ ຊອກຫາຄາ່ ຕົວຄງົ ຄາ່ ແພລງ ?

ກ. 0.321014 J.s ຂ. 2.111019 J.s ຄ. 5.12 1034 J .s ງ .

6.631034 J .s

22. ພະລງັ ງານໂຟຕອນ 4.9eV ຕົກກະທບົ ແຜູ່ນໂລຫະທມ່ືີ ຕີ ໍາລາງານ 4.5eV . ຈືົງ່ ຊອກຫາໂມເມນຕາໍ ສູງ

ສຸດທືີ່ແຜນູ່ ໂລຫະໄດຮ້ ັບເມອື່ ອີເລກັ ຕອນແຕູ່ລະຕວົ ລດຸ ອອກໄປ ?

ກ. 2.11028 kg.m / s ຂ. 2.6 1027 kg.m / s

ຄ. 5 1027 kg.m / s ງ. 3.4 1025 kg.m / s

23. ໃນການທົດລອງເລ່ືອງໂຟໂຕອີເລັກຕຣິກ ເມ່ືອຄວາມຍາວຄື້ນທ່ີືສາມາດເຮັດໃຫ້ເກີດໂຟໂຕອີ

0

ເລັກຕອນໄດ້ປູ່ຽນຈາກ 4000A ຜນົ ລບົ ລະດບັ ໄຟຟາ້ ຫາ້ ມຈະປູ່ຽນແປງຈກັ ໂວນ ?

ກ. 1.26 102 ຂ. 1.56 102 ຄ. 0.156 ງ. 1.26

24. ໃນການທດົ ລອງປາກົດການໂຟໂຕອີເລັກຕຣິກ ໂດຍໃຫ້ແສງຕົກກະທົບເທິງຜິວໂລຫະຊະນິດໜືຶ່ງໄດ້

ກາຟລະຫວ່າງພະລັງງານເດີນເຄື່ອນສູງສຸດຂອງໂຟໂຕອີເລັກຕອນທື່ີລຸດອອກມາກັບຄວາມຖື່ີຂອງແສງດືັ່ງ

ຮູບຈາກກາຟ. ຈົື່ງຊອກຫາຕົວຄົງຄ່າແພລງ ແລະ ຄວາມຍາວຄ້ືນສູງສຸດ ຂອງແສງທ່ີືເຮັດໃຫ້ເກີດ

ປາກດົ ການນ້ືີ?

ກ. 6.6 1034 J ;200nm ( ) (eV)
ຂ. 6.6 1034 J ;300nm

ຄ. 6.7 1034 J ;200nm 4.2

ງ. 6.7 1034 J ;300nm

0 1 2 (× 1015 )

-4.2
ຮບູ 3.22

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 94

25. ຈາກຂ້ືໍ 25 ຖ້າແສງມີຄວາມຍາວຄ້ືນ 200 ນາໂນແມັດ ພະລັງງານເດີນເຄື່ອນຂອງໂຟໂຕອີເລັກຕອນ

ອນັ ໜຶືງ່ ກໍາລັງເຄືອ່ ນທືດ່ີ ້ວຍດວ້ ຍໄວສູງສຸດ ແລະ ຜນົ ລບົ ລະດບັ ໄຟຟ້າຫ້າມມີຄາ່ ຂ້ືໍໃດດັ່ືງຕື່ໄໍ ປນ້ືີ

ກ. 2eV;2V ຂ. 2eV;4.2V ຄ. 4.2eV;2V ງ .

4.2eV ;4.2V

26. ຄວາມເຂື້ັມຂອງແສງຈາກດວງອາທິດທືີ່ໜ້າໂລກມີຄ່າ 1.4 103W / m2 ຖ້າຄິດໃຫເປັນແສງຂະໜ

າດຄວາມຖີື່ 5 1014 Hz ທງັ ໝດົ ຈາໍ ນວນໂຟຕອນຕ່ໍຕື າເມັດຕວື່ໍ ນິ າທເີ ທງິ ໜາ້ ໂລກຄ

ກ. 4.22 1025 ຂ. 4.22 1021 ຄ. 2.44 1021 ງ.

2.44 1025

27. ຈາກຜົນການທົດລອງກ່ຽວກັບໂຟໂຕອີເລັກ ຕຣິກແລ້ວນໍາຜົນການທົດລອງມາຂຽນກາຟລະຫວ່າງ

ຄ່າຄວາມຖື່ີ ແລະ ຜົນລົບລະດັບໄຟຟ້າຫ້າມຈະໄດ້ຜນົ ດື່ັງຮູບ 3.26. ຈ່ົືງຊອກຫາຄາ່ ຂອງຕົວຄົງຄ່າແພລງ

ເປນັ ຈູນ.ວິນາທີ ?

ກ. 6.4 1034

ຂ. 5.7 1034

ຄ. 5.12 1034 0.32

ງ. 3.2 1034

0 4 (× 1014 )

-1.28

ຮູບ 3.23

28. ຈາກກາຟຂື້ໍ 27 ຄ່າຄວາມຖືີຂ່ ີດເລີ່ມື ເປັນເຮດີ ຊຄ໌

ກ. 4 ຂ. 5 ຄ. 4 1014 ງ. 1.32 1014

ຄໍາຕອບ: ຂືໍ້ ຄ

29. ຂຄ້ືໍ ວາມຕືໍ່ໄປນີື້ ຂ້ໍືໃດເປນັ ຂໍື້ມນູ ທືີ່ຖກຕ້ອງສໍາລັບຄນື້ ໄຟຟາ້ ແມເູ່ ຫັກຄວາມຖ່ີື 1016 Hz

ກ. ມີພະລງັ ງານໂຟຕອນ 41eV

ຂ. ມໂີ ມເມນຕໍາ 2.2 1016 N.s

ຄ. ມຄີ ວາມຍາວຄນ້ື 30nm

ຄາໍ ຕອບຄ

1. ຂໍື້ ກ ແລະ ຂ 2. ຂືໍ້ ກ ແລະ ຄ 3. ຂື້ໍ ຂ ແລະ ຄ 4. ຖກທກຸ ຂືໍ້

30. ໄຮໂດເຈນອາຕອມມີອີເລັກຕອນໂຄຈອນອ້ອມນິວເຄຍໃນພາວະກະຕຸ້ນ n  5 ດ້ວຍລັດສະໝີ

13.251010 m ແລະ ມີຄນຸ ລັກສະນະຄນື້ ຂອງເດໂບລກລີ ຈະມໂີ ມເມນຕໍາເທົ່າື ໃດ?

ກ. 2.911025 kg.m / s ຂ. 3.981025 kg.m / s

ຄ. 3.111024 kg.m / s ງ. 4.12 1024 kg.m / s

31. ຈືົ່ງຊອກຫາຄວາມຍາວຄື້ນຂອງເດີໂບລກລີຂອງໝາກບານໜ່ວຍໜືຶ່ງເຊິື່ງເຄື່ອນທີ່ືຈາກພາວະຢຸດນິື້ງ

ດ້ວຍຄວາມແຮງ 50 ນວີ ເຕນິ ເປນັ ເວລາ 2 ວິນາທີ?

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສພຸ າ 95

ກ. 6.631036 m ຂ. 1.27 1032 m

ຄ. 1.54 1034 m ງ. 1.87 1034 m

32. ລົດຄັນໜືຶ່ງມີມວນສານ 1000 ກິໂລກາມ ແລູ່ນດ້ວຍຄວາມໄວ 72km/ h ຖ້າຄິດວ່າລົດຄັນນີື້

ເປັນຄ້ນື ຈະມີຄວາມຍາວຄືນ້ ຂອງເດີໂບລກລີເທົາື່ ໃດ?

ກ. 0.921038 m ຂ. 3.31038 m ຄ. 0.331038 m ງ .

1.11038 m

33. ອິເລັກຕອນເຊິື່ງມີມວນສານປະມານ 91031kg ເຄືອ່ ນທືີ່ດວ້ ຍຄວາມໄວ 3106 m / s ວັດສະ

ດຂຸ ໃ້ໍື ດເໝາະສມົ ທ່ີືຈາໍ ນໍາໄປໃຊໃ້ ນການທົດລອງເພອື່ ສກຶ ສາການບຽ່ ງເບນຂອງອິເລັກຕອນ.

ກ. ພກຶ ເຊືິ່ງມີໄລຍະຫາ່ ງລະຫວ່າງໜາ້ ພຽງປະມານ 101010 m

ຂ. ເກດຕິງມໄີ ລຍະຫາ່ ງລະຫວ່າງຊອ່ ງປະມານ 106 m

ຄ. ແຜ່ນູ ໂລຫະບາງເຈາະຮູໃຫ້ມຊີ ່ອງຄູ່ຫ່າງກັນປະມານ 103 m

ງ. ສະລິດດ່ຽວທມີື່ ຄີ ວາມກວາ້ ງຂອງຊ່ອງປະມານ 102 m

34. ອິເລັກຕອນໜື່ຶງຈະຕ້ອງເຄື່ອນທືີ່ດ້ວຍຄວາມໄວເທົື່າໃດ ຈຶື່ງຈະມີໂມເມນຕໍາເປັນໜຶື່ງໃນສິບໂມ

ເມນຕໍາຂອງໂຟຕອນຂອງແສງຄວາມ ຖີ່ື 4.51014 Hz ? (ມວນສານຂອງອິເລັກຕອນປະມ ານ

9 1031 kg )

ກ. 100m/ s ຂ. 110m/ s ຄ. 130m/ s ງ. 150m/ s

35. ຈົືງ່ ຊອກຫາລວງຍາວຄືນ້ ຂອງອເິ ລັກຕອນ ເຊ່ງິື ເຄອື່ ນທີື່ດວ້ ຍພະລັງງານ 5eV ?

ກ. 0.55nm ຂ. 0.85nm ຄ. 0.95nm ງ. 1.1nm

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 96

ບດົ ທີ 4

ກນົ ລະສາດຄວນັ ຕມັ ພນື້ ຖານ (Quantum mechanics)

ກົນລະສາດຄວັນຕັມເປັນກົນລະສາດທ່ືີສຶກສາເລື່ອງຂອງສະສານ ແລະ ພະລັງງານໃນລະດັບອະ
ຕອມ ເຊິ່ືງເປັນຈຸດສາໍ ຄັນຂອງການສກຶ ສາຟຊີ ິກສາດໃນປັດຈຸບັນນີື້.

ກົນລະສາດຄອນຕັມມີພ້ືນຖານມາຈາກທິດສະດີອະຕອມຂອງບໍຣ໌ ແລະ ລັກສະນະຄູ່ຄວບຄື້ນ-
ອະນຸພາກຂອງເດີໂບກລີ ໝາຍຄວາມວ່າ ເມ່ືອທິດສະດີອະຕອມຂອງບໍຣ໌ບ່ືໍສາມາດອະທິບາຍໂຄງສ້າງອະ
ຕອມຂອງທາດທ່ືີມີອີເລັກຕອນຫາຍກວ່າໜື່ຶງຕົວໄດ້. ເດີໂບກລີໄດ້ສ້າງສົມມຸດຕິຖານວ່າ ອະນຸພາກ
ສະແດງຄຸນລັກສະນະເປັນຄື້ນ ຈ່ືຶງເຮັດໃຫ້ນັກຟີຊິກສາດໄດ້ພະຍາຍາມຄ້ືົນຫາຄໍາອະທິບາຍປາກົດການ
ຂອງອະຕອມ ຈື່ຶງໄດສ້ ະເໜີກນົ ລະສາດໃນລະດບັ ຄວັນຕມັ ຂື້ນຶ .

ທິດສະດີອະຕອມຂອງບໍຣ໌ອະທິບາຍໄດ້ສະເພາະທາດໄຮໂດເຈນ ຫ ທາດນ້ອຍໆເທື່ົານັ້ືນເຊື່ັນ
He, Li ເຊງ່ືິ ຖກໄອອນໄນຊ໌ ຈົນເຫອອເີ ລກັ ຕອນພຽງຕວົ ດຽວ.

ເມື່ອເດີໂບກລີ ສະເໜີວ່າ ອະນຸພາກສາມາດສະແດງຄຸນລັກສະນະຄ້ືນ ແລະ ທົດລອງໄດ້ວ່າ ອິ
ເລກັ ຕອນສາມາດລ້ຽວເບນໄດຈ້ ິງ.

1. ການກາໍ ເນດີ ກົນລະສາດຄວັນຕມັ

ກົນລະສາດຄວັນຕັມມີຕ້ົືນກໍາເນີດມາຈາກກົນລະສາດນິວເຕິນເຊິື່ງເປັນສ່ວນໜື່ຶງຂອງຟີຊິກແບບ
ດັື້ງເດີມ. ເມ່ືອຟີຊິກສາດແບບດັ້ືງເດີມອະທິບາຍປາກົດການຫາຍໆຢູ່າງບໍື່ໄດ້ເຊ່ືັນ ການແຜູ່ລັງສີຂອງ
ວດັ ຖຸດາໍ , ປາກົດການໂຟໂຕອິເລັກຕິກ, ລັງສີເອກັ ຊ,໌ ກາໍ ມັນຕະພາບລັງສີ, ຄວາມຮ້ອນຈໍາເພາະຂອງວັດຖຸ
ໃນອຸນຫະພູມຕ່າງໆ ແລະ ອືນ່ ໆ.

ນັກຟີຊິກທີ່ືມີຊື່ສຽງເຊັື່ນ ພລັງຄ໌, ໄອສໄຕ, ເດີໂບລກລີ, ຊະເຄດິງເກີ, ໄຮເຊັນເບີກ...ໃຊ້ຟີຊິກ
ແບບດ້ືັງເດີມເຊັ່ືນ ກົນລະສາດນິວເຕິນ ແລະ ທິດສະດີຄ້ືນໄຟຟ້າແມູ່ເຫັກເປັນເຄື່ອງມນໍາໄປສູ່ການຄົ້ືນ
ພົບຄໍາອະທິບາຍກ່ຽວກັບປາກົດການເຫ່າືົ ນ້ືນັ ແລະ ພັດທະນາກົນລະສາດຄວນັ ຕັມ ເພ່ືອອະທິບາຍລະບົບ
ຈຸລະພາກ (Microscope System) ທີື່ປະກອບດ້ວຍຫົວໜ່ວຍນ້ອຍໆເຊື່ັນ ນິວເຄຍ, ອິເລັກຕອນ, ໂປ
ຕອນ ແລະ ອືນ່ ໆ. ສວ່ ຍຟີຊກິ ແບບດ້ັງື ເດມີ ເຊືງິ່ ຖວ່າເປນັ ການປະມານຄ່າຂອງກົນລະສາດຄວນັ ຕັມ ຍັງໃຊ້
ປະໂຫຍດໄດ້ຢູ່າງຫວງຫາຍນື້ັນຍັງເປັນສ່ິືງຈໍາເປັນ ເນ່ືອງຈາກໃຫ້ຜົນທີື່ແມູ່ນຢໍາພໍສົມຄວນ. ໃນຊີວິດປະ
ຈໍາວັນຟີຊິກແບບດັື້ງເດີມໃຊ້ໄດ້ກັບລະບົບມະຫາພາກ (Macroscopic System) ທືີ່ລະບົບມີຄວາມ
ໄວຕ່ືໍາຫາຍເມື່ອທຽບກັບຄວາມໄວຂອງແສງ. ໂດຍຟີຊິກແບບດັື້ງເດີມຖວ່າ ລະບົບມີມວນສານ ແລະ
ການເຄອ່ື ນທ່ີຂື ອງລະບບົ ຂືຶ້ນຢູ່ກບັ ພະລງັ ງານ ແລະ ໂມເມນຕໍາເປັນສໍາຄນັ .

ກນົ ລະສາດຄັວນຕັມເກົືາ່ (Old Quantum Mechanics) ໝາຍເຖິງ ກົນລະສາດຄວັນຕັມສະໄ
ໝເລືີ່ມຕືົ້ນ ເຊືິ່ງປະກອບດ້ວຍຜົນງານຂອງພລັງຄ໌ເຊ່ິືງອະທິບາຍການແຜູ່ລັງສີຂອງວັດຖຸດໍາ, ຜົນງານຂອງ
ໄອສໄຕໃນການອະທິບາຍປາກດົ ການໂຟໂຕອິເລກັ ຕກິ , ສມົ ມຸດຕຖິ ານຂອງເດໂີ ບລກລີ ແລະ ບຣໍ .໌

ສ່ວນກົນລະສາດຄວັນຕັມແບບໃໝູ່ (Modern Quantum Mechanics) ຄຜົນງານຂອງສະ
ເຄິດິງເກີໃນກົນລະສາດຄ້ືນ (Wave Mechanics), ໄຮເຊັນເບີກໃນກົນລະສາດເມທຣິກຊ໌ (Matrix

ປທ ນາງ ມະໄລທອງ ພມົ ສຸພາ 97