Teknologjia me TIK 6

Veglat kryesore te programit dhe efekti i tyre:

- Eshte pjese e menuse Home. Mundeson marrjen e videomaterialeve ose
te fotografive, te cilat jane te ruajtura ne kompjuter dhe te vendosura ne
programin Movie Maker.

- Eshte pjese e menuse Animations. Paraqet opsionin per vendosjen e
animacioneve te caktuara gjate kalimit prej nje sekuence ne nje tjeter. Secili
lloj i transicionit eshte i ndryshem dhe ka ikone te ve~ante.

- Menuja Edit mundeson nje seri e ndryshimeve te nevojshme ne dokument,
perfshire edhe kohezgjatjen e sekuencave ne te. Koha standarde eshte 7 sek.,
por ajo mund te ndryshohet sipas nevojes.

~-~

- Keto vegla jane pjese e menuse Home, dhe mundesojne shkrimin e titujve,
emertimeve te sekuencave, kredencialet etj.

-Eshte pjese e menuse Home dhe mundeson vendosjen e efekteve muzikore
ne nje video material. Melodi te caktuara mund te merren ne internet ose
drejtperdrejt nga kompjuteri.

Programi ka edhe shume vegla dhe opsione te tjera, te cilat duhen provuar
praktikisht.

Detyre: Ushtroni praktikisht dhe krijoni nje video material me foto personale.

Vizitoni linkun https://www.youtube.com/watch ?v=oa-7dAobPrU per te pare nje
realizim te thjeshte me Movie Maker, me figurat e paraqitura me lart.
Me ndihmen emesimdhenesit prezantoni projektin tuaj ne YouTube ose Facebook.

7.4 Komunikimi me kompjuter

Sistemi ne te cilin nje grup kompjuteresh jane lidhur ne rrjet dhe shkembejne
shenimet (te dhenat) dhe kapacitetet (resurset) ndermjet vete. Rrjeti i
kompjutereve mund te jete i ndertuar ne nje hapesire te vogel, si~ eshte rasti
me nje shkolle, objekt banimi etj. Ky rrjet quhet rrjet lokal kompjuteresh
(ang. Local Area Network- LAN).

Fig.7.10. Rrjeti i kompjutereve me shtrirje lokale.

Lidhja e kompjutereve ne rrjet nuk mund te behet drejtperdrejt. Per kete
qellim duhen perdorur edhe pajisje te tjera:

Shperndaresi - Ne te lidhen te gjithe kompjuteret me kabllo fizike.

Ruteri (ang. Router) - Perdoret per lidhjen e kompjutereve pa lidhje

fizike_ - kabllo, duke siguruar lidhjen e kompjutereve si rrjet lokal pa tela ~~ ~

(ang. Wireless local area network-WLAN). .....,,,,,,...,

Kabllo: Lidh kompjuteret me shperndaresin.

Kartela e rrjetit - Siguron porten per lidhje te kompjuterit me shperndares
ose router.

Fig.7.11. Kartelat e rrjetit. Fig.7.12. Rrjeti WLAN.

Nxenesit punojne detyra praktike ne fletore pune:
Detyra praktike 7,19 dhe 7.20 sipas udhezimeve.

7.4.1 Mbrojtja dhe korrigjimi i gabimeve ne sistemin operativ

Gjate punes me sistemin operativ Windows mund te shfaqen probleme te
ndryshme, ne forme te fiksimit te kursorit ne ekran, bllokimit te dritareve
ekzistuese, ekranit te kalter, mesazhit per gabim ne Windows, ristartimit
te papritur etj. Keto probleme ndalojne punen normale te kompjuterit dhe,
rrjedhimisht, e bejne ate te punoje me ngadale ose fare te paperdorshem.

Opcioni Disk Cleanup
Gjate ekzekutimit te aplikacioneve te ndryshme, shenimet ruhen ne fajlla
te perkohshem te cilet kane prapashtesen .tmp (nga temporary). Nese
grumbullohet numer i madh i tyre, mund te kete probleme gjate punes se
Windowsit. Shfrytezuesi mund te ndermarre veprimet e nevojshme per
fshirjen e tyre me programin e Windowsit, te njohur me emrin Disk Cleanup.

• Local Disk (C:) Properties X • Disk Cleanup for (C:) X

Security Previous Versions Quota Disk Cleanup
General Sha ri ng
Tools Hardware • You can use Disk Cleanup to free up to 9.96 GB of disk space
• on (C:).

Type: Local Disk Files to delete: "Obytes

File system: NTFS 0 1 Downloaded Program Files 17.0 MB

■ Used space: 151,244,492,800 bytes 140 GB 0 Temporary Internet Files 200 KB
■ Free space: 9,850,331 ,136 bytes 9.17 GB D DirectX Shader Cache 5.98 MB
D Delivery Optimization Files 9.94 GB ,.,

n • Recvcle Bin >

<

Capacity: 161 ,094,823,936 bytes 150 GB Total amount of disk space you gain: 20.0 MB

0 Descri pti on

Drive C: I Disk Cleanup I Downloaded Program Files are ActiveX controls and Java applets
downloaded automatically from the Internet when you view certain
pages. They are temporarily stored in the Downloaded Program
Files folder on your hard disk.

DCompressthis drive to save disk space ~ Clean up system files View Files

1,2] Allow files on this drive to have contents indexed in addition to file
properties

OK Cancel Apply IOK l~ ancel

Fig.7.13. Fshirja e fajllave te padeshiruar me Disk Cleanup.

Detyre: Me ndihmen e mesimdhenesit, gjeni opsionin Disk Cleanup dhe ndermer-
rni veprimet e nevojshme per fshirjen e fajllave te tipit Temporary. Diskutoni per
dobine qe vereni nga nje veprim i tille.

Opcioni System Restore
Kjo pjese programore e programit Windows mundeson zgjidhjen e problemeve qe
shkaktojne punen e ngadalshme ose e kane bllokuar ne teresi punen me kompjuter.
Ky program nuk demton dokumentet dhe shenimet personale, por dote largoje
programet e instaluara ne nderkohe. Duke zgjedhur gjendjen e sistemit ne nje date
te mehershme, do te tejkalohen problemet e shkaktuara ne te.

X System Restore XI
Restore your computer to the state it was in before the selected event
Restore system files and settings

System Restore can help fix problems that might be ma~ng your Current time zone: W. Europe Da~ight Trne
Clll11puter run slowly or stop responding.
IDate and Tme' Description Type
System Restore does not affect anyri your documents, pictures, or Automatic Restore Pomt System
other personal data. Recently installed programs and drivers might 8/12/2018 648:43 PM
be uninstalled.

DShow roore restore points Scan fo, affected programs

<Back ~ Cancel

Detyre: Me ndihmen e mesimdhenesit provoni opsionin System Restore dhe dis-
kutoni per problemet qe zgjidh ky opsion. Pasi ta keni praktikuar mire, hulumtoni
edhe per opsione te tjera qe ndihmojne ne mbrojtjen dhe zgjidhjen e problemeve ne
kompjuterin tuaj. Listoni fillimisht disa nga programet e tilla.

Verejtje:
Veprimet e mesiperme te mos provohen pa kujdesin dhe percjelljen e drejtperdrejte
te mesimdhenesit!



8. Keshillim dhe orientim ne karriere

8.1 Planifikimi i hapave per karrieren bazuar ne vendimmarrje

Qe ne shkollen fillore nevojitet qe nxenesi te filloje te mendoje dhe te

planifikoje hapat e karrieres. Nxenesi duhet te dije se cilet hapa duhet te

ndjeke per planifikim te karrieres. Qe te beje nje planifikim sa me te mire,

duhen ndjekur keta hapa: Karriera

r-·--·--·--·--·--·-,
te rntem ur Une gjithashtu !
uud te jem nje I

Hapi i pare: mund te ;
Te njohe veten, duke i treguar deshirat dhe aftesite qe
ka e te cilat jane te domosdoshme per nje karriere. I
Hapi i dyte:
Te gjeje profesionet nga lista e profesioneve qe deshiroj te jem j

i

I

i
!

I
I

i

L-•--•--•--•--•--•-.J

mendon se mund t'i ushtroje kur te rritet. Dy gjera qe

Hapi i trete: une jam i mire

Te marre vendimin per profesionin qe deshiron ta jane:

ushtroje kur te rritet.

Hapi i katert:

Te ndermarre veprime qe duhet te tregoje se ~ka

nevojitet te beje qe te mund ta ushtroje profesionin e

zgjedhur.

Nxenesit duhet te plotesojne ushtrimin per
perzgjedhjen e karrieres dhe te profesionit qe
deshirojne ta ushtrojne kur te rriten.

Fig 8.1.
Hapat e karrieres.

Nxenesit punojne detyra praktike ne fletore pune:
Detyra praktike 8.1, 8.2 dhe 8.3 sipas udhezimeve.

8.2 Zbatimi i metodes se planifikimit te karrieres dhe plani
per te ardhmen

Secili nga nxenesit duke zbatuar metoden e planifikimit te karrieres duke u

pergjigjur ne pyetjet sine vijim, dote tregoje menyren sesi dote hulumtojne
zgjedhjen e profesionit qe dote mund ta ushtroje ne te ardhmen.





Vendosni se cili hap eshte i rendesishem per ju tani dhe fillo nga atje.

Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri Tabela 8.2

i nxenesit i nxenesit i nxenesit

Klasa VI

Kur te Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron
rr1• tem te btihet te btihet te btihet

une•• Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri

i nxenesit i nxenesit i nxenesit

Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron

te btihet te btihet te btihet

dua te Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri

i nxenesit i nxenesit i nxenesit

behem... Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron

te btihet te btihet te btihet

Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri

i nxenesit i nxenesit i nxenesit i nxenesit i nxenesit

Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron
te btihet te btihet te btihet te btihet te btihet

Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri Emri dhe mbiemri

i nxenesit i nxenesit i nxenesit i nxenesit i nxenesit

Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron Profesioni qe dtishiron
te btihet te btihet te btihet te btihet te btihet

8.3 Roli i prinderve per planifikimin e karrieres bazuar
ne vendimmarrje

Si prind, ju luani nje rol te rendesishem ne ndihmen tuaj per te bere zgjedhje
edukative dhe vendime per karriere. Ky rol fl.Hon kur femija juaj eshte i ri dhe
kur ai ju shikon ju dhe te tjeret rreth tij andaj merr pjese ne jeten e punes.
Ndersa derisa femijet te rriten, prinderit mund te luajne nje rol edhe mete
madh ne udheheqjen e zhvillimit te karrieres se tyre dhe nxitjen e optimizmit,
entuziazmit, energjise dhe kersherise se tyre.
Ka disa gjera qe prinderit mund t'i bejne per t'iu ndihmuar femijeve ne
hulumtimin e karrieres dhe vendimmarrjen, si me poshte:

Te kuptojne:

Bota e sotme e punes po ndryshon me shpejtesi dhe femijet tuaj mund te
kene nevoje te marrin shume vendime karriere ne te ardhmen. Gjithashtu,
te mesuarit gjate tere jetes eshte i domosdoshem gjate tere jetes se tyre te
punes. Profesionet e reja shfaqen dhe profesionet e tanishme ndryshojne ose
vjetersohen.
Vendimmarrja e karrieres nuk eshte magjike, eshte nje proces gjate te cilit
femijet tuaj duhet te eksplorojne shume opsione dhe te vendosin per te marre
vendimin e pare te tyre.
Femijet tuaj duhet te perfshihen ne menyre aktive ne procesin e vendim-
marrjes ne karriere; ju nuk mund ta beni ate per ta.
Roli i keshilltarit te karrieres eshte te punoje me femijet tuaj per t'i ndihmuar
ata te eksplorojne opsionet dhe te marrin vendime. Ai nuk u tregon atyre
se ~fare te bejne. Ne kete menyre ata do te mesojne aftesite e menaxhimit te
karrieres gjate gjithe jetes.

<;ka duhet te bejne prinderit:

Prinderit duhet te diskutojne me femijet e tyre se ~ka ata deshirojne te bejne
kur te perfundojne shkollimin.
Ata duhet te degjojne endrrat e karrieres se femijeve edhe nese mendojne se
nuk jane realiste (eksplorimi i karrieres mund te filloje me nje enderr).
Bisedoni me femijet tuaj per punen tuaj (merrini ata per te punuar me ju) dhe
pervojat tuaja te vendimmarrjes ne karriere.
Ndihmoni femijet tuaj te fitojne ndergjegjesimin per pikat e forta, interesat,
vlerat (~fare mendojne se jane te rendesishme) dhe gjerat qe mund te ndikojne
ne vendimet e tyre te karrieres (p.sh. mendimi juaj, mendimet e dhena nga
miqte e tyre, kohezgjatja e trajnimit per te hyre ne pune, te ardhurat nga
puna, mundesite e punesimit, mediet etj).

Inkurajoni femijet:

Te behen kureshtare per vendet e punes dhe boten e punes derisa jane te rinj;
mos prisni derisa ata te fillojne te marrin vendime per karriere.
Te jene te vetedijshem per punet qe hasin ne jeten e tyre te perditshme.
Te perdorin burimet ne listen e faqeve te dobishme per te lexuar rreth vendeve
te punes.
Te pyesin per punen e tyre te afermit, miqte tuaj, prinderit e shokeve te tyre,
fqinjet, trajnerin e sportit etj.
Te testoni punet qe ata jane te interesuar duke here pyetje, ne kohen e fillimit
te nje pervoje te re jetesore.

Nxenesit punojne detyra praktike ne fletore pune:
Detyra praktike 8.4, 8.5, 8.6 dhe 8.7 sipas udhezimeve.

9. Krijimi i vlerave
9.1 Krijimi i vlerave te ndryshme me mbetje te materialeve te
ricikluara

Krijimi i njeriut me mbetjet e shisheve
te plastikes dhe kapakeve te tyre.
Per pune ju nevojiten shishe te plastikes
si dhe kapake plastike me ngjyra te
ndryshme, si dhe ngjites.
Krijimi i roboteve me shishe te plastikes
----==---....., dhe me kapake te shisheve.

Krijimi i helikopterit dhe
automobilit me shishe te
plastikes dhe me kapake.
Per keto modele nevojiten
edhe ngjitesi, shkopinj per pije,
topthi, kapake metali, shkopinj
metali, gershere.

Fig.9.1. Fazat e krijimit te produkteve.

Krijimi i gjesendeve te ndryshme me shishe te plastikes dhe kapake te
shisheve te plastikes me ngjyra te ndryshme.
Per krijimin e ketyre gjesendeve nevojiten shishe plastike, ngjyra, kapake te
plastikes me ngjyra te ndryshme dhe ngjites.

Fig.9.2. Krijimi i gjesendeve
prej kapakeve dhe shisheve
te plastikes.

Krijimi i gjesendeve te ndryshme me kartu~e qe mbesin nga letra e kuzhines,
etj.
Per krijimin e mbajtesve te lapsave dhe te gjesendeve te ndryshme ju nevojiten
kartonet si tubat e kartu~it, gersheret, ngjites letre.

Fig.9.2. Krijimi i mbajteseve per lapsa nga kartU<;:i.

Per ndertimin e ures ju nevojiten 8 tuba te kartu~it te letres se tualetit dhe
2 tuba kartuc;i te letres se kuzhines, fije apo spango dhe gershere.

Per krijimin e ~ikrikut ju nevojiten tub ate kartonit, shkopinj te plastikes ose
laps, spango, rrote, shirit dhe objekti qe duhet ngritur (tub i kartu~it).

Fig.9.4.
Ndertimi i
9ikrikut.

Nxenesit punojne detyra praktike ne fletore pune:
Detyra praktike 9.1 dhe 9.2 sipas udhezimeve.

9.2 Ekspozimi i punimeve - vlerat e krijuara

Ne vijim do te jepen disa ide per te realizuar nje ekspozite ne shkolle me
punimet e krijuara nga nxenesit e klases suaj.

Fig.9.4. Ekspozimi i punimeve.

Nxenesit punojne detyra praktike ne fletore pune:
Detyra praktike 9.3 sipas udhezimeve.

9.3 Aktivitet brenda shkolle duke shitur prodhime qe jane
krijuar nga nxenesi

Aktiviteti ne shkolle duke shitur embelsirat dhe prodhimet e tjera te
pergatitura nga femijet.

Fig.9.6. Aktivitetet ne shkolle.
Nxenesit punojne detyra praktike ne fletore pune:

Detyra praktike 9.4 sipas udhezimeve.

FJALORI TERMINOLOGJIK

TEMA1
1. Porozitet- Poroz - Qe eshte me pore, qe ka pore. Lende (tulla, pllaka,
tape) poroze, i pershkueshem nga uji;
2. Dru masiv- i permasave te medha, p.sh., Lisi;
3. Strukture homogjene - Qe ka veti e tipare te njejta; qe perbehet prej
njesish a prej pjesesh te se njejtes fare ose te njejta nga natyra a nga
prejardhja e tyre;
4. Pake - Pjesa e bute qe gjendet brenda trungut a brenda degeve te disa
drunjve ose brenda kercejve;

TEMA4

1. Uzine - ndermarrje e madhe industriale e mekanizuar, ku prodhohen
mjete prodhimi a makineri ose ku perpunohet lende e pare;
2. Ashkla - copa te vogla drunjsh, pjese copa-copa;
3. Tallash - ashklat e vogla dhe pluhuri qe dalin nga druri a nga nje lende
tjeter kur e sharrojme;

TEMAs

1. Hulli -vija qe behet ne are nga plori, vija qe hap plori ne toke, brazde;
2. Draper - vegel bujqesore e dares, qe perbehet nga nje prese si hark, e
dhembezuar lehte, e nga nje doreze prej druri dhe qe perdoret per te korrur
te lashtat, barin etj.
3. Gumezhin - nxjerr nje zhurme te vazhdueshme gjate punes.

TEMA6

1. Thjerre - Trup i tejdukshem, me dy faqe te perkulura (nga jashte ose nga
brenda), qe ka vetine te perthyeje ne menyre te rregullt rrezet e drites; xham
i trashe, qe zmadhon objektet qe veshtrojme.