SOC136-Chapter02-DigitalGovernmetEBook_221013_070816

Digital Government

รัฐบาลดจิ ทิ ัล

อาจารย์ผสู้ อน อ.ปณั ฑช์ ณิช เพง่ ผล
1

วัตถปุ ระสงค์ เพ่อื ไดร้ ับความรู้เกย่ี วกับ

1. ผเู้ รยี นสามารถบอกความหมายของรฐั บาลดิจทิ ลั ได้
2. ผเู้ รยี นอธิบายการเปลี่ยนแปลงสู่ Global Digital ได้
3. ผเู้ รยี นอธิบายอุปสรรคข์ องรฐั บาลดิจทิ ลั (Digital Government)

แหลง่ ทมี่ า : เอกสารวิชาการ Academic Focus ภาครฐั ไทยกบั การกา้ ว
เขา้ ส่รู ัฐบาลดจิ ทิ ัล สานกั วิชาการ สานกั งานเลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร ISBN
2287-0520

2

หัวขอ้ รฐั บาลดิจทิ ัล(Digital Government)

1. ความหมาย Digital Government (รฐั บาลดิจทิ ลั )
2. การเปลี่ยนแปลงสู่ Global Digital
3. อุปสรรคของรฐั บาลดิจทิ ลั

3

Digital Government

ความหมายและลักษณะของรฐั บาลดิจทิ ัล

อาจารย์ผู้สอน อ.ปณั ฑ์ชณิช เพง่ ผล
4

ความหมายของรฐั บาลดจิ ิทลั (Digital Government)

ขอบคุณภาพจาก GOOGLE 5

ความหมายของรัฐบาลดจิ ทิ ัล(Digital Government)

6

ความหมายของรัฐบาลดิจทิ ลั (Digital Government)

รฐั บาลดจิ ิทลั (Digital Governmentหมายถึง การออกแบบและ
ปรับเปลี่ยนรูปแบบบริการของรัฐ โดยอาศยั ข้อมลู ดิจิทลั เพอ่ื สรา้ งบริการของ
รัฐในรปู แบบใหม่ ผ่านเทคโนโลยี Mobile Social Cloud Technology
ในยคุ อินเทอรเ์ น็ต

โดยมีลกั ษณะ 3 ประการ คอื

7

ลักษณะของรฐั บาลดจิ ิทัล (Digital Government)

1. Reintegration เป็นการบูรณาการการท างานของหน่วยงานภาครัฐตา่ ง ๆ
เข้าด้วยกัน เพ่อื ให้เกดิ การก ากบั ควบคมุ การบริหารภาครัฐทมี่ ีประสิทธภิ าพ

2. Needs-based holism เปน็ การปรับปรุงองค์กรภาครัฐเพอ่ื ให้เกดิ การ
ใหบ้ รกิ ารสาธารณะท่ีให้ ความส าคัญต่อการน าความต้องการของพลเมอื งมาเป็น
ศนู ยก์ ลาง

3. Digitalization เป็นการใชศ้ ักยภาพอยา่ งเต็มทใ่ี นการน าระบบบริหาร
สารสนเทศมาใช้ รวมถึงการ ให้ความส าคัญต่อการสอ่ื สารผ่านทางอนิ เทอรเ์ น็ตซงึ่ จะ
เขา้ มาแทนทีว่ ธิ ีการท างานแบบเดมิ (Digital Economy Thailand, ม.ป.ป.)

8

ลกั ษณะของรัฐบาลดิจทิ ลั (Digital Government)

สรุป
รฐั บาลดิจิทัล คือ เป็นการนาดจิ ทิ ลั เทคโนโลยมี าใชเ้ ป็นกลยุทธ์สาคัญในการ

ยกระดบั การ ทางานภาครัฐให้มคี วามทนั สมยั เพือ่ สรา้ งบรกิ ารทมี่ คี ุณค่าสปู่ ระชาชน ดว้ ย
การทางานอยา่ งเป็นระบบและ พ่ึงพาทุกภาคส่วน ท้ังหน่วยงานภาครฐั หน่วยงานอสิ ระ ภาค
ธรุ กิจ ภาคประชาชน และปัจเจกบคุ คลทมี่ ี บทบาทในฐานะผู้ให้และผใู้ ชข้ ้อมลู รวมถงึ ร่วม
สรรคส์ รา้ งสาระท่จี าเป็นและสาคัญตอ่ การให้บริการของภาครัฐ (Recommendation of
the Council on Digital Government Strategies, OECD, 2557, อ้างถึง ใน สานักงาน
รฐั บาลอเิ ลก็ ทรอนิกส์, 2558)

9

Digital Government

แนวโนม้ ทศิ ทางการพฒั นารัฐบาลดิจิทลั โลก

อาจารย์ผสู้ อน อ.ปณั ฑช์ ณิช เพง่ ผล
10

แนวโนม้ ทศิ ทางการพฒั นารัฐบาลดิจทิ ัลโลก

เทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามามีบทบาทสาคญั ในชีวิตของมนษุ ยแ์ ทบทกุ ดา้ น
การติดตอ่ ส่ือสารและ ปฏสิ ัมพนั ธ์ของผูค้ นในสงั คมด าเนนิ บนฐานของข้อมูล
ในอินเทอรเ์ น็ต หลายประเทศในโลกจงึ จาเปน็ ตอ้ ง ปรบั ตวั ไปสู่ความเปน็
ดจิ ิทลั โดยภาครัฐในหลายประเทศเปล่ียนแปลงจากระบบรฐั บาล
อิเล็กทรอนิกสไ์ ปสู่ ระบบรฐั บาลดจิ ิทัล สิง่ เหลา่ นสี้ ่งผลใหเ้ กดิ แนวโน้มทิศ
ทางการพฒั นารฐั บาลดจิ ทิ ลั โลกขน้ึ ดังน้ี

11

แนวโนม้ ทิศทางการพัฒนารฐั บาลดจิ ทิ ลั โลก

1. การบรู ณาการข้อมูลประชาชนให้เป็นภาพเดียว (Single View
of Citizen) เป็นการบูรณาการ ข้อมูลบุคคลและนิติบุคคลที่กระจัด
กระจายอยู่ในหลายหน่วยงานให้เป็นภาพเดียว เพื่อต่อยอดให้เกิด
ประโยชน์ ในการยกระดับคุณภาพงานบริการและการบริหารจัดการ
ภาครัฐ เช่น ระบบอัลทินน์ (Altinn) จากประเทศ นอร์เวย์ ซึ่งมีการบูร
ณาการข้อมูลภาครัฐ ท าให้มีข้อมูลเพียงพอในการค านวณและยื่นภาษี
โดยอัตโนมัติ พลเมืองนอร์เวย์จึงไม่จ าเป็นต้องกรอกแบบฟอร์มเพ่ือย่ืน
ภาษี

12

แนวโน้มทิศทางการพฒั นารัฐบาลดิจิทลั โลก

2. การให้บริการภาครัฐแบบเฉพาะเจาะจงรายบุคคล
(Personalized Customer Experience) เป็น การมุ่งเน้นการ
ให้บริการภาครัฐโดยค านึงถึงความต้องการของประชาชน มีระบบ
วิเคราะห์เชิงลึกเพื่อให้บริการ แบบเฉพาะเจาะจงรายบุคคลได้อย่าง
ถูกต้องเหมาะสม เช่น พอร์ทัลการท่องเที่ยว (Incredible India) ของ
ประเทศอินเดยี ซ่ึงน าเสนอแผนการท่องเทย่ี วท่เี ฉพาะเจาะจงรายบคุ คล
ให้แก่นักท่องเท่ียว และได้รับรางวัล World Travel Award ใน พ.ศ.
2552

13

แแนนวโวนโม้นท้มศิ ททศิางทการงพกฒัารนพารัฒฐั บนาาลรดัฐิจิทบลัาโลลดกิจทิ ัลโลก

3. การใหบ้ รกิ ารภาครฐั แบบครบวงจร ณ จุดเดยี ว (One Stop
Service Management) เปน็ การ บรกิ ารทร่ี วบรวมขอ้ มูลและบริการ
ของหลายหนว่ ยงานมาไว้ ณ จุดเดยี วแบบครบวงจร เช่น ระบบจด
ทะเบยี น ธรุ กิจออนไลน์ (Online Business Licensing Service:
OBLS) ของประเทศสิงคโปร์ ซง่ึ เป็นระบบกลาง ท่อี านวยความสะดวก
ให้นกั ธุรกิจสามารถยน่ื ขอใบอนญุ าตเพื่อเริม่ ต้นธุรกจิ ทกุ ประเภทได้ ผ่าน
ระบบเดียว และใชเ้ อกสารชดุ เดียว

14

แแนนวโวนโม้นท้มศิ ททศิางทการงพกฒัารนพารฒั ฐั บนาาลรดัฐจิ ิทบัลาโลลดกิจิทัลโลก

4. การเช่อื มตอ่ อุปกรณ์เคลื่อนท่ี (Internet of Things & Mobility)
เป็นการเชื่อมต่อข้อมูลจาก อุปกรณ์ดิจิทัลต่าง ๆ เพื่อสนับสนุนการ
ปฏิบัติงานของเจ้าหน้าท่ีภาครัฐ และอ านวยความสะดวกต่อประชาชน
เช่น โครงการ Safe City ของประเทศสิงคโปร์ ซ่ึงเป็นระบบรักษาความ
ปลอดภัยสาธารณะที่บูรณาการข้อมูล จากกล้องวงจรปิดไปยังศูนย์
บัญชาการ และน าเครื่องมือวิเคราะห์ภาพเคลื่อนไหวเชิงลึกมาประเมิน
สถานการณ์ เสยี่ งเพื่อแจง้ เตือนเจา้ หนา้ ทกี่ ่อนเกดิ เหตุ

15

แแนนวโวนโ้มนท้มศิ ททิศางทการงพกฒัารนพารัฒฐั บนาาลรดัฐจิ ทิบัลาโลลดกิจิทัลโลก

5. การจัดการขอ้ มูลขนาดใหญแ่ ละการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก (Big
Data & Analytics) เปน็ การ บรหิ ารและจัดการข้อมูลจ านวนมากท้ัง
ข้อมูลท่ีถูกจัดเก็บในฐานข้อมูล และข้อมูลท่ียังไม่มีระบบจัดการ
(Unstructured Data) โดยมีการวิเคราะห์ข้อมูลเชงิ ลึกเพ่อื น าไปใช้ตอ่
ยอดให้เกิดผล เช่น ระบบบูรณาการ ตลาดแรงงานแบบครบวงจร
(Integrated Virtual Labor Market: IVLM) ของประเทศเยอรมัน ซึง่
วิเคราะห์ ข้อมูลเพ่ือคาดการณ์และวางแผนการผลิตบุคลากรให้ตรง
ความตอ้ งการของตลาดแรงงาน

16

แแนนวโวนโ้มนท้มศิ ททิศางทการงพกฒัารนพารัฒฐั บนาาลรดฐัิจทิบลัาโลลดกจิ ิทัลโลก

6. การใช้บริการทางเทคโนโลยรี ่วมกัน (Shared Services) เปน็ การใช้เครือขา่ ย
ข้อมูลและโครงสรา้ ง พ้นื ฐานเทคโนโลยี เช่น บริการดา้ นซอฟตแ์ วรร์ ว่ มกนั เพื่อเพิม่
ประสทิ ธภิ าพจากการเพม่ิ ขนาด (Economies of Scale) ตวั อยา่ งเช่น ระบบ SingPass
และ CorpPass ของประเทศสิงคโปร์ ซ่งึ เปน็ ระบบกลางส าหรบั ยืนยนั ตวั ตนและ
บรหิ ารจดั การสิทธใิ นการเข้ารบั บริการทางอเิ ล็กทรอนกิ สท์ กุ ประเภทของทกุ หนว่ ยงาน
ภาครฐั

17

แแนนวโวนโ้มนท้มิศททศิางทการงพกัฒารนพารฒั ฐั บนาาลรดฐัจิ ทิบัลาโลลดกจิ ิทัลโลก

7. การสรา้ งสมดลุ ระหว่างความปลอดภัยและการอ านวยความ
สะดวก (Rebalancing between Security & Facilitation) การยืนยนั
ตวั ตนและการบริหารจดั การสทิ ธนิ ้ันอาจมีขน้ั ตอนมาก จงึ จ าเป็นตอ้ ง ค
านงึ ถงึ ความสมดุลระหวา่ งการรักษาความปลอดภัยของขอ้ มูลและการอ
านวยความสะดวกให้เหมาะสม เช่น โปรแกรม Automated Passport
Control ของประเทศสหรฐั อเมริกา ซงึ่ ใหผ้ โู้ ดยสารทีไ่ ดร้ ับการยกเวน้ วี
ซ่า สามารถลงทะเบยี นล่วงหนา้ เพอื่ ลดข้ันตอนการพิสจู นต์ วั ตน ในขณะ
ที่สามารถรักษามาตรฐานความปลอดภัย ไวไ้ ด้

18

แแนนวโวนโม้นทม้ ศิ ททิศางทการงพกฒัารนพารฒั ฐั บนาาลรดัฐิจทิบลัาโลลดกิจิทลั โลก

8. การเปล่ียนแปลงโดยมุ่งเน้นผลสัมฤทธิ์ (Outcome-driven
Transformation) เป็นการปรับเปล่ียน กระบวนการท างานแบบครบ
วงจรทั้งในด้านทรัพยากรมนุษย์ ข้ันตอนการท างาน เทคโนโลยี และ
กฎระเบียบ เพ่ือให้สามารถขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงให้เกิดตาม
เป้าหมายอย่างเป็นรูปธรรม เช่น การพัฒนาระบบยืนยัน ตัวตน
(Aadhar) ของประเทศอนิ เดยี ที่ได้ศึกษาบทเรยี นจากตา่ งประเทศและน
ามาประยกุ ตใ์ ช้เพอ่ื ขับเคล่ือน การจดั เก็บข้อมูลลายน้ิวมืออิเล็กทรอนกิ ส์
ให้เกดิ ผลส าเร็จเปน็ รปู ธรรม

19

แแนนวโวนโม้นทม้ ิศททิศางทการงพกัฒารนพารฒั ฐั บนาาลรดฐัิจิทบลัาโลลดกิจทิ ัลโลก

9. ภาวะผูน้ าการเปล่ยี นแปลง (Change Leadership) เปน็ การ
ขบั เคลอ่ื นการเปลี่ยนแปลงโดยผูน้ า ระดับประเทศ มคี วามมงุ่ มนั่ มี
วิสัยทัศน์ และเล็งเห็นความส าคญั ของการน าเทคโนโลยมี าใช้ในการ
พฒั นา ประเทศ เชน่ การพัฒนารฐั บาลดจิ ิทลั ในประเทศสาธารณรัฐ
เกาหลที ่ีภาครฐั สามารถด าเนนิ งานได้ตามนโยบาย 4 และแผนปฏิบัติ
การท่ีวางไว้ เนือ่ งจากไดร้ ับการสนับสนนุ เชงิ นโยบายจากผนู้ าประเทศ
อยา่ งต่อเนื่อง (Digital Government of Thailand, 2559)

20

Digital Government

ความเปน็ มาของรฐั บาลดจิ ิทัลในประเทศไทย

อาจารย์ผู้สอน อ.ปณั ฑช์ ณิช เพ่งผล
21

ความเป็นมาของรัฐบาลดิจทิ ลั ในประเทศไทย

แนวคิดการปรับเปลยี่ นภาครฐั สู่การเปน็ รัฐบาลดจิ ิทัลเปน็ แนวคดิ
ทีม่ าจากในคราวการประชุม คณะกรรมการเตรียมการดา้ นดิจิทัลเพอ่ื
เศรษฐกจิ ดิจทิ ลั และสังคม ครงั้ ที่ 1/2559 เม่อื วันท่ี 8 กมุ ภาพนั ธ์ 2559
ท่พี ลเอก ประยุทธ์ จนั ทร์โอชา นายกรัฐมนตรีเป็นประธานการประชุม
โดยทปี่ ระชมุ มีมติเหน็ ชอบ ร่างแผนพฒั นาดจิ ิทลั เพ่อื เศรษฐกจิ และสังคม
เพอ่ื ปฏิรปู ประเทศไทยสู่ DIGITAL THAILAND

22

คคววามาเมปเน็ ปมน็ าขมอางขรอัฐบงารลัฐดบิจาิทลั ดในจิ ปทิ ระัลเใทนศปไทรยะเทศไทย

คือการท่ีประเทศ ไทยสามารถสร้างสรรค์ และใช้ประโยชน์
จากเทคโนโลยีดิจิทัลอย่างเต็มศักยภาพในการพัฒนาโครงสร้าง
พื้นฐาน นวัตกรรม ข้อมูล ทุนมนุษย์ และทรัพยากรอ่ืนใด เพ่ือ
ขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของ ประเทศไปสู่ความ
มน่ั คง มั่งค่ัง และยง่ั ยนื ตามนโยบายของรัฐบาล

23

เปา้ หมายของแผนพฒั นาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสงั คม

โดยร่างแผนพัฒนาดิจิทัลเพ่ือเศรษฐกิจและ สังคม มีเป้าหมายใน
ภาพรวม 4 ประการดงั ตอ่ ไปนี้

1. เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันทางเศรษฐกิจของประเทศ
ด้วยการใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยี ดิจิทัล เป็นเคร่ืองมือหลักในการ
สรา้ งสรรคน์ วตั กรรมการผลิตและการบริการ

2. สร้างโอกาสทางสังคมอย่างเท่าเทียมด้วยข้อมูลข่าวสารและ
บริการต่าง ๆ ผ่านส่อื ดจิ ิทัลเพ่ือ ยกระดบั คณุ ภาพชีวิตของประชาชน

24

เปป้า้าหหมมายาขยอขงอแผงนแพผฒันนพาฒั ดิจนทิ าลั ดเพิจอ่ื ิทเศัลรเษพฐอ่ื กเจิ ศแรลษะสฐงั กคิจมและสังคม

3. เตรียมความพร้อมให้บุคลากรทุกกลุ่มมีความรู้และทักษะที่
เหมาะสมต่อการดาเนินชวี ติ และ การประกอบอาชีพในยุคดิจิทลั

4. ปฏิรูปกระบวนทัศน์การท างานและการให้บริการของภาครัฐ
ด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล และการใช้ ประโยชน์จากข้อมูลเพื่อให้เป็นการ
ปฏิบัติงานที่โปร่งใส มีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล (กลุ่มยุทธศาสตร์
และ แผนการประชาสัมพันธ์ ส านักโฆษก, 2559 และกระทรวง
เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสาร, 2559)

25

เปปา้ า้ หหมมายาขยอขงอแผงนแพผฒันนพาัฒดิจนทิ าลั ดเพจิ อื่ ทิ เศัลรเษพฐอ่ื กเิจศแรลษะสฐังกคิจมและสงั คม

ท้ังนี้ เห็นได้ว่าเป้าหมายท่ีเก่ียวข้องกับรัฐบาลดิจิทัล คือ เป้าหมายการปฏิรูปกระบวน
ทัศน์การทางาน และการให้บริการของภาครัฐด้วยเทคโนโลยีดิจิทัลและการใช้ประโยชน์จาก
ข้อมลู เพอ่ื ให้เปน็ การปฏิบัติงานที่ โปร่งใส มปี ระสทิ ธภิ าพ และประสทิ ธผิ ล

ซึ่งเป็นกระบวนทัศน์ของการปฏิบัติงาน การบริหารจัดการ และการ ให้บริการของ
ภาครัฐท่ีถูกเปลี่ยนแปลงด้วยเทคโนโลยีดิจิทลั เพื่อใหบ้ ริการประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ มี
ความมั่นคงปลอดภัย มีธรรมาภิบาล และมีเป้าหมายการสร้างโอกาสทางสังคมอย่างเท่าเทียม
ด้วยข้อมูล ข่าวสารและบริการต่างๆ ผ่านส่ือดิจิทัลเพ่ือยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน
เพราะจะทาให้ประชาชน ทุกกลุ่ม โดยเฉพาะกลุ่มผู้ด้อยโอกาสทางสังคม สามารถเข้าถึง
เทคโนโลยีดิจิทัลและสื่อดิจิทัลอย่างเท่าเทียม คุณภาพชีวิตของประชาชนจะดีขึ้นจากการเข้าถึง
ทรัพยากรสารสนเทศและบริการสาธารณะ โดยเฉพาะบริการ สาธารณะพ้ืนฐานท่ีจาเป็นต่อการ
ดารงชีวติ โดยผ่านทางเทคโนโลยีดิจิทัล

26

Digital Government

รฐั บาลดิจทิ ลั ก่อให้เกิด 10 แนวโน้มทส่ี าคญั ในประเทศไทย

อาจารย์ผสู้ อน อ.ปัณฑ์ชณชิ เพง่ ผล
27

รัฐบาลดจิ ทิ ลั ก่อให้เกดิ 10 แนวโน้มที่สาคญั ในประเทศไทย

การที่ภาครัฐผลักดันให้เกิดรัฐบาลดิจิทัลอย่างเป็นระบบ จะ
ก่อให้เกิดแนวโน้มท่ีสาคัญในประเทศไทย 10 ด้าน ซึ่งหากเกิดแนวโน้ม
ดังกล่าวขึ้น จะกระทบต่อประชาชนและหน่วยงานภาครัฐเป็นวงกว้าง
ดังน้ัน ภาครัฐจึงจ าเป็นต้องมีการเตรียมตัวอย่างเป็นระบบเพื่อรองรับ
ผลกระทบที่จะเกิดขนึ้ ซึง่ แนวโน้มท่ีสาคญั 10 ด้าน คอื

28

รฐั บบาาลลดดจิ จิทิทลั กัล่อกใ่อหใเ้ หกดิเ้ ก1ดิ 01แ0นวแโน้มวทโนีส่ ม้าคทญั สี่ ใานคปัญระใเนทปศรไทะยเทศไทย

1. เครือข่ายอินเทอร์เน็ตของประเทศไทยจะถูกจัดสรรใหม่เช่นเดียวกับการ
จัดสรรคล่ืนความถ่ีในธุรกิจ โทรคมนาคม ภาครัฐจะสามารถเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตได้
ทุกแห่ง และจะมีการเชื่อมต่อข้อมูลปลายทางจาก หน่วยงานภาครัฐ เช่น ข้อมูล
พื้นฐานจากบัตรประชาชน ทะเบียนบ้าน และอ่ืน ๆ จะเป็นข้อมูลพ้ืนฐานที่ สามารถ
ดึงไปใช้ได้ในทันที

2. ภาครฐั จะใช้ Cloud Computing เป็นพื้นฐานกว่าร้อยละ 50 เนอื่ งจากการ
ผลักดันของ กฎระเบียบตา่ ง ๆ รวมถึงการใช้งานจากภาครัฐและภาคเอกชนที่แสดงให้
เห็นแล้วว่ามีประสิทธิภาพและ ประหยัดกว่า ซึ่งระบบใหญ่ ๆ ของภาครัฐจะมีการใช้
งานผา่ น Cloud Computing โดยภาครัฐจะมีระบบ G-Cloud เข้ามารองรบั อยา่ ง
สมบูรณ์

29

รัฐบบาาลลดดิจจิททิลั กลั ่อกใอ่ หใเ้ หกิดเ้ ก1ิด01แ0นวแโนม้วทโน่ีสม้าคทัญส่ี ใานคปัญระใเนทปศรไทะยเทศไทย

3. การใช้จ่ายภาครัฐหรืองบประมาณภาครัฐทางด้านเทคโนโลยี
สารสนเทศจะเปลี่ยนเป็นการพัฒนา เฉพาะแอปพลิเคชันถึงร้อยละ 50 การ
จัดซ้ือฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ และอุปกรณ์เครือข่ายจะลดลง เพราะ นโยบาย
การสรา้ ง Data center แห่งชาติ และระบบ G-Cloud จะทาใหร้ ะบบการ
จัดซ้ือระบบเทคโนโลยี สารสนเทศของภาครัฐเปลี่ยนไป

4. ภาครัฐจะแบ่งปันข้อมูลแบบมาตรฐานเข้าสู่โครงการ Open Data
ประมาณ 200 ชุดข้อมูล ซ่ึงถือว่าจะยังไม่มากนัก แต่หลังจากน้ันจะเกิดชุด
ขอ้ มูลแบบก้าวกระโดด

30

รฐั บบาาลลดดิจจิทิทลั กัล่อกใ่อหใเ้ หกดิเ้ ก1ิด01แ0นวแโนม้วทโน่สี ้มาคทัญ่สี ใานคปัญระใเนทปศรไทะยเทศไทย

5. แอปพลเิ คชนั บนโทรศัพท์มอื ถอื ของภาครัฐจะมใี หบ้ ริการประชาชน
มากกว่า 500 โปรแกรม และจะกลายเป็นแอปพลิเคชันหลักในตลาด โดย
แอปพลิเคชนั เหล่าน้ีจะมาจากภาครัฐโดยตรงและจากการ พัฒนาเชิงพาณิชย์
ของนกั พฒั นาซอฟตแ์ วรภ์ าคเอกชน

6. การจัดการข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) จะเร่ิมดาเนินการ โดย
อาจจะมีองค์กรใหม่ของภาครฐั เข้า มาจัดการ และจะมีนักวิทยาศาสตร์ขอ้ มูล
(Data Scientist) ภาครัฐขึ้น เพ่ือให้ฝ่ายบริหารของรัฐบาลได้ขอ้ มูล ท่สี าคัญ
และน าไปช่วยในการบริหารงานตอ่ ไป

31

รฐั บบาาลลดดจิ จิททิัลกัลอ่กใอ่ หใเ้ หกิด้เก1ดิ 01แ0นวแโน้มวทโนส่ี ม้าคทญั ี่สใานคปัญระใเนทปศรไทะยเทศไทย

7. Internet of Thing (IOT) ในภาครัฐจะเริ่มเกิดขนึ้ การเข้ามาของ
IOT คือการท่ีส่ิงของทุกอย่าง สามารถเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตได้เอง แนวคิดนี้
ถูกนามาสร้างเป็นผลิตภัณฑ์จริงบ้างแล้ว ซ่ึงส่ิงนี้คือแนวโน้มใหญ่ ของโลกที่
แสดงให้เห็นถงึ การพฒั นานวตั กรรมเขา้ มาสูร่ ะบบรฐั บาลดจิ ทิ ลั ในเรว็ ๆ น้ี

8. จุดให้บริการของภาครัฐต่อประชาชนจะเริม่ เปล่ียนจากการใช้คนมา
เป็นใช้เครื่อง ไม่ว่าจะเป็น ตู้คีออส (Kios) ตู้ขายสินค้าอัตโนมัติ (Vending
Machine) หรือเคร่ืองอัตโนมัติต่าง ๆ ประชาชนจะดาเนิน ธุรกรรมต่าง ๆ
ผ่านเคร่ืองด้วยตนเอง ซง่ึ จะลดขั้นตอนและลดปญั หาต่าง ๆ ลงไปได้มาก

32

รัฐบบาาลลดดิจจิททิลั กลั อ่กใอ่ หใเ้ หกดิ้เก1ิด01แ0นวแโนม้วทโน่ีสม้าคทญั ี่สใานคปัญระใเนทปศรไทะยเทศไทย

9. ประชาชนจะเร่ิมเก็บข้อมูลธุรกรรมกับภาครัฐต่าง ๆ ไว้กับตัว
และสามารถบริหารข้อมูลเหล่าน้ันให้ เป็นประโยชน์ได้ โดยการจัดเก็บ
และการบริหารอาจอยู่ในรูปแบบท่ีแตกต่างกัน เช่น เก็บในฮาร์ดดิสก์
ส่วนตัว หรือเก็บไว้บนคลาวด์ แต่ทั้งหมดต้องสามารถดึงมาใช้ได้ทันทีที่
ต้องการ

33

รฐั บบาาลลดดิจิจททิัลกัลอ่กใอ่ หใ้เหกิดเ้ ก1ดิ 01แ0นวแโนม้วทโนี่ส้มาคทญั ีส่ ใานคปญั ระใเนทปศรไทะยเทศไทย

10. ระบบแอปพลิเคชันใหม่ ๆ ของภาครัฐจะเชื่อมโยงกับ
เทคโนโลยีใหม่ ๆ ไม่ว่าจะเป็นระบบ Payment Gateway และ
ระบบอ่ืน ๆ ที่เป็นของภาคเอกชน ดังนั้นแอปพลิเคชันต่าง ๆ ของ
ภาครัฐจะมี การให้บริการในหลากมิติ (ส านักงานรัฐบาล
อิเลก็ ทรอนิกส์ เผย 10 แนวโน้มรฐั บาลดจิ ิทัล, 2559)

34

รฐั บาลดิจิทลั กอ่ ใหเ้ กิด 10 แนวโนม้ ทส่ี าคญั ในประเทศไทย

แนวโน้มทั้งหมดน้ีถือว่าเป็น The New Paradigm of
Government Services ที่จะเข้ามาส่ปู ระเทศ ไทยในไม่ช้า ซึ่งจะเป็น
การยกระดับและทาให้บริการของภาครัฐต่อประชาชนเปล่ียนไปอย่าง
พลิกโฉม เพราะ เป็นการเปล่ียนทั้งระบบ ไม่ใช่การเปลี่ยนเฉพาะ
หน่วยงานภาครัฐที่มีความพร้อมเท่านั้น โดยประชาชนจะได้รับ
ประโยชน์จากรัฐบาลดิจิทัลที่อยู่เคียงข้างและคอยให้บริการ รวมทั้ง
สนับสนุนเศรษฐกจิ ดิจิทลั อย่างเต็มท่ี

35

Digital Government

การปรบั เปลย่ี นภาครฐั ไทยสกู่ ารเปน็ รฐั บาลดจิ ทิ ลั

อาจารย์ผสู้ อน อ.ปณั ฑ์ชณชิ เพง่ ผล
36

การปรับเปล่ยี นภาครัฐไทยสูก่ ารเป็นรัฐบาลดิจทิ ัล

สาหรับแนวคิดการปรับเปลี่ยนภาครัฐไทยสู่การเป็นรัฐบาลดิจิทัล
เป็นแนวคิดท่ีมุ่งใช้เทคโนโลยีดิจิทัล ในการปรับปรุงประสิทธิภาพการ
บริหารจัดการของหนว่ ยงานภาครฐั ทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาคอย่างมี
แบบ แผนและเป็นระบบจนสามารถพัฒนาสู่การเป็นรัฐบาลดิจิทัลโดย
สมบูรณ์โดยลักษณะของบริการภาครัฐหรือ บริการสาธารณะจะอยู่ใน
รูปแบบดิจิทัลท่ีขับเคลื่อนโดยความต้องการของประชาชนหรือ
ผูใ้ ชบ้ ริการ (citizen driven)

37

กาารรปปรรับบัเปเลปี่ยลน่ยี แนลภะยากครระัฐดไับทภยาคสรู่กัฐาไทรยเปสกู่น็ ารฐัเปบ็นารลัฐบดาจิ ลิทดลัิจทิ ลั

ซึ่งหมายถึงการที่ประชาชนสามารถเข้าถึงบริการได้โดยไม่มีข้อจากัดทาง
กายภาพ พ้นื ที่ และภาษา

ซ่ึงความกา้ วหนา้ ของเทคโนโลยีดิจิทลั จะช่วยให้รัฐบาลสามารถหลอมรวม
การทางานของภาครัฐเสมือนเป็น องค์กรเดียว รัฐบาลดิจิทัลในอนาคตจะต้อง
เปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการกาหนดแนวทางการ บริหารบ้านเมือง
และเสนอความคดิ เหน็ ตอ่ การดาเนินงานของภาครัฐไดอ้ ย่างสมบรู ณ์

ท้ังน้ี การปรับเปลี่ยนและยกระดับ ภาครัฐ ไทยสู่การเป็นรัฐบาลดิจิทัล
จาเปน็ ตอ้ งดาเนนิ การในหลายสว่ น ประกอบดว้ ย 4 ดา้ นด้วยกนั

38

Digital Government

สิง่ ทีจ่ าเปน็ ตอ้ งดาเนินการ เพ่อื การปรบั เปลย่ี น
และยกระดับภาครฐั ไทยสู่การเปน็ รัฐบาลดจิ ิทัล

อาจารย์ผ้สู อน อ.ปณั ฑช์ ณิช เพง่ ผล
39

สง่ิ ทจ่ี าเปน็ ต้องดาเนนิ การ เพือ่ การปรบั เปล่ียนและยกระดบั ภาครฐั ไทยสูก่ ารเป็น
รัฐบาลดิจทิ ัล

1. การปรับเปลี่ยนการทางานภาครัฐด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล ให้มี
ประสิทธิภาพ และมีธรรมาภิบาล เน้นการเชื่อมโยงข้อมูล และการ
ทางานของหน่วยงานภาครัฐเข้าด้วยกัน (connected government)
โดยบูรณาการข้อมูลข้ามหน่วยงานจนเสมือนเป็นองค์กรเดียว (one
government) ทาให้เกิดการใช้ทรัพยากร ดิจิทัลร่วมกันอย่างมี
ประสิทธิภาพสูงสุด ซ่ึงจะลดความซา้ ซอ้ นในการลงทนุ ในทรัพยากร

40

ส่ิงทจ่ี าเป็นต้องดาเนนิ การ เพ่ือการปรับเปล่ยี นและยกระดับภาครัฐไทยสกู่ ารเปน็
รัฐบาลดิจิทลั

นอกจากน้ี การพัฒนา back office ร่นุ ใหม่เพ่ือรองรบั การปรับเปลี่ยน
กระบวนการบริหารจัดการทุกอย่าง ของรัฐให้อยู่ในรูปแบบดิจิทัลอย่างเป็น
ระบบ รวมถึงการนาเอกสารอิเล็กทรอนิกส์มาใช้แทนกระดาษ เพ่ือลด
ขน้ั ตอน และเพิม่ ประสิทธิภาพในกระบวนการทางานของหนว่ ยงานภาครัฐทั้ง
ในสว่ นการให้บรกิ ารประชาชน และการบรหิ ารจดั การหนว่ ยงานภาครัฐ

โดยระบบ back office ของสว่ นราชการต้องรองรบั การแลกเปล่ียน
ข้อมลู อเิ ลก็ ทรอนิกสไ์ ด้โดยสมบรู ณร์ วมทง้ั ตอ้ งมีการเตรยี มความพรอ้ มสาหรับ
การเพ่ิมข้ึนของข้อมูลจานวน มหาศาลในระบบ ในด้านการจัดเก็บข้อมูล การ
วิเคราะหข์ อ้ มูล และการจดั การความปลอดภัยไซเบอร์(Cyber Security)

41

สิ่งท่จี าเปน็ ตอ้ งดาเนินการ เพือ่ การปรบั เปลยี่ นและยกระดบั ภาครฐั ไทยส่กู ารเป็น
รัฐบาลดิจิทัล

2. การสนับสนุนใหม้ ีการเปิดเผยข้อมูลท่ีเป็นประโยชน์ (open data) และ
ส่งเสริมให้ประชาชนมี ส่วนร่วมในกระบวนการทางานของรัฐ (open
government) เพื่อนาไปสู่การเป็น Digital Thailand โดยการ ส่งเสริมให้
หน่วยงานภาครฐั และประชาชน เปิดเผย จดั เก็บ แลกเปลี่ยน และบูรณาการข้อมูล
ตามมาตรฐาน open data เพือ่ นามาซึ่งการพัฒนาฐานข้อมูล รวมถึงชุดข้อมลู ดา้ น
ต่าง ๆ โดยเชื่อมโยงข้อมูลจากทุก หน่วยงานภาครัฐโดยไม่ยึดติดความเป็นเจ้าของ
และเปิดเผยตอ่ สาธารณะ เพ่ือให้เกิดการพัฒนานวัตกรรม บริการ และสรา้ งคุณค่า
ทางเศรษฐกิจและสังคม เช่น ทะเบียนข้อมูลประชาชน ท่ีเก็บรวบรวมข้อมูลบุคคล
ต้ังแต่เกิดจนตายสาหรับการวางแผนพัฒนาคนตลอดช่วงชีวิต ข้อมูลสุขภาพท่ีจะ
พฒั นาส่บู ริการสุขภาพดี

42

สิ่งที่จาเป็นต้องดาเนนิ การ เพื่อการปรับเปลี่ยนและยกระดบั ภาครฐั ไทยสูก่ ารเปน็
รฐั บาลดิจิทลั

การเชอ่ื มโยงการบรหิ ารจัดการ การพัฒนา และการให้บริการของ
ภาครัฐ จะทาให้เกิดการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกาหนดนโยบาย
และเปน็ ส่วน หนง่ึ ของกระบวนการตัดสินใจท่ีเกิดจากการหลอมรวมทาง
สังคม รวมทั้งเกิดการตรวจสอบการท างานของ ภาครัฐ นาไปสู่ความ
โปร่งใสและลดปัญหาการทุจริตถ้วนหน้า (universal healthcare)
ทะเบียนข้อมลู เกษตร เปน็ ตน้

43

สงิ่ ท่จี าเป็นตอ้ งดาเนินการ เพอื่ การปรบั เปลย่ี นและยกระดับภาครัฐไทยสกู่ ารเปน็
รัฐบาลดจิ ิทัล

3. การพัฒนาแพลตฟอร์มบรกิ ารพื้นฐานภาครัฐ (government service
platform) เพื่อรองรับ การพัฒนาแอปพลิเคชันหรือบริการรูปแบบใหม่ที่เป็น
บริการพ้ืนฐานของทุกหน่วยงานภาครัฐ โดยส่งเสริม ให้เกิดการพัฒนา
แพลตฟอร์ม 7 บริการพื้นฐาน ซึ่งเป็นการปรับเปล่ียนรูปแบบการทาธุรกรรม
และการให้บริการ ท่ีเป็นบริการพื้นฐานของทุกหน่วยงานภาครัฐ เพื่ออานวย
ความสะดวกสาหรับทุกหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชน เช่น
บริการใบรับรองอิเล็กทรอนิกส์บริการยืนยันตัวตน บริการช าระเงินทาง
อิเล็กทรอนิกส์ บริการโลจิสติกส์ให้สะดวก รวดเร็ว และมีความปลอดภัยในการ
ใชง้ านและให้บริการ

44

ส่ิงที่จาเป็นต้องดาเนินการ เพอื่ การปรบั เปลีย่ นและยกระดบั ภาครฐั ไทยสู่การเปน็
รัฐบาลดิจิทัล

4. การจัดให้มีบริการอัจฉริยะ (smart service) ที่อานวยความสะดวกต่อ
ประชาชนตามความต้องการ ของประชาชนผู้รับบริการ บริการอัจฉริยะเป็นการแปร
สภาพการบริการภาครัฐจากรูปแบบเดิมไปสู่รูปแบบ การบริการท่ีประชาชนผู้รับบริการ
สามารถเลือกใช้บริการสาธารณะผ่านระบบดิจิทัลตามความต้องการของ แต่ละบุคคลได้
ดว้ ยตนเอง รวมท้ังการพัฒนาไปสู่การบริการสาธารณะในลักษณะอัตโนมัติ(automated
public services) ตามหลักการออกแบบที่เป็นสากล และเข้ากับสถานการณ์โดย
ประชาชนผู้รับบริการ ไม่ต้องร้องขอหรือย่ืนเร่ืองต่อรัฐ เช่น เมื่อมีเด็กเกิดใหม่ ประชาชน
ไม่ต้องแจ้งเกิดต่อภาครัฐ แต่ระบบจะเช่ือมโยง กับข้อมูลการแจ้งเกิดโดยโรงพยาบาล
และบันทึกข้อมูลลงฐานข้อมูลทะเบียนราษฎร์รวมท้ังส่งหลักฐานให้ ผู้ปกครองของเด็ก
เกิดใหมเ่ อง เป็นตน้ (กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร, 2559, น.43-46)

45

Digital Government

ระยะการปรบั เปล่ยี นภาครัฐไทยสกู่ ารเปน็ รัฐบาลดิจิทลั

อาจารย์ผสู้ อน อ.ปัณฑ์ชณิช เพ่งผล
46

ระยะการปรบั เปลีย่ นภาครฐั ไทยสกู่ ารเป็นรัฐบาลดจิ ทิ ลั

การปรับเปล่ียนภาครัฐสู่การเป็นรัฐบาลดิจิทัลต้องโปร่งใส
อานวยความสะดวก รวดเร็ว และเช่ือมโยง เป็นหนึ่งเดียว การบริการ
ของภาครัฐต้องตอบสนองต่อความต้องการของประชาชนได้อย่าง
สะดวก รวดเร็ว และแม่นยา และต้องมีโครงสร้างพื้นฐาน การจัดเก็บ
การบริหารข้อมูลที่บูรณาการไม่ซ้ าซ้อน พร้อมรองรับการ เช่ือมโยง
การทางานระหว่างหน่วยงาน การให้บริการประชาชนได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ รวมท้ังให้ประชาชน เข้าถึงข้อมูลภาครัฐได้สะดวก และ
เหมาะสม เพ่ือส่งเสริมความโปร่งใส และการมีส่วนร่วมของประชาชน
อยา่ งไรก็ตาม

47

ระยะการปรับเปลี่ยนภาครฐั ไทยสกู่ ารเป็นรัฐบาลดจิ ิทัล

การปรับเปลี่ยนภาครัฐสู่การเป็นรฐั บาลดจิ ิทัลต้องโปร่งใส อานวย
ความสะดวก รวดเร็ว และเชื่อมโยง เป็นหน่ึงเดียว การบริการของ
ภาครัฐต้องตอบสนองต่อความต้องการของประชาชนได้อย่างสะดวก
รวดเร็ว และแม่นยา และต้องมีโครงสร้างพื้นฐาน การจัดเก็บ การ
บริหารข้อมูลท่ีบูรณาการไม่ซ้าซ้อน พร้อมรองรับการ เชื่อมโยงการ
ทางานระหว่างหน่วยงาน การให้บริการประชาชนได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ รวมท้ังให้ประชาชน เข้าถึงข้อมูลภาครัฐได้สะดวก และ
เหมาะสม เพื่อส่งเสริมความโปร่งใส และการมีส่วนร่วมของประชาชน
อยา่ งไรก็ตาม

48

ระยะการปรับเปลย่ี นภาครัฐไทยสู่การเปน็ รฐั บาลดจิ ิทัล

การปรบั เปล่ียนดังกล่าวต้องมีการดาเนินการตามลาดับอย่างเปน็ ระยะ
โดยแบ่งออกเปน็ 4 ระยะ ดังนี

49

ระยะการปรบั เปลี่ยนภาครัฐไทยสู่การเปน็ รฐั บาลดจิ ทิ ัล

ระยะที่ 1 ภาครฐั ไทยลงทุนและสรา้ งฐานรากในการพัฒนารัฐบาลดิจิทัล
การบรหิ ารจัดการของรัฐ จะถูกปรับเปล่ียนเป็นรฐั บาลดิจิทลั อย่างเป็นระบบ มี
การใชเ้ อกสารอิเล็กทรอนิกส์แทนกระดาษมากขึ้น เกิดการ ใช้ทรพั ยากรดิจิทัล
ร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด เริ่มบูรณาการข้อมูลและทรัพยากรร่วมกัน
นาไปสกู่ าร เช่ือมโยงหน่วยงานภาครัฐ (connected government) และการมี
ชดุ ข้อมูลและระบบบริการพื้นฐานภาครัฐ (government service platform)
ที่มีมาตรฐาน สามารถเข้าถึง แลกเปล่ียน เชื่อมโยง และใช้งานร่วมกันไดะยะ
การปรับเปลี่ยนภาครัฐไทยสู่การเป็นรัฐบาลดิจิทัล ด้ระยะการปรับเปลี่ยน
ภาครฐั ไทยสู่การเปน็ รัฐบาลดจิ ิทัล

50