ท่านเจ้าคุณพระธรรมเจดีย์ (จูม พนฺธุโล)

ศึกษาแผนทกี่ อนเดินทาง ๒๐๐ ๒๐๑ ชี ว ป ร ะ วั ติ

พระปริยัติธรรมท่ีกรุงเทพฯ เธอชวยซอมพระปาฏิโมกข ทานเจา คุณพระอุดมญาณโมลี
ใหคุณจันทรศรีดวยนะ” ซ่ึงพระภิกษุจันทรศรี ไดซอมสวด (จันทรศ รี จนทฺ ทโี ป)
พระปาฏิโมกข กับทานพระมหาปนฯ อยู ๗ วัน ทานพระ
มหาปน ฯ ไดร บั รองผลและใหโ อวาทวา พระอโุ บสถวัดพระยายัง กรงุ เทพฯ

“กยริ า เจ กยริ า เถนํ ถา จะทำการใด ใหทำการนนั้ สิรินฺธโร (ภายหลังไดเปลี่ยนช่ือเปนพระมหาวิเชียร สิรินฺธโร)
จรงิ ๆ ทกุ สงิ่ ทกุ อยา งถา มคี วามขยนั หมน่ั เพยี ร สงิ่ นน้ั ตอ งสำเรจ็ เปรยี ญ ๔ ประโยค (พระภกิ ษุจนั ทรศรี มีความสนิทสนมกบั ทา น
ตามความตงั้ ใจจริง” พระอาจารยลีฯ โดยสมัยท่ีเปนสามเณรนอย ไดเคยจำพรรษา
และออกธุดงคคร้ังแรกกับทานพระอาจารยลีฯ ดวย) พระมหา
๙.๒ เหตุแหง ความเจริญ (พ.ศ. ๒๔๗๔) วิเชียร(ลี) สิรินฺธโร ซึ่งพักอยู ณ วัดพระยายัง ไดพาพระภิกษุ
จันทรศ รี และผตู ดิ ตาม เขา ไปกราบนมสั การ พระมหาสังฆ เจา
“การคบบณั ฑิต แมเ ม่อื เราคบเพียงระยะไมนาน กเ็ ปน อาวาสวดั พระยายงั ทา นอนญุ าตใหพ ระภกิ ษจุ นั ทรศ รพี กั อยทู วี่ ดั
เหตุ ให ผูคน นั้น มี ชีวิต กาว พระยายัง ๑๕ วัน หลังจากนั้นพระมหาวเิ ชียร(ลี) สริ ินธฺ โร ไดพ า
ดำเนนิ ไปอยา งสะดวก ราบรน่ื พระภกิ ษจุ นั ทรศ รไี ปพกั ณ วดั นรนาถสนุ ทรกิ าราม ในขณะนน้ั
ปลอดภัย ปราศจากอุปสรรค พระศรีจันทรคุณ เจาอาวาสไมอยู ไดแตงต้ังพระภิกษุปฏิบัติ
ถาจะมีก็เล็กนอย ฉะน้ันดวย หนาท่ีแทนเจาอาวาสไดแก พระมหาบุญชู, พระมหาสรวง,
เหตุนพ้ี ระผมู พี ระภาคเจา จงึ
ตรสั วา “การคบบณั ฑติ เปน

พระอุโบสถวดั ปา สาลวนั ในอดตี เหตุแหงความเจรญิ ”

พระภิกษุจันทรศรี จนฺททีโป ไดพักอยูที่วัดปาสาลวัน
๑๕ วัน วันที่ ๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๔ จงึ กราบลาทานพระ
อาจารยสิงห ขนฺตยาคโม และพระมหาปน ปฺาพโล ได
ออกเดินทางไปข้ึนรถไฟที่สถานีรถไฟจังหวัดนครราชสีมาเขา
กรุงเทพฯ ถึงสถานีรถไฟหัวลำโพง เวลา ๑๗.๐๐ น. พระภิกษุ
จนั ทรศ รแี ละผตู ดิ ตามไดเ ขา ไปกราบนมสั การทา นพระอาจารยล ี

ศึกษาแผนท่กี อนเดนิ ทาง ๒๐๒

พระมหาฉิม พระมหาวเิ ชยี ร(ลี) สริ ินฺธโร ได ๑๐ เสนทางสู
พาพระภกิ ษจุ นั ทรศ รี และศษิ ยต ดิ ตาม เขา ไป
กราบเรยี นทา นพระมหาบญุ ชู ซง่ึ เปน ประธาน วัดบวรนิเวศวหิ าร

สงฆ วา พ.ศ. ๒๔๗๕ - ๒๔๘๐

“พระภกิ ษจุ นั ทรศ รี จนทฺ ทโี ป สามเณรพร ๑๐.๑ อาคนั ตกุ ะ... วดั นรนาถฯ
และโยมอินทร เดินทางมาจากจังหวัด
ขอนแกน ซึ่งเปนศิษยของกระผมเมื่อคร้ัง “ชีวิต คือการเดินทาง จิตทุกดวงอยูบนเสนทางแหง
พระอโุ บสถวดั นรนาถ ออกธุดงควัตรสายพระอาจารยมน่ั ภูรทิ ตฺโต การแสวงหาสัจธรรมความจริงแหงการหลุดพน เสนทางมีให
สุนทริการาม กรงุ เทพฯ พระอาจารยสิงห ขนฺตยาคโม และพระ เลือกมากมาย อยูท่ีวาผูคนจะเลือกบนเสนทางใด” พระภิกษุ
จันทรศ รี จนฺททีโป เลอื กเดินเสน ทางปญญาธาร เปนเสนทาง
อาจารยมหาปน ปฺาพโล วัด แหงปญญาท่ีไมมีวันแหงเหือด เปรียบเสมือนแสงสวางที่เกิด
บวรนิเวศวิหารฯ มาขออาศัย จากหยาดนำ้ คา ง ทเี่ กาะบนใบไมด อกไม เมอ่ื ไดเ วลากส็ วา งปาน
ช่ัวคราวกอนจนกวาจะหาวัดได” ดวงดาวบนทองฟา
ทานพระมหาบุญชูก็อนุญาตให
พักเปน พระอาคันตกุ ะ ต้ังแตเดอื น
กฏุ ภิ ายในวัดนรนาถสุนทริการาม กรุงเทพฯ พฤษภาคม จนถึงเดือนกรกฎาคม
คร้ันเมือ่ เหลอื อกี ๓ วันจะเขาพรรษา พระอาจารยมหาวเิ ชียร
(ล)ี สิรินธฺ โร ก็ไดน ำพระภิกษจุ ันทรศรี สามเณรพร และโยม
อินทร เดนิ ทางไปวัดบวรมงคล (ลิงขบ) เพอื่ ฝากพำนักที่วดั น้ัน
ซ่ึงพระสมุหบุญมา และพระมหาไข ติสฺโส ป.ธ.๖ น.ธ.เอก
เปนกรรมการรักษาการหนาที่เจาอาวาส ซ่ึงขณะนั้นเจาอาวาส
องคปจจุบันลาสิกขา เจาคณะจังหวัดธนบุรีจึงมีคำสั่งให พระ
สมุหบุญมา และพระมหาไข ตสิ โฺ ส รักษาการหนาท่เี จา อาวาส
วดั บวรมงคล ตั้งแตพ .ศ. ๒๔๗๕-๒๔๗๖

เสน ทางสู ๒๐๔ ๒๐๕ ชี ว ป ร ะ วั ติ
วัดบวรนิเวศวิหาร
ทา นเจาคณุ พระอุดมญาณโมลี
(จันทรศรี จนทฺ ทโี ป)

แลวสอนไวยากรณไปพรอม
สอนอยูเร่ืองเดียว ๑๕ วันจึง
จบ สอนละเอยี ดลออมาก พระ
ภิกษุ จันทร ศรี ทอง สวด มนต
ตามระเบียบของวัดบวรนิเวศ

วหิ าร ๙๕ สูตร จบ

วดั นรนาถสนุ ทริการาม กรุงเทพฯ พระอโุ บสถวัดบวรมงคล (ลิงขบ) ๑๐.๓ อญั มณ.ี .. แหง ชวี ติ ภายถา ยมมุ สงู วดั บวรมงคล (ลงิ ขบ)
อ.บางพลัด ธนบรุ ี ในปจ จุบนั (พ.ศ. ๒๔๗๘) อ.บางพลัด ธนบุรี ในปจจบุ ัน

การท่ีจะเขาอยูในวัดบวรนิเวศวิหารไดน้ัน เปนการ เวลาผานไปวนั แลววันเลา เหมือนสายนำ้ ท่ไี มม ีวนั หวน
ยากลำบากมาก พระภิกษุจันทรศรี จนฺททีโป ไดไปพักเปน กลบั มาและแลว เหตกุ ารณก พ็ ลกิ ผนั กระแสความรกั ความหว งใย
พระอาคันตุกะ อยูวัดนรนาถสุนทริการาม กรุงเทพฯนานถึง ๔ จนสามารถสัมผัสถึงไออุนแหงรักท่ีบริสุทธ์ิ หาส่งิ ใดเปรียบมิได
เดอื น เรียนบาลไี วยากรณ รวมกับสามเณร ๓ รูป เด็กวัด ๕ คน เมื่อวันท่ี ๑ เม.ย. พ.ศ. ๒๔๗๘ พระครูธรรมวินยานุยุต
ครูสอน สามเณรอัมพร สาขาคำ เปรยี ญ ๕ ประโยค พิธสี อนนาม (บุญ ปฺสิริ) หรือนามที่รูจักกันอยางกวางขวางในหมูพุทธ
ตนจบ ตองสอบผาน แลวเรียนนามตอนปลาย สอบผานแลว ศาสนกิ ชนคอื หลวงปดู เี นาะเจา อาวาสวดั มชั ฌมิ าวาส อ.เมอื ง
เรียนอาขยาต สอบผานแลวเรียนนามกิตก สอบผานแลวเรียน จ.อดุ รธานี เจา คณะจงั หวดั อดุ รธานี ไดน ำพระภกิ ษจุ นั ทรศ รเี ขา
กริ ยิ ากติ ก ฯลฯ ระเบยี บการเรยี นของวดั นรนาถฯ ตอ งสอบไดท กุ ๆ ฝากสมเด็จพระสังฆราชเจา กรมหลวงพระวชิรญาณวงศ
(ม.ร.ว.ชื่น นพวงศ) เจา อาวาสวดั บวรนเิ วศวิหาร
ตอน จนถงึ แปลอภุ ยั ภาค ภาคท่ี ๑-๒ จบ จึงใหแปลธรรมบทตอ
เบอ้ื งแรก ทา นพบกันท่ีบันได
๑๐.๒ อาคันตกุ ะ... วัดบวรมงคล (พ.ศ. ๒๔๗๗) สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจาฯทรงทกั ทายวา “มาอหิ ยัง”
หลวงปูพระครูธรรมวินยานุยุต ตอบวา “ดีเนาะหลวง
พ.ศ. ๒๔๗๗ เม่ือพระภิกษุจันทรศรี ยายมาพำนักอยู สำคญั เนาะหลวง” แลวขนึ้ กฏุ นิ ง่ั เรยี บรอย
วดั บวรมงคล เรียนแปลธรรมบทภาค ๕ กอน ทานมหาผวิ ฐิต สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจาฯ ถามวา “บวชเดือนไหน”
เปโม (น.ธ.เอก ป.ธ.๗) เจาอาวาสจึงเริม่ สอนเรื่อง จเู ฬกสาฎก
วันละ ๕ บรรทัด ทานสอนใหนักเรียนเขาใจประโยค ประธาน

เสนทางสู ๒๐๖ ๒๐๗ ชี ว ป ร ะ วั ติ
วดั บวรนิเวศวหิ าร
ทา นเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี
หลวงปูพระครูธรรมวินยานุยุต (จันทรศรี จนฺททีโป)

ตอบวา “บวชขึ้น ๖ คำ่ เดือน ๖” สมเด็จฯ พระครธู รรมวนิ ยานยุ ตุ (บญุ ปฺ สิริ)
หรือ พระเทพวสิ ุทธาจารย
บอกใหกราบพระ แลว สมเด็จฯ ก็กราบ วดั มัชฌิมาวาส จ.อดุ รธานี

หลวงปูพ ระครธู รรมวนิ ยานยุ ุต ผูนำหลวงปไู ปฝาก ณ วดั บวรนเิ วศวหิ าร
สมเดจ็ พระสงั ฆราช องคท่ี ๑๓
สมเดจ็ ฯ ถามวา “มาธุระอะไร” กรมหลวงวชริ ญาณวงศ
(ม.ร.ว.ช่ืน นพวงศ) วดั บวรนิเวศวหิ าร
หลวงปูพระครูธรรมวินยานุยุต กรุงเทพฯ

ตอบวา “ดีเนาะหลวง สำคัญเนาะหลวง พระมหาสอน นำพระภกิ ษจุ นั ทรศ รี ไปพกั อยกู บั พระครวู นิ ยั ธร
(เปลีย่ น) กรรมการสอบสวดมนต ซ่งึ อยูศ าลาขา งพระอโุ บสถ
พระพรหมมนุ ี (ผวิ สวุ โจ ป.ธ. ๖) นำพระจันทรศ รี จนทฺ ทีโป มาฝากให ใหฉ นั อยกู ับทาน ตอนเยน็ วันที่ ๓ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๘ ทาน
เจา อาวาส องคท ี่ ๕ ศึกษาเลา เรยี นภาษาบาลี” เริ่มใหวาต้ังแตทำวัตรเชา – ทำวัตรเย็นเปนตน จนกระทั่งจบ
วัดบวรนเิ วศวิหาร สวดมนตใ นฉบับหลวง ๙๕ สูตร สอบเดีย่ วอยู ๑๕ วัน พรอม
สมเด็จฯ ถามวา “พระอยไู หน” ทัง้ พระปาฏิโมกขไดเ รยี บรอยแลว

หลวงปพู ระครูธรรมวินยานุยุต ตอบวา “ทีน่ ่ังอยนู ี”่ ทานพระครูวินัยธร (เปล่ียน) จึงเขียนรายงานมอบให
พระภิกษุจันทรศรี นำไปถวาย พระสุพจนมุนี (ผิว สุวโจ)
สมเด็จฯ ถามวา “พระองคเ ล็กๆ นีห้ รอื ” ประธานกรรมการวัด นำเขาถวายสมเด็จพระสังฆราชเจาฯ
สมเดจ็ ฯบนั ทกึ วา ใหบ รรจคุ ณุ จนั ทรศ รี จนทฺ ทโี ป เขา บญั ชแี ผนก
หลวงปพู ระครธู รรมวินญานยุ ุต ตอบวา “ดีเนาะหลวง

สำคัญเนาะหลวง”

สมเด็จพระสังฆราชเจาฯถามวา “พระพรรษาเทา ไหร”

หลวงปพู ระครธู รรมวินยานยุ ตุ ตอบวา “พรรษา ๓”

สมเด็จฯ ถามวา “ไดนักธรรมช้ันไหน”

หลวงปพู ระครธู รรมวนิ ยานยุ ตุ ตอบวา “สอบได น.ธ.เอก

ไดพระปาฏโิ มกข ทองสวดมนตไ ดจบตามระเบียบวดั บวรนเิ วศ

วหิ ารเรียบรอยแลว จึงนำมาฝาก”

สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา ฯ บอกวา “เออ! อยา งนน้ั กร็ บั ให

อยูในวัดบวรนเิ วศวหิ ารได”

เมื่อสมเด็จพระสังฆราชเจาฯ ใหพระเวรไปเรียก

เสน ทางสู ๒๐๘ ๒๐๙ ชี ว ป ร ะ วั ติ
วัดบวรนเิ วศวหิ าร พระอุโบสถ
ทา นเจา คณุ พระอุดมญาณโมลี
วัดบวรนิเวศวิหาร (จนั ทรศรี จนทฺ ทโี ป)
กรงุ เทพฯ

นกั เรยี นครู มีกำหนดอยูได ๒ ป ต้งั นติ ยภตั ใหเดอื นละ ๕ บาท พระพุทธชินสหี  พระประธานภายในพระอุโบสถ วัดบวรนิเวศวิหาร กรงุ เทพฯ
ถา สอบซ้ำชั้น ป.ธ. ๓ ตก ๒ ป ใหส งกลับสำนกั เดมิ แตทวา
พระภิกษุจนั ทรศ รี ก็สอบประโยค ๓ ตก ๒ ป พระสุพจนมนุ ี กบั พระมหาจบั อคุ คฺ เสโน (อดตี เจา อาวาสวดั เขมาภริ ตาราม
(ผิน สุวโจ) จึงรายงานเสนอถวายสมเด็จฯ ทานไดบันทึกกลับ เจา คณะจงั หวดั นนทบรุ ี (ธ) มสี มณศกั ดทิ์ พ่ี ระเทพญาณกว)ี สวด
มาวา ยังไมสงกลับสำนักเดิม ใหบรรจุเปนนักเรียนวัดอีกครั้ง จบเวลา ๕๐ นาที ไมไดรางวัล สว นพระภกิ ษจุ นั ทรศรี สวด
ต้ังนิตยภัตใหเดือนละ ๘ บาท เมื่อพระภิกษุจันทรศรีไดกลับ
มาเปน นกั เรียนแลว ในพ.ศ. ๒๔๘๐ จึงสอบ ป.ธ. ๓ ไดสำเร็จ

สมเด็จพระสังฆราชเจาฯมีบัญชาใหพระสุพจนมุนี(ผิน สุวโจ)
โอนเขาเปน นกั เรียนครูอีกครงั้ ตงั้ นิตยภตั ใหเดอื นละ ๒๐ บาท
(ยส่ี บิ บาทถว น) โดยนบั วา สมเดจ็ ฯมเี มตตาแกพ ระภกิ ษจุ นั ทรศ รี
เปน พเิ ศษ เมอื่ ป.ธ.๓ ไดแ ลว ทา นใหส วดพระปาฏโิ มกขแ ขง กนั

เสน ทางสู ๒๑๐ ๒๑๑ ชี ว ป ร ะ วั ติ
วัดบวรนิเวศวิหาร
ทานเจา คุณพระอุดมญาณโมลี
ได ๔๕ นาที ไดรับรางวัลที่ ๒ สมเด็จฯ (จนั ทรศรี จนทฺ ทีโป)
ใหหมาก ๒ คำ ไตรจวี รมิสลินอยา งดี ๑
ไตร เมื่อเจาพระคุณสมเด็จพระวชิรญาณวงศ รับไวแลว
กรรมการวัดจัดใหเ ขาเวร ปฏิบตั เิ จาพระคณุ สมเดจ็ ฯ วาระละ
พอพรรษา ๖ ก็ปลดนิสยั ออกนอก ๗ วัน ทั้งกลางวนั และกลางคนื มพี ระ ๓ รปู สามเณร ๑ รปู เพื่อ
วัดในเวลาวิกาลไมตองลาสมเด็จฯ และ ใหศ ึกษาใหร นู ิสัยของพระองค ฯลฯ
เจาหนาท่ีบัญชีไมตองเรียกช่ือเวลาลง
ทำวัตรสวดมนตประจำวันในพระอุโบสถ พระเถระผูใหญ และพระภิกษุ สามเณร ลงทำวัตร
ตามระเบียบของวัด เพราะคุณจันทรศรี เชา เวลาประมาณ ๐๘.๐๐ น. และลงทำวัตรสวดมนตเย็น
สมเดจ็ พระวชิรญาณวงศ จนฺททโี ป มีพรรษา พน ๕ พรรษาแลว ทงั้ เวลา ๒๐.๐๐น. พรอมกันเปนประจำทุกวัน พระที่ยังถือนิสัย
ผูเ ครงครดั ในพระวนิ ัย เปนผูขยันลงทำวัตรเชา-เย็น ไมขาดตลอด อยู พระเจา หนา ท่ปี ระจำอุโบสถ เรียกชื่อเฉพาะตอนกลางคนื
เดือน ไปโรงเรียนทุกวนั เวนไวแ ตว ันหยดุ เรยี น เชนวนั ๗-๘, เดือนหนึ่งตองลงทำวัตรใหได ๑๕ วัน ถาต่ำปรับใหลงทำวัตร
๑๔-๑๕ ค่ำ ของเดือนขางข้ึนขา งแรม ใหครบหน่งึ เดอื น ถาพระภิกษุ สามเณรรปู ใด ทำตามกำหนดนี้
ไมไ ด กส็ ง กลบั สำนักเดิมทเี่ ปน ตนสังกดั ฝากมา เวนไวแ ตพ ระ
เจา พระคณุ สมเดจ็ พระวชริ ญาณวงศ เปน ผเู ครง ครดั ภกิ ษสุ ามเณรทีบ่ รรพชาอปุ สมบท ในวดั บวรนเิ วศวิหาร ซึง่ เจา
ปฏิบัติตรงตอพระวนิ ยั อปุ นิสัยเปนคนเด็ดขาด พูดจริงทำจริง พระคุณสมเดจ็ พระวชริ ญาณวงศ เปนพระอุปชฌาย

๑๐.๓.๑ ระเบยี บวัดบวรนิเวศวหิ ารในสมยั น้ัน ๑๐.๓.๒ เนนระเบยี บการเรยี นในสำนักเรียน

กอ นอน่ื พระจากตา งจงั หวดั ทจี่ ะเขา มาอยใู นวดั บวรนเิ วศ เวลา ๑๓.๐๐ น. นกั เรยี นทกุ รปู ตง้ั แตช น้ั ไวยากรณ ป.ธ.
วิหาร ๓-๔-๕ ตองเขาหองเรียนตรงตามเวลา เม่ือครูมาถึงนักเรียน
ทุกรูปยืนข้ึนทำความเคารพ ตอจากนั้น ครูเรียกนักเรียนรูปใด
๑. ตอ งทอ งสวดมนตได ๙๕ สูตร และพระปาฏิโมกขไ ด รูปหน่ึงเขาไปนั่งโตะตรงหนาครู แลวก็แปลมคธเปนภาษาไทย
คลองแคลว ตามทคี่ รกู ำหนดไวเ ปน วนั ๆ ไป แปลโดยพยญั ชนะจบแลว ใหร ปู
อน่ื แปลโดยอรรถจบแลว ใหอ กี รปู หนง่ึ สมั พนั ธไ ทย ๕–๘ บรรทดั
๒. ไดน ักธรรมเอก และเรยี นไวยกรณจบ
๓. มีพรรษาต่ำกวา ๕ พรรษา

เสนทางสู ๒๑๒
วดั บวรนเิ วศวิหาร

และทองหลักไวยากรณต ามแตครจู ะใหท องเลมไหน โดยมากก็
เร่ิมแตน ามนาม เปน ตนไป

มีพระเถระชั้นพระราชาคณะ ป.ธ. ๖ – ๗ – ๘ เปนผู
อำนวยการควบคมุ การศกึ ษาภายในวดั ซ่งึ ไดรบั บญั ชาแตง ตั้ง
ไว ๑ รูป กอ นทจ่ี ะสง นกั เรียนเขา สอบในสนามหลวง ตองสอบ
สนามวดั ใหได จึงจะสง เขา สอบสนามหลวง ถา รูปใดสอบตก
สนามวดั ก็ไมสงเขา สอบ

๑๐.๓.๓ ปกครองโดยพระธรรมวินยั

เจาพระคุณสมเด็จพระวชิรญาณวงศ ใชนโยบาย
ปกครองแบบธรรมาธิปไตย คืออาศัยพระธรรมวินัยเปนหลัก
ทรงมีพระบญั ชาแตงตงั้ พระเถระในวัด เปน คณะกรรมการดังนี้

๑. องคก ารปกครอง ๒. องคก ารศกึ ษา
๓. องคก ารเผยแพร ๔. องคก ารสาธารณูปการ
องคการละ ๕ รูป

นอกจากนมี้ บี ญั ชาแตง ตง้ั พระเถระเปน เจา คณะประจำ
คณะน้ันๆ อีก เพื่อดูแลความประพฤติของพระภิกษุ-สามเณร
ศษิ ยว ดั ทีอ่ ยใู นความปกครองในคณะของตน ใหปฏบิ ตั ิตาม
กฎกติกา และระเบียบของวดั ทกุ ประการ

(ภาพถา ยอายคุ รบ ๙๗ ป ๗๗ พรรษา พ.ศ. ๒๕๕๑)

๒๑๕ ชี ว ป ร ะ วั ติ

ทา นเจา คุณพระอดุ มญาณโมลี
(จันทรศรี จนทฺ ทีโป)

๑๑ จากวดั บวรนิเวศวหิ าร โรงเรียนพระปรยิ ัตธิ รรมวดั โพธสิ มภรณ
สู. ..วดั โพธสิ มภรณ
พ.ศ. ๒๔๙๗ คณะสงฆธรรมยุตวิปสสนากัมมัฏฐาน วัดโพธสิ มภรณ
สายพระอาจารยม่ัน ภูริทตฺโต ดาน
ในปพุทธศักราช ๒๔๙๗ สมเด็จพระสังฆราชเจากรม การสังคายนาบาลี พระปริยัติธรรม
หลวงวชริ ญาณวงศ (ม.ร.ว.ชนื่ นพวงศ ป.ธ.๗) ทรงมพี ระบญั ชา และปฏิบัติธรรม นับเปนภาระอันหนัก
ใหพ ระครสู ริ สิ ารสธุ ี(จนั ทรศ รีจนทฺ ทโี ป)เดนิ ทางไปปฏบิ ตั ศิ าสน สำหรับทานเจา คณุ ฯเปน อนั มาก
กจิ ดา นครสู อนบาลี และเผยแผพระศาสนา ณ วัดโพธสิ มภรณ
ต.หมากแขง อ.เมอื ง จ.อดุ รธานี ซง่ึ อยใู นการดูแลปกครองโดย ครั้นเม่ือมีการพิจารณาผูท่ีเหมาะสม มีความรู
ทานเจาคุณพระธรรมเจดีย (จูม พนฺธุโล น.ธ.โท, ป.ธ.๓) ผู ความสามารถดา นกจิ การศาสนา และดา นการศกึ ษาพระปรยิ ตั ิ
ซ่ึงเปนหลักสำคัญของคณะสงฆธรรมยุตอีกทานหน่ึง เนื่อง ธรรม ตลอดจนถึงดา นปฏิบตั ิ เพอื่ จะไดชว ยแบงเบาภาระของ
ดวยสังขารของทานเจาคุณเริ่มเคล่ือนเขาสูวัยชราภาพ มิอาจ ทานเจาคุณฯ และพัฒนาสงเสริมใหวัดโพธิ์สมภรณ เจริญ
ปฏิบัติภาระธุระในอาวาส และกิจของพระศาสนาไดสะดวก กาวหนาย่ิงข้ึนไป พระครูสิริสารสุธี (จันทรศรี จนฺททีโป) จึง
เหมือนแตกอน อีกท้ังวัดโพธิสมภรณน้ี ยังเปนศูนยกลางของ เปน ผทู เ่ี หมาะสม โดยพระครสู ริ สิ ารสธุ ไี ดช ว ยแบง เบาภาระจาก

ทานเจา คณุ ฯเรื่อยมา อยางเต็มกำลังความสามารถ

๒๑๗ ชี ว ป ร ะ วั ติ

ทานเจา คณุ พระอุดมญาณโมลี
(จนั ทรศ รี จนทฺ ทีโป)

เมอ่ื ตอง ยตุ ิ ปริยตั ิ คณะกฏุ วิ ัดบวรนเิ วศวหิ าร
พ.ศ. ๒๕๐๕
เมื่อเดนิ ทางมาถึงกรุงเทพฯ
พระครสู ริ สิ ารสธุ ี (จนั ทรศ รี จนทฺ ทโี ป) ไดเ พยี รพยายาม
ทจ่ี ะปฏบิ ตั หิ นา ทซ่ี ง่ึ ไดร บั มอบหมาย ตามพระบญั ชาแหง สมเดจ็ ไดรีบไปยังวัดบวรนิเวศวิหาร และ
พระสังฆราชเจาฯอยางเต็มกำลัง และเม่ือพนวันปวารณาออก
จากพรรษาแลว ทา นไดเขา กราบขออนุญาตทานเจา คุณพระ เ ข า เ ฝ า ส ม เ ด็ จ พ ร ะ สั ง ฆ ร า ช เจ า กฏุ ิลออ คณะกฏุ ิท่หี ลวงปู
ธรรมเจดีย (จูม พนฺธุโล) เพื่อขอเดินทางเขาเฝาสมเด็จพระ กรมหลวงวชิรญาณวงศ โดยได เคยจำพรรษาอยทู ี่วดั บวรนเิ วศ
สงั ฆราชเจา ฯ ณ วดั บวรนเิ วศวหิ าร กรงุ เทพ เพอื่ กราบทลู ขอกลบั
สำนักเรียนวัดบวรฯ ศึกษาเลาเรียนพระปริยัติธรรมตอ ตาม โอภาปราศัย พอสมควรแกการปฏิสันถารจึงกราบทูลเรื่อง
เจตนาเดมิ ที่เคยตั้งเปา หมายไว
ขอกลับมาศึกษาพระปริยตั ธิ รรมตอ ณ วัดบวรนเิ วศวหิ าร

สมเด็จพระสังฆราชเจาฯ เงียบไปสักครู กอนมี

พระบญั ชาวา “เออ! กำลงั หาตัวแทนอยยู งั ไมเหมาะสม ขอให

เมอื่ ตอง ยตุ ิ ปริยตั ิ ๒๑๘

อยูไปกอน” ซง่ึ ทา นก็รบั ดวยเกลา และกราบทูลลากลับเพ่ือไป ๑๓ ดำรงตำแหนงภาพถา ยหนา ประตพู ระอโุ บสถ
ปฏิบตั ศิ าสนกิจตอ ณ วดั โพธสิ มภรณ อ.เมือง จ.อุดรธานี เจา อาวาสวัดโพธสิ มภรณ

วันเวลาผานไป ปแ ลวปเ ลา ทุกๆ คราท่ีทา นเดนิ ทางไป พ.ศ. ๒๕๐๗
กราบทลู สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา ฯ เพอ่ื ขอกลบั มาศกึ ษาตอ กย็ งั
คงไดร บั คำตอบเชน เดมิ และทอ งจนขนึ้ ใจ“เออ!กำลงั หาตวั แทน ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี (จันทรศรี จนฺททีโป)
อยู ยังไมม ีเหมาะสม ขอใหอยไู ปกอ น” และในป พ.ศ. ๒๕๐๑ ข้ึนปกครองดำรงตำแหนง เจาอาวาสวัดโพธิสมภรณ เปนรูปที่
กเ็ ชน กนั เมอ่ื ปวารณาออกพรรษาแลว ทา นกก็ ราบเรยี นทา นเจา ๓ ตอจากทานเจาคณุ พระธรรมเจดีย (จมู พนฺธโุ ล) ต้ังแตวันที่
คณุ พระธรรมเจดยี เพอ่ื ขออนญุ าตเดนิ ทางเขา กรงุ เทพฯเชน ทกุ ป ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๐๗ จนถงึ ปจ จบุ ัน
ทผี่ า นมา แตป น ตี้ า งจากทกุ ป เพราะปน สี้ มเดจ็ พระสงั ฆราชเจา
กรมหลวงวชริ ญาณวงศทรงอาพาธ เมอ่ื ทรงเห็นหนา และยงั ไม ทานเจาคุณฯ เปน พระเถรานเุ ถระ ที่สมบูรณพ รอ มดวย
ไดพูดอะไร กม็ ีพระบัญชาวา “มาทวงสญั ญารึ !” “เออ ! กำลงั วชิ าและจรณะ จติ ใจเยือกเย็นเปย มดว ยเมตตาธรรม บำเพ็ญ
หาตวั แทนอยู ยงั ไมม เี หมาะสม จำใจอยูต อไปกอ น” ศาสนกิจอันควรแกการดำรงตำแหนงเจาอาวาสดวยดี มาแต
เบอื้ งตน จนปจ จบุ นั
ทานก็รับดวยเกลา ซ่ึงทานเองไมนึกวาปน้ีจะเปนป
สุดทายท่ีไดเดินทางเขาเฝาสมเด็จพระสังฆราชเจา กรมหลวง
วชริ ญาณวงศ เนอื่ งดว ยจากนนั้ ไมก วี่ นั สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา ฯ
ทรงส้ินพระชนมลง แตถึงกระนั้นทานก็ยังพยายามที่จะกลับ
ไปศึกษาตอ ณ วัดบวรนิเวศวหิ ารใหไ ด

จนในทส่ี ุด ความต้งั ใจทจ่ี ะศกึ ษาพระปรยิ ตั ติ อของทา น
จำตองยุติลง ในป พ.ศ.๒๕๐๕ เมื่อทานเจาคุณพระธรรม
เจดีย (จูม พนฺธุโล) ถงึ กาลมรณภาพลงไปอกี

ดำรงตำแหนง ๒๒๐ ๒๒๑ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เจา อาวาสวดั โพธิสมภรณ
ทา นเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี
(จันทรศรี จนทฺ ทีโป)

๑๓.๑ ดา นการปกครอง การ บริหาร ปกครอง บวรนเิ วศวิหาร กรุงเทพฯ ดังเปน ทป่ี รากฏ สำรวจความเปน ไป
ค ณ ะ พ ร ะ ภิ ก ษุ ส ง ฆ พระภิกษุสงฆ-สามเณร สามารถสอบได แหง ธรรมชาติ
ศูนยศ กึ ษาพระพทุ ธศาสนาวันอาทติ ย สามเณร และ อุบาสก จำนวนมาก
อุบาสิกา ภายใน พระ
อาราม ทาน เจา คุณฯ ตลอดระยะเวลา ๔๕ ปที่ผานมา
เพียร พยายาม สง เสริม ทานเจาคุณฯเปนเนติแบบอยางท่ีดี ใหแก
อบรม ให ประพฤติ ดี พระภิกษุสงฆ-สามเณร และศิษยานุศิษย
ปฏิบัติชอบ ดำรงตนอยู ใหกาวตามรอยเทาของทานดวยความ
ใน กรอบ แหง พระ ธรรม มั่นใจในทุกเสนทางท่ีกาวไป ในทุกยาง
วินัย และขอวัตรปฏิบัติ กาวดวยความม่ันคง องอาจ สงางาม
ตางๆ ใหเกิดความเปน สมกับเปนธรรมทายาทโดยแท
ระเบียบเรียบรอยเหมาะ
สมเปน พระอารามหลวง ๑๓.๒.๑ ดา นการศึกษาสงเคราะห

๑๓.๒ ดา นการศกึ ษา ทานเจา คณุ ฯไดอนุเคราะหแ ละจัดสรรทนุ การศึกษาแก
พระภิกษุ-สามเณร และเดก็ นักเรียนท่ยี ากไร เปนประจำทุกป
ทานเจาคุณฯ เปนพระเถรานุเถระที่ใหความสำคัญ
ในดานการศึกษาคอยสงเสริมสนับสนุน ใหกำลังใจพระภิกษุ ๑. มอบทนุ การศึกษาแกพ ระภิกษุสงฆ- สามเณร ท่สี ามารถ
สามเณร ใหตั้งใจสนใน ฝกฝนอบรมศึกษาเลาเรียนสม่ำเสมอ สอบได ป.ธ. ๑-๒ ทุนละ ๒,๐๐๐ บาท
เพ่อื ยกวิทยะฐานะใหส งู ขน้ึ และในการสืบทอดอายพุ ระศาสนา
กต็ องอาศยั การศกึ ษา สมยั ที่ทานเจาคณุ ฯรบั ภาระธรุ ะเปนครูผู ป.ธ. ๓ ทนุ ละ ๓,๐๐๐ บาท
สอน ไดพยายามถายทอดความรู ที่รับมาจากสำนักเรียนวัด ป.ธ. ๔ ทนุ ละ ๔,๐๐๐ บาท
ป.ธ. ๕ ทุนละ ๕,๐๐๐ บาท
๒. มอบทุนการศึกษาเด็กนักเรียนท่ียากไร แตมีความ
ประพฤตดิ ี เรยี นดี ปละ ๔๐ ทนุ ทุนละ ๑,๐๐๐ บาท
๓. มอบเงินใหครูสอนพระปริยัติธรรมทุกเดือน เดือนละ
๓,๐๐๐ บาท

ดำรงตำแหนง ๒๒๒ ๒๒๓ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เจา อาวาสวัดโพธสิ มภรณ
ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี
(จันทรศ รี จนฺททีโป)

พระสงฆ อบุ าสก และอบุ าสิก รว มกันฟง ธรรม และปฏิบตั ิธรรมในพระอโุ บสถวัดโพธิสมภรณ พระครูปลัดสุวฒั นมงคลคุณ (สมภาร ธมมฺ โสภโณ) น.ธ.เอก ป.ธ. ๔

๑๓.๓ ดานการเผยแผ การดำเนนิ งานกจิ กรรมโครงการเผยแผพ ระพทุ ธศาสนา
ที่จะตองดำเนินอยางตอเน่ืองในฐานะเจาอาวาส ทานเจา
การเผยแผพระธรรมคำส่ังสอน เปนกิจเบ้ืองตนใน คณุ ฯ ไดม อบหมายใหพ ระครูปลดั สุวัฒนมงคลคณุ (สมภาร
พระพุทธศาสนานี้ ถือเปนคำส่ังของพระผูมีพระภาคเจา ที่ ธมฺมโสภโณ) ดำรงตำแหนงผูชวยเจาอาวาสวัดโพธิสมภรณ
พระสงฆส าวกตองปฏบิ ตั ิตาม เปนผูรับภาระธรุ ะบำเพญ็ ศาสนกิจแทน ดงั นี้

ทานเจาคุณฯเปนผูหมุนวงลอธรรมจักร ใหขจรขจาย ๑๓.๓.๑. โครงการศูนยพฒั นาคุณธรรมจังหวดั อดุ รธานี
ไปอยางกวางขวาง ดวยการสนทนาธรรม แสดงธรรมเปน
ประจำในวันธรรมสวนะ และวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา กิจกรรม : เพ่ือสนับสนุนนโยบายของรัฐบาลในการ
ณ พระอุโบสถวัดโพธิสมภรณ ดวยพุทธธรรมอันไพเราะ แกไขปญหาการแพรระบาดของยาเสพติด รับนักเรียนระดับ
แจมแจง ชัดเจน พยายามเลือกเฟนขอธรรม เพื่อใหผูฟง มัธยมศึกษาตอนตน และตอนปลาย ประชาชนท่ัวไป หนวย
สำเร็จประโยชน และสามารถนำหลักธรรมเปนเข็มทิศในการ งานตาง ๆ หลกั สูตรบูรณาการศึกษาท้งั ๓ ระบบ
ดำเนนิ ชวี ติ ทา นเจา คณุ ฯเปน ผจู ดุ แสงสวา งแหง ธรรม สอ งสวา ง
อยกู ลางใจพุทธบรษิ ทั มาแตเบอ้ื งตน คือ ในระบบ นอกระบบ และหลักธรรมคำส่ังสอน
ใหเ กิดศรทั ธาปสาทะ ในพระพุทธศาสนา

ดำรงตำแหนง ๒๒๔ ๒๒๕ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เจา อาวาสวดั โพธสิ มภรณ
ทานเจาคณุ พระอดุ มญาณโมลี
ระยะเวลาดำเนนิ งาน : พฤษภาคม - มนี าคม ของทุกป (จนั ทรศรี จนทฺ ทีโป)
การศึกษา
อาคาร ๘๔ ป จันทรศ รอี นุสรณ
๑๓.๓.๒. โครงการ บรรพชาสามเณร ภาคฤดรู อน บนขวา อาคารอนสุ รณห ลวงปเู ทสก เทสรงั สี
ลางขวา ตกึ ธรรมเจดยี  ภ.ป.ร.
กิจกรรม : จดั บรรพชาสามเณร ในชวงปด ภาคเรียน
ฤดูรอ น ปล ะไมเกิน ๑๐๐ รปู ๑๓.๔ ดา นสาธารณูปการ และสาธารณะสงเคราะห

เพ่ือใหศึกษาหลักธรรมทางพุทธศาสนา และอบรม ทานเจาคุณฯเปนพระเถรานุเถระผูใหญ ที่จัดวาเปน
จริยธรรม ณ วดั โพธิสมภรณ เพ่ือพฒั นาจิตใจ ปลูกฝง เยาวชน พระนักพัฒนาเอาใจใส ใหความสำคัญในการควบคุม ระวัง
ของชาติใหสามารถดำเนินชีวิตตอไปในสังคม บนรากฐานของ รักษาและบูรณะปฏิสังขรณถาวรวัตถุ และปูชนียวัตถุท่ีทรุด
วฒั นธรรมท่ดี ีงาม โทรมเสยี หาย ใหด ำรงสภาพทมี่ น่ั คงถาวรและเรยี บรอ ย และมี
การจัดสถานทีใ่ หเหมาะแกก ารบำเพ็ญสมณธรรม สะอาด สงบ
ระยะเวลาดำเนินงาน : เดือนเมษายน ของทกุ ป ดวยรมเงาไมนอยใหญ ทัง้ ภายในและรอบๆ บรเิ วณพระอาราม
ใหสะดวกในการสัญจรไปมา รวมท้ังการสรางเสนาสนะ
๑๓.๓.๓. โครงการ ธรรมศึกษาตามสถานทตี่ า งๆ เชน โรงเรียน ทจ่ี ำเปน แกการปฏิบัตศิ าสนกิจภายในเขตพุทธาวาส
สถาบนั การศกึ ษา หนว ยงานท้ังภาครฐั และเอกชน

กจิ กรรม : ออกไปบรรยายธรรมะ โดย
พระครปู ลดั สุวัฒนมงคลคณุ (สมภาร ธมมฺ โสภโณ)
ระยะเวลาดำเนนิ งาน : ตามฎีกาทนี่ มิ นตเขา มา

๑๓.๓.๔. การจดั ทำหนงั สอื ธรรมะ
และโปสเตอร รปู ภาพของทานเจาคณุ ฯ

กิจกรรม : จัดทำหนังสือ ซีดีเสียง
รปู ภาพ เพ่ือเผยแผธ รรมะของทา นเจา คณุ
พระอดุ มญานโมลี (จนั ทรศ รี จนฺททีโป)

ผจู ดั ทำ : ญาติโยมผูศ รัทธา
ระยะเวลาดำเนนิ การ : สมำ่ เสมอ

ดำรงตำแหนง ๒๒๖ ๒๒๗ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เจาอาวาสวดั โพธิสมภรณ
ทา นเจา คณุ พระอุดมญาณโมลี
พระอุโบสถ วดั โพธสิ มภรณ (อดีต) พระอโุ บสถ วดั โพธสิ มภรณ (ปจ จุบนั ) (จนั ทรศรี จนทฺ ทีโป)

พทุ ธศักราช ๒๕๐๑ - ๒๕๐๕ พุทธศกั ราช ๒๕๐๑ - ๒๕๑๓

ใน ฐานะ ผู ชวย เจา อาวาส และ ดำรง ตำแหนง ทานไดริเริ่ม ในการสรางกำแพงลอมรอบบริเวณวัดท้ัง
พระราชาคณะที่ พระสิริสารสุธี (จันทรศรี จนฺททีโป) เปน ๔ ดา น โดยกอ อิฐเสริมเหลก็ ถอื ปูน เพ่ือใหบ รรดาญาติโยมนำ
เจาคณะจังหวัดในขณะน้ัน ไดรับมอบหมายจากทานเจาคุณ อัฐขิ องบรรพบุรุษมาบรรจไุ ว
พระธรรมเจดีย (จูม พนฺธุโล) เปนธุระในการบูรณะปฏิสังขรณ
พระอุโบสถ เน่ืองจากพระอุโบสถมีสภาพชำรุดทรุดโทรม พทุ ธศักราช ๒๕๐๔ - ๒๕๐๖
โดยไดทำการเพ่ิมเติม มุขหนา มุขหลัง อีกดานละ ๖ เมตร
ทำการสรางโครงหลังคาตามแบบแปลนของกรมศิลปากร ให ในวนั ท่ี ๑๑ กรกฏาคม ทา นและคณะศษิ ยานศุ ษิ ยไ ดร ว ม
มชี อ ฟา ใบระกา คนั ทวย บวั หัวเสา ซุมประตู หนา ตาง หนา บนั การสรา งเมรถุ าวรเพอ่ื ใชเ ปน ครงั้ แรกในพธิ พิี ระราชทานเพลงิ ศพ
ทานไดบำเพ็ญสมณกิจดวยความวิริยะอุตสาหะ มิยอทอตอ ของทา นเจาคุณพระธรรมเจดีย (จูม พนฺธโุ ล) และทำการสรา ง
ความยากลำบาก จนบรรลุผลสำเร็จ ทำใหพระอุโบสถงดงาม ศาลาบำเพญ็ กุศล ๒ หลงั สรางดวยไม
ดังปรากฏจวบจนทุกวันน้ี
พุทธศักราช ๒๕๓๓ - ๒๕๓๕

พระธรรมบณั ฑติ (จนั ทรศ รี จนทฺ ทโี ป) พระราชนโิ รธรงั สี
คัมภีรปญญาวิศิษฐ (เทสก เทสรังสี) และเจาของโรงพิมพ
ภาคอสี าน ผมู จี ติ ศทั ธาไดท ำการรอ้ื ถอนศาลาสามพระอาจารย
เนอื่ งจากชำรดุ ทรดุ โทรมลงตามกาลเวลา และไดท ำการกอ สรา ง
ปฏิสังขรณขึ้นใหมใหเหมือนเดิม สืบเนื่องจากศาลาสามพระ
อาจารย นี้ พระราชนโิ รธรงั สคี มั ภรี ป ญ ญาวศิ ษิ ฐ (เทสก เทสรงั ส)ี
พระอาจารยบุญมา ิตเปโม และพระอาจารยออ น าณสริ ิ
ไดทำการสรางถวายในงานพระราชทานเพลิงศพทานเจาคุณ
พระธรรมเจดีย (จมู พนธฺ โุ ล)

ดำรงตำแหนง ๒๒๘ ๒๒๙ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เจา อาวาสวดั โพธสิ มภรณ
ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี
พทุ ธศักราช ๒๕๓๖ - ๒๕๓๗ (จันทรศรี จนทฺ ทีโป)

สรา งหอ งสขุ า๔๐ พุทธศักราช ๒๕๔๓

หอ ง หลงั ตกึ ศนู ยศ กึ ษา ทำการสรางศาลาเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จ
พระเจา อยหู ัวทรงครองราช ๕๐ ป เปนอาคารปฏบิ ัตธิ รรมช้นั เดยี ว
พุทธศาสนาวันอาทิตย
๑๓.๔.๑ สาธารณะสงเคราะห (นอกเขต) พทุ ธาวาส
สรา งตำหนกั และ
พทุ ธศักราช ๒๕๐๖
พิพิธภัณฑ เพ่ือ เปน ที่
อปุ ถัมภส รา งโรงเรียนปรยิ ตั ธิ รรม และบรู ณะปฏสิ ังขรณ
ประดิษฐานรูปเหมือน อุโบสถวัดไชยราม บานหนองสวรรค ต.เชียงพิณ อ.เมือง
จ.อดุ รธานี
พพิ ิธภัณฑ บุรพาจารยภายในอาคาร หลอ ดวย ทอง เหลือง
อนสุ รณหลวงปูเ ทสก เทสรังสี รมดำ ของบูรพาจารย อุปถัมภสรางศาลาการเปรียญวัดอัมพวัน ต.คอนสาย
อ.หนองหาน จังหวัดอุดรธานี
ฝายกมั มัฏฐานไวบ นช้นั ๒ สวนชนั้ ๑ เปนทีป่ ระทบั ของสมเดจ็
พุทธศักราช ๒๕๓๔–๒๕๓๗
พระสังฆราชฯ ชือ่ “อาคารอนุสรณเ ทสก เทสรงั สี”
เปนประธานสรางพระอุโบสถ กวาง ๘ เมตร ยาว ๒๓
ทำการสรางกุฏชิ ั้นเดยี ว ๕ หอ ง หลังพระตำหนัก เมตร หลงั คา ๓ ชั้น มุงกระเบอื้ งเคลือบดินเผา มีชอฟา ใบระกา
นาคสะดุงหางหงษ บัวหัวเสา ประตูหนา ๑ ชอง ดานหลัง ๒
พทุ ธศักราช ๒๕๓๗ - ๒๕๓๘ ชอง ดานหนาขางละ ๕ ชอง มีกำแพงรอบท้ัง ๔ ดาน มีซุม
ประตู ทางเขา ๔ ประตู สรางแทนหลังเกาที่ชำรุดมาก ปูพ้ืน
บูรณะปฏิสงั ขรณ “กฏุ พิ ระยาอุดรฯ” เนื่องจากชำรดุ ในพระอุโบสถปูดวยหินออน ดานนอกจากฝาผนัง ถึงกำแพง
ทรุดโทรมมาก จึงไดสรางเปนอาคารคอนกรีตเสริมหลังคา ทรง แกว โดยรอบ ๔ ดาน ปูกระเบือ้ งคัมพานา สราง ณ วดั ศรีจนั ทร
ไทยสามมขุ หลงั คาเหลก็ มงุ กระเบอ้ื งซแี พก็ โมเนียแทน อำเภอเมอื ง จ.ขอนแกน พระอารามหลวงช้นั ตรี ชนดิ สามัญฯ

พุทธศกั ราช ๒๕๓๘

บูรณะปฏิสังขรณพ้ืนพระอุโบสถซ่ึงชำรุดมาก โดยใช
หนิ แกรนิตปพู ้นื แทน

๒๓๑ ชี ว ป ร ะ วั ติ

ทานเจา คุณพระอดุ มญาณโมลี
(จันทรศรี จนฺททีโป)

๑๔ ขอวตั รปฎิบัติ คณะสงฆเจรญิ พทุ ธมนต ในพระอโุ บสถวัดโพธิสมภรณ

ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี (จันทรศรี จนฺททีโป) เก้ือกูลสงเคราะหพุทธบริษัทโดยเสมอกัน มีศิษยานุศิษยแพร
เปนสาวกโดยแทของพระผูมีพระภาคเจา เปนเน้ือนาบุญของ หลายไพศาลและเปนศูนยร วมแหง คณุ ธรรรม จนเปน ที่เคารพ
โลก เปน พระเถรานเุ ถระทถ่ี งึ พรอ มและสมบรู ณด ว ย ศลี สมาธิ เลื่อมใสยิง่ นัก
ปญญา ดำรงตนอยใู นสมณพรหมจรรย จริยาวตั รงดงามมาแต
เบ้ืองตน ทามกลาง และบั้นปลาย แมเขาสปู จฉิมวัย ทานเจา ทานเจาคุณฯไดประพฤติปฏิบัติตน ใหบุคคลท่ัวไปท่ี
คณุ ฯยงั คงครองตนตรงตามพทุ ธพจนอ ยา งสมำ่ เสมอ ผวิ พรรณ มกั เชอื่ กนั วา ถา จะบวชเปน พระภกิ ษสุ งฆใ นบวรพระพทุ ธศาสนา
ของทานเจาคุณฯขาวผุดผองเปนประกายงามตา อัธยาศัย เพือ่ ใหถงึ จุดมุงหมายคอื พระนิพพาน จำตอ งหลีกไปแสวงหา
เยอื กเยน็ สงบ ยดึ มั่นในความเมตตากรณุ า โดยไมม ปี ระมาณ สถานท่สี ปั ปายะ คือ สถานทีเ่ หมาะแกก ารบำเพญ็ สมณธรรม
อนั สงบสงัด อยตู ามวดั ปา หรือตามปาเขาลำเนาไพร หลกี หนี
ออกจากส่ิงรบกวนทางโลกพบปะผูคนนอยท่ีสุด แตทานเจา
คณุ ฯ ไดพ ยายามบำเพญ็ สมณธรรม เปน อกาลโิ ก ไมเ ลอื กกาล
เวลาและสถานท่ี มีโอกาสเมือ่ ไหรก็ตองปฏบิ ตั ิธรรมเมื่อนัน้

ขอวัตรปฎิบตั ิ ๒๓๒ ๒๓๓ ชี ว ป ร ะ วั ติ

ท้ังน้ีดวยความไมประมาทได ทา นเจาคุณพระอดุ มญาณโมลี
เรงบำเพ็ญเพียรเพื่อเขาถึงซึ่ง (จนั ทรศ รี จนทฺ ทโี ป)
อมฤตธรรมโดยมยิ อ ทอ ตอ ความ
ยากลำบาก ทั้งๆ ที่วัดโพธิสม ทานเจา คณุ ฯ เยีย่ มคณะสงฆวัดจันทรแกวเพช็ ร อ.พระสมทุ รเจดยี  จ.สมทุ รปราการ
ภรณ เปนพระอารามหลวง พระ
ภิกษสุ ามเณร อบุ าสก อบุ าสกิ า ตอง และเปนการสนองพระคุณของพระผูมีพระภาคเจาอยาง
และผูใฝในธรรม มักจะคับคั่ง สูงสุด ทานเจาคุณฯมีความกตัญู ความเพียร ความอดทน
พลุกพลาน แทบจะทุกวันมิได เปน เลศิ ทำสง่ิ ใดจกั ทำอยา งสมำ่ เสมอ เชน การลงโบสถ ทำวตั ร
ขาด แตท า นเจา คุณฯกส็ ามารถ เชา - ทำวัตรเย็น ฟงพระธรรมเทศนา ทำสังฆกรรมในวัน
ปฏบิ ตั สิ มณธรรมได เพราะทา น สำคัญทางพระพุทธศาสนาตามกำหนดติดตอกันมไิ ดข าด อาทิ
เลง็ เหน็ วา การทผี่ ปู ฏบิ ตั ธิ รรม เชน วันมาฆบชู า วันวสิ าขบูชา วนั อาสาฬหบชู า วันถวายพระ
จะรอกาลเวลา สถานท่ี แม เพลงิ พระพุทธสรรี ะ วนั ธรรมสวนะ ทานเจา คณุ ฯองิ อาศัยปริยตั ิ
โอกาสใหแลวก็มัวแตรอ รอวา ใหอ ายมุ ากกอ น รอวา เขา คือ การเลา เรียนศึกษาตลอดเวลา รอบรเู ชี่ยวชาญจนแตกฉาน
ปา กอ น อยใู นดงในเขากอ นจงึ จะทำ รอวา เขา พรรษากอ น ทั้งทางโลกและทางธรรม ทานชอบอานและชอบฟง แมแตฟง
ออกพรรษากอ นกย็ งั ไมไ ดท ำ เพราะมวั แตเ ลอื กกาล เลอื ก พระธรรมเทศนาของพระภิกษุสงฆท่ีมีพรรษานอย มีธรรมนอย
สถานที่เลยเสียเวลาไปโดยใชเ หตุ ทานเจาคุณฯมิไดถือวาเปนการเสียเกียรติแตประการใด ท้ังที่
ทานดำรงสมณศักด์ิท่ีสูงกวา แตกลับตั้งใจฟงอยางเคารพตอ
ในฐานะผปู กครองวดั โพธสิ มภรณ และอกี ฐานะคอื
เปน ธรรมทายาทของพระผมู พี ระภาคเจา ทต่ี อ งประพฤติ
ปฏิบัติเพ่ือใหตนหลุดพนจากวัฎฎสงสาร ไมมาเวียนวาย
ตายเกิดอีก ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี (จันทรศรี จนฺท
ทีโป) ไดปฏิบัติบูชาเปนบูชาอยางเลิศสูงสุด คือการปฏิบัติตน
ตามคำสั่งสอนของพระผูมีพระภาคเจา เปนการบูชาอยางถูก

ขอ วตั รปฎบิ ัติ ๒๓๔ ๒๓๕ ชี ว ป ร ะ วั ติ

ทา นเจา คุณพระอดุ มญาณโมลี
(จันทรศรี จนทฺ ทีโป)

ทุกทาน ควรเจริญตามรอยตามคำสัง่ สอนของทานเจาคณุ ฯ ก็
จะเปน เสมอื นวา มที า นมาคมุ ครองปอ งกนั ภยั อนั ตรายทำใหช วี ติ
ประสบแตความสุข ความเจริญรุง เรืองตลอดไป

ขอ วัตรปฏบิ ตั ใิ นชวี ติ ประจำวัน

หลวงพอ ชาลี (วดั ปา ภูกอ น) นำคณะสงฆแสดงมทุ ติ าคารวะทา นเจาคณุ ฯ ขอ วตั รปฏบิ ตั อิ นั เปน อาจณิ วตั รของทา นเจา คณุ ฯ เปน ไป
โดยสม่ำเสมอ ตง้ั แตก ำลังวงั ชาดจี นเขา สูป จ ฉิมวัย ปจ จบุ ัน ๙๘
ผูแสดงพระธรรมเทศนา และยังใหกำลังใจแกพระภิกษุสงฆ ป ๗๘ พรรษา ขอ วัตรปฏิปทาบางอยางอาจจะเพลาลงบางตาม
สามเณรใหตั้งใจศึกษาเลาเรียน ไมใหหางเหินจากคำสั่งสอน กาลสังขาร

ของพระผมู ีพระภาคเจา เพอื่ สืบตอ ตื่นนอนตี ๕
อายพุ ระพทุ ธศาสนา
- ไหวพ ระเจริญพุทธมนต เจรญิ สต(ิ น่ังสมาธิ) ภาวนา
ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี แผเมตตา
(จันทรศรี จนฺททีโป) ทานเปนแบบ
อยางในการบำเพ็ญคุณงามความดี - ออกบณิ ฑบาต โปรดบรรดาญาตโิ ยม (ปจจบุ นั งดกจิ วัตร)
และความสงา งามของพระสปุ ฏปิ น โน
แหง สยามประเทศ ดังเปน ทป่ี รากฏ เวลา ๐๗.๐๐ น.
ตลอดมา เหลาพระสมณศากยบุตร
ผูสืบทอดมรดกธรรมของพระพุทธ - ฉันภตั ตาหารเชา ลงพระอุโบสถ ทำวตั ร
ศาสนา ตลอดจนอุบาสก อุบาสกา
เชา กลบั กฎุ สิ นทนาธรรมกบั บรรดาญาตโิ ยม

เวลา ๑๑.๐๐ น. ทานเจาคุณฯ ออกบิณฑบาต

- ฉนั ภัตตาหารเพล
- บำเพญ็ ปฏบิ ตั ศิ าสนกิจภาระธรุ ะ

พระพทุ ธศาสนาทง้ั ภายในพทุ ธาวาส
และสังฆาวาส

ขอวตั รปฎบิ ัติ ๒๓๖

เวลา ๑๗.๐๐ น.

- ลงพระอุโบสถทำวตั รเย็น
- ออกตรวจดแู ลความเรยี บรอ ยภายในพทุ ธาวาส
ตลอดจนสอดสองดูแลความเรียบรอยของพระภิกษุ

สงฆส ามเณร อบุ าสก
อบุ าสิกา

เวลา ๑๘.๐๐ น. เสน ทางแหง ความสำเร็จ

-เปน เวลาอริ ยิ าบถ ชีวิตของคนเม่ือเกิดข้ึนมาแลว ตางก็มีการดำเนิน
สบายฉนั นำ้ ปานะอา น ชีวิตที่แตกตางกัน ทามกลางความสับสนและเปราะบาง
หนังสือพิมพ สนทนา บนความปรวนแปรไมเท่ียงแท สง่ิ ทง้ั หลายทัง้ ปวง ยอ มมคี วาม
เร่ือง ราว รับ ขอมูล เปลี่ยนแปลงเปนธรรมดาหาไดมีส่ิงใดจีรังยั่งยืน การเกิดข้ึน
ขา วสารตลอดเวลา ทัง้ และดับไปปรากฎอยูตลอดเวลา ลวนอยูนอกเหนือการบังคับ
ทางโลกและทางธรรม บญั ชา

ทานเจาคุณฯ ตักบาตรแกพ ระภกิ ษุ

เวลา ๑๙.๐๐ น.

- เดนิ จงกรม ประมาณ ๒ รอบวดั (ปจจบุ นั ไดเปล่ยี น
ชว งเวลาเปน ๐๖.๐๐ น. ตามคำแนะนำของแพทย)

เวลา ๒๑.๐๐ น.

ไหวพ ระเจรญิ พทุ ธมนต เจรญิ สติ (นัง่ สมาธิ) ประมาณ
๑-๒ ชั่วโมง หรอื บางวันถึง ๒๓.๐๐ น. จึงสรงน้ำและพักผอน

เสน ทางแหงความสำเรจ็ ๒๓๘ ๒๓๙ ชี ว ป ร ะ วั ติ

แตส ำหรบั ทา นเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี ทานเจา คุณพระอุดมญาณโมลี
(จันทรศรี จนฺททีโป) ผูมีวาสนาดีสะสมบุญ (จันทรศ รี จนทฺ ทีโป)
บารมีมามาก ดั่งมงคลคาถาที่พระศาสดาตรัส
ไวใ นมงคลสตู ร ๓๘ ประการ ขอ ที่ ๕ วา “ปพุ เฺ พ พุทธศกั ราช ๒๔๗๕
จ กตปุฺตา ผูมีบุญทำไวแลวแตปาง - สอบไดน กั ธรรมชนั้ โท ในสนามหลวงจาก คณะจงั หวดั
กอน” บุญยอมนอมจิตใจใหมายึดม่ันในพระ
ธรรมคำส่ังสอนของพระผูมีพระภาคเจา เปน ขอนแกน
เสมือนเข็มทิศชี้ในนำการดำเนินชีวิตมาตลอด
ระยะเวลา ๙๘ ป ๗๘ พรรษา (พ.ศ. ๒๕๕๒) พทุ ธศกั ราช ๒๔๗๗
- สอบไดน กั ธรรมช้นั เอก ในสนามหลวง ณ สำนักเรยี น
ชีวิตของทานเจาคุณฯ จึงมีความเจริญ
รุงเรืองในทางพระศาสนามาเปนลำดับ ทั้ง วัดบวรนเิ วศวิหาร กรุงเทพฯ
ดานการศึกษา หนาที่การงาน ปจจุบันดำรง
สมณศักดเ์ิ ปน พระราชาคณะ เจาคณะรองที่ พุทธศกั ราช ๒๔๗๕ – ๒๔๗๗
พระอดุ มญาณโมลี ดังที่ปรากฏ - จำพรรษา ณ วดั บวรมงคล ต.บางพลดั อ.บางพลัด

พุทธศักราช ๒๔๖๘ จ.ธนบรุ ี
- จบชั้นประถมบริบรู ณ ณ โรงเรยี นประชาบาลวัดโพธ์ิ
พุทธศกั ราช ๒๔๗๘
ศรี บานโนนทัน ต.พระลับ อ.เมือง จ.ขอนแกน - จำพรรษา ณ วัดบวรนิเวศวิหาร ต.บวรนิเวศ

พุทธศักราช ๒๔๗๔ อ.พระนคร กรงุ เทพฯ
๑. อปุ สมบทแลวจำพรรษา ณ วดั ปา ดอนปตู า บา น
พทุ ธศักราช ๒๔๘๐
พระคือ ต.พระลบั อ.เมอื ง จ.ขอนแกน - สอบไดเปรียญธรรม ๓ ประโยค ในสนามหลวง ณ
๒. สอบไดนักธรรมชั้นตรี ในสนามหลวง จาก คณะ
สำนักเรยี น วัดบวรนิเวศวิหาร กรงุ เทพฯ
จงั หวัดขอนแกน
พุทธศักราช ๒๔๘๑
- สมเด็จพระสังฆราชเจากรมหลวงวชิรญาณวงศ

(ม.ร.ว. ชนื่ นพวงศ) เจา อาวาสวดั บวรนเิ วศวหิ าร มพี ระบญั ชาให
ไปรกั ษาการแทนเจา อาวาสวดั รัมภาราม (บา นกลวย) อ.ทาวุง
จ.ลพบรุ ี เปนเวลา ๑ ป

พุทธศักราช ๒๔๘๒ – ๒๔๘๓
- เปนครูสอนพระปรยิ ัตธิ รรม แผนกธรรมและแผนกบาลี

เสนทางแหงความสำเร็จ ๒๔๐ ๒๔๑ ชี ว ป ร ะ วั ติ

ไวยากรณ ณ วัดหนองดู ต.บา นเรือน อ.ปากบอง (ปจ จุบนั ทา นเจา คุณพระอุดมญาณโมลี
คอื อำเภอปา ซาง) จ.ลำพูน (จันทรศ รี จนฺททีโป)

พุทธศักราช ๒๔๘๔ ๒. เปนผูชวยเจาอาวาส วัดธรรมนิมิตร ต.บางแกว
๑. เปนกรรมการตรวจนักธรรม สนามหลวง อ.เมอื ง จ.สมทุ รสงคราม
๒. สมเด็จพระสังฆราชเจากรมหลวงวชิรญาณวงศ
๓. เปนผูชวยองคการศึกษา ต.บางแกว อ.เมือง
(ม.ร.ว.ชน่ื นพวงศ) เจา อาวาสวดั บวรนเิ วศวหิ าร มพี ระบญั ชาให จ.สมุทรสงคราม
ไปเปน ครสู อนพระปรยิ ตั ธิ รรมแผนกนกั ธรรมและบาลไี วยากรณ
ป.ธ. ๓ ณ วดั สุทธาวาส ต.ธาตุเชงิ ชุม อ.เมอื ง จ.สกลนคร ๔. เปนผูติดตาม สมเด็จพระมหาวีรวงศ (อวน ติสฺโส)
วัดบรมนิวาสฯ กรุงเทพฯ สังฆนายกองคแรกแหงการปกครอง
๓. เปนเลขานุการ (ช่ัวคราว) ของทานเจาคุณพระ คณะสงฆไทย ตาม พ.ร.บ ๒๔๘๔ ไปปลูกตนพระศรีมหาโพธิ์
ธรรมเจดีย (จูม พนฺธุโล) เจาอาวาสวัดโพธิสมภรณ อ.เมือง ทว่ี ัดธาตุพนม อ.ธาตพุ นม จ.นครพนม
จ.อุดรธานี (เจาคณะมณฑลอุดรธานี) เดินทางไปตรวจการณ
คณะสงฆ จ.ขอนแกน จ.เลย และเขตประเทศลาว อ.แกน ทาว ๕. ไปรวมงานฌาปนกิจศพ หลวงปูเสาร กนฺตสีโล
บูรพาจารยฝายวิปสสนาธุระ พรอมดวยสมเด็จพระมหาวีรวงศ
พุทธศกั ราช ๒๔๘๕ (อวน ติสฺโส) และพระครวู ิโรจรัตโนบล พระมหารตั น อ.เมอื ง
๑. จำพรรษา ณ วัดบวรนิเวศวิหาร ต.บวรนิเวศ จ.อบุ ลราชธานี

อ.พระนคร กรุงเทพฯ พุทธศักราช ๒๔๘๙
๒. สอบไดเปรียญธรรม ๔ ประโยค ในสนามหลวง ณ - เปนผูทำหนาที่แทนเลขานุการ พระอมราภิรักขิต

สำนกั เรียนวัดบวรนเิ วศวิหาร (ทองคำ จนฺทูปโม ป.ธ.๗) วัดบรมนิวาสฯ กรุงเทพฯ เจา
คณะผชู ว ยภาค ๒ (สมัยปกครองรวมกนั ) ตาม พ.ร.บ ๒๔๘๔
พุทธศกั ราช ๒๔๘๖ ประมาณเวลา ๔๕ วนั
๑. วนั ท่ี ๑๕ ก.ค. พ.ศ. ๒๔๘๖ สมเดจ็ พระสังฆราชเจา
พทุ ธศักราช ๒๔๙๔
กรมหลวงวชริ ญาณวงศ (ม.ร.ว.ชนื่ นพวงศ) มพี ระบญั ชาใหไ ป ๑.เปน ครสู อนศลี ธรรมวฒั นธรรมใหก บั นกั เรยี นโรงเรยี น
เปน ครสู อนพระปรยิ ตั ธิ รรมแผนกนกั ธรรม แผนกบาลไี วยากรณ
ป.ธ. ๓ - ๔ ณ สำนักเรียนวัดธรรมนิมติ ร ต.บางแกว อ.เมอื ง สตรปี ระจำจงั หวดั สมทุ รสงคราม ๓ ป และแสดงธรรมประจำวนั
จ.สมุทรสงคราม เปนระยะเวลาถงึ ๑๐ ป ธรรมสวนะ ณ พระอโุ บสถ

๒. เปนกรรมการอบรมศีลธรรม-วัฒนธรรมในเขต
จ.อดุ รธานี ตามโรงเรยี นตางๆ กระทั่งบรรดาขา ราชการ, ทหาร,
ตำรวจ, พลเรอื น ตลอดจนบรรดาผตู อ งขังในเรอื นจำ

เสน ทางแหง ความสำเร็จ ๒๔๒ ๒๔๓ ชี ว ป ร ะ วั ติ

พระอุโบสถวัดธรรมนิมติ ในอดีต จ.สมทุ รสงคราม พระอุโบสถวดั ธรรมนิมิตปจจบุ นั ทา นเจา คุณพระอดุ มญาณโมลี
(จันทรศรี จนทฺ ทโี ป)
ขณะเปน พระอนจุ รติดตามสมเดจ็ พระมหาวีรวงศ (อวน ติสโฺ ส)
วดั บรมนวิ าส ไปปลกู ตน พระศรมี หาโพธิ์ ณ วัดพระธาตุพนม ในป พ.ศ. ๒๔๘๖ ๓.เปน ครสู อนฝก ซอ มสวดมนตขดั ตำนานทง้ั มคธสงั โยค
และศาสนพิธตี า งๆ

๔. สอนปฏิบตั ธิ รรม สมถกัมมฏั ฐาน และวิปส สนากัมมัฏฐาน

พุทธศักราช ๒๔๙๕
๑. เปน เลขานกุ ารเจา คณะจงั หวดั สมทุ รสงคราม จงั หวดั

สมทุ รสาคร(ธ)
๒. วนั ที่ ๕ ธ.ค. เปน พระครสู ญั ญาบตั รชน้ั เอกท่ี “พระครู

สริ ิสารสุธ”ี

พทุ ธศักราช ๒๔๙๗
๑. วันที่ ๑ พฤษภาคม เปนผูชวยเจาอาวาสวัดโพธิ

สมภรณ อ.เมอื ง จ.อุดรธานี
๒. วนั ที่ ๑ มิถุนายน เปน ผูชวยเจา คณะจังหวัดอุดรธานี

(ธรรมยตุ )
๓. สนบั สนนุ สง เสรมิ การศกึ ษานกั ธรรมและบาลี ในเขต

จังหวัดอดุ รธานีใหเ จรญิ ขน้ึ โดยลำดบั

พทุ ธศกั ราช ๒๔๙๘
๑. วันที่ ๒๕ มิถุนายน เปนพระอุปชฌาย ประเภท

วิสามญั
๒. วันที่ ๓๑ กรกฎาคม เปนเจาคณะจังหวัดอุดรธานี

(ธรรมยุต)
๓. วันที่ ๕ ธันวาคม เปนพระราชาคณะชั้นสามัญที่

“พระสริ สิ ารสุธ”ี

เสนทางแหง ความสำเรจ็ ๒๔๔ ๒๔๕ ชี ว ป ร ะ วั ติ

ทา นเจา คุณพระอดุ มญาณโมลี
(จันทรศรี จนฺททีโป)

พทุ ธศกั ราช ๒๔๙๙ พทุ ธศกั ราช ๒๕๐๗
- เปนกรรมการอบรมศีลธรรม-วัฒนธรรม แกป ระชาชน - ดำรงตำแหนงเจา

ตามตำบลตา งๆกบั คณุ เจรญิ พลเตชาวฒั นธรรมจงั หวดั รว มกบั อาวาสวัดโพธิสมภรณ พระ
คณะกรรมการจากกรุงเทพฯ ไปอบรมทุกอำเภอ ในเขตจังหวัด อารามหลวงชน้ั ตรี
อุดรธานี ตลอดท้งั ป
พทุ ธศกั ราช ๒๕๑๗
พุทธศกั ราช ๒๕๐๐ - เปนพระราชาคณะ
- เปนกรรมการที่ปรึกษาจัดสถานที่ฉลอง ๒๕ พุทธ
ชนั้ เทพที่ พระเทพเมธาจารย ปฏิบัติศาสนกิจ ณ นครซิดน่ีย ออสเตรเลยี
ศตวรรษในจังหวัดอุดรธานี และเปนพระอุปชฌายใหการ
อุปสมบทนาค ๒๕ พุทธศตวรรษในเขตอำเภอเมือง โดยอยู พทุ ธศักราช ๒๕๑๙
สมทบที่วัดโพธิสมภรณ ๕ รูป สัทธิวิหาริกซ่ึงเปนท่ีรูจัก คือ - วันท่ี ๑๓ กรกฎาคม
พระเทพรัชมงคลเมธี (ศิลา สิทฺธิธมฺโม ป.ธ.๙) เปนเจาอาวาส
วดั นรนาถสนุ ทรกิ าราม กรุงเทพฯ เปนรองเจาคณะภาค (ธรรมยุต)
และ รักษา การ เจา คณะ จังหวัด
พุทธศักราช ๒๕๐๕ อดุ รธานี
๑. วันท่ี ๕ ธันวาคม เปน พระราชาคณะชนั้ ราชที่ พระ
พทุ ธศกั ราช ๒๕๒๒ ปา ยแจงเวลาสำหรบั ผทู ี่จะเขาพบหลวงปู
ราชเมธาจารย
๒. เปนผูรกั ษาการเจาอาวาสวัดโพธิสมภรณ (วดั ราษฏร) - วันท่ี ๑๕ มิถุนายน เปนผูรักษาการเจาคณะจังหวัด

พุทธศกั ราช ๒๕๐๖ หนองคาย และจังหวัดสกลนคร
๑.ไดต ง้ั ศนู ยบ าลศี กึ ษาอสี าน(ธรรมยตุ )ทว่ี ดั โพธสิ มภรณ
พทุ ธศักราช ๒๕๒๗
โดยเปนมติเอกฉนั ทของพระสังฆาธกิ าร ทุกระดบั ในภาค ๘ - ๙ - สมเด็จพระมหาวีรวงศ (วิน ธมฺมสาโร ป.ธ.๙) วัด
- ๑๐ - ๑๑ เปนตน มาจนถงึ บัดนี้
ราชผาติการาม กรุงเทพฯ แมกองธรรมสนามหลวง มีบัญชา
๒. พ.ศ. ๒๕๐๖ - ๒๕๑๙ เปน หวั หนา พระธรรมทตู สายที่ ใหเปนหัวหนา คณะ นำขอสอบนักธรรม, ตรี, โท, เอก และธรรม
๕ ประจำจังหวัดอุดรธานี ศึกษาตร,ี โท, เอก ไปเปด สอบทปี่ ระเทศมาเลเซยี รัฐกลนั ตัน,
ตรังกานู, เคดา เสร็จส้ินแลวใหเลยไปกิจพระศาสนาที่ปนัง

ประเทศสิงคโปร เปนเวลา ๑๕ วนั

เสน ทางแหง ความสำเรจ็ ๒๔๖ ๒๔๗ ชี ว ป ร ะ วั ติ

ทา นเจาคณุ พระอุดมญาณโมลี
(จันทรศ รี จนทฺ ทโี ป)

พุทธศักราช ๒๕๒๘ พทุ ธศักราช ๒๕๓๑
- ไปทัศนศึกษาประเทศอินเดีย นมัสการพุทธสังเวช ๑. สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกล

นยี สถาน ๔ ตำบล คอื ทีป่ ระสตู ิ ตรสั รู ปรินพิ าน ท่แี สดง มหาสงั ฆปรินายก (เจริญ สุวฑฒฺ โน ป.ธ.๙) เจา อาวาสวดั บวร
ปฐมเทศนาและสถานทสี่ ำคญั ทกุ แหง นเิ วศวหิ าร กรงุ เทพฯ ผปู ฏบิ ตั หิ นา ทแ่ี ทนเจา คณะใหญธ รรมยตุ
บญั ชาใหไปปฏบิ ัติศาสนกจิ ทีป่ ระเทศออสเตรเลีย ที่นครซิดนีย
พทุ ธศักราช ๒๕๓๐ มีพระพรหมมนุ ี (วิชมยั ปุ ฺาราโม ป.ธ.๖) วัดบวรนิเวศวหิ าร
- สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน วาสโน) สมเดจ็ เปนหัวหนาคณะเพื่อไปเปดวัดไทยท่ีสรางใหมในท่ีดิน ๑๒ ไร
สรางอุโบสถกุฏิตอกัน ไดทำพิธีผูกพัทธสีมาและประกอบพิธี
พระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก วัดราชบพิธฯ กรุงเทพฯ วันวิสาขบชู าในวนั นัน้ ดวย
มีพระบัญชาใหไปปฏิบัติศาสนกิจโดยมีพระธรรมสิริวัฒนฯ
(ทองคำ กมพฺ วุ ณโฺ ณ น.ธ.เอก, ป.ธ.๕) เลขานกุ ารของพระองค ๒. วันท่ี ๓ สิงหาคม เปนผูรักษาการเจาคณะภาค ๙
เปนหัวหนาคณะ เดินทางไปประเทศสหรัฐอเมริกา ท่ีรัฐลอส (ธรรมยตุ )
แองเจอลสิ , ชคิ าโก, นวิ ยอรค
๓. วันท่ี ๓๑ ธันวาคม เปนเจา คณะภาค ๙ (ธรรมยุต)

เสนทางแหงความสำเรจ็ ๒๔๘ ๒๔๙ ชี ว ป ร ะ วั ติ

ภาพถา ยพรอมพดั ยศ พระราชาคณะชนั้ ธรรม ท่ี พระธรรมบัณฑิต ทานเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี
(จนั ทรศ รี จนทฺ ทีโป)
พุทธศักราช ๒๕๓๓
- ไดรับพระราชทานสมณศักดิ์เปนพระราชาคณะช้ัน พทุ ธศักราช ๒๕๓๗
- ไปดูกจิ การพระพทุ ธศาสนา ณ ประเทศจนี เมืองปก กิ่ง
ธรรม ท่ีพระธรรมบัณฑิต ปริยัตกิจโกศล สกลศาสนกิจจาทร
สนุทรศีลโสภติ ยตคิ ณสิ สร บวรสงั ฆาราม คามวาสี เปาต้ิง พรอมกับพระราชอุดรสังวร (หลวงปูศรี มหาวีโร) วัด
ประชาคมวนาราม อ.ศรีสมเด็จ จ.รอยเอ็ด ราว ๗ วันกลับถึง
ประเทศไทย

พทุ ธศกั ราช ๒๕๓๘
ไป ปฏิบัติ ศาสน กิจ ณ นคร นิวยอรค ประเทศ

สหรฐั อเมริกา
๑. ระหวางวันท่ี ๒๔-๒๕ มิถุนายน ไปประกอบพิธีผูก

พทั ธสมี าอโุ บสถวดั พทุ ธไทยถาวรวนารามนครนวิ ยอรค ประเทศ
สหรัฐอเมริกา เปนหัวหนาสวดถอนพ้ืนที่ ที่จะสมมติใหเปน
พัทธสีมาดวยติจีวราวิปปวาส สมานสังวาสสีมา ตลอดพื้นท่ี
กำหนดไวมพี ระภิกษุจำนวน ๕๒ รูป เขา รวมในพธิ ี

๒. วนั ที่ ๒๕ มิถุนายน เวลา ๑๘.๐๐ น. พระสงฆ ๔๐ รูป
พรอ มแลว พระญาณวโรดม สนฺตงกฺ โุ ร สวดสมมตสิ มานสังวาส
สมี า และตจิ วี ราวปิ ปวาสสมี า เสรจ็ เรยี บรอ ย เวลา ๑๙.๐๐ น. และ
เวลา ๑๓.๐๐ น. บวชนาค พระ ๓ รูป สามเณร ๓ รูป พระธรรม
บณั ฑติ เปน อปุ ช ฌาย พระอรยิ เมธเี ปน กรรมวาจาจารย พระญาณ
เวที เปนอนสุ าวนาจารย เพ่ือเปน การรักษาประเพณโี บราณไว

พุทธศักราช ๒๕๔๕
รับพระราชทานเล่ือนสมณศักด์ิ เปนพระราชาคณะเจา

คณะรองชั้นหิรัญบัฏที่ พระอุดมญาณโมลี

เสนทางแหง ความสำเร็จ ๒๕๐ ๒๕๑ ชี ว ป ร ะ วั ติ

สำเนา ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี
(จนั ทรศ รี จนทฺ ทีโป)
ประกาศสถาปนาสมณศกั ด์ิ
ภูมพิ ลอดุลยเดช ป.ร. มีราชทินนามตามที่จารึกในหิรัญบัฏวา พระอุดมญาณโมลี
ศีลาจารวรภรณ สาทรหติ านุหิตวิมล โสภณธรรโมวาทานุสาสนี
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมพิ ลอดุลยเดช ตรีปฎกธรรมาลงกรณ ธรรมยุตติกคณิสสร บวรสังฆาราม
มหติ ลาธเิ บศรามาธิปดี คามวาสี สถิต ณ วดั โพธิสมภรณ พระอารามหลวง จงั หวดั
อุดรธานี มฐี านานศุ ักด์ติ งั้ ฐานานกุ รมได ๘ รปู
จักรนี ฤบดนิ ทร สยามินทราธริ าช บรมนาถบพติ ร
๓. พระธรรมวราภรณ ข้ึนเปนพระราชาคณะเจา
มีพระบรมราชโองการโปรดเกลาโปรดกระหมอมให คณะรอง มีราชทินนามตามที่จารึกในหิรัญบัฏวา พระธรรม
ประกาศวา โดย ทรงพระราชดำรวิ า พระสงฆซง่ึ ดำรงในสมณ ปญ ญาจารย ปรยิ ตั ญิ าณโสภณ วมิ ลสลี าจารประยตุ วสิ ทุ ธธิ รรม
คุณ มีอุปการะย่ิงแกการพระศาสนา สมควรจะไดเลื่อนอิสริย นายก ดิลกคุณาลงกรณ ธรรมยุตติกคณิสสร บวรสังฆาราม
ฐานันดรศักด์ิสูงขึ้น มีอยู บัดน้ี จวบกาลมหามงคลสมัยเฉลิม คามวาสี สถติ ณ วัดราชผาติการาม วรวิหาร พระอารามหลวง
พระชนมพรรษา ควรจะสถาปนาอสิ รยิ ยศพระสงฆข นึ้ ไว เพอ่ื จกั มฐี านานศุ กั ดิต์ ั้งฐานานุกรมได ๘ รูป
ไดบ รหิ ารพระศาสนาใหเจรญิ รุงเรอื งสถาพรสบื ไป
๔. พระธรรมดิลก ขน้ึ เปน พระราชาคณะเจา คณะรอง
จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลา สถาปนา มีราชทินนาม ตามทีจ่ ารึกในหริ ัญบัฏวา พระพทุ ธพจนวราภรณ
อดิศรวุฒิโสภณ วิมลศีลาจารวัตรวิสุทธิธรรมปฏิบัติวินยวาท
๑. พระอุดมญาณโมลี ขึ้นเปนสมเด็จพระราชาคณะ พทุ ธศาสนค ณาธกิ รธรรมยตุ ตกิ คณสิ สรบวรสงั ฆาราม คามวาสี
มีราชทินนาม ตามท่ีจารึกในสุพรรณบัฏวา สมเด็จพระมหาวีร สถติ ณวดั เจดยี ห ลวงวรวหิ ารพระอารามหลวงจงั หวดั เชยี งใหม
วงศ จาตรุ งคประธานวสิ ตุ พทุ ธพจนมธรุ ธรรมวาที ตรปี ฎ กปรยิ ตั ิ มีฐานานศุ กั ดิ์ตง้ั ฐานานุกรมได ๘ รปู
โกศล วมิ ลศลี าจารวตั ร พทุ ธบรษิ ทั ปสาทกร ธรรมยตุ ตกิ คณสิ สร
บวรสังฆาราม คามวาสี อรญั วาสี สถิต ณ วัดสมั พนั ธวงศาราม ๕. พระธรรมปริยัติโสภณ ข้ึนเปนพระราชาคณะเจา
วรวิหาร พระอารามหลวง มฐี านานุศักด์ิต้งั ฐานานุกรมได ๑๐ คณะรอง มรี าชทนิ นามตามที่จารึกในหิรญั บฏั วา พระพรหมเวที
รูป ศรสี งั ฆโสภณ วมิ ลศลี าจารสวุ ธิ านปรยิ ตั กิ จิ ตรปี ฎ กบณั ฑติ มหา
คณิสสร บวรสงั ฆาราม คามวาสี สถติ ณ วัดไตรมิตรวิทยาราม
๒. พระธรรมบณั ฑติ ขน้ึ เปน พระราชาคณะเจา คณะรอง วรวิหาร พระอารามหลวง มฐี านานศุ กั ดิ์ตง้ั ฐานานกุ รมได ๘ รูป

เสน ทางแหงความสำเรจ็ ๒๕๒ ๒๕๓ ชี ว ป ร ะ วั ติ

๖. พระธรรมวชิรญาณ ขึ้นเปนพระราชาคณะเจา ทานเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี
คณะรอง มีราชทินนาม ตามที่จารึกในหิรัญบัฏวา พระพรหม (จันทรศรี จนทฺ ทโี ป)
วชิรญาณ ไพศาลศาสนกิจสทิ ธิปรณิ ายก ธรรมวิเทศดิลกสุทธิ
กวปี าพจนโสภณ วิมลสีลาจารนวิ ฐิ ราชวิสิฐวชิราลงกรณ มหา ภาพถา ยพรอมพัดยศ และใบตราต้ัง พระราชาคณะช้นั รองสมเด็จที่ พระอดุ มญาณโมลี
คณิสสร บวรสงั ฆาราม คามวาสี สถิต ณ วัดจักรวรรดริ าชาวาส
วรมหาวิหาร พระอารามหลวง มีฐานานุศกั ด์ติ ้ังฐานานกุ รมได คำจารกึ หิรญั บัฏ พระอดุ มญาณโมลี
๘ รูป
พระอดุ มญาณโมลี ศลี าจารวราภรณ สาทรหิตา
ขออาราธนาพระคุณผูไดรับพระราชทานเล่ือนสมณ นุหิตวิมล โสภณธรรโมวาทานุสาสนี ตรีปฎกธรรมา
ฐานันดรเพ่ิมอิสริยยศ ในคร้ังนี้ จงรับธุระพระพุทธศาสนา ลงกรณ ธรรมยุตติกคณสิ สร บวรสังฆาราม คามวาสี
เปนภาระสั่งสอน ชวยระงับอธิกรณและอนุเคราะห พระภิกษุ พระราชาคณะเจาคณะรอง สถิต ณ วัดโพธิสมภรณ
สามเณรในคณะและในพระอาราม ตามสมควรแกกำลังและ พระอารามหลวง จังหวดั อุดรธานี จงเจรญิ ทฆี ายุ จิรฏั ฐิตกิ าล
อิสริยยศซึ่ง พระราชทานน้ี และจงเจริญอายุ วรรณ สุข พล ในพระพทุ ธศาสนาเทอญ ฑะ
ปฏิภาณ คณุ สารสริ สิ วสั ดิ์ จิรฏั ฐติ ิ วิรุฬหิไพบูลย ในพระพุทธ
ศาสนาเทอญ

ประกาศ ณ วันท่ี ๕ ธนั วาคม พุทธศกั ราช ๒๕๔๔ เปนป
ท่ี ๕๖ ในรัชกาลปจจบุ นั

ผรู บั สนองพระบรมราชโองการ
พันตำรวจโท ทกั ษิณ ชนิ วัตร

นายกรฐั มนตรี

สำเนาถูกตอ ง
(นายภูมนิ ทร ปลั่งสมบตั )ิ

อาลักษณ ๗ ว

เสน ทางแหง ความสำเร็จ ๒๕๔ ๒๕๕ ชี ว ป ร ะ วั ติ

ที่ นร ๐๒๐๗/๕๗๐๔ ทานเจา คุณพระอดุ มญาณโมลี
สำนกั อาลกั ษณและเครือ่ งราชอสิ รยิ าภรณ (จันทรศรี จนทฺ ทีโป)
สำนกั เลขาธกิ ารคณะรฐั มนตรี
ทำเนียบรฐั บาล กทม. ๑๐๓๐๐ พระราชทานหริ ัญบัฏ พัดยศ และผาไตร พรอมเครอ่ื งประกอบ
สมณศกั ดิ์ ณ พระท่ีนงั่ อมรินทรวนิ จิ ฉยั ในพระบรมมหาราชวัง
๔ เมษายน ๒๕๔๕ ในการพระราชพิธีดังกลาวดวยแลว ซึ่งทางคณะสงฆวัดโพธิ
สมภรณแ จง วา ไดกำหนดวันรบั หิรัญบัฏ พรอมเครอ่ื งประกอบ
เรอ่ื ง ขออนญุ าตถายสำเนาเอกสาร สมณศักดขิ์ องพระอุดมญาณโมลี ในวนั อังคารที่ ๑๑ มถิ นุ ายน
๒๕๔๕ เวลา ๐๙.๑๙ น. ณ พระอุโบสถ วัดโพธิสมภรณ จงั หวัด
นมสั การ พระมงคลนายก เจา คณะจังหวดั อุดรธานี (ธรรมยุต) อุดรธานี จึงประสงคขออนุญาตถายสำเนาประกาศสถาปนา
สมณศักดิ์ พรอมเอกสารท่ีเกี่ยวของนำพิมพลงในหนังสือท่ี
อางถึง หนังสือสำนักงานเจาคณะจังหวัดอุดรธานี (ธ) ระลึกในโอกาสดังกลาวเพื่อถวายแดพระสงฆ และมอบเปน
ดว นทส่ี ดุ ที่ จจ. ๐๔๔/๒๕๔๕ ธรรมบรรณาการแกท า นที่เคารพนบั ถือ ซง่ึ มารว มแสดงมทุ ติ า
จติ ในวันงาน ความละเอยี ดแจง แลว นั้น
ลงวนั ที่ ๒๕ มนี าคม ๒๕๔๕
สำนกั อาลกั ษณแ ละเครอื่ งราชอสิ รยิ าภรณไ ดถ า ยสำเนา
สงิ่ ทส่ี ง มาดวย เอกสารประกาศสถาปนาสมณศกั ดพ์ิ รอ มทง้ั เอกสารทเี่ กย่ี วขอ ง
๑. สำเนาประกาศสถาปนาสมณศักด์ิ (ฉบับอาลักษณอา น) ดังท่ีไดสงมาดวยน้ี เพ่ือมอบใหทางวัดโพธิสมภรณไดดำเนิน
๒. สำเนาประกาศประจำองค การจดั พิมพลงในหนังสือตามความประสงคตอ ไป
๓. คำจารึกหริ ัญบฏั
๔. สำเนาใบกำกบั หิรัญบัฏ จึงนมสั การมาเพือ่ โปรดทราบ
๕. สำเนาสญั ญาบตั รต้งั พระครปู ลัด
ขอนมัสการดว ยความเคารพอยางสงู
ตามทที่ รงพระกรณุ าโปรดสถาปนาสมณศกั ดิ์ พระธรรม
บณั ฑติ วดั โพธสิ มภรณข น้ึ เปน พระราชาคณะเจา คณะรองทพี่ ระ (นายธวัชชยั สวัสดส์ิ าล)ี
อดุ มญาณโมลี เนอื่ งในวโรกาสพระราชพธิ เี ฉลมิ พระชนมพรรษา ผอู ำนวยการสำนักอาลักษณแ ละเครอื่ งราชอสิ ริยภรณ
วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๔ กับทรงพระกรุณาโปรดใหเขารับ
สว นอาลักษณ
โทร. ๐ ๒๒๘๐ ๙๐๐๐ ตอ ๔๑๗ โทรสาร ๐๒๒๘๒ ๘๒๒๔

๑๖ ความกตัญเู ปน ๒๕๗ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เคร่ืองหมายของคนดี
(น้ำใจของสตั บุรุษ) ทานเจาคุณพระอดุ มญาณโมลี
(จนั ทรศรี จนทฺ ทีโป)
๑๖.๑ ท่ีมีตอ สมเด็จพระสังฆราชเจา กรมหลวงวชิร
ญาณวงศ (ม.ร.ว.ชื่น นพวงศ) เจาอาวาสวัดบวร สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา กรมหลวงวชิรญาณวงศ (ม.ร.ว.
นิเวศวหิ าร กรุงเทพฯ ช่นื นพวงศ) ณ วัดบวรนเิ วศวหิ าร เปนผทู ่ีทรงดำรงตนมั่นอยใู น
กรอบแหงธรรมวนิ ยั

เมื่อครั้งท่ีสมเด็จพระ
สังฆราชเจาฯ ทานอาพาธ
หมอ เขา ให ยา นอน หลับ
เมลินาน เม็ดเล็กๆ เขาเขียน
ไวไมเกิน ๒ เม็ดตอหนึ่งคืน
หลวงปู (จันทรศรี จนฺททีโป)
ก็นำเอายาไทยยาฝรั่งไปเก็บ
ในตยู า แลว กท็ อ งจำ โดยสว น
มากแลวเวลาเขาเวรก็จะเปน
เวลากลางคืน จึงไปซ้ือมุงแบบใหเด็กนอน มานอนขางเตียง
สมเด็จพระสังฆราชเจาฯตามปกติ ทานจะเปนคนละเอียด แต
พดู เสยี งดัง จึงดูคลา ยกับวาทานดุ หลวงปู (จันทรศ รี จนฺททีโป)
รนู สิ ยั และปฏบิ ตั ถิ กู ใจทา น เมอื่ ถกู ใจแลว เวรไหนๆ กม็ กั จะตาม
หลวงปไู ปนอนเฝา ไดอยูเวรกลางคืนตลอด

ในคืนหน่ึงสมเด็จพระสังฆราชเจาฯ นอนไมหลับ ตี
๒ เสียงดังกุกกักๆ หลวงปูก็เปดไฟข้ึน ทูลถามวา “หลวงปูๆ
(สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา ฯ) จะเอาอะไร”

ทา น บอกวา “เออ เอายานอนหลบั มาใหฉ นั อกี ซกั ๑๐
เมด็ ซิ” หลวงปกู ็เลยมาบดยานอนหลบั ใหละเอียด แลวสมเดจ็

ความกตัญู ๒๕๘ ๒๕๙ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เปน เครือ่ งหมายของคนดีฯ
ทานเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี
(จันทรศรี จนฺททโี ป)

พระสังฆราชเจา ฯ กล็ ุกข้นึ น่งั อานถวาย ทานใหแกเพียง
พอหลวงปูเปดมุงเขาไป ก็ ประโยคเดยี ว แลว กใ็ หเ ขยี น
ทูลทานวา “หลวงปูหลับตา เอา เขยี นไปเขยี นมามนั กไ็ ม
หลวงปูดื่มครั้งเดียวนะไม ตรง ก็เลยไปพิมพมาถวาย
ใหดม่ื ๒ ครง้ั ” ทา นบอกวา
เอาน้ำชาใหหนอย หลังจาก ทาน ทา นโยนทงิ้ ไมเ อาเลย
นน้ั กน็ อนลงประมาณ๕นาที
ก็หลับไป ทานตรัสวา “บอก
ใหเขียนน่หี วา ”
จ น ก ร ะ ท่ั ง เ ช า ต รู
พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู ัว ทรงบาตรถวาย หลวงปู ไปบิณฑบาตกลับ ทีนี้ ก็ เ อ า เ ข็ ม ห มุด
สมเด็จพระสงั ฆราชเจา กรมหลวงวชิรญาณวงศ มาประมาณโมงกวา ขึ้นไป
ทำความสะอาดหอง สมเด็จพระสังฆราชเจาฯ ทานตื่นข้ึนมา กระดาษฟลุสแกปมา กิ๊ป
ก็พูดวา “เอย คุณจันทรศรีเอายาใหกินมากเลยนอนหลับ
งา ย คณุ ใหเ ทา ไหร” หลวงปทู ลู ตอบวา “เทา ทต่ี อ งการ” ไมบ อก หนีบแลวขีดเขียน ทานก็
วาเทาไหรเม็ด เทานี้เม็ด ประจบไมเปน มีแตทำงานถูกใจ
เทานั้น เวลาปฏิบัติทานไมตองใชคำราชาศัพทใชคำธรรมดา อานหนังสือพิมพ รอเขียน
เรียกหลวงปูห ลวงตาตามความถนดั ใจ
เสร็จเรียบรอย ทานเอาไป สมเด็จพระสังฆราชเจา ฯ ทรงโปรดลายมอื
สมเด็จพระสังฆราชเจาฯ ทรงโปรดลายมือหลวงปู อานแลว ก็เซน็ หลวงปูก็เอา พระภิกษุจนั ทรศ รฯี มาก ทรงรับสั่งใหเ ขยี นงาน
เม่ือคร้ังทานจะเสด็จศรีลังกา ไดรับส่ังใหหลวงปู (จันทรศรี หนังสืออีกฉบับมา ไดรับ
จนฺททีโป) แจงหนังสือถึงเสนาบดีกระทรวงธรรมการ คือ ถวายเปนประจำ
พระชำนาญอนุศาสน เปนคนเมืองสิงห คนุ เคยกับทาน หลวงปู
รางหนังสืออยู ๓ วัน รางผิดทานก็ไมบอก คืนที่ ๓ นำไป หนังสือนี้ เลขที่เทาน้ันๆ ไวถูกตองแลว ฉันเชาแลวก็เดินจาก

วดั บวรนเิ วศฯถงึ กระทรวงธรรมการ ไปถงึ กใ็ หเ สมยี นหนา หอ งไป

เคาะประตู กไ็ มยอมไปเพราะกลัว หลวงปไู ปเคาะเอง เสนาบดี

กระทรวงธรรมาการ (พระชำนาญอนุศาสน) กเ็ ปดประตูมาเจอ

ทานก็เล่ือนเกา อีใ้ ห กถ็ ามวา “พระคุณเจา มาอะไร” ก็
ย่ืนหนังสือให พออานเสร็จแลวก็เอาหนังสือที่เซ็นรับไวให เวลา

เยน็ ๆ ๕ โมงก็เอาหนังสอื ไปถวายสมเดจ็ พระสังฆราชเจาฯ

ทา นตรัสวา “อยางน้ีสิมนั ถึงเปน คน เปน มนษุ ย” คอื

ความกตัญู ๒๖๐ ๒๖๑ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เปน เครอื่ งหมายของคนดีฯ
ทา นเจา คุณพระอดุ มญาณโมลี
(จันทรศ รี จนฺททโี ป)

ทานไมไดบอกหรอก มันเกิดข้ึน ไมเ คยขดั มาตอนหลังไปอยู
ที่มันสมองเอง ถาสงหนังสือแลว สมุทรสงครามนานเปน ๑๐
ไมมีลายเซ็นรับหนังสือ แลวทาน ป ไปๆ มาๆ อยู จนถงึ พ.ศ.
ก็จะดุเราใหอีก คือหมายถึงวา ๒๔๙๗ สมเดจ็ พระสงั ฆราชฯ
หนังสือถึงเรียบรอยแลว สมเด็จ กม็ พี ระบญั ชาสง ขน้ึ ไปอยวู ดั
พระสังฆราชเจาฯ ทานก็เสด็จศรี โพธิสมภรณ
ลังกา
พอออกพรรษาแลวมา
ตั้งแตนั้นมา ถาเปนหนังสือ ทูลขอกลับกรุงเทพฯ สมเด็จฯ
ทานก็บอกวา “เออ กำลังหา
ราชการพิมพใหก็ไมเซ็น ตอง ตัวแทนอยู ขอใหอ ยูไปกอน”

หลวงปจู ันทรศ รีฯถายรปู หนา พระโกศ เรียกหลวงปูไปเขียน จากน้ันก็ พออีกปก็มาขออีก จะ
สมเดจ็ พระสังฆราชเจาฯ ณ พระตำหนักเพชร
ไป อาน ถวาย พอได ใจความ กลับไปเรียนหนังสือก็บอกวา สมเดจ็ พระญาณสงั วร สมเด็จพระสงั ฆราชเจาฯ

วดั บวรฯ พ.ศ. ๒๕๐๑ แลวก็ตองเขียนดวยมือ แตกอน

คอมพวิ เตอรไมม ี มแี ตพิมพดดี หลวงปกู พ็ มิ พด ดี สมัยหนุม อยูไปกอน กำลังหาพระแทน (เจริญ สวุ ฑฒฺ โน ป.ธ. ๙)

พิมพไดดี พิมพสัมผัสเด๋ียวนี้ลืมหมด ในวัดบวรนิเวศวิหาร ผลสดุ ทา ยปท ี่ ๓ พอออกพรรษาแลว ทา นกท็ รงอาพาธ เมอ่ื ออก

เวลานั้นจำลายมอื หลวงปู ไดห มด สมเด็จพระญาณสังวร พรรษาแลว หลวงปูไมร ับกฐิน รีบลาทา นเจาคุณพระธรรมเจดยี 

สมเด็จพระสงั ฆราชฯ(องคปจ จบุ นั )กท็ รงจำได (จูม พนฺธุโล) มาเฝาสมเด็จพระสังฆราชเจาฯ อยูเวรกลางคืน

ตอนน้ันสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราชฯ ได ๑๐ คืน เรียกวาสมเด็จฯทานสิ้นพระชนมตอหนา รูสึก
องคปจจุบัน ทานยังสอบประโยค ๗ ประโยค ๘ อยู หลวงปู
เพ่ิงไปเรียนไวยากรณ ทานสอนไวยากรณบางเหมือนกัน ปจะ เปนบุญมากที่ไดมีโอกาสไดปฏิบัติทาน ๑๐ คืน พอวันแรกไป

สอบไดทานน้ันแหละสอนไวยากรณ สมเด็จพระสังฆราชฯ ถึง เจาคุณบุญธรรม ๘ ประโยค เปนเลขาฯของทาน (ตอน
องคป จ จบุ นั นท้ี า นฉลาด ใหไ ปตา งจงั หวดั ทา นกไ็ มไ ป ทา น
เรียนหนังสืออยางเดียว หลวงปูเปนคนท่ีผูใหญใชละไป ส้ินทานเปนชั้นเทพท่ี พระเทพกวี, บุญธรรม จิณฺณธมโม ป.ธ.

๘ วัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพฯ) ไดยินเสียงหลวงปู คุยอยูขาง

นอก สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจาฯ ทานจึงเรียกวา “คณุ บญุ ธรรมๆ

คณุ จนั ทรศ รใี ชไ หมนน่ั ” ทลู ตอบวา “ใช กระหมอ ม” สมเดจ็ ฯ

ความกตญั ู ๒๖๒ ๒๖๓ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เปน เคร่ืองหมายของคนดีฯ
ทา นเจา คุณพระอุดมญาณโมลี
(จนั ทรศ รี จนทฺ ทีโป)

ทานตรัสวา “เออเขามาน่ี” จอมพลสฤษด์ิ ถามวา

ท้ังทมี่ ีปายแดงหา มเขา “หมอ ม จะเอาพระศพไปยังไง”

พอเขา ไป ทา นใหเ ราตำ ทา นบอกวา “ตอ งลกั ศพ
หมาก “ตำหมากใหฉันสัก
คำซิ” ยังมีกำลัง ยังพดู ไดดี ซิ” แมเราก็ไมเคยไดยินคำวา

“ลักศพ” วาทำยังไงหนอ พอตี

แลวตรัสถามวา “คุณ ๕ ก็น่ังรถเมลขาวกลับวัดบวรฯ
เอาปลาเคม็ มาฝากฉนั ไหม
ละ ” มาจดั ตำหนกั สำหรบั ทไ่ี วพ ระศพ

เพื่อใหประชาชนมาสรงน้ำ จัด

จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรฐั มนตรี ก็ ทู ล ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เสร็จก็สวางพอดี ไปฉันกาแฟ พระเมรุทที่ รงพระกรุณาโปรดฯ ใหส รางสำหรบั
ไดเขาเฝาสมเดจ็ พระสังฆราช สงั ฆราชเจา ฯ ทา นวา “หลวง แกวหน่ึง วันนัน้ ไมไ ดฉ นั เชาเลย ถวายพระเพลิงสมเดจ็ ฯ ณ สสุ านหลวง
วดั เทพศิรินทราวาส
พอพระศพสมเดจ็ พระสงั ฆราชฯ
ปูใหไปอยูอุดรธานี ลาออกเม่ือไหรก็ไมใหออกซักที”
ทา นมาประทบั ลกู หลานเอาขมนิ้ มาทา เอาผา ขาวมาใหป ระทบั
ทานก็เลยใหตำหมากกินไปเรื่อยๆ พอถึงเวลาพอสมควรก็
ฝาพระบาทบาง ฝาพระหัตถบาง ตองเปล่ียนเวรคนละชั่วโมง
เปล่ยี นเปนรูปอื่น อยูผ ลดั กันเปน ช่วั โมงๆ
พอตอนบายสรงน้ำเอาไวคืนหน่ึง วันรุงข้ึน เวลา ๕ โมงเย็น
พอวันทจี่ ะส้ินพระชนม อากาศรอนจัดอยทู ีโ่ รงพยาบาล
จฬุ าฯ ไมม แี อรเ หมอื นอยา งทกุ วนั นหี้ รอก ใชพ ดั ลม พากนั เปลอ้ื ง ในหลวงกเ็ สดจ็ มาเวลาจะเอาเขา โกศเขากนั้ ฉากพระตามเขา ไป
จีวรออกหมดเขาไปปฏิบัติทาน พอหมอเขามาใหออกซิเจน
ประมาณซกั ๖ ทุม กวา ในหลวงกเ็ สด็จมาถึง ทรงขับรถมาเอง ๓-๔ รูป สัปเหรอ ใหอ อกมา บอกวาไมไ ดน ะ ดไู มไ ด ผดิ ระเบียบ
ประทบั นง่ั เกา อข้ี า งเตยี ง พวกเรากน็ ง่ั อยขู า งนอก มองเขา ไปราว
ตี ๑ กวาๆ ในหลวงก็กราบ พอกราบเสร็จแลวพวกเราเขาไปดู เรียบรอ ยแลวอัญเชญิ พระศพไปตั้งที่ตำหนกั เพชร
หมอก็บอกวา “หมดแลว” ก็เอาเขาหองน้ำ สรงน้ำ แลวหม
จีวรใหท าน เม่อื ครง้ั ในหลวงเสดจ็ ฯ กลบั ประมาณสัก ๑๕ นาที “นับวาเปนบุญในชีวิตท่ีไดปฏิบัติสมเด็จพระสังฆราช
จอมพลสฤษด์ิ ธนรัชต ตอนนนั้ เปน นายกรัฐมนตรี ก็ไปถึงมี
เจาฯ อยางดีเยี่ยม เกิดปติมาก ปจจุบันบางคืนก็ยังฝนถึง

ทานอยู รูสึกเหมือนทานเรียก บางทีก็รูสึกเหมือนไดตำหมาก

ถวาย แตหลวงปู เปนคนทไ่ี มข ัดคำส่งั ของผใู หญ ใชไปไหนกไ็ ป

จงึ ไมม เี วลาเรียนหนงั สอื กลบั มา ๓ วัน ๗ วนั ก็สอบแลว จะดู

หนังสือมันจะไดอะไร สอบประโยค ๔ ได เพราะหลวงปูม่ันฯ

หมอมหลวงทวสี นั ต ลดาวลั ย เปนราชเลขาธิการ บอกใหในฝนและบอกถกู ”

ความกตญั ู ๒๖๔ ๒๖๕ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เปน เครอื่ งหมายของคนดีฯ
ทา นเจาคณุ พระอดุ มญาณโมลี
(จันทรศรี จนทฺ ทีโป)

ทา นเจาคณุ พระธรรมเจดีย (จูม พนธฺ โุ ล) พ.ศ. ๒๔๓๑ - ๒๕๐๕ ภาพหมูหนาพระอโุ บสถวดั โพธิสมภรณ (นง่ั จากซาย) พระครูสริ ิสารสธุ ี (จนั ทรศรี จนฺททโี ป)
พระธรรมเจดยี  (จมู พนฺธุโล) พระจนั โทปมาจารย (จนั โท กตปุโ)
๑๖.๒ ทม่ี ตี อ ทา นเจาคณุ พระธรรมเจดยี  (จมู พนธฺ ุโล)
อดีตเจาอาวาสวัดโพธิสมภรณ รูปท่ี ๒ (แถวยืนจากซาย) พระอาจารยมหาบัว าณสมฺปนโฺ น พระครูสมุหส วสั ด์ิ
พระพันตรี พกั ตร มีนะกนิษฐ จาคำมลู สีดาลาด
เมอ่ื มาอยจู งั หวดั อดุ รธานี ณ วดั โพธสิ มภรณเปน วดั ธรรม
ยตุ ตำแหนง ในขณะนน้ั เปน “พระครสู ริ สิ ารสธุ ”ี (จนั ทรศ รีจนทฺ ที ของพระผูมีพระภาคเจาอยางหาที่สุดไมได จึงไดเกิดศรัทธา
โป)เพอ่ื แบง เบาภาระธรุ ะในพระพทุ ธศาสนา ชว ยเจา อาวาสทา น เล่อื มใสในทา นเจา คุณพระธรรมเจดีย (จมู พนธฺ โุ ล) ยิ่งนัก
เจาคุณพระธรรมเจดีย(จูม พนฺธุโล) หลวงปู(จันทรศรี)ไดอยู
อุปฏฐากรับใชใกลชิด ไดเห็นถึงขอวัตรปฏิบัติของทานซ่ึงเปน ประมาณ พ.ศ.๒๕๐๔ ทานเจาคุณพระธรรมเจดีย(จูม
พระเถระผูใหญท่ีมีศีลาจารวัตรที่งดงาม ปฏิบัติตามคำสอน พนฺธุโล)ก็เร่ิมปวยกระเสาะกระแสะ ภาระธุระทุกอยางที่เดิม
ทานเจาคุณพระธรรมเจดีย(จูม พนฺธุโล)เปนผูปฏิบัติ ไดมอบ
หมายใหห ลวงปู( จนั ทรศ ร)ี เปนผูป ฏิบัติแทน

ซ่ึงหลวงปู(จันทรศรี) ก็ตั้งใจปฏิบัติหนาที่ที่ไดรับมอบ
หมายอยา งดที ส่ี ดุ เพอื่ ตอบสนองพระเดชพระคณุ ทที่ า นเจา คณุ
พระธรรมเจดีย(จมู พนฺธโุ ล) ไดว างใจ

ความกตัญู ๒๖๖ ๒๖๗ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เปน เครอ่ื งหมายของคนดฯี
ทานเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี
ป พ.ศ.๒๕๐๕ ทา นเจา คุณพระธรรมเจดยี ( จมู พนธฺ โุ ล) (จนั ทรศ รี จนทฺ ทโี ป)
อาพาธหนักข้ึน ตองไดรับการถวายการรักษาอยางใกลชิด ท่ี
กรุงเทพฯ พระเทพวสิ ทุ ธาจารย หรือหลวงปดู เี นาะ (บญุ ปฺญสริ )ิ
วดั มชั ฌมิ าวาส จ.อุดรธานี
หลวงป(ู จนั ทรศ ร)ี กไ็ ดเ ดนิ ทางไปๆ มาๆ ระหวา งอดุ รธานี
กบั กรุงเทพฯ เพอ่ื ท่ีจะไดอ ุปฏ ฐากดแู ลรบั ใชทา นเจาคุณฯ อยาง กรงุ เทพฯ คอื ทา นเจา คณุ พระเทพวสิ ทุ ธาจารย(บญุ ปฺ สริ )ิ
ใกลช ดิ ทกี่ รงุ เทพฯ อกี ทงั้ ตอ งกลบั มาทำหนา ทแ่ี ทนทา นเจา คณุ ฯ เจาอาวาสวัดมัชฌิมาวาส (มหานิกาย) อ.เมือง จ.อุดรธานี
ที่อุดรธานีดวย เพื่อตอบแทนพระคุณที่ทานเจาคุณฯไดให หรืออีกช่ือหน่ึงที่พุทธศาสนิกชนรูจักอยางกวางขวาง คือ
ความรกั ความเมตตา ตลอดระยะเวลา ๘ ป อยา งหาทส่ี ดุ มไิ ด หลวงปดู ีเนาะ
จวบจนถงึ วันอวสานแหง ชวี ติ ของทานเจาคณุ ฯ
ทานเจาคุณพระเทพวิสุทธาจารย (บุญ ปุฺสิริ) หรือ
๑๖.๓ ทีม่ ตี อ ทานเจาคณุ พระวิสุทธาจารย (บุญ ปฺ สิริ) หลวงปดู เี นาะ ทา นมคี วามสนทิ สนมรกั ใคร เคารพนบั ถอื เปน การ
สวนตัว กับสมเด็จพระสังฆราชเจา กรมหลวงวชิรญาณวงศ
อดตี เจา อาวาสวัดมัชฌิมาวาส (มหานกิ าย) อ.เมือง จ.อดุ รธานี (ม.ร.ว.ชนื่ นพวงศป.ธ.๗) เจา อาวาสวดั บวรนเิ วศวหิ าร กรงุ เทพฯ
เมอ่ื ปพ .ศ.๒๔๗๕ ครงั้ ทที่ า นเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี(จนั ทรศ รี
สุภาษิตที่วา “นิมิตตํ สาธุรูปานํ กตฺูกตเวทิตา” จนฺททีโป) ตองการศึกษาพระปริยัติธรรม เพื่อยกวิทยฐานะใน
แปลวา ความกตัญเู ปน เครอ่ื งหมายของคนดี

ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี (จันทรศรี จนฺททีโป)
ไดชื่อวาเปนผูเลิศในดานความกตัญู ถาใครทำอะไรใหจะ
ไมลืมบุญคุณ และพยายามท่ีจะตอบแทนบุญคุณ อันเปน
ผลทำใหทานเจาคุณฯ พบความเจริญรุงเรืองกาวหนาในทาง
ธรรมตลอดมา ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี (จันทรศรี
จนฺททีโป) ไดมีผูคอยใหความชวยเหลือมาโดยตลอด ต้ังแต
กาวแรกที่ยางกาวเดินเขาสูประตูสำนักเรียนวัดบวรนิเวศวิหาร

ความกตัญู ๒๖๘ ๒๖๙ ชี ว ป ร ะ วั ติ
เปนเครือ่ งหมายของคนดฯี
ทานเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี
ดานการศึกษา หลวงปูดีเนาะ (จันทรศรี จนทฺ ทโี ป)
ได เปน ภาระ ธุระ พา ทาน
เจา คุณ พระ อุดม ญาณโมลี ภาพถา ยขณะอายุ ๙๗ ป ๗๗ พรรษา พ.ศ. ๒๕๕๑
(จันทรศรี จนฺททีโป ขณะท่ี
เปนพระภกิ ษุหนมุ ) ไปฝากกับ พระคุณอยางหาที่สุดมิได โดยในทุกๆ วันหลังฉันเชาเรียบรอย
สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา ฯ ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี จะเดินทางลัดเลาะผานหนอง
ประจกั ษไ ปยงั วดั มชั ฌมิ าวาส เพอื่ ปรนนบิ ตั ริ บั ใชห ลวงปดู เี นาะ
ความผกู พันย่ิงแนนแฟน อยางใกลชิด จนเวลาค่ำ เม่ือหลวงปูดีเนาะเขาพักผอน ทาน
เจาคุณฯ จึงเดินทางกลับมายังวัดโพธิสมภรณ เพื่อปฏิบัติกิจ
ข้ึนเม่ือ สมเด็จพระสังฆราช สว นตวั เปน ประจำทกุ วนั จวบจนกระทั่งวาระสดุ ทายของหลวง
ปดู ีเนาะ นบั วาทา นเจา คุณพระอุดมญาณโมลี ไดแ สดงให
เจาฯ มีพระบัญชาใหทาน เหน็ ถงึ ความกตญั ู (รคู ณุ ) กตเวทติ า (ตอบแทนคณุ ) อยา ง
แทจริง
เจา คุณ พระ อุดม ญาณ โมลี

(จนั ทรศ รีจนทฺ ทโี ป)มาแบง เบา

ภาระธุระในพระศาสนา ชวย

ความกตัญขู องทานเจา คุณฯ ทาน เจ า คุณ พระ ธรรมเจดีย
ท่เี คารพบูชาตอทา นผมู ีพระคุณ (จมู พนธฺ โุ ล)ณวดั โพธสิ มภรณ

และทานเจาคณุ พระธรรมเจดยี  (จมู พนธฺ โุ ล) มักจะเดนิ ทางไป

สนทนากับหลวงปดู ีเนาะ ท่ีวัดมัชฌมิ าวาสเปน ประจำ ในฐานะ

ทท่ี า นเจาคณุ พระอดุ มญาณโมลี (จันทรศรี จนทฺ ทโี ป) ขณะน้ัน

เปนพระเลขาฯ จะสะพายยามติดตามไปดวยทุกครั้ง สวนมาก

จะสนทนาขอ ธรรมกนั บางครัง้ กค็ ุยเร่ืองหมอดู เน่ืองดวยหลวง

ปดู เี นาะชอบทางหมดู

เม่ือคร้ังหลวงปูดีเนาะอาพาธ นับเปนโอกาสอันสำคัญ
ทท่ี า นเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี(จนั ทรศ รีจนทฺ ทโี ป)จะไดแ สดง
ความกตัญูโดยถวายการดูแลรับใช เพื่อเปนการตอบแทน

๑๗ ๒๗๑ ชี ว ป ร ะ วั ติ

สองอรยิ สงฆผูเ ปนเพชรน้ำหนง่ึ ทา นเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี
แหง จงั หวัดอุดรธานี (จันทรศ รี จนฺททีโป)

เมอ่ื พ.ศ. ๒๔๘๒-๒๔๘๓ สมเดจ็ พระมหาวรี วงศ (พมิ พ พระธรรมวสิ ทุ ธมิ งคล (หลวงตามหาบวั าณ
ธมมฺ ธโร น.ธ.โท, ป.ธ.๖) ขณะน้นั ดำรงสมณศักดเ์ิ ปน พระราชา สมฺปนฺโน) แสดงมุทิตาคารวะทานเจาคุณฯ
คณะชั้นเทพท่ี พระเทพโมลี ไดท ำหนังสอื ขอพระเปรยี ญธรรม และสนทนาธรรม
เพ่ือไปเปนครูสอนพระปริยัติธรรม แผนกนักธรรม และบาลี
ไวยากรณ ป.ธ.๓ และชว ยรบั ภาระธรุ ะทางพระพทุ ธศาสนา จาก จำนวน ๔ รปู ตามคำขอของสมเดจ็ พระมหาวีรวงศ เดินทางไป
สำนกั เรยี นวดั บวรนเิ วศวหิ าร จำนวน ๔ รปู สมเดจ็ พระสงั ฆราช เปน ครูสอน พระปรยิ ตั ธิ รรม ณ จงั หวดั เชยี งใหม โดยมี
เจา กรมหลวงวชิรญาณวงศ (ม.ร.ว.ช่ืน นพวงศ ป.ธ.๗) เจา
อาวาสวดั บวรนเิ วศวหิ าร จึงมพี ระบัญชาให พระเปรียญธรรม ๑. พระมหาบำรุง น.ธ.เอก, ป.ธ.๖
๒. พระมหาทองหลอ น.ธ.เอก, ป.ธ.๕
๓. พระมหาจันทรศรี จนฺททีโป น.ธ.เอก, ป.ธ.๓
(ปจ จบุ นั คอื ทา นเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี (จนั ทรศ รี จนทฺ ทโี ป)
เจา อาวาสวดั โพธิสมภรณ อ.เมอื ง จ.อุดรธานี)
๔. พระมหาหลอด น.ธ.เอก, ป.ธ.๓ และพระเปรยี ญธรรม
และจากสำนักเรยี นวดั นรนาถสุนทริการาม อกี ๒ รูป
๑. พระมหาทองใบ น.ธ.เอก, ป.ธ.๖
๒. พระมหาออ น าณธโร น.ธ.เอก, ป.ธ.๓
ครูสอนพระปริยัติธรรมทั้ง ๖ รูป พัก ณ วัดเจดีย
หลวงวรวิหาร อ.เมอื ง จ.เชียงใหม
ณ วัดเจดียหลวงวรวิหาร อ.เมือง จ.เชียงใหม เปน
สถานท่ีประวัติศาสตรที่พระสงฆสาวกผูปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ
ของพระผูมีพระภาคเจา คือพระมหาจันทรศรี จนฺททีโป

สองอรยิ สงฆ ๒๗๒
ผเู ปน เพชรนำ้ หน่ึงฯ

(ในขณะนน้ั )ในฐานะครสู อนพระ ๑๘
ปริยัติธรรม ไดพบกับพระภิกษุ
บัว าณสมฺปนฺโน ปจจุบัน หญิงเปนมลทิน
คือ พระ ธรรม วิ สุทธิ มงคล ของพรหมจรรย
(หลวงตามหาบวั าณสมปฺ นโฺ น
เจา อาวาสวดั ปา บา นตาดอ.เมอื ง ในพระพุทธศาสนา สุภาพสตรีเปนอันมากไดเขามา
วดั เจดียหลวงวรวิหาร จ.เชยี งใหม จ.อดุ รธาน)ี กำลงั ศกึ ษา น.ธ.เอก, เกย่ี วขอ งอยใู นฐานะตา งๆ เปน มารดาบา ง เปน พห่ี ญงิ นอ งหญงิ
ป.ธ.๓ และเปนพระอุปฏฐากรับใชใกลชิด บาง เปนเครือญาติบางและเปนผูท่ีเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา
สมเด็จพระมหาวีรวงศ เวลานอนพระภิกษุ บาง เมื่อครั้งที่ยังเปนพระภิกษุหนุมจันทรศรี ไดจำพรรษาอยู
บวั ไมม ีมุง นอนใหย งุ กดั ตลอดคนื พระมหา ณ วัดหนองดู ต.บานเรือน อ.ปากบอ ง จ.ลำพูน ไดมสี กี าอายุ
จันทรศ รี จนฺททโี ป มีมุงอยู ๒ หลงั จึงไดน ำ ราว ๓๖ ป เปนแมม ายมาแลว ๑ ป สามเี สยี ชวี ิต มีลูกสาวคน
มงุ อีก ๑ หลังท่ยี งั ไมใชถวายใหพ ระภกิ ษบุ ัว
าณสมฺปนฺโน
นับแตวันน้ันจนถึงกาลปจจุบัน ใคร
จะลวงรูวานั่นคือที่มาของความสนิทสนม
หลวงตามหาบวั ญาณสมั ปนโน เคารพบูชาเลื่อมใสนับถือซ่ึงกันและกัน
ขณะยังเปน พระภกิ ษุหนมุ เสมือนเกิดมารวมมารดาเดียวกัน เปนดั่ง
พี่นองกัน นับวาการพบกัน ณ วัดเจดียหลวงวรวิหาร อ.เมือง
จ.เชียงใหม เปนนิมิตหมายท่ีสำคัญย่ิงนัก สำหรับวงการ
พระพทุ ธศาสนาและพุทธศาสนิกชน
ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี (จันทรศรี จนฺททีโป)
และพระธรรมวิสุทธิมงคล (หลวงตามหาบัว าณสมฺปนฺโน)
เปนเน้ือนาบุญของชาวพุทธและโดยเฉพาะพุทธศาสนิกชน
จ.อุดรธานี ท่คี วรแกการสกั การะบชู าเปนอยา งย่ิง

หญิงเปน มลทนิ ๒๗๔ ๒๗๕ ชี ว ป ร ะ วั ติ
ของพรหมจรรย
ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี
วดั หนองดู จ.ลำพนู ในปจจุบัน (จันทรศรี จนทฺ ทโี ป)

เดียวอายปุ ระมาณ ๑๖ ป เปน คนทม่ี ีฐานะคอ นขา งดี มีบา น ๓ แหงความรักฉันทชูสาว ท่ีมีตอพระภิกษุจันทรศรีผูรักษาศีล
หลัง ที่นา ๓ แปลง บานของสีกาน้ีต้ังอยูท่ีหมูบานหนองสลิด บำเพ็ญธรรม
หางจากวัดครึ่งกิโลเมตร พระภิกษุจันทรศรีตองเดินผานหนา
บานสีกานี้ทุกวัน เพราะเปนเสนทางออกเดินบิณฑบาต สีกามี พระภิกษุหนุมเร่ิมรับรู และไดพิจารณาถึงอันตรายท่ี
ความศรทั ธาและเล่อื มใสใสบาตรทุกวัน และตอ มาไมนานสกี า กำลังคืบคลานเขามา จึงรีบคุมสติ สำรวมอินทรียเรงทำความ
และลูกสาว กน็ ำอาหารมาถวายภตั ตาหารเพลทุกวนั เพยี ร ประหารกเิ ลส ใหห ลุดลว งตกไปในอำนาจฝา ยต่ำ

พระภิกษุจันทรศรี ผูหอหุมกายดวยผากาสาวพัสตร ทานหวนระลึกถึงการรับพระบัญชาใหมาทำกิจใน
บง บอกถงึ ผูบำเพญ็ สมณธรรม ตัง้ อยใู นศีลอนั บริสทุ ธ์ิ มีอนิ ทรยี  พระพุทธศาสนา จะมาเสียทีกิเลสฝายต่ำดวยน้ำมือสตรี
สำรวม ดวยเหตุนี้สีกาท่ีเคยใหความนับถือศรัทธาเล่ือมใส เพศ สิกขาลาเพศ ณ ท่ีแหงน้ีเปนกาลไมสมควร หวนระลึก
ในฐานะเปนพระสงฆสาวก วันเวลาผานไปวันแลววันเลา ถึงพุทธภาษิตบทหนึ่ง “อิตฺถี มลํ พรฺหฺมจริยสฺส” (หญิงเปน
สีกากำลังตกอยูในอำนาจฝายต่ำคลุกเคลาดวยกิเลส ถูกพิษ มลทินของพรหมจรรย) เม่ือมีเหตุการณเกิดข้ึน เราควรจะ
หนีไปใหไกล ไปใหพนจากเขตอันตราย กอนท่ีเราจะถูกพิษ
แหงความรักแทรกซึมเขาสูหัวใจ โดยสตรีเปนผูหยิบย่ืนให ศีล
พลันเศราหมอง ตบะและอำนาจก็พลันเสื่อม วาจาศักด์ิสิทธ์ิ
ก็กลายเปนกลับกลอก พอสอบธรรมสนามหลวงเสร็จ ปฏิบัติ
กิจในพระศาสนาที่ไดรับพระบัญชามาเรียบรอยแลว จึงกราบ
ลาพระเทพโมลีฯ กลับกรงุ เทพฯ ดว ยความมชี ัยชนะแหงมาร

ในครง้ั พทุ ธกาล พระอานนทพ ทุ ธอนชุ า ตรสั ถามพระผมู ี
พระภาคเจา วา

“ขา แตพระผูมีพระภาค ในพรหมจรรยน้ีมีสุภาพสตรี
เปนอันมากเขามาเก่ียวของอยูในฐานะตางๆ เปนมารดาบาง
เปนพ่ีนองหญิงบาง เปนเครือญาติบาง และเปนผูเลื่อมใสใน
พระรตั นตรยั บาง ภิกษจุ ะพึงปฏิบัตติ อสตรีอยา งไร ?

หญิงเปนมลทนิ ๒๗๖
ของพรหมจรรย

“อานนท การที่ภิกษุจะไมดูไมแลสตรีเพศเสียเลย ๑๙ ปฐมบท
นน้ั เปนการด”ี
แหงพระบรมธาตุธรรมเจดยี 
“ถาจำเปน ตองดูตอ งเหน็ เลา พระเจาขา ?” พระอานนท
ทูลซัก เปนระยะเวลามากกวา ๑๐ ป ท่ีวัดโพธิสมภรณไดรับ
เมตตาจากสมเดจ็ พระญาณสงั วรสมเดจ็ พระสงั ฆราชฯประทาน
“ถา จำเปน ตอ งดตู อ งเหน็ กอ็ ยา พดู ดว ย อยา สนทนาดว ย พระบรมสารีริกธาตใุ หในป พ.ศ. ๒๕๓๘ ซ่งึ ในขณะน้นั ทานเจา
น้นั เปน การด”ี พระศาสดาตรสั ตอบ คุณพระอดุ มญาณโมลี (จันทรศรี จนฺททโี ป) ในฐานะเจาอาวาส
ยงั มไิ ดม สี ถานทปี่ ระดษิ ฐานถาวรมน่ั คง เนอ่ื งดว ยทา นเจา คณุ ฯ
“ถาจำเปนตองสนทนาดวยเลา พระเจาขา จะปฏิบัติ ยงั มภี าระธรุ ะมากมายในการดแู ล บรู ณะพระศาสนา และสถาน
อยางไร ?” ทต่ี า งๆ ภายในวัดใหเ ปนทเี่ รยี บรอ ยสวยงาม

“ถาจำเปนตองสนทนาดวยก็จงมีสติไว ควบคุมสติใหดี
สำรวมอินทรียและกายวาจาใหเรียบรอย อยาใหความกำหนัด
ยนิ ดหี รอื ความหลงใหลครอบงำจติ ใจไดอานนทเรากลา ววา สตรี
ท่ีบรุ ุษเอาใจเขาไปเกาะเกยี่ วน้นั เปน มลทินของพรหมจรรย”

“แลวสตรีท่ีบุรุษมิไดเอาใจเขาไปเกี่ยวเกาะเลาพระเจา
ขา จะเปน มลทนิ ของพรหมจรรยหรอื ไม ?”

“ไมเปนซิ อานนท เธอระลึกไดอยูหรือ เราเคยพูดไววา
อารมณอ นั วจิ ติ ร สง่ิ สวยงามในโลกนม้ี ใิ ชก าม แตค วามกำหนดั ท่ี
เกดิ ขน้ึ เพราะความดำรติ า งหากเลา เปน กามของคน เมอื่ กระชาก
ความพอใจออกเสียไดแลว ส่ิงวิจิตรและรูปที่สวยงามก็คงอยู
อยางนน้ั เอง ทำพิษอะไรมิไดอีกตอไป”

พระผมู ีพระภาคบรรทมสงบน่ิง พระอานนทก ็พลอยนง่ิ

ตามไปดว ย ดูเหมือนทานจะตรึกตรองทบทวนพุทธวจนะท่ีตรัส

จบลงสกั ครูน ี้

ปฐมบทแหง ๒๗๘ ๒๗๙ ชี ว ป ร ะ วั ติ
พระบรมธาตุธรรมเจดยี 
ทานเจาคณุ พระอดุ มญาณโมลี
สมเด็จพระสงั ฆราช ทรงประทานพระบรมสารีรกิ ธาตุใหแ กพระอุดมญาณโมลีฯ (จนั ทรศรี จนทฺ ทโี ป)

จวบจนกระท่ัง ป พ.ศ. ๒๕๔๘ กาลอันเปนมหามงคล “ตอ ไปภายภาคหนา วดั โพธสิ มภรณ นจี้ ะมบี ทบาทเกยี่ วกบั
มาถึง ทานเจาคุณฯมีความประสงคที่จะสรางพระเจดียขึ้น เพื่อ คณะสงฆมากมาย เพราะจะมกี ลุ บตุ ร ผมู ปี ญญาในทางธรรม เขา
ประดษิ ฐานพระบรมสารรี กิ ธาตุและอฐั ธิ าตขุ องบรู พาจารยท งั้ หลาย มาทำสงั ฆกรรม แลว นำธรรมปฏบิ ตั อิ อกเผยแผส ูม หาชน จำตอง
ตามความหวงใยของบรรดาโยมอุบาสก-อุบาสิกาในวัด ที่เปนหวง บูรณะสิ่งอันสำคัญ เชน ถาวรวัตถุตางๆ ใหเปนท่ีสะดวกตาม
สิ่งอนั ลำ้ คาและคูค วรแกการสกั การะบูชาเหลานี้ จะสูญหายไป สมควร แมพ ระอโุ บสถหลงั นกี้ ็เชนเดียวกนั ตอ
ไปจะเปนศูนยกลางบวชกุลบุตร ผูใคร
เมื่อเริ่มลงมือกอสราง พระเจดีย ทานเจาคุณฯได ในทางธรรม ควรตอเติมใหกวางขวาง
หวลระลึกถึงคุณูปการท่ีทานเจาคุณพระธรรมเจดีย (จูม ยง่ิ ข้นึ ” น้ีคือ คำกลาวบางสว นของทาน
พนฺธโุ ล) อดตี เจาอาวาส รูปท่ี ๒ ทีม่ ตี อ วดั โพธิสมภรณแหงน้ี เจา คณุ ธรรมเจดยี ( จมู ) ถงึ ความหว งใย
ตลอดจนความรัก ความเมตตาท่ีมีตอทานเจาคุณพระอุดม ในวันขางหนา ของวัดโพธิสมภรณ
ญาณโมลี (จนั ทรศ รี จนทฺ ทโี ป) และดว ยความปรชี าสามารถ ขอ
วัตรปฏิบัติที่งดงาม ความซื่อตรงในพระธรรมวินัยอยางหาผูใด จงึ เปน โอกาสสำคญั ทจ่ี ะไดส นองคณุ ของทา นเจา คณุ (จมู )
เสมอเหมือนไดของทานเจาคุณพระธรรมเจดีย อันเปนท่ีเคารพ พระธรรมเจดยี ผซู ง่ึ มพี ระคณุ แกค ณะสงฆธ รรมยตุ โดยเฉพาะพระ
สักการะของหมูพุทธศาสนิกชนท้ังหลาย เม่ือไดพิจารณาคำท่ี ภกิ ษ-ุ สามเณรภายในวดั โพธสิ มภรณ และเพอ่ื เปน การประกาศให
ทา นเจาคณุ พระธรรมเจดยี  ไดเคยกลา วไวว า มหาชนคนรนุ หลงั ไดต ระหนกั ถงึ คณุ งามความดีทท่ี า นเจา คณุ พระ
ธรรมเจดยี ( จมู )ไดป ระพฤติปฏบิ ตั ติ ามพระธรรมวนิ ยั มาโดยตลอด
ทา นเจาคณุ พระอุดมญาณโมลี (จันทรศรี จนฺททโี ป) จึงเห็นควรท่ี
จะขนานนามเจดยี แหงน้วี า “พระบรมธาตุธรรมเจดยี ”

เพอ่ื ถวายเปน พทุ ธบชู าและอาจรยิ บชู าพระคณุ ของทา นเจา
คุณพระธรรมเจดยี ( จมู พนฺธุโล) พระสงฆสาวกของพระผมู ีพระภาค
เจา ผมู ชี วี ติ ทงี่ ดงามตง้ั แตเ บอื้ งตน ทา มกลาง และทส่ี ดุ อนั เปน แบบ
อยา งเปน พลงั ศรทั ธาแกศ ษิ ยานศุ ษิ ย และพทุ ธศาสนกิ ชนรนุ หลงั จะ
ไดย ดึ ถือเปนสรณะอันประเสริฐ ในปจ จบุ ันและกาลในอนาคตกาล

๒๘๑ ทานเจา คุณพระอดุ มญาณโมลี

(จันทรศ รี จนทฺ ทโี ป)

เทศนาธรรม วันนี้เปนวันสำคัญวันหน่ึงที่ไดมาพบญาติโยมท่ีวัด
ณ วัดปทมุ วนารามฯ ปทมุ วนาราม เนอื่ งดว ยพระราชพฒั นาทร (ถาวร จติ ตฺ ถาวโร)
ซงึ่ เปน สามเณรอยกู บั หลวงปฯู ทวี่ ดั โพธสิ มภรณแลว กน็ ำมาฝาก
โดย ไวท ีน่ ้จี นเปน พระเถระผูใหญ ใชในราชการได นอกจากนั้นมแี ต
สิกขาลาเพศไป ดังน้นั ในวันนี้หลวงปฯู ไดม าเยยี่ ม ลกู ศษิ ยและ
ทานเจา คณุ พระอุดมญาณโมลี คณะญาตโิ ยมท่ีมาปฏิบัติธรรม ณ สถานที่นี้
(จนั ทรศ รี จนทฺ ทีโป)
กอ นอนื่ ทจ่ี ะสรา งเปน ศาลาพระราชศรทั ธานี้ กเ็ นอ่ื งจาก
ในหลวงไดเ สดจ็ ทอดกฐนิ ทวี่ ดั ปทมุ ในขณะนน้ั สถานทน่ี ย้ี งั เปน
ที่ทรัพยสินของพระมหากษัตริย เราก็มาอาศัยเพ่ือพาญาติโยม
ปฏิบัติธรรมปลูกศาลามุงดวยแฝก ในหลวงมองเห็นก็เดิน
เขามาดู แลวตรัสถามวาอันนี้อาจารยทำอะไร บอกวาเปนท่ี
ปฏบิ ตั ิธรรมของญาตโิ ยมทมี่ ีความเล่อื มใสในพระรตั นตรัย คือ
พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ ตง้ั ใจท่จี ะปฏิบตั จิ ิตใจใหล ะจาก
กิเลสอาสวะ ซ่ึงดองอยูในจิตตสันดานมาต้ังหลายภพหลาย

เทศนาธรรม ๒๘๒ ๒๘๓ ทา นเจา คณุ พระอุดมญาณโมลี
ณ วดั ปทุมวนารามราชวรวิหาร
(จันทรศรี จนทฺ ทีโป)

วัดปทุมวนาราม ในสมัย พ.ศ. ๒๔๑๐ เวลาในหลวงเลือกเอา ก็เลือก
เอาศาลาพระราชศรทั ธา ตอ
ชาติ เม่ือในหลวงไดรับคำตอบเชนนี้จึงตรัสวาผมจะถวายท่ี จากนั้น ญาติโยมก็บริจาคเงิน
ตรงนี้ ๕ ไร แลวก็เปนอันวาญาติโยมท่ีมาปฏิบัติธรรมเกิดปติ ทองขาวของมา หาชางมา มี
ชางโยธาเปนผูออกแบบ เขา
ยินดีเปนอยางมาก แลวก็ได ก็มากอสรางกันเปนเวลา ๑ ป
เริ่มพากันชำระความสกปรกให ก็สำเร็จ ดังนั้นญาติโยมก็เกิด วัดปทมุ วนารามราชวรวิหาร ในปจ จบุ ัน
สะอาด ขนดินขนทรายมาถม ความศรัทธา ไดพากันมารักษาศีล ๕ ศีล ๘ แลวก็เจริญพระ
ใหเปนระเบียบเรียบรอยแลว ธรรมเทศนานิมนตครูบาอาจารยฝายกรรมฐานมาเทศนเปน
ก็เร่ิมออกแบบศาลา แลวก็ไป จำนวนมาก วันละองค สององค สว นอาตมาเวลาวางก็มานอน
ประชุมกันท่ีศาลากลางจังหวัด อยูที่น่ีชวยสนับสนุน เพราะ
มีผูวาราชการจังหวัดพระนคร เปนครูบาอาจารยเปนผูท่ีนำ
เปน ตน กส็ นทนากนั ตงั้ ชอื่ ศาลา พระราชพัฒนาทร(ถาวร จิตฺต
ตั้ง หา - หกช่ือ แลว กอ็ ดั เทปมา ถาวโร) มาฝากไวทนี่ ก่ี ับเจาคุณ
เปดใหอาตมาฟง อาตมาก็เลย ราชมุณี(โฮม) ซ่ึงในขณะนั้น
เสนอข้ึนช่ือสุดทายวา ศาลา ทา นเปน เจา อาวาสวดั น้ี ทา นพา
พระราชศรัทธา สวนกรรมการ ฝกกรรมฐาน พาไปที่ปาชาจีน
พระอโุ บสถวัดปทมุ วนารามราชวรวหิ าร เขาเสนอวาศาลาพระราชดำริ บา ง อะไรบางเหลา นี้ เปน ตน

พระถาวรน้ัน เม่ือเปน พระราชพพิ ฒั นาทร (ถาวร จติ ตฺ ถาวโร)
สามเณรเล็กๆ อยูที่วัดโพธิสม วัดปทุมวนารามราชวรวหิ าร
ภรณ เวลาทำวัตรค่ำ หาโมง
เย็น พระสงฆสามเณรขึ้นแลว

เทศนาธรรม ๒๘๔ ๒๘๕ ทา นเจาคุณพระอดุ มญาณโมลี
ณ วดั ปทุมวนารามราชวรวิหาร
(จันทรศรี จนฺททโี ป)

หลวงปฯู ก็พาฝก สมาธกิ รรมฐานเปน บพุ ภาค เปน ตน พอสง มา ใหไปสอนพระปริยัติธรรมท่ีวัดสุทธาวาส พระอริยคุณาธาร (เส็ง ปุสฺโส, ป ธ. ๖)
เรยี นอยูทว่ี ดั ปทมุ ฯน้ีก็ไดเ ปนเปรยี ญ ๓ ประโยค ตอ จากน้นั ไป อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร ในขณะ อดตี เจาอาวาสวัดปาสุทธาวาส
เขาเรียนที่มหามกุฏราชวิทยาลัยวัดบวรนิเวศวิหาร ประมาณ นั้นมีนักธรรม ตรี โท เอก และเปรียญ ๓
๒ ปหรอื ๓ ป ก็ไปตอปริญญาตรที ่อี นิ เดีย จบปริญญาตรีภาษา ประโยคที่กำลังศึกษาอยูก็ไดปฏิบัติหนาที่
สันสกฤตแลวกข็ ้นึ มา หลวงปฯู ไดถ ามวา จะอยหู รือจะสกึ ถาวร ดวยความเสียสละ เพราะในขณะน้ันยัง
กต็ อบวา อยู อยูแ ลว ตอ งปฏบิ ตั เิ พราะเราเรียนปริยัตมิ าสมควร หนุมมีอายุเพียง ๒๙ ป พรรษา ๙ เมื่อ
แลว ก็ตั้งใจปฏิบัติสมความปรารถนาของหลวงปูฯ ดังนั้น ออกพรรษาแลว เดือน ๑๒ หลวงปูมั่น
หลวงปูฯถือวาเปนลูกชายคนหนึ่งที่ไดเล้ียงดูปูเส่ือมา นอกจาก ภรู ิทตฺโต ทานมาจากวัดปา หนองผือ บาน
นั้น พอไดเ ปรียญ ๘ ประโยค ๙ ประโยค หรือจบศาสนศาสตร นาใน มาพักท่ีวัดสุทธาวาส พระมหาเส็ง
บณั ฑิตก็สกึ กนั ไปหมด ไมมีใครอยใู ห

ในวาระตอ มา หลวงปู พรรษา ๘ สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา
กรมหลวงวชิรญาณวงศ ก็สงไปท่ลี พบรุ ไี ปพฒั นาวัดรมั ภาราม

ซง่ึ เจา อาวาสสกึ สามเณรเขาก็พากัน
สึกเหลือเณรนอยองคเดียวเปนเวลา
๑ ป พ.ศ. ๒๔๘๑ ไปลพบุรี พ.ศ.
๒๔๘๒ ไปลำพูนอยูวัดหนองดู ใน
ปาในดงกับพวกมอญ พ.ศ. ๒๔๘๒
จอมพล ป. พบิ ูลยสงครามเปลีย่ นให
เปนเดือนมกราเปนปใหม ก็เลยเปน
๒๔๘๒ -๒๔๘๓ พอกลับมากรุงเทพ
พ.ศ. ๒๔๘๔ สมเด็จพระสังฆราชเจา
กรมหลวงวชริ ญาณวงศ มพี ระบญั ชา

เทศนาธรรม ๒๘๖ ๒๘๗ ทานเจา คุณพระอุดมญาณโมลี
ณ วัดปทุมวนารามราชวรวหิ าร
(จันทรศรี จนทฺ ทโี ป)
หลวงปูม ่นั ฯ ถายภาพรว มกบั คณะศษิ ยข องทา น (จากซายไปขวา)
๑.ไมปรากฎบันทกึ ๒.พระอาจารยก ู ธมมฺ ทนิ โน ๓. พระอาจารยก วา สุมโน ทานรูหมด จิตมันกลัวทาน ผลสุดทายก็ต้ัง
สติไดแลวก็มาพิจารณาตน ทานแนะนำ
๔. หลวงปูม่ัน ภรู ิทตโฺ ต ๕.พระอาจารยบ ญุ ธรรม วาเวลานี้ จิตเปนสมาธิแลว ใหพิจารณา
ขณะจำพรรษา ณ วดั อรญั ญวาสี อ.ทาบอ จ.หนองคาย กายคตาสติภาวนา พจิ ารณารางกายของ
ตนมีอาการ ๓๒ ต้ังแตผมเปนตน จนได
เปน เจา อาวาสทว่ี ดั สทุ ธาวาส มาตอนหลงั ไดเ ปน เจา คณุ อรยิ เหน็ วา เปน รา งเปน กระดกู ผปู ว ยไป จติ ใจ
คณุ าธาร ไดจ ดั หนา ทใี่ หห ลวงปฯู ปฏบิ ตั หิ ลวงปมู นั่ ฯ เปน ประจำ มันก็เปนไปตามที่ทานแนะนำ ตอจาก
คือทานพักอยูวัดปาสุทธาวาสน้ันประมาณ ๑๕ วัน หลวงปูฯ นั้นน่ังอยูเหมือนกับไมนั่งเพราะจิต
ไดปฏิบัติทานอยางใกลชิดและทานก็ไดฝกหัดจิตของหลวงปูฯ มันรวมลงถึงท่ีไมมียึดอะไร น่ังก็
อยางเขมงวด ไดเดินจงกรมภาวนาในขณะนั้น จิตหลวงปูฯคิด เหมือนไมนั่ง ไมปวดแขงปวดขา
วา หลวงปูม่ันเขาเลาลือกันวาสามารถที่ทายใจของบุคคลอื่น ไมมีปวดเลย น่ีเรียกวาจิตเปนสมาธิ อารมณภายนอกเขามา
ได สวนจติ ใจของหลวงปยู งั ไมเชอื่ ทา นก็ใหเ ดินจงกรมบาง นั่ง หมดเอาแตใจเพียงอยางเดียว เม่ือเปนเชนนี้ตอนนั้นหลวงปูฯ
ภาวนาบา งพอถงึ วนั ท่ี๗ทา นทรมานอยา งหนกั เดนิ จงกรมตงั้ แต ตง้ั ใจจะลาสกิ ขาแลว พอไดร บั โอวาทขอ ปฏบิ ตั ขิ องหลวงปมู นั่ ฯ
ทมุ หน่ึงถึงสามทุม ใหขึน้ มานัง่ สมาธิ ทานนอนอยบู นเตียงเวลา จิตใจก็มั่นคงในทางพระพุทธศาสนา ไดอยูมาจนกระท่ังบัดนี้
เราคิด จิตมันไปติดอารมณภายนอกขณะใด ทานทักในขณะ มอี ายุ ๙๖ป กบั ๖ เดือน พอถงึ วันที่ ๑๐ ตลุ า (๒๕๕๑) ก็เตม็ อายุ
นั้น เม่ือถึงเวลาตีหน่ึงจิตมันมีสติ ระลึกนึกไดวาเราคิดไปยังไง ๙๗ เปน พระผูเฒา จะลุกก็ยาก จะนัง่ ก็ยาก

ในวันน้ีซึ่งมาพบญาติโยมเวลานี้สมเด็จพระสังฆราช
ญาณสังวร ไดประทานพระบรมสารีริกธาตุใหหลวงปูฯ ไปไว
เปน ทเ่ี คารพกราบไหว ณ วดั โพธิสมภรณ เมือ่ พ.ศ.๒๕๓๕ เมื่อ
ไดไปแลวก็เอาบูชาไวยังไมนึกวาจะสรางเจดีย มาภายหลัง
เมื่อพ.ศ. ๒๕๔๘ เปนวันพระเทศนในโบสถ แลวญาติโยมผู
มาฟงเทศนก็ถามข้ึนวาพระบรมสารีริกธาตุหลวงปูฯ จะเก็บไว

เทศนาธรรม ๒๘๘ ๒๘๙ ทา นเจา คุณพระอุดมญาณโมลี
ณ วดั ปทมุ วนารามราชวรวิหาร
(จนั ทรศรี จนฺททโี ป)

ทา นเจาคณุ พระอุดมญาณโมลี (จันทรศ รี จนทฺ ทีโป) (นัง่ แถวกลางซายมือ) ในงานฉลองหอระฆงั วดั ศรีเมอื ง จ.หนองคาย (น่งั หนา ) หลวงปูพระเทพสิทธาจารย
ถา ยรปู รวมกับ ทา นเจา คณุ ธรรมเจดยี  (จมู พนธฺ ุโล) (น่ังตรงกลางแถวกลาง) (จันทร เขมิโย) (นั่งแถวหนา จากขวาไปซาย) หลวงปูออน าณสริ ิ, หลวงปขู าว
อนาลโย, หลวงปูเ ทสก เทสรงั ส,ี หลวงปูบญุ มา จิตเปโม, ทา นเจาคุณพระอดุ มญาณโมลี
และพระเถระ ครูสอนพระปรยิ ตั ธิ รรม วัดโพธสิ มภรณ จ.อดุ รธานี (จนั ทรศ รี จนฺททีโป), หลวงปพู ระจนั ทรโทปมาจารย, หลวงปพู ระธรรมไตรโลกาจารย,
หลวงปพู ระสุธรรมคณาจารย (น่ังแถวหลังจากขวาไปซา ย) พระครสู ุนทรนวกิจ,
ท่ีไหน จะทำอยางไรลูกศิษยถึงจะไมแยงกัน มีโยมอีกคนหน่ึง พระครูบรหิ ารคณากิจ, หลวงปอู อนสี สเุ มโธ, หลวงปหู ลอด ปโมทิโต, หลวงปบู ัวพา
พูดขึ้นวาตองสรางเจดีย เพราะเจดียเปนของมั่นคงในพระพุทธ
ศาสนาเปนหลักของพระศาสนาไวใหลูกหลานเคารพนับถือ ปโภาโส ภาพนี้ถายเม่ือวันท่ี ๒๓ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๘
เมื่อตกลงแลวก็ตั้งคณะกรรมการข้ึนมา โดยเฉพาะคณะทหาร
และญาติโยมผูที่เขาวัดมาประชุมกันตกลงวาตองสราง แลว แลวก็ดำเนินการกอสรางเร่ือยมา ญาติโยมท่ีรูจักขาวในอุดรฯ
ก็หาชางไดบริษัทไทยวัฒนวิศวะการทางมารับกอสรางต้ังแต หรือตางจังหวัดโดยเฉพาะพวกกรุงเทพฯ ก็ไดพากันบริจาค
พ.ศ. ๒๕๔๘ วางศิลาฤกษโ ดยฝายสงฆมหี ลวงปเู ปนประธานฯ คนละเล็กละนอย แตคณะกรรมการทานกำหนดไววาผูบริจาค
ฝายฆราวาสมีพลเอกวิชติ ยาทพิ ย (ในขณะน้ันทานยงั เปนรอง ตง้ั แต ๒๐,๐๐๐ บาทขน้ึ ไปกใ็ หจ ารึกชือ่ ไวท ่ศี าลา ๔ มมุ และผู
ผบ.ทบ.อย)ู มาเปน ประธานฝายฆราวาสวางศลิ าฤกษ เม่ือวาง บรจิ าคนอ ยกวา นน้ั มาภายหลงั คณะกรรมการเขาไดก ำหนดทจ่ี ะ
เอาแสตนเลสมาคลมุ ตัง้ แตย อดจนถงึ คอระฆงั แผน ละ ๓,๐๐๐
บาทแลวก็เอาชื่อติดในแผนแสตนเลสแลวก็เอาติดกับเจดีย
เมื่อเปนเชนน้ีคณะกรรมการตกลงกันอยางน้ีแลวก็ไดออก

เทศนาธรรม ๒๙๐ ๒๙๑ ทา นเจาคณุ พระอุดมญาณโมลี
ณ วัดปทุมวนารามราชวรวหิ าร
(จันทรศรี จนฺททโี ป)

หลวงปขู าว อนาลโย, ทานเจา คุณพระอุดมญาณโมลี (จนั ทรศ รี จนทฺ ทโี ป), ทา นเจาคณุ พระอดุ มญาณโมลี (จันทรศรี จนทฺ ทโี ป) (นั่งขวามอื ) ถา ยรปู รว มกับ
พระธรรมไตรโลกาจารย, พระธรรมบัณฑิต วดั นรนาถฯ ภาพเม่ือป พ.ศ. ๒๕๒๔ หลวงตามหาบัว าณสมปฺ นฺโน, หลวงปเู หรยี ญ วรลาโภ และพระเถระ

กำหนดการวนั ที่ ๑๙ พฤษภา วันวิสาขบชู าปน ี้ จะไดท อดผา ปา ถาวรเปนเงินจำนวนมาก กวาจะเสร็จเรียบรอยก็เห็นจะถึงหา
หาทุนเพื่อสรางเจดียตอไป ดังนั้นจึงแจงขาวใหญาติโยมท้ัง สบิ ลานเปนตน
หลายทราบ เพ่ือจะไดสละเงินชวยกันบริจาคใหสำเร็จลุลวง
ไปดวยดี ขณะนี้การกอสรางเจดียไดสำเร็จลุลวงไปดวยดี ดังน้ันจึงขอใหญาติโยมผูท่ีมาปฏิบัติธรรม ณ สถานท่ี
ยังแตการตกแตงประดับประดาใหสวยงามเทาน้ัน เพราะ น้ีตั้งใจปฏิบัติพิจารณากรรมฐาน อยางหลวงปูมั่นฯ ทานไดใช
ฉะน้ันผูที่มีศรัทธาก็บริจาคไดท่ีถาวรน่ีก็ได เพ่ือรวบรวมสงไป คำวา พทุ โธ คำเดยี ว เมอ่ื จิตมันรวมถึงท่ีคำบริกรรมน้นั หายไป
ถาไมทันวันทอดผาปาจะหลังก็ไดเพราะเจดียน้ีจะตองสราง สติกมุ จติ ไวเ สมอ เมือ่ เปน ดงั นี้เราเปนศษิ ยต ถาคตก็ปฏบิ ตั ติ าม
อีกหลายเดือน การตกแตงประดับประดาเปนของที่ทำไดยาก คำแนะนำ พร่ำสอนของครบู าอาจารยฝ ายกรรมฐาน ที่ถาวรได
และเปน ของละเอยี ดออ น เพราะฉะนนั้ จงึ แจง ขา วนใี้ หญ าตโิ ยม นิมนตมาแสดงธรรมเปนนิจ ทำจิตใจของเราใหเกิดศรัทธา คือ
ชาวกรงุ เทพฯ ผมู ศี รทั ธาเลอื่ มใสในพระบวรพทุ ธศาสนาไดช ว ย ความเชอ่ื ประสาทะ ความเล่อื มใสเกิดขึ้นในใจ กิเลสทัง้ หลาย
บอกกันตอๆ ไป เพื่อจะไดช ว ยกนั สรางพระเจดียน ี้ สรา งอยา ง คอื ความเศรา หมองของใจ เชน ความโลภอยากไดท รพั ยส นิ เงนิ
ทองขาวของไมมีท่ีสิ้นสุด ไดเทาไรก็ไมพอ ความหลงก็หลงไป

เทศนาธรรม ๒๙๒ ๒๙๓ ทานเจา คุณพระอุดมญาณโมลี
ณ วดั ปทุมวนารามราชวรวิหาร
(จนั ทรศรี จนฺททีโป)
หลงในรางกายของตนวา ยังแข็งแรงยังมีการประกอบอาชีพ
ถึงดังน้ันก็ดี ครูบาอาจารย โดยเฉพาะพระกรรมฐานฝาย ทานเจาคณุ พระอดุ มญาณโมลี (จันทรศรี จนทฺ ทโี ป) เปนประธานแหพระบรมสารีรกิ ธาตุ
ภาคอีสาน ปฏิบัติกัน ผูที่ทานไดบรรลุคุณธรรมช้ันสูง ก็มี
หลายทานหลายองค เทาที่จำไดผูที่ใหความรูแกศิษยานุศิษย เสร็จก็เปนปูชนียสถาน บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ และ
คอื หลวงปมู นั่ ฯ เปนตน นอกจากนน้ั ศิษยรุนทีห่ นง่ึ ก็มี หลวงปู อัฐิธาตุของหลวงปูม่ันฯ ของหลวงปูกรรมฐานซึ่งเปนลูก
สิงห ขนฺตยาคโม หลวงปูมหาปน เปรียญ ๕ ประโยค ไปจาก ศษิ ยข องหลวงปพู ระธรรมเจดีย (จูม พนฺธุโล) ซง่ึ ทา นเหลา
วัดบวรนิเวศซึ่งเปนนองชายของทาน , หลวงปูฝน, หลวงปู น้ันมาญัตติ เปนธรรมยุตกับหลวงปูพระธรรมเจดีย ในขณะ
ขาว, หลวงปูออน, หลวงปูกงมา ที่อาตมาจำไดนอกจากนั้นก็ นั้นทานเปนเจาคณะมณฑล ปกครองคณะสงฆในภาคอีสาน
มีอกี หลายสิบองค ทานเหลา นี้เอาชีวติ เขา แลก จะตาย จะเปน เหนอื ท้งั ฝา ยธรรมยุตและมหานกิ าย มอี ำนาจทจ่ี ะบวชได ดงั
อยา งไรกไ็ มย อมตาย ซึง่ มชี ีวิตอยดู ว ยกนั เดีย๋ วนี้ นั้นวัดโพธิสมภรณจึงเปนแดนเกิดของพระกรรมฐานฝายภาค
อสี าน ในการท่สี มเดจ็ พระสงั ฆราชเจา กรมหลวงวชริ ญาณวงศ
ที่ยงั เดินได คอื มหี ลวงตามหาบวั วันนีก้ ็มาเทศนอยูท ่ีวดั สงอาตมาไปปฏิบัติศาสนกิจที่วัดโพธิสมภรณ ชวยหลวงปู
อโศการาม พอถึงวันที่ ๑๒ สิงหาคม ซึ่งเปนวันพระราชสมภพ พระธรรมเจดียใ นขณะนัน้ อายุทาน ๖๗ - ๖๘ แลวก็ไดป ฏิบตั ิ
ของพระราชินี หลวงตามหาบัวก็เกิดวันน้ี แตคนละรอบเมื่อถึง หนา ที่ มกี ารสอนบาลแี ละนกั ธรรมเปน ตน ตอ มาถงึ พ.ศ. ๒๕๐๔
วันที่ ๑๒ สิงหาคม ก็อายุครบ ๙๕ ป ซึ่งยังเดินได ไปได พระ ทานก็เร่ิมอาพาธ เปนนิ่วในถุงน้ำดี และก็มาผาตัดท่ีจุฬา และ
ที่มีอายุเกิน ๙๒ ที่เปนพระปฏิบัติก็มีหลายองค บัดน้ี เรียกวา ครั้งที่สองท่ีศิริราช อยูไดประมาณสองสามเดือน ทานก็ถึงแก
ชวยตัวเองไมได ตองเขานอนท่ีหองไอซียูในโรงพยาบาล ดัง
นั้นผูท่ียังไปไดมาไดเทาท่ีรู ก็มีหลวงปูฯกับ หลวงปูมหาบัว
๒ องคนี้ที่อุดรฯ ซ่ึงไปมาหาสูกันอยูเปนนิจ เม่ือพรรษาที่แลว
น้ี ทานไปทอดกฐินที่วัด ไดเงินประมาณ ๗ ลานก็ชวยสราง
เจดียนี้แหละ เพราะฉะนั้นญาติโยมท้ังหลาย อันน้ีเลาใหฟง
เพียงยอๆ ท่ีอาตมาหรือหลวงปูฯ ไมไดมาวัดปทุมฯ เปนเวลา
๔ เดือน ก็เนอื่ งจากคอยดคู อยกำกับท่ีเขาสรา งเจดีย เม่ือสรา ง

เทศนาธรรม ๒๙๔ ๒๙๕ ทา นเจา คณุ พระอุดมญาณโมลี
ณ วัดปทุมวนารามราชวรวิหาร
(จันทรศ รี จนฺททีโป)

ทานเจาคุณพระอุดมญาณโมลี (จันทรศรี จนทฺ ทีโป) นำพระภกิ ษสุ งฆสวดมนตท ำวตั ร ทานเจาคณุ พระอุดมญาณโมลี (จนั ทรศ รี จนฺททโี ป) เปนที่เคารพรักของพระภกิ ษุสงฆ

มรณภาพ และหลวงปฯู กไ็ ดส รา งเมรเุ ปน เวลา ๑๐ เดอื นกวา เมอื่ อาสวะ ซึ่งเรารูอยูแลววา ความโลภมันอยากไดไมมีที่สิ้นสุด
แลว เสรจ็ กข็ อพระราชทาน เมอื่ พระราชทานเพลงิ ศพหลวงปพู ระ ความโกรธก็มีประจำ ความหลงก็มีประจำ เมื่อปฏิบัติบอยๆ
ธรรมเจดยี เ สรจ็ สมเดจ็ พระสงั ฆราชฯ (วดั มกฎุ ฯ) เปน ผมู บี ญั ชา เขา มันละไปวันละเล็กละนอย ถอยออกไปจิตก็แนนหนาข้ึน
ใหรักษาการณเจาอาวาสตอมาจนถึงพ.ศ. ๒๕๐๗ จึงไดขอ ข้ึนช่ือวาเปนผูถึงพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ อันเปนสรณะที่
พระราชทานวัดโพธิฯใหเปนพระอารามหลวง เพราะหลวงปูฯ พ่ึงท่ีเคารพของตนตลอดชีวิต ทำจิตใจใหละช่ัว ทำความดีให
ไดพัฒนาวัดใหเปนระเบียบเรียบรอย ไดรับตราต้ังวาเปนวัด มากทส่ี ดุ ทำใจใหผองใส ตง้ั ใจประพฤติปฏบิ ัตไิ มข าดสาย ทำ
พฒั นาตัวอยา ง มาภายหลงั ไดรบั โลห ว า เปนวดั พฒั นาดเี ดน ทกุ วนั ทกุ เวลา อกาลิโก ไมเลอื กกาลไมเลือกเวลา โอปนยิโก ให
นอมธรรมะ คือคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจา เขามาไวใน
เพราะฉะน้ันจึงเลายอๆ ใหญาติโยมฟง เม่ือไดฟงเชน ใจของเราใหม่ันคง ตั้งใจต้ังสติคือความระลึกได สัมปชัญญะ
นี้แลวก็ขอเชิญญาติโยม เสียสละเวลาไปทอดผาปาวันที่ ๒๙ คอยควบคุมจิตใจไมใหแสไปในอารมณ ที่ทำใหเราโกรธ เรา
ณ วัดโพธิสมภรณ เวลา ๑๖ นาิกา ๓๐ นาทีเปนพิธีถวาย หลง เราโลภอยูทุกเวลานาที ถาทำดีไดอยางน้ีไดชื่อวาการ
ผาปา และวันน้ันเปนวันวิสาขบูชาและก็ทางวัดก็ไดจัดใหมี สรางชวี ิตของตนใหเ ปนกำไรในภพน้ี
การทอดผา ปาไปดวย อนั นี้เปน มตขิ องคณะกรรมการ หลวงปูฯ
ก็รับเห็นชอบดวย จึงไดจัดต้ังกันขึ้น ดังน้ันขอใหญาติโยมทุก
คนจงตั้งอกตั้งใจ ปฏิบัติขัดเกลาจิตใจของตน ใหพนจากกิเลส

เทศนาธรรม ๒๙๖
ณ วดั ปทุมวนารามราชวรวหิ าร

อยางครูบาอาจารยทานสำเร็จมาหลายทานหลายองค สมเด็จพระญาณสังวร สมเดจ็ พระสงั ฆราช
แลว ก็เพราะปฏิบัติธรรมะคำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธ ทรงฟง การถวายรายงานจากทา นเจา คณุ พระอุดมญาณโมลี(จันทรศรี จนทฺ ทีโป)
เจาท้ังแปดหม่ืนสี่พันพระธรรมขันธ รวมลงอยูท่ีเบญจขันธคือ
รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ คือ ดวงใจฝงอยูในใจ สมเดจ็ พระญาณสังวร สมเด็จพระสงั ฆราช
พระไตรปฎกก็อยูในใจ เพราะฉะน้ันใหเรารักษาใจของเราให ทรงรบั ของท่รี ะลึกท่ีจากทา นเจา คณุ พระอดุ มญาณโมลี(จันทรศ รี จนทฺ ทีโป) ทูลถวาย
ม่ันคง ตอไปแลวจะไดรับผล คือความสุขความเจริญในใจของ
เรานั้นแล ถาใจมันสงบระงับแลว มันละจากความอยากไดคือ
ไดทรัพยส นิ เงินทอง มามากเทาไร กี่ลานๆ เวลาหมดลมหายใจ
ก็เอาไปดวยไมไดทิ้งไวกับลูกกับหลาน ลูกหลานก็ผลาญหมด
เพราะฉะนน้ั ขอใหญ าตโิ ยมทกุ คน นำไปพนิ จิ คดิ พจิ ารณาวา เรา
จะเอาอะไรไป คือสิ่งที่เราจะเอาไปคือคุณงามความดี ท่ีเราได
ใหทานรักษาศลี เจรญิ เมตตาภาวนา ทำจิตใจของตนใหผอ งใส
ตง้ั ใจปฏบิ ัติ ทกุ วันทกุ เวลา สนฺทิฏฐโิ ก เปน ผูเ หน็ เองไมไดตองมี
คนอน่ื บอก อยา งทเ่ี ราสวด สวาขาโต ภะคะวะตา ธมั โม นั่นเอง
เพราะฉะนั้นจงึ ขอใหญ าตโิ ยม ตัง้ ใจพจิ ารณาปฏิบตั ิตนของตน
ใหพ น จากความทกุ ขย ากลำบากโดยประการทงั้ ปวง ใหท ำจติ ใจ
ใหเลื่อมใส ใหสุขกายสบายใจ ปรารถนาสิ่งใดขอใหไดสิ่งน้ัน
ตามความมุง มาตรปรารถนา ใหปราศจากโรคาพยาธิ ใหมอี ายุ
มั่นขวัญยืน ไดเปนผูอุปถัมภบำรุงพระพุทธศาสนา ใหวัฒนา
ถาวรสืบไป ประกอบดว ยพรชยั ทงั้ สปี่ ระการ มอี ายุ วรรณะ สขุ ะ
พละ ทุกทิพาราตรกี าล ดังประทานทว่ี สิ ัชนามา กพ็ อสมควรแก
เวลา เอวังก็มีดว ยประการละฉะนี้.

ทา นเจา คณุ ฯ กับเจา คณะภาค ๘ ทานเจาคุณฯ กับเจาคณะภาค ๙ ทานเจา คณุ ฯ สนทนากับพระอาจารยอ นิ ทรถ วาย ทา นเจาคุณฯ กบั พระราชวราลงั การ

ทา นเจา คุณฯ กบั หลวงปูมา ทานเจาคุณฯ กับพระเทพเจติยาจารย (หลวงพอวริ ิยงั ค) ทา นเจาคุณฯ ถวายไทยธรรมแกห ลวงพอ ทลู ขปิ ปฺ ปฺโ ทานเจา คุณฯ กับหลวงปบู ุญเพง็ กปั ปโก

ทา นเจาคณุ ฯ ลงนามเยยี่ มสนามสอบบาลี ณ วัดมัชฌิมาวาส พระราชพพิ ัฒนาทรถวายดอกไมแสดงมทุ ิตาคารวะทา นเจา คณุ ฯ ทานเจาคณุ ฯ กบั หลวงปูพทุ ธะอสิ ระ ทา นเจา คุณฯ กบั หลวงปจู ันทรา อ.กบนิ ทรบ รุ ี

ทา นเจา คุณฯ รวมเจรญิ พทุ ธมนตครบรอบ ๘๑ ป พระราชญาณวิสทุ ธโิ สภณ (หลวงปทู อ น) เวียนเทียนในวนั วิสาขบชู า พ.ศ. ๒๕๕๒ ทา นเจาคุณฯ กับดร.สนอง วรอุไร