ภูมิปัญญาผ้าพื้นถิ่น

ผ้าฝูายมัดหมี่จุบครามลายพวงคราม

ความเปน็ มา

ผ้าฝูายมัดหม่ีจุบครามลายพวงครามเป็นหม่ีประยุกต์จากลายหม่ีข้อน้อย เร่ิมจากอาจารย์จาก

มหาวิทยาลัยกรุงเทพ ได้มาคัดสรรผ้าประกวดโครงการ KBO (อัตลักษณ์สินค้าไทย) ไปเป็นตัวแทนจังหวัด

อํานาจเจริญ โดยเร่ิมจากการผลิตจนสามารถนําผลผลิตจําหน่ายและแปรรูปได้ จึงได้รับการคัดเลือกให้เป็น

ตัวแทนระดบั จงั หวดั ประเภทผา้ จบุ ครามไปแขง่ ขนั ระดับประเทศ ได้รับการตอบรับว่า ต้นทุนการผลิตสูง จึงไม่ได้

ประเภทผา้ รบั รางวลั ใด แตไ่ ดร้ บั คําแนะนาํ จากอาจารย์โครงการนวี้ า่ ใหป้ ระยุกตจ์ ากความรู้เดิมขึ้นเป็น
ลกั ษณะผนื ผ้า
ผา้ ฝูาย
ขนาดผนื ผา้ นวตั กรรมใหม่ จงึ คิดลายหมีจ่ ากหมดี่ งั้ เดิมคือลายหมี่ขอ้ น้อย และต้งั ชือ่ ลายมัดหม่ีว่า “ลายพวงคราม” นางพิสมยั ทองเพ็ญ เมอ่ื ปี พ.ศ.
ลวดลายในผืนผ้า
"ผ้าฝาู ยมดั หม่ีจบุ ครามลายพวงครามเปน็ ผ้าซน่ิ ใชน้ ุ่ง ๒๕๓๓ เจ้าของผนื ผ้าได้ฝึกการทอผ้าจากยาย คอื นางบวั บุตรแกว้ และผู้เปน็ มารดา คอื นางขาํ แก้วธรรมมา แล้วนาํ มาถา่ ยทอดให้กับผ้สู ืบทอด
ทป่ี ระยุกต์จากลายหมขี่ อ้ นอ้ ยลงในผนื ผ้าเปน็ ลาย สร้างรายได้ให้ครอบครัวจนถึงป๎จจุบัน
พวงครามคนั่ ดว้ ยลายมัดหมี่ย้อมยกขิดสีฟูาขาว ลาย ความสําคญั ผ้าฝูายมัดหม่ีจบุ ครามลายพวงครามเป็นผ้าพืน้ ถิน่ ของชาวพนาที่ประยุกตจ์ ากลายหมข่ี ้อน้อย

มัดหมยี่ อ้ มสฟี ูาขาว สฟี าู จากจบุ ครามสลับกนั ไป การนาํ ไปใช้ "ผา้ ฝาู ยมัดหม่จี บุ ครามลายพวงคราม เปน็ ผา้ ผลติ ขน้ึ มาเพือ่ ใชเ้ ป็นผ้าซ่ินสาํ หรับนงุ่ และประโยชน์
ตลอดผืนผ้าส่วนเชิงของตนี ผ้าจะเปน็ ลายเออื้ สองคอง
ใช้สอย ได้แก่ ตดั เส้อื ผา้ เคร่ืองแต่งกาย ของทีร่ ะลึก ของไหว้ผู้ใหญ่ และยังมอบใหล้ กู หลานเป็นมรดกสบื ทอด
ความกวา้ ง ๑ เมตร ความยาวสงู สุด ๒๐ เมตร
ตอ่ ไป
การเผยแพร่ จําหนา่ ยราคาผนื ละ ๑,๐๐๐ บาท
ตน้ ทุนการผลิตผนื ละ ๘๐๐ บาท

๑. ลายพวงคราม เป็นชอื่ ของดอกพวงครามพวงของความรกั ความสามัคคี ความ สถานที่ผลติ เลขที่ ๙๔ หมู่ ๙ บ้านพนา ตําบลพนา อาํ เภอพนา จงั หวดั อาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
สุขุมเยอื กเย็น
๒. ลายเออ้ื สองคอง หมายถึง ลกั ษณะของสายนา้ ล้าหว้ ยพระเหลา เจา้ ของผลงาน นางพสิ มัย ทองเพ็ญ
ทีเ่ ออื้ อา้ นวยตอ่ วถิ ีชวี ิตของชาวพนา ผปู้ ระสานงาน เลขท่ี ๙๔ หมู่ ๙ บ้านพนา ตําบลพนา อําเภอพนา จงั หวัดอํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
๓. คัน่ ฝา้ ยมดั หมีย่ ก สีฟา้ ขาว หมายถงึ ความรกั ความสามัคคี ความบริสทุ ธ์ใิ จของ โทรศพั ท์ 081-4060709
ชาวพนาจนได้รบั การยกยอ่ งเปน็ ทก่ี ลา่ วขานของผ้คู นทว่ั ไป นางสาววรรศรี อุทธา
๔. ลายผ้ามดั หมยี่ อ้ มสฟี ้าขาว หมายถึง ลกั ษณะของสายน้าล้าหว้ ยพระเหลา คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม โทร 085-4135799
๕. สีฟ้าคราม หมายถงึ ความรกั ความสามคั คี ของชาวพนา

ความเป็นมา ผ้าไหมมัดหมีข่ อ้ น้อย

ประเภทผ้า ผ้าไหม "อาํ เภอพนา จังหวดั อํานาจเจรญิ เป็นเมืองเกา่ กอ่ ต้งั ลวดลายในผนื ผา้ ผา้ ไหมมดั หม่ีลายหม่ีขอ้ น้อยเป็นผ้าพื้นบ้านลาย
๓๐๐ ปเี ศษ ชมุ ชนสบื ทอดวัฒนธรรมอันดงี าม มภึ ูมิปญ๎ ญาถ่นิ หลากหลายดา้ นทส่ี ามารถทํา โบราณของชาวพนา ประกอบด้วย
เป็นอาชีพเสริมและสรา้ งรายได้ให้ครอบครวั การทอผ้าเปน็ งานฝีมอื ทยี่ ังคงความยั่งยนื สรา้ ง
อาชพี สรา้ งรายไดใ้ ห้คนในชุมชน ลายทอผา้ เกิดจากการศกึ ษาสืบทอดจากบพุ การี หมีท่ ่ีเปน็ ๑. ลายหม่ขี ้อนอ้ ย เปน็ ลายผ้าโบราณหรือลายตน้ ฉบับของลวดลายตา่ ง ๆ
ต้นตาํ รับคือ ""หมีข่ อ้ น้อย"" ตอ่ มาจึงออกแบบประยุกต์เปน็ ลายหม่ีสอดคล้องตามลายผา้ สที ี่ ของชาวพนาทน่ี าํ มาจากลวดลายของปล้องของลําไผแ่ สดงถงึ ความละเมยี ดละไม
ใชย้ อ้ มจะเปน็ สีของไหมโดยเฉพาะและการย้อมรอ้ นจากสธี รรมชาติจากเปลอื กไม้ ใบไม้ ตาม ความละเอยี ด
สที ่ตี ้องการ นางพิสมัย ทองเพ็ญ เมอื่ ปี พ.ศ. ถ่ีถว้ นใส่ใจและมสี มาธิในการมดั ลวดลาย
๒. คั่นไหมเขน็ (ก่อม) สขี าวแดง หมายถงึ ความกล้าหาญเข็มแขง็ อดทนของชาว
"ความสาํ คญั "ผ้าไหมมดั หมีข่ อ้ น้อยเป็นผ้าประจาํ ถ่ินของชาวพนา ลายหมี่ข้อน้อย พนา มคี วามบรสิ ทุ ธิใ์ จกับทุกคนจนเกดิ ความประทับใจกับผ้คู นรอบข้าง
เป็นผ้าลายผา้ โบราณหรือลายต้นฉบับของลวดลายต่าง ๆ ที่นาํ มาจากลวดลายของปลอ้ งของ ๓. คั่นสเี หลอื ง หมายถึง ความอบอนุ่ รม่ เย็นของชาวพนา
ลาํ ไผ่แสดงถึงความละเมยี ดละไมความละเอยี ด ๔. คัน่ สีแดง หมายถงึ ความกล้าหาญเข็มแขง็ อดทนของชาวพนา
ถีถ่ ว้ นใส่ใจและมีสมาธใิ นการมดั ลวดลาย

"ผ้าไหมมดั หม่ีข้อนอ้ ยลักษณะเปน็ ผา้ ซ่นิ ไหมมดั หม่ี มีลายหม่ขี อ้
ลักษณะผืนผ้า น้อย คั่นไหมกอ่ ม (เข็น) ขาวแดง สเี หลือง สีแดง

การนาํ ไปใช้ สถานท่ผี ลติ เลขที่ ๙๔ หมู่ ๙ บา้ นพนา ตําบลพนา อําเภอพนา
ผปู้ ระสานงาน จงั หวัดอํานาจเจริญ ๓๗๑๘๐
๑. เสื้อผ้าและเครื่องแต่งกาย
๒. การทาํ ความสะอาดให้ซกั ดว้ ยมอื ผ่ึงลมในทรี่ ่มให้ นางสาววรรณศรี อทุ ธา
พอหมาด ๆ แล้วรีดดว้ ยเตารีดไฟปานกลาง ผา้ จะ คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
เรยี บเปน็ เงางาม โทรศพั ท์ 085-4135799

การเผยแพร่

"จําหน่ายราคาผนื ละ ๒,๕๐๐ บาท ขนาดผนื ผ้า ความกวา้ ง ๑ เมตร ความยาวสงู สุด ๖๐ เมตร
ตน้ ทุนการผลติ ผืนละ ๑,๘๐๐ บาท

เจ้าของผลงาน นางพสิ มยั ทองเพ็ญ
เลขท่ี ๙๔ หมู่ ๙ บา้ นพนา ตําบลพนา อําเภอ
พนา จังหวดั อํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
โทรศัพท์ ๐๘๑-๔๐๖ ๐๗๐

ผา้ ไหมมดั หม่ขี ้อนอ้ ยเครือทวิ

ความเป็นมา ผา้ ไหมมดั หมข่ี ้อน้อยเครอื ทวิ ได้ประยกุ ต์เอาลายหมข่ี ้อนอ้ ยและผา้ ไหมเครือทิวมา

ราวมกันในผืนเดยี วกันทําให้เกดิ ความแปลกใหม่สวยงาม ปี พ.ศ. ๒๕๓๓ นางพสิ มัย ทองเพ็ญ เจ้าของผนื ผา้ เป็นผู้

สืบสานจาก คอื นางบัว บุตรแกว้ ผู้เป็นยาย และนางขาํ แก้วธรรมมา ผ้เู ปน็ มารดาแล้วนํามาประยุกตใ์ หเ้ กดิ ความ

สวยงามนําไปถ่ายทอดให้กบั ผสู้ บื ทอดสรา้ งรายได้ใหค้ รอบครวั จนถงึ ป๎จจบุ นั

ความสําคญั ผา้ ไหมมัดหมขี่ อ้ นอ้ ยเครอื ทิวเปน็ ผ้าซน่ิ ประจาํ ถ่ินของชาวพนา

ประเภทผา้ ผ้าไหม

ลกั ษณะผืนผ้า ผา้ ไหมมดั หมี่ขอ้ นอ้ ยเครอื ทิวเปน็ ผา้ ไหมมัดหมีป่ ระยุกต์จาก การนาํ ไปใช้ ๑. เสื้อผ้าและเครอ่ื งแต่งกาย
ผ้าไหมมดั หมข่ี อ้ น้อยกบั ผ้าไหมเครอื ทิวมีลักษณะเปน็ ผ้าซิน่ ๒. การทําความสะอาดใหซ้ ักดว้ ยมือผ่ึงลมในทรี่ ม่ ใหพ้ อหมาด
ประจาํ ถ่ินของชาวพนา ๆ แลว้ รดี ด้วยเตารดี ไฟปานกลาง

ขนาดผนื ผา้ ความกวา้ ง ๑ เมตร ความยาวสงู สุด ๒๐ เมตร การเผยแพร่ จําหน่ายราคาผืนละ ๒,๐๐๐ บาท
ต้นทุนการผลิตผืนละ ๑,๕๐๐ บาท

ลวดลายในผนื ผา้ ผ้าไหมมดั หมลี่ ายหม่ีขอ้ นอ้ ยเครอื ทวิ เป็นผ้าพน้ื บา้ นของชาวพนาท่ี สถานท่ีผลิต บ้านเลขที่ ๙๔ หมู่ ๙ บา้ นพนา ตาํ บลพนา อําเภอพนา จงั หวัด
ประยกุ ตจ์ ากการนาํ ผ้าไหมมัดหมลี่ ายหมีข่ ้อน้อยและผ้าไหมเครอื ทวิ รวมเป็นผนื เดยี วกัน อาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
ประกอบด้วย
๑. ลายหม่ขี อ้ น้อย เป็นลายผ้าโบราณหรือลายตน้ ฉบับของลวดลายต่าง ๆ ผปู้ ระสานงาน นางสาววรรณศรี อุทธา
ของชาวพนาท่นี าํ มาจากลวดลายของปล้องของลําไผแ่ สดงถงึ ความละเมียดละไมความละเอียด ถ่ี คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
ถว้ นใส่ใจและมสี มาธใิ นการมัดลวดลาย โทรศพั ท์ 085-4135799
๒. คน่ั ไหมก่อม (เข็น) สเี ขยี วเหลือง หมายถงึ ความอดุ มสมบรู ณ์ ความชมุ่ ช้ืนของไร่นาและความ
อบอุ่นร่มเย็นเปน็ สขุ ที่มพี ระเหลาเทพนิมติ คมุ้ ครองชาวพนา เจ้าของผลงาน นางพสิ มยั ทองเพญ็
๓. ค่ันยกขิดสีเหลือง หมายถึง ความอบอุ่นร่มเยน็ เป็นสุขท่ีมีพระเหลาเทพนมิ ติ คุ้มครอง เลขท่ี ๙๔ หมู่ ๙ บา้ นพนา ตาํ บลพนา อําเภอพนา
ชาวพนา จงั หวัดอํานาจเจริญ ๓๗๑๘๐
๔. เครอื ทิว หมายถงึ เครือของคณุ งามความดขี องชาวพนาทเี่ ก่ยี วโยงเหนยี วแน่น โทรศพั ท์ ๐๘๑-๔๐๖๐๗๐๙
สบื ทอดกนั มาตั้งแต่บรรพบรุ ษุ จนถึงป๎จจุบนั

ผา้ ไหมเครือทิว

ความเปน็ มา ผ้าไหมลายทิว “ลายทิว”

มีความเปน็ มาจากบรรพบรุ ุษตั้งแตโ่ บราณกาลในท้องถ่ินพนาได้สังเกตเห็นกอ

หญา้ เป็นทวิ ตามคนั นา เป็นหญา้ ที่แหง้ ตายและหญา้ ยังไม่ตายสลับเป็นทิวแถว

บุพการีในพน้ื ถนิ่ พนาจงึ คดิ ออกมาเปน็ เครือสลบั สเี ป็นทวิ แถว นํามาทอเป็นผ้า

ไหมลายทิว โดยให้เส้นยืนเป็นสีแดงสลับกับดํา เส้นพุ่งทอด้วยสีแดงตลอดทั้ง

เครือ ได้มีการสืบสานต่อมาจากรุ่นสู่รุ่น เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๓ นางพิสมัย ทอง ประเภทผ้า

เพ็ญ ภูมิปญ๎ ญา เป็นผสู้ บื สานจาก คือ นางบัว บุตรแก้ว ผเู้ ปน็ ยาย และนางขํา ผา้ ไหม

แก้วธรรมมา ผู้เป็นมารดาแล้วนํามาถ่ายทอดให้กับผู้สืบทอด สร้างรายได้ให้

ครอบครัวจนถึงปจ๎ จุบนั ขนาดผืนผ้า ความกวา้ ง ๑ เมตร ความยาวสงู สุด ๖๐ เมตร
ลกั ษณะผนื ผา้
ความสาํ คญั ผ้าไหมลายทิวเป็นผา้ ซิน่ ประจาํ ถิ่นของชาวพนาเปน็ ลวดลายของ ผา้ ไหมลายทิวเป็นผา้ ซนิ่ ประจาํ ถนิ่ ของชาวพนามลี กั ษณะเป็นเครือสลับสีเปน็
ทวิ แถว นาํ มาทอเป็นผา้ ไหมลายทิวโดยให้เส้นยนื เป็นสีแดงสลับกับดาํ เสน้
คุณงามความดขี องชาวพนา ทเี่ ก่ียวโยงเหนียวแนน่ สืบทอดกนั มาตงั้ แตบ่ รรพ พุ่งทอดว้ ยสแี ดงตลอดท้ังเครอื

บุรุษจนถึงป๎จจบุ ัน

การนาํ ไปใช้ ๑. เส้ือผ้าและเครื่องแตง่ กาย ลวดลายในผนื ผ้า ผา้ ไหมเครอื ทวิ เปน็ ผ้าไหมพนื้ บ้านของชาวพนา ประกอบดว้ ย
๒. การทาํ ความสะอาดใหซ้ ักด้วยมอื ผงึ่ ลมในที่ร่มให้พอ ๑. ลายเครอื ทวิ หมายถึง ลายของคุณงามความดขี องชาวพนาทีเ่ กยี่ วโยงเหนยี วแน่นสืบทอดกนั มา
หมาด ๆ แล้วรีดด้วยเตารีดไฟปานกลาง ตัง้ แตบ่ รรพบรุ ษุ จนถึงปจ๎ จบุ ัน
ผา้ จะเรียบเป็นเงางาม ๒. สีแดง หมายถึง ความกลา้ หาญเขม็ แขง็ อดทนของชาวพนา
๓. สีดาํ หมายถงึ ความเข้มแข็งความอดทนเป็นน้าํ หนง่ึ ใจเดยี วกนั ของชาวพนา

การเผยแพร่ จาํ หนา่ ยราคาผนื ละ ๒,๐๐๐ บาท
ตน้ ทุนการผลติ ผนื ละ ๑,๕๐๐ บาท
สถานที่ผลิต เลขที่ ๙๔ หมู่ ๙ บา้ นพนา ตาํ บลพนา อําเภอ
พนา จังหวดั อาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐

เจ้าของผลงาน นางพิสมัย ทองเพญ็ นางสาววรรณศรี อทุ ธา
ท่อี ยู่ บา้ นเลขท่ี ๙๔ หมู่ ๙ บ้านพนา ตาํ บลพนา อําเภอ คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
พนา จงั หวัดอํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐ ผู้ประสานงาน โทรศพั ท์ 085-4135799
โทรศัพท์ ๐๘๑-๔๐๖๐๗๐๙

ผา้ ฝูายมัดหมล่ี ายปลายฟูา

ความเปน็ มา

ประเภทผ้า ผ้าฝาู ย ผา้ ฝูายมดั หมล่ี ายปลายฟูาจะรวบรวมเอาลวดลายจากรุน่ ปุยู า่

ตายายมาประยกุ ต์เปน็ ลวดลายใหมท่ ่ที ันสมัย เมอ่ื ปี ๒๕๕๘ ได้ฝึกลายมดั หมคี่ รง้ั
ลกั ษณะผนื ผา้ ผ้าลายขดิ มงิ่ มงคล แรกกบั คณุ ครวู ิไลวรรณ ไตรแกว้ หลงั จากนน้ั จงึ นาํ มาประยกุ ต์ลวดลายเพมิ่ มาก

ขนาดผนื ผา้ ขนึ้ แต่ยงั รกั ษาเอกลักษณ์ของภูมปิ ๎ญญาปูุยา่ ตายายได้ถา่ ยทอดมาจนปจ๎ จบุ นั
กว้าง 1 ซม. ยาว 2.50 เมตร ดงั น้ี

ลวดลายในผืนผ้า ผา้ ฝูายมัดหมีล่ ายปลายฟาู รวบรวมลายประยุกตจ์ ํานวน ๓ ลาย ดงั นี้ ลายดอก
แกว้ ประยกุ ต์จากลายการกับ ลายดอกมะลปิ ระยกุ ตจ์ ากลายหม่ีคมหา้ ลายดอก

ผา้ ฝาู ยมดั หมลี่ ายปลายฟูาเป็นผา้ ฝาู ยมัดหม่ีท่มี ีลวดลาย จาน และลายนาคนอ้ ย
พ้นื บ้านและประยกุ ต์จากลวดลายพ้นื บา้ น ดังน้ี ความสาํ คญั ผ้าฝาู ยมดั หมลี่ ายปลายฟาู เป็นผ้าฝูายมัดหม่ที ีม่ ีลวดลายพ้ืนบา้ นและประยุกต์จากลวดลาย
๑. ลายการกับ หมายถึง กริ ยิ ามารยาท อากัปกิรยิ าในการตอ้ นรบั ทีป่ ระทบั ใจของชมุ ชน
เสารีกทําให้อยากเดินทางไปมาหาสูต่ ลอดไป พ้นื บ้าน

๒. นาคนอ้ ย หมายถงึ ความอดุ มสมบูรณ์ ฝนตกตามฤดกู าลส่งผลแกไ่ ร่นาให้มีความอุดม
สมบูรณ์
๓. ดอกมะลิ หมายถึง ความบรสิ ุทธใ์ิ จเปน็ ลวดลายท่ีประยกุ ตจ์ ากลวดลายหม่ขี ้อนอ้ ย สถานท่ผี ลิต บา้ นเลขที่ ๒๒ หมทู่ ี่ ๒ บ้านเสารกี ตําบลพระเหลา อาํ เภอพนา จงั หวัดอํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐

๔. ดอกจาน หมายถงึ ความสดใสร่าเรงิ เปน็ ลวดลายที่ประยุกตจ์ ากลวดลายหมขี่ ้อน้อย
๕. ดอกรกั หมายถึง ความรกั ความสดใสของชาวชุมชนบ้านเสารีกเป็นลวดลายท่ีประยุกต์
จากลวดลายหมีข่ อ้ นอ้ ย
๖. ดอกพวงคราม หมายถึง ความสามัคคกี ลมเกลียวของชาวชุมชนบา้ นเสารกี เปน็ ลวดลายที่
ประยกุ ต์จากลายหมี่ขอ้ นอ้ ย หมี่คมหา้ หม่คี มเจ็ด

เจา้ ของผลงาน นายชฎาทพิ ย์ ฉลศู รี
การนําไปใช้ ทอ่ี ยู่ บ้านเลขท่ี ๒๒ หมทู่ ี่ ๒ บา้ นเสารกี ตาํ บลพระเหลา
อาํ เภอพนา จงั หวัดอํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
โทร. ๐๘ ๖๒๒๔ ๕๕๘๓

เส้ือผ้า เคร่อื งแตง่ กาย เชน่ ชดุ ทาํ งาน กระเป๋า รองเทา้ หน้ากากอนามัย ฯลฯ การเผยแพร่
ข้อควรระวงั คือ ควรซักด้วยมอื และผง่ึ ลมใหแ้ หง้ เวลารดี ใช้ไฟปานกลาง
จาํ หนา่ ยราคาผืนละ ๘๐๐ บาท
ตน้ ทุนการผลิตผืนละ ๕๐๐ บาท ผปู้ ระสานงาน นางสาววรรณศรี อุทธา
คณะกรรมการสภาวัฒนนธรรม
โทรศพั ท์ 085-4135799

ความเป็นมา ผ้าฝูายมัดยอ้ มครามลายสายธารา

ผ้ามัดย้อมครามลายสาธารา (ลาํ ห้วยพระเหลา) เกิดจากสายนา้ํ ของลําหว้ ยพระเหลาหล่อเล้ยี งชีวติ
ของผคู้ นในชุมชนบา้ นเสารีกและชาวอําเภอพนามาเปน็ เวลาช้านานมาจนถงึ ปจ๎ จุบนั จงึ ได้กอ่ เกดิ เปน็ ลาย
“สายธารา” แสดงถึงความอดุ มสมบรู ณ์ ความรม่ เย็น ความร่มร่นื ของสายนาํ้ จนเกดิ เปน็ ความผูกพันของชมุ ชน
บา้ นเสารกี มาจนปจ๎ จุบนั
ความสําคัญ ผา้ ฝาู ยมัดย้อมครามลายสาธารา ประกอบดว้ ยลวดลายมดั ยอ้ มลายสาธารา (ลําห้วยพระเหลา)
หมายถงึ ความผกู พนั กลมเกลยี วของผคู้ นทอ่ี าศยั ในอําเภอพนาโดยเฉพาะชุมชนบ้านเสารีกเปน็ อย่างมาก

การนาํ ไปใช้ เสอ้ื ผ้าและเครือ่ งแต่งกาย เชน่ ตดั เยบ็ เป็นเสอ้ื ผ้าสวมใส่ สไบ ผา้ พันคอ คลมุ ไหล่ ฯลฯ ประเภทผา้ ผ้าฝูาย
ลักษณะผืนผ้า ผา้ พ้ืนถิ่นบา้ นชมุ ชนบา้ นเสารกี
สถานที่ผลิต บา้ นเลขที่ ๔๐ หมู่ท่ี ๒ บา้ นเสารกี ตาํ บลพระเหลา อําเภอพนา จงั หวดั อํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐ ขนาดผนื ผา้ ความกวา้ ง ๔๐ เซน็ ตเิ มตร ความยาวสูงสดุ ๔๐ เมตร

การเผยแพร่ จําหนา่ ยราคาผืนละ ๒๙๐ บาท เจา้ ของผลงาน ลวดลายในผืนผ้า ผา้ มัดย้อมครามลายสายธาราเปน็ ผา้ คลุมไหล่ท่ีใช้
ตน้ ทนุ การผลิตผืนละ ๑๕๐ บาท กระบวนการมดั ย้อมจากคราม
นางสาวสภุ าพร มทั ธยามาศ ใหม้ ีลวดลายเหมือนสายน้ําไหล
ทอี่ ยู่ บ้านเลขท่ี ๒๒ หมู่ที่ ๒ บ้านเสารีก ตําบลพระเหลา ๑. ลายสายธารา หมายถึง ลวดลายของสายนํา้ ในลาํ หว้ ย
อาํ เภอพนา จังหวัดอาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐ พระเหลาทีห่ ล่อเลย้ี งชมุ ชนบา้ นเสารีกให้มีความรม่ เยน็
โทรศัพท์ ๐๘๐-๗๕๑ ๓๓๘๖ ความช่มุ ชืน้ ความอุดมสมบูรณ์
๒. สีขาว หมายถึง ความบริสทุ ธ์ิใจ ความมีนา้ํ ใจ ความ
สามคั คขี องชมุ ชนบา้ นเสารกี จ็ด

ผ้ปู ระสานงาน นางสาววรรณศรี อุทธา
คณะกรรมการสภาวัฒนนธรรม
โทรศพั ท์ 087-4589617

ผา้ ไหมมดั หมีล่ ายกเครือวางสรอ้ ยทิว

ความเป็นมา

ประเภทผ้า ผ้าไหม "อาํ เภอพนา จงั หวัดอํานาจเจริญ เป็นเมืองเกา่ ก่อต้งั ๓๐๐ ปีเศษ ชมุ ชนสืบทอด

ขนาดผืนผา้ ความกว้าง ๑ เมตร วฒั นธรรมอันดีงาม มึภูมปิ ญ๎ ญาถิ่นหลากหลายด้านท่สี ามารถทําเป็นอาชพี เสรมิ และสร้างรายได้ให้ครอบครวั
ความยาวสงู สดุ ๒๐ เมตร การทอผ้าเป็นงานฝีมือทย่ี งั คงความยั่งยนื สร้างอาชีพ สร้างรายได้ใหค้ นในชุมชน ลายทอผา้ เกิดจากการศกึ ษา
สบื ทอดจากบพุ การี หมี่ท่ีเป็นต้นตาํ รบั คอื ""หม่ีข้อน้อย"" ต่อมาจึงออกแบบประยกุ ต์เปน็ ลายหม่สี อดคล้องตาม

ลักษณะผนื ผา้ ผ้าไหมมดั หมีล่ ายกวางสร้อยเครอื ทวิ ลายผ้า ผนื ผ้ามลี กั ษณะโดดเด่นบ่งบอกถงึ เอกลักษณ์ของผ้าทอมือชาวพนาท่สี บื ทอดจากบุพการสี ่บู ุตรหลาน
เป็นผ้าซ่ินไหมท่ีมีลวดลายของกวางสร้อ ย อยา่ งภาคภูมใิ จคือผา้ ไหมมัดหมี่ สที ่ีใชย้ อ้ มจะเป็นสขี องไหมโดยเฉพาะ หรือการยอ้ มร้อนจากสธี รรมชาติ จาก
ลวดลายในผืนผ้า นอกจากนี้ยังนําลวดลายลายนาคน้อย ลายขาเปีน เปลือกไม้ ใบไม้ ตามสที ี่ตอ้ งการ นางพสิ มัย ทองเพ็ญ เมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๕๓๓ เจา้ ของผนื ผา้ ไดฝ้ กึ การทอผา้ จาก
ลายเครือทิวดอกแก้ว ลายดอกคูลูนางอ้ัว ลงในผืน ยาย คอื นางบวั บตุ รแกว้ และผเู้ ป็นมารดา คอื นางขาํ แกว้ ธรรมมา แลว้ นํามาถ่ายทอดใหก้ บั ผูส้ ืบทอดสร้าง
ผา้ จงึ เป็นเอกลกั ษณ์ของชาวบ้านสร้อย รายได้ให้ครอบครวั จนถงึ ปจ๎ จบุ ัน
ความสาํ คัญ ผ้าไหมมดั หมลี่ ายกวางสร้อยเครือทวิ เป็นลวดลายพ้นื บา้ นและนาํ มาประยกุ ตเ์ ปน็ ลวดลายประจาํ

ผา้ ไหมมดั หม่ลี ายกวางสร้อยเครอื ทิว เปน็ ลวดลายพ้ืนบา้ นและนาํ มาประยุกต์ ถน่ิ บา้ นสร้อย นางมว้ ย โสดาภกั ดิ์
เปน็ ลวดลายเอกลกั ษณ์ประจําถน่ิ บ้านสรอ้ ย ดังนี้
ทอ่ี ย1ู่ 81 ม.9 ตาํ บลนาแต้ อาํ เภอเมืองอํานาจเจริญ จงั หวัดอํานาจเจรญิ
๑. ลายกวางสร้อย หมายถงึ ชอ่ื ของกวางท่มี ลี วดลายตามตัวเขามีกง่ิ ก้านสวยงามลักษณะสงา่ เจา้ ของผลงาน โทรศัพท์ 062-4300891
งาม เรียกวา่ กวางสรอ้ ยที่มีปรากฎในประวตั คิ วามเปน็ มาบ้านสรอ้ ย

๒. ลายนาคน้อย หมายถงึ ความอุดมสมบูรณ์ ฝนตกตามฤดกู าลสง่ ผลแก่ไร่นาใหม้ ีความอดุ ม
สมบูรณ์

๓. ลายขาเปีย หมายถงึ ลายท่ปี ระยกุ ตม์ าจากลายหมี่ข้อนอ้ ย หมายถึงความขยันมานะบุกบัน่
ในการดํารงชีวิตของชาวบ้านสร้อย

๔. ลายเครือทิวดอกแก้ว หมายถึง ความรกั ความบรสิ ทุ ธ์ใิ จกบั ทุกคนที่มาเยอื นจนเปน็ ความ

ผูกพนั ประดุจเครอื ญาติพี่น้องเดยี วกนั การเผยแพร่ "จาํ หน่ายราคาผืนละ ๒,๕๐๐ บาท
ต้นทุนการผลติ ผนื ละ ๑,๘๐๐ บาท
๕. ลายดอกคูลูนางอัว้ หมายถงึ ลายท่ปี ระยุกต์มาจากลายหมี่ข้อนอ้ ย เป็นดอกไม้ชนดิ หนึ่งท่สี ่ง

กลิ่นหอมตอนกลางคืนแสดงถงึ ความรกั ความผูกพนั เกี่ยวพันแนน่ หนาเป็นสายแนนเดยี วกัน
สถานทผี่ ลิต บ้านเลขที่ ๗๒ หม่ทู ี่ ๓ บ้านสร้อย ตาํ บลจานลาน อําเภอพนา จังหวดั อาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐

การนาํ ไปใช้ ๑. เสอ้ื ผา้ และเครือ่ งแตง่ กาย นางพัลวลั นารีบตุ ร
๒. การทาํ ความสะอาดใหซ้ กั ด้วยมอื ผึง่ ลมในทร่ี ่มให้พอหมาด ๆ แลว้ คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
รดี ด้วเตารีดไฟปานกลาง ผา้ จะเรยี บเป็นเงางา ผปู้ ระสานงาน โทรศพั ท์ 081-0512368

ความเป็นมา ผ้าไหมมัดหมี่ลายขอไลเครอื ทวิ ดอกแกว้

“ขอไล” เป็นชือ่ ของกญุ แจสําหรับปดิ เปิดประตูหนา้ ตา่ งบ้านของคน

ในสมัยโบราณมาจากคาํ ว่า “ขอ” หมายถึงตะขอเก่ียวบานประตูหน้าตา่ ง “ไล” หมายถึง กลอนประตู ดังนัน้

“ขอไล” จึงหมายถึงกญุ แจที่ใช้ปดิ เปิดประตูหนา้ ตา่ งของคนสมัยโบราณ นางขนษิ ฐานันท์ บุญธรรม เจ้าของผืนผา้ ประเภทผ้า ผ้าไหม
จึงไดอ้ อกแบบ มดั หม่ี “ลายขอไล” เพอ่ื เป็นอนุสรณ์เรือ่ งราวความเปน็ มาโดยฝึกเรียนทอผา้ และมดั หม่ีครัง้ แรกกบั

มารดาชอื่ นางคํามี คํามูล เม่ือปี พ.ศ. ๒๕๒๐ และภมู ิป๎ญญาชาวบ้านคือ นางจนั ทรเ์ พง็ โสภา ไดพ้ ฒั นาตนเองจน ขนาดผืนผ้า ความกว้าง ๑ เมตร
สรา้ งรายได้ให้กบั ครอบครวั มาจนปจ๎ จบุ ัน ความยาวสงู สดุ ๒๐ เมตร
ความสาคัญ ผา้ ไหมมัดหม่ลี ายขอไลเครอื ทิวดอกแกว้ เปน็ ผา้ ไหมพ้ืนบ้านและเป็นสญั ลกั ษณ์ของกุญแจในสมัย

โบราณแล้วนาํ มาประยุกตเ์ ป็นลวดลายประจําถน่ิ บา้ นสร้อย ลักษณะผืนผา้ ผา้ ไหมมัดหมลี่ ายขอไลเครือทวิ ดอกแกว้ เป็นผา้ ซนิ่ ไหมมัดหมี่ทรี่ วบรวม

ลวดลายลงในผืนผา้ ประกอบด้วยลายขอไล ลายเครือทวิ ดอกแก้ว ลงบนพน้ื

" ลวดลายในผนื ผา้ ผ้าไหมมดั หมี่ลายขอไลเครอื ทวิ ดอกแก้ว เป็นผ้าพ้ืนบา้ นและนาํ มาประยกุ ต์เปน็ ลวดลาย การนาํ ไปใช้ สชี มพูและสีแดงทําลวดลายสวยงามประทบั ใจแก่ผพู้ บเหน็ และเปน็
ประจาํ ถิน่ บ้านสร้อย ดงั นี้ สถานท่ผี ลติ เอกลักษณ์ของชาวบ้านสรอ้ ย
๑. เสอื้ ผา้ และเคร่ืองแตง่ กาย
๑. ลายขอไล หมายถงึ ความผกู พัน ความเข็มแขง็ ของชาวบา้ นสร้อย มาจากคาํ วา่ ขอ หมายถึงตะขอเกยี่ ว ๒. การทาํ ความสะอาดใหซ้ กั ดว้ ยมอื ผ่ึงลมในที่รม่ ให้พอหมาด ๆ แลว้ รีดด้วย
และ ไลหมายถงึ กลอนประตู ดังน้ันขอไลจงึ หมายถงึ กุญแจทใ่ี ชป้ ิดเปิดประตูหนา้ ต่างของคนสมยั โบราณ เตารดี ไฟปานกลาง
ผ้าจะเรียบเปน็ เงางาม
๒. ลายเครือทิวดอกแก้ว หมายถงึ ความรกั ความบรสิ ุทธใิ์ จกับทกุ คนทมี่ าเยือนจนเป็นความผกู พันประดจุ
เครือญาติพน่ี ้องเดียวกัน บ้านเลขที่ ๗๒ หมูท่ ่ี ๓ บา้ นสร้อย ตําบลจานลาน อําเภอพนา จงั หวัด
อํานาจเจริญ ๓๗๑๘๐
๓. สชี มพู หมายถงึ ความสดชื่นสดใสออ่ นหวานของชาวบ้านสร้อย
๔. สแี ดง หมายถึง ความกลา้ หาญเขม้ แข็งของชาวบ้านสรอ้ ย

การเผยแพร่ จาํ หน่ายราคาผืนละ ๒,๕๐๐ บาท

ต้นทนุ การผลิตผนื ละ ๑,๗๐๐ บาท

เจ้าของผลงาน นางขนิษฐานันท์ บุญธรรม
บ้านเลขท่ี ๗๒ หมู่ที่ ๓ บา้ นสร้อย ตาํ บลจานลาน อําเภอพนา จงั หวดั
อํานาจเจริญ ๓๗๑๘๐
โทรศัพท์ ๐๙๑-๘๕๑๖๕๕๑

ผปู้ ระสานงาน นางพลั วลั นารีบุตร
คณะกรรมการสภาวัฒนนธรรม
โทรศัพท์ 081-0512368

ลายปลาไหล ความเปน็ มา

ประเภทผ้า ผา้ ไหม ผา้ ไหมปลาไหลเป็นผ้าพนื้ ถิน่ ประจํา “บ้านสรอ้ ยมผ้าไหมปลาไหลเป็นที่ทอมาตั้งแต่สมัยโบราณซ่ึงชาวบ้าน
เช่อื กนั ว่าหากบ้านใดหรือครอบครัวใดทอผา้ ปลาไหลใช้ในครอบครวั จาํ ทําให้ทุกคนในครอบครัวมีการดําเนินชีวิตราบร่ืน
เหมือนปลาไหล นางถนอม กมุ ภิโร ได้เรียนทอผ้าเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๕๒๒ กับมารดาช่ือ นางหนูถ่ิน แก่นมี และภูมิป๎ญญา
ชาวบา้ น คือ นางจันทร์เพง็ โสภา และไดพ้ ฒั นาตนเองสามารถสรา้ งรายได้ให้กับครอบครัวจนถึงป๎จจุบนั
ความสาคญั ผา้ ไหมปลาไหลสีเคมีเป็นผา้ พ้นื ถน่ิ บ้าน

ลักษณะผืนผา้ ผ้าไหมปลาไหลสเี คมเี ป็นผา้ ไหมผสมขดิ มีลวดลาย การนําไปใช้ ๑.เครื่องแตง่ กาย ประดับตกแต่งในงานประเพณี ของฝาก ฯลฯ
๒.การทาํ ความสะอาดใหซ้ กั ดว้ ยมือผง่ึ ลมในท่ีร่มใหพ้ อหมาด ๆ แล้วรีดด้วยเตารีดไฟ
ที่มคี วามยาวไปตามผนื ผ้าเหมือนปลาไหล นอกจากนีย้ งั มีตอ้ นเชิงผ้ายกขิดกั้น ปานกลางผ้าจะเรยี บเป็นเงางาม

ระหว่างลายปลาไหลกบั เชงิ ของผา้

ขนาดผนื ผ้า ความกวา้ ง .๘๐ เมตร ความยาวสงู สุด ๒๕ เมตร การเผยแพร่ "จาํ หน่ายราคาผืนละ ๑,๐๐๐ บาท
ต้นทุนการผลติ ผืนละ ๗๐๐ บาท

ลวดลายในผืนผ้า สถานทผี่ ลติ บ้านเลขที่ ๑๑๔ หมูท่ ี่ ๑๘ บา้ นสร้อย ตาํ บลจานลาน อําเภอ
พนา จังหวัดอาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐
"ผา้ ไหมลายปลาไหลสเี คมี เป็นผ้าพ้นื บา้ นประจําถนิ่

บา้ นสรอ้ ย ประกอบดว้ ย เจ้าของผลงาน นางถนอม กุมภโิ ร
๑. ลายปลาไหล หมายถึง ลวดลายทม่ี ีความยาวไปตามผนื ผ้าเหมอื นปลาไหลแสดง ทีอ่ ยู่ บ้านเลขท่ี ๑๑๔ หมทู่ ี่ ๑๘
ถงึ ความกลา้ หาญเข้มแข็งในการทําส่งิ ใดของชาวบ้านสรอ้ ยไมม่ อี ปุ สรรคขอใหล้ ื่น บา้ นสรอ้ ย ตําบลจานลาน อําเภอพนา
ไหลไปเหมอื นปลาไหล จังหวัดอํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
๒. ตอ้ นเชิงผ้า หมายถึง การทอยกขิดกน้ั ระหว่างลายปลาไหลกับเชิงของผ้า โทรศพั ท์ ๐๖๒-๙๙๐๑๑๓๔
๓. สีขาว หมายถึง สีของเส้นไหมธรรมชาติท่ีบอกถึงกระดกู สนั หลังของลายปลาไหล

แสดงถงึ ความบริสทุ ธิ์ใจ ความสดใสของชาวบ้านสร้อย

๔. สเี หลือง เป็นการนาํ เสน้ ไหมสเี คมใี หเ้ ป็นสเี หลือง หมายถงึ สขี องท้องของปลา

ไหลแสดงถึงความมง่ั มศี รสี ุข ความอบอ่นุ ร่มเยน็ ของชาวบา้ นสร้อย

๕. สแี ดง เปน็ การนาํ เสน้ ไหมสีเคมีใหเ้ ป็นสีแดง หมายถึงสขี องลาํ ตวั ของปลาไหล

แสดงถึงความกล้าหาญเขม้ แขง็ ในการทําสงิ่ ใดของชาวบ้านสรอ้ ยใหป้ ระสบ

ความสําเรจ็ ทุกประการ นางพลั วัล นารบี ุตร
ผู้ประสานงาน คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม โทรศัพท์ 081-0512368

ผ้าไหมสไบขดิ ลายตามนสีเคมี ความเป็นมา

ประเภทผา้ ผา้ ไหม ชาวบ้านสรอ้ ยเป็นหมู่บา้ นท่ีปลกู หม่อนเลีย้ งไหมแล้วนาํ มา
ทอผา้ ไหมสําหรับใชใ้ นครอบครัวเพอ่ื ใหเ้ กดิ สิรมิ งคลแก่ตนเอง แกค่ รอบครวั และ
ขนาดผนื ผา้ ความกวา้ ง .๕๐ เมตร ความยาวสงู สดุ ๒๒ เมตร ชมุ ชน ผา้ ขดิ จึงเป็นผ้าที่เกิดเคียงคู่กบั ชาวบ้านสรอ้ ยตงั้ แตป่ ี พ.ศ. ๒๓๓๐ เปน็ ต้นมา
และพฒั นาเรื่อยมา นางบญุ มี จรรยาเลิศ เจา้ ของผนื ผา้ ไดเ้ รยี นรู้การทอผา้ ขิดเม่อื ปี
พ.ศ. ๒๕๒๓ กับมารดาของตนเอง คอื นางพา เสตะพระ และภูมิปญ๎ ญาชาวบ้านคอื
นางจันทรเ์ พ็ง โสภา ได้พัฒนาตนเองสามารถสรา้ งรายได้ใหก้ บั ตนเองและครอบครัว
จนถงึ ป๎จจุบัน
ความสําคญั ผา้ ไหมสไบขิดลายตามนย้อมสีเคมเี ป็นประจําถิน่ ชาวบา้ นสรอ้ ย
ลวดลายในผนื ผ้า

ลักษณะผนื ผ้า "ผ้าไหมสไบขดิ ลายตามนยอ้ มด้วยสเี คมีเปน็ ผ้าสไบขดิ พ้ืนบา้ นประจาํ ถ่นิ บา้ นสรอ้ ย
ประกอบด้วย
"ผา้ ไหมปลาไหลสธี รรมชาติเปน็ ผา้ พนื้ ถ่ินบา้ นสร้อยผา้ ไหมสไบขิด ๑. ลายตามน หมายถึง ดวงตาของกวางสรอ้ ยท่ีมดี วงตาสอ่ งประกายงดงามสอ่ งแสงถงึ คุณงาม
ความดี ๒. ลายขันหมากโบราณ หมายถงึ การเรมิ่ ต้นชีวิตค่ทู ่ีดีเพอื่ ความเปน็ ศิริมงคล มง่ั มศี รสี ุข
ลายลายตามนย้อมสีเคมเี ป็นผา้ ขิดประจาํ ถ่ินชาวบา้ นสรอ้ ยมลี ักษณะเป็นผ้าที่มี ราํ่ รวยเงินทอง
๓. สนี ํา้ ตาล หมายถึง ความสขุ ุมความมสี มาธใิ นการดําเนินชวี ิตของชาวบา้ นสร้อย
สกลุ สงู กว่าผ้าท่วั ไปนาํ มาใชใ้ นงานประเพณี พิธีทางศาสนา งานมงคล ฯลฯ ๔. สมี ว่ ง หมายถึง ความอบอุน่ ความสงบสุขร่มเย็นของชาวบ้านสรอ้ ย
๕. สเี ขยี ว หมายถึงความร่มเยน็ เป็นสขุ ความอดุ มสมบูรณ์ของการทาํ ไรน่ าของชาวบ้านสรอ้ ยให้
ลวดลายเปน็ ลาย ตามน หมายถงึ ดวงตาของกวางสรอ้ ยท่ีมีดวงตาส่อง ประสบความสาํ เร็จทุกประการ
๖. สีเขยี วออ่ น หมายถึงความออ่ นนอ้ มถ่อมตนมสี ัมมาคารวะในการครองตนของชาวบ้านสรอ้ ย
ประกายงดงามส่องแสงถึงคณุ งามความดแี สงแห่งคุณธรรมความสมคั รสมาน

สามัคคขี องชาวบา้ นสร้อย"
การนําไปใช้

๑. เครอ่ื งแตง่ กาย ประดับตกแตง่ ในงานประเพณี การเผยแพร่ จาํ หน่ายราคาผนื ละ ๑,๐๐๐ บาท เจา้ ของผลงาน นางบญุ มี จรรยาเลศิ
ของฝาก ฯลฯ ต้นทุนการผลติ ผนื ละ ๗๐๐ บาท ที่อยู่ บา้ นเลขท่ี ๑๖ หมู่ท่ี ๑๐ บ้านสรอ้ ย ตาํ บลจานลาน อาํ เภอ
๒. การทาํ ความสะอาดใหซ้ ักด้วยมอื ผ่งึ ลมในท่ีรม่ ให้พอหมาด ๆ แลว้ รีดดว้ ย พนา จังหวัดอาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐
เตารีดไฟปานกลางผ้าจะเรยี บเปน็ เงางาม โทรศพั ท์ ๐๖๑-๐๙๐ ๗๙๙๖

สถานทีผ่ ลิต

บ้านเลขท่ี ๑๖ หมู่ท่ี ๑๐ บา้ นสรอ้ ย ผูป้ ระสานงาน นางพัลวลั นารีบตุ ร
ตําบลจานลาน อําเภอพนา คณะกรรมการสภาวัฒนนธรรม
จงั หวดั อาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐ โทรศัพท์ 081-0512368

ผา้ ไหมสไบขดิ ลายตามนสธี รรมชาติ

ชาวบา้ นสรอ้ ยเป็นหมบู่ า้ นท่ีปลูกหมอ่ นเลีย้ งไหมเอนํามาทอผ้าไหม ประเภทผา้ ผา้ ไหม
สําหรบั ใช้ในครอบครัวเพ่อื ให้เกดิ สริ มิ งคลแกต่ นเอง แก่ครอบครวั และชุมชน ผ้าขิ
ดจึงเปน็ ผา้ ท่เี กดิ เคียงคกู่ บั ชาวบ้านสรอ้ ยตงั้ แตป่ ี พ.ศ. ๒๓๓๐ เป็นตน้ มาและพฒั นา ลกั ษณะผืนผ้า ผ้าไหมสไบขิด
เรอื่ ยมา นางนวลฉวี นารนิ ทร์ เจา้ ของผนื ผ้าไดเ้ รียนรู้การทอผ้าขิดเม่อื ปี พ.ศ. ลายลายตามนย้อมสีธรรมชาติไม่เปน็ อันตรายต่อผวิ หนังและไมท่ าํ ลายสิ่งแวดลอ้ ม เป็น
๒๕๓๒ กบั มารดาของตนเอง คือนางหนถู ่ิน แก่นมี และภูมปิ ญ๎ ญาชาวบา้ นคือ นาง ผา้ ขิดประจําถ่นิ ชาวบา้ นสร้อยมลี กั ษณะเปน็ ผา้ ทมี่ สี กลุ สูงกว่าผ้าทัว่ ไปนํามาใช้ในงาน
จันทรเ์ พ็ง โสภา ได้พฒั นาตนเองสามารถสร้างรายได้ใหก้ ับตนเองและครอบครัว ประเพณี พธิ ีทางศาสนา งานมงคล ฯลฯ ลวดลายเป็นลายตามน หมายถึง ดวงตาของกวาง
คจนวาถมึงปสจ๎าจคุบญั นั ผ้าไหมสไบขิดลายตามนย้อมสีธรรมชาติเป็นประจําถ่นิ ชาวบ้าน สร้อยท่มี ีดวงตาสอ่ งประกายงดงามส่องแสงถึงคณุ งามความดแี สงแห่งคณุ ธรรมความสมคั ร
สรอ้ ยไม่เปน็ อนั ตรายตอ่ ผวิ หนัง และไมท่ าํ ลายสง่ิ แวดล้อม สมานสามัคคีของชาวบ้านสร้อย

ลวดลายในผนื ผา้

ผ้าไหมสไบขิดลายตามนย้อมด้วยสีธรรมชาติเป็นผ้าสไบขิดพ้ืนบ้านประจําถ่ินบ้านสร้อย

ประกอบด้วย ขนาดผืนผา้ ความกวา้ ง .๕๐ เมตร ความยาวสงู สุด ๒๒ เมตร

๑. ลายตามน หมายถึง ดวงตาของกวางสร้อยที่มีดวงตาส่องประกายงดงามส่องแสงถึงคุณงาม ๑. เครอื่ งแต่งกาย ประดับตกแต่งในงานประเพณี ของฝาก ฯลฯ
๒. การทาํ ความสะอาดใหซ้ ักดว้ ยมอื ผ่งึ ลมในทีร่ ม่ ใหพ้ อหมาด ๆ แลว้ รีด
ความดี การนําไปใช้ ด้วยเตารดี ไฟปานกลาง ผ้าจะเรยี บเป็นเงางาม

แสงแห่งคุณธรรมความสมัครสมานสามคั คีของชาวบา้ นสร้อย

๒. ลายขันหมากโบราณ หมายถึง การเริ่มต้นชีวิตคู่ที่ดีเพ่ือความเป็นศิริมงคล ม่ังมีศรีสุข รํ่ารวย

เงนิ ทอง จําหน่ายราคาผืนละ ๑,๒๐๐ บาท
ตน้ ทุนการผลติ ผืนละ ๙๐๐ บาท
๓. สีนํ้าตาลจากเปลือกประดู่ หมายถึง ความสุขุมความมีสมาธิในการดําเนินชีวิตของชาวบ้าน การเผยแพร่ สถานทผี่ ลิต บา้ นเลขท่ี ๑๗๐ หมูท่ ่ี ๑๐
บ้านสร้อย ตําบลจานลาน อําเภอพนาจงั หวดั
สร้อย อํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐

๔. สีขาวจากเส้นไหมธรรมชาติ หมายถึง ความบริสุทธ์ิใจความมีนํ้าใจที่ชาวบ้านสร้อยมีต่อผู้คน

รอบข้าง
ผปู้ ระ๕ส.าสนีเงหาลนืองจากนํ้าตม้ แกน่ ยอและขมิน้ หเมจาา้ ยขถอึงงผคลวงาามนอบอนุ่ รม่ เยน็ ของชาวบ้านสรอ้ ย

๖น.าสงพีเทัลาวจลั ากนดาอรีบกอตุ ัญร ชนั หมายถึงความหนกั แนน่นามงนั่ วคลงฉยวึดีมนน่ั าใรนนิ กทารร์ ทาํ คุณงามความดี
คณะกรรม๗ก.ารสสีชภมาพวูจฒั านกนคธรร่ังรแมละฝาง หมายถทึง่ีอคยวู่าบม้าอน่อเลนขหทวี่า๑น๗พ๐ูดจหามไทู่พี่เ๑รา๐ะกบิรา้ ิยนาสมราอ้ รยยาทเรียบร้อยเป็นท่ี
ปโทระรทศับพั ใทจ์ 081-0512368 ตาํ บลจานลาน อําเภอพนา จงั หวดั อํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐

โทรศพั ท์ ๐๖๕-๕๖๕๑๒๑๐

ผา้ ไหมสไบขิดลายบักหวายนอ้ ย

ประเภทผา้ ผ้าไหม ผ้าขิด หมายถึงการสร้างลวดลายบนผืนผ้าด้วยวิธขี ิดหรอื สะกดิ ซอ้ น
ขนึ้ มาใหเ้ กดิ เป็นลวดลายตามตอ้ งการ นางบญุ มี จรรยาเลิศ เจา้ ของผนื ผา้ ได้
ขนาดผืนผา้ ความกว้าง ๕๐ เมตร เรียนรู้การทอผ้าขดิ เมอ่ื ปี พ.ศ. ๒๕๒๓ กบั มารดาของตนเอง คอื นางพา เสตะ
ความยาวสูงสุด ๒๒ เมตร พระ และภมู ปิ ญ๎ ญาชาวบ้านคอื นางจนั ทรเ์ พ็ง โสภา ไดพ้ ฒั นาตนเองสามารถ
สร้างรายได้ใหก้ บั ตนเองและครอบครัวจนถงึ ป๎จจบุ นั
ลกั ษณะผนื ผา้ ความสาคัญ ผา้ ไหมสไบขิดลายลกู หวายย้อมด้วยสีเคมีเป็นผ้าประจาํ ถิน่ ของ
ผ้าไหมสไบขิดลายหมากหวายน้อยสีเคมีเป็นผ้าขิดประจําถ่ินของ ชาวบา้ นสร้อย

ชาวบ้านสร้อยมีลักษณะเป็นผ้าท่ีมีสกุลสูงกว่าผ้าท่ัวไปนํามาใช้ในงานประเพณี พิธีทาง ลวดลายในผนื ผ้า
ศาสนา งานมงคล ฯลฯ ลวดลายเป็นลายหมากหวายน้อย เป็นช่ือของผลไม้ชนิดหนึ่งท่ีเกิด
อยใู่ นปุา หมายถงึ การดําเนินชีวติ ของชาวบ้านสร้อยเป็นไปอย่างเรียบง่ายแต่มีภูมิคุ้มกันใน ผ้าไหมสไบขิดลายหมากหวายน้อยย้อมด้วยสเี คมเี ป็นผ้าสไบขดิ พน้ื บา้ น
การดําเนินชีวิตของครอบครัวอย่างเข็มแข็งเปรียบเสมือนเปลือกของลูกหวายท่ีเป็นเกล็ด ประจาํ ถนิ่ บา้ นสร้อย ประกอบด้วย
ซอ้ นกันหลาย ๆ ชั้น
๑.ลายหมากหวายนอ้ ย หมายถึง การดาํ เนินชีวิตของชาวบา้ นสรอ้ ยเปน็ ไป
การนาํ ไปใช้ อย่างเรียบง่ายแตม่ ีภมู ิค้มุ กนั ในการดาํ เนินชวี ิตของครอบครวั อยา่ งเขม็ แข็ง
เปรยี บเสมอื นเปลอื กของหมากหวายท่ีเป็นเกล็ดซ้อนกนั หลาย ๆ ชนั้
๑. เครื่องแต่งกาย ประดับตกแต่งในงานประเพณี ของฝาก ฯลฯ
๒. การทําความสะอาดใหซ้ ักดว้ ยมอื ผ่งึ ลมในทรี่ ่มใหพ้ อหมาด ๆ แล้วรดี ดว้ ยเตารีดไฟปาน ๒.ลายขันหมากโบราณ หมายถงึ การเริม่ ตน้ ชีวิตคู่ทีด่ ีเพ่อื ความเป็นศริ ิมงคล
กลาง ผ้าจะเรียบเป็นเงางาม มั่งมศี รีสขุ รา่ํ รวยเงินทอง

สถานทผี่ ลติ บ้านเลขท่ี ๑๖ หมู่ท่ี ๑๐ บ้านสรอ้ ย ตาํ บลจานลาน อําเภอพนา ๓.สนี า้ํ ตาล หมายถึง ความสุขุมความมสี มาธิในการดาํ เนนิ ชวี ติ ของชาวบ้าน
จงั หวดั อํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐ สร้อย

การเผยแพร่ จาํ หน่ายราคาผืนละ ๑,๒๐๐ บาท ๔.สีขาว หมายถงึ ความบริสุทธใิ์ จความมีนา้ํ ใจท่ีชาวบ้านสรอ้ ยมีตอ่ ผู้คนรอบ
เจ้าของผลงาน ตน้ ทุนการผลติ ผืนละ ๙๐๐ บาท ข้าง

นางบุญมี จรรยาเลศิ ๕. สีเหลอื ง หมายถึง ความอบอุ่นรม่ เยน็ ของชาวบา้ นสรอ้ ย
ที่อยู่ บา้ นเลขท่ี ๑๖ หมู่ที่ ๑๐ บ้านสร้อย ตาํ บลจานลาน ๖. สีเขยี ว หมายถงึ หมายถงึ ความรม่ เยน็ เปน็ สขุ ความอุดมสมบรู ณข์ องการ
อําเภอพนา จังหวัดอํานาจเจริญ ๓๗๑๘๐ ทาํ ไรน่ าของชาวบา้ นสร้อยให้ประสบความสําเรจ็ ทุกประการ
โทรศัพท์ ๐๖๑-๐๙๐ ๗๙๙๖ ๗. สมี ว่ ง หมายถงึ ความอบอนุ่ ความสงบสุขร่มเย็นของชาวบ้านสร้อย

ผา้ โสร่งไหมกอ่ มลายหางกระรอกตาหลง

ประเภทผา้ ผา้ ไหม ผ้าโสร่งไหมมมี าตงั้ แตส่ มยั โบราณ
(ปี พ.ศ. ๒๓๓๐) เปน็ ผ้าประจําถนิ่ บ้านสรอ้ ยโดยสบื ทอดกนั มาจากรุน่ สู่
ขนาดผืนผ้า ความกว้าง ๑ เมตร รุ่น นางจันทร์เพง็ โสภา เจ้าของผืนผา้ ไดส้ บื ทอดมาจากคุณแม่ คือนางดี
ความยาวสงู สุด ๑๐๐ เมตร ทะนงค์ และไดพ้ ัฒนาฝมี อื ทอผ้าไหมหลายประเภท เช่น ผา้ ไหมสไบขดิ
ผา้ ไหมปลาไหล ผ้าไหมมดั หม่ี โดยเฉพาะ “ผ้าโสรง่ ไหมกอ่ มลายหาง
ลักษณะผนื ผา้ ผ้าโสรง่ ไหมก่อมลายหางกระรอกตาหลงสเี คมี เปน็ ผา้ พ้ืนทใ่ี ช้ กระรอกตาหลง” ยอ้ มทัง้ สเี คมแี ละสจี ากธรรมชาตไิ ดเ้ ปน็ อยา่ งดสี ามารถ
เส้นไหม ๒ เสน้ คนละสี ก่อม (เข็น) เข้าด้วยกนั จึงนํามาทอเปน็ ลายหางกระรอกตา ถา่ ยทอดให้กบั ลกู หลานจนถงึ ป๎จจุบันนอกจากนยี้ ังสร้างรายไดใ้ ห้กบั
หลง (เวลาทอต้องมีสมาธิเพราะอาจทําใหล้ มื (หลง)ลวดลายได้เม่ือทอแล้วจะ ครอบครัวส่งลกู เรยี นหนังสอื จนมงี านทาํ เป็นหลกั ฐานทม่ี ่นั คง
มองเห็นเปน็ สีสะทอ้ นเลอื่ มแวววาวเหมือนหางกระรอก ความสาํ คญั ผ้าโสรง่ ไหมกอ่ มลายหางกระรอกตาหลงสเี คมเี ป็นผา้
ประจําถนิ่ ของบ้านสรอ้ ยสําหรับผู้ชายใชน้ งุ่ ในงานประเพณี ต้อนรับแขก
บ้านแขกเมืองจนเป็นทก่ี ลา่ วขาน ช่ืนชมประทบั ใจของผคู้ นทพ่ี บเห็น

ลวดลายในผนื ผา้ การนําไปใช้ เจ้าของผลงาน นางจนั ทรเ์ พง็ โสภา
"ผา้ โสรง่ ไหมก่อมลายหางกระรอกตาหลง ประกอบดว้ ย ๕ ลาย ทอ่ี ยู่ บ้านเลขท่ี ๑๑ หมู่ท่ี ๑๐ บา้ นสร้อย ตาํ บลจานลาน
๑. เส้อื ผ้าและเคร่อื งแตง่ กาย อําเภอพนา จงั หวดั อํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
๑. กอ่ มสีเหลืองเขยี ว หมายถึง การย้อมเสน้ ไหมจากสีเคมเี ปน็ สีเหลือง และ ๒. การทาํ ความสะอาดให้ซกั ด้วยมือผ่ึงลมในท่รี ่มให้พอหมาด ๆ แลว้ รีด โทรศพั ท์ ๐๘๖-๒๕๓ ๒๑๑๖
การย้อมเส้นไหมจากสีเคมีเปน็ สีเหลอื ง แสดงถึงความชมุ่ ชน้ื อดุ มสมบรู ณ์อบอุน่ ร่มเย็นใน ดว้ ยเตารดี ไฟปานกลางผ้าจะเรียบเปน็ เงางาม
การดําเนนิ ชวี ิตประจําวันของชาวบ้านสรอ้ ย

๒. ก่อมสนี ํา้ เงนิ แดง หมายถึง การย้อมเส้นไหมจากสีเคมเี ปน็ สีนาํ้ เงนิ และการ
ยอ้ มเสน้ ไหมจากสีเคมีเป็นสีแดง แสดงถึงความรักความสามคั คคี วามหนักแนน่ ความกลา้
หาญของชาวบ้านสร้อยเพื่อฟน๎ ฝุาอปุ สรรค
ใหผ้ ่านพ้นไปด้วยกนั

๓. ก่อมสีแดงเหลอื ง หมายถงึ การย้อมเส้นไหมจากสีเคมเี ป็นสีแดง และการ
ยอ้ มเสน้ ไหมจากสเี คมีเปน็ สีเหลอื ง แสดงถงึ ความรกั ความสามัคคีความกล้าหาญความ
สงบสุขร่มเยน็ ของชาวบา้ นสร้อย

๔. สขี าว หมายถงึ ความบรสิ ทุ ธ์ิใจความมีนาํ้ ใจในการต้อนรบั ทป่ี ระทบั ใจของ
ชาวบ้านสรอ้ ยทาํ ใหอ้ ยากเดนิ ทางไปมาหาสู่ตลอดไป

สถานที่ผลิต บา้ นเลขที่ ๑๑ หมู่ที่ ๑๐ บ้านสรอ้ ย ตาํ บลจานลาน การเผยแพร่ จาํ หน่ายราคาผืนละ ๒,๐๐๐-๒,๕๐๐ บาท ผู้ประสานงาน นางพลั วลั นารีบตุ ร
อําเภอพนา จงั หวดั อาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐ ต้นทนุ การผลิตผืนละ ๑,๕๐๐ บาท คณะกรรมการสภาวัฒนนธรรม
โทรศัพท์ 081-0512368

ผา้ โสรง่ กอ่ มลายหางกระรอกสีธรรมชาติ

ผา้ โสร่งไหมมีมาต้ังแต่สมัยโบราณ เป็นผ้าประจําถิ่นบ้านสร้อยโดยสืบทอด ประเภทผา้ ผ้าไหม
กันมา จากรุ่นสู่รุ่น นางสัญจร โมกศักดิ์ เจ้าของผืนผ้าผู้รับการสืบทอดมาจากภูมิ
ป๎ญญาชาวบา้ น คือคุณยายดี ทะนงค์ และคุณยายจันทร์เพ็ง โสภา และได้พัฒนาฝีมือ ลกั ษณะผนื ผ้า ผ้าโสร่งไหมกอ่ มลายหางกระรอกสีธรรมชาติเปน็ ผ้าพน้ื ท่ีใช้เส้น
โดยเฉพาะ “ผ้าโสร่งไหมก่อมลายหางกระรอก”ย้อมสีจากธรรมชาติได้เป็นอย่างดี ไหม ๒ เส้นคนละสี ก่อม (เข็น) เขา้ ด้วยกนั จึงนํามาทอเป็นลายหางกระรอกมี
สามารถสรา้ งรายได้ให้กับครอบครัวจนถึงปจ๎ จบุ ัน ลวดลายเปน็ สสี ะทอ้ นเลื่อมแวววาวสวยงามเหมือนหางกระรอก

ความสาคัญ ผา้ โสร่งไหมกอ่ มลายหางกระรอกยอ้ มด้วยสธี รรมชาติเป็นผ้าประจาํ ถน่ิ ของ ความกวา้ ง ๑ เมตร ความยาวสูงสดุ ๑๐๐ เมตร
บา้ นสร้อยสาํ หรับผู้ชายใชน้ งุ่ ในงานประเพณี ตอ้ นรับแขกบา้ นแขกเมอื งจนเปน็ ที่กล่าว
ขาน ชน่ื ชมประทับใจของผู้คนทีพ่ บเห็น

ขนาดผนื ผ้า

การนาํ ไปใช้ ๑. เสอ้ื ผ้าและเคร่อื งแตง่ กาย การเผยแพร่ จําหน่ายราคาผืนละ ๒,๐๐๐-๒,๕๐๐ บาท
ต้นทุนการผลิตผนื ละ ๑,๕๐๐ บาท
๒. การทาํ ความสะอาดใหซ้ ักดว้ ยมอื ผงึ่ ลมในทรี่ ่มให้พอหมาด ๆ แลว้ รดี ลวดลายในผืนผ้า

ดว้ ยเตารีดไฟปานกลาง ผา้ จะเรียบเปน็ เงางาม

ผา้ โสรง่ ไหมก่อมลายหางกระรอกสีธรรมชาติ ประกอบดว้ ย

๑. ก่อมสีชมพมู ่วง หมายถึง การยอ้ มเสน้ ไหมจากแก่นฝาง (สชี มพู) การยอ้ มเสน้
ไหมจากดอกอญั ชัน (สมี ว่ ง) แสดงถึงความหนกั แนน่ ความสุข ความสดชนื่ ร่นื เริง ใน
การดาํ เนนิ ชวี ิตประจาํ วนั ของชาวบา้ นสร้อย

๒. กอ่ มสีน้ําตาลเทา หมายถึง การย้อมเสน้ ไหมจากเปลอื กประดู่ (สีนํ้าตาล) การ
ยอ้ มเส้นไหมจากเปลือกหวา้ หมักโคลน (สเี ทา) แสดงถงึ ความสุขุม ความหนกั แน่นใน
การดาํ เนินชวี ติ ประจาํ วันของชาวบา้ นสรอ้ ย

สถานทผี่ ลติ บ้านเลขท่ี ๑๑ หมู่ท่ี ๑๐ บา้ นสรอ้ ย ตาํ บลจานลาน อาํ เภอพนา จงั หวัดอาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐ ๓. สีขาว เป็นการใชเ้ ส้นไหมธรรมชาติ หมายถงึ ความบริสทุ ธ์ใิ จความมนี าํ้ ใจในการ
ต้อนรบั ทปี่ ระทับใจของชาวบ้านสร้อยทาํ ใหอ้ ยากเดินทางไปมาหาสู่ตลอดไป

เจ้าของผลงาน นางบญุ ถ่นิ พทุ ธโสม ผู้ประสานงาน นางพลั วลั นารบี ุตร
ทอี่ ยู่ 262 ม.9 ตาํ บลนาแต้ อําเภอเมืองอาํ นาจเจรญิ คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
โทรศพั ท์ 081-0512368
จงั หวดั อํานาจเจรญิ

โทรศัพท์ 062-4300891

ผา้ ฝูายมดั หมจ่ี ุบครามลายตีนสน

ประเภทผา้ ผา้ ฝูาย ผ้าจบุ คราม” เป็นภูมิปญ๎ ญาท่เี คียงคมู่ ากับชาวพนาตัง้ แต่ก่อตง้ั เมืองพนา “จบุ ” เปน็ คําเฉพาะของชาว
พนา หมายถึง “ยอ้ ม” เดมิ ชาวพนาจะปลูกฝาู ย อิ้วดอกฝูาย เข็นฝาู ยใหเ้ ป็นเสน้ แล้วนํามาทอเป็นเสอ้ื ผ้าสขี าวตามดอก
ขนาดผืนผา้ ความกว้าง ๑ เมตร ของฝูายสาํ หรบั สวมใส่ไปในงานบุญประเพณี นอกจากนีจ้ ะนําเส้นฝาู ยไปยอ้ มสีจากธรรมชาติท่สี กัดจากใบครามเรยี กวา่
ความยาวสงู สดุ ๒ เมตร “จุบคราม” จึ
งนาํ ไปทอเป็นผนื ผา้ สคี รามตัดเปน็ เสอื้ ผ้าสวมใสไ่ ปทําไร่ ทาํ นา ทําสวน แตป่ ๎จจุบันจะปก๎ ลวดลายสวยงามสรา้ งรายได้
ลกั ษณะผนื ผา้ ผ้าฝูายมัดหมี่จบุ ครามลายตีนสนเป็นผ้าฝูายมดั หมพี่ น้ื เรียบมีลวดลายท่ตี นี ของ ให้กบั ชาวพนาได้เปน็ อยา่ งดี ผ้าฝูายมัดหมจี่ บุ ครามลายตีนสนเปน็ ผา้ พื้นบ้านของชาวพนาทป่ี ระยกุ ตล์ วดลายจากหมข่ี อ้
ผ้าซิน่ เรยี งรายเป็นแถว ๑ แถว ๑ ดอก นอ้ ยมาเปน็ ลายตีนสน ลายการกับในผืนผ้าเดียวกนั มกี ารสืบสานตอ่ มาจากร่นุ สูร่ ุ่น นางมยรุ า ผาใหญ่ เป็นเจา้ ของผนื ผ้า
เมือ่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๔ ไดเ้ รียนรู้การทอผา้ ไหมกับมารดา คอื แมบ่ ัวไข ผลาผล ปี พ.ศ. ๒๕๓๗ เรยี นรูก้ ารมัดหมีจ่ บุ คราม
ลวดลายในผืนผา้ ผา้ ฝูายมัดหมจี่ บุ ครามลายตนี สนเป็นผา้ ฝูายมดั หมพ่ี ้ืนเรยี บมีลวดลายที่ตนี ของ กบั ภูมปิ ญ๎ ญา คือ ยายเสมอใจตน้ เช้อื และแลกเปลย่ี นเรียนรกู้ ับ นางบญุ มา อทุ ธา นางอําคา วงศเ์ คน จนเกดิ ความ
ผ้าซิน่ เรียงรายเปน็ แถว ๑ แถว ๑ ดอก ประกอบด้วย ชาํ นาญสรา้ งรายไดใ้ หค้ รอบครวั จนถึงปจ๎ จุบนั
๑. ลายตนี สน ออกแบบลวดลายจากธรรมชาติส่งิ แวดลอ้ มคือทวิ สนแล้วนาํ มามัดหม่เี ป็นทิวมีสว่ นยอดหัน ความสาคัญ ผ้าฝูายมัดหมี่จบุ ครามลายตนี สนเปน็ ผา้ พน้ื ถ่นิ ของชาวพนา “
ไปคนละขา้ ง ระหว่างทวิ สนสามารถออกแบบเป็นดอกหมีล่ วดลายตา่ ง ๆ ไดต้ ามต้องการ ลวดลายของ
ทวิ สนจะมัดหมส่ี ว่ นท่ีเปน็ ตนี ของผ้าซิ่น หมายถงึ ความสวยงามเรียงรายประดับด้วยดอกไม้เป็นขัน้ เปน็ สถานท่ีผลติ บา้ นเลขท่ี ๖๖ หมู่ ๗ บา้ นพนา ตําบลพนาอาํ เภอพนา จังหวัดอาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
ตอนแหง่ ความสงบสุขร่มเยน็
๒. ลายการกับ หมายถงึ อากปั กิรยิ าของชาวพนาทีร่ ักความสงบ ความรม่ เยน็ ช่วยเหลอื กนั และกัน

การนาํ ไปใช้ ผา้ ฝูายมัดหมจ่ี ุบครามลายตนี สน เปน็ ผ้าผลิตข้นึ มาเพือ่ ใชเ้ ปน็ ผา้ ซนิ่ สําหรับน่งุ และ การเผยแพร่ เจา้ ของผลงาน
ประโยชน์ใชส้ อย ไดแ้ ก่ ตดั เสื้อผ้าเคร่อื งแตง่ กาย ผ้านงุ่ อาบน้ํา ใหผ้ ใู้ หญ่นุง่ สําหรบั ใหล้ ูกหลานสรงนาํ้ ใน
เทศกาลสงกรานต์ ทาํ ของท่รี ะลึก ของไหวผ้ ้ใู หญ่ สามารถประยกุ ต์ไปทอเป็นผา้ สไบหรือผ้าคลมุ ไหล่ และ จําหนา่ ยราคาผืนละ ๙๐๐ บาท นางมยรุ า ผาใหญ่
ยังมอบให้ลกู หลานเปน็ มรดกสบื ทอดตอ่ ไป ต้นทนุ การผลิตผนื ละ ๗๕๐ บาท ทีอ่ ยูบ่ ้านเลขที่ ๖๖ หมู่ ๗ บ้านพนา
การทําความสะอาดใหซ้ กั ด้วยมอื ผ่งึ ลมให้แหง้ แลว้ รีดดว้ ยเตารดี ไฟปานกลางจะมกี ลน่ิ หอมของคราม ตาํ บลพนาอําเภอพนา จงั หวดั อาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
โทรศพั ท์ ๐๘๐-๗๒๒ ๗๑๐๐
นางพลั วัล นารบี ตุ ร
ผปู้ ระสานงาน คณะกรรมการสภาวัฒนนธรรม โทรศัพท์ 081-0512368

ผา้ ฝาู ยมัดหม่จี ุบครามลายบักจับ

“ผ้าจุบคราม” เปน็ ภูมิปญ๎ ญาที่เคียงคมู่ ากับชาวพนาตัง้ แต่ก่อตั้งเมืองพนา “จุบ” เปน็ คํา ประเภทผ้า ผ้าฝูาย
เฉพาะของชาวพนา หมายถงึ “ย้อม” เดมิ ชาวพนาจะปลกู ฝูาย อ้ิวดอกฝูาย เข็นฝูายใหเ้ ปน็ เสน้ แล้ว ลักษณะผนื ผา้
นํามาทอเป็นเสือ้ ผ้าสขี าวตามดอกของฝาู ยสาํ หรบั สวมใส่ไป ผา้ ฝูายมัดหม่ีจุบครามลายบกั จบั “ลาย ผ้าฝาู ยมดั หม่จี ุบครามลายบกั จับเปน็ ผ้าฝาู ยพนื้ เรยี บ ประกอบดว้ ย
บกั จับ” มคี วามเป็นมาจากบรรพบรุ ษุ ตง้ั แต่โบราณกาล ในทอ้ งถิน่ พนาได้มัดหมี่โตยจินตนาการจากผล ขนาดผนื ผา้ ลายหม่บี ักจบั บนพ้ืนสคี รามขอบของผนื ผา้ ทง้ั ๒ ด้านเปน็ พ้นื สีคราม
หมากกจบั มามดั หมี่แล้วจุบครามทอเป็นผนื ผา้ มกี ารสืบสานต่อมาจากรุ่นสู่รุ่น นางอําคา วงศ์เคน ภูมิ
ป๎ญญา เปน็ ผู้สืบสานจากบพุ การพี ัฒนาการฝมี ือจากการแลกเปลีย่ นเรยี นรูก้ ับนางบุญมา อทุ ธา นาง ความกวา้ ง ๑ เมตร ความยาวสงู สุด ๒ เมตร
มยุรา ผาใหญ่ จนเกิดความชํานาญสร้างรายได้ใหค้ รอบครัวจนถงึ ป๎จจุบัน
ความสาคญั ผ้าฝูายมัดหม่จี ุบครามลายบกั จับเป็นผา้ ประจาํ ถน่ิ ชาวพนา

สถานทผ่ี ลิต เลขท่ี ๕๓ หมู่ ๗ บ้านพนา ตาํ บลพนา อําเภอพนา จังหวดั อาํ นาจเจรญิ

เจา้ ของผลงาน การเผยแพร่ จาํ หน่ายราคาผืนละ ๙๐๐ ลวดลายในผนื ผ้า
บาท
นางอําคา วงศ์เคน ตน้ ทุนการผลติ ผนื ละ ๗๕๐ ผ้าฝาู ยมดั หมจ่ี บุ ครามลายบกั จบั เปน็ ผา้ พ้นื ถน่ิ ชาวพนาท่ปี ระยกุ ตล์ วดลาย
ที่อยู่ เลขท่ี ๕๓ หมู่ ๗ บา้ นพนา ตาํ บลพนา บาท จากหม่ขี อ้ น้อยมาเป็นลายหม่ีบกั จบั ประกอบดว้ ย
อําเภอพนา จังหวดั อํานาจเจรญิ ๑. ลายบักจบั บักจับเป็นชอ่ื ของพืชชนดิ หนึ่ง หมายถงึ ความประทับใจ (จับจติ จบั ใจ) เม่อื ใครได้มาพบ
โทรศพั ท์ ๐๘๙-๖๒๘ ๘๔๒๙ ผู้ประสานงาน เหน็ ความมีนาํ้ ใจของชาวพนาแลว้ อยากจะไปมาหาสตู่ ลอดไป
๒. สีคราม หมายถงึ ความเยอื กเย็นทางอารมณ์ของชาวพนากอ่ ให้เกดิ ความสามคั คีนําไปสู่ความสาํ เร็จ
นางพัลวลั นารีบตุ ร ของการทํางาน
คณะกรรมการสภาวัฒนนธรรม
โทรศพั ท์ 081-0512368 การนาํ ไปใช้

ผา้ ฝูายมัดหมจ่ี ุบครามลายบกั จับ เป็นผ้าผลิตขน้ึ มาเพ่อื ใช้เป็นผา้ ซนิ่ สาํ หรับนงุ่ และ
ประโยชนใ์ ช้สอย ได้แก่ ตัดเสื้อผา้ เคร่ืองแต่งกาย ผา้ น่งุ อาบน้ํา ใหผ้ ้ใู หญน่ ุ่งสาํ หรบั ใหล้ กู หลานสรงนาํ้ ใน
เทศกาลสงกรานต์ ทําของที่ระลึก ของไหวผ้ ใู้ หญ่ สามารถประยุกต์ไปทอเป็นผา้ สไบหรอื ผ้าคลมุ ไหล่ และยัง
มอบใหล้ กู หลานเปน็ มรดกสบื ทอดต่อไป การทาํ ความสะอาดใหซ้ ักดว้ ยมอื ผึง่ ลมให้แหง้ แล้วรีดด้วยเตารีดไฟ
ปานกลางจะมีกล่นิ หอมของคราม

ผา้ ฝ้ายมดั หมจี่ ุบครามลายบวั คว่าบัวหงาย

ประเภทผา้ ผา้ ฝูาย ผ้ า ฝู า ย มั ด ห ม่ี จุ บ คร า ม ล า ย บั ว ควํ่ า บั ว ห ง า ย “ผ้ า จุ บ ค ร า ม ” เ ป็ นภู มิ ป๎ ญ ญ า ที่ เ คี ย ง คู่
.มากับชาวพนาตั้งแต่ก่อต้ังเมืองพนา “จุบ” เป็นคําเฉพาะของชาวพนา หมายถึง “ย้อม” เดิมชาวพนาจะปลูกฝูาย
อ้ิวดอกฝูาย เข็นฝูายให้เป็นเส้นแล้วนํามาทอเป็นเสื้อผ้าสีขาวตามดอกของฝูายสําหรับสวมใส่ไปในงานบุญประเพณี
นอกจากนีจ้ ะนาํ เสน้ ฝูายไปยอ้ มสจี ากธรรมชาตทิ ่สี กดั จากใบครามเรียกวา่ “จุบคราม” จึงนําไปทอเปน็ ผืนผ้าสีครามตัด
เป็นเส้ือผ้าสวมใส่
ความสาคัญ ผา้ ฝาู ยมดั หม่จี บุ ครามลายบวั คว่ําบัวหงายเปน็ ผ้าพนื้ ถิ่นของชาวพนา

ลกั ษณะผนื ผา้ ผา้ ฝาู ยมัดหมี่จบุ ครามลายบวั ควา่ํ บวั หงายเป็นผ้าซน่ิ ใชใ้ นการนุ่งที่ ขนาดผืนผ้า ความกวา้ ง ๑ เมตร ความยาวสงู สดุ ๔ เมตร
ประยกุ ต์ลวดลายจากหมขี่ ้อน้อยมาเป็น ลายคมเจ็ดผา่ ครึง่ ลายคน่ั ด้วยไหมก่อม (เขน็ ) สขี าว
แดง คน่ั ไหมสีเหลอื ง ขาว และดํารวมในผนื ผา้ เดยี วกัน ผปู้ ระสานงาน นางพัลวัล นารบี ุตร
สถานที่ผลิต คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
ลวดลายในผนื ผา้ ลผา้ ฝูายมดั หมีจ่ ุบครามลายบวั ควาํ่ บัวหงายเปน็ ผ้าพ้นื บ้านบา้ นพนา เจ้าของผลงาน โทรศพั ท์ 081-0512368
ท่ปี ระยกุ ต์ลวดลายจากหมขี่ อ้ นอ้ ย หม่ลี ายคมเจ็ด (ผา่ ครง่ึ ) มาเป็นลายบวั คว่ําบัวหงาย บา้ นเลขท่ี ๑๑ หมูท่ ่ี ๗ บา้ นพนา ตําบลพนา
ประกอบด้วย อําเภอพนา จงั หวัดอํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐

๑. ลายลายบวั ควาํ่ บวั หงาย บวั เปน็ ชื่อของพืชชนิดหนงึ่ นาํ ไปบูชาพระ หมายถึงการ นางเสมอใจ ตน้ เช้อื
ดําเนินชวี ติ อยา่ งเรยี บงา่ ยแตง่ ดงามของชาวพนาจนเปน็ ท่ปี ระทบั ใจต่อผคู้ นทพ่ี บเหน็ ท่อี ยู่ บา้ นเลขที่ ๑๑ หมู่ท่ี ๗ บา้ นพนา ตาํ บลพนา
อาํ เภอพนา จังหวัดอาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
๒. ค่ันไหมเขน็ (กอ่ ม) สีขาวแดง หมายถึง ความกล้าหาญเขม็ แขง็ อดทนของชาวพนา
มีความบริสุทธ์ใิ จกับทกุ คนจนเกดิ ความประทบั ใจกับผูค้ นรอบขา้ ง

๓. คั่นไหมสเี หลือง หมายถึง ความอบอนุ่ ร่มเย็นของชาวพนา
๔. คนั่ ไหมสขี าว หมายถงึ ความบริสุทธใิ์ จของชาวพนา
๕. คนั่ ไหมสดี าํ หมายถึง ความเขม็ แขง็ อดทนของชาวพนา

การนาํ ไปใช้

ผ้าฝูายมดั หม่ีจบุ ครามลายบวั ควาํ่ บวั หงายเป็นผ้าผลิตขน้ึ มาเพือ่ ใชเ้ ปน็

ผา้ ซ่นิ สาํ หรบั นุง่ และประโยชน์ใชส้ อย ได้แก่ ตดั เสือ้ ผา้ เครอ่ื งแต่งกาย ผา้ น่งุ อาบน้าํ ใหผ้ ใู้ หญ่นงุ่

สําหรับให้ลูกหลานสรงน้าํ ในเทศกาลสงกรานต์ ของที่ระลึก ของไหว้ผู้ใหญ่ สามารถประยกุ ตไ์ ป

ทอเป็นผ้าสไบหรือผา้ คลมุ ไหล่

การเผยแพร่ จําหนา่ ยราคาผืนละ ๙๐๐ บาท
ต้นทนุ การผลิตผืนละ ๘๐๐ บาท

ผ้าฝา้ ยมดั หมีจ่ ุบครามลายหมกี่ ง

ผา้ จบุ คราม” เป็นภูมิปญ๎ ญาทเี่ คยี งคมู่ ากับชาวพนาต้ังแตก่ ่อตงั้ เมืองพนา “จุบ” เปน็ คาํ เฉพาะของชาวพนา ประเภทผ้า ผา้ ฝาู ย
หมายถึง “ย้อม” เดิมชาวพนาจะปลกู ฝาู ย อ้ิวดอกฝาู ยเข็นฝูายใหเ้ ปน็ เส้นแลว้ นาํ มาทอเป็นเสือ้ ผ้าสขี าวตาม
ดอกของฝูายสาํ หรบั สวมใส่ ผา้ ฝูายมดั หม่ีจบุ ครามลายหมกี่ งเปน็ ผา้ พ้นื บา้ นของชาวพนาที่ประยุกตล์ วดลาย ลักษณะผนื ผ้า
จากหมข่ี อ้ นอ้ ย มาเป็น ลายบักจบั ส่ี ลายคมห้า ลายเอือ้ สองคองรวมในผนื ผา้ เดยี วกนั มกี ารสืบสานตอ่ มา
จากรุ่นสรู่ นุ่ นางบุญมา อทุ ธา เจ้าของผนื ผา้ ได้เรียนรู้กับภูมิปญ๎ ญาชาวบา้ น คือ ยายเสมอใจ ต้นเชือ้ ผา้ ฝูายมัดหม่ีจบุ ครามลายหมี่กงเปน็ ผ้าซ่ินทปี่ ระยุกต์ลวดลายจาก
แลกเปล่ยี นเรยี นรู้กับ นางมยรุ า ผาใหญ่ จนเกดิ ความชาํ นาญนํามาถา่ ยทอดให้ลกู หลานสรา้ งรายได้ให้ หมี่ข้อนอ้ ยมาเป็น ลายบกั จบั ส่ี ลายคมหา้ ลายเอือ้ สองคองรวมในผืนผา้ เดยี วกนั
ครอบครัวจนถึงป๎จจุบัน
ความสาคัญ ผ้าฝาู ยมดั หมจ่ี ุบครามลายหมี่กงเป็นผา้ พืน้ ถน่ิ ของชาวพนา ลวดลายในผนื ผ้า

ขนาดผืนผา้ หน้ากวา้ ง ๑ เมตร ความยาวสูงสดุ ๒ เมตร

การนาํ ไปใช้ ผ้าฝูายมัดหมีจ่ ุบครามลายหมก่ี ง เปน็ ผา้ ผลติ ขนึ้ มาเพื่อใชเ้ ป็นผ้าซิน่ สําหรับนุง่ และ ๑. ลายบักจบั ส่ี บักจบั เป็นชอื่ ของพืชชนดิ หน่งึ หมายถงึ ความประทบั ใจ (จบั
ประโยชนใ์ ช้สอย ไดแ้ ก่ ตัดเสอื้ ผ้าเครื่องแต่งกาย ผา้ นุง่ อาบน้ํา ให้ผู้ใหญ่นุ่งสําหรบั จิตจับใจ) “เรอื นสามนา้ํ ส่ี” เมอื่ ใครไดม้ าพบเห็นความมนี ้าํ ใจของชาวพนาแล้วอยากจะไป
ให้ลกู หลานสรงนํ้าในเทศกาลสงกรานต์ ของท่รี ะลกึ ของไหวผ้ ้ใู หญ่ สามารถ มาหาสู่ตลอดไป
ประยกุ ต์ไปทอเปน็ ผา้ สไบหรอื ผา้ คลุมไหล่ และยงั มอบให้ลูกหลานเปน็ มรดกสืบทอด
ต่อไป ๒. ลายเอ้ือสองคอง หมายถงึ ลักษณะของสายนาํ้ ลําหว้ ยพระเหลาทเี่ ออื้ อํานวย
ตอ่ วถิ ชี ีวิตความเปน็ อยู่และการประกอบอาชพี เกษตรกรรมของชาวพนา
สถานที่ผลติ บ้านเลขท่ี ๔๔ หมู่ ๗
บ้านพนา ตําบลพนาอําเภอพนา จงั หวดั ๓. ลายคมหา้ หมายถงึ พระพทุ ธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคณุ คณุ บิดา
อํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐ มารดา ครบู าอาจารย์ทเี่ ป็นแรงบนั ดาลใจใหม้ พี ลงั ทที่ าํ ใหข้ บั เคล่ือนไปขา้ งหน้าอย่างมี
เปูาหมายและนําไปส่คู วามสาํ เรจ็

การเผยแพร่ จําหนา่ ยราคาผนื ละ ๙๐๐ บาท
ต้นทนุ การผลติ ผืนละ ๗๕๐ บาท

เจา้ ของผลงาน นางบุญมา อทุ ธา

ท่ีอยู่ บ้านเลขท่ี ๔๔ หมู่ ๗ บา้ นพนา ตาํ บลพนาอําเภอ

พนา จงั หวัดอาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐

โทรศพั ท์ ๐๙๐-๒๒๗๙๘๘๖

ผูป้ ระสานงาน นางพัลวลั นารีบตุ ร
คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
โทรศพั ท์ 081-0512368

ผ้าไหมมดั หม่ขี อ้ นอ้ ยคมห้าขาเปยี เครือทวิ

"ผ้าไหมมดั หมี่ขอ้ น้อยคมห้าขาเปยี เครอื ทวิ มคี วามเป็นมาจากบรรพบุรษุ ตง้ั แตโ่ บราณ
กาลในทอ้ งถ่นิ พนาได้นาํ เอาหมมี่ ามดั รวมกนั หลายชนิดให้เกิดความแปลกใหม่สวยงาม จงึ ได้รวม
ลายมดั หมข่ี ้อน้อย ลายคมหา้ ลายขาเปีย และเครือทวิ มารวมกันแลว้ ทอเปน็ ผืนผ้า ไดม้ ีการสืบ
สานตอ่ มาจากรุ่นสู่รุ่น ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ นางปิยะพร บตุ รแกว้ เจา้ ของผนื ผา้ ไดร้ บั การสืบทอดจาก
นางพสิ มยั ทองเพญ็ ภมู ิป๎ญญา และพฒั นาฝมี ือตนเองสร้างรายได้ให้ครอบครัวจนถึงป๎จจบุ นั

ประเภทผ้า ผา้ ไหม ความสาคัญ ผ้าไหมมัดหมข่ี ้อน้อยคมหา้ ขาเปยี เครอื ทิวเป็นผา้ ประจําถ่นิ ของชาวพนาโดยรวมเอา
ขนาดผนื ผ้า ลวดลายมัดหมี่ของพน้ื บา้ น คือลายหมีข่ อ้ น้อย ลายคมหา้ ลายขาเปีย และเครือทวิ ลงบนผนื ผา้
ลักษณะผืนผ้า
สถานทผี่ ลติ ความกวา้ ง ๑ เมตร ผ้าไหมมดั หมีล่ ายหมี่ขอ้ นอ้ ยคมห้าขาเปยี เครอื ทิวเป็นผา้ พื้นบ้านของชาวพนา ประกอบด้วย
การนําไปใช้ ความยาวสูงสดุ ๒๐ เมตร ๑. ลายหม่ขี ้อนอ้ ย เป็นลายผา้ โบราณหรอื ลายตน้ ฉบับของลวดลายต่าง ๆ

การเผยแพร่ ผา้ ไหมมัดหมขี่ อ้ นอ้ ยคมหา้ ขาเปียเครอื ทวิ ของบ้านพนาท่นี ํามาจากลวดลายของปล้องของลําไผแ่ สดงถึงความละเมียดละไมความละเอยี ด
เป็นผา้ ซิน่ ไหมมดั หม่ี ถีถ่ ้วนใส่ใจและมีสมาธใิ นการมัดลวดลาย

บา้ นเลขที่ ๑๑๒ หมู่ ๙ บา้ นพนา ตาํ บลพนา ลวดลายในผืนผา้ ๒. ลายคมห้า หมายถงึ พระพทุ ธคณุ พระธรรมคณุ พระสังฆคุณ คุณบดิ ามารดา ครบู าอาจารย์
อําเภอพนา จังหวัดอาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐ ท่ีสร้างแรงบนั ดาลใจให้มพี ลงั ทท่ี าํ ให้ขบั เคล่ือนไปขา้ งหน้าอยา่ งมีเปาู หมายและนําไปสคู่ วามสาํ เรจ็

๑. เสือ้ ผ้าและเครอ่ื งแตง่ กาย ๓. ลายขาเปีย เปน็ ลวดลายทีถ่ ักทอเป็นพวงมาลัยมีอบุ ะห้อยลงมา หมายถึง การสรา้ งคุณงามความดีของ
๒. การทาํ ความสะอาดใหซ้ กั ดว้ ยมอื ผึ่งลมในทร่ี ม่ ให้พอหมาด ๆ แลว้ รีด ชาวพนาทถี่ กั ทอเชอื่ มโยงต่อกนั มาจนความดเี บง่ บานเปน็ ท่รี ้จู กั ของคนทว่ั ไป
ดว้ ยเตารีดไฟปานกลาง ผ้าจะเรยี บเป็นเงางาม
๔. ลายเครือทวิ หมายถึง เครือของคุณงามความดีของชาวพนาท่เี กย่ี วโยงเหนียวแน่น
จาํ หนา่ ยราคาผืนละ ๓,๐๐๐ บาท สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบรุ ษุ จนถงึ ป๎จจบุ นั
ตน้ ทนุ การผลติ ผืนละ ๒,๕๐๐ บาท
๕. คั่นไหมเขน็ (ก่อม) สขี าวแดง หมายถึง ความกล้าหาญเข็มแข็งอดทนของชาวพนา
มีความบรสิ ุทธใ์ิ จกับทกุ คนจนเกิดความประทับใจกบั ผ้คู นรอบขา้ ง

ผู้ประสานงาน นางพสิ มยั ทองเพ็ญ เจา้ ของผลงาน นางปยิ ะพร บุตรแกว้
ปคณะกรรมการสภาวัฒนนธรรม ที่อยู่ บา้ นเลขท่ี ๑๑๒ หมู่ ๙
จงั หวดั อาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐
โทรศพั ท์ ๐๘๙-๖๒๗๔๐๕๑

ผ้าไหมมัดหมล่ี ายดอกติว้

ผ้าไหมมัดหมี่ลายดอกติ้วมีความเป็นมาจากบรรพบุรุษต้ังแต่โบราณ ประเภทผ้า ผ้าไหม
กาลในท้องถ่ินพนาได้นําเอาลวดลายจากดอกติ้วที่มีดอกสีขาวแต้มด้วยสีแดง
นํามามัดหม่ีเป็นลวดลายค่ันด้วยไหมสีต่าง ๆ เม่ือทอเป็นผืนผ้าให้เกิดความ ลักษณะผืนผา้ ผา้ ไหมมดั หมลี่ ายดอกต้วิ เป็นผา้ ประจําถิ่นของชาวพนามี
แปลกใหม่สวยงาม ไดม้ กี ารสืบสานต่อมาจากรุ่นสู่รุ่น เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๐ นาง ลักษณะเป็นผ้าซิ่นทอด้วยผา้ ไหม
สมศรี บตุ รแกว้ เจา้ ของผืนผา้ เป็นผู้สืบสานจากมารดา คือนางเมือง ทองเพ็ญ
ขนาดผนื ผ้า และไดพ้ ัฒนาตนเองสามารถถ่ายทอดความรู้ใหก้ ับผอู้ ืน่ ได้เป็นอย่างดีและสร้าง ลวดลายในผนื ผา้
รายได้ใหค้ รอบครวั จนถงึ ปจ๎ จุบนั
ความสาคัญ ผา้ ไหมมัดหมล่ี ายดอกต้ิวเปน็ ผา้ ประจําถน่ิ ของชาวพนามี ผ้าไหมมัดหม่ลี ายดอกติว้ เป็นผา้ พนื้ บา้ นของชาวพนาท่ปี ระยกุ ต์
ลักษณะเปน็ ผา้ ไหม คอื ใช้ไหมก่อม (เขน็ ) ขาวแดง นอกจากน้ียังใช้เส้นไหมสี มาจากลายหม่ีขอ้ น้อย ประกอบดว้ ย
ขาว สีดาํ คน่ั เพอ่ื ให้เกดิ ความสวยงามมากยง่ิ ข้นึ
๑. ลายดอกต้ิว เปน็ ช่อื ของพชื ชนิดหน่งึ มีดอกสีขาวแต้มดว้ ยสีแดงดอกเล็ก
ความกว้าง ๑ เมตร ความยาวสงู สดุ ๒๐ เมตร กระจมุ๋ กระจ๋มิ นํามาเปน็ ลวดลายผ้าของชาวพนาท่ีประยุกตจ์ ากลายหม่ีขอ้ น้อย

การนาํ ไปใช้ เปน็ ผา้ คลุมไหล่ ๒. คน่ั ไหมกอ่ ม (เขน็ ) สีขาวแดง หมายถงึ ความกล้าหาญเข็มแขง็ อดทนของ
การเผยแพร่ ชาวพนา มีความบรสิ ุทธใ์ิ จกบั ทุกคนจนเกิดความประทับใจกับผคู้ นรอบข้าง
จําหน่ายราคาผนื ละ ๒,๕๐๐ บาท
ตน้ ทุนการผลติ ผนื ละ ๑,๙๐๐ บาท ๓. คั่นสขี าว หมายถงึ ความบรสิ ทุ ธิ์ใจของชาวพนา
๔. คั่นสีดาํ หมายถึง ความเขม็ แขง็ อดทนของชาวพนา
สถานทผี่ ลิต เลขท่ี ๕๐ หมู่ ๙ บ้านพนา ตาํ บลพนา อาํ เภอพนา
จังหวัดอาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐

ผูป้ ระสานงาน นางพิสมยั ทองเพ็ญ
ปคณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
โทรศพั ท์ 081-4060709

เจ้าของผลงาน นางสมศรี บุตรแกว้
ทีอ่ ยู่ เลขท่ี ๕๐ หมู่ ๙ บ้านพนา ตาํ บลพนา อําเภอพนา
จงั หวดั อาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
โทรศพั ท์ ๐๘๓-๑๐๑๑๗๗๙​

ผ้าฝูายมดั หมจ่ี บุ ครามลายจับหมอ่ ง

ประเภทผ้า ผา้ ฝูาย “ผ้าจุบคราม” “ลายบกั จับหม่อง” เปน็ การมัดหม่ีบักจบั กระจายเปน็
หมอ่ งๆ “หมอ่ ง” ในภาษาถนิ่ อสี านหมายถึง ตาํ แหน่งท่ีอยู่ ไดม้ กี ารสบื สานต่อมา
ลักษณะผนื ผ้า ผ้าฝูายมัดหมีจ่ บุ ครามลายบักจบั หมอ่ งเปน็ ผ้าซ่นิ ใช้นงุ่ ทอดว้ ย จากรนุ่ สรู่ ่นุ นางกาญจนา พาหา เจ้าของผนื ผา้ ได้เริ่มต้นเรยี นทอผ้ามดั หม่ีจบุ คราม
ผ้าฝูายมัดหมี่จุบครามเป็นลวดลายบกั จบั หม่องตลอดทง้ั ผืนผา้ เม่ือปี ๒๕๔๗ กับมารดา คือนางจินดา เนอื้ แกน่ จึงเป็นผสู้ บื สานจากบุพการีได้
พฒั นาตนเองสรา้ งรายได้ใหค้ รอบครวั จนถึงป๎จจุบนั
ความสาํ คญั "ผ้าฝูายมดั หมจี่ ุบครามลายบักจับหม่องเปน็ ผา้ พ้ืนถิน่ ของชาวพนา

ลวดลายในผืนผา้ การนาํ ไปใช้

ผ้าฝูายมัดหม่ีจุบครามลายบักจับหม่องเป็นผ้าพ้ืนบ้านบ้านพนาที่ประยุกต์ 1.ตดั เยบ็ เปน็ เครื่องนงุ่ หม่ เชน่ เสอื้ ชุดตา่ งๆ
2.ใชน้ ่งุ เป็นผ้าฝูายมัดหม่จี ุบครามลายบักจบั หม่อง เป็นผ้าผลิตข้นึ มา
ลวดลายจากหมี่ขอ้ นอ้ ยมาเป็นลายหมีบ่ กั จับหมอ่ ง ประกอบดว้ ย เพือ่ ใชเ้ ปน็ ผ้าซ่ินสาํ หรบั นุง่ และประโยชนใ์ ช้สอย ไดแ้ ก่ ตัดเส้ือผา้ เครือ่ งแต่งกาย
ผ้าน่งุ อาบน้ํา ใหผ้ ู้ใหญ่น่งุ สาํ หรบั ใหล้ กู หลานสรงนาํ้ ในเทศกาลสงกรานต์ ทําของที่
๑. ลายบักจับหม่อง บักจับเป็นช่ือของพืชชนิดหนึ่ง หมายถึง ความ ระลึก ของไหว้ผ้ใู หญ่ สามารถประยกุ ต์ไปทอเป็นผา้ สไบหรือผ้าคลุมไหล่ และยงั
มอบใหล้ กู หลานเปน็ มรดกสืบทอดต่อไป การทําความสะอาดให้ซักด้วยมือผึ่งลม
ประทับใจ (จับจิตจับใจ) เมื่อใครได้มาพบเห็นความมีนํ้าใจของชาวพนาแล้ว ให้แหง้ แล้วรีดดว้ ยเตารดี ไฟปานกลางจะมีกล่ินหอมของคราม

อยากจะไปมาหาสู่ทนี่ ี่ (หม่อง) ตลอดไป

๒. สีครามหรือสีดํา หมายถึง ความเยือกเย็นทางอารมณ์ของชาวพนา

กอ่ ให้เกดิ ความสามคั คนี ําไปสคู่ วามสําเร็จของการทํางาน

ความกวา้ ง ๑ เมตร เจ้าของผลงาน นางกาญจนา พาหา
ความยาวสูงสุด ๒ เมตร ท่อี ยู่ เลขท่ี ๖๑ หมู่ ๙ บ้านพนา ตาํ บลพนา
ขนาดผนื ผา้ อําเภอพนา จงั หวัดอํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
สถานทผ่ี ลติ เลขที่ ๖๑ หมู่ ๙ บา้ นพนา ตําบลพนา อําเภอพนา จังหวดั โทรศพั ท์ ๐๙๖-๑๘๗๓๙๑๑
การเผยแพร่ อาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
จาํ หนา่ ยราคาผนื ละ ๙๐๐ บาท ผปู้ ระสานงาน นางพิสมยั ทองเพ็ญ ผ้ปู ระสานงาน
ตน้ ทุนการผลติ ผืนละ ๗๕๐ บาท คณะกรรมการสภาวัฒนนธรรม
โทรศพั ท์ 081-4060709

ผา้ ฝูายมดั หม่ีจบุ ครามลายดอกไม้

ประเภทผ้า ผา้ ฝาู ย

“ผ้าจุบคราม” เปน็ ภูมิปญ๎ ญาทีเ่ คยี งคู่มากับชาวพนา ขนาดผนื ผา้ ความกวา้ ง ๑ เมตร
ตง้ั แตก่ ่อต้งั เมอื งพนา “จุบ” เปน็ คาํ เฉพาะของชาวพนา หมายถึง “ย้อม” ความยาวสูงสุด ๒ เมตร
เดมิ ชาวพนาจะปลูกฝูาย อ้วิ ดอกฝาู ย เขน็ ฝาู ยใหเ้ ปน็ เส้นแล้วนาํ มาทอเป็น
เสื้อผ้าสขี าวตามดอกของฝาู ยสาํ หรบั สวมใสไ่ ปในงานบญุ ประเพณี ลกั ษณะผืนผ้า ผา้ ฝูายมดั หม่จี ุบครามลาย
นอกจากนจี้ ะนาํ เส้นฝาู ยไปย้อมสีจากธรรมชาติท่สี กดั จากใบครามเรียกวา่ ดอกไม้เป็นผ้าซนิ่ ใชน้ ่งุ ที่ประยุกต์ลวดลายจากหม่ีข้อนอ้ ย ลายเอื้อสองคองมาเปน็ ลายหมี่ดอกไม้
“จุบคราม” จึงนาํ ไปทอเป็นผืนผา้ สคี รามตดั เปน็ เสือ้ ผ้าสวมใส่ รวมในผนื ผา้ เดียวกนั สว่ นเชิงของผ้าซิน่ จะมดั หมี่ลายเอือ้ สองคอง

ความสาคญั เปน็ ผ้าพ้นื ถ่ินของชาวพนา

การนาํ ไปใช้ ลวดลายในผืนผา้ ผ้าฝาู ยมดั หม่ีจุบครามลายดอกไม้เป็นผ้าพนื้ ถิ่นของชาวพนาท่ีประยกุ ต์
ลวดลายจากลายหมขี่ ้อนอ้ ย ลายหม่ีบักจบั เออ้ื สองคองเข้าด้วยกัน ประกอบดว้ ย
ผ้าฝาู ยมดั หมจ่ี บุ ครามลายดอกไม้ เปน็ ผา้ ผลติ ขึ้นมาเพ่อื ใช้ 1. ลายดอกไม้ เปน็ ผ้าพืน้ บา้ นของชาวพนาทปี่ ระยุกตล์ วดลายจากลายหมขี่ ้อนอ้ ย ลายหมบี่ ักจับ
เปน็ ผา้ ซ่นิ สําหรับนุง่ และประโยชน์ใชส้ อย ได้แก่ ตัดเสือ้ ผา้ เครือ่ งแตง่ ลายเอื้อสองคอง หมายถงึ ดอกไมแ้ หง่ ความรักและมติ รภาพให้แกก่ นั และกนั นอกจากน้ยี งั แทน
กาย ผ้าน่งุ อาบน้ํา ให้ผใู้ หญ่นงุ่ สาํ หรบั ใหล้ กู หลานสรงนํ้าในเทศกาล ความรู้สึกให้กาํ ลงั ใจ ความห่วงใยของผูใ้ ห้
สงกรานต์ ของทรี่ ะลกึ ของไหว้ผใู้ หญ่ สามารถประยกุ ตไ์ ปทอเปน็ ผ้าสไบ 2. ลายเอ้อื สองคอง หมายถงึ ลกั ษณะของสายน้าํ ลาํ หว้ ยพระเหลาท่ีเออ้ื อํานวยต่อวถิ ชี วี ติ ความ
หรือผา้ คลุมไหล่ และยังมอบให้ลกู หลานเป็นมรดกสืบทอดต่อไป การทํา เป็นอยู่และการประกอบอาชีพเกษตรกรรมของชาวพนา
ความสะอาดให้ซกั ด้วยมือผ่ึงลมใหแ้ หง้ แลว้ รีดดว้ ยเตารดี ไฟปานกลางจะ
มกี ล่นิ หอมของคราม เจ้าของผลงาน นางสมศรี บุตรแก้ว
ทอ่ี ยู่ เลขที่ ๕๐ หมู่ ๙ บ้านพนา ตําบลพนา อาํ เภอพนา จงั หวัด
สถานทผี่ ลติ บ้านเลขที่ ๔๗ หมู่ ๙ บ้านพนา ตาํ บลพนา อํานาจเจริญ ๓๗๑๘๐
อําเภอพนา จงั หวัดอํานาจเจรญิ โทรศัพท์ ๐๘๓-๑๐๑๑๗๗๙

ผู้ประสานงาน นางพสิ มยั ทองเพ็ญ
ปคณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
การเผยแพร่ จาํ หน่ายราคาผนื ละ ๒,๕๐๐ บาท โทรศพั ท์ 081-4060709
ตน้ ทุนการผลติ ผืนละ ๑,๙๐๐ บาท

ผ้าฝูายมดั หมจี่ ุบครามลายพวงครามยกคัน่ ไหม

ผ้าฝูายมัดหม่ีจุบครามลายพวงครามยกค่ันไหม “มัดหมี่ลาย ประเภทผ้า ฝาู ยแกมไหม
พวงคราม” เป็นหม่ีประยุกต์ เร่ิมจากอาจารย์จากมหาวิทยาลัยกรุงเทพ ได้มา
คัดสรรผา้ ประกวดโครงการ KBO (อัตลักษณ์สินค้าไทย) ไปเป็นตัวแทนจังหวัด ขนาดผืนผ้า ความกว้าง ๑ เมตร ความยาวสูงสดุ ๒๐ เมตร
อาํ นาจเจรญิ โดยเริ่มจากการผลติ จนสามารถนําผลผลิตจําหน่ายและแปรรูปได้
จงึ ไดร้ ับการคดั เลือกใหเ้ ปน็ ตัวแทนระดับจงั หวดั ประเภทผ้าจุบคราม ไปแข่งขัน ลักษณะผืนผา้ ผ้าฝาู ยมัดหม่จี บุ ครามลายพวงครามยกค่นั ไหมเปน็ ผ้าฝูาย
ระดับประเทศ ได้รับการตอบรับว่า ต้นทุนการผลิตสูง ได้รับคําแนะนําจาก มัดหมีแ่ กมไหม
อาจารย์โครงการน้ีว่า ให้ประยุกต์จากความรู้เดิมขึ้นเป็นนวัตกรรมใหม่ จึงคิด
ลายหม่ีจากหม่ีดั้งเดิมคือลายหมี่ข้อน้อย และต้ังชื่อลายมัดหม่ีว่า “ลาย ลวดลายในผืนผา้ เผ้าฝูายมดั หมจี่ ุบครามลายพวงครามยกค่ันไหมเป็นผา้ พืน้ บา้ น
พวงคราม” นางสุพรรณ แก้วธรรมมา เจ้าของผืนผ้าได้เริ่มต้นหัดมัดหมี่เมื่อ ปี ของชาวพนาที่ประยุกตล์ วดลายจากหมี่ขอ้ นอ้ ย หม่ีเออื้ สองคอง มาเป็นลายพวงครามยก
พ.ศ. ๒๕๒๒ จากคุณย่า คือนางขําแก้วธรรมมา และพัฒนาตนเองจนเกิดความ ค่นั ไหม ประกอบดว้ ย
ชํานาญในการมัดหม่ี จึงได้ประยุกต์ “ลายพวงคราม” ยกคั่นไหมได้อย่าง ๑. ลายพวงคราม เปน็ ชื่อของดอกพวงครามทน่ี าํ มาจุบคราม หมายถึง พวงของความรัก
สวยงามสามารถถา่ ยทอดความรใู้ หก้ บั ผอู้ นื่ ไดเ้ ปน็ อย่างดีและสร้างรายได้ให้กับ ความสามคั คี ความสขุ ุมเยือกเยน็ ของชาวพนาจนเปน็ ทปี่ ระทบั ใจต่อผคู้ นทพ่ี บเห็น
ครอบครัวจนถึงป๎จจุบัน ความสําคัญ ผ้าฝูายมัดหมี่จุบครามลายพวงครามยก 2. ลายเอื้อสองคอง หมายถึง ลักษณะของสายนํ้าลาํ หว้ ยพระเหลาท่เี อื้ออํานวยตอ่ วถิ ี
ค่ันไหมเป็นผ้าพ้ืนถิ่นของชาวพนาท่ีประยุกต์เพ่ิมเติมจากลายพวงครามมายก ชวี ติ ความเปน็ อยู่และการประกอบอาชีพเกษตรกรรมของชาวพนา
ค่นั ด้วยไหม 3. ยกคัน่ ไหมขาว หมายถึง ความรักความสามัคคี ความบริสทุ ธิใ์ จของชาวพนาจนได้รับ
การยกยอ่ งเป็นที่กล่าวขานของผ้คู นทัว่ ไป
การเผยแพร่ จาํ หน่ายราคาผนื ละ ๒,๐๐๐ บาท 4. สฟี ูาคราม หมายถึง ความรกั ความสามัคคี ความสขุ มุ เยือกเยน็ ของชาวพนาจนเป็นท่ี
ตน้ ทนุ การผลติ ผนื ละ ๑,๕๐๐ บาท ประทับใจ ตอ่ ผู้คนท่มี าเยอื นถิน่ พนา
5. สีดาํ หมายถงึ ความเข็มแขง็ อดทนนาํ มาสู่ความสาํ เร็จ
สถานที่ผลติ เลขที่ ๑๔๔ หมู่ ๙ บา้ นพนา ตําบลพนา 6. สมี ว่ ง หมายถึง ความรกั ความอบอ่นุ ความเอ้ืออาทรดแู ลกนั และกนั
เจา้ ของผลงาน อําเภอพนา จังหวดั อํานาจเจรญิ ๓๗๑๘๐

นางสุพรรณ แก้วธรรมมา ผปู้ ระสานงาน นางพสิ มัย ทองเพ็ญ
ท่ีอยู่ เลขท่ี ๑๔๔ หมู่ ๙ บา้ นพนา ตาํ บล คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
พนา อําเภอพนา จงั หวดั อาํ นาจเจรญิ โทรศพั ท์ 081-4060709
๓๗๑๘๐
โทรศัพท์ ๐๘๘-๐๗๙๒๘๒๒

ผา้ ขาวมา้ ยอ้ มครัง่ ลายตาถอ่

ประเภทผ้า ผ้าฝาู ย ผา้ ขาวมา้ ย้อมครั่งลายตาถอ่ เปน็ ผา้ ประจําถิ่นบา้ นโนนทุ่ง ตาํ บลไม้กลอน อาํ เภอพนา จังหวัด
อํานาจเจริญ ผลิตจากผ้าฝูายแล้วนําไปย้อมด้วยครั่งซึ่งเป็นสีจากธรรมชาติไม่เป็นอันตรายต่อผิวหนัง
ขนาดผนื ผา้ ความกวา้ ง ๘๐ เซนติเมตร ต่อมาปี พ.ศ. ๒๕๕๒ จึงได้จัดต้ังกลุ่มทอผ้าพื้นเมืองบ้านโนนทุ่ง มีจํานวนสมาชิก ๑๕ คน
ความยาวสงู สดุ ๓๖ เมตร มหาวิทยาลัยราชภัฎอุบลราชธานีได้เข้ามาแลกเปล่ียนเรียนรู้เร่ืองการทําย้อมผ้าด้วยสีธรรมชาติ
ปี พ.ศ. ๒๕๖๒ กรมการพัฒนาชมุ ชนไดเ้ ข้ามาสนับสนุน/อบรมให้ความรู้และฝึกทักษะการย้อมผ้าด้วย
ลวดลายในผืนผา้ คร่ัง ดังน้ันนางทองแดง ถาพร ซึ่งเป็นเจ้าของผืนผ้า ท่ีเร่ิมต้นเรียนทอผ้ากับมารดาชื่อนางปี ช่างดํา
ต่อมาจึงได้พัฒนาฝีมือจนเป็นแหล่งสินค้าส่งออกสร้างรายได้ให้กับกลุ่มทอผ้าของบ้านโนนทุ่งจนถึง
ผ้าขาวมา้ ยอ้ มคร่ังลายตาถอ่ เปน็ ผา้ ขาวม้าพืน้ บ้านท่มี ลี วดลายเทา่ กนั (ตาถอ่ ) ปจ๎ จบุ ัน
๑. สคี รง่ั หมายถึง สีท่ีสกดั จากกอ้ นขี้ครั่งของแมลงสแี ดงขนาดเล็กมากอาศัยตามก่ิงไม้เช่น ความสาคญั ผ้าขาวมา้ ยอ้ มครง่ั ลายตาถอ่ เป็นผา้ ขาวม้าพืน้ บา้ นทม่ี ลี วดลายเท่ากัน (ตาถอ่ ) ย้อมดว้ ย
ต้นก้ามปู เปน็ สที ไี่ ด้จากธรรมชาติ ครั่ง หมายถงึ สีทสี่ กดั จากก้อนขคี้ รัง่ ของแมลงสแี ดงขนาดเลก็ มากอาศยั ตามกงิ่ ไม้เชน่ ตน้ ก้ามปู เป็นสที ่ี
๒. สีขาว หมายถึง ความบริสทุ ธ์ิใจของชาวบ้านโนนทงุ่ ไดจ้ ากธรรมชาติ
๓. ตอ้ นเชิงผา้ หมายถึง การทอกัน้ ระหว่างลายตาถอ่ กบั เชิงของผ้า
สถานทผี่ ลติ กลมุ่ ทอผ้าพน้ื เมืองบา้ นโนนทงุ่ เลขท่ี ๒๖ หมทู่ ี่ ๗ บ้านโนนทงุ่ ตําบลไม้
กลอน อาํ เภอพนา จังหวดั อาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐

ลกั ษณะผนื ผ้า ผ้าทอมอื

การเผยแพร่ ปี พ.ศ. ๒๕๕๗ มหาวทิ ยาลยั ราชภฎั อุบลราชธานีไดเ้ ขา้ มาศึกษาดูงาน เจ้าของผลงาน นางทองแดง ถาพร
การนําไปใช้ แลกเปลย่ี นเรยี นรู้เร่ืองการทาํ ยอ้ มผ้าดว้ ยสีธรรมชาติ ผปู้ ระสานงาน ท่อี ยู่ กลมุ่ ทอผา้ พื้นเมอื งบ้านโนนทุ่ง
จาํ หนา่ ยราคาผนื ละ ๑๕๐ บาท เลขท่ี ๒๖ หมทู่ ่ี ๗ บ้านโนนท่งุ ตาํ บลไม้กลอน อําเภอพนา จงั หวัดอํานาจเจรญิ
ต้นทนุ การผลิตผนื ละ ๑๐๐ บาท ๓๗๑๘๐โทรศพั ท์ ๐๘๙-๒๘๑๔๙๑๓

เส้ือผา้ และเครื่องแตง่ กาย เชน่ เปน็ ผา้ นุ่ง ผา้ นุ่งอาบน้ํา นางสาววรรณศรี อทุ ธา
ของผ้ชู าย ผา้ ใหผ้ ูใ้ หญ่นุ่งสาํ หรบั ใหล้ ูกหลานสรงนา้ํ ในเทศกาล คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม
สงกรานต์ ใชค้ าดเอว คล้องไหล่ โพกศรี ษะ เปน็ ของฝาก ตดั เส้อื ผา้ โทรศัพท์ 085-4135799
เคร่อื งแตง่ กาย ทาํ กระเปา๋ ของที่ระลกึ หมวก ผ้าปูโตะ๊ ผา้ ปูทน่ี อน
มอบใหล้ กู หลานเป็นมรดกสืบทอดต่อไป

ผ้าขาวมา้ ยอ้ มครั่งดอกจานลายตาหมอ่ ง

ผ้าขาวม้าย้อมคร่ังดอกจานลายตาหม่องเป็นผ้าประจําถ่ินบ้านโนนทุ่ง ตําบลไม้กลอน อําเภอพนา ประเภทผ้า ผ้าฝาู ย
จังหวัดอํานาจเจริญ ผลิตจากผ้าฝูายแล้วนําไปย้อมด้วยครั่งและดอกจานซึ่งเป็นสีจากธรรมชาติ ไม่เป็น ขนาดผืนผา้
อนั ตรายตอ่ ผวิ หนงั ตอ่ มาปี พ.ศ. ๒๕๕๒ จึงไดจ้ ัดตัง้ กลมุ่ ทอผ้าพื้นเมืองบ้านโนนทุ่ง มีจํานวนสมาชิก ๑๕ คน ลกั ษณะผืนผ้า ความกวา้ ง ๘๐ เซนตเิ มตร
ปี พ.ศ. ๒๕๕๗ มหาวิทยาลัยราชภัฎอุบลราชธานีได้เข้ามาแลกเปลี่ยนเรียนรู้เร่ืองการทําย้อมผ้าด้วยสี ความยาวสงู สุด ๓๖ เมตร
ธรรมชาติ ปี พ.ศ. ๒๕๖๒ กรมการพฒั นาชมุ ชนได้เข้ามาสนับสนุน/อบรมให้ความรู้และฝึกทักษะการย้อมผ้า
ด้วยคร่งั นางเพียร บุญชว่ ย ซงึ่ เปน็ เจ้าของผนื ผา้ ไดเ้ รยี นทอผา้ กับมารดาคือ นางมาย โล่ห์คํา จึงได้พัฒนาฝีมือ ผา้ พนื้ ถน่ิ ของบ้านโนนทุ่ง
จนเป็นแหล่งสนิ คา้ สง่ ออกสร้างรายไดใ้ หก้ ับกลุ่มทอผ้าของบา้ นโนนท่งุ จนถงึ ป๎จจบุ นั
ความสาคญั ผา้ ขาวม้าย้อมคร่งั ดอกจานลายตาหมอ่ ง เปน็ ผา้ ขาวมา้ พนื้ บ้านทมี่ ีลวดลายขนาดเล็ก (ตาหม่อง) ลวดลายในผนื ผ้า
ย้อมดว้ ยคร่ัง หมายถงึ สที ี่สกดั จากก้อนขี้คร่งั ของแมลงสแี ดงขนาดเล็กมากอาศัยตามก่ิงไม้เช่น ต้นก้ามปู เป็น
สีทไ่ี ด้จากธรรมชาติ และ สีเหลอื ง หมายถึง สีท่ีสกัดจากดอกจานแสดงถงึ ความสดใสของชาวบ้านโนนทุ่งแล้วมี ผา้ ขาวมา้ ย้อมครัง่ ดอกจานลายตาหม่อง เป็นผา้ ขาวม้าพ้ืนบา้ นทม่ี ีลวดลายขนาด
ตอ้ นเชิงผา้ หมายถงึ การทอกั้นระหว่างลายตาถ่อกับเชงิ ของผา้ เลก็ (ตาหมอ่ ง) ประกอบด้วย

๑. สคี รั่ง หมายถงึ สที ส่ี กดั จากกอ้ นขีค้ ร่ังของแมลงสแี ดงขนาดเลก็ มากอาศยั ตามกง่ิ
ไมเ้ ช่น ต้นก้ามปู เปน็ สีท่ไี ด้จากธรรมชาติ

๒. สีเหลอื ง หมายถงึ สที สี่ กัดจากดอกจานแสดงถึงความสดใสของชาวบา้ นโนนท่งุ
๓. ต้อนเชงิ ผ้า หมายถึง การทอก้ันระหว่างลายตาถอ่ กับเชงิ ของผ้า

การนําไปใช้

สถานที่ผลติ ผู้ประสานงาน เสือ้ ผ้าและเครื่องแตง่ กายกาย เช่น เปน็ ผา้ นุง่ ผา้ นุ่งอาบน้ําของผู้ชาย ผา้ ให้ผใู้ หญน่ ุง่
สําหรับ ใหล้ กู หลานสรงน้ําในเทศกาลสงกรานต์ ใชค้ าดเอว คลอ้ งไหล่ โพกศีรษะ เป็นของฝาก
กลุ่มทอผ้าพ้นื เมืองบ้านโนนทุ่ง นางเพียร บญุ ช่วย ทอ่ี ยู่กลุ่มทอผา้ พื้นเมืองบ้านโนนทุง่ ตัดเสอ้ื ผ้าเคร่อื งแตง่ กาย ทาํ กระเป๋า ของทร่ี ะลกึ หมวก ผา้ ปูโต๊ะ ผ้าปทู ี่นอน มอบให้ลกู หลาน
เลขที่ ๒๖ หมทู่ ี่ ๗ บา้ นโนนทงุ่ ตาํ บลไมก้ ลอน เลขท่ี ๒๖ หมทู่ ่ี ๗ บ้านโนนทงุ่ ตําบลไม้กลอน อําเภอ เปน็ มรดกสบื ทอดต่อไป
อาํ เภอพนา จังหวัดอํานาจเจริญ ๓๗๑๘๐ พนา จงั หวัดอาํ นาจเจรญิ ๓๗๑๘๐
โทรศัพท์ ๐๘๙-๒๘๑๔๙๑๓ การเผยแพร่

ปี พ.ศ. ๒๕๕๗ มหาวิทยาลัยรา ชภฎั อุบลราชธานีไดเ้ ขา้ มาศึกษาดงู านแลกเปลีย่ น
เรยี นรเู้ รอื่ งการทาํ ยอ้ มผา้ ด้วยสีธรรมชาติ

จาํ หน่ายราคาผืนละ ๑๕๐ บาท

เจา้ ของผลงาน นางสาววรรณศรี อุทธา
คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรม โทรศพั ท์ 085-4135799

ผา้ ขาวม้าจุบครามลายตาถอ่

“ผา้ จบุ คราม” ลายตาถอ่ เป็นผา้ ทอผืนผ้าเรียบลายสีขาวฝูายสลับฝูายทจ่ี บุ ครามที่บรรพบรุ ษุ ผลิต ประเภทผา้ ผ้าฝูาย
ขึน้ มาตัง้ แตโ่ บราณ ร่นุ ต่อมามนี างสีดา พลราษฎร์ เจา้ ของผนื ผ้าเป็นผู้สืบสานการทอผา้ ตั้งแต่ ปี พ.ศ. ๒๕๐๐
จากมารดา คือนางสีดา สาระ แล้วถ่ายทอดไปสูล่ ูกหลานสร้างรายไดใ้ ห้กบั ครอบครัวจนถึงป๎จจุบนั ลกั ษณะผืนผ้า
ความสาคญั ผ้าขาวม้าจบุ ครามลายตาถ่อ เป็นผ้าประจําถ่ินชาวพนา
ผา้ ขาวม้าจุบคราม ลายตาถอ่ เป็นผา้ ฝาู ยผนื เรียบสขี าวฝาู ยสลบั ฝูายสี
การนาํ ไปใช้ เป็นผ้าผลติ ขึ้นมาเปน็ เส้อื ผ้าและเครอื่ งแตง่ กาย เช่น เปน็ ผ้านุ่ง ผา้ นงุ่ อาบนาํ้ ของ ของคราม จาํ นวนของเสน้ ยนื กับเสน้ พุง่ มีจาํ นวนเท่ากนั จึงเรียกว่าผา้ ขาวม้าจุบ
ผู้ชาย ผ้าใหผ้ ู้ใหญน่ ุ่งสาํ หรบั ใหล้ ูกหลานสรงนํา้ ในเทศกาลสงกรานต์ ใชค้ าดเอว ครามลายตาถ่อ หมายถงึ ขนาดของลายมคี วามกว้างและความยาวเท่ากนั มีตอ้ น
คลอ้ งไหล่ โพกศรี ษะ เป็นของฝาก ตัดเสอื้ ผ้าเคร่อื งแตง่ กาย ทํากระเป๋า ของท่ี เชิงผา้ หมายถึงการทอกัน้ ระหวา่ งลายตาถอ่ กบั เชิงของผ้า
ระลึก หมวก ผา้ ปโู ต๊ะ ผ้าปทู นี่ อน มอบใหล้ ูกหลานเป็นมรดกสืบทอดต่อไป การ
ทําความสะอาดให้ซกั ด้วยมอื ผงึ่ ลมใหแ้ หง้ คุณสมบตั ิของผ้ายง่ิ ซกั ผา้ ย่ิงน่มุ ไม่ ลวดลายในผืนผา้
ระคายผวิ หนงั มีกลนิ่ หอมของคราม
ผา้ ขาวม้าจุบครามลายตาถอ่ เปน็ ผา้ ขาวมา้ พ้ืนถ่ินของชาวพนาท่มี ลี วดลาย
ขนาดผนื ผา้ ความกวา้ ง ๘๐-๙๐ เซนติเมตร เท่ากัน (ตาถอ่ ) ประกอบด้วย
ความยาวผลิตได้สงู สดุ ๖๐ เมตร
๑. สคี ราม หมายถึง สที จ่ี บุ จากครามเป็นสที ไี่ ด้จากธรรมชาตคิ อื ใบคราม
สถานท่ีผลิต หมายถึงความเยือกเยน็ ทางอารมณ์ของชาวพนาก่อใหเ้ กดิ ความสามัคคีนาํ ไปส่กู าร
ทํางานท่บี รรลผุ ล
บา้ นเลขที่ ๔๐ หม่ทู ่ี ๙ บา้ นพนา ตาํ บล
พนา อาํ เภอพนา จงั หวดั อาํ นาจเจรญิ ๒. สีขาว หมายถึง ความบริสทุ ธิใ์ จของชาวพนา
๓. ตอ้ นเชิงผา้ หมายถงึ การทอก้ันระหวา่ งลายตาถ่อกบั เชิงของผา้
การเผยแพร่
เจ้าของผลงาน นางสดี า พลราษฎร์
ที่อยู่ บ้านเลขที่ ๔๐ หมทู่ ี่ ๙ บา้ นพนา
จาํ หน่ายราคาผืนละ ๔๐๐ บาท ตาํ บลพนา อาํ เภอพนา จังหวัดอํานาจเจรญิ
ตน้ ทนุ การผลติ ผืนละ ๓๕๐ บาท โทรศพั ท์ ๐๙๙-๔๖๔๓๘๘๓

ผู้ประสานงาน นางชอ่ ผกา อุทธา
ประธานสภาวฒั นธรรมอําเภอ
โทรศัพท์ 089-7171922

ผ้าขาวลายสอง

ขาวลายสอง “ลายสอง” หมายถึงการทอผา้ ลายสองจะใช้ไมเ้ หยยี บ ประเภทผา้ ผา้ ฝูาย
หกู จํานวน ๔ ไม้ เวลาทอเหยียบไมค้ รงั้ ละ ๒ ไมส้ ลบั กันไปผนื ผ้าจึงเป็นลายสอง
เส้นฝูายทน่ี ํามาทอจะใชส้ องเสน้ เพอื่ ตอ้ งการความหนาของเนื้อผ้า ผา้ ขาวลาย
สองเปน็ ผ้าที่ทอมาตง้ั แต่คร้ังโบราณ นางวันทนี สขุ ประมลู เจ้าของผนื ผา้ ได้
ฝกึ หดั เรยี นรู้ สบื ทอดมาตง้ั แตป่ ี พ.ศ. ๒๕๓๗ จากคุณยายคือ นางตาํ่ ชะโน
และได้พฒั นาตนเองจนเกดิ ความชาํ นาญนาํ ไปถา่ ยทอดความรใู้ ห้กบั ลกู หลาน
สร้างรายได้ใหก้ ับครอบครัวจนถงึ ปจ๎ จบุ ัน
ความสาคญั ผ้าขาวลายสองเป็นผ้าประจําถน่ิ ของชาวพนา

ขนาดผนื ผา้ ความกว้าง .๕๐ เมตร ความยาวสงู สดุ ๖๐ เมตร ลักษณะผนื ผา้ ผา้ ขาวลายสอง เป็นผา้ ฝาู ยพื้นเรียบ หนา ทอดว้ ยเสน้ พุง่ คสู่ องเส้น
รนุ่ บพุ การีจงึ เรยี กว่า ผา้ ลายสอง ขอบสองข้างเส้นยนื เปน็ ฝูายจบุ
การนําไปใช้ คราม เชงิ สองข้างค่ันดว้ ยฝูายจุบคราม

ผ้าขาวลายสองใช้เป็นเสือ้ ผ้าและเคร่ืองแตง่ กาย เช่น ผ้าเช็ดตวั เช็ดหนา้ เชด็ มอื กระโจมอกยามอากาศร้อน เป็นผ้าโพก ลวดลายในผืนผา้ ผา้ ขาวลายสอง เป็นผ้าประจําถน่ิ ของชาวพนาสาํ หรับผู้หญิง
ศีรษะกนั แดดแทนหมวก รนุ่ ปยุู ่าตายายจะทอไว้มอบให้ลูกหลานเปน็ มรดก ป๎จจุบันนิยมนาํ มาทําสไบ ผา้ อาภรณค์ ล้องคอ พาดไหล่ นําไปใชใ้ นชีวิตประจําวัน ประกอบดว้ ย
โพกศรี ษะประกอบเครื่องแตง่ กายในการฟอู นรําของท้องถน่ิ ถอื เปน็ ผา้ ทม่ี คี ุณค่าใชแ้ ล้วเสริมสริ มิ งคลชวี ติ เพราะเกิดจากฝมี ือมรดก ๑. สคี รามหรอื สีดํา หมายถึง สีท่จี บุ จากครามเปน็ สีท่ไี ดจ้ าก
ร่นุ ตอ่ รุ่น การทาํ ความสะอาดให้ซกั ดว้ ยมือผึ่งลมให้แห้งคุณสมบัตขิ องผา้ ลายสองยิ่งซกั ผ้ายิ่งนุม่ ขาวสะอาด ไม่ระคายผวิ หนงั ธรรมชาติคอื ใบครามหมายถึงความเยือกเยน็ ทางอารมณ์ของ
ชาวบ้านพนาก่อใหเ้ กดิ ความสามคั คีนําไปสกู่ ารทาํ งานทีบ่ รรลุผล
การเผยแพร่ จาํ หน่ายราคาผนื ละ ๒๕๐ บาท ๒. สีขาว หมายถงึ ความบรสิ ทุ ธิ์ใจของชาวบา้ นพนา
ตน้ ทนุ การผลิตผืนละ ๑๙๐ บาท

สถานท่ีผลติ บา้ นเลขที่ ๘ หมู่ท่ี ๕ บา้ นโนนธาตุ ตําบลพนาอาํ เภอพนา
จงั หวัดอํานาจเจริญ ๓๗๑๘๐

เจ้าของผลงาน นางวันทนี สุขประมลู
ท่อี ยู่ บ้านเลขท่ี ๘ หมทู่ ี่ ๕ บ้านโนนธาตุ ตาํ บลพนา
อําเภอพนา จงั หวดั อาํ นาจเจริญ ๓๗๑๘๐ โทรศัพท์ ผูป้ ระสานงาน นางชอ่ ผกา อุทธา
๐๘๘-๐๘๔๕๘๘๗ ประธานสภาวัฒนธรรมอาํ เภอ
โทรศัพท์ 089-7171922

หมี่ขอ้ นอ้ ย อําเภอพนา จังหวัดอาํ นาจเจรญิ เปน็ เมอื งเก่า ก่อต้ัง 300 ปเี ศษ ชุมชนสบื ทอดวฒั นธรรมอนั ดีงาม มึภมู ปิ ญ๎ ญาถนิ่
หลากหลายดา้ นท่สี ามารถทําเป็นอาชีพเสรมิ และสรา้ งรายได้ใหค้ รอบครัว การทอผา้ เป็นงานฝีมือทย่ี งั คงความยัง่ ยนื ลายทอผา้
ประเภทผ้า ผา้ ไหม เกิดจากการศึกษาสืบทอดจากบุพการี หม่ีที่เป็นตน้ ตํารบั คอื "หมข่ี ้อน้อย" ตอ่ มาจงึ ออกแบบประยุกต์เป็นลายหมีส่ อดคลอ้ งตาม
ลายผ้า ผืนผ้ามลี ักษณะโดดเดน่ บง่ บอกถึงเอกลกั ษณข์ องผ้าทอมือชาวพนาทส่ี ืบทอดจากบุพการสี บู่ ตุ รหลานอย่างภาคภูมใิ จคือผา้
ลกั ษณะผนื ผ้า เปน็ ผ้ามดั หมี่ ไหมมดั หมี่ สีท่ีใช้ย้อมจะเป็นสขี องไหมโดยเฉพาะ หรือการย้อมรอ้ นจากสีธรรมชาติ จากเปลือกไม้ ใบไม้ ตามสีที่ตอ้ งการ
นางบัว บตุ รแกว้ ภูมิปญ๎ ญาของชาวพนาได้สืบสานมาแตป่ ี พ.ศ. 2520 เกี่ยวกับ การทอผา้ ดว้ ยมือ มอี ุปกรณท์ ่ีใช้ทอผา้ เรียกว่า
ขนาดผนื ผา้ กวา้ ง 1 เมตร ยาว 60 เมตร “ก่”ี ผา้ มัดหมเี่ ปน็ งานฝมี ือแบบหนงึ่ ไดจ้ ากศิลปะการออกแบบลายหมท่ี ี่ตอ้ งการ แล้วมดั หมดี่ ้วย “ปอ-กลว้ ย” จากนน้ั นําไปยอ้ ม
สีตามต้องการ แล้วนาํ ไปทอเปน็ ผนื ผ้าเรียกว่า “ผ้าซนิ่ มัดหมี่ข้อนอ้ ย” ซง่ึ มลี ักษณะเป็นผนื ผ้า ลวดลายของหมเี่ ป็น “ดอกสขี าว”
ลวดลายในผืนผ้า ผา้ ไหมมัดหมข่ี อ้ น้อย ลักษณะลวดลายในผืนผา้ ดังนี้ บนสีพน้ื ท่ใี ช้ย้อม จากกระบวนการนี้ไดร้ ับสบื ทอดใหก้ ับร่นุ หลานคอื นางพสิ มัย ทองเพญ็ เมือ่ ปี พ.ศ. 2533
ความสําคัญ "หมข่ี อ้ น้อย” เป็นผ้าประจําถ่ินทสี่ ืบทอดจากบพุ การี ถือเป็นความกตญั ํทู ่ีได้ยกย่องศรทั ธา สืบสาน บชู าครู จากรนุ่
1. ข้อเลก็ ๆ หมายถงึ ขอ้ ลําไผ่ ส่วนทว่ี ่างไม่มขี อ้ หมี่เปน็ ส่วนของปลอ้ ง สู่รุ่น และสามารถเกิดกอ่ ตอ่ ยอด เปน็ บรรทดั ฐานประยกุ ตใ์ ห้เป็นลวดลายหม่ี ได้หลากหลายลายไม่จํากดั ตามความคิดสรา้ งสรร
สลับกันตามความยาวของลํา พอข้ึนลําใหม่ก็จะเปน็ ข้อสลับหวา่ งกันไปทกุ ลําจน ผ้อู อกแบบลายหมี่
เป็นผืนผา้

2. ระหว่างลําของหมจี่ ะใช้เส้นไหมคน่ั แตล่ ะลาํ ประกอบดว้ ย ไหมเสน้
พงุ่ สเี หลอื ง ๒ เส้น เส้นพงุ่ สดี ํา ๒ เสน้ เส้นพุ่งสเี หลอื ง ๑ เสน้ เส้นพุ่งไหมเข็นสี
แดง ๒ เสน้ เส้นพงุ่ สีเหลอื ง ๑ เสน้ เสน้ พุง่ สีดาํ ๒ เส้น เส้นพ่งุ สีเหลอื ง ๒ เส้น
เสน้ ไหมพ่งุ สเี หลอื ง หมายถงึ ความอบอนุ่ ดว้ ยพระธรรมเส้นไหมพงุ่ สดี าํ หมายถึง
มีจิตใจมน่ั คงเส้นไหมเขน็ พ่งุ ขาวแดง หมายถึง ความสามคั คี กลมเกลียวเส้นไหม
เข็นพุ่งแดง หมายถึง ความเกง่ กลา้ ความหมายของ “ผา้ มัดหมข่ี ้อน้อย”
หมายถึง ชาวพนาเป็นผ้มู คี วามรกั ความสามัคคี มจี ิตใจใฝุธรรม ตามวิถีชีวติ ความ
ชมุ่ ชนื้ ของต้นไผ่

การนําไปใช้ ใช้ทําผา้ นุ่ง เปน็ ผา้ ถงุ ท่มี ีคณุ คา่ ใชส้ วมใส่ไปเฉพาะงานบญุ ผปู้ ระสานงาน
หรือไปรว่ มพิธีกรรมทางศาสนา พอเสรจ็ งานกจ็ ะพบั เกบ็
เป็นที่เฉพาะ นอกจากสวมใสเ่ ป็นผา้ ถงุ แลว้ ยังนําไปตดั เส้อื เจา้ ของผลงาน นางพิสมยั ทองเพญ็ นางวรรณศรี อทุ ธา
ทํากระเป๋าถอื ตกแต่งเปน็ ของประดับ ทีอ่ ยเู่ ลขท่ี 94 หมู่ 9 บา้ นพนา ตาํ บลพนา คณะกรรมการสภาวฒั นธรรมอาํ เภอพนา
อําเภอพนา จังหวดั อาํ นาจเจริญ 37180 โทรศพั ท์ 085-4135799
โทรศัพท์ 081-4060709

ความเป็นมา/ความสาคญั ผ้าลายดอกสะแบงเบง่ิ แยงหมอลา

สะแบง เปน็ ไม้ยืนต้นใหด้ อกสแี ดงสดสวยงามในชว่ งประมาณเดือนมนี าคมของทกุ ปซี ่ึงจะตรงกับฮีตที่ ๔ ของชาว

อีสานทก่ี าํ หนดจดั งานประเพณีบญุ ผะเหวด ในชมุ ชนบ้านปลาค้าวมตี น้ แสบงอยู่จํานวนมาก ชาวบา้ นได้นําดอกแสบงมาประดบั

ในงานประเพณีบุญผะเหวดโดนถือกันวา่ เป็นสญั ลักษณท์ ีบ่ ง่ บอกว่าถึงเวลาจดั ประเพณีบุญผะเหวดฟ๎งเทศน์มหาชาติ

หมอลาํ เปน็ ศลิ ปวัฒนธรรมประจาํ ถนิ่ ของชาวชุมชนปลาค้าวมาช้านาน ประเภทผา้ ผ้าฝูาย
ภูมิปญ๎ ญาทอ้ งถิ่นชมุ ชนปลาคา้ วจงึ ไดม้ ีแนวคิดนําเอาดอกสะแบงและหมอลําซึ่งถอื วา่ เปน็ อัตลกั ษณข์ องชมุ ชนมาลงไว้

ในผนื ผา้ เพื่อบง่ บอกถงึ ความอุดมสมบูรณ์และจติ ใจอันบริสทุ ธิ์ มคี วามเออ้ื เฟ้ือเผอ่ื แผ่กนั และกนั มีความสนกุ สนานเบิกบานใจ ลกั ษณะผนื ผ้า ผ้าฝาู ยมัดหม่ี

เหมอื นกันดอกแสบงท่ลี ่วงหลน่ แล้วหมุนไปตามลมสร้างความอุดมสมบรู ณไ์ ปกวา้ งไกล ผสานกบั อรรถรสแห่งหมอลาํ ซง่ึ เปน็

มรดกแหง่ ความสุขสนกุ สนานของชาวชุมชนบ้านปลาคา้ วมาอยา่ งยาว ขนาดผนื ผา้ กวา้ ง 1 เมตร

ความสาํ คญั

เปน็ ผ้าทเี่ ป็นอัตลกั ษณ์ของชุมชน ผา้ ลายดอกสะแบงเบ่งิ แยงหมอลาํ เป็นผ้าแห่งมหาทานบารมี ผู้ท่ีได้สวมใส่จะรู้สึกถึง ลวดลายในผืนผา้ ดอกสะแบงเบงิ่ แยงหมอลาํ

ความรักอันอบอุ่น ทําให้เป็นผู้มีจิตใจเอ้ือเฟื้อเพ่ือแผ่อ่ิมเอิบไปด้วยบุญแห่งมหาทานบารมีจึงเป็นท่ีรู้จัก อย่างกว้างขวางทั้งใน การนาํ ไปใช้ ใช้​ตดั เย็บเ​ ครอ่ื ง​นงุ่ หม่ ​ เชน่ ​เสอ้ื ​ ผ้าถ​ งุ ​ฯลฯ
ประเทศและตา่ งประเทศ สรา้ งรายได้เสรมิ ใหแ้ ก่สมาชกิ ในชมุ ชนปลาค้าวให้มคี วามมน่ั คง มั่งคงั่ ยัง่ ยนื

รางวัลทีไ่ ดร้ บั การเผยแพร่ facebook : โฮมสเตยบ์ ้านปลาคา้ วอาํ นาจเจริญ
กจิ กรรมยกยอ่ งเชิดชูเกียรตเิ ครือขา่ ยทางวฒั นธรรมจังหวัด สถานท่ีผลติ กลมุ่ โฮมสเตยบ์ า้ นปลาค้าว ตาํ บลปลาคา้ ว
อํานาจเจริญ "คนดีแหง่ ถน่ิ ข้าวหอมโอชา แหลง่ เสมาพนั ปี"
อําเภอเมอื งอํานาจเจริญ จังหวัดอํานาจเจริญ

เจา้ ของผลงาน นายเหรยี ญชยั โพธารนิ ทร์
ท่ีอยู่ 77 หมู่ท่ี 10 ตาํ บลปลาค้าว.
อาํ เภอเมืองอํานาจเจรญิ จงั หวดั .อํานาจเจรญิ
โทรศพั ท์ 081-8787833

ผู้ประสานงาน นางสาวสภุ าวดี พรมกสิกร
โทรศัพท์ 087-4589617

ความเป็นมา

คิดคน้ จากชาวบ้านนําผา้ พ้ืนสีขาวแปรรูปเพอ่ื เพม่ิ มูลคา่ มดั ยอ้ มเปน็ ลายเหมอื นนา้ํ ไหล เพ่อื เพ่มิ อีกแตกตา่ ง
จากย้อมสีหรือยอ้ มเปลือกไม้แก้ลายออกทาํ ให้แปลกจากท่ีอนื่ ความสาํ คญั เปน็ ผา้ ประจาํ ถน่ิ ทคี่ ิดคน้ รว่ มกันในชุมชน

การ ตัดเย็บเป็นเครอื่ งน่งุ ห่ม เชน่ เสือ้ ชุดต่าง ฯลฯ.
นําไปใช้ กลมุ่ แมบ่ ้านหาดทรายมลู

การเผยแพร่

ผ้าลายนาไหล นางสวาท วันโททอ่ี ยู่43 หมู่ 10 บา้ นหัวดง ต.เปอื 71
ม.2 บา้ นหาดทรายมลู ตําบลหว้ ยไร่ อําเภอเมือง
เจา้ ของผลงาน อํานาจเจรญิ จังหวัดอํานาจเจรญิ
โทรศพั ท์ : 064-5021149
ประเภทผ้า ผา้ ฝาู ย

ลักษณะผืนผ้า ผา้ ลายนา้ํ ไหล

ลวดลายในผนื ผ้า ผา้ สีมดั ย้อมลวดลายนํ้าไหล
ขนาดผนื ผ้า กวา้ ง 40 ซม. ยาว 2 เมตร

สถานที่ผลติ กลุ่มแมบ่ า้ นหาดทรายมลู

ผู้ประสานงาน นางสาวสุภาวดี พรมกสกิ ร
ตําแหนง่ อาสาสมัครวฒั นธรรมอาํ นาจเจริญ​
โทรศัพท์ 087-4589617

ประวัติความเปน็ มา เม่อื พ.ศ. 2556 ราคามันสาํ ปะหลงั ตกตํ่า

ศนู ยห์ มอ่ นไหมเฉลิมพระเกียรติจังหวดั อดุ รธานี และจังหวัดรอ้ ยเอด็ ได้มาส่งเสริม

ไหมอรี ี่ ให้ชาวบ้านภเู ขาขาม เรม่ิ เขา้ โครงการเลย้ี งไหมอรี ี่ โดยใชใ้ บมันสาํ ปะหลงั เปน็

อาหาร และมหี น่วยงานทีเ่ ขา้ มารว่ มพัฒนาต่อยอด วธิ ีการสาวเสน้ ไหม การยอ้ มสี

ธรรมชาติ และทอผ้าไหมแปรรูปเป็นผา้ คลมุ ไหล่ ผา้ สีพื้น ผา้ ถงุ เดอื นพฤษภาคม

2558 ได้เขา้ รว่ มรับเสร็จสมเดจ็ พระเทพรตั น์ราชสดุ าฯ ท่ีโรงเรยี น ตชด.

บ้านปุากอ่ ตําบลปาุ ก่อ อาํ เภอชานมุ าน ท้งั น้ีมหี นว่ ยงานเข้ามาส่งเสรมิ การผลติ

การแปรรูปจากสถานศกึ ษา หนว่ ยงานจนสามารถพัฒนาผลิตภณั ฑท์ ่มี มี าตรฐาน

ประเภทผ้า ผ้าไหม ไดร้ ับรางวลั รับรอง และเปน็ สนิ ค้า SME
ลกั ษณะผนื ผา้ ผา้ ไหมมดั หมี่
ความสาคัญ

ผา้ ไหมเป็นการสร้างสรรค์ลวดลายผ้าอันสวยงาม เปน็ เอกลักษณท์ ส่ี บื

กวา้ ง 1 เมตร ยาว 2 เมตร ทอดกนั มาช้านานของชาวอีสาน ไดถ้ ่ายทอดภูมิปญ๎ ญาให้กบั เด็ก เยาวชน เพอ่ื

ขนาดผืนผ้า เป็นทายาทภมู ปิ ญ๎ ญาในการเลย้ี งไหม

ลวดลายในผืนผ้า ผ้าไหมไมม่ ลี วดลาย สถานท่ีผลติ กลุม่ วิสาหกจิ ชมุ ชนกล่มุ ผลติ และแปรรูปไหมอรี ่อี อแกนิค
การนําไปใช้ อาํ นาจเจรญิ
การเผยแพร่ สามารถนํามาตัดเสือ้ ผา้ เคร่ืองนงุ่ ห่มทงั้ หญงิ และ
ชาย ไดอ้ ย่างสวยงาม
นางสาวสุภาวดี พรมกสกิ ร
กลุ่มวสิ าหกจิ ชุมชนกล่มุ ผลิตและแปรรปู ไหมอีรี่ อาสาสมัครวฒั นธรรมจังหวัดอํานาจเจริญ
ออแกนคิ อํานาจเจริญ โทรศพั ท์ 087-4589617

ผู้ประสานงาน

เจา้ ของ นางทองพูน เจรญิ สขุ
ผลงาน ท่อี ยู่ 64/1 ม.6 บ้านภูเขาขาม ตําบลคึมใหญ่

อําเภอเมอื งอํานาจเจรญิ จงั หวดั อาํ นาจเจริญ

โทรศัพท์ 089-8432167

ความเป็นมา ผา้ ขาวมา้ ย้อมคราม​

ผ้าขาวม้า เป็นผ้าสารพัดประโยชนท์ ่ีคนในชมุ ชนใช้มาแต่โบราณ ใช้นงุ่ ประเภทผา้ ผา้ ฝูาย
อาบนํา้ เชค็ ตัว มัดเอว ผกู แป จะมีลกั ษณะตาสีเหลีย่ มสขี าวดาํ -คราม+ขาว ลักษณะผนื ผา้ ผา้ ลายขาวม้า
สมยั โบราณผ้าขาวมา้ เปน็ ผา้ สําหรับผชู้ ายใชน้ งุ่ ห่ม โดยมาทอเป็นลายตาท่อ ขนาดผนื ผา้ กวา้ ง 80 ซม. ยาว 200 ซม.
ป๎จจบุ นั ประยกุ ต์จากลายดั่งเดมิ เปน็ ลายหลากหลายนาํ มาแปรรูปเปน็
เสื้อผา้ ของใชต้ า่ งๆเพอื่ เพ่ิมมูลคา่
ความสําคัญ เป็นอาภรณ์อเนกประสงค์ มลี กั ษณะเปน็ รูปทรงสเ่ี หล่ยี มผืนผา้
สว่ นใหญ่ทอมาจากฝาู ยท้องถน่ิ นยิ มทอสลบั สีกนั เปน็ ลายตาหมากรุกหรอื
เป็นลายทาง โดยมากผลิตในแถบภาคอสี าน มขี นาดความกวา้ ง – ยาว
แตกตา่ งกนั ออกไป

การนําไปใช้ ใช้นงุ่ อาบนา้ํ ,ใชน้ ุ่งอยู่บา้ นแทนกางเกง ,ผูกทาํ เปล, ลวดลายในผืนผ้า มลี ักษณะเป็นรูปทรงส่ีเหล่ียมผนื ผา้ ผ้าขาวม้าจะมีลวดลายเปน็
ใชผ้ ลัดเปลยี่ นเสอ้ื ผา้ ,สามารถนํามาตัดเสือ้ ผา้ ตาลายตาหมากรกุ หรอื เป็นลายทาง และของภาคอสี านจะเป็น
เครอ่ื งนงุ่ หม่ ท้งั หญิงและชาย แบบตาเล็ก ๆ

การเผยแพร่ 138 ม.2 ตําบลคึมใหญ่ อาํ ภอเมอื ง สถานทีผ่ ลติ 138 ม.2 ตําบลคมึ ใหญ่ อาํ ภอเมืองอาํ นาจเจรญิ
อาํ นาจเจริญ จงั หวัดอาํ นาเจริญ 37000 จงั หวัดอาํ นาเจรญิ 37000

รางวัลทไ่ี ดร้ ับ เจา้ ของ นางโสมสดุ า โพนุกาสธนัท
ผลงาน ท่ีอยู่ 138 ม.2 ตําบลคึมใหญ่ อาํ ภอเมอื งอํานาจเจรญิ
- ได้รับการคัดสรรเปน็ ผลคิ ภณั ฑ์ระดบั OTOP 5 ดาว ประเภทเครือ่ งแตง่ กาย จังหวดั อาํ นาเจริญ
-ใบรับรองแสดงเครื่องหมายรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑผ์ า้ ไหม ประเภท Royal ผ้ปู ระสานงาน โทรศัพท์ 098-3173382
Thai Silk เป็นตราเคร่อื งหมายนกยูงทอง
-ใบรบั รองแสดงเครือ่ งหมายรับรองมาตรฐานผลติ ภณั ฑผ์ ้าไหม ประเภท Thai นางสาวสุภาวดี พรมกสิกร
Silk เป็นตราเคร่ืองหมายนกยูงสีนํ้าเงิน อาสาสมัครวัฒนธรรมจงั หวัดอํานาจเจรญิ
- รางวลั คัดสรรเปน็ ผลิตภณั ฑ์ระดบั OTOP 4 ดาว ประเภทผา้ ไหมมดั หม่ี โทรศพั ท์ 087-4589617
-รางวลั เกษตรกรดเี ดน่ แห่งชาติ สาขาอาชีพปลกู หมอ่ นเลยี้ งไหม ปี 2556

ผ้าลายขดิ มิ่งมงคล ความเปน็ มา

ประเภทผา้ ผ้าฝูาย การทอผา้ ขิด เริ่มมาต้ังแตส่ มัยปยุู า่ ตายาย ซึ่งทอไวใ้ ช้ใน
ลักษณะผืนผา้ ผ้าลายขดิ มิ่งมงคล ครัวเรอื น เนือ่ งจากในทอ้ งถิ่นห่างไกลในตัวเมอื ง เสือ้ ผา้ เครื่องนุ่งหม่
ลวดลายในผืนผ้า หัวพญานาคหรอื ลายเกษตรกษัตริย์ มีราคาแพง บรรพบุรษุ จึงสอนลูกหลานให้รู้จักวธิ ที อผา้ ไว้ใช้เปน็
ลายหมากจบั ลายผสมผสาน เส้ือผา้ เครอ่ื งนุ่งหม่ โดยวตั ถุดิบทุกอยา่ งปลูกเอง ลายขดิ แตล่ ะลายจะ
ขนาดผนื ผา้ คดิ ค้นข้นึ เอง เรยี นแบบสงิ่ ของตามธรรมชาติ เช่น ดอกไม้ รปู แบบ
กวา้ ง 1 ซม. ยาว 2.50 เมตร ตา่ งๆ ลูกหลานจึงได้สบื ทอดการทอผา้ เรื่อยมา โดยเฉพาะผู้หญิงทีจ่ ะ
ออกเรอื น (แต่งงาน) จะต้องทอผ้า เพ่ือเตรยี มของไปไหว้ญาติผใู้ หญ่
ฝาุ ยชาย และใชเ้ วลาวา่ งให้เปน็ ประโยชน์นอกจากอาชพี หลกั

ความสาํ คัญ

เป็นผา้ ทอมือ มีเอกลักษณล์ วดลายสวยงามสีสนั สดใส ใชก้ ารย้อมท้งั สีธรรมชาติ และสเี คมี ตามสมยั นสิ ัย เน้อื ผ้าหนาน่มุ
เป็นการแสดงถงึ ภูมิป๎ญญาไทยดา้ นลายขดิ

การนาํ ไปใช้ เครื่องนงุ่ หม่ ทง้ั หญงิ และชาย ไดอ้ ย่างสวยงาม

รางวลั ทไ่ี ดร้ บั OTOP คัดสรร 4 ดาว , มผช.เลขที่ 384/2552 การเผยแพร่ ศูนย์จําหน่ายสินคา้ OTOP จังหวัดอาํ นาจเจริญ
,ผลติ ภณั ฑ์คณุ ภาพ (ผ้าทอลายขดิ ) สถานทีผ่ ลติ
ผ้าลายขิดกล่มุ ทอผ้าลายขดิ บา้ นหัวภู
เจา้ ของ นางหนวู าส เถาวร์ นิ ทร์ 122 หมู่ 3 บา้ นหัวภู ตาํ บลนาแต้ อําเภอเมอื งอาํ นาจเจริญ จงั หวดั อํานาจเจริญ
ผลงาน ท่ีอยู่ 122 หมู่ 3 บา้ นหวั ภู ตาํ บลนาแต้ อาํ เภอ

เมอื งอํานาจเจรญิ จงั หวัดอํานาจเจรญิ
โทรศัพท์ 092-8076191

ผู้ประสานงาน นางสาวสภุ าวดี พรมกสกิ ร
อาสาสมัครวัฒนธรรมจังหวัดอาํ นาจเจรญิ
โทรศัพท์ 087-4589617

ความเป็นมา ลายหมากหวาย

ผา้ ฝาู ยลายหมากหวาย ออกแบบโดยกลุม่ แม่บ้านทอผ้าลายขติ บ้านนาแต้ ซ่ึงเป็น
ชือ่ เรียกของตน้ หวายทีน่ ิยมนํามารบั ประทาน และนาํ มาประกอบอาหารของคน
อีสาน ให้รสขมอมหวาน และมีกลนิ่ หอมเฉพาะตวั
ความสําคัญ เป็นผ้าสารพดั ประโยชนท์ ี่นอกจากใช้ในชีวิตประจําวนั โดยตรงแลว้
ยงั สามารถประยกุ ต์ใชไ้ ดต้ ามจนิ ตนาการอย่างหลากหลาย

ประเภทผา้ ผา้ สไบ

การนําไปใช้ ใช้เปน็ ผา้ คลมุ ไหล่ ผ้าสไบ และประดับสถานท่ี ลกั ษณะผนื ผา้ ลายหมากหวายน้อย

การเผยแพร่ 262 ม.9 ตาํ บลนาแต้ อําเภอเมืองอาํ นาจเจรญิ ขนาดผืนผ้า กวา้ ง 25 ซม. ยาว 180 ซม.
สถานท่ีผลติ จังหวัดอาํ นาจเจริญ ลวดลายในผนื ผา้
กรอบด้านนอกเปน็ ส่เี หลี่ยมขนมเปยี กปูน ขา้ งใน
262 ม.9 ตําบลนาแต้ อําเภอเมอื งอํานาจเจริญ คลา้ ยๆพวงหมากหวาย
จังหวดั อํานาจเจรญิ

เจ้าของ นางบญุ ถน่ิ พทุ ธโสม
ผลงาน ทีอ่ ยู่ 262 ม.9 ตาํ บลนาแต้ อาํ เภอเมอื ง

อํานาจเจริญ จงั หวัดอํานาจเจริญ

โทรศัพท์ 062-4300891

ผปู้ ระสานงาน นางสาวสุภาวดี พรมกสกิ ร
อาสาสมคั รวฒั นธรรมจงั หวดั อํานาจเจรญิ
โทรศัพท์ 087-4589617

ความเป็นมา

ผ้าลายหมากนัด ผา้ สไบลายหมากนดั ออกแบบโดยกลมุ่ แม่บา้ นทอผา้ บ้านนาแต้ ่ซึ่งเปน็ ช่อื เรียกของต้นของสับปะรด(หมากนดั )ทน่ี ยิ ม

ประเภทผา้ ผ้าสไบ นํามารับประทาน และนํามาประกอบอาหารของคนอสี าน ใหร้ สหวาน และมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว รวมถึงนยิ มปลูกเปน็ ไม้ดอก
ลักษณะผืนผา้ ผา้ ลายหมากนัด
ขนาดผืนผ้า กว้าง 25 ซม. ยาว 150 ซม. ประดบั เนือ่ งจาก ดอกมสี ีสนั สวยงาม มีหลากหลายสี และเปน็ เอกลักษณข์ องคนอสี าน

ความสําคัญ เป็นผา้ สารพดั ประโยชนท์ ี่นอกจากใช้ในชีวติ ประจาํ วันโดยตรงแลว้ ยงั สามารถประยกุ ตใ์ ช้ไดต้ ามจนิ ตนาการอยา่ ง

หลากหลาย เป็นผ้าคลมุ ไหล่ ผา้ สไบ และประดับสถานที่ต่างๆได้
การนาํ ไปใช้

การเผยแพร่ 181 ม.9 ตําบลนาแต้ อําเภอเมืองอาํ นาจเจริญ จงั หวัดอาํ นาจเจรญิ
สถานที่ผลิต 181 ม.9 ตําบลนาแต้ อําเภอเมืองอาํ นาจเจรญิ จังหวัดอํานาจเจริญ

ลวดลายในผนื ผา้ ลวดลายลกั ษณะคลา้ ยๆรปู หมากนดั

เจ้าของผลงาน นางม้วย โสดาภกั ดิ์
ทอ่ี ยู่ 181 ม.9 ตาํ บลนาแต้ อําเภอเมืองอาํ นาจเจรญิ
จังหวดั อาํ นาจเจรญิ
โทรศัพท์ 062-4300891

ผู้ประสานงาน นางสาวสภุ าวดี พรมกสิกร
อาสาสมัครวฒั นธรรมจังหวัดอํานาจเจรญิ
โทรศัพท์ 087-4589617

ความเปน็ มา

ผา้ ลายตาหมากฮอต เปน็ ผา้ เก่าแกท่ อ่ี ย่คู ู่กบั คนไทยตง้ั แต่สมยั โบราณ ผ้าลายตาหมากฮอต
มาแลว้ ทุกภาคของประเทศไทยจะตอ้ งรู้จัก และมคี วามผูกพนั ธก์ บั ผ้าลายตาหมากฮอต เพราะวา่
มปี ระโยชน์ และคุณคา่ สามารถนํามาใชส้ อยได้หลายอย่าง เช่นใชต้ ัดเส้ือผา้ ผ้าพนั คอ คลุมไหล่ ประเภทผ้า ผ้าฝูาย
ใชเ้ ย็บกระเปา๋ และมสี สี นั หลากหลาย สวยงาม น่าใชม้ ากท่ีสดุ ลักษณะผืนผา้ ลายตาหมากฮอต (ลายตาหมอ่ ง)
ความสาํ คัญ เป็นผ้าสารพดั ประโยชนท์ ่คี นไทยใชม้ าแต่โบราณ สามารถใชน้ ุ่งอาบนา้ํ เช็ดตวั คลมุ ขนาดผนื ผ้า กว้าง 50 ซม. ยาว 2 เมตร
หัวกันแดด หรอื ทาํ เปลกไ็ ด้ บา้ งกเ็ รยี กว่า "ผ้าเคยี นเอว"

ลวดลายในผนื ผา้ เปน็ ลายตาราง ซง่ึ ธรรมชาตขิ องเสน้ ด้าย (ไม่ได้ย้อมส)ี ตารางเกิดจากการตดั กัน
ของเสน้ เเนวต้งั และแนวนอน เปน็ ตารางส่เี หลอี มจตุรัส และ สเ่ี หลยี่ มผนื ผา้ ขนาด
ตา่ งๆ

การนําไปใช้ เป็นเครอื่ งน่งุ ห่ม ตัดเสอื้ ผา้ คลมุ ไหล่ ฯลฯ

การเผยแพร่ เผยแพรผ่ า่ นกลมุ่ วสิ าหกจิ ชมุ ชนทอผา้ ไหม ผ้าฝาู ย ดว้ ยสีธรรมชาติ

เจา้ ของผลงาน นางสอง ชาวลักษณ์ รางวลั ท่ไี ด้รับ เกยี รติบตั ร OTOP ระดบั 5 ดาว
ท่ีอยู่ 43 ม.3 บ้านหนองหิน ตําบลหนองมะแซว อําเภอเมอื งอํานาจเจริญ จังหวัดอาํ นาจเจรญิ สถานที่ผลติ กล่มุ ทอผา้ บ้านหนองหิน
โทรศพั ท์ 087-7768540

ผู้ประสานงาน นางสาวสภุ าวดี พรมกสกิ ร
โทรศพั ท์ 087-4589617

ผา้ มดั ย้อมลายผเี สอื้ ประวัตคิ วามเปน็ มา/ความสาํ คัญ
ผ้าพืน้ สขี าวไดร้ บั การอบรมจากสาํ นักงานพัฒนาชุมชน

จังหวดั อาํ นาจเจรญิ เร่ืองแปรรปู เพือ่ เพ่มิ มลู ค่ายอ้ มคราม จากท่ีเปน็ สคี รามเพ่ือเพิ่มอีกแตกต่าง
จากสีครามยอ้ มหนิ และเปลือกไม้แกล้ ายออกทาํ ใหแ้ ปลกจากทอี่ นื่
ความสําคญั เปน็ ผ้าสารพัดประโยชน์ทีน่ อกจากใช้ในชวี ติ ประจาํ วนั โดยตรงแล้ว ยงั สามารถ
ประยกุ ตใ์ ชไ้ ดต้ ามจินตนาการอยา่ งหลากหลาย

ประเภทผ้า ผ้าฝาู ย
ลกั ษณะผนื ผ้า ผ้ามัดยอ้ มลายผีเสอ้ื

ลวดลายในผืนผ้า ผ้าสีครามลวดลายในผืนผา้ มดั ย้อมลายผีเสอ้ื
ขนาดผืนผ้า กว้าง 1 เมตร ยาว 2 เมตร

สถานทผ่ี ลิต 151 ม.10 ตําบลคึมใหญ่ อาํ เภอเมอื งอํานาจเจรญิ จงั หวดั
อํานาจเจรญิ 37000

เจ้าของผลงาน นางเพชรา สอนบตุ รดี
ผปู้ ระสานงาน ทอี่ ยู่ 151 ม.10 ตาํ บลคึมใหญ่ อําเภอเมืองอํานาจเจรญิ
จังหวัดอาํ นาจเจรญิ
โทร.096-9626871

นางสาวสุภาวดี พรมกสกิ ร
อาสาสมคั รวฒั นธรรมจังหวดั อาํ นาจเจรญิ
โทร 0874589617

ประวัติความเป็นมา/ความสําคัญ ผา้ ลายขอภเู ขาขาม เป็นภมู ิปญ๎ ญาทอ้ งถ่ินของชาวบ้านภูเขาขาม ทสี่ บื ผ้าลายขอภูเขาขาม
ทอดกันมาต้ังแต่สมัยโบราณ เปน็ การถ่ายทอดการทอผา้ จากคุณย่าคุณยาย ให้ลกู หลานฝกึ ทอ โดยเนน้ ศิลปะการใชส้ ใี ห้
โดดเดน่ เปน็ ลวยลาย ซ่ึงส่อื ความหมายใหผ้ ทู้ อมีความอดทน เท่ียงตรง ถ้าทอผ้าลายทางได้ตรง แสดงว่าผา่ นการทอผ้า
ขนั้ พน้ื ฐาน สามารถทอผ้าแบบอน่ื ทย่ี ากขน้ึ ไปอกี ได้
ความสาํ คญั ของผา้ พ้ืนถิ่น :เปน็ ผ้าประจําถ่นิ ทค่ี ิดค้นรว่ มกนั ในชุมชน

ประเภทผ้า ผ้าฝาู ย

การนาํ ไปใช้ ตัดเยบ็ เปน็ เครอื่ งนุง่ ห่ม เช่น เสือ้ ชุดตา่ ง ผา้ ถงุ ฯลฯ. ลักษณะผนื ผ้า ผา้ ลายขอภูเขาขาม

การเผยแพร่ Facebook : กฤษณา นก เจริญสุข ลวดลายในผืนผ้า ลักษณะลายคลา้ ยๆตวั ผีเส้อื และมลี วดลายขอภูเขาขาม
ขนาดผืนผา้ สลับในผนื ผ้า
ผา้ ฝาู ย ผปู้ ระสานงาน นางสาวสุภาวดี พรมกสิกร
อาสาสมคั รวฒั นธรรมจังหวดั อํานาจเจรญิ กวา้ ง 1 เมตร ยาว 2 เมตร
โทรศพั ท์ 087-4589617

สถานท่ีผลิต กลุม่ วิสาหกิจชมุ ชนกลมุ่ ผลติ และแปร
รูปไหมอรี ่ี ออแกนคิ อํานาจเจริญ

เจา้ ของผลงาน นางพนู แสนค้มุ
ผูป้ ระสานงาน ท่ทอยู่ ม.6 บา้ นภเู ขาขาม ตําบลคมึ ใหญ่
อําเภอเมอื งอาํ นาจเจรญิ จังหวัดอํานาจเจริญ
โทรศัพท์ 089-8432167

นางสาวสุภาวดี พรมกสกิ ร
โทรศพั ท์ 087-4589617

ผา้ สไบขดิ ลายโบราณ ความเป็นมา

ประเภทผา้ ผ้าดา้ ย จากบรรพบุรุษนาํ ลายผา้ โบราณชิน้ เล็กๆทห่ี ่อหนงั สอื คมั ภีร์
ลักษณะผนื ผ้า ผา้ สไบขิดลายโบราณ โบราณมาจากวหิ ารวัดศรีโพธิ์ชัย บ้านปลาค้าว ตําบลปลาค้าว อําเภอเมอื ง
ลวดลายในผนื ผา้ อํานาจเจริญ จังหวัดอาํ นาจเจริญ เจา้ อาวาสวัดศรีโพธิ์ชยั จงึ นาํ ผา้ ลาย
โบราณนนั้ มาให้ชาวบา้ นนาํ มาทอผา้ ลายขดิ คอื การทอผ้าทที่ อแบบ
"เก็บขดิ " หรอื "เก็บดอก" เหมอื นผา้ ท่มี กี ารป๎กดอกการทอผ้าดอกนช้ี าว
อีสานเรยี กกนั ว่า " การทอผ้าเกบ็ ขดิ ลายโบราณ" ลวดลายของขิดแต่
ละลายจะมรี ปู แบบทีส่ วยงาม
ความสาํ คัญ ลายผ้าโบราณนาํ มาหอ่ หนังสือคัมภรี ์โบราณ

การทอผา้ ลายขิดโบราณ ผสม กบั ผา้ มดั หมี่ทอ การนําไปใช้ ใชส้ าํ หรบั เปน็ ของฝากของชาํ ร่วย หรอื ใชใ้ นงานพิธตี ่างๆตามโอกาสท่เี หมาะสม
สลับกันเปน็ ช่วง ๆ ในผา้ ผนื เดียวกนั นนั้ สีของผา้ การเผยแพร่ กลุม่ ทอผ้าลายโบราณ/ผา้ มัดหม่ี
มกั จะเป็นสเี ดียวกนั แต่เลน่ ระดับของ สเี ขม้ -อ่อน
สลบั กันไปเป็นชว่ ง ๆ แต่มักอยใู่ นเฉดทใ่ี กล้เคยี งกัน

ขนาดผนื ผา้ กวา้ ง 58 ซม. ยาว 2 เมตร เจา้ ของผลงาน นางแต้ม แสนสุข
สถานท่ผี ลติ 34 หมู่ 11 บ้านหัวดง ต.เปอื ย อ.ลอื อาํ นาจ จ.อาํ นาจเจริญ 37120 6 ม.1 บา้ นปลาค้าว ตําบลปลาคา้ ว อําเภอเมือง
อํานาจเจริญ จงั หวัดอาํ นาจเจรญิ
โทรศพั ท์ 080-5484396,087-4952092

ผปู้ ระสานงาน นางสาวสุภาวดี พรมกสิกร
อาสาสมคั รวฒั นธรรมจงั หวดั อาํ นาจเจรญิ
โทรศพั ท์ 087-4589617

ความเป็นมา ลายขันหมากเบ็ง

เป็นผ้าไหมพ้ืนถิ่นของบ้านโนนสว่าง เปน็ ผ้าทอมือผลติ
จากวัตถุดิบ เสน้ ไหม กระบวนการผลติ แบบภมู ปิ ๎ญญาพน้ื บ้านด้ังเดิม
ของไทยอย่างแทจ้ ริงและใช้เส้นไหมพันธ์ุไทยพื้นบา้ นเป็นทัง้ เส้นพ่งุ
และเสน้ ยนื เสน้ ไหมสาวเสน้ ดว้ ยมอื ผ่านพวงสาวลงภาชนะ การทอดว้ ย
กี่ทอมือแบบพ้นื บ้านชนดิ พุ่งกระสวยด้วยมือ ยอ้ มสธี รรมชาตหิ รือสเี คมี
ท่ไี มท่ ําลายสงิ่ แวดล้อม
ความสาํ คญั ผ้าไหมเป็นการสรา้ งสรรค์ลวดลายผ้าอันสวยงาม เป็น
เอกลกั ษณ์ทสี่ บื ทอดกันมาชา้ นานของชาวอีสาน

เจา้ ของผลงาน นางภเู วยี ง เมอื งจนั ทร์
ที่อยู่ 76 ม.6 บ.สงยาง ต.คาํ เขอื่ นแก้ว
ประเภทผ้า ผา้ ไหม ลกั ษณะผืนผา้ ผา้ ไหมลายขันหมากเบง็ อ.ชานมุ าน จ.อาํ นาจเจรญิ 37210
โทรศพั ท์ 093-3392742
ขนาดผนื ผ้า กว้าง 2 เมตร ยาว 15 เมตร/1 เครือ ลวดลายในผืนผา้ ชื่อลายเกรด็ นาคพนั เครือ
การนาํ ไปใช้ ลวดลายมี 2 ลาย
การเผยแพร่ กว้าง 2 เมตร ยาว 15 เมตร/1 เครือ เกรด็ หมายถงึ พญานาค
- ตามเทศกาลงานประจาํ ปีภายในจว.และต่างจว. เครือ หมายถึง เครอื เถาวัลยต์ ามปุา
- งาน OTOP

สถานทผ่ี ลิต ผู้ประสานงาน

76 ม.6 บา้ นสงยาง ต.คําเขื่อนแกว้ อ.ชานุมาน นางสาวสภุ าวดี พรมกสกิ ร
จ.อาํ นาจเจริญ 37310 อาสาสมัครวฒั นธรรมจงั หวดั อาํ นาจเจริญ
โทรศพั ท์ 087-4589617

ผ้าลายตุม้ ดอกฮัง (ตุ้มดอกรงั )

ประเภทผ้า ผา้ ไหม ประวัติความเป็นมา/ควาสาํ คญั

ลกั ษณะผนื ผา้ ผา้ ไหมลายตุ้มดอกฮัง (ตุม้ ดอกรัง) เป็นผา้ ไหมพ้ืนถ่ินของบา้ นโนนสว่าง เป็นผ้าทอมือผลติ
จากวัตถดุ บิ เสน้ ไหม กระบวนการผลติ แบบภูมปิ ๎ญญาพนื้ บ้าน
ขนาดผนื ผ้า กวา้ ง 90 ซม. ยาว 2 เมตร ดง้ั เดิมของไทยอยา่ งแทจ้ ริงและใช้เส้นไหมพันธุ์ไทยพน้ื บา้ นเป็นทัง้
เสน้ พุ่งและเสน้ ยืนเสน้ ไหมสาวเสน้ ด้วยมอื ผา่ นพวงสาวลงภาชนะ
การทอด้วยกที่ อมอื แบบพื้นบ้านชนิดพุ่งกระสวยดว้ ยมือ ย้อมสี
ธรรมชาติหรอื สเี คมีท่ไี มท่ ําลายสง่ิ แวดล้อม
ความสาํ คญั ผ้าไหมเป็นการสรา้ งสรรคล์ วดลายผา้ อันสวยงาม เปน็
เอกลักษณ์ที่สบื ทอดกนั มาชา้ นานของชาวอสี าน

ลวดลายในผนื ผา้ ลวดลายผ้าไหมมัดหม่ีชนบทลวดลายดั้งเดมิ เปน็ ลวดลายที่ สถานท่ีผลิต 50 ม.8 บ้านโนนสว่าง ต.เหล่าพรวน
การนาํ ไปใช้ สืบทอดมาจากบรรพบรุ ษุ ใช้วธิ กี ารมดั หมี่และทอแบบ อ.เมืองอํานาจเจริญ จ.อํานาจเจริญ
ดัง้ เดมิ อาจเปลย่ี นแปลงสีสันไดต้ ามความตอ้ งการ

ตัดเย็บเปน็ เครอื่ งนุ่งห่ม เช่น เสือ้ ชุดตา่ ง ผ้าถุง ฯลฯ.

การเผยแพร่ 50 ม.8 บ้านโนนสวา่ ง ต.เหล่าพรวน
อ.เมืองอํานาจเจริญ จ.อาํ นาจเจริญ
นางสาวสภุ าวดี พรมกสิกร
ผปู้ ระสานงาน อาสาสมัครวัฒนธรรมจังหวดั อาํ นาจเจริญ
โทรศพั ท์ 087-4589617
เจ้าของผลงาน นางสงค์ คณาวงค์
50 ม.8 บา้ นโนนสวา่ ง ต.เหลา่ พรวน
อ.เมอื งอาํ นาจเจริญ จ.อาํ นาจเจริญ
โทรศพั ท์ 085-7803062

ความเปน็ มา ผา้ ลายดอกแกว้

ผ้าลายดอกแก้ว เปน็ ผา้ พืน้ เมอื งทที่ อกนั มาตัง้ แตโ่ บราณของชาวบา้ น ประเภทผ้า ผ้าด้าย
โคกกลาง ตาํ บลสรา้ งนกทา อาํ เภอเมืองอํานาจเจรญิ เพอ่ื ใช้ไว้ใช้ใน ลกั ษณะผืนผ้า ผา้ ลายดอกแก้ว
ครัวเรอื น ไว้ทําบุญประจาํ ปี หรอื เป็นของฝาก แต่เดิมจะนําเสน้ ใยฝาู ยที่ ขนาดผืนผา้ กว้าง 85 ซม. ยาว 2 เมตร
ปลูกนาํ มาป๎่นเปน็ เสน้ ด้ายแลว้ จงึ ทอ แตใ่ นป๎จจบุ ัน ฝูายทปี่ ลูกใชก้ ันเองหา
ได้ยาก จึงดดั แปลงมาใช้เส้นดา้ ย แตจ่ ะให้สีสนั ทีส่ วยงาม สะดดุ ตา ณ
ป๎จจุบนั มีววิ ัฒนาการใหมใ่ นการดัดแปลงผลติ ภณั ฑ์ใหม้ คี วามหลากหลาย
และสวยงาม ทนั ตามยุคตามสมยั มกี ารคดิ คน้ แปรรปู ผลิตภณั ฑ์ลายดอก
แก้วมาเป็น ผา้ คลมุ ไหล่ ผา้ พนั คอ กระเป๋าใสส่ ตางค์ และอนื่ ๆ อีก
มากมาย สง่ ผลให้มรี ายได้เพ่มิ มากข้นึ และเปน็ ทส่ี นใจของตลาดมากย่งิ ข้นึ
ความสําคัญ มสี ัญญาลักษณ์การเนน้ วัตถดุ ิบ ใชผ้ า้ ฝาู ยท่ีมคี ุณภาพสูง
ไดม้ าตรฐาน ฝมี ือประณตี มเี อกลักษณใ์ นด้านลวดลาย สสี นั แปลกตา
ไม่เหมอื นใคร

ลวดลายในผืนผ้า ผา้ ฝาู ยลายดอกแกว้ มาจากลวดลายผา้ ท่ีมีอยเู่ ดิมแต่คงใช้
การทอ จงึ ทําใหเ้ กดิ ลวดลายทีแ่ ปลกใหมด่ แู ปลกตา เหมอื น
การนาํ ไปใช้ ตดั เสอ้ื ตดั กางเกง เสือ้ คลุม กระเป๋าสตางค์ กระเป๋า มเี กสรของดอกแก้ว
ผา้ หมวก ชดุ เด็ก
สถานทผ่ี ลิต กลุ่มเสือ่ กกหมัดหม่บี า้ นโคกยาว
การเผยแพร่ Facebook : สาํ เริง นาํ้ ใจ

นางสําเรงิ เบกิ บาน ผปู้ ระสานงาน นางสาวสภุ าวดี พรมกสกิ ร
ท่ีอยู่ 84 ม.15 บ้านโคกยาว ต.สร้างนกทา อ.เมือง อาสาสมัครวัฒนธรรมจงั หวัดอาํ นาจเจริญ
เจ้าของผลงาน อํานาจเจรญิ จ.อํานาจเจริญ โทรศัพท์ 087-4589617
โทรศัพท์ 083-1244275

ผา้ ลายโบราณ ความเปน็ มา

ประเภทผา้ ผา้ ดา้ ย สมัยก่อนจากบรรพบุรษุ นาํ ลายผา้ โบราณช้ินเลก็ ๆที่ห่อหนังสอื คัมภรี โ์ บราณมาจากวหิ ารวดั ศรโี พธช์ิ ัย บา้ น
ปลาคา้ ว ตาํ บลปลาค้าว อาํ เภอเมืองอาํ นาจเจรญิ จังหวดั อาํ นาจเจรญิ เจ้าอาวาสวดั ศรีโพธช์ิ ัยจึงนาํ ผ้าลายโบราณนัน้ มา
ลักษณะผืนผ้า ผ้าลายโบราณ ใหช้ าวบา้ นแกะลายและมาดัดแปลงมดั หมเ่ี พอ่ื รกั ษาสบื ทอดผา้ ลายโบราณสบื ไป
ความสําคัญ ลายผ้าโบราณนํามาห่อหนังสอื คมั ภีรโ์ บราณ
ขนาดผืนผา้ กวา้ ง 102 ซม. ยาว 2 เมตร
การนาํ ไปใช้ ตดั เยบ็ เปน็ เครื่องนุง่ หม่ เช่น เสอ้ื ชดุ ตา่ ง ผา้ ถุง ฯลฯ.

การเผยแพร่ กลุ่มทอผ้าลายโบราณ/ผา้ มดั หมี่

สถานท่ผี ลติ กลมุ่ ทอผา้ ลายโบราณ/ผา้ มดั หม่ี

ลวดลายในผนื ผ้า ลายหม่โี บราณ
ราวลั ท่ไี ด้รบั คนดีแห่งถนิ่ ข้าวหอมโอชา แหลง่ เสมาพนั ปี

เจ้าของผลงาน นางแตม้ แสนสุข
ที่อย6ู่ ม.1 บ้านปลาค้าว ตาํ บลปลาคา้ ว อําเภอเมอื ง
อาํ นาจเจรญิ จังหวัดอาํ นาจเจรญิ ผ้ปู ระสานงาน นางสาวสุภาวดี พรมกสกิ ร
โทรศัพท์ 080-5484396,087-4952092 อาสาสมัครวัฒนธรรมจงั หวัดอํานาจเจริญ
โทรศัพท์ 087-4589617

ประวตั ิความเป็นมา/ความสาํ คัญ ลายตน้ สน มที ีม่ าจากการลอกเลยี นแบบลวดลายของต้นสน ผา้ ลายนาคต้นสน
เน่อื งจากต้นสนเป็นพืชทีม่ ีใบเรียงเปน็ ระเบยี บในตวั เอง จงึ เหมาะท่จี ะนํามาเป็นลายผ้ามดั หม่ี ท้ังนี้เพราะชาวบา้ นมี
ความเชื่อว่าชีวิตคนจะต้องเป็นระเบยี บเรียบร้อยเหมือนกบั ใบของตน้ สน ประเภทผ้า ผ้าดา้ ย
ความสําคญั มลี วดลายเป็นเอกลักษณโ์ ดยไดร้ ับอทิ ธิพลทางวฒั นธรรม และลวดลายทบ่ี รรจงประดิษฐ์ขึ้นลว้ นมที ่ีมาและ ลกั ษณะผนื ผา้ ผา้ ลายนาคต้นสน
มีความหมายอนั เปน็ มงคล
กวา้ ง 90 ซม. ยาว 2 เมตร
ลวดลายในผืนผ้า ใบของต้นสนเปน็ ใบที่มคี วามเป็นระเบยี บจึงเหมาะสมทจ่ี ะนาํ มาเป็นลายของผ้ามดั หมแี่ ละ กลมุ่ ทอผ้าบ้านหนองหิน
ผา้ ขิดไดท้ ง้ั นเ้ี พราะชาวบา้ นมีความเชือ่ วา่ ชีวิตคนจะต้องเป็นระเบียบ มวี ินัยเหมือนกบั ต้นสน นางสาวสภุ าวดี พรมกสกิ ร
ถา้ ใครปฏิบตั ไิ ดก้ จ็ ะทําให้ชวี ติ สงบสุข และมีระเบียบในตัวเอง อาสาสมคั รวฒั นธรรมจังหวดั อาํ นาจเจรญิ
โทรศัพท์ 087-4589617
การนําไปใช้ ตัดเยบ็ เปน็ เครือ่ งนงุ่ ห่ม เชน่ เส้อื ชดุ ตา่ ง ผา้ ถงุ ฯลฯ.

การเผยแพร่ เผยแพรผ่ า่ นกลมุ่ วสิ าหกิจชมุ ชนทอผา้ ไหม ผ้าฝาู ย ด้วยสีธรรมชาติ

ขนาดผืนผา้

สถานที่ผลิต

ผปู้ ระสานงาน

เจ้าของผลงาน นางสอง ชาวลกั ษณ์
ทอี่ ยู่ 43 ม.3 บ้านหนองหิน ตาํ บลหนองมะแซว อาํ เภอเมืองอํานาจเจริญ จังหวดั อาํ นาจเจริญ
โทรศพั ท์ 087-7768540

ประวัตคิ วามเป็นมา/ความสาํ คญั ผา้ ลายหมากจบั ขาเปยี
ผ้าลายมดั หมีล่ ายหมากจบั ขาเปีย เป็นลวดลายโบราณทีท่ อต่อ
ประเภทผ้า ผ้าด้าย
กนั มา ซงึ่ หนองนํ้าภายในหม่บู า้ นมตี ้นหมากจบั ขึ้นเรยี งรายสวยงาม ล้อมรอบออกมาเปน็ วงๆ ชาวบา้ นจึงนํามา ลกั ษณะผืนผา้ ผ้าลายหมากจับขาเปีย
เปน็ ลวดลายผา้ ช่อื วา่ ลายหมากจับขาเปีย
ความสาํ คัญ ผ้าลายหมากจบั ขาเปียเปน็ การสรา้ งสรรค์ลวดลายผา้ อันสวยงาม เป็นเอกลักษณท์ ่สี ืบทอดกันมาช้า ลวดลายในผนื ผา้ ลายหมากจับขาเปยี (หมากจบั เปน็ ชอ่ื พืชชนดิ หนง่ึ )
นานของชาวอีสาน ขนาดผนื ผ้า หมายถึง ความประทบั ใจ (จบั จติ จบั ใจ) เม่อื ใคร
ได้มาพบเห็นความมนี าํ้ ใจแลว้ อยากจะไปมาหาสู่
การนําไปใช้ ใชต้ ัดเย็บเปน็ เสอ้ื ผา้ สวมใสเ่ พิ่มความเป็นศิริมงคล และของสมาญาติผ้ใู หญ่ในพิธมี งคลสมรส ตลอดไป

สถานทผ่ี ลิต กลุ่มทอผา้ ลายโบราณ/ผ้ามัดหมี่ กว้าง 102 ซม. ยาว 2 เมตร

การเผยแพร่ กลมุ่ ทอผา้ ลายโบราณ/ผ้ามัดหม่ี

รางวลั ที่ไดร้ ับ คนดแี หง่ ถ่ินขา้ วหอมโอชา แหล่งเสมาพนั ปี

เจา้ ของผลงาน นางแต้ม แสนสขุ
ทอ่ี ย6ู่ ม.1 บ้านปลาค้าว ตําบลปลาค้าว อําเภอ
เมืองอาํ นาจเจรญิ จังหวดั อํานาจเจริญ
โทรศัพท์ 080-5484396,087-4952092

ผู้ประสานงาน นางสาวสภุ าวดี พรมกสกิ ร
อาสาสมัครวฒั นธรรมจังหวัดอํานาจเจรญิ
โทรศพั ท์ 087-4589617

ลายตารางเปลือกไม้ ความเป็นมา

ประเภทผา้ ผา้ ไหม ผา้ ขาวมา้ เปน็ ผ้าเกา่ แกท่ ่ีอยคู่ ูก่ ับคนไทยต้ังแตส่ มยั โบราณมาแลว้ ทุก
ลกั ษณะผืนผ้า ผ้าฝาู ยทอมอื ภาคของประเทศไทยจะต้องรู้จักและมีความผูกพันธ์กับผ้าขาวม้า เพราะว่ามี
ประโยชน์ และคุณค่า สามารถนํามาใช้สอยได้หลายอย่าง เช่นใช้ตัดเส้ือผ้า
ลวดลายในผนื ผา้ ผ้าขาวมา้ ลายตารางสเี ปลอื กไม้ ผ้าพนั คอ คลุมไหล่ ใช้เย็บกระเป๋า และมีสีสันหลากหลาย สวยงาม น่าใช้มาก
ที่สดุ
ความสาคญั เป็นผ้าสารพดั ประโยชน์ใ​ นขวี ิตประจาํ ว​ นั

การเผยแพร่ เผยแพรผ่ า่ น พช.ลืออาํ นาจ เน่อื งจากเป็นกล่มุ
1 อําเภอ 1 อาชพี ของ พช.ลืออํานาจ
ขนาดผืนผ้า กวา้ ง 80 ซม ยาว 200 ซม - จาํ หน่ายตรง
- เป็นศนู ยก์ ลางผ​ ลติ ผา้ ขาวมา้ ของ
"นุชบา ผ้าขาวมา้ เงนิ ล้าน"

เจา้ ของผลงาน ชอ่ื นางสําอาง พวงพิลา อายุ 65ปี การนาํ ไปใช้ ตดั เย็บเปน็ เสือ้ ผา้ , กระเปา๋ , ยา่ ม ฯลฯ
สถานทผี่ ลิต ท่ีอยู่ 53หม7​ู่ บา้ น​ดง​มะ​ยาง​ ต.ดงม​ ะย​ าง​ อ.ลอื อํานาจ​
จ.อํานาจเจริญ​ 37120​ รางวัลทไี่ ดร้ ับ OTOP 5 ดาว จังหวดั อํานาจเจริญ
โทรศัพท์ : 099-1569844
ผ้ปู ระสานงาน นางศิรวิ รรณ ทองเถาว์
53หม7ู่ บ้านดงมะยาง ต.ดวมะยาง อ. ตาํ แหน่งคณะกรรมการสภาวัฒนนธรรมลืออํานาจ​
ลอื อาํ นาจ​ จ.อาํ นาจเจรญิ ​ 37120 โทรศัพท์ 099-3369569
โทรศพั ท์ 099-1569844

ลายตะขอพญานาค ความเป็นมา

ประเภทผ้า ผ้าไหม เป็นผ้าพนื้ ถ่นิ ของบ้านเปือยหวั ดงมากวา่ 80ปี เป็นผา้ ทอมือ ทข่ี ้นึ ช่ือของจังหวัดอาํ นาจเจริญ ระดบั
ลักษณะผนื ผ้า ผ้าไหมมัดหมี่ OTOP5ดาว และเป็นผ้าไหมท่ีไดร้ ับเคร่ืองหมายรับรองคุณภาพสาํ หรบั ผลติ ภัณฑ์ผ้าไหมไทย ระดบั นกยูงสที อง
(Royal Thai Silk) ซึง่ เป็นผ้าไหมที่ผลติ จากวตั ถุดิบ เส้นไหม กระบวนการผลิตแบบภูมิป๎ญญาพ้นื บา้ นด้ังเดมิ ของไทย
ลวดลายในผนื ผา้ ลายตะขอพญานาค​ /ผา้ สีพน้ื เม็ดมะขาม​ อย่างแท้จริงและใช้เส้นไหมพนั ธุ์ไทยพื้นบา้ นเป็นทั้งเสน้ พุ่งและเส้นยืน เสน้ ไหมสาวเสน้ ดว้ ยมือผา่ นพวงสาวลงภาชนะ
ประกอบด้วยลายย่อย2​ ล​ าย​ ไดแ้ ก่ การทอด้วยกที่ อมือแบบพื้นบา้ นชนิดพงุ่ กระสวยดว้ ยมอื ย้อมดว้ ยสธี รรมชาติ หรอื สเี คมีทไ่ี ม่ทําลายส่งิ แวดล้อม
1.ลายตะขอพญานาค​สขี าวและสแี ดง ความสําคญั เป็นผ้าท่ีมีเอกลักษณ์เฉพาะตวั แตกต่างจากผา้ กล่าวคือ มแี สงแวววาวเปน็ มันเลอ่ื ม เน้อื ผ้าฟูไมเ่ รยี บ
2.ลายคน่ั ส​ เี ขยี วขาว อ่อนนุ่ม มีนา้ํ หนัก บางชนดิ เป็นปมุ ปมอนั เนือ่ งมาจากระดบั คุณภาพนกยูงทอง ซ่ึงไดร้ ับความนิยม เพราะดแู ล้วมี
ความแปลกตาเปน็ ผา้ สารพดั ประโยชน์ที่นอกจากใชใ้ นชีวิตประจาํ วนั โดยตรงแลว้ ยังสามารถประยุกต์ใช้ไดต้ าม
ขนาดผืนผ้า กว้าง​ 102 ซม​ ยาว 2​ 00​ ซม. จินตนาการลักษณะของผนื ผ้า :ผ้าไหมมดั หม่ี

รางวลั ทไี่ ด้รับ

- รางวลั ที่ไดร้ บั ไดร้ ับการคดั สรรเปน็ ผลิคภณั ฑ์ระดบั OTOP5ดาว ประเภทเครือ่ งแต่งกาย
- ใบรับรองแสดงเครอื่ งหมายรบั รองมาตรฐานผลิตภัณฑ์ผา้ ไหม ประเภท Royal Thai Silk เปน็ ตราเครือ่ งหมายนกยงู ทอง.
- ใบรับรองแสดงเครือ่ งหมายรบั รองมาตรฐานผลิตภัณฑผ์ า้ ไหม ประเภท Royal Thai Silk เปน็ ตราเครื่องหมายนกยูงสที อง
- ใบรบั รองแสดงเครอื่ งหมายรบั รองมาตรฐานผลิตภณั ฑ์ผ้าไหม ประเภท Thai Silk เปน็ ตราเครือ่ งหมายนกยูงสีเงิน
- รางวัลคัดสรรเปน็ ผลิตภัณฑร์ ะดับ OTOP 4 ดาว ประเภทผา้ ไหมมัดหม่ี
- รางวลั เกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ สาขาอาชพี ปลูกหมอ่ นเลย้ี งไหม ปี 2556

การนาํ ไปใช้ - ตัดเย็บเปน็ เครอื่ งนงุ่ ห่ม เช่น เสื้อ ผา้ โสรง่ ผา้ ถุง ฯลฯ
เจ้าของผลงาน - ตดั เยบ็ หรือ ทําเปน็ เครอื่ งใชต้ า่ งๆ เช่น กระเป๋า เน็คไท
กลอ่ งตา่ งๆ ฯลฯ

ช่ือ นายสวน ทองวรณ์ สถานทผ่ี ลิต บา้ นเลขท่ี 43 หมู่ 10 ​บา้ นหัวดง​ ต.เปือย​ ผู้ประสานงาน นายจงสมทิ ธิ์ ทองเถาว์
ทอ่ี ยู่ 43 หมู่ 10 ต.เปอื ย อ.ลืออาํ นาจ จ.อาํ นาเจริญ อ.ลอ​ื อ​ำน​ าจ​ ​ จ.อาํ น​าจ​เจรญิ ​ 37120 ตําแหน่งประธานสภาวฒั นธรรมอาํ เภอลอ​ื อ​ำ​นา​จ​
โทรศพั ท์ 086-2498512 โทรศพั ท์ ​086-2498512 โทรศพั ท์ 096-1429553

โสรง่ ลายตารางเปลือกไม้ ความเป็นมา

ประเภทผา้ ผา้ ไหม โสร่ง เป็นผ้านุ่งอย่างหนึ่ง ท่ีใช้ผ้าผืนเดียว เย็บชายสองข้างเข้า
ด้วยกันเป็นถุง แบบเดียวกับผ้าถุง หรือผ้าซิ่น ใช้นุ่งอย่างแพร่หลาย ท้ังหญิง
ลกั ษณะผืนผา้ ผ้าไหมลายตาราง และชาย ในหลายประเทศของเอเชีย โดยเฉพาะเอเชยี ใต้ และเอเชียตะวันออก
เฉยี งใต้ ซึ่งรวมถึงประเทศไทยและประเทศเพื่อนบ้านด้วย นอกจากนี้ยงั นิยมใช้
ในหลายทอ้ งถิน่ ในหม่เู กาะแถบมหาสมุทรแปซิฟิก โดยท่ีแต่ละท้องถิ่น จะมีช่ือ
เรียกตา่ งกนั ไป ทว่าอาจเรยี กรวม ๆ ได้วา่ “โสร่ง”
ความสาคญั เป็นผา้ ประจําภมู ภิ าค ใชม้ ายาวนาน

ลวดลายในผนื ผา้ เป็นลายตาราง เส้นแนวตง้ั แนวนอน สถานทผ่ี ลิต 113 หมู่ 3 บ้านหัวดง ต.เปอื ย
ขนาดผืนผ้า ตดั กัน เปน็ สีเ่ หลย่ี มจตั รุ สั สีเ่ หล่ยี มปนื อ.ลอื อํานาจ จ.อาํ นาจเจรญิ 37120
ผา้ ขนาดต่างๆประกอบด้วยสีตา่ งๆ 4 โทรศพั ท์ 088-1289550
สไี ด้แก่ แดง เขียว นํา้ เงิน เหลอื ง

กว้าง 1 เมตร ยาว 2 เมตร

การเผยแพร่ ประชาสัมพันธแ์ ละจาํ หน่ายผ่าน ผูป้ ระสานงาน
การนําไปใช้ 1.วสิ าหกจิ ชุมชนทอผา้ ไหมผา้ ฝาู ย ย้อมสีธรรมชาติ หมู่ท่ี 3
ต.เปอื ย อ.ลืออาํ นาจ จ.อาํ นาจเจรญิ นายจงสมิทธ์ิ ทองเถาว์
เจา้ ของผลงาน 2. สาํ นกั งานพัฒนาชมุ ชนอําเภอลอื อํานาจ ประธานสภาวฒั นธรรมอําเภอลอื อํานาจ
โทรศพั ท์ : 096-1429553
ผา้ โสร่งนอกจากใช้เป็นนงุ่ แล้ว ยงั ใช้เป็นผ้าหม่ ผา้ น่งุ
อาบนํ้า (คนไทยในอดีต และในชนบท ไมม่ ีห้องน้ําเฉพาะ
อาจอาบนาํ้ ใกล้บ่อ หรือในแม่นํ้าลําคลอง) และยงั ใชส้ อย
อื่น ๆ ได้ เชน่ เดยี วกับผ้าขาวมา้ นับเปน็ ผ้าสารพัด
ประโยชนอ์ กี อย่างหนึ่งของไทย นอกจากนีย้ ังใช้เป็นผ้าไหว้
ในพธิ แี ตง่ งาน สําหรบั ไหว้พอ่ แมข่ องเจา้ บ่าวเจา้ สาวดว้ ย

นางสายันต์ สาํ ราญสุข
ที่อยู่ 113 หมู่ 3 บ้านหวั ดง ต.เปอื ย อ.ลืออํานาจ
จ.อํานาจเจรญิ 37120 โทรศพั ท์ 088-1289550

ความเปน็ มา ผา้ ลายนกยูง

ผ้าไหมขดิ เป็นผ้าพ้ืนถ่ินของบ้านเปอื ยหวั ดงมากวา่ 80ปี /เปน็ ผา้ ทอมอื ทขี่ น้ึ ชือ่ ของจังหวดั ประเภทผา้ ผา้ ไหม
อํานาจเจริญ ระดบั OTOP5ดาว และเป็นผา้ ไหมท่ไี ด้รบั เครอ่ื งหมายรับรองคุณภาพสําหรบั ผลติ ภัณฑ์
ผา้ ไหมไทย ระดบั นกยูงสที อง (Royal Thai Silk) ซงึ่ เปน็ ผา้ ไหมชึง่ ผลติ จากวตั ถุดิบ เสน้ ไหม ลกั ษณะผืนผา้ ผา้ ไหมมดั หม่ี ลายนกยงู
กระบวนการผลิตแบบภมู ปิ ญ๎ ญาพน้ื บา้ นด้ังเดิมของไทยอยา่ งแทจ้ ริงและใชเ้ ส้นไหมพันธ์ุไทยพ้ืนบา้ น
เป็นท้ังเสน้ พงุ่ และเสน้ ยืน เสน้ ไหมสาวเสน้ ดว้ ยมอื ผา่ นพวงสาวลงภาชนะ การทอดว้ ยกที่ อมือแบบ ขนาดผนื ผา้ กว้าง 100 ซม ยาว 200ซม
พื้นบ้านชนิดพุง่ กระสวยดว้ ยมือ ย้อมดว้ ยสีธรรมชาติ หรือสเี คมที ีไ่ มท่ ําลายส่ิงแวดลอ้ ม
ความสําคัญ เป็นผา้ ทม่ี ีเอกลกั ษณเ์ ฉพาะตวั แตกต่างจากผ้า กลา่ วคอื มแี สงแวววาวเป็นมันเลอ่ื ม ลวดลายในผืนผา้ ลายนกยงู นกยงู เปน็ สญั ลกั ษณ์ของความสวยงาม เป็นสัญลกั ษณ์
เน้ือผา้ ฟไู มเ่ รียบ ออ่ นนมุ่ มีนํา้ หนัก บางชนิดเป็นปุมปมอนั เนอ่ื งมาจากระดบั คุณภาพนกยงู ทอง ซึง่ ของความอุดมสมบรู ณ์ลายนกยูงน้ีปรากฏอยใู่ นลายมัดหมี่ต้ังแต่
ไดร้ บั ความนยิ ม เพราะดแู ลว้ มีความแปลกตา เป็นผ้าสารพัดประโยชนท์ ี่นอกจากใช้ในชีวิตประจําวนั สมัยกอ่ นมาจนถึงปจ๎ จบุ นั
โดยตรงแล้ว ยงั สามารถประยุกต์ใชไ้ ดต้ ามจนิ ตนาการอย่างหลากหลาย

การนําไปใช้ - ตัดเย็บเปน็ เครื่องนงุ่ ห่ม เช่น เสื้อ ผ้านุง่ ผา้ ถุง ฯลฯ การเผยแพร่ ประชาสมั พนั ธแ์ ละจําหนา่ ยผ่าน
- ตัดเย็บ หรือ ทําเปน็ เครอื่ งใช้ต่างๆ เช่น กระเปา๋ เน็คไท กลอ่ งต่างๆ 1.วสิ าหกจิ ชุมชนทอผา้ ไหมผ้าฝาู ย ยอ้ มสธี รรมชาติ หมู่ที่ 3 ต.เปอื ย
อ.ลอื อํานาจ จ.อาํ นาจเจริญ
2. สํานกั งานพฒั นาชุมชนอําเภอลอื อํานาจ

เจา้ ของผลงาน นางศรมี าลา กาฬเกตุ อายุ 55 ปี
ท่ีอยู่ บา้ นเลขท่ี 12 หมู่ 3 บา้ นหัวดง ต.เปอื ย อ.ลืออํานาจ จ.
1.ใบรบั รองมาตรฐานผลติ ภณั ฑผ์ ้าไหม ประเภท Royal Thai Silk เปน็ ตราเครอ่ื งหมายนกยงู สีทอง อาํ นาจเจริญ 37120
2.ใบรับรองมาตรฐานผลติ ภัณฑผ์ า้ ไหม ประเภท Classic Thai Silk เปน็ ตราเครือ่ งหมายนกยงู สีเงนิ โทรศัพท์ 088-5307261
3.ไดร้ บั อนุญาตให้เเสดงเครือ่ งหมายมาตรฐานผลติ ภณั ฑช์ ุมชน จากสํานกั งานอตุ สาหกรรมจงั หวัดอาํ นาจเจริญ
รางวลั ที่ได้รับ ผูป้ ระสานงาน นางศริ ิวรรณ ทองเถาว์
คณะกรรมการสภาวัฒนธรรมลอื อาํ นาจ
โทรศพั ท์ 099-3369569​

สถานทผี่ ลิต บา้ นเลขที่ 12 หมู่ 3 บา้ นหวั ดง ต.เปือย อ.ลืออํานาจ จ.อาํ นาจเจรญิ 37120

ความเป็นมา ผา้ ลายหม่ีโบราณผสานลาย
เป็นผา้ ไหมพ้ืนถิ่นของบ้านเปือยหัวดง มากว่า 80
ประเภทผ้า ผา้ ไหม
ปีเปน็ ผา้ ทอมอื ผลติ จากวัตถุดิบ เส้นไหม กระบวนการผลิต
แบบภมู ิป๎ญญาพ้ืนบ้านด้ังเดิมของไทยอย่างแท้จริงและใช้ ลักษณะผืนผา้ ผา้ ไหมมัดหมล่ี าย
เส้นไหมพันธ์ุไทยพื้นบ้านเป็นท้ังเส้นพุ่งและเส้นยืนเส้น
ไหมสาวเส้นด้วยมือผ่านพวงสาวลงภาชนะ การทอด้วยก่ี ลวดลายในผนื ผา้ ผา้ ไหมมดั หมี่ลาย ลายตะแบกแก้ว ลายมัดหมโ่ี บราณ
ทอมือแบบพ้ืนบ้านชนิดพุ่งกระสวยด้วยมือ ย้อมสี การนําไปใช้ ผสมผสานกบั ลายอนื่ ๆ เลยี นแบบธรรมชาติ ตน้ ไม้ สิง่ ของ
ธรรมชาติหรือสเี คมที ่ีไมท่ ําลายสิ่งแวดล้อม ตามคตคิ วามเชอ่ื ประดว้ ยสีธรรมชาติ สมี ว่ ง สขี าว สีชมภู
ความสําคัญ เปน็ ผา้ ทม่ี เี อกลักษณเ์ ฉพาะตวั มแี สงสว่าง
แวววาวเป็นมนั เลอื่ ม ออ่ นนุ่มมีน้าํ หนักลวดลายตะแบก ตัดเย็บผา้ ถุง เส้ือ ฯลฯ
เป็นรูปแก้วมีความแปลกตาสามารถประยุกตใ์ ชไ้ ดต้ าม
ขนาดผนื ผา้ จินตนาการอยา่ งหลากหลาย

กวา้ ง 100 ยาว 200 ซม.

รางวัลทไี่ ดร้ ับ - ไดร้ บั การคัดสรรเปน็ ผลติ ภัณฑร์ ะดับ OTOP5ดาว การเผยแพร่ - เผยแพรผ่ ่านกลุ่มผู้ผลติ และจาํ หนา่ ยผ้าไหม หมู่ 3
- ใบรับรองแสดงเครอื่ งหมายรบั รองมาตรฐานผลติ ภัณฑ์ผ้าไหม ต.เปอื ย อ.ลอื อาํ นาจ จ.อาํ นาจเจรญิ ซ่ึงจดทะเบียนเป็น
- รางวัลเกษตรกรดเี ดน่ แหง่ ชาติสาขาอาชพี ปลูกหม่อนเล้ียงไหม รัฐวสิ าหกิจชมุ ชน
- เผยแพร่ผา่ น พช.ลอื อํานาจ

สถานท่ผี ลติ 13 หมทู่ ี่ 3 บา้ นหัวดง ต.เปอื ย อ.ลอื อํานาจ จ.อาํ นาจเจริญ 37120

เจ้าของผลงาน ผู้ประสานงาน

นางศรมี าลา กาฬเกตุ นางฉวี​วรรณ​ หนุว​ งษ์​
ทีอ่ ยู่ 13 ​หม​ทู่ ี่ ​3 ​บา้ น​หวั ​ดง​ ต.เปอื ย ตาํ แหนง่ ประธานสภาวัฒนธรรมอาํ เภอลอ​ื อ​ำ​นา​จ​
อ​ .ลืออ​ ​ำน​ าจ​ ​ จ.อ​ำ​นาจ​ เ​ จรญิ ​37120​ โทรศพั ท์ 081-2657629​
โทรศัพท์ 088-5307261