ภูมิปัญญาผ้าพื้นถิ่น

ความเปน็ มา ผา้ ลายรุกข มรดกของแผน่ ดิน

ผา้ ลายรกุ ขมรดกของแผ่นดินเปน็ ผืนผา้ ทีผ่ สานความดงั้ เดิมกับสมัยใหม่ ถ่ายทอดความจงรักภักดีต่อสถาบัน ประเภทผ้า ผ้าไหม
ลกั ษณะผืนผ้า ผา้ ไหมมดั หมี่
พระมหากษัตริย์ ผา่ นลงมายงั ผนื ผา้ วิธีชุมชนคนบ้านเปือยหัวดง ท่บี ้านเปอื ยหวั ดง มีรุกข มรดกของแผ่นดิน ใต้ร่มพระ
ขนาดผืนผ้า กวา้ ง 102 ซม ยาว 200 ซม
บารมี "ต้นตะแบก (ต้นเปือย)" โดยการคัดเลือกของกระทรวงวัฒนธรรม ข้ึนทะเบียนต้นตะแบก(ต้น)เป็นรุกข มรดก
การนําไปใช้ ตัดเยบ็ เปน็ เครือ่ งน่งุ ห่ม เช่น เสือ้ ชุดต่าง
ของแผ่นดิน ใต้ร่มพระบารมี ในปี2560 เพ่ือเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพ ผ้าถุง ฯลฯ

ยวรางกรู เนอื่ งในโอกาสทรงเจรญิ พระชนมพรรษา 65 พรรษา 28 กรกฎาคม 2560 ร่วมกับต้นไม้อ่ืนๆท่ัวประเทศ การเผยแพร่ - เผยเเพร่ผา่ นกลมุ่ ผู้ผลิตและจาํ หนา่ ยผา้
ไหม หมทู่ ่ี 10 ตําบลเปือย อ.ลอื อํานาจ
รวม 65 ตน้ ผ้าไหมมดั หมี่ ลายรุกขมรดก จึงเป็นลายมัดหมี่ท่ีมีเฉพาะที่จังหวัดอํานาจเจริญ อําเภอลืออํานาจ ตําบล จ.อํานาจเจริญ ซึง่ จดทะเบียนเปน็
รัฐวสิ าหกิจชมุ ชน ตั้งแต่ปี 2551
เปอื ย บ้านเปอื ยหวั ดง - เผยแพรผ่ ่าน พช.ลืออํานาจ
ความสาคญั ผา้ ไหมมดั หมลี่ ายรุกข มรดก เปน็ ผ้าไหมที่เป็นเอกลกั ษณเ์ ฉพาะของชุมชนบ้านเปอื ยหัวดง

ลายรุกขมรดก ประกอบดว้ ยลายยอ่ ย 4 ลาย ไดแ้ ก่
1.ลายดอกเปอื ย(ดอกตะแบก) เปน็ เคร่อื งหมายของการแบกรบั

ไมใ่ ห้ตกตา่้ หรือชว่ ยแบกรับภาระ
2.ลายต้นตะแบก (สีขาว สที อง) อยูด่ า้ นลา่ งของลายดอก

ตะแบก หมายถึง ต้นตะแบก ทเ่ี ป็น รุกข มรดกของแผ่นดนิ ใต้รม่ พระ
บาลรวมดลี ายในผนื ผ้า
3.ลายเสมาพันปี (สขี าว สที อง) หมายถงึ กลุ่มใบเสมาพันปี ท่ีรายล้อม
รุกข มรดกของ
4.ลายสายน้าไหล (สขี าว) หมายถงึ พืชพรรณและความอดุ มสมบูรณข์ อง
ป่าและระบบนเิ วศน์รายล้อมรกุ ข มรดกของแผน่ ดิน.

เจ้าของผลงาน

สถานทผ่ี ลิต

ผู้ประสานงาน นายจงสมทิ ธ์ิ ทองเถาว์
ประธานสภาวัฒนธรรมอําเภอลืออาํ นาจ

โทรศัพท์ 096-1429553

ความเปน็ มา ผ้ามัดหมี่ลายดอกเปลอื ย

ตน้ ตะแบก (หรือ ต้นเปือย) เปน็ ตน้ ไม้สําคัญของชาว ประเภทผา้ ผ้าไหม
เปอื ยหวั ดง เพราะนอกจากจะนาํ ช่อื ตน้ เปือย มาเป็นชือ่ หมบู่ ้าน ลกั ษณะผนื ผ้า
แลว้ ต้นเปอื ย (หรอื ตน้ ตะแบก) ของชุมชนเปือยหวั ดงยังได้รบั การ ขนาดผนื ผา้ ผ้าไหมมดั หมี่
ขึ้นทะเบียนจากกระทรวงวัฒนธรรม ใหเ้ ปน็ รกุ ข มรดกของ การนําไปใช้
แผน่ ดิน ใต้รม่ พระบารมี เม่อื ปี พ.ศ.2560 การเผยแพร่ กวา้ ง 100 ซม ยาว 200 ซม
การทําผา้ ไหมมัดหม่ี ลายดอกตะแบก จงึ สอดรบั กบั วิถีชมุ ชนคน
เปือยหัวดง. สถานท่ผี ลติ ตัดเย็บเป็นเครือ่ งนงุ่ หม่ เชน่ เส้อื ชุดตา่ ง ผ้าถุง ฯล
ความสาคัญ เปน็ ผา้ ไหมประจาํ ถ่ินของชาวเปือยหัวดง
-เผยเเพรผ่ ่านกลุม่ ผูผ้ ลติ และจําหนา่ ยผ้าไหม หม่ทู ่ี 10
ลวดลายในผนื ผ้า ตําบลเปือย อ.ลืออํานาจ จ.อาํ นาจเจรญิ ซงึ่ จดทะเบยี นเปน็
รัฐวสิ าหกจิ ชุมชน ตงั้ แตป่ ี 2551
1.ลายดอกตะแบก เปน็ ลายหลัก (สที อง กบั สขี าว) ประกอบดว้ ยดอกตะแบก
3 ชื่อของตะแบกยังมีคําว่า “แบก” อันหมายความเกยี่ วกับการแบกรบั ไม่ให้ตกตํ่า หรอื ช่วยแบกรบั ภาระ บา้ นเลขท่ี 34 หมู่ 11 บา้ นเปือย ต.เปอื ย
ตะแบกจึงได้รบั ความเช่อื ทว่ี า่ เป็นไม้ทีช่ ว่ ยคํ้าจนุ ครอบครัวให้ร่มเย็น ส่วนดอกตะแบก 3 แถว หมายถึง ไตร อ.ลอื อาํ นาจ จ.อํานาจเจรญิ
ลกั ษณ์ อนั หมายถงึ กฎสําคญั แหง่ ธรรมชาติ ซึง่ มลี ักษณะ 3 อยา่ ง คอื โทรศพั ท์ 065-8762986
1. อนจิ จัง ความไมเ่ ที่ยง 2. ทุกขัง ความทนอยไู่ มไ่ ด้ 3. อนตั ตา ความไมใ่ ช่ตวั ตน

เจา้ ของผลงาน ผ้ปู ระสานงาน

นางนภา ศรสี วุ รรณ อายุ 53 ปี นายจงสมทิ ธ์ิ ทองเถาว์
ที่อยูบ่ า้ นเลขท่ี 34 หมู่ 11 บา้ นเปอื ย ต. ประธานสภาวัฒนธรรมอาํ เภอลอื อาํ นาจ
เปอื ย อ.ลอื อํานาจ จ.อาํ นาจเจรญิ โทรศพั ท์ 096-1429553
37120 โทร.065 876 2986

ผ้ามัดหม่ี ลายขอเจ้าฟ้าสริ ิวัณวรี ความเป็นมา

ประเภทผา้ ผา้ ไหม ผา้ มดั หมลี่ ายขอเจ้าฟูาสริ วิ ัณณวรี ผลิตขนึ้ ตาม
ลักษณะผนื ผา้ เป็นผา้ ไหมมดั หมี่พระราชทาน แนวทางทไ่ี ดร้ ับการสง่ เสรมิ และตามการออกแบบลาย
ขนาดผืนผ้า 100 ซม. ยาว 200 ซม. มัดหม่ีพระราชทานช่างทอผา้ ในพระองค์ทา่ นและทรง
ตง้ั ชอ่ื ว่า ผา้ มัดหม่ลี ายขอเจ้าฟาู สริ ิวณั ณวรี
ลวดลายในผืนผา้ ผา้ ไหมมดั หม่ลี ายขอเจ้าฟาู สริ วิ ณั ณวรี ประกอบดว้ ยลาย 3 ลาย ไดแ่ ก่ ความสาคัญเป็นผ้าทเี่ จ้าฟาู สิรวิ ัณณวรีทรงออกแบบ
1.ลายขอสิรวิ ัณณวรี S หมายถึง sirivannavari สมเด็จเจ้าฟูาสริ ิวัณณวรี S ลายมัดหมี่พระราชทานแก่ช่างทอผ้า
จํานวน 10 แถว หมายถงึ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลา้ เจา้ อยู่หวั รชั กาลที่ 10 การเผยแพร่
2.ลายเชิงเป็นรูปหัวใจ หมายถึง ความรักที่พระองค์ทรงมตี อ่ ประชาชนชาวไทย เผยแพรผ่ า่ นกลุม่ ทอผ้าไหม ผ่านพช.ลืออํานาจ
ทุกคน เพอื่ จุดประกายความคดิ ในการพัฒนาลวดลายผ้า และพฒั นาผลติ ภณั ฑผ์ า้ การนําไปใช้
ไหมไทยใหม้ คี วามสามารถก้าวเขา้ สู่ระดบั สากลเพ่อื วิถชี ุมชนที่ยงั่ ยืน ผ้าถงุ และตดั เยบ็ เป็นเส้ือผา้ ประดับตกแตง่ ให้สวยงาม
3. ลายตน้ สน หมายถึง ความอ่อนโยน ความรู้สึกท่ีดงี ามขนาดกวา้ ง
รางวัลท่ไี ด้รบั
เจา้ ของผลงาน นางนภา ศรีสุวรรณ รางวัล OTOP ระดับ 5 ดาว
ท่ีอยู่ บ้านหวั ดง เลขท่ี 34 ม.11 ต.เปือย อ.ลือ
อาํ นาจ จ.อาํ นาจเจริญ ผปู้ ระสานงาน
โทรศัพท์ 065-8762986
นางภคั พร บุญเคล้า
สถานที่ผลติ บา้ นหัวดง เลขที่ 34 ม.11 ต.เปอื ย อ.ลอื อาํ นาจ จ.อํานาจเจริญ 37120 คณะกรรมการสภาวฒั นนธรรมอําเภอลอื อาํ นาจ
โทรศพั ท์ 084-8362002

ผา้ ประคดไหม ความเป็นมา

ประเภทผา้ ผ้าไหม ประคด คือเครื่องคาดเอวหรือสายคาดอกของภิกษุสามเณร เรียกว่า รัดประคด ก็มีถา้ ใช้รดั
เอว นิยมใช้ดา้ ยถักเปน็ แผน่ เหมอื นเข็มขดั มีสายโยงสําหรบั ผกู ทั้งสองขา้ ง ยาวประมาณเมตรครึ่งถึง
ขนาดผืนผ้า ขนาดยาว 96 ซม สองเมตร เรยี กว่า ประคดเอว ถา้ ใชร้ ดั อก นิยมใชเ้ ปน็ ผ้าหนาๆ พบั สองชน้ั กว้างประมาณ 15
สายรัดข้างละ 15 ซม เซนติเมตร ยาวประมาณเมตรครึ่งถึงสองเมตร เรยี กว่า ประคดอก หรอื ผ้ารดั อก
ความสาคญั เป็นอัฐบรขิ ารของพระสงค์ ใชแ้ ตง่ กายสงฆโ์ ดยเฉพาะแบบ"ราชนิยม" หรือเรียกอีกอย่าง
หนง่ึ วา่ "สีหราช" หรือ สีนาํ้ ตาลอมแดง ถกั สลับสี เชน่ สเี หลืองแก่ ยกดอกสนี า้ํ ตาล

ลักษณะผนื ผ้า เปน็ การใชเ้ ส้นไหม ถกั ดว้ ยมือ ให้เปน็ ลายตา่ ง โดยนยิ มใช้ การเผยแพร่ เผยเเพร่ผ่านกลุ่มผู้ผลติ และจาํ หนา่ ยผา้ ไหม หมูท่ ี่ 10 ตาํ บลเปอื ย อ.ลืออํานาจ
กลุม่ ลาย"ราชนิยม" หรือเรยี กอกี อยา่ งหนึ่งว่า "สหี ราช" หรอื สี จ.อาํ นาจเจริญ ซง่ึ จดทะเบยี นเปน็ รัฐวิสาหกจิ ชมุ ชน ตัง้ แตป่ ี 2551- เผยแพร่
นํา้ ตาลอมแดง และถักสลบั สี เชน่ สีเหลืองแก่ ยกดอกสนี า้ํ ตาล ผ่าน ตลาดชุมชนและถนนสายวฒั นธรรม

ลวดลายในผืนผ้า ประกอบด้วยลายตา่ ง จาํ นวน 3 ลาย ไดแ้ ก่

1.ลายดอกจนั ทร์ 6 กลบี หมายถงึ ทิศหก/ บคุ คลประเภทตา่ งๆ ดังนี้ สถานทผ่ี ลิต เจ้าของผลงาน
๑. ปุรัตถมิ ทสิ ทศิ เบ้ืองหนา้ ไดแ้ ก่ บิดา มารดา ๒. ทกั ขิณทิสทิศเบอ้ื งขวา ได้แก่
43 หมู่ 10 บ้านหวั ดง ต.เปอื ย นายสวน ทองวรณ์
ครูอาจารย์ ๓. ปจ๎ ฉิมทสิ ทศิ เบือ้ งหลงั ไดแ้ ก่ สามีภรรยา ๔. อตุ ตรทสิ ทิศเบื้องซา้ ยได้แก่ อ.ลืออํานาจ จ.อาํ นาจเจริญ 37120 ท่ีอยู่ 43 หมู่ 10 บ้านหวั ดง ต.เปอื ย อ.ลอื อํานาจ
มติ รสหาย ๕. อปุ รมิ ทสิ ทิศเบื้องบนไดแ้ ก่ พระสงฆ์ สมณพราหมณ์ ๖. เหฏฐมิ ทสิ ทศิ โทรศัพท์ 086-2498512 จ.อาํ นาจเจริญ 37120 โทรศพั ท์ 086-2498512
เบอ้ื งลา่ ง ได้แก่ ลูกจ้างกับนายจ้าง

2.ลายดอกพิกุล ดอกพิกลุ เป็นดอกไมม้ งคล มคี วามหมายแสดงถึง ความอดุ ม
สมบูรณ์ ความเจริญรุ่งเรอื ง ม่ังคงั่ พรงั่ พรอ้ ม หากมไี วก้ บั ตัวจะชว่ ยเสรมิ ความเปน็ สิริ
มงคลในชวี ิต

3.ลายยกฉตั ร เปน็ ลายสงู คา่ ของคนไทย เปรียบดังเปน็ ร่มฉัตรค้มุ เกลา้ ให้
ปลอดภัยแคลว้ คลาดจากภยันตรายทง้ั ปวง

การนําไปใช้ 1.ใชเ้ ป็นรัดประคตของภิกษุ สามเณร (สายรัดเอว) ผู้ประสานงาน นายจงสมิทธิ์ ทองเถาว์
2.ประยกุ ตใ์ ช้เปน็ สายคล้องพิณ กตี าร์ กลอ้ งถ่ายรปู ฯลฯ ประธานสภาวฒั นธรรมอาํ เภอลืออํานาจ โทรศพั ท์ 096-1429553

ผา้ ไหมมัดหมลี่ ายตน้ สนพญานา

ประเภทผ้า ผ้าไหม ความเป็นมา

ขนาดผนื ผา้ ลักษณะผนื ผา้ ผ้าไหมมัดหมี่ เป็นผา้ พืน้ ถน่ิ ของบ้านเปือยมากกวา่ 80 ปีเปน็ ผ้าทอมอื ทีข่ น้ึ ช่ือของ
กว้าง 100 ซม. ยาว 200 ซม. จงั หวัดอาํ นาจเจริญ ระดบั OTOP 5 ดาว และเป็นผ้าไหมทไี่ ดร้ บั เครอ่ื งหมาย
รับรองคุณภาพ ระดับนกยูงสีทอง(Royal Thai Silk)
ความสาคัญ เป็นผา้ ท่ีมเี อกลกั ษณ์เฉพาะตวั มแี สงแวววาวเปน็ มนั เล่ือม ซ่งึ
ได้รบั ความนิยม เพราะดูแล้วมคี วามแปลกตา เป็นผา้ ทอมือของภูมปิ ญ๎ ญาบ้าน
เปือยมีมาด้งั เดมิ

รางวัลทไ่ี ด้รบั รางวัล OTOP ระดับ 5 ดาว

ลวดลายในผนื ผ้า เจ้าของผลงาน นางบุญเทียม พลธรรม
ผา้ ไหมมดั หม่ลี ายตน้ สนพญานาค ประกอบด้วย 3 ลาย ได้แก่ ท่อี ย่บู ้านเปือยเลขที่ 42 ม. 7 ต.อํานาจ อ.
1. ลายต้นสน หมายถึง ความออ่ นโยน ไม่แขง็ กระดา้ ง ลืออาํ นาจ จังหวดั อาํ นาจเจริญ
2.ลายพญานาค หมายถึง ความอดุ มสมบูรณ์ โทรศัพท์ 063-8368612
3.ลายโคม 5(โคมไฟ) หมายถงึ ความสว่างไสว
สถานท่ีผลติ เลขที่ 42 ม. 7 ต. เปือย อ.ลืออาํ นาจ
การนาํ ไปใช้ ผา้ ถุง (ผา้ ซนิ่ )และตัดเยบ็ เสือ้ ผ้า จ.อาํ นาจเจรญิ 37120

ผู้ประสานงาน นางภัคพร บุญเคล้า
คณะกรรมการสภาวัฒนนธรรมอาํ เภอลืออํานาจ
การเผยแพร่ เผยแพรผ่ า่ น พช.ลอื อาํ นาจ เทศบาล กศน. และนาํ โทรศพั ท์ 084-8362002
สนิ คา้ ออกจําหนา่ ยในเทศกาลตา่ งๆ

ผ้าฝูายลายสองนาง ความเป็นมา

“เมืองสองนาง เดน่ ดงั ขา้ วจ่ี ดลี ้าํ พลุตะไลผา้ ไหมลายขดิ วิจิตรภู
โพนทอง ช่อื ก้องกลองยาว” ดงั คาํ ขวัญอําเภอเสนางคนิคม
ผู้ออกแบบไดม้ แี รงบนั ดาลใจมาจากคําขวัญของอาํ เภอเสนางค
นคิ มทเ่ี ล่าถึงความเปน็ มาของสองนางแห่งเมืองในตํานาน จงึ
รังสรรค์วรรณกรรมผา่ นผืนผ้าออกมาอย่างสวยงาม จากสองนาง
ผันสําเนยี งกลายมาเปน็ เสนาง เพอ่ื ให้เป็เอกลกั ษณป์ ระจาํ ถ่นิ
ความสาํ คญั ผ้าประจาํ ถิ่น

ประเภทผ้า ผา้ ไหม การนําไปใช้ นําไปตัดเยบ็ เป็นผา้ ถงุ และเสือ้
ลกั ษณะผนื ผา้ ผา้ ฝูายลายสองนาง การเผยแพร่ วางจําหน่ายท่ีศนู ย์วสิ าหกจิ ชมุ ชนตาํ บลเสนางคนิคม อําเภอเสนางคนคิ ม จังหวัดอํานาจเจริญ

ขนาดผนื ผ้า กวา้ ง 90 ยาว แม่บ้านผ้าทอลายขติ ภูไทบา้ นนาสะอาด เลขท่ี 164 บา้ นนาสะอาด ตาํ บลเสนางคนคิ ม อาํ เภอเส
สถานทผี่ ลิต นางคนคิ ม จงั หวดั อํานาจเจริญ 37290

ลวดลายในผนื ผ้า ลายสองนาง มลี วดลายเป็นรูปผูห้ ญงิ 2 คน ยนื อยู่
ระหวา่ งกลองยาวโบราณ 1 อัน ดงั คําขวัญอาํ เภอ
เสนางคนิคมซ่งึ เปน็ เอกลักษณ์ของอาํ เภอเสนางค เจา้ ของผลงาน นางวันเพญ็ ศรประสทิ ธ์ิ ช่ือเล่นวันเพ็ญ
นคิ ม ทอ่ี ยู่ เลขท่ี 164 บ้านนาสะอาด ตาํ บลเสนางคนิคม
อําเภอเสนางคนคิ ม จังหวดั อาํ นาจเจรญิ 37290
โทรศัพท์ : 0821353504

ผูป้ ระสานงาน นายกงั วาลชัย ส่วยโสภา
คณะกรรมการสภาวัฒนธรรมเสนางคนคิ ม
โทร 0801745046

ประวัติความเป็นมา/ความสาํ คญั เป็นผ้าฝาู ยคุณภาพผลติ ขึน้ ตามภมู ภมู ปิ ๎ญญาด้งั เดิมโดยกลุ่ม ผ้าขาวม้าลายสก็อต
สตรที อผา้ บ้านโพนทอง ต.โพนทอง อ.เสนางคนิคม จ.อาํ นาจเจริญ เรม่ิ จากการปลูก ฝูายเพ่ือทําเปน็ เส้นใย
ธรรมชาติ ไม่ใช้สารเคมี เน้นระบบนเิ วศและชวี ภาพ โดยเฉพาะอย่างย่งิ สี ทใ่ี ชย้ อ้ มเสน้ ใย จะเปน็ สที ไ่ี ดจ้ าก
ธรรมชาติ เช่น โคลนตม ขม้นิ ดอกไม้ เปลือกไม้ เป็นตน้
ความสาํ คัญ เปน็ ผา้ ประจําถิ่น

การนาํ ไปใช้ สามารถใชน้ ุง่ อาบน้ํา เชด็ ตัว คลุมหัวกนั แดด หรอื ทําเปลกไ็ ด้ บา้ งกเ็ รยี กวา่ "ผ้าเคยี นเอว"

สถานทผี่ ลิต 180 ม.9 ต.โพนทอง อ.เสนางคนิคม จ.อาํ นาจเจรญิ 37290 ประเภทผ้า ผ้าฝาู ย
ลักษณะผืนผ้า ผา้ ฝูาย
การเผยแพร่

จ้าหนา่ ยในงานประเพณปี ระจ้าอา้ เภอ

ลวดลายในผืนผ้า ลายตารางขนาดเล็ดทีม่ ขี นาดลายเท่ากัน

ขนาดผนื ผ้า ยาว 40 ซม. กว้าง 180 ซม.

เจ้าของผลงาน แม่ศรคี ณุ ประกอบฉนั ท์ และแมไ่ ม มาศพนั ธ์
ที่อย1ู่ 80 ม.9 ต.โพนทอง อ.เสนางคนิคม จ.
อํานาจเจรญิ 37290
โทรศัพท์ 062-8502042

ผู้ประสานงาน นายกังวาลชัย ส่วยโสภา
ตําแหน่งคณะกรรมการวฒั นธรรมอําเภอเสนางคนคิ ม
โทรศัพท์ 080-1745046

ผ้าฝูายลายถอ่ (เทา่ ) ความเปน็ มา

เป็นผา้ ฝาู ยคุณภาพ ท่ผี ลติ จากกล่มุ
สตรีทอผ้า บ้านโพนทอง
ต.โพนทอง อ.เสนางคนคิ ม จ.อาํ นาจเจรญิ ซง่ึ พิถีพิถันตั้งแต่
กระบวนการปลกู ฝาู ยเพอื่ ทาํ เป็นเส้นใยธรรมชาติ ไมใ่ ช้สารเคมี เน้น
ระบบนิเวศและชีวภาพ โดยเฉพาะอย่างย่ิง สี ที่ใชย้ อ้ มเส้นใย จะเปน็ สี
ทีไ่ ด้จากธรรมชาติ เช่น โคลนตม ขมิ้น ดอกไม้ เปลือกไม้ เป็นตน้
ความสาํ คัญ ประจาํ ถ่ิน

ประเภทผา้ ผา้ ไหม การนาํ ไปใช้ สามารถใชน้ งุ่ อาบนํ้า เชด็ ตวั คลุมหัวกนั แดด หรือทาํ เปลกไ็ ด้ บา้ งก็
ลักษณะผนื ผา้ ผา้ ไหมมดั หมี่ สถานท่ผี ลิต เรียกว่า "ผา้ เคยี นเอว"

180 ม.9 ต.โพนทอง อ.เสนางคนิคม จ.อํานาจเจริญ 37290

ลวดลายในผืนผา้ ลายตารางขนาดเล็ดที่มขี นาดลายเทา่ กัน

ขนาดผนื ผ้า ยาว 40 ซม. กว้าง 180 ซม. การเผยแพร่ จำหนำ่ ยตำมงำนประเพณี ประจำอำเภอ
เจา้ ของผลงาน
แม่ศรคี ณุ ประกอบฉนั ท์ และแมไ่ ม มาศพันธ์
ทีอ่ ยู่ 180 ม.9 ต.โพนทอง อ.เสนางคนิคม จ.อํานาจเจริญ 37290
โทรศพั ท์ 062-8502042

ผูป้ ระสานงาน นายกงั วาลชยั ส่วยโสภา
ตาํ แหนง่ คณะกรรมการวัฒนธรรมอําเภอเสนางคนคิ ม
โทรศพั ท์ 080-1745046

ความเปน็ มา ผา้ ฝาู ยลอยดอกกระเจียว

ผา้ ฝูายลายดอกกระเจียว เปน็ อผ้า
ลายขติ ภไู ทยบา้ นนาสะอาด แรงบันดอกใจจากดอกของต้นกระเจยี วที่มอี ย฿ตามธรรมชาติ นยิ มนํามา
รับประทานเป็นผกั และนาํ มาประกอบอาหารของคนอีสาน ให้รสกรอบหวาน และมกี ลนิ่ หอมเฉพาะตวั
รวมถึงนิยมปลกู เปน็ ไมด้ อกประดับ เนื่องจาก ดอกมสี ีสนั สวยงาม มหี ลากหลายสี และเป็นเอกลกั ษณข์ อง
คนอสี าน ภมู ปิ ญ๎ ญาทอ้ งถ่ินจึงภา่ ยทอดความอุดมสมบูรณ์ผ่านผืนผ้า โดยเร่มิ ทําเปน็ ลายผ้าขิดก่อนแล้ว
พฒั นาตอ่ มา
ความสาํ คัญ ผ้าประจาํ ถน่ิ

การนาํ ไปใช้ นาํ ไปตัดเสือ้ และทําเปน็ ผ้าถงุ ประเภทผา้ ผา้ ฝูาย
สถานท่ีผลิต
เจ้าของผลงาน ลกั ษณะผืนผ้า ผา้ ฝาู ย

ผปู้ ระสานงาน 164 หมู่ 7 บ้านนาสะอาด ต.เสนางคนิคม อ.เสนาวคนคิ ม จ.อาํ นาจเจริญ 37290 ลวดลายในผืนผา้ ลายดอกกระเจยี ว
ขนาดผืนผา้
แมว่ นั เพ็ญ ศรประสทิ ธ์ิ
ท่ีอยู่ 164 หมู่ 7 บา้ นนาสะอาด ต.เสนางคนิคม อ.เสนาวคนคิ ม จ.อาํ นาจเจรญิ 37290
โทรศัพท์ 082-1353504

นายกงั วาลชัย ส่วยโสภา
ตําแหนง่ คณะกรรมการวฒั นธรรมอําเภอเสนางคนคิ ม
โทรศัพท์ 080-1745046

ผา้ ฝาู ยลายโอบรดั ความเปน็ มา/ความสาํ คัญ

เม่ือประมาณปี พ.ศ.2549 ตัง้ ชือ่ กลุม่ วิสาหกิจทอผา้ บ้าน

โสกใหญ่ ประยุกแนวลายผา้ เป็นลายผา้ เปน็ ชอื่ "นาคต้นสน" มนี างจินดา คอ

แกว้ เป็นประธาน โดยร่วมก่อต้ังกลุม่ กับชาวบา้ น ทอเปน็ ผา้ ชนิดต่างๆ เชน่

ผ้าขดิ ผา้ ส้นิ ผา้ สะไป ผา้ คลุมไหล่ ผา้ ขาวมา้ ผา้ ขาวมา้ ลายปลาไหล ผา้ ขาวม้า

ลายโบราณ เป็นตน้ และดาํ เนินการมาจนถึงปจ๎ จุบนั และมหี นว่ ยงานต่างๆมา

ประเภทผ้า ผา้ ดา้ ย ใหก้ ารสนับสนุน

ความสาํ คญั เป็นผ้าประจาํ ถิ่นท่ีคิดค้นรว่ มกนั ในชุมชน

ลักษณะผนื ผ้า ผา้ ดา้ ยเปน็ ลายดั้งเดิมลกั ษณะคลา้ ยตน้ สน

การนาํ ไปใช้ ใช้เป็นผา้ สิน้ ผ้าสะไป ผา้ คลุมไหล่ ผ้าขาวมา้

ลวดลายในผนื ผา้ ลกั ษณะคลา้ ยตน้ สนโบราณ

การเผยแพร่ งานเทศกาลประจําปี ประจําปขี องอําเภอ

ขนาดผืนผา้ กวา้ ง 38.5 คูณ 75 นิว้

เจา้ ของผลงาน นางนวล สูญคูณ ราวลท่ได้รับ ปี พ.ศ.2564 ชนะเลิศ กลมุ่ วสิ าหกิจชุมชนทอผ้า จากกรมพัฒนาชุมชน
ที่อบา้ นโสกใหญ่ ตําบลห้วย อําเภอปทุมราชวงศา ปี พ.ศ.2561 มหาวิทยาลยั ราชภัฎอุบลราชธานี สนับสนนุ ในโครงการ big rock
จงั หวดั อํานาจเจริญ 37110
โทรศพั ท์ 098-2298302

สถานทผี่ ลิต กลุ่มทอผ้าบ้านโสกใหญ่ ตาํ บลห้วย
อาํ เภอปทุมราชวงศา จงั หวดั อาํ นาจเจรญิ 37110

ผปู้ ระสานงาน นายวรี ะชาติ อรรถวนั
เจ้าหน้าท่เี ทศบาล
โทรศัพท์ 085-0168121

ผ้าฝูายลายรวงข้าว ความเป็นมา
ปน็ ผา้ พระราชทานแบบลายผ้าแก่ชา่ งทอผา้ ชื่อลาย "ผา้ มัดหม่ีลายขอเจ้าฟูาสิรวิ ณั ณวรฯี " ผ่านอธบิ ดีกรมการ
ประเภทผา้ ผา้ ดา้ ย พฒั นาชมุ ชน เพื่อเป็นของขวัญปีใหม่ และสอื่ ความหมายถึง การสง่ มอบความรกั และความสขุ ให้แก่ชาวไทยทกุ คน และ
ลักษณะผนื ผ้า ผ้าด้าย พระราชทานพระอนญุ าตใหก้ ลุ่มทอผ้าทุกกลมุ่ ทกุ เทคนคิ สามารถนาํ ไปใช้ทอผา้ ผลิตผ้าได้ ชาวบา้ นโสกใหญ่จงึ ไดจ้ ัดทาํ ลาย
ขอ(สริ วิ ณั ณวรี)ขน้ึ
ความสาํ คัญ
เป็นผ้าพระราชทานแบบลายผ้าแกช่ ่างทอผ้า ช่อื ลาย "ผ้ามัดหมี่ลายขอเจ้าฟาู สิรวิ ัณณวรีฯ" ผ่านอธิบดกี รมการพัฒนาชมุ ชน
เพ่ือเปน็ ของขวัญปใี หม่ และสอ่ื ความหมายถึง การส่งมอบความรักและความสขุ ใหแ้ ก่ชาวไทยทุกคน และพระราชทานพระ
อนญุ าตใหก้ ลุ่มทอผา้ ทุกกลมุ่ ทกุ เทคนิค สามารถนาํ ไปใชท้ อผ้า ผลติ ผา้ ได้ ชาวบ้านโสกใหญ่จึงได้จัดทาํ ลายขอ(สริ วิ ณั ณวร)ี
ขึ้น

เจ้าของผลงาน นางนวล สญู คณู
ทอ่ี ยู่ บ้านโสกใหญ่ ตําบลลอื อาํ เภอปทมุ
ขนาดผืนผา้ 1x2 เมตร 2x3 เมตร ราชวงศา จงั หวดั อํานาจเจรญิ 37110
โทรศัพท์ 098-2298302
ลวดลายในผนื ผา้ นิยามความหมายถงึ การส่งมอบความรัก
ความสขุ ใหช้ าวไทยทุกคน

สถานท่ผี ลิต บา้ นโสกใหญ่ ตําบลลือ อาํ เภอปทมุ ราชวงศา
จงั หวัดอาํ นาจเจรญิ 37110

การนําไปใช้ ใช้เปน็ ผ้าสะไบ ผา้ คลุมไหล่ ผ้าโพกศรษี ะ
การเผยแพร่ ตามงานเทศการประจําถิน่ ออกงานแสดงสินค้าประจาํ ปี

ผปู้ ระสานงาน นายวีระชาติ อรรถวนั
โทรศพั ท์ 085-0168121

ลายตะขอสลับเอ้ือ ความเป็นมา

ประเภทผ้า ผ้าขิด ในอดีตเขตอาํ เภอหวั ตะพาน ชาวบ้านมวี ิถชี รวติ ทเี่ รยี บง่าย
สภาพภูมอิ ากาศเปน็ ลกั ษณะปุาเบญจพรรณบางสว่ นเป็นทุ่งหญ้า
ลักษณะผนื ผา้ ผา้ ขติ ยกดอก ชาวบ้านจะมวี ถิ ชี วี ิตทเ่ี รยี บงา่ ยใช้ ตะขอ ท่ที าํ จากไมช้ นิดตา่ งๆ มา
ทาํ เปน็ ท่อนตะขอจําสําหรบั เก่ยี วเอา “คุขี้จี”(ถงั สําหรบั ตักนาํ้
ลวดลายในผืนผ้า ตะขอสลบั เออ้ื มจี าํ นวน 2 ลาย คือ โบราณทําจากวัสดจุ กั สานดว้ ยไมไ้ ผ่ยาดว้ ยน้าํ มนั ยาง เก็บนํา้ ได้) ใช้
1.ลายตะขอ คอื ตะขอไม้ตักนาํ้ จากบอ่ ลกั ษณะเปน็ ไมไ้ ผ่ยาวมขี อสอง ตักน้ําขน้ึ มาดม่ื และใชบ้ ริโภคไดแ้ ละยังแจกจ่ายปน๎ นํา้ ใจไปยังเพ่ือน
บ้านอกี จงึ หยบิ เอก “ตะขอ” และความเอื้อเฟูอเผ่อื แผ่ ซ่งึ เปน็ วถิ ี
ขา้ งหมายถงึ ความเก่ยี วก้อยปรองดอง ความสามคั คี และความงดงามแผง่ จติ ใจ ถา่ นทอดผา่ นผืนผ้าฝาู ย กลายเปน็ ผ้า
2.ลายเอ้อื คือรูปส่ีเหล่ียมขนมเปียกปูน ทซี่ อ้ นกันสามชน้ั เป็นลายนนู ฝูายขติ คําพระลายตะขอสลับเอื้อ

หมายถึง ความเอื้ออาทรตอ่ ชมุ ชน ในตอนต้นนั้น นางทอง สุพล ได้รับการถ่ายทอดจากนางภา สพุ ล
โดยเป็นการทอผา้ ชิดย้อมสธี รรมชาติ เพอ่ื ทาํ เปน็ หมอนไวใ้ ช้ในครวั เรือน
ตอ่ มาในปพี .ศ.2518 จงั หวัดอุบลราชธานี ไดจ้ ดั ประกวดผา้ เนอ่ื งในงาน
กาชาด นางทอง สุพล จงึ ได้ทอผ้าและทําเปน็ หมอนชดิ ยอ้ มสีธรรมชาติ ส่ง
เข้าประกวด ได้รับรางวนั ท่ี 1 จงึ ทาํ ใหช้ าวบ้านสนใจมากขน้ึ

ขนาดผนื ผา้ ความกวา้ ง 78 ซม. ความยาว 18 เมตร ต่อมาในปี พ.ศ. 2534 องค์กรแคร์นานาชาติ จังหวัดอุบลราชธานี ได้ฝึกอบรมการย้อมสีธรรมชาติ การตลาดการ
การนาํ ไปใช้ บัญชีทําใหก้ ล่มุ มีความแข็งแรง เม่ือปี พ.ศ.2537 จังหวดั อุบลราชธานี ได้จัดประกวดการทอผ้าขิดจากสีธรรมชาติ กลุ่มสตีทอ
การเผยแพร่ ตัดเย็บเส้อื หรือทาํ เปน็ เครอ่ื งใชต้ า่ งๆ เชน่ กระเป๋า ฯลฯ ผา้ ขิดสง่ ผา้ ขิดยอ้ มสธี รรมชาติเข้าประกวด ส่งผลให้ไดร้ บั รางวลั การทอผา้ ขดิ จากสธี รรมชาติ รางวลั ชนะเลศิ 1 ลาํ ดับท่ี2 ลาํ ดบั
ท่ี3 จากการประกวดทีศ่ ูนย์ศิลปาชีพบางไทร อยุธยา ในสมเด็จพระนางเจา้ ฯพระบรมราชินีนาก
เจา้ ของผลงาน - วางจําหนา่ ยทีศ่ นู ยว์ ิสาหกจิ ชุมชนตาํ บลคําพระ บา้ นคําพระ
ตาํ บลคําพระ อําเภอหัวตะพาน จังหวัดอํานาจเจริญ
- จําหนา่ ยผา่ นออนไลน์เวบ็ ไซต์ www.otoptoday.com
นางทอง สุพล
ท่ีอยู่ 174 หม3ู่ ตําบลคําพระ อําเภอหวั ตะพาน จังหวดั
อํานาจเจรญิ 37240 โทรศัพท์ 087-8764851

สถานทีผ่ ลิต ศนู ยว์ ิสาหกิจชุมชนตําบลคําพระหมทู่ ี่ 3 บา้ นคําพระ ตาํ บลคาํ พระ ผปู้ ระสานงาน นายธานวฒั น์ บญุ ทพิ ย์
อาํ เภอหัวตะพาน จงั หวัดอํานาจเจรญิ 37240 ตาํ แหนง่ คณะทํางานจัดเก็บขอ้ มลู ผ้าพน้ื ถิน่ อาํ เภอหวั ตะพาน​
โทรศพั ท์ 099-9742321

ความเป็นมา ประวตั ิความเป็นมา/ความสาํ คญั

ลายลูกหวาย หวายเป็นพืชพื้นถ่ิน ใช้กินหน่อ รสขมแล้วออก หวาน ผลของหวาย
หรือลูกหวายกินได้ และเครือ(เถา)ของหวายจะใช้จักแล้วมัดสิ่งของ

เลก็ เคร่ืองใช้ และในสมัยก่อน มีครูบาอาจารย์หลายท่อนนิยมเสกท่อน
หวายเป็นเครอื่ งรางของขลงั ดว้ ยความผูกพนั ธ์กบั วิถชี วี ติ ชาวบ้านจึง

เกดิ แนวคิดเอาส่วนประกอบต่างๆ ของหวายมาจินตนาการเป็นลาย

ลงบนผื่นผ้า และยังอนุมานความเชื่อไว้ว่า ใครได้สวมใส่จะมีความ

ประเภทผ้า ผา้ ขติ ม่ันคงในชีวิต จึงนิยมใช้ในโอกาสท่ีสําคัญกลับบุคคลท่ีสําคัญเช่น
ผใู้ หญท่ ่ีเคารพนบั ถือและผ้าไม่นยิ มนํามาเป็นผ้าถุงหรือใช้กับร่างกาย

ลกั ษณะผนื ผา้ ผ้าขติ ท่ตี าํ่ กว่าเอวลงมา

ลวดลายในผืนผ้า ลกู หวายหมายถงึ เกาะกลุ่มเเน่นเเสดงถงึ ความ ความสําคญั ผ้าขติ ลายลูกหวายเลก็ เป็นลายผา้ ขดิ ลูกหวาย ทอด้วยกี่พื้นบ้าน ฝมี อื ปราณตี ละเอียด สวยงาม เหมาะแก่
สามัคคเี หนียวเเนน่ การสะสมและเปน็ ของฝาก อีกท้ังยงั ใช้ประตกแต่งและแปรรปู เปน็ กระเปา๋ อุปกรณ์ตกเเต่งบ้าน ผา้ คลมุ ตา่ งๆ เเละ
ขนาดผนื ผา้ เปียกปูนหมายถึงความเป็นมงคลเเก่ผ้สู วมใส่ เสือ้ ผา้ ทส่ี วยงามได้ ใครไดส้ วมใสผ่ า้ ลายนจ้ี ะมั่งมศี รีสุข รา่ํ รวย
รางวลั ทไี่ ด้รับ หลกั หมายถงึ ความมัน่ คง
เจา้ ของผลงาน การนาํ ไปใช้ นํามาตดั เปน็ ชุดทาํ งาน ชุดพธิ ี และเปน็ ของทรี่ ะลกึ ในโอกาสต่างๆ

ผู้ประสานงาน ความยาว 18 เมตร ความกว้าง 78 เซนติเมตร การเผยแพร่ การวางจําหน่ายทศ่ี นู ยว์ สิ าหกิจชุมชนตาํ บลคาํ พระบา้ นคาํ พระตําบลคําพระอําเภอหัว
ตะพานจงั หวัดอํานาจเจรญิ และจาํ หนา่ ยผา่ นออนไลน์เวบ็ ไซต์www.otoptoday.com
OTOP คดั สรร 4 ดาว , มผช.เลขที่ 384/2552 , และเว็บไซต์ท่ัวไป
ผลิตภัณฑค์ ณุ ภาพ (ผา้ ทอลายขดิ )

นางทองอิน รกั ธรรม
หมู่ที่ 3 บา้ นคําพระ ตําบลคาํ พระ อําเภอหวั ตะพาน
จังหวดั อํานาจเจรญิ
โทรศพั ท์ 087-8764851

นายธานวัฒน์ บญุ ทิพย์ สถานที่ผลติ ศนู ยว์ ิสาหกจิ ชมุ ชนตําบลคาํ พระหมทู่ ี่ 3 บา้ นคาํ พระ ตาํ บลคําพระ อาํ เภอหัวตะพานจังหวัดอํานาจเจริญ 37240
คณะทํางานสํารวจข้อมลู
โทรศพั ท์ 099-9742321

ความเปน็ มา ลายสิรวิ ณั ณวรี

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟูา สิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ส่งออกแบบ ลายมัดหม่ี ประเภทผา้ ผา้ ขิต
พระราชทานช่อทอ้ ง ผ้า ช่ือลายผ้ามัดหมี่ ลายขอเจ้าฟูาสิริวัณณวรีฯ ท่ีทุกรายเปี่ยมไป ลกั ษณะผืนผ้า ผ้าขิตยกดอก
ดว้ ยความหมายสถานที่ เช่นสถานท่ีเช่น ลาย s หมายถึง sirivannavari สมเด็จพระเจ้า ขนาดผนื ผ้า กวา้ ง1 เมตร ยาว50 เมตร
ลูกเธอเจ้าฟูาสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญลายs จํานวน 10 แถว หมายถึง
พระบาทสมเด็จพระวชริ ะเกลา้ เจ้าอยู่หัวรชั กาลท่ี 10 ลายเชงิ ผ้ารูปหวั ใจ หมายถงึ ความ ลวดลายในผนื ผ้า
รักที่พระองค์มีต่อประชาชนชาวไทย ทุกคน=Eternal love เพ่ือเป็นจุดประกาย
ความคิดในการพัฒนาลวดลายผ้าและพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าไทยให้มีความร่วมสมัย
สามารถก้าวสู่ระดับสากลเพ่ือวิถีชุมชนท่ีย่ังยืนและสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟูาสิริ
วณั ณวรี นารรี ัตนราชกัญญา ประทานอนุญาตให้กลุ่มทอผา้ ทุกกล่มุ ทกุ เทคนิค สามารถ
นาํ ไปใช้ทอผ้า ผลิตผา้ ได้"

ลาย S หมายถึง Srivannavari สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ
เจ้าฟูาสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ลาย s จํานวน 10 แถว
หมายถึง พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี 10
ลายเชงิ ผา้ รูปหัวใจ หมายถงึ ความรักทพ่ี ระองค์มตี อ่ ประชาชนชาว
ไทยทกุ คน = Eternal Love

เจ้าของผลงาน

การนาํ ไปใช้ สามารถนํามาตดั เปน็ ชดุ ทํางาน ชดุ พธิ เี เละเปน็ ของทร่ี ะลกึ ในโอกาสต่างๆ นางวันทา บุญทศ
การเผยแพร่ กล่มุ สตรพี ฒั นาอาชพี โสกสว่าง 38/2 หม5ู่ ตาํ บลหัวตะพาน อาํ เภอหวั ตะพาน จงั หวดั อํานาจเจริญ 37240 ท่ีอยู่ 38/2 หม5ู่ ตาํ บลหวั ตะพาน อําเภอหวั ตะพาน
สถานทผี่ ลติ กลุ่มสตรพี ฒั นาอาชพี โสกสว่าง 38/2 หม5ู่ ตาํ บลหัวตะพาน อําเภอหวั ตะพาน จังหวดั อํานาจเจรญิ 37240 จงั หวัดอาํ นาจเจรญิ 37240
โทรศัพท์ 087-2458763

ผปู้ ระสานงาน นางสาวธนพรรษ วนั ดกึ
คณะทํางานสาํ รวจขอ้ มูล
โทรศพั ท์ 062-6565449

ผ้าขาวมา้ ลายดอกสะแบง ความเป็นมา

ประเภทผ้า ผา้ ฝาู ย ผา้ ทอลวดลายดอกสะแบงซ่ึงเป็นไม้ยืนตน้ ที่มอี ยู่มากในชมุ ชน
ลักษณะผืนผา้ ผ้าฝาู ยย้อมสีธรรมชาติ สว่ นใหญ่จะขึ้นอยู่ตามไร่นา ลักษณะของผลจะคลา้ ยๆ กบั ลูกยางและด้วยความที่ดอกสะแบงมอี ยู่มาก
ขนาดผืนผ้า ยาว 50 เมตร กว้าง 1 เมตร ในพน้ื ที่ บวกกับศลิ ปะพนื้ บ้านทโ่ี ดดเดน่ อย่างการรอ้ งหมอลําทาํ ให้ชาวบา้ นในชุมชนได้นํามารวมกนั
และสร้างสรรคเ์ ปน็ ลวดลายของผ้าทอประจาํ ชมุ ชน ดอกสะแบงใชต้ กแต่งในงานบญุ พระเวส เรียกอีก
อยา่ งหน่งึ วา่ บญุ มหาชาตเิ พื่อบูชาพระพทุ ธเจ้า ่ชุมชนจงึ นาํ มาผลิตเปน็ ลายผ้าเอกลักษณข์ องชุมชน

ความสําคัญ ทอดว้ ยก่ีพืน้ บ้าน ฝีมือปราณตี ละเอยี ด สวยงาม เหมาะแกก่ ารสะสมและเปน็ ของฝาก อีก
ทั้งยังใชป้ ระตกแต่งและแปรรูปเปน็ เสอ้ื ผ้าท่ีสวยงามได้ ใครไดส้ วมใสผ่ ้าลายนีจ้ ะม่ังมีศรีสุข รํ่ารวย

การนาํ ไปใช้ 38/2 หมู่ 5 ตาํ บลหัวตะพาน อาํ เภอหวั ตะพาน จงั หวดั อาํ นาจเจรญิ 37240
การเผยแพร่ WWW.otoptoday.com"

สามารถนาํ ไปตดั เส้อื ตัดชดุ พิธี ทาํ กระเปา๋ เปลนอน ผา้ มัดหวั ผา้ ผกู เอว และเปน็ ของฝากในโอกาสตา่ งๆ

สถานทผ่ี ลิต 38/2 หมู่ 5 ตําบลหัวตะพาน อาํ เภอหัวตะพาน จังหวดั อํานาจเจรญิ 37240

ลวดลายในผนื ผ้า "ดอกสะแบง หมายถงึ ดอกไม้มงคลที่นยิ มนาํ บชู า
พระพทุ ธเจ้าเพือ่ เปน็ สิริมงคล
ดอกแก้ว หมายถงึ ความเจริญรงุ่ เรืองของผูส้ วมใส่
สกอ็ ต หมายถึง ความทันสมยั "

รางวัลทไ่ี ดร้ ับ ไดร้ ับคดั สรรเปน็ ผลติ ภัณฑ์ระดบั สีด่ าวตามโครงการประเภท
ผ้าเคร่อื งแต่งกายตามโครงการคดั้ สรรสุดยอดหน่ึงตาํ บลหน่ึง
ผลิตภณั ฑไ์ ทย ปพี .ศ.2562

นางสด วามะลุน ช่ือเล่น ผูป้ ระสานงาน นางสวยวรทยั วอทอง
25 หมู่ 5 ตาํ บลหวั ตะพาน อําเภอหวั ตะพาน จังหวดั อํานาจเจริญ 129 หมู่ 1 ตาํ บลหัวตะพาน อําเภอหวั ตะพาน จงั หวัดอาํ นาจเจรญิ
เจา้ ของผลงาน โทรศพั ท์ 087-2458763 โทรศพั ท์ 087-4589617

ประวัติความเปน็ มา

ผ้าขาวม้าอโี ปู “ ผา้ ขาวมา้ ทอมือ"ทีเ่ กิดจากการทอมอื โดยชาวบ้านในชมุ ชนบ้านหวั ตะพาน กเ็ ปน็ หน่ึงในภูมปิ ๎ญญาที่
นา่ ชื่นชมและสร้างคุณคา่ ทางเศรษฐกิจที่งดงาม ทเี่ ปี่ยมด้วยคณุ ค่าในงานฝีมอื ทช่ี าวบ้านตง้ั ใจทอด้วยใจ จนงดงาม
ประเภทผ้า ผา้ ฝูาย ด้วยอตั ลักษณ์ของลายผา้ ในทอ้ งถ่นิ ความนาํ สนใจอยา่ งหนึ่งของผา้ ขาวม้าทอมือ คอื ความนมุ่ ของผืนผา้ ซ่ึง
แตกต่างอยา่ งมากกบั การทอผา้ ในระบบอุตสาหกรรม ในขณะทเี่ ม่ือสวมใสก่ ย็ งั มอบความรูส้ ึกสบายด้วยสมั ผัสนุ่ม
ลักษณะผนื ผา้ ผ้าฝูายย้อมสธี รรมชาติ ของผ้าทอมอื ซึ่งผทู้ อตา่ งพิถีพถิ ันต้ังแตจ่ ดุ เรม่ิ ต้นจนถึงข้ันตอนของการถักทอ กอ่ นสง่ ตอ่ ความภูมใิ จนี้ไปถึงผคู้ นท่ี
ระบายอากาศไดด้ ี เหน็ คณุ ค่าในสง่ิ ท่เี รารัก การทอผ้าขาวมา้ แต่ละผืนจึงไม่ต่างจากการ ทอมอื ทอใจ เพราะความภูมใิ จไหนเล่า จะ
เทียบเทา่ การที่ผูอ้ ื่นไดร้ ว่ มช่ืนชม
ลวดลายในผืนผ้า "ผ้าขาวม้าอโี ปู ๑ ลาย
ลายตารางหรอื ลายสกอ๊ ต หมายถึง สัญลกั ษณข์ องโภคทพั ย์" ความสําคัญ เปน็ หนึ่งในภูมปิ ๎ญญาท้องถิน่ เปน็ ผ้าพนื้ ถิ่นทมี่ ีความเปน็ มาอันยาวนาน

ขนาดผนื ผา้ "ความยาวที่นิยมใช้ ยาว 2 เมตร กว้าง 1 เมตร

การนาํ ไปใช้ ตดั เย็บเสือ้ ผ้า ตดั กระเปา๋ ใชต้ กแต่งบา้ น เปลนอนหรอื อู่
การเผยแพร่
ศูนยช์ มุ ชนสานจักถักทออาหารแปรรปู
www.ผา้ ขาวมา้ ทอมอื byปรญิ ญา

สถานท่ผี ลิต 58/2 หมู่ 8 ตาํ บลหวั ตะพาน อําเภอหัวตะพาน
จังหวดั อาํ นาจเจริญ 37240

เจ้าของผลงาน นางวชรพร อนันตภูมิ
ผู้ประสานงาน ท่อี ยู่ 58/2 หมู่ 8 ตาํ บลหัวตะพาน อําเภอหวั
ตะพาน จงั หวัดอาํ นาจเจริญ 37240
โทรศพั ท์ 080-9535949

นางสาววรทัย วอทอง
ผู้สาํ รวจข้อมลู
โทรศพั ท์ 094-2831260

ลายขอเอ้อื ดอก ประเภทผา้ ผ้าขิตยกดอก
ลักษณะผืนผ้า ผา้ ขิตยกดอก ระบายอากาศได้ดี สวมใสส่ ะบาย
ผกั แวน่

ความเปน็ มา
เปน็ ลายประยุกต์ตอ่ ยอดลายจากผา้ ลายขอสลบั เอื้อซงึ่ เป็นผา้ ประจังหวดั โดยผสมผสานดอกผักเเวน่ ท่สี บื
ทอดกันมาตง่ั เเต่โบราณซึง่ เป็นผา้ ประจําพน้ื ถนิ่

การนาํ ไปใช้ ตดั เย็บเสือ้ ผา้ ตดั กระเป๋า ใชต้ กแตง่ บา้ น เปลนอนหรอื อู่ ลวดลายในผืนผา้ เอ้ือ หมายถึง สเี่ หลยี่ มขนมเปยี กปูนท่ซี ้อนกันสามชั้นเปน็
การเผยแพร่ - ศนู ยช์ มุ ชนสานจกั ถกั ทออาหารแปรรูป ลายนนู เเทนความเอ้อื เฟ้ือในชมุ ชน
- www.ผา้ ขาวม้าทอมอื byปริญญา ตะขอ หมายถงึ ตะขอไม้ตักน้ําจากบ่อ ลักษณะเปน็ ไม้ไผ่
ยาวใชต้ กั น้ําจากบอ่
สถานทผ่ี ลิต 58/2 หมู่ 8 ตาํ บลหัวตะพาน หัวใจ หมายถงึ ความรกั ความสามคั คี
อาํ เภอหวั ตะพาน จงั หวัดอาํ นาจเจรญิ ดอกผกั เเว่น หมายถึง เป็นเอกลกั ษณข์ องชมุ ชนสืบทอดสู่
37240 ขนาดผนื ผา้ ร่นุ ลกู รุน่ หลานใหร้ ถู้ ึงวิถีชีวติ ของคนโบราณ

เจา้ ของผลงาน กว้าง 85 เซนติเมตร ยาว 18 เมตร

นางวชรพร อนันตภูมทิ ่ีอยู่ 47 หมู่ 3 บ้านหัวดง
58/2 หมู่ 8 ตําบลหวั ตะพาน อําเภอหวั ตะพาน
จงั หวดั อํานาจเจรญิ 37240
โทรศพั ท์ 080-9535949

ผปู้ ระสานงาน นายธานวัฒน์ บญุ ทพิ ย์
คณะกรรมการจัดเกบ็ ข้อมลู
โทรศัพท์ 099-9742321

ผ้าพน้ื ลายขี้งา ความเปน็ มา

ประเภทผา้ ผา้ ขิต ทําจากวัสดุเส้นดา้ ยท่ีเหลือจากหกู ทอผา้ ลายต่างๆทอสลบั ร้อย
เรียงออกมาเป็นลายงา
ความสําคัญ ผา้ คลุมไหล่ฝาู ยเมอรเ์ ซอรไ์ รท์ นบั เป็นนวัตกรรมใหม่ของ
การทอผา้ ฝาู ย เป็นการพฒั นาต่อยอดจากการทอผา้ ฝาู ยธรรมดา มาเป็น
ผา้ ฝาู ยท่ีแวววาวขาวนวล และมีความทนทาน จึงเป็นทน่ี ิยมกันอย่าง
แพรห่ ลาย

ลกั ษณะผนื ผา้ ผา้ ขิต ผา้ ขติ มดั ยอ้ มสธี รรมชาตริ ะบายอกาศไดด้ ี การนาํ ไปใช้ สามารถนาํ มาตกเเต่งเสื้อผา้ ทํากระเป๋า
ลวดลายในผืนผ้า สีสวยชดั น่มุ ทน
การเผยแพร่ - ศนู ย์ชมุ ชนสานจักถกั ทออาหารแปรรปู
ชือ่ ลายขีง้ า มีลกั ษณะเหมอื นลายนํา้ ไหลสลบั สี มสี ี - www.ผา้ ขาวม้าทอมอื byปริญญา
มว่ งออ่ น ม่วงเขม้ กรมทา่ นํา้ ตาลอ่อน

ขนาดผนื ผา้ กว้าง 35 เซนตเิ มตร ยาว 15 เมตร เจ้าของผลงาน นางนยิ ม สุรนิ าม
ท่อี ยู่ 57 ม.8 บา้ นหัวตะพาน อ.หวั ตะพาน ต.หวั ตะพาน จ.อํานาจเจริญ
สถานทีผ่ ลติ 58/2 หม่ทู ี่8 บา้ นหวั ตะพาน ต.หวั ตะพาน โทรศัพท์ 094-3832185
อ.หวั ตะพาน จ.อาํ นาจเจริญ
นางสาวธนพรรษ วนั ดึก
ผปู้ ระสานงาน คณะทํางานสํารวจข้อมูล
โทรศัพท์ 083-3763559

ความเปน็ มา ผ้าขิตลายขอเออ้ื ปริญญา

ปริญญาเปน็ ชือ่ ของดอกหญ้า ภาษาพนื้ บ้าน ลกั ษณะผนื ผ้า ผา้ ขิตยกดอกระบายอากาศได้ดี ไม่ระคายผวิ
เรียกว่า หญ้าหัวขอด ตระกูลเดียวกันกับ กก ผือนา ในท้องถ่ิน นํามาทอ
เสื่อ บวกกับการทอผ้าขติ อย่แู ลว้ จากการทอเสือ่ จงึ นาํ มาทอเป็นลายผ้าขิต
ได้มกี ารพดู คยุ กับกรมสง่ เสริมงานอุตสาหกรรมภาค 7 ได้ให้การสนับสนุน
รว่ มกันคดิ ลายดอกหญ้าปริญญาข้ึนมาบวกกับลายขอเอื้อ ซ่ึงเป็นลาย
ประจําจังหวัดอํานาจเจริญจึงได้มาเป็นลาย ขอเอ้ือปริญญา เมื่อเดือน
สงิ หาคม พ.ศ. 2564

ประเภทผ้า ผ้าขิตยกดอก ลวดลายในผืนผ้า ลายขอเอื้อปรญิ ญา
ขนาดผืนผ้า เจ้าของผลงาน จาํ นวน 3 ลาย
การนําไปใช้ ยาว 18 ม กว้าง 85 ซม ลายเออื้ หมายถึง สีเ่ หลย่ี มขนมเปียกปนู ทซ่ี ้อนกนั สามช้ัน
การเผยแพร่ เป็นลายนนู แทนความเอ้อื เฟื้อในชมุ ชน
นาํ มาตัดชุดทาํ งาน ชดุ พธิ ี ผ้าคลุมไหล่ เคร่อื งตกแตง่ ท่ีพักอาศัย สาํ นักงาน จดั ทําเป็นกระเป๋าหัตถกรรม ลายตะขอ หมายถงึ ตะขอไมต้ กั น้ําจากบ่อ ลักษณะเปน็ ไม๊
สถานทผี่ ลติ ตา่ งๆ และเปน็ ของทล่ี ะลึกในโอกาสต่างๆ ไผ่ยาวใชต้ กั นา้ํ จากบ่อ
ลายดอกหญา้ ปริญญาหรอื หญา้ หวั ขอด
ศนู ยช์ มุ ชนสานจกั ถักทออาหารแปรรปู
www.ผ้าขาวม้าทอมอื byปรญิ ญา นางอ้อทิพย์ กันธยิ า
58/2 หมู่ 8 ตําบลหัวตะพาน อําเภอหัวตะพาน
58/2 หมู่ 8 ตาํ บลหวั ตะพาน อําเภอหัวตะพาน จงั หวัดอาํ นาจเจริญ 37240
จงั หวดั อาํ นาจเจรญิ 37240 โทรศพั ท์ 083-1246791

ผปู้ ระสานงาน นายธานวัฒน์ บญุ ทิพย์
คณะทาํ งานสาํ รวจ โทร 0999742321

ดอกพกิ ลุ

ความเป็นมา

ลายดอกพิกุลดอกพิกุล เป็นดอกไม้สีขาวมีกลิ่นหอม
หญิงสาวสมัยโบราณ แต่งตัวแบบไทยต้องทัดอกไม้ด้วยเวลาไปร่วมงาน แสดงถึงความมี
วัฒนธรรมและดอกพกิ ุลกน็ ิยมนาํ ไปบชู าพระ จึงไดน้ ํามาเกบ็ เป็นลายขิดบนผืนผ้า เพ่ือให้รุ่นลูก
ร่นุ หลานได้สบื ทอด

ประเภทผา้ ผ้าขติ การนาํ ไปใช้ สามารถนําไปตัดเสอ้ื หรอื ตัดชดุ พิธี ทาํ กระเป๋า ทําหตั กรรมตา่ งๆ
ลักษณะผืนผ้า ผ้าขิตยกดอก เปน็ ของท่ีระลกึ ในโอกาสตา่ งๆ

ขนาดผืนผา้ กว้าง 78 เซนตเิ มตร / ยาว 18 เมตร การเผยแพร่ การวางจาํ หน่ายที่ศูนยว์ ิสาหกจิ ชุมชนตาํ บลคาํ พระ หมทู่ ่ี 3
สถานที่ผลติ บ้านคําพระ ต.คําพระ อ.หัวตะพาน จ.อํานาจเจริญ เเละจําหน่าย
ลวดลายในผืนผา้ ดอกพิกุล หมายถึง เป็นดอกไมโ้ บราณ ทมี่ บี รรพ ผ่านออนไลน์เว็ปไซต์ www.otoptoday.com เเละเว็ปไซต์ทั่วไป
บุรุษนํามาทอเป็นลายผ้า จะได้สืบทอดให้
ลูกหลานเป็นตัวอย่างท่ีดีและดอกไม้นี้ยังนํามา ศูนยว์ ิสาหกิจชุมชนตาํ บลคาํ พระ หมู่ท่ี3 บ้านคําพระ ต.คําพระ
บชู าดว้ ย อ.หัวตะพาน จ.อาํ นาจเจรญิ 37240
ขนมเปยี กปูน หมายถงึ ส่ีเหล่ียมขนมเปียกปูนท่ี
ซอ้ นกันสามชนั้ เปน็ ลายนนู เเทนความเอือ้ เฟื้อใน ผปู้ ระสานงาน นางสาวธนพรรษ วันดกึ
ชุมชน คณะทํางานสํารวจข้อมูล
โทรศัพท์ 083-3763559

เจา้ ของผลงาน นางดารา จันทร์ทป
ท่ีอยู่ 174 หมทู่ ่ี3 บ้านคําพระ ต.คําพระ อ.หวั ตะพาน จ.อาํ นาจเจริญ 37240
โทรศัพท์ 087-8764851

ความเป็นมา

ผา้ ขติ ลายขนมเปยี กปูนผสมดอกผักแว่น

ประวัตคิ วามเป็นมา ประเภทผ้า ผ้าขติ ยกดอก

แต่โบราณชาวอีสาน ผุ้หญิงทอผ้าไว้ใช้ในครัวเรือน ได้แก่ผ้าฝูาย มัดหม่ี ลกั ษณะผนื ผา้ ผ้าด้าย

ให้เป็ทนผ้านงุ่ ทอผ้าฝาู ยใช้เป็นโสล่ง ผ้าขาวม้าเย็บเป็นเสื้อ โดยเฉพาะการทอ ขนาดผืนผ้า ยาว 78 เซนติเมตร กว้าง 18 เมตร
ผ้าฝูายลายขิตทําเป็นหมอนไว้ใช้ในครอบครัว ถวายพระภกิ ษสุ งฆ์ และมอบให้ห

ญาติผู้ให้ในเทศกาลต่างๆไม่มีการซื้อขายกันต่อมาได้ม่ีการคิดค้นลวดลายว ลวดลายในผืนผ้า ลายขนมเปยี กปนู ผสมผกั แวน่
ใ ห ม่ ๆ ม า ก ม า ย แ ล ะ เ ริ่ ม ทํ า เ ป็ น อ า ชี พ เ ส ริ ม โ ด ย นํ า ผ้ า ล า ย ขิ ต ม า ทํ า เ ป็ น ลายขนมเปยี กปูน หมายถึง ขนมไทยโบราณผสมผักตาม

เครื่องนุ่งห่มและสิ่งของเคร่ืองใช้ต่างๆไว้ใช้ในครัวเรือนและเป็นการค้าเพ่ือหา ธรรมชาติ ขนมใชก้ บั การทาํ บญุ

รายได้ให้แกค่ รอบครวั อีกทางหนึง่ ลายดอกผผักแว่น หมายถงึ ผักทีเ่ กดิ ในท้องนาอยูใ่ นถาด

เดยี วกนั จึงได้นาํ มาทอบนผนื ผ้า

การนําไปใช้ สามารถนาํ ไปตัดเส้ือ หรือตดั ชดุ พธิ ี ทาํ กระเปา๋ เดยี วกนั เพอื่ ให้รุน่ ลูกหลานได้รถู้ ึงวิถีชวี ติ ของคนโบราณ

ทาํ หตั กรรมตา่ งๆ เปน็ ของทร่ี ะลึกในโอกาสตา่ งๆ

การเผยแพร่ การวางจําหน่ายทศี่ นู ย์วสิ าหกิจชมุ ชน ตาํ บลคาํ พระ หมู่ที่ 3 สถานที่ผลิต ศนู ยว์ สิ าหกิจชมุ ชนตําบลคําพระ หมู่ท่ี3 บ้านคาํ พระ
บา้ นคําพระ ต.คาํ พระ อ.หัวตะพาน จ.อํานาจเจริญ เเละ เจ้าของผลงาน ต.คําพระ อ.หัวตะพาน จ.อาํ นาจเจริญ 37240
จาํ หนา่ ยผา่ นออนไลน์เวป็ ไซต์ www.otoptoday.com
เเละเว็ปไซต์ทั่วไป นางดารา จันทร์ทป
ที่อยู่ 174 หมู่ 3 ตาํ บลคําพระ อาํ เภอหวั ตะพาน
จังหวดั อํานาจเจริญ 37240

โทรศัพท์ 087-8764851

ผปู้ ระสานงาน นางสาววรทัย วอทอง
คณะสาํ รวจขอ้ มลู
โทรศพั ท์ 094-2831260