MODUL RBT TINGKATAN 2

CIKGU OOI YUAN SHENG

RBT MODUL
TINGKATAN 2

Kandungan:

 Penyelesaian Masalah
secara Inventif

 Teknologi Pembuatan
 Reka Bentuk Mekanikal
 Reka Bentuk Elektrik
 Reka Bentuk Elektronik
 Reka Bentuk Akuaponik
 Reka Bentuk Makanan

CIKGU OOI YUAN SHENG

BAB 1

Penyelesaian
Masalah
Secara Inventif

BAB 1 – PENYELESAIAN MASALAH SECARA INVENTIF

1.1 PENGENALPASTIAN MASALAH

1.1.1 Mengenal Pasti Masalah Bukan Inventif dan Masalah Inventif m/s 2 - 4

Masalah Bukan Inventif = Masalah yang ________________________ tanpa mempunyai ______________________

Masalah Inventif = Masalah yang mempunyai __________________________ apabila usaha ___________________

berlaku.

Latihan: Maklumat berikut adalah dua jenis masalah.

A = Masalah Inventif B = Masalah Bukan Inventif

Padankan jenis masalah di atas dengan pernyataan yang berikut dengan menulis A atau B

 Zawir memasang lampu tambahan di ruang dapur rumahnya kerana pencerahan yang kurang namun bil

elektrik rumahnya didapati bertambah. ()

 Semenjak jambatan baharu dibina di kampung itu, penduduk semakin mudah untuk menyeberangi Sungai

Shah Alam untuk ke kampung yang berhampiran. ()

 Syuhadah telah menambahkan manik di baju kurungnya dan menyebabkan bajunya susah digosok. ( )

 Iqbal mudah memotong daging setelah mengasah pisau yang pada mulanya tumpul. ()

1.1.2 Menerangkan Proses Penyelesaian Masalah Bukan Inventif dan Masalah Inventif

(A) Aliran Kerja Masalah Bukan Inventif m/s 5

(B) Aliran Kerja Masalah Inventif m/s 6

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

1.2 ANALISIS FUNGSI 1.2.2 Melukis Sistem Fungsi
Sistem fungsi menggambarkan KESELURUHAN hubungkait komponen dalam
Dalam subtopik ini, kita akan belajar: sesuatu sistem.
A. Produk :
Produk (SISTEM) Fungsi (Tindakan) Objek (Penerima Kesan)
_______________________________________________________________
HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang B. Objek : Namun, satu SISTEM sebenarnya boleh dipecahkan kepada beberapa KOMPONEN.
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.
_______________________________________________________________ Sebagai contoh: Meja (Sistem) mempunyai beberapa komponen seperti buku,
C. Fungsi :
muka meja, kaki meja, skru dan lantai.
_______________________________________________________________
KOMPONEN Fungsi (Tindakan) Objek (Penerima Kesan)
1.2.1 Hubung Kait Antara PRODUK dengan OBJEK dari segi FUNGSInya
Formula:

Contoh 1: Produk (Sistem) Fungsi (Tindakan) Objek (Penerima Kesan) Latihan: Melukis Sistem Fungsi bagi situasi di atas.

Contoh 2: Produk (Sistem) Fungsi (Tindakan) Objek (Penerima Kesan)

Dalam lukisan model fungsi, lantai ialah ___________________. Supersistem ialah
faktor persekitaran yang memberi kesan terhadap produk seperti _____________,
________________ dan ___________________

1.2.3 Membina Model Fungsi dengan Menggunakan Garisan Interaksi Lukiskan sistem fungsi bagi masalah meja tersebut pada petak yang disediakan.

 Komponen ialah bahagian-bahagian kecil yang berfungsi menyokong sistem
 Model fungsi menggambarkan keseluruhan hubungkait antara komponen dan

kesannya dalam satu sistem.
 GARISAN INTERAKSI = menjejak punca masalah.

GARISAN INTERAKSI yang digunakan untuk mengambarkan sesuatu masalah

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang Bil Simbol Mewakili Fungsi
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my. 1
2 Contoh soalan Peperiksaan Pertengahan Tahun SMKS19 tahun 2018
3
4 Ahmad mempunyai sebuah katil.

a) Lengkapkan jadual hubungkait antara produk dengan objek di bawah.

Produk (sistem) Fungsi (tindakan) Objek (penerima kesan)

Memegang

(2 markah)

Contoh lukisan sistem fungsi dengan garisan interaksi yang menggambarkan b) Komponen merupakan bahagian kecil yang berfungsi menyokong sesuatu

sesuatu masalah. produk. Lengkapkan jadual komponen-komponen sebuah katil di bawah.

Situasi Lukisan Sistem Fungsi Komponen Fungsi Objek

Muka katil Memegang

Memegang Muka katil

Memegang Kaki katil / muka katil

Lantai Memegang

(4 markah)

c) Katil yang digunakan oleh Ahmad mempunyai masalah di mana ianya

bergoyang dan tidak stabil disebabkan skru yang longgar dan kesan graviti.

Lengkapkan lukisan model fungsi bagi katil tersebut di bawah.

Memegang Memegang Memegang

Latihan: (4 markah)
Seorang murid terlanggar sebuah meja dan
menyebabkan skru yang memegang muka dan kaki
meja menjadi longgar. Akibatnya, meja mempunyai
masalah di mana ianya bergoyang dan tidak stabil.

1.3 PERCANGGAHAN FIZIKAL
1.3.1 Mengenal Pasti dan Menganalisis Percanggahan Fizikal

Mengenal pasti percanggahan fizikal = Keadaan yang berlawanan antara satu dengan yang lain yang diperlukan dalam suatu objek.

Parameter Ketinggian Saiz Beban
Percanggahan Fizikal Tinggi – Rendah Besar – Kecil Berat – Ringan

Contoh Objek Kerusi Khemah Beg
Lakaran

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang Menganalisis Percanggahan Fizikal
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my. *** Kalau percanggahan fizikal perlu berlaku pada masa yang sama, jenis kaedah pemisahan = RUANG
*** Kalau percanggahan fizikal tidak perlu berlaku pada masa yang sama, jenis kaedah pemisahan = MASA

Contoh Percanggahan Contoh Situasi Soalan Penentuan Kaedah Pemisahan Ruang / Masa Jenis Kaedah Pemisahan
(Ruang / Masa)
Objek Fizikal Adakah kerusi perlu tinggi dan rendah pada masa yang sama?
Jawapan:
Kerusi Tinggi – Rendah

Khemah Besar – Kecil Adakah khemah perlu besar dan kecil pada masa yang sama?
Jawapan:

1.3.2 Mencadangkan Pemilihan Prinsip Inventif

(A) KEADAH PEMISAHAN = RUANG

No. Cadangan Prinsip Inventif Penerangan Konsep Contoh

1 a) Membahagikan objek kepada beberapa bahagian kecil

b) Menjadikan objek mudah dileraikan

c) Meningkatkan darjah kebolehbahagian

d) Perubahan ke peringkat lebih kecil

2 Memisahkan atau mengeluarkan bahagian yang mendatangkan gangguan daripada

objek

3 a) Mengubah struktur objek dan pengaruh luaran daripada seragam menjadi tidak
seragam

b) Menjadikan setiap bahagian objek memenuhi fungsi berbeza yang berguna

4 Meletakkan atau memasukkan satu objek ke dalam satu objek yang sama tetapi
berlainan saiz

5 Membalut, melapik, atau membungkus objek menggunakan lapisan filem nipis dan
cangkerang boleh lentur

6 a) Mengadakan bahagian baharu antara dua objek
b) Menggunakan objek atau proses pengantara
c) Mencantumkan dua objek secara sementara

7 Mengubah bentuk satu objek daripada simetri menjadi tidak simetri

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang (B) KEADAH PEMISAHAN = MASA Penerangan Konsep Contoh
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my. No. Cadangan Prinsip Inventif a) Memecahkan satu objek kepada bahagian kecil yang boleh bergerak
1 b) Mengubah sesuatu bahagian objek daripada tidak bergerak kepada bahagian 1.3.4 Menghasilkan Lakaran Produk

yang bergerak, dan sebaliknya Lakaran Produk yang telah Diubahsuai

2 Melakukan tindakan awal untuk mengawal risiko

3 Menukar tindakan berterusan kepada tindakan berkala

4 Jika tindakan tidak berhasil, lakukan tindakan yang sama tetapi secara berlebihan
atau berkurangan agar dapat memudahkan penyelesaian

5 Menggunakan prinsip terma (pengembangan atau pengecutan) terhadap sesuatu
bahan

6 Membuang bahagian yang telah menjalankan fungsinya

7 Menjalankan sesuatu kerja secara berterusan

1.3.3 Menjustifikasikan Cadangan Perubahan Reka Bentuk Berdasarkan Pemilihan Prinsip Inventif

Contoh Produk Pemilihan Prinsip Inventif

Kerusi (Tinggi – Rendah) Cadangan Prinsip Inventif:

Cara Pelaksanaan Prinsip Inventif:

Pemisahan RUANG dipilih

CIKGU OOI YUAN SHENG

BAB 2.1

Teknologi
Pembuatan

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

Bab 2.1 – Teknologi Pembuatan m/s 25

2.1.1 Mengenal Pasti Teknologi Pembuatan Produk

Teknologi pembuatan produk ialah satu kaedah menghasilkan produk sama ada menggunakan __________________
_______________ atau ___________________.

Teknologi Pembuatan

Kaedah Konvensional Kaedah Moden

2.1.2 Menghuraikan Proses Pembuatan Produk Berdasarkan Teknologi Pembuatan Konvensional dengan

Pembuatan Moden m/s 26 - 27

A) Proses Pembuatan Menggunakan Kaedah Konvensional
Prosses pembuatan yang menggunakan kaedah konvensional biasanya dilakukan dengan ______________________
__________________________ untuk ________________________________.

B) Proses Pembuatan Menggunakan Kaedah Moden
Proses pembuatan yang menggunakan kaedah moden pula menggunakan _________________ dalam menghasilkan
sesuatu produk. Mesin-mesin ini digerakkan oleh __________________________. Pelbagai proses pembuatan yang
rumit dapat dilaksanakan dengan baik.

Contoh: Kaedah Konvensional :
Memutar Skru Kaedah Moden :
Kaedah Konvensional :
Memotong Kayu Kaedah Moden :
Kaedah Konvensional :
Mengecat Kaedah Moden :

2.1.3 Membanding Beza Teknologi Pembuatan Konvensional dengan Pembuatan Moden dalam Proses

Penghasilan Produk m/s 28

Aspek Kaedah Konvensional Kaedah Moden

Masa

Hasil

Kos

Tenaga Kerja

Kuantiti

Kualiti

Estetika

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.1.6 Membuat Acuan Model 3D

Kaedah Pembuatan yang digunakan untuk menghasilkan sesuatu produk
Teknologi pembuatan mempunyai kaedah yang pelbagai untuk menghasilkan sesuatu produk. Dalam topik ini, kita
akan belajar 5 kaedah pembuatan yang digunakan untuk menghasilkan sesuatu produk, iaitu:

Kaedah Pembuatan Contoh Proses Definisi / Penerangan

A) Model

Model

B) Proses Menghasilkan Acuan Model 3D Lakaran

Huraian kepada Langkah-langkah
Langkah 1 : Menghasilkan Model Awal 3D
Model awal 3D merupakan bahan yang digunakan untuk _________________
_______________________ dalam proses pembinaan acuan.

Bahan-Bahan: _______________________________________________
Langkah 2 : Membuat Acuan
Acuan = Bekas tuangan sesuatu bahan yang hendak dibentuk

Bahan-Bahan: _______________________________________________

Langkah 3 : Tuangan Tuangan Sejuk Tuangan Panas:
` Kaedah ini tidak _________________ Tuangan Sejuk:
_______________ untuk mencairkan
bahan tuangan

Bahan -bahan:___________________
_______________________________

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.1.7 Membuat Model 3D Berdasarkan Proses Kerja

Pengenalan
Model 3D dapat dihasilkan dengan menggunakan ____________________________ atau ______________________

 Nyatakan 2 contoh kepada kaedah konvensional: _____________________________
 Nyatakan 2 contoh kepada kaedah moden: __________________________________

(A) Penggunaan Acuan dan Tuangan (Kaedah Konvensional)

Langkah-langkah untuk menghasilkan model 3D dengan menggunakan acuan dan tuangan:

1) 2) 3)

4) 5) 6)

7) 8) 9)

Bahan-bahan yang digunakan: ___________________________________________________________________

(B) Penggunaan Pen 3D (Kaedah Moden)
 Pen 3D menggunakan ___________ untuk mencairkan bahan mencetak seperti __________________________,

___________________________________________ dan _____________________________________.
 Objek yang terhasil daripada pen 3D adalah dalam bentuk _________________________.

Langkah-langkah 1) Sambungkan pen 3D kepada 2) Pilih bahan mencetak.
sumber kuasa.

Pemasangan

Pen 3D

3) Panaskan elemen pemanas 4) Masukkan bahan mencetak 5) Uji bahan mencetak dengan
pada pen. pada pen. menekan butang penyalur

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.1.8 Membuat Kemasan Model 3D Menggunakan Konsep Electrostatic dan Electroplating

Maksud Kemasan

1. Hasil kerja menghias sesuatu ruang.
2. Benda (kain, logam, dan sebagainya) yang diperelok bahagian permukaannya supaya kelihatan rapi.

Tujuan Membuat Kemasan m/s 36

1. Melindungi permukaan produk daripada _____________________________.
2. Memberikan _______________________ yang cantik dan _______________________________ yang menarik.

Kaedah Membuat Kemasan

(A) _________________________________ (B) ________________________________

(A) KAEDAH ELECTROSTATIC m/s 36

Electrostatic melibatkan konsep Sains, iaitu _________
__________________________.

Cas-Cas Keputusan (Tertarik /Tertolak)
Positif – Positif
Positif – Negatif Kaedah Biasa / Konvensional Kaedah Electrostatic
Negatif – Negatif
LUKISKAN ARAH-ARAH CAT

(B) KAEDAH ELECTROPLATING m/s 36 - 37

1. Electroplating atau sadur elektrik ialah satu _______________________ yang digunakan untuk ______________
_________________ pada permukaan bagi ______________________________ sesuatu bahan.

2. Kaedah ini sesuai pada bahan pembuatan yang menggunakan _______________ sebagai bahan asas.
3. Kaedah ini memerlukan _______________________________ untuk melakukan proses penyaduran.

Bahan-bahan untuk Proses Electroplaing m/s 37

Bahan Fungsi
1) Bateri
2) Bikar Punca ___________________________

3) Wayar berserta klip Bekas untuk menakung ______________________ (larutan kuprum sulfat) dan
buaya merendam _______________ (sudu besi) serta ________________________
4) Logam kuprum (logam kuprum) supaya proses electroplating boleh berlaku.
(kepingan bar tembaga)
5) Larutan kuprum sulfat Mengalirkan ________________________ agar proses electroplating berlaku.
(cecair elektrolit)
Bahan yang ______________________ (membalut) objek (contoh: sudu besi) yang
akan disadur

Larutan yang membenarkan arus elektrik ___________________________ dengan
bahan saduran (logam kuprum) dan bahan yang disadur (sudu besi).

Label

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

CIKGU OOI YUAN SHENG

BAB 2.2

Reka Bentuk
Mekanikal

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

BAB 2.2 – REKA BENTUK MEKANIKAL

2.2.1 Mengenal Pasti Komponen Mekanikal m/s 44-47

No Gambar Nama Fungsi
1

2

3

4
5

6
7
8
9
10
11

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

Di topik 2.2.1, kita pelajar ______ komponen mekanikal, iaitu:
1) ___________ 2) ____________ 3) _______________ 4) _______________
5) ______________ 6) _____________________ 7) ______________________
8) ____________ 9) ________________ 10) ____________ 11) ____________

2.2.2 – Bagaimana Sistem Mekanikal Berfungsi pada Produk yang Dipilih m/s 48

Sistem mekanikal merupakan satu produk yang mempunyai sekurang-kurangnya dua komponen mekanikal.

Nyatakan komponen mekanikal kepada suatu produk (sistem mekanikal) serta fungsinya.

Sistem Gambar Bahagian Komponen Fungsi kompinen mekanikal

mekanikal mekanikal

(produk)

Brek

Basikal

Hendal

Roda

Pedal

Kipas Pemegang kipas
Monopod
Pintu Badan kipas

Penghubung
monopod dan
pemegang telefon
Batang monopod

Engsel

2.2.3 – Menghasilkan Lakaran 3D Reka Bentuk Gajet yang menggunakan komponen sistem mekanikal

yang dipilh m/s 49

Sebelum melakukan kerja amali untuk menghasilkan satu sistem mekanikal, pelajar perlu menghasilkan lakaran dulu.

*** pelajar perlu menentukan satu produk mekanikal dan produk tersebut mesti mengandungi sekurang-kurangnya
dua komponen mekanikal.

*** Lakaran perlu mengandungi  (N urin) (S uka) (B uli) (K akak) (elemen) (prinsip)

Nurin, N = __________________________ Kakak, K = ______________________________
Suka, S = ___________________________ Elemen, E = ____________________________
Buli, B = ___________________________ Prinsip, P = _____________________________

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.2.4 – Menganalisis Kesesuaian Komponen yang digunakan untuk Membina Gajet m/s 50

Setelah lakaran akhir dihasilkan, analisis diperlukan untuk mengenal pasti kesesuaian komponen yang

digunakan. Pelbagai aspek/kriteria perlu dinilai untuk menghasilkan produk yang berkualiti dan dapat

menarik perhatian pembeli.

Nama (sistem mekanikal) yang akan dihasilkan: ________________________________________

Kriteria Penerangan Ya/ Cadangan penambahbaikan
Penilaian Tidak
Reka Bentuk
Komponen

Jenis Bahan
yang
digunakan
Kedudukan
Pemasangan
Komponen
Kemasan

2.2.5 – Membuat Rumusan Kekuatan dan Kelemahan Komponen Sistem Mekanikal yang Dipilih untuk

Membina Gajet m/s 51

Setelah analisis dilakukan, pereka bentuk membuat RUMUSAN dengan mengambil kira kekuatan dan kelemahan

komponen mekanikal yang dipilih untuk membina gajet.

Nama (sistem mekanikal) yang akan dihasilkan: __________________________________________

Bahagian Produk Komponen Kekuatan Kelemahan

mekanikal

2.2.5 – Membina Gajet Mekanikal Berfungsi m/s 52 – 55
Langkah-langkah untuk membina gajet:

1) _______________________________________________________
2) _______________________________________________________
3) _______________________________________________________
4) _______________________________________________________
5) _______________________________________________________
6) _______________________________________________________

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

CIKGU OOI YUAN SHENG

BAB 2.3

Reka Bentuk
Elektrik

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.3 – REKA BENTUK ELEKTRIK

2.3.1 – Elemen Sistem Elektrik

A) SUMBER m/s 62 C) MEDIUM m/s 63

1. Sumber tenaga elektrik ialah sumber yang boleh 1. Satu pengantara antara _______________ dengan
digunakan untuk ___________________________ _____________.
_______________________
2. Medium berfungsi untuk mengalirkan __________
2. Sumber tenaga elektrik berpunca daripada _______________
_______________, _____________, ___________
dan sebagainya. 3. 2 jenis medium:
a) Medium yang _________________
3. Terdapat _____ jenis sumber: b) Medium tanpa __________________
a) ____________________________________
Maksud: Sumber yang boleh
_____________________________
Contoh: ______________________________

b) ____________________________________
Maksud: Sumber yang akan _______________
______________________________
Contoh: ______________________________
______________________________

D) KAWALAN m/s 63

B) BEBAN m/s 63 1. Kadang kala, arus elektrik akan mencecah nilai
yang tinggi dan ia akan sangat berbahaya untuk
1. Beban ialah sebarang _______________________ digunakan.
yang disambungkan pada ____________________
untuk membolehkannya berfungsi dan 2. Kawalan = ________________________________
beroperasi. _______________________________

2. Contohnya: 3. Cara kawalan:
Beban (Contoh：______________) menghasilkan ______________ dan ___________________ litar.
kesan apabila dapat elektrik daripada sumber.
(Contoh：______________) 4. 2 jenis kawalan:
a) Manual

Kawalan suhu secara manual pada seterika.
b) Automatik

*** Beban: Benda yang menggunakan elektrik untuk Kawalan suis automatik pada pemutus litar
menghasilkan kesan
(Contoh: Mentol / peruik nasi / laptop / kipas) HUBUNGAN SUMBER, BEBAN, MEDIUM & KAWALAN

Medium

Sumber Beban + Kawalan

Contoh: Sumber = Bekalan elektrik Medium = Wayar
Beban = Seterika Kawalan = Butang kawalan suhu

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

E) JENIS-JENIS ARUS m/s 64

Arus Ulang-alik (AU) Arus Terus (AT)
a) AU merupakan satu bentuk arus elektrik yang a) AT merupakan satu bentuk arus elektrik yang

_________________________ berulang-alik. _________________________ sehala/ tetap.
b) Kelebihan AU: b) AT dihasilkan daripada pelbagai sumber seperti

Voltan bagi arus jenis ini boleh ________________ ______________________ dan ______________
_________________________ menggunakan ___________________
___________________.
c) AU dialirkan ke rumah kediaman c) Arus mengalir satu arah sahaja seperti di bawah:

2.3.2 – Menunjukkan Cara Reka Bentuk Litar Peralatan Elektrik m/s 65

Reka bentuk litar bagi sesuatu peralatan boleh ditunjukkan menerusi 3 aspek, iaitu:

1) KESELAMATAN

Tujuan : mengelakkan berlakunya _____________________

Cara : kedudukan yang selamat (Contoh: _______________________________________________________)

2) KEDUDUKAN PERANTI DALAM LITAR m/s 66

Tujuan : Selain keselamatan, ia jimat _________ dan kelihatan lebih ________________________ (tujuan komersial)

3) SAMBUNGAN LITAR

Litar tertutup Litar Buka Litar Pintas
Litar ini mempunyai satu kitaran Litar ini TIDAK mempunyai satu Litar ini berlaku apabila
_______________ pergerakan arus kitaran _____________ pergerakan _____________________________
arus _____________________________
Contoh susunan litar tertutup: Contoh susunan litar buka: _________________
i) ________________________ i) ________________________
ii) ________________________ ii) ________________________ Kesan litar pintas
i) ___________________________
Kesan litar tertutup: Kesan litar buka: ii) ___________________________
i) __________________________ i)___________________________ iii) ___________________________
iv) ___________________________

Lakaran Litar tertutup Lakaran Litar Buka Lakaran Litar Pintas

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.3.4 – Menghasilkan Lakaran Reka Bentuk Litar Elektrik yang akan Dibuat m/s 69 – 70
Gambar sebenar

Nama
Simbol

*** Sebuah litar ringkas yang terdiri daripada (sumber), (medium), (beban) dan (kawalan)

Analisis ELEMEN sistem elektrik  Bateri = ______________ Wayar = ______________
Mentol = _____________ Suis = ________________

Membuat Lakaran Reka Bentuk LITAR SKEMATIK

Lakaran Litar Elektrik Lakaran Reka Bentuk Litar Skematik

2.3.3 – Membuat Pengiraan Parameter Elektrik dalam Reka Bentuk Litar m/s 67 - 68

Arus eletrik (I) merupakan kadar aliran cas elektrik. Pengaliran arus elektrik dapat diukur dengan menggunakan
______________. Unit S.I. bagi arus elektrik ialah ________________

Voltan (V) ialah __________________ di antara _________________ yang boleh diukur dalam unit ___________
menggunakan _________________

Rintangan (R) merupakan keupayaan sesuatu konduktor untuk ________________________________________
melaluinya. Unit bagi rintangan ialah ______________.

Parameter Unit Contoh Instrumen
Voltan (V) Nilai voltan untuk bateri ini adalah
Arus (I) Litar elektrik ini membawa nilai arus
Rintangan (R) Mentol ini mempunyai nilai rintangan
Kuasa (P) Litar ini mempunyai nilai kuasa

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

CONTOH SOALAN PENGIRAAN PARAMETER ELEKTRIK

3 langkah pengiraan.

i. Formula 2. Diberi nilai arus 3.5A dan nilai rintangan 2Ω. Lakarkan
ii. Ganti Nilai satu litar lengkap dan cari nilai voltan bagi litar tersebut.
iii. Jawapan (dengan unit yang betul)

1. Diberi nilai arus 2A dan nilai rintangan 4Ω. Lakarkan satu
litar lengkap dan cari nilai voltan bagi litar tersebut.

Voltan, V = ______ × ______ (Formula)

Voltan, V = ______ × ______ (Ganti Nilai)

Voltan, V = ______ V (Jawapan dengan unit yang betul)

3. Diberi nilai voltan 6V dan nilai rintangan 5Ω. Lakarkan satu 4. Diberi nilai voltan 3V dan nilai rintangan 10Ω. Lakarkan

litar lengkap dan cari nilai arus bagi litar tersebut. satu litar lengkap dan cari nilai arus bagi litar tersebut.

Arus, I = ______ ÷ ______ (Formula)

Arus, I = ______ ÷ ______ (Ganti Nilai)

Arus, I = ______ A (Jawapan dengan unit yang betul)

5. Diberi nilai voltan 12V dan nilai arus 4A. Lakarkan satu litar 6. Diberi nilai voltan 9V dan nilai arus 2A. Lakarkan satu

lengkap dan cari nilai rintangan bagi litar tersebut. litar lengkap dan cari nilai rintangan bagi litar tersebut.

Rintangan, R = ______ ÷ ______ (Formula)

Rintangan, R = ______ ÷ ______ (Ganti Nilai)

Rintangan, R = ______ Ω (Jawapan dengan unit yang betul)

7. Diberi nilai voltan 3V dan nilai arus 3A. Cari nilai kuasa 8. Diberi nilai voltan 5V dan nilai arus 6A. Cari nilai kuasa
pada litar. pada litar.

Kuasa, P = ______ × ______ (Formula)

Kuasa, P = ______ × ______ (Ganti Nilai)

Kuasa, P = ______ W (Jawapan dengan unit yang betul)

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

LITAR SIRI DAN LITAR SELARI

Litar elektrik ialah __________________________________________________________________________________

Terdapat 2 susunan litar elektrik.

i. _____________________________
ii. _____________________________

LITAR SIRI LITAR SELARI

(Reka Bentuk Litar Skematik) (Reka Bentuk Litar Skematik)
Terdapat _____________________ lintasan arus di dalam litar
Hanya terdapat __________ lintasan arus di dalam litar ini. ini.

Komponen-komponen litar disambung secara ____________ Komponen litar disambung ____________________________
________________________________ untuk membina satu
lintasan lengkap Apa yang akan berlaku jika satu mentol dalam litar rosak?
Apa yang akan berlaku jika satu mentol dalam litar rosak?

Cara meletakkan ammeter dan voltmeter dalam satu litar.
Fungsi Ammeter : ___________________________________________________________________________
Fungsi Voltmeter : ______________________________________________________________________________

Ammeter disambung secara siri Volmeter disambung secara selari Sila melakar satu litar lengkap yang merangkumi
mentol, ammeter dan voltmeter di bawah.

Formula Pengiraan Arus: J = Jumlah Formula Pengiraan Arus: J = Jumlah

= 1 = 2 = 3 = ⋯ = 1 + 2 + 3 = ⋯

Formula Pengiraan Voltan: Formula Pengiraan Voltan:

= 1 + 2 + 3 + ⋯ = 1 = 2 = 3 + ⋯

Formula Pengiraan Rintangan: Formula Pengiraan Rintangan:

= 1 + 2 + 3 + ⋯ 11 1 1
= 1 + 2 + 3 + ⋯

Katalah komponen elektrik yang sama digunakan, cuma susunan litar elektrik berbeza (satu litar siri, satu litar selari). Mentol

di dalam litar siri atau litar selari akan menyala dengan lebih terang? Buktikan jawapan anda.

*** Tips: Mentol lebih terang jika jumlah rintangan rendah

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

Bab 2.3 - Reka Bentuk Elektrik (Ulang kaji)  Litar yang tidak mempunyai kitaran lengkap arus,
voltan dan kuasa dalam satu litar elektrik.
1) Namakan empat sumber tenaga elektrik yang boleh diperbaharui dan empat
 Contohnya, lampu tidak menyala apabila suis tidak
sumber yang tidak boleh diperbaharui. (m/s 62) ditekan.

Boleh diperbaharui Tidak boeh diperbaharui

6) Diberi nilai arus 5A dan nilai rintangan 3Ω. Carikan nilai voltan bagi litar tersebut.

Langkah 1 (Tulis formula) V =

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang Langkah 2 (Ganti Nilai) V=
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.
Langkah 3 (Jawapan) V=

2) Nyatakan keempat-empat elemen sistem elektrik. (m/s 62 – 63) 7) Diberi nilai voltan 6V dan nilai rintangan 4Ω. Carikan nilai arus bagi litar tersebut.
____________________________________________________________
Langkah 1 (Tulis formula) I =
3) Nyatakan tiga sumber yang dapat menghasilkan arus terus. (m/s 62)
_______________________________________________________ Langkah 2 (Ganti Nilai) I=

4) Berdasarkan penyataan berikut, tuliskan sama ada arus ulang-alik atau arus Langkah 3 (Jawapan) I=
terus. (m/s 64)
8) Diberi nilai voltan 12V dan nilai arus 2A. Cari nilai kuasa pada litar.
Arus yang digunakan dalam kereta mainan kawalan
jauh. Langkah 1 (Tulis formula) P =
Arus elektrik yang dibekalkan ke rumah kediaman.
Langkah 2 (Ganti Nilai) P=
5) Nyatakan jenis sambungan litar yang berikut. (m/s 66)
 Berlaku apabila wayar hidup bersentuhan dengan Langkah 3 (Jawapan) P=
wayar neutral tanpa melalui beban.
 Wayar-wayar bersentuhan akan menghasilkan 9) Gambar di bawah menunjukkan satu kerja amali untuk membina sebuah litar
percikan bunga api yang mungkin menyebabkan elektrik yang dibuat oleh pelajar-pelajar tingkatan 2 di SMK Seksyen 19.
kebakaran.
 Mempunyai kitaran pergerakan lengkap arus, voltan a) Berdasarkan rajah, namakan litar tersebut.
dan kuasa dalam satu litar elektrik. _______________________________
 Contohnya, lampu menyala apabila suis ditekan.

b) Lakarkan litar elektrik tersebut g) Katalah litar tersebut ditukarkan kepada litar siri seperti
dalam bentuk litar skematik dalam yang ditunjukkan pada rajah di tepi. Kirakan jumlah
ruang di tepi. (m/s 69) rintangan dalam litar siri tersebut sekiranya kedua-dua
mentol masih mempunyai rintangan 3Ω. (m/s 68)

c) Kirakan jumlah voltan dalam litar

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang tersebut sekiranya satu mentol bervoltan 2V. Langkah 1 (Tulis formula) RJ =
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my. Langkah 2 (Ganti Nilai) RJ =
Langkah 1 (Tulis formula) VJ = Langkah 3 (Jawapan) RJ =

Langkah 2 (Ganti Nilai) VJ =

Langkah 3 (Jawapan) VJ = h) Bandingkan jawapan anda bagi soalan (f) dan (g). Litar manakah mempunyai
rintangan yang lebih tinggi? Mentol di litar siri atau selari akan menyala dengan
d) Apakah kebaikan jenis litar ini kalau dibandingkan dengan jenis litar yang lain? lebih terang? Jelaskan jawapan anda. (m/s 76)
___________________________________________________________________
_______________________________________________________________
___________________________________________________________________
e) Analisis dilakukan untuk memastikan setiap elemen dalam litar elektrik

mencukupi dan memantuhi nilainya. Bentukkan satu jadual analisis elemen elektrik

kepada litar elektrik tersebut. (m/s 73)

Bil Komponen elektrik Elemen elektrik Kuantiti

1 = ×

2 = ÷

3 = ÷

4 Litar Selari
Formula Pengiraan Arus:
f) Kirakan jumlah rintangan dalam litar tersebut sekiranya kedua-dua mentol Litar Siri
= 1 + 2 + 3 = ⋯
mempunyai rintangan 3Ω. (m/s 77) Formula Pengiraan Arus: Formula Pengiraan Voltan:
= 1 = 2 = 3 = ⋯
Langkah 1 (Tulis formula) 1= = 1 = 2 = 3 + ⋯
Formula Pengiraan Voltan: Formula Pengiraan Rintangan:
= 1 + 2 + 3 + ⋯
11 1 1
Langkah 2 (Ganti Nilai) 1= Formula Pengiraan Rintangan: = 1 + 2 + 3 + ⋯
= 1 + 2 + 3 + ⋯


Langkah 3 (Jawapan) =

CIKGU OOI YUAN SHENG

BAB 2.4

Reka Bentuk
Elektronik

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.4 REKA BENTUK ELEKTRONIK

2.4.1 Menyatakan maksud Mikropengawal (microcontroller) dan Mikropemproses (microprocessor)

Definisi Reka Bentuk Elektronik :
___________________ dan _________________ komponen elektronik dalam ___________________ bagi mencapai
satu tujuan untuk memenuhi kehendak pelanggan.

Bab 2.3 - Reka Bentuk Elektrik Bab 2.4 – Reka Bentuk Elektronik
Mikropengawal (microcontroller) Mikropemproses (microprocessor)

Gambar

Maksud Pemproses mikro dalam satu cip bersama
_________________________________
_______________________________ seperti ___________________________
_______________________________ _____________________________

Bahangian yang 1) __________________________ 1) __________________________
terkandung 2) __________________________ 2) __________________________
3) __________________________ 3) __________________________
Gambar rajah Blok 4) __________________________ 4) __________________________

Taksiran dari CPU (Mikropengawal) , RAM, ROM, CPU (Mikropemproses) berdiri bersendirian.
Gambar Rajah input dan output berada dalam satu RAM, ROM, input dan output adalah berasingan.
Fungsi chip tunggal (embedded)

Contoh Mengawal _______________________. Kebiasaanya digunakan untuk
Biasanya digunakan untuk melakukan _________________________________
________________________________ _________________________________

________________________________ ___________________________________

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.4.2 Menjelaskan Bahagian-bahagian yang Terdapat dalam Mikropengawal m/s 84
(Microcontroller)

Mikropengawal terdiri daripada 3 bahagian, iaitu _____________, ______________ dan ____________. Ketiga-tiga
bahagian ini penting dalam pembinaan satu sistem kawalan.

A) BAHAGIAN INPUT
Fungsi Bahagian Input : ________________________________________________________________________

Peranti Input

..

B) BAHAGIAN PROSES m/s 87

Proses akan dilakukan oleh ____________________________________. CPU akan melaksanakan atur cara yang

disimpan dalam ________________________. ROM digunakan untuk menyimpan atur cara dan data secara

____________ dalam mikropengawal. RAM (Random Access Memory) digunakan untuk menyimpan data secara

_______________. Data di RAM akan terpadam apabila _______________________________________.

C) BAHAGIAN OUTPUT

Fungsi Bahagian Output : ______________________________________________________________________

(Bahagian Output melaksanakan arahan berdasarkan isyarat yang diterima)

2.4.2 Menjelaskan Bahagian-bahagian yang Terdapat dalam Mikropengawal m/s 84
(Microcontroller)

Mikropengawal terdiri daripada 3 bahagian, iaitu _____________, ______________ dan ____________. Ketiga-tiga
bahagian ini penting dalam pembinaan satu sistem kawalan.

A) BAHAGIAN INPUT
Fungsi Bahagian Input : ________________________________________________________________________

Peranti Input

..

B) BAHAGIAN PROSES m/s 87

Proses akan dilakukan oleh ____________________________________. CPU akan melaksanakan atur cara yang

disimpan dalam ________________________. ROM digunakan untuk menyimpan atur cara dan data secara

____________ dalam mikropengawal. RAM (Random Access Memory) digunakan untuk menyimpan data secara

_______________. Data di RAM akan terpadam apabila _______________________________________.

C) BAHAGIAN OUTPUT

Fungsi Bahagian Output : ______________________________________________________________________

(Bahagian Output melaksanakan arahan berdasarkan isyarat yang diterima)

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

Peranti Fungsi Simbol Peranti Fungsi Simbol
1. Suis Tekan Tutup 1. Penderia Jarak (Infrared
HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my. 2. Suis Tekan Buka Distance Sensor)

3. Suis Mikro 2. Penderia Cahaya

4. Penderia Pergerakan 3. Penderia Suhu
(Motion Sensor)

5. Penderia Air

PERANTI OUTPUT

Peranti Fungsi SImbol
1. Diod Pemacar Cahaya (LED)

2. Pembaz (Buzzer Plezo)

3. Motor Arus Terus

4. Geganti (Relay)
5. Lampu LED 12V

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.4.3 Menghasilkan Lakaran Reka Bentuk Litar Elektronik

Lakaran reka bentuk litar elektronik merupakan terjemahan daripada _____________________________________.
Tujuan lakaran dilakukan adalah untuk memudahkan idea tersebut difahami. Dalam unit ini, ada dua jenis lakaran
yang digunakan, iaitu:
i) ______________________________________
ii) ______________________________________

A) Lakaran Gambar Rajah Blok
Gambar rajah blok menerangkan secara ringkas
tentang cara sistem beroperasi.

Contoh: (Proses) (Output)
(Input)

Bekalan Kuasa

B) Lakaran Reka Bentuk Litar Skematik
Lakaran reka bentuk litar skematik menggunakan simbol komponen yang
telah ditetapkan. Gambar di sebelah menunjukkan satu contoh lakaran
reka bentuk litar skematik. Oleh itu, sebelum kita belajar membuat lakaran
ini, kita kena mengetahui tentang simbol dan fungsi kepada peranti-peranti
yang akan digunakan.

Bil. Komponen/Peranti/Bahan Simbol Fungsi
1 Bateri 12 V

2 Diod

3 Kapasitor berkutub 330µF

4 Kapasitor tidak berkutub
18pF dan 100nF

5 Pengatir voltan 5V LM7805

6 Suis satu kutub satu arah

7 Kristal 20 MHz

8 Perintang tetap 10 kΩ

9 Suis tekan tutup

10 Modul Bluetooth

Jadual : Komponen, peranti, dan bahan yang digunakan dalam papan litar elektronik mikropengawal

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.4.4 Membina Litar Simulasi yang Berfungsi dengan Perisian Khas (m/s 97-99)

Litar simulasi ialah litar yang hampir menyerupai litar sebenar. Dengan litar simulasi, kita dapat melihat cara-cara
sesuatu sistem yang dibina itu beroperasi dan berfungsi sebelum sistem sebenar dibangunkan bagi mengurangkan
masalah kerosakan.

Objektif Pembelajaran:
Pelajar mengetahui simbol dan fungsi asas arahan atur cara untuk Membina Simulasi Blok.

Pengenalan:
Dalam topik ini, kita akan belajar cara menggunakan Magnetcode M5 untuk membina blok simulasi.

1) Muat turun Magnetcode M5 2) Apabila perisian dibuka, 3) Apabila simbol + ditekan pada

daripada Google Play Store. perumah Home akan dipaparkan. Home, paparan arahan (command)

akan kelihatan pada skrin.

Fungsi asas arahan atur cara:

Simbol atur cara: Simbol
No. Penerangan
1 Pada halaman Home, tekan simbol ini untuk membuka halaman Add Command.

2 Tunjukkan semua arahan di bawah setiap kumpulan arahan.

3 Sembunyikan semua arahan di bawah setiap kumpulan arahan.

4 Kembali ke halaman Home.

5 Mengambil arahan atur cara dan memuatkannya ke dalam Home.

6 Selepas pengaturcaraan dimasukkan, tekan simbol ini sebelum tekan Run untuk
menjalankan simulasi.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

CIKGU OOI YUAN SHENG

BAB 2.5

Reka Bentuk
Akuaponik

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.5 REKA BENTUK AKUAPONIK Hidroponik Akuaponik

Tanaman Biasa

- Menggunakan _______________ - Tidak menggunakan __________ - Tidak menggunakan __________

untuk memegang akar - Merupakan gabungan hidroponik

dengan ternakan ___________

2.5.1 Maksud Akuaponik dan Menerangkan Reka Bentuk Akuaponik (m/s 118)

A) Maksud Akuaponik

Akuaponik merupakan teknologi pertanian yang menggabungkan _______________ (aktiviti ____________________)
dengan aktiviti ________________ (menanam tanaman tanpa ______________________)

Terdapat tiga unsur yang penting dalam akuaponik, iaitu 1)___________ 2)_____________ 3) _____________. Ketiga-
tiga unsur ini membentuk suatu hubungan yang __________________________ atau _________________________.

Tujuan Akuaponik

Tujuan utama sistem akuaponik adalah untuk mengekalkan _____________________, mengurangkan _____________
________________ dan menjimatkan ____________________.

B) Sistem Kitaran Akuaponik (m/s 119)

No. Unsur Cara beroperasi / Fungsi

1 Ikan Menghasilkan ______________ daripada ___________________________

2 Bakteria Memecahkan ______________ untuk menjadi _________________________

3 Tanaman a) Menggunakan nitrat sebagai _______________.

b) Menyalurkan oksigen dan air yang bebas ammonia yang diperlukan oleh ikan (Kadar
ammonia yang tinggi akan _____________________________________)

c) Media tanaman dan akar tumbuhan _________________________________________
supaya menjadi jernih.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

C) Akuaponik Secara Takungan dan Kitaran (m/s 120)

Akuaponik boleh dilaksanakan dalam dua cara, iaitu secara __________________ dan _________________.

Akuaponik Secara Takungan Lakaran Akuaponik Secara Takungan

 Hanya menggunakan kolam, tangki, atau bekas

yang sama untuk ikan dan tanaman.

 Ikan dipelihara di dalam bekas dan tanaman berada

di atas permukaan air dengan akar yang terendam.

Akuaponik Secara Kitaran Lakaran Akuaponik Secara Kitaran

 Menggunakan dua bekas (asingkan bekas tanaman

dan tangki ikan)

 Media tanaman seperti hidroton, batu kerikil dan

rock wool dan cocopeat diguna sebagai pengganti

tanah.

D) Reka Bentuk Sistem Akuaponik (m/s 121)

Reka bentuk akuaponik adalah __________________________ dan bahan akuakultur dengan sistem hidroponik. Yang
berikut merupakan beberapa jenis atau model yang sesuai digunakan dalam reka bentuk sistem akuaponik.

Cara Akuaponik yang digunakan Reka Bentuk / Model Akuaponik

Akuaponik Secara Takungan  _____________________________________

Akuaponik Secara Kitaran  _____________________________________

 _____________________________________

*** Kita akan belajar ketiga-tiga model ini dalam topik 2.5.2 nanti

2.5.2 Kelebihan Reka Bentuk Sistem Akuaponik (m/s 123)
Kelemahan
Lakaran Reka Bentuk / Model Kelebihan
Sistem Akuaponik

Raft (Rakit)  Akar tanaman boleh ____________  Terdedah oleh ________________
________________ di dalam air ____________ pada akar tanaman
____________________. kerana akar terendam di dalam air

 Tanaman tumbuh _______________.

 Produktiviti sistem ______________  Akar mudah ______________
dan digunakan __________________

dalam projek akuaponik komersial.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

Ebb & Flow  _______________________ berlaku Menggunakan elektrik __________

NFT dalam media penanaman. untuk _______________________
(Near Film Technique)
 Biji benih nursery boleh __________ __________________.

__________ pada media penanaman  Perlu memberikan penekanan
 Menggunakan media penanaman dalam _______________________
___________ kerana kegagalan
seperti ______________________, pada loceng sifon akan
___________________ atau media menyebabkan air _____________,
penanaman yang sesuai.

air dalam kolam _______________

dan ikan akan _______________.

 Air yang digunakan untuk mengairi  Memerlukan penapis tambahan
tumbuhan adalah sangat _________ kerana ______________________
____________________________
 Pam yang digunakan agak _________ ____________________________
 Produktiviti tidak setinggi sistem Raft
 Penyemaian benih tidak boleh
tetapi cukup untuk memberikan hasil dilakukan secara __________ pada
yang __________________.

sistem NFT ini.

2.5.3 Mengenal Pasti Komponen Akuaponik (m/s 124)

1) 2) 3)

Tempat untuk memelihara ikan.  Tempat untuk menanam tanaman  Pemegang akar tanaman
4)  Tempat untuk mengawal paras air (pengganti kepada tanah)

(sistem pasang surut atau kitaran)  Harus mempunyai ruang, udara
dan daya tahan (tanaman subur)
5)
6)

 Utama: Paip PVC / Paip Poli Mengepam atau memindahkan air  Menapis benda asing ke sistem
 Penyambung paip digunakan dari tangka ikan ke bekas tanaman. (menyingkirkan pepejal)

untuk menyambung paip-paip  Tujuan: Air jadi bersih dan jernih
 Elak pam daripada tersumbat

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

CIKGU OOI YUAN SHENG

BAB 2.6

Reka Bentuk
Makanan

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.6.1 Mentakrifkan Reka Bentuk Makanan

A) Takrif Reka Bentuk
Reka Bentuk bermaksud pengetahuan tentang penghasilan ___________ secara terancang untuk menghasilkan
sesuatu produk. Produk yang dihasilkan mempunyai ____________________________________________________
______________________________________________________.
B) Takrif Makanan
Makanan ialah sesuatu bahan yang boleh dimakan dalam bentuk pepejal atau cecair dan dihasilkan daripada
________________ atau _________________. Ciri-ciri makanan terdiri daripada pelbagai ______________________
___________________________________________.
C) Takrif Reka Bentuk Makanan
Reka bentuk makanan adalah aktiviti merealisasikan idea kepada bentuk makanan yang melibatkan _______________
dan __________________. Reka bentuk makanan dipengaruhi oleh ________________________________________
___________________________________________ sesebuah masyarakat yang berubah mengikut trend.

*** Malaysia terkenal dengan masyarakat berbilang kaum dan budaya. Setiap kaum di Malaysia mempunyai
makanan tradisional yang unik dan menarik.
D) Klasifikasi Reka Bentuk Makanan

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.6.2 Menjelaskan Kepentingan Reka Bentuk Makanan

Nyatakan kepentingan reka bentukk makanan dalam memenuhi keperluan psikologi dan sosial masyarakat.

i. _________________________________________________________
ii. _________________________________________________________
iii. _________________________________________________________
iv. _________________________________________________________
v. _________________________________________________________
vi. _________________________________________________________

Huraian yang lebih terperinci bagi kepentingan reka bentuk makanan:
A. Kebebasan Memilih kepada Pengguna

Menghasilkan _____________ reka bentuk makanan  Banyak ______________  Pengguna bebas memilih
B. Menzahirkan Nilai Estetika

Nilai estetika (reka bentuk makanan yang cantik dan menarik) akan memberikan ________________________
kepada sesuatu produk makanan dan berpotensi tinggi untuk _________________________.
C. Melindungi Etika Sosial
Etika sosial perlu dititikberatkan supaya tidak menyentuh ________________________
________________________.
D. Memberikan Faedah kepada Pengusaha
Inovasi reka bentuk makanan membuka _______________________________________ kepada pengusaha.
E. Pembangunan Sains dan Teknologi Moden
Reka bentuk makanan yang berkembang pesat menyumbang kepada terciptanya pelbagai jenis ____________
____________________________.

F. Kepelbagaian Etika Budaya
Malaysia terkenal dengan masyarakat berbilang kaum dan budaya. Setiap kaum di Malaysia boleh
mempromosikan budaya masing-masing melalui reka bentuk makanan.

Makanan: Makanan: Makanan:
Kaum: Kaum: Kaum:

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

2.6.3 Mengaplikasikan Penggunaan Alatan dan Perkakasan dalam Proses Penyediaan

Reka Bentuk Makanan m/s 150 – 153

Maksud Alatan: Alatan ialah perkakasan yang digunakan untuk ____________ dan ____________ sesuatu makanan.

Maksud Perkakasan: Perkakasan ialah peralatan yang digunakan untuk ____________________________________
yang dilakukan.

A) Alatan Memotong m/s 150

Alatan Keterangan dan Fungsi

 Pisau yang paling banyak digunakan dan boleh memotong semua jenis bahan

 Bentuk pisau rata dan melengkung di bahagian hujung matanya.

 Memotong bahan makanan yang lembut namun mempunyai kulit yang keras.

 Bentuk pisau panjang, mendatar dan mempunyai mata yang bergerigi.

 Memisahkan daging daripada tulangnya, membuang urat dan lemak pada daging,

dan memisahkan isi ikan daripada tulang.

 Berbentuk bilah yang melengkung dan mengecil di bahagian hujung.

 Mengupas bawang.

 Bentuk pisau sama dengan pisau tukang masak tetapi ukuran yang lebih kecil.

 Memotong halis herba dan sayuran-sayuran lain.

 Dibuat daripada keluli tahan karat dan berbentuk melengkung seperti bulan sabit.

 Membuang kulit sayur-sayuran dan buah-buahan.

 Bentuk matanya seperti pisau pencukur.

B) Alatan Membentuk dan Mengukir m/s 151

Alatan Keterangan dan Fungsi

 Mengukir buah-buahan dan sayur-sayuran.

 Ringan dan bersaiz kecil.

 Membentuk, merapi dan membuang kulit buah-buahan dan sayur-sayuran.

 Ringan dan bersaiz kecil.

 Mendapatkan bentuk bulat pada makanan, buah-buahan, dan sayur-sayuran

seperti aiskrim.

 Mempunyai pelbagai bentuk dan saiz.

 Boleh membuat jeli.

C) Alatan Menghias m/s 152

Nyatakan kelima-lima alatan menghias : ___________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________

D) Alatan Menghidang m/s 152

Lakarkan 2 jenis peralatan menghidang yang bersesuaian di dalam petak yang disediakan di bawah.

E) Perkakasan m/s 153

i) Kalau saya ingin mengisar pelbagai jenis makanan, saya boleh mengguna __________________________________
ii) Kalau saya ingin membuat jus buah-buahan, saya boleh mengguna _______________________________________
iii) Kalau saya ingin mengadun dan membakar adunan roti, saya boleh mengguna ______________________________
iv) Kalau saya ingin mengadun semua jenis adunan, saya boleh mengguna ___________________________________

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

v) Kalau saya ingin memasak nasi, saya boleh mengguna _________________________________________________
vi) Kalau saya ingin membakar makanan dengan cepat, saya boleh mengguna ________________________________
vii)Kalau saya ingin mengukus makanan dengan cepat dan bersih, saya boleh mengguna ________________________
viii) Kalau saya ingin memasak makanan dengan cepat, saya boleh mengguna _____________________________

2.6.4 Melakar serta Menjustifikasikan Reka Bentuk dan Pembungkusan Makanan

m/s 154 – 161
A) Elemen Reka Bentuk

Dalam Tingkatan 1 – Bab 1 (Pengenalan kepada RBT), kita pernah belajar tentang 7 elemen Reka Bentuk, iaitu
Garisan, Rupa, Bentuk, Warna, Tekstur, Ruang dan Saiz

Dalam Bab ini, kita tambah lagi satu elemen, iaitu Nilai. Nilai merujuk kepada impak ___________ atau __________
sesuatu tona atau warna. Contohnya, dalam reka bentuk makanan, tona warna akan memberikan nilai yang lebih
menonjol.

Latihan: Nyatakan elemen-elemen reka bentuk yang terdapat pada gambar-gambar di bawah.

Elemen: Elemen: Elemen:

B) Prinsip Reka Bentuk m/s 155 - 157

Dalam Tingkatan 1 – Bab 1 (Pengenalan kepada RBT), kita pernah belajar tentang 7 prinsip Reka Bentuk, iaitu

Keseimbangan, Kontras, Pengulangan, Keringkasan, Kepelbagaian, Kesatuan dan Harmoni.

Dalam Bab ini, kita tambah tiga lagi prinsip, iaitu pergerakan, penekanan dan Pembahagian.

Latihan: Padankan prinsip reka bentuk dengan penerangan dan gambar di petak yang disediakan di bawah.

Prinsip Reka Bentuk Penerangan Gambar
Merujuk kepada tindakan aliran yang akan
memimpin pandangan mata dan perasaan
terhadap sesuatu.

Penumpuan kepada sesuatu melalui
gabungan elemen-elemen yang dicadangkan.
Ia menonjolkan sesuatu unsur dalam karya
grafik yang boleh menarik perhatian.

Hubung kait antara dua elemen berdasarkan
kadar banding yang betul dalam ukuran
seperti saiz nombor, jumlah dan tahap.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

C) Lakaran serta Justifikasi Reka Bentuk Makanan
Sebelum membuat suatu rekaan reka bentuk makanan yang menarik, lakaran reka bentuk perlu dilakukan terlebih
dahulu. Lakaran reka bentuk makana biasanya dihasilkan berdasarkan tema yang dikehendaki oleh pelanggan.

D) Pembungkusan Makanan m/s 158 - 159

Terdapat 7 kriteria reka bentuk pembungkusan.

Bil Kriteria Penerangan

1 Nama sesuatu produk atau perkhidmatan yang berfungsi untuk

memperkenalkannya kepada pembeli.

2 Huruf besar atau tanda symbol yang digunakan untuk mencipta jenama

sesuatu produk.

3 Menunjukkan identity sesuatu produk serta menyatakan sesuatu maksud.

Sebagai contoh: Warna merah – Hot and Spicy

4 Berperanan untuk menggambarkan produk yang dibungkis. Ia perlu

menarik, unik dan sesuai dengan reka bentuk makanan yang dibungkus.

5 Perlu menepati beberapa sifat seperti ergonomik, mudah dibawa, selamat

digunakan dan mesra alam. Di samping, perlu sesuai dengan produk yang

dibungkus.

6 Mempunyai maklumat seperti akuan pemakanan, senarai ramuan,

penyataan berat, penanda tarikh, arahan penyimpanan dan sebagainya.

7 Memberi lebih banyak pilihan kepada pembeli mengikut keperluan dan

kehendak pembeli.

2.6.5 Menghasilkan Reka Bentuk dan Pembungkusan Makanan

m/s 162 – 165
A) Reka Bentuk Makanan

Lima perkara penting yang perlu diingat semasa mereka bentuk makanan dalam pinggan atas bekas, iaitu

1)____________________ 2) ________________ 3) ________________ 4) _______________ 5) ______________

B) Reka Bentuk Pembungkusan Makanan
Beberapa faktor perlu dipertimbangkan dalam proses mereka bentuk pembungkus makanan, iaitu:
1) _______________________________________________ - contohnya, nasi lemak bungkus lebih digemari bagi
penduduk bandar yang sentiasa sibuk dengan aktiviti harian.
2) _____________________________________ berdasarkan cita rasa dan keuntungan sasaran konsumer seperti
nilai praktikal, elegan dan canggih.
3) _____________________________ kepada konsumer seperti mengelak memasukkan terlalu banyak informasi.
4) ___________________________________ memberi kesan yang menarik kepada pengguna.
5) __________________________ dapat membawa maksud yang lebih tepat berbanding teks yang panjang lebar.
6) __________________________________ yang mesra alam bagi memelihara alam sekitar.

2.6.6 Menilai Reka bentuk Makanan yang Dihasilkan m/s 166 – 167

Beberapa kriteria perlu difahami dan diteliti sebelum penilaian reka bentuk makanan dibuat.

A) Kecenderungan – 1) Kreativiti 2) Inovasi 3) Keaslian reka bentuk
B) Kandungan unsur – 1) Simbolik 2) Estetika

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

CIKGU OOI YUAN SHENG

RBT JAWAPAN
TINGKATAN 2

Kandungan:

 Penyelesaian Masalah
secara Inventif

 Teknologi Pembuatan
 Reka Bentuk Mekanikal
 Reka Bentuk Elektrik
 Reka Bentuk Elektronik
 Reka Bentuk Akuaponik
 Reka Bentuk Makanan

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

CIKGU OOI YUAN SHENG

BAB 1

Penyelesaian
Masalah
Secara Inventif

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.