41 00000 00001 10000 Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00000 00001 FUN (04) 01 00002 LD 00001 00003 OUT 10000 00004 FUN (05) 01 00005 FUN (01) - Merujuk kepada Rajah Tangga 6.4, Apabila suruhan masukan LD 00000 ON, arahan JMP (04) akan ON. Suruhan-suruhan selepasnya akan di laksanakan sepertimana tertulis. Jikalau suruhan masukan LD 00001 ON, suruhan keluaran OUT 10000 akan ON. Jikalau suruhan masukan LD 00001 OFF, suruhan keluaran OUT 10000 akan OFF. JMP (04) 01 JME (05) 01 END Rajah 6.4 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan JUMP
42 Apabila suruhan masukan LD 00000 OFF, arahan JMP (04) akan OFF. Seterusnya lompatan ke suruhan JME (05) akan berlaku. Semua suruhan yang berada di antara suruhan JMP (04) dan JME (05) akan di abaikan. Rujuk kepada jadual di bawah. Suruhan LD 00000 JMP(04) Suruhan LD 00001 Masukan Suruhan OUT 10000 Keluaran ON ON ON OFF OFF OFF Tidak Dilaksanakan Tidak Dilaksanakan 6.5 KEEP – KEEP (11) Suruhan KEEP di gunakan untuk mengekalkan status bit operasi berdasarkan kepada dua keadaan perlaksanaan ( execution condition ). KEEP (11) beroperasi seperti geganti selak ( Latching Relay ) yang di set oleh S dan reset oleh R. Apabila S berada dalam keadaan ON, operasi arahan keluaran tertentu akan ON dan kekal dalam keadaan ON sehingga reset tanpa mengira samaada S adalah ON ataupun OFF. Apabila R berada dalam keadaan ON, operasi arahan keluaran tertentu akan OFF dan kekal dalam keadaan OFF sehingga reset tanpa mengira samaada R adalah ON ataupun OFF. Untuk set PLC jenis OMRON – SYSMAC CQM1H, suruhan FUN 11 adalah suruhan KEEP.
43 00002 00004 Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00002 00001 LD 00003 00002 FUN (11) HR 0000 00003 LD HR 0000 00004 OUT 10004 00005 FUN (01) Dengan merujuk kepada Rajah 6.5, Suruhan LD 00002 bertindak sebagai S (Set) dan suruhan LD 00003 bertindak sebagai R (Reset). Apabila suruhan LD 00002 ON, suruhan keluaran OUT 10004 akan ON dan akan tetap ON walaupun suruhan LD 00002 OFF. Apabila suruhan LD 00003 ON , barulah suruhan keluaran OUT 10004 OFF dan akan kekal OFF walaupun suruhan LD 00002 di OFF atau di ON kan. Rajah 6.5 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan KEEP HR0000 KEEP (11) HR 0000 S R END 10004
44 Suruhan LD 00003 Reset Suruhan LD 00002 Set Suruhan OUT 10004 Keluaran OFF ON ON OFF ON ON ON OFF OFF OFF 6.6 SET DAN RESET Suruhan SET dan RESET akan mengubah status bit operasi hanya ketika keadaan perlaksanaannya ON. Pada Keadaan OFF, suruhan-suruhan tersebut tidak akan mengubah status bit operasi. 00000 00001 Rajah 6.6 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan Set dan Reset Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00000 00001 SET 10000 00002 LD 00001 00003 RESET 10000 SET 10000 RESET 10000
45 Merujuk kepada Rajah Tangga 6.6, Apabila arahan masukan LD 00000 ON, arahan SET akan ON dan sentiasa ON tanpa mengira samaada arahan masukan LD 00000 ON ataupun OFF. Apabila arahan masukan LD 00001 ON, arahan RESET akan ON dan seterusnya arahan SET akan OFF. Operasinya boleh difahami dengan jelas pada set suruhan KEEP. 6.7 DIFFERENTIATE UP [ DIFU (13) ] DAN DIFFERENTIATE DOWN [ DIFD (14) ] Suruhan-suruhan DIFU (13) dan DIFD (14) akan ON kan keluaran dalam tempoh masa yang terlalu singkat. Suruhan DIFU (13) akan menukarkan keadaan keluaran kepada ON apabila isyarat masukan berubah daripada OFF ke ON . Suruhan DIFD (14) akan menukarkan keadaan keluaran kepada ON apabila isyarat masukan berubah daripada ON ke OFF . Untuk set PLC jenis OMRON – SYSMAC CQM1H, suruhan FUN 13 adalah suruhan DIFFERENTIATE UP dan suruhan FUN 14 adalah suruhan DIFFERENTIATE DOWN Masukan DIF U DIF D
46 00000 Rajah 6.7a : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan DIFFERENTIATE UP Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00000 00001 FUN (13) 01000 00002 LD 01000 00003 OUT 10000 Merujuk kepada Rajah Tangga 6.7a, Apabila suruhan masukan LD 00000 ON (telah berlaku perubahan dari OFF ke ON ), bit operasi 01000 akan ON ,keluaran OUT 10000 akan ON dalam tempoh yang terlalu singkat dan kemudian OFF .Kita tidak dapat melihat keadaan tersebut pada keluaran. Selepas itu bit operasi 01000 akan OFF tanpa mengambil kira status suruhan masukan LD 00000. DIFU (13) 01OOO END 01000 10000
47 00000 Rajah 6.7b : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan DIFFERENTIATE DOWN Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00000 00001 FUN (14) 01000 00002 LD 01000 00003 OUT 10000 Merujuk kepada Rajah Tangga 6.7b, Apabila suruhan masukan LD 00000 OFF (telah berlaku perubahan dari ON ke OFF ), bit operasi 01000 akan ON ,keluaran OUT 10000 akan ON dalam tempoh yang terlalu singkat dan kemudian OFF .Kita tidak dapat melihat keadaan tersebut pada keluaran. Selepas itu bit operasi 01000 akan OFF tanpa mengambil kira status suruhan masukan LD 00000. DIFD (14) 01OOO END 01000 10000
48 7.0 PEMASA DAN PEMBILANG TIMER ( TIM ) dan COUNTER ( CNT ) adalah suruhan-suruhan yang memerlukan nombor TIM / CNT ( N ) dan nilai set ( SV ). Julat bagi nombor TIM / CNT adalah dari 000 hingga 511 manakala julat nilai set bagi TIM / CNT adalah 0000 hingga 9999. Nombor-nombor TIM / CNT tidak boleh digunakan dua kali. Apabila satu nombor telah digunakan sebagai pentakrif (definer) contohnya nombor 000 untuk arahan TIM / CNT, nombor tersebut tidak boleh digunakan sekali lagi. Apabila sesuatu nombor telah ditakrifkan sebagai nombor TIM / CNT, ianya boleh digunakan seberapa banyak yang dikehendaki sebagai pengendali operand dalam suruhan-suruhan lain selain daripada arahan TIMER atau COUNTER. 7.1 PEMASA (TIMER - TIM) Simbol Nombor-nombor pemasa ( N ) adalah diantara 000 hingga 015. Nilai set ( SV ) adalah diantara 0000 hingga 9999. Setiap nombor TIM / CNT boleh digunakan sebagai pentakrif (definer) hanya pada satu arahan TIMER atau COUNTER. TIM N SV
49 Contoh 7.1.1 TIMER diaktifkan apabila keadaan perlaksanaan ( execution condition ) adalah ON dan akan reset kepada nlai set ( SV ) apabila keadaan perlaksanaan ( execution condition ) adalah OFF. Nilai set ( SV ) bagi TIMER adalah nilai BCD diantara #0000 hingga #9999. Sebagai contoh, jikalau TIMER hendak disetkan kepada 5 saat, maka nilai set ( SV ) adalah #0050. Rajah Tangga Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand/Data 00000 LD 00000 00001 TIM 000 # 0050 00002 LD TIM 000 00003 OUT 10000 00004 FUN 01 Kendalian Apabila masukan (LD 00000) adalah ON, sesentuh pemasa akan diaktifkan selepas 5 saat. Seterusnya keluaran (OUT 10000) akan ON . END 00000 TIM 000 10000 Tim 000 # 0050 (5 saat)
50 Contoh 7.1.2 Rajah Tangga TIM 000 10001 Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand/Data 00000 LD 00000 00001 TIM 000 # 0050 00002 LD TIM 000 00003 OUT 10000 00004 LD NOT TIM 000 00005 OUT 10001 00006 FUN 01 Kendalian Apabila masukan (LD 00000) ON, pemasa (TIM 000) akan diaktifkan selepas 5 saat. Seterusnya keluaran (OUT 10000) akan ON. Manakala keluaran (OUT 10001) akan terus ON sebaik sahaja bekalan dibekalkan dan akan OFF selepas 5 saat. Pemasa akan terus aktif selagi masukan 00000 berkeadaan ON. END 00000 TIM 000 10000 Tim 000 #0050 (5 saat)
51 Contoh 7.1.3 Rajah Tangga Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand/Data 00000 LD 00000 00001 TIM 000 # 0050 00002 LD TIM 000 00003 AND NOT TIM 001 00004 OUT 10000 00005 LD 10000 00006 TIM 001 #0030 00007 OUT 10001 00008 FUN 01 00000 TIM 000 10000 Tim 000 # 0050 (5 saat) Tim 001 # 0030 (3 saat) TIM 001 10000 END
52 Kendalian Apabila masukan (LD 00000) ON, pemasa (TIM 000) akan diaktifkan selepas 5 saat. Seterusnya keluaran (OUT 10000) akan ON. Selepas 3 saat keluaran (OUT 10000) ON, pemasa (TIM 001) akan diaktifkan seterusnya keluaran (OUT 10000) akan OFF dan pemasa (TIM 001) akan OFF. Apabila arahan TIM 001 OFF, sesentuh TIM 001 akan ON dan akan ON kan semula keluaran (OUT 10000). Keluaran (OUT 10000) akan ON dan OFF berterusan sehinggalah masukan (LD 00000) di OFF kan. 7.2 PEMBILANG (COUNTER - CNT) Simbol Nombor TIM / CNT boleh digunakan sebagai pentakrif ( definer ) hanya samaada pada Pemasa atau Pembilang. Nombor-nombor pembilang adalah dari julat 000 hingga 015. Pembilang digunakan untuk mengira dengan kiraan menurun dari nilai set ( SV ) apabila keadaan perlaksanaan ( execution condition ) pada denyut kira (CP), berubah dari OFF ke ON. Nilai set (SV) adalah dari julat 0000 hingga 9999. Pembilang akan reset dengan masukan reset ( R ). Rajah Tangga CNT N SV CP R
53 CP R Kod Mnemonik Alamat Suruha n Operand/Data 00000 LD 00000 00001 LD 00001 00002 CNT 000 #0010 00003 LD CNT 001 00004 OUT 10000 00005 FUN 01 Kendalian Pembilang diset kepada kiraan 10. Apabila masukan (LD 00000) diberi denyut sebanyak sepuluh, pembilang akan diaktifkan dan seterusnya keluaran (OUT 10000) akan ON. Apabila reset (LD 00001) ON, pembilang akan berada dalam keadaan asal. CNT 001 # 0010 (10 kiraan) END 00000 00001 CNT 001 10000
54 7.3 Penggunaan Arahan Pemasa dan Pembilang Nombor Pembilang tidak boleh sama dengan nombor Pemasa kerana keduaduanya berkongsi kawasan data yang sama di dalam ingatan PLC. R Kendalian Pembilang diset kepada kiraan 5. Apabila masukan (LD 00000) diberi denyut sebanyak lima, pembilang akan diaktifkan dan seterusnya keluaran ( OUT 10000 ) akan ON. Ketika keluaran (OUT 10000) ON, TIM 001 akan diaktifkan selepas 3 saat dan seterusnya keluaran (OUT 10001) akan ON. Kedua-dua keluaran (OUT 10000) dan (OUT 10001) akan sentiasa ON sehinggalah reset (LD 00001) di ON kan. Reset akan mengembalikan pembilang kepada keadaan asal. CNT 000 # 0005 (5 00000 CP 00001 TIM 001 # 0050 ( 5 saat ) EN CNT 000 10000 10000 TIM 001 10001
40 40 8.0 SET SURUHAN KOMPLEK Di dalam unit ini anda akan didedahkan dengan suruhan-suruhan yang digunakan untuk fungsi-fungsi arithmetik. 8.1 HIGH SPEED TIMER – TIMH (15) Operasi High Speed Timer ( TIMH ) adalah sama seperti Timer cuma TIMH dapat mengukur dalam tempoh masa yang lebih singkat iaitu 0.01 saat. Simbol Nilai SV adalah diantara 00.00 dan 99.99. Dalam set PLC jenis OMRON, suruhan High Speed Timer ( TIMH ) adalah FUN 15. Rajah 8.1 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan TIMH Kod Mnemonik TIMH (15) N SV N : Nombor Timer SV : Nilai Set TIMH 000 # 0150 END 10001 00000 Tim 000
41 41 Merujuk kepada Rajah 8.1, Apabila suruhan LD 00000 ON, suruhan keluaran OUT 10001 akan ON selepas 1.5 saat. Apabila suruhan LD 00000 OFF, suruhan keluaran OUT 10001 akan OFF. 8.2 SHIFT REGISTER – SFT (10) Arahan Shift Register ( SFT ) menganjak data 16 bit, secara bit ke bit iaitu 1 atau 0 dalam saluran ( channel ) tertentu. Setiap 1 atau 0 boleh digunakan untuk mewakili sesuatu keadaan contohnya bahagian-bahagian barang yang rosak atau elok. Simbol SFT ( 10 ) dikawal oleh tiga keadaan perlaksanaan iaitu DI , CP dan R. Alamat Suruhan Operand/Data 00000 LD 00000 00001 FUN (15) 000 # 0150 00002 LD TIM 000 00003 OUT 10001 00004 FUN (01) SFT (10) S E DI CP R S : Saluran mula ( Start Channel ) E : Saluran Akhir ( End Channel ) DI : Data Masukan ( Input Data ) CP: Denyut Jam ( Clock Pulse ) R : Reset
42 42 S dan E mestilah berada dalam kawasan data yang sama. Kawasan data adalah seperti IR , SR , AR , HR , LR. S adalah perkataan sebelah kanan shift register dan E adalah perkataan sebelah kiri shift register. Jikalau DI adalah ON, ` 1’ akan dianjakkan ke dalam register. Jikalau DI adalah OFF, ` 0 ’ akan dianjakkan ke dalam register. Apabila DI dianjakkan ke dalam register, semua bit yang sedia ada dalam register akan dianjak ke kiri. Bit yang paling kiri dalam register akan hilang. Apabila R adalah ON, ia akan reset operasi dan semua bit dalam shift register akan menjadi `0’. E S Rajah 8.2 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan SHIFT REGISTER Kod Mnemonik Data yang hilang SFT (10) 100 100 END 10003 00002 00005 00004 00003 DI CP R
43 43 Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00002 00001 LD 00004 00002 LD 00003 00003 SFT (10) 100 00004 100 00005 LD 00005 00006 OUT 10003 00007 FUN 01 - Rujuk Jadual 8.2.2 di Lampran 1 bagi memahami kendalian rajah tangga di Rajah 8.2. Bit denyut jam juga boleh digunakan sebagai CP. Rujuk Jadual 8.2.1 Setiap bit denyut jam telah ditetapkan tempoh tertentu bagi CP memberi denyutan ( pulse ). Setiap denyutan jam akan menganjakkkan nilai bit `1’ atau `0’ dari tempat asalnya. Perkataan Words Bit Fungsi SR 255 00 Memberikan 0.1 saat denyut jam (0.05 saat ON ; 0.05 saat OFF) SR 255 01 Memberikan 0.2 saat denyut jam (0.1 saat ON ; 0.1 saat OFF) SR 255 02 Memberikan 1.0 saat denyut jam (0.5 saat ON ; 0.5 saat OFF) 8.3 MOVE – MOV ( 21 ) Jadual 8.2.1 : Denyut Jam Bagi Geganti Khas ( SR 255 )
44 44 Suruhan MOVE menyalin data yang ada di saluran punca ( source channel ) ke saluran yang di tuju ( destination source ). IR adalah antara kawasan data yang boleh digunakan untuk suruhan MOVE. Untuk PLC jenis OMRON, suruhan FUN 21 adalah merupakan suruhan MOVE Simbol Kod Mnemonik Rajah 8.3.1 : RajahTangga Menunjukkan Suruhan MOVE MOV (21) S D S : Saluran Punca (Source Channel) D : Saluran Yang Dituju (Destination Channel) MOV (21) 000 100 END S D
45 45 Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00000 00001 FUN (21) - 00002 000 00003 1000 00004 FUN 01 - Merujuk kepada Rajah Tangga di Rajah 8.3.1, Apabila suruhan masukan LD 00000 ON, kesemua data dalam IR 000 akan disalin ke dalam IR 100. Rajah 8.3.2 menunjukkan operasi MOVE. 00000 1 10000 1 00001 1 10001 1 00002 0 10002 0 00003 1 10003 1 00004 1 10004 1 00005 0 10005 0 00006 0 10006 0 00007 1 10007 1 00008 1 10008 1 00009 1 10009 1 00010 1 10010 1 00011 0 10011 0 00012 0 10012 0 00013 0 10013 0 00014 0 10014 0 00015 1 10015 1 8.4 SET CARRY – STC ( 40 ) Rajah 8.3.2 : Menunjukkan Operasi MOVE SOURCE Masukan Channel 000 SOURCE Keluaran Channel 100
46 46 Simbol Apabila keadaan perlaksanaan OFF, suruhan STC ( 40 ) tidak akan dilaksanakan. Apabila keadaan perlaksanaan ON, suruhan STC ( 40 ) akan ON carry ( Cy ) . SR25504 adalah carry flag yang akan ON apabila terdapat carry dalam sesuatu keputusan perlaksanaan. Untuk PLC jenis OMRON, suruhan FUN 40 adalah merupakan suruhan SET CARRY 8.5 CLEAR CARRY – CLC ( 41 ) Simbol Apabila keadaan perlaksanaan OFF, suruhan CLC ( 41 ) tidak akan dilaksanakan. Apabila keadaan perlaksanaan ON, suruhan CLC ( 41 ) akan OFF Cy ( SR25504 ). CLEAR CARRY digunakan untuk reset Cy ( 25504 ) ke `0’. Untuk PLC jenis OMRON, suruhan FUN 41 adalah merupakan suruhan STC ( 40 ) CLC ( 41 )
47 47 CLEAR CARRY. 8.6 ADD – ADD ( 30 ) Suruhan ADD mencampurkan data daripada dua saluran ( channel ) yang berbeza dan menghasilkan jumlah di saluran ( channel ) yang ke tiga. Tiga saluran tersebut adalah : Augend Channel ( Au ), Addend Channel ( Ad ) dan Result Channel ( R ). Julat nilai nombor bagi Au dan Ad adalah # 0000 hingga # FFFF. Untuk PLC jenis OMRON, suruhan FUN ( 30 ) adalah merupakan suruhan ADD ( 30 ). Simbol Proses mencampur akan berlaku seperti berikut: Keputusan ( Result ) akan berada di R. Cy akan diset sekiranya keputusan adalah lebih besar daripada # 9999. 00000 21600 21600 ADD ( 30 ) Au Ad R Au + Ad + Cy Cy R 21600
48 48 Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00000 00001 OR 21600 00002 OUT 21600 00003 LD 21600 00004 FUN ( 41 ) 00005 FUN ( 30 ) # 0001 # 0001 100 00006 FUN ( 01 ) Dengan merujuk kepada Rajah 8.6, Suruhan CLC ( 41 ) akan reset Cy ke nilai ` 0 ’. 21600 hingga 21915 adalah bit yang tidak mempunyai apa-apa fungsi dan boleh digunakan dimana-mana sahaja dalam aturcara. Hasil campur akan disimpan di IR100. Rajah 8.6 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan ADD END ADD ( 30 ) # 0001 # 0001 CLC ( 41 )
49 49 Contoh Kiraan ( 1 ) Au Ad 100 (R) # 0001 = 1 # 0001 = 1 2 Keluaran PLC LED `1’ atau `0’ Binary Penerangan tentang operasi mencampur 0 2 0 Lampu keluaran PLC nombor 1 akan menyala, nombor binary adalah 21 = 2 1 1 2 1 2 2 2 3 2 3 4 2 0 5 2 1 6 2 2 7 2 3 8 2 0 9 2 1 10 2 2 11 2 3 12 2 0 13 2 1 14 2 2 15 2 3 Contoh Kiraan (2) Au Ad 100 (R) # 0022 = 22 # 0021 = 21 43
50 50 Keluaran PLC LED `1’ atau `0’ Binary Penerangan tentang operasi mencampur 0 1 2 0 Lampu keluaran PLC nombor 0, 1 dan 6 akan menyala, nombor binary adalah: Keluaran 0 = 20 = 1 Keluaran 1 = 21 = 2 2 + 1 = 3 Keluaran 6 = 22 = 4 4 dan 3 = 43 1 1 2 1 2 2 2 3 2 3 4 2 0 5 2 1 6 1 2 2 7 2 3 8 2 0 9 2 1 10 2 2 11 2 3 12 2 0 13 2 1 14 2 2 15 2 3 8.7 SUBTRACT – SUB ( 31 ) Suruhan SUB mencari perbezaan data diantara dua saluran dan menghasilkan keluaran pada saluran ke tiga. Tiga saluran tersebut adalah :
51 51 Minuend ( Mi ), Subtrahend ( Su ) dan Result ( R ). Julat nilai nombor yang boleh digunakan sebagai Mi dan Su ialah # 0000 hingga # FFFF. Untuk PLC jenis OMRON, suruhan FUN 31 adalah merupakan suruhan SUBTRACT Simbol Proses tolakan berlaku seperti berikut: 00000 21600 SUB (31) Mi Su R Mi - Su - Cy Cy R 21600 CLC ( 41 )
52 52 Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00000 00001 OUT 21600 00002 LD 21600 00003 FUN ( 41 ) 00004 FUN ( 30 ) 00005 # 0010 # 0005 100 00006 FUN ( 01 ) Contoh Kiraan Mi Su 100 (R) # 0010 = 10 # 0005 = 5 5 Rajah 8.7 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan SUB END SUB ( 31 ) # 0010 # 0005
53 53 Keluaran PLC LED `1’ atau `0’ Binary Penerangan tentang operasi mencampur 0 1 2 0 Lampu keluaran PLC nombor 0 dan 2 akan menyala, nombor binary adalah: Keluaran 0 = 20 = 1 Keluaran 2 = 22 = 4 4 + 1 = 5 1 2 1 2 1 2 2 3 2 3 4 2 0 5 2 1 6 2 2 7 2 3 8 2 0 9 2 1 10 2 2 11 2 3 12 2 0 13 2 1 14 2 2 15 2 3 8.8 COMPARE – CMP ( 20 ) Suruhan CMP digunakan untuk membandingkan data dalam satu saluran dengan data dalam saluran yang lain. Untuk PLC jenis OMRON, suruhan FUN 20 adalah suruhan COMPARE.
54 54 Simbol Keputusan COMPARE adalah salah satu daripada tiga keadaan iaitu sama ada lebih besar, lebih kecil atau sama dengan data yang dibandingkan. Jadual 8.8.1 menunjukkan alamat yang telah ditetapkan untuk tiga keadaan tersebut. Flag Alamat C1 C2 C1 = C2 C1 C2 GR (Greater) 25505 OFF OFF ON EQ (Equal) 25506 OFF ON OFF LE (Less) 25507 ON OFF OFF 00000 CMP ( 20 ) C1 C2 Jadual 8.8.1: Menunjukkan Alamat Untuk Suruhan COMPARE CMP ( 20 ) # 0010 # 0005 TR 25505 10000
55 55 Kod Mnemonik Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00000 00001 OUT TR 0 00002 FUN (20) # 0010 # 0005 00003 AND 25505 00004 OUT 10000 00005 LD TR 0 00006 AND 25506 00007 OUT 10001 00008 LD TR 0 00009 AND 25507 00010 OUT 10002 00011 FUN (01) Dengan merujuk kepada Rajah 8.8, TR digunakan untuk menyimpan secara sementara status ON / OFF pada cabang-cabang aturcara. Bit TR adalah dari TR 0 hingga TR 7. Apabila suruhan LD 00000 ON, suruhan CMP ( 20 ) akan dilaksanakan. Rajah 8.8 : Rajah Tangga Menunjukkan Suruhan CMP END 25506 25507 10001 10002
56 56 Suruhan COMPARE akan membandingkan nilai di C1 dengan C2. Rujuk Jadual 8.8.2 Keputusan OUT 10000 OUT 10001 OUT 10002 C1 C2 ON OFF OFF C1 C2 OFF ON OFF C1 C2 ON OFF OFF Dalam Rajah 8.8, nilai 10 dibandingkan dengan nilai 5. Nilai 10 adalah lebih besar daripada 5. Oleh itu, suruhan OUT 10000 akan ON. JAWAB SEMUA SOALAN BERIKUT 1.1 Tandakan LED yang akan menyala di keluaran PLC – 16 keluaran, apabila nilai-nilai berikut digunakan sebagai Au dan Ad di Rajah Tangga 8b.1. Isikan Jadual 8b.1 yang mewakili 16 keluaran PLC. AKTIVITI 8b Jadual 8.8.2 : Menunjukkan Keputusan dari Rajah 8.8
57 57 i. Au = # 0005 , Ad = # 0005 ii. Au = # 0050 , Ad = # 0051 iii. Au = # 0065 , Ad = # 0068 00000 21600 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1.2 Tandakan LED yang akan menyala di keluaran PLC – 16 keluaran, ketika operasi SUB dan operasi CMP. Isikan Jadual 8b.2 yang mewakili 16 keluaran PLC untuk operasi SUB dan Jadual 8b.3 untuk operasi CMP. Rujuk Rajah Tangga 8b.2. i. Mi = # 0004 , Su = # 0001 ii. Mi = # 0010 , Su = # 0008 END ADD (30) Au Ad 100 CLC ( 41 ) 21600 Rajah Tangga 8 b.1 Jadual 8 b.1
58 58 iii. Mi = # 0015 , Su = # 0010 00000 21600 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Keputusan OUT 10003 OUT 10004 OUT 10005 END SUB (31) Mi Su 100 CLC (41) 21600 Rajah Tangga 8b.2 CMP (20) # 0003 100 00003 25505 10003 25506 10004 25507 10005 Jadual 8b.2
59 59 (i) (ii) (iii) JAWAPAN 1.1 i. 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 MAKLUMBALAS 8b Jadual 8b.3
60 60 ii. 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 1 iii. 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 1 1 1 1 JAWAPAN 1.2 Jadual untuk operasi SUB i. 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 1 ii. 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 iii. 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 1 Jadual 8b.1
61 61 Jadual untuk operasi CMP. Keputusan OUT 10003 OUT 10004 OUT 10005 (i) OFF ON OFF (ii) ON OFF OFF (iii) OFF OFF ON SOALAN 1 Merujuk kepada Rajah S1 dan Rajah S2, i. Tuliskan kod mnemoniknya. ii. Terangkan kendaliannya. 00000 PENILAIAN KENDIRI Jadual 8b.2 21600
62 62 21600 00000 21600 END ADD (30) # 0005 # 0005 100 CLC (41) MOV (21) # 0001 Rajah S1 ADD (30) # 0010 # 0005 CLC (41) SUB (31) # 0020 100 101 21600
63 63 JAWAPAN 1 Kod mnemonik bagi Rajah S1. Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00000 00001 OUT 21600 00002 LD 21600 00003 FUN (41) MAKLUMBALAS PENILAIAN KENDIRI END CMP (20) # 0003 00003 25505 10003 25506 10004 25507 10005 Rajah 2
64 64 00004 FUN (30) # 0005 # 0005 100 00005 FUN (21) # 0001 100 00006 FUN (01) Kendalian Rajah S1. Apabila suruhan LD 00000 ON, suruhan ADD dan suruhan MOV akan dilaksanakan. Hasil campur akan di simpan di IR100. Suruhan MOV akan memindahkan nilai hasil campur di IR100 dengan nombor 1. Kod mnemonik bagi Rajah S2. Alamat Suruhan Operand / Data 00000 LD 00000 00001 OUT 21600 00002 LD 21600 00003 FUN (41) 00004 FUN (30) # 0010 # 0005 100 00005 FUN (31) # 0020 100 101 00006 LD 00003
65 65 00007 OUT TR 0 00008 FUN (20) # 0015 101 00009 AND 25505 00010 OUT 10003 00011 LD TR 0 00012 AND 25506 00013 OUT 10004 00014 LD TR 0 00015 AND 25507 00016 OUT 10005 00017 FUN (01) Kendalian Rajah S1. Apabila suruhan LD 00002 ON, suruhan ADD dan suruhan SUB akan dilaksanakan. Hasil campur dari suruhan ADD akan di simpan di IR100. Suruhan SUB akan menyebabkan data yang di simpan di IR100 ditolakkan dari 0020 (20) dan bakinya di simpan di IR101. Apabila suruhan LD 00003 ON, suruhan CMP akan membandingkan data yang di simpan di IR 101 dengan 0015 (15). Keputusannya adalah suruhan OUT 10003 akan ON. Ini menunjukkan bahawa nilai 15 adalah lebih besar berbanding dengan data yang di simpan dalam IR 101.
66 66
___________________________________________________________________ E4800 / UNIT 9 / 1 CONTOH APLIKASI PLC OBJEKTIF AM Memahami cara menulis aturcara PLC. Menulis aturcara berdasarkan format yang betul. OBJEKTIF KHUSUS Di akhir unit ini anda dapat mempelajari cara : Menulis aturcara Kawalan Motor Berpenghantar ( Motor Conveyor ). Menulis aturcara Kawalan Pemilihan Bahan ( Part Sorting ). Menulis aturcara Kawalan Pembungkusan. Menulis aturcara Kawalan Lampu Trafik. Menulis aturcara Pengisian dan Pengeluaran. UNIT 9 OBJEKTIF
___________________________________________________________________ E4800 / UNIT 9 / 2 9.0 PENGENALAN Unit ini akan mendedahkan anda kepada contoh-contoh penulisan aturcara PLC dalam aplikasi sistem kawalan automasi . Oleh yang demikian , kefahaman arahan dan format aturcara PLC seperti rajah tangga , kod mnemonik dan carta fungsi turutan yang telah dibincangkan dalam unit 4 diperlukan untuk membantu anda mengkaji dan menganalisa contoh-contoh aturcara yang diberikan. 9.1 KAWALAN MOTOR BERPENGHANTAR ( CONVEYOR ) Rajah 9.1 menunjukkan PLC digunakan untuk memula dan mematikan motor yang digunakan pada talisawat penghantar. Bahagian ini membolehkan sebarang objek seperti plet besi digerakkan daripada satu bahagian ke bahagian yang lain. Penderia jenis suis penghad ( Sensor - proximity switch ) yang dipasang pada setiap segmen talisawat penghantar diperlukan untuk mengesan kehadiran plet yang digerakkan oleh penghantar. Motor penghantar akan berfungsi selagi plet berada di dalam julat penderia yang telah ditetapkan. Motor pada talisawat akan berhenti sekiranya plet bergerak melebihi julat yang ditetapkan atau pemasa akan diaktifkan bila masa yang ditetapkan tamat INPUT
___________________________________________________________________ E4800 / UNIT 9 / 3 Masukan Peranti Keluaran Peranti 00000 Sensor 1 ( S1 ) 10000 Motor 1 ( M1 ) 00001 Sensor 2 ( S2 ) 10001 Motor 2 ( M2 ) 00002 Sensor 3 ( S3 ) 10002 Motor 3 ( M3 ) Jadual 9.1 : Jadual Umpukan Rajah 9.1 : Kawalan Motor Berpenghantar Kendalian Kawalan Motor Berpenghantar i. Motor 2 akan ON apabila sensor 3 mengesan kehadiran objek. ii. Motor 2 akan OFF apabila Motor 1 di ON dan objek berada diluar julat pengesan sensor 2. iii. Motor 1 akan ON apabila sensor 2 mengesan kehadiran objek. iv. Motor 1 akan OFF apabila objek berada diluar julat pengesan sensor 1.
___________________________________________________________________ E4800 / UNIT 9 / 4 Rajah tangga untuk operasi kawalan motor berpenghantar. TIM 001 04000 00000 25313 ( Sedia Tutup ) 10000 10001 S3 ( 00002 ) TIM 000 M2 Motor 2 M2 (10001) S2(00001) TIM 001 M1 Motor 1 M1( 10000) M1(10000 ) 00001 TIM 000 # 0020 2 saat S1(00000) 04000 TIM 001 2 saat # 0020 Motor 3 FUN (01) 04000 10002
___________________________________________________________________ E4800 / UNIT 9 / 5 9.2 KAWALAN PEMILIHAN BAHAN ( PART SORTING ) Rajah 9.2 menunjukkan sistem kawalan pemilihan bahan. Aplikasi ini bertujuan untuk mengesan kehadiran sekelompok produk yang rosak dari kumpulannya yang dibawa oleh penghantar. Rajah 9.2 : Sistem Kawalan Pemilihan Bahan Penderia Photoelectric 1 ( PH1 – 00002 ) berfungsi sebagai data masukan pada shift register. Apabila objek yang rosak dikesan oleh pengesan, isyarat keluaran pada sensor akan di ONkan. Penderia Photoelectric 2 ( PH2 - 00003 ) digunakan sebagai penjana masa yang berfungsi sebagai masa masukan pada shift register. Satu denyut akan dijanakan setiap masa pada jarak yang ditetapkan pada awalnya. Semasa produk yang rosak dikesan oleh PH1, ia dikesan oleh shift register sehingga produk tersebut tiba pada posisi yang ditetapkan pada penghantar yang akan dipicukan oleh injap magnetik ( MV – 10000 ).
___________________________________________________________________ E4800 / UNIT 9 / 6 Rajah tangga untuk operasi sistem kawalan pemilihan bahan . 10000 FUN (01) Kod Mnemonik untuk operasi sistem kawalan pemilihan bahan Alamat Arahan Data 0000 LD 00002 0001 LD 00003 0002 LD 25314 0003 SFT H00 H00 0004 LD H0004 0005 OUT 10000 0006 FUN 01 PH1 ( 00002 ) PH2 ( 00003 ) 25314 ( Always OFF Flag ) H0004 SFT H00 H00
___________________________________________________________________ E4800 / UNIT 9 / 7 9.3 KAWALAN PEMBUNGKUSAN ( PACKING LINE CONTROL ) Merujuk kepada rajah 9.3 dan jadual 9.3 , kotak yang berada di atas penghantar akan bergerak apabila PB1 ditekan. Motor penghantar kotak akan berhenti dan motor penghantar epal mula bergerak apabila kotak tersebut di kesan. Penderia bahagian akan mengira sehingga 10 biji epal. Selepas itu motor penghantar epal akan berhenti dan motor penghantar kotak akan bergerak semula. Pembilang akan di set dan operasi akan berulang semula sehingga PB2 ditekan. Rajah 9.3 : Kawalan Pembungkusaan Masukan Peranti 00000 Suis Punat Tekan Mula ( PB1 ) 00001 Suis Punat Tekan Henti ( PB2 ) 00002 Penderia Bahagian ( SE1 ) 00003 Penderia Kotak ( SE2 ) Keluaran Peranti 10000 Penghantar Epal 10001 Penghantar Kotak Jadual 9.3 : Jadual Umpukan
___________________________________________________________________ E4800 / UNIT 9 / 8 Rajah tangga untuk kawalan pembungkusan PB1 (00000 ) PB2 (00001) 01000 01000 01000 10001 10000 SE1 (00002) SE2 (00003 ) CNT 010 # 0010 CNT 010 01000 10001 SE2 (00003 ) END(01)
___________________________________________________________________ E4800 / UNIT 9 / 9 Kod mnemonik untuk kawalan pembungkusan. Alamat Arahan Data 0000 LD 00000 0001 OR 01000 0002 AND NOT 00001 0003 OUT 01000 0004 LD 01000 0005 AND NOT 10001 0006 OUT 10000 0007 LD 00002 0008 LD NOT 00003 0009 CNT 010 #0010 0010 LD CNT 010 0011 OR NOT 00003 0012 AND 01000 0013 OUT 10001 0014 FUN 01 0012 LD TIM 002 0013 AND NOT TIM 003 0014 OUT 10002