Presentatie PPT 3140 voor VP/WV

NEN 3140

15-2-2021

NEN 3140

Verantwoordelijkheden Werkgever

Risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E). Periodiek inventariseren en
evalueren van de risico’s. Op basis van een Plan van Aanpak

Veiligheidsmaatregelen treffen waardoor risico’s worden verkleind.

Taken verdelen naar medewerkers die de juiste kennis en kunde
hiervoor hebben. En goede werkprocedures ontwikkelen.

Instrueren van medewerkers over veilig werken, ook over veilig
werken met elektrische installaties en arbeidsmiddelen.

Toezicht houden op medewerkers en veiligheidsregels.

Organiseren van een veilige werkplek voor alle medewerkers.

Melden van ongevallen met letsel aan de inspectie SZW.

2

NEN 3140

Verantwoordelijkheden Werknemers

Uitvoeren van de werkzaamheden volgens de instructies en procedures
van de leidinggevende.

Meewerken aan instructie en trainingen om veilig te kunnen werken.

Op de juiste manier hanteren van de ter beschikking gestelde
gereedschappen en PBM’s volgens de gebruiksaanwijzing

Veilig houden van de werkplek.

Geen beveiligingen overbruggen.

Het conform de instructie gebruiken van de ter beschikbare gestelde
persoonlijke beschermingsmiddelen.

Vrijhouden van vluchtwegen van obstakels en zich houden aan lokale
veiligheidsvoorschriften.

3

NEN 3140Arbobesluit: werken aan elektrische installatie

Het Arbobesluit heeft een bepaling die betrekking heeft op het elektrische veiligheidsrisico voor werkzaamheden:
Arbobesluit zie artikel 3.5 eisen aan elektrotechnische werkzaamheden, bedieningswerkzaamheden en andere
werkzaamheden

Artikel 3.5 is van toepassing op alle soorten werkzaamheden aan elektrische installaties.
Van dit artikel gaan lid 1, 3, 4 en 5 over laagspanningsinstallaties.

In lid 1 wordt aangegeven dat werknemers die werken aan een elektrische installatie (elektrotechnische werkzaamheden
of gevaarlijke bedieningswerkzaamheden), daarvoor aan eisen moeten voldoen. Deze eisen zijn:

Personen moeten deskundig zijn. Personen moeten voldoende onderricht zijn. De Personen moeten bevoegd zijn. De werkgever
Dat wil zeggen dat hun personen moeten zodanig zijn geïnstrueerd dat ze
moet de personen bevoegd verklaren voor de
deskundigheid voldoende moet zijn weten elke veiligheidsprocedures te volgen en
om de installatie en de gevaren begrijpen waarom die procedures zo opgezet zijn uit te voeren werkzaamheden. Dat impliceert

1 ervan te kunnen overzien 2 een afweging over de werksituaties die 3
toegestaan zijn

Spanningsloos werken : In lid 3 en 4 wordt aangegeven dat werkzaamheden alleen in spanningsloze toestand mogen plaatsvinden.
Spanningsloos betekent hier dat de beide risico's in voldoende mate afwezig zijn. Lid 5 biedt de mogelijkheid om onder spanning te
werken, maar stelt hier dermate zware eisen aan dat het onder spanning werken in de praktijk vrijwel altijd een wetsovertreding is.

NEN 3140

1 Personen moeten
deskundig zijn. Dat wil
zeggen dat hun

deskundigheid voldoende
moet zijn om de installatie

en de gevaren ervan te
kunnen overzien

5

NEN 3140

2

Personen moeten voldoende
onderricht zijn. De personen moeten

zodanig zijn geïnstrueerd dat ze
weten elke veiligheidsprocedures te

volgen en begrijpen waarom die
procedures zo opgezet zijn

6

NEN 3140

Personen moeten bevoegd zijn. De werkgever

moet de personen bevoegd verklaren voor de

uit te voeren werkzaamheden. Dat impliceert

een afweging over de werksituaties die

toegestaan zijn 3

7

NEN-EN 50110 deel 1 & 2 NEN 3140

2019

8

NEN-EN 50110 NEN 3140
en NEN 3140

• Sinds de invoering van de Arbo-wet in 1990 is niet alleen de
werkgever maar ook de werknemer verantwoordelijk voor de
veiligheid en gezondheid binnen zijn bedrijf.

• In het kader van de Europese eenwording is de NEN 3140 maart
2011/2015 afgestemd op de Europese ontwikkelingen.

NEN-EN 50110 NEN 3140
NEN 3140

De NEN 3140 heeft betrekking op een spanningsniveau van extra
lage spanning tot en met lage spanning.

De exacte maximale waarden voor de verschillende
spanningssoorten zijn:

• een nominale wisselspanning van ten hoogste van 1000 V
tussen de fasen

• een nominale gelijkspanning van ten hoogste 1500 V tussen
de polen en 900 V tussen één van de polen en aarde.

10

NEN-EN 50110 – 1 ( Europa ) NEN 3140
NEN-EN 50110 – 2 NEN 3140

• Deze opleiding beperkt zich tot het behandelen van de bepalingen die
betrekking hebben op werkzaamheden aan laagspanningsinstallaties
door een:

• Installatie Verantwoordelijke
• Werk Verantwoordelijke
• Vakbekwaam persoon;
• Voldoend onderricht persoon.

NEN 3140

De werkgever dient zijn
personeel schriftelijk
aan te wijzen,

12

Bepaling in Laagspanningsnorm NEN 3140

I.V er
W.V er
V. P er
V.O.P er

Aanwijzing door werkgever

NEN 3140

Uitzendkrachten & Detachering

NEN 3140

W.G.
I.V.

Aanwijzing Installatie Verantwoordelijke
door de
15
Werkgever

NEN 3140

NEN 3140

Installatie Verantwoordelijke

Is verantwoordelijk voor:
✓ (een deel van) de installatie.
✓ toegangsregeling en -controle.
✓ wijzigingen in de configuratie van de elektrische installatie.
✓ het verlenen van toestemming voor het uitvoeren van.

werkzaamheden.
✓ het beschikbaar stellen van de nodige PBM's.
✓ het (laten) onderhouden van de installatie.
✓ het (laten) inspecteren van de installatie en elektrische

arbeidsmiddelen.

17

Aanwijzing NEN 3140
door
de W.G.
I.V. W.V.
Werkgever
Werk
Verantwoordelijke

18

NEN 3140

Werk Verantwoordelijke

Is verantwoordelijk voor:
• de uitvoering van de werkzaamheden.
• het instrueren van degenen die aan de werkzaamheden deelnemen.
• het indien nodig coördineren van werkzaamheden.
• afstemming met de installatieverantwoordelijke voor

aanvang en indien nodig tijdens de werkzaamheden.
• het onderzoeken van de werkplek.
• het verlenen van toestemming voor het beginnen van de werkzaamheden.
• indien nodig toezicht houden.
• het melden dat de werkzaamheden zijn afgerond en dat de installatie gereed

is voor wederinschakeling.

19

NEN 3140

NA HET VOLGEN VAN
de

NEN3140 TRAINING

• Is men niet automatisch geïnstrueerd en aangewezen!
• De werkverantwoordelijke moet voor een deugdelijke

instructie zorgen!!!

NEN 3140

W.G.
I.V. W.V.

V.P.
Vakbekwaam
Persoon

21

NEN 3140

Vakbekwaam Persoon

Opleiding en ervaring van vakbekwame personen.

• een voltooide lagere elektrotechnische vakopleiding in de
energietechniek en voldoende ervaring op dat vakgebied.

• een voldoende vaardigheid voor het hanteren van gereedschappen
en het verwerken van materialen. Ook dient de kennis van
gereedschappen en materialen aanwezig te zijn.

• voldoende kennis van de geldende veiligheidsvoorschriften en
veiligheidsbepalingen.

22

NEN 3140

Vakbekwaam Persoon NEN 3140

• Mag alle voorkomende werkzaamheden doen.
• Weet mede door ervaring gevaren te voorkomen.
• Mag toezichthouden op leken en v.o.p.

NEN 3140

W.G.
I.V. W.V.

V.P.

V.O.P.

Voldoend
Onderricht Persoon

25

Voldoend Onderricht Persoon NEN 3140

• Opleiding en ervaring van de voldoend onderrichte personen.

• Een voldoend onderricht persoon behoeft geen elektrotechnische
vakopleiding te hebben genoten en heeft veelal weinig of geen
praktijkervaring.

• Wel moet hij/zij op de hoogte zijn van de gevaren die bestaan bij
het verrichten van werkzaamheden in de omgeving van onder
spanning staande delen en weten wat hij/zij moet doen of laten
om deze gevaren te voorkomen.

26

NEN 3140

NEN 3140

NEN 3140

W.G.
I.V. W.V.

V.P.

Geen V.O.P.
aanwijzing
L&S
Leerlingen &
studenten

29

Geen NEN 3140
aanwijzing
W.G.
I.V. W.V.

V.P.

V.O.P. L.

L&S

Leek 30

NEN 3140

NEN 3140

NEN 3140

NEN 3140

Voorbeeld Aanwijzingsformulier in het kader van NEN 3140 NEN 3140

Naam :........................................
Geboortedatum :.......................................
Bedrijf : ......................................

Afdeling : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Functie : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Personeelsnummer : . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ingangsdatum aanwijzing : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Einddatum aanwijzing :................................

Aan te wijzen als :

❏ Installatieverantwoordelijke
❏ Werkverantwoordelijke
❏ Vakbekwaam persoon
❏ Voldoende onderricht persoon

De aanwijzing is geldend voor de volgende (delen van) installatie(s):

..................................................................................
De aanwijzing geldt voor de volgende werkzaamheden:
..................................................................................
De werkzaamheden worden uitgevoerd in de volgende ruimte(n):
..................................................................................
De verantwoordelijkheden van de aan te wijzen persoon zijn:
..................................................................................
De bevoegdheden van de aan te wijzen persoon zijn:
.................................................................................

35

NEN 3140

Spanningsloos werken : In lid 3 en 4 wordt aangegeven dat
werkzaamheden alleen in spanningsloze toestand mogen plaatsvinden.

Spanningsloos betekent hier dat de beide risico's in voldoende mate
afwezig zijn. Lid 5 biedt de mogelijkheid om onder spanning te werken,
maar stelt hier dermate zware eisen aan dat het onder spanning werken

in de praktijk vrijwel altijd een wetsovertreding is.

36

NEN 3140

Bedieningshandelingen NEN 3140

• Bedieningshandelingen hebben tot doel een installatie of een
gedeelte daarvan in en uit te schakelen of bijvoorbeeld door middel
van het bedienen van regelknoppen de installatie in bedrijf te
houden.

• Bij bedieningshandelingen is het gevaar van elektrocutie of
vlambogen door kortsluiting mogelijkerwijs aanwezig.

• Er bestaan twee soorten bedienings-handelingen vanuit de NEN-EN
50110-1 te weten:

1 . bedieningshandelingen zonder gevaar.
2. bedieningshandelingen met gevaar.

38

NEN 3140

Bedieningshandelingen zonder gevaar

• bedoeld om de elektrische toestand van de
installatie te wijzigen, om (elektrisch) materieel te
gebruiken, om materieel dat is ontworpen om
zonder risico te worden gebruikt aan te sluiten of los
te nemen, aan of uit te zetten, voor zover dit
mogelijk is in de praktijk

39

NEN 3140

Bedieningshandelingen zonder gevaar

het bedienen van schakelaars
• het insteken en uittrekken van contactstoppen
• het verwijderen of aanbrengen van schroefveiligheden
• het aflezen van vaste meetinstrumenten
• het regelen van spanning, stroom, vermogen en dergelijke.
• Deze werkzaamheden mogen dan ook zonder beperking door

iedereen worden verricht.

40

NEN 3140

Bedieningshandelingen met gevaar

Elektrotechnische werkzaamheden

• In tegenstelling tot bedieningshandelingen wordt bij
elektrotechnische werkzaamheden aan de elektrische installatie
zelf gewerkt. Zo vallen het aanleggen, het uitbreiden en het
wijzigen van een elektrische installatie onder het begrip
'elektrotechnische werkzaamheden'.

41

NEN 3140

Elektrotechnische werkzaamheden

• Ook het uitvoeren van onderhoud, inspectie, het herstellen en
vernieuwen vallen onder dit begrip, evenals het uitvoeren van
metingen en beproevingen, terwijl de installatie onder spanning
staat. Voor het verrichten van dergelijke werkzaamheden is

vakmanschap noodzakelijk.

42

NEN 3140

Veiligheidsmaatregelen

• Alle maatregelen die worden getroffen om letsel of schade
bij werkzaamheden aan of in de omgeving van de
elektrische installatie te voorkomen worden
'veiligheidsmaatregelen' genoemd.

Onder het begrip 'werkzaamheden' valt ook het nemen van
veiligheidsmaatregelen.

Hieronder wordt verstaan het spanningsloos maken van een
installatie door :

1. het uitzetten van een (last-) scheider
2. of het verwijderen van smeltveiligheden.

43

HET JUIST UITSCHAKELEN VAN DE NEN 3140
SPANNING (“DE VITALE 5”)

1. Scheiden
(vrijschakelen = buiten spanning stellen)

2. Beveiligen tegen wederinschakeling
(plaatsen van een slot en/of label/ LOTO)

3. Controleren op spanningsloos zijn (meten op
aan-/afwezigheid van spanning)

4. Aarden en kortsluiten
(op veilige wijze, volgens goed vakmanschap)

5. Afschermen van de werkzone
(actieve delen afschermen, waarschuwingsbord)

NEN 3140

NEN 3140

LOCK-OUT TAG-OUT NEN 3140
ELEKTRISCH

47

NEN 3140

48

NEN 3140

Beveiligen tegen weder inschakelen , LOTO procedure

49

NEN 3140

50