Presentatie PPT 3140 voor VP/WV

2/15/2021 NEN 3140

51

NEN 3140

52

NEN 3140

53

NEN 3140

SPANNINGSLOOSHEID VASTSTELLENNEN 3140

55

NEN 3140

In de NEN3140 staat o.a. dat er bij spanningsloosheid
controle alleen nog maar gemeten mag worden met
een dubbelpolige spanningsmeter.

Bijvoorbeeld de Metravolt 12D+L, deze heeft de
hoogste veiligheid met maar liefst CAT IV / 1000V

2/15/2021 56

Deze ook? NEN 3140

En deze ?

57

NEN 3140

Het gebruik van een spanningszoeker of lamp
is niet toegestaan om spanningsloosheid vast te stellen!!

58

NEN 3140

Voltstick en deze?..... Alleen als tester

59

NEN 3140

NEN 3140

Van LOTO naar LOTOTO
Is bij u de procedure al aangepast van LOTO naar LOTOTO? Steeds meer bedrijven hanteren
inmiddels de Lock Out, Tag Out én Try Out procedure.
Deze laatste controlestap is toegevoegd om de vereiste veiligheid en gezondheid van werknemers
tijdens werkzaamheden nog beter te waarborgen.

61

Aarding nodig? NEN 3140

62

NEN 3140

NEN 3140

NEN 3140

INVLOED VAN ELEKTRICITEIT

Belangrijke punten bij stroomdoorgang zijn:
▪ De grootte van de elektrische stroom door het lichaam;
▪ de tijdsduur die stroom door het menselijk lichaam vloeit;
▪ de plaats van het menselijk lichaam waar de in- en uittreding van

elektrische stroom plaats vindt;
▪ de soort elektrische stroom:

- Wisselstroom (AC = Alternating Current);
- Gelijkstroom (DC = Direct Current).

65

De gevaren NEN 3140

Bij het werken met en gebruik maken van elektriciteit is
er altijd een kans dat er gevaren optreden, de oorzaak
hiervan kan zijn:

▪ spanningsaanraking (direct of indirect)

▪ kortsluiting en overbelasting

66

NEN 3140

Het gevolg van de genoemde aspecten kan respectievelijk zijn:
• stroomvoering door het menselijk lichaam
• brand- en explosiegevaar.

67

NEN 3140

AANRAKINGSGEVAAR

De factoren die voor het effect van de stroom door
het lichaam bepalend zijn de:
1. grootte van de spanning;
2. impedantie, weerstand van het lichaam;
3. tijdsduur van de stroomdoorgang;
4. frequentie van de stroom.

68

NEN 3140

STROOMSTERKTEN EN GEVOLGEN

Stroomsterkte Gevolg Bijzonderheden
(in mA) grensstroomsterkte
Een licht elektrocutie
Van 0,2 tot 2 prikkelend gevoel
Van 2 tot 10
Van 10 tot 20 Een sterker wordende
spierkramp
Vanaf 20
Men kan een onder
Vanaf 100 spanningstaand deel
niet meer loslaten
Ademhaling wordt
belemmerd met kans
op verstikking
hartfibrillatie

NEN 3140

Letsel door een elektrische SCHOK

Inwendig letsel
Door ontbinding van het bloed en
beschadiging van de weefsels.

Dus: altijd ter controle naar de arts!

NEN 3140

STROOM DOOR
LICHAAM

Raakt een persoon met één hand een fasedraad
onder spanning aan en met de ander hand een
metalen gestel of vreemd geleidend deel,
of de persoon staat met blote voeten op de
tegelvloer, dan overbrugt zijn lichaam 230 V.

De stroom door zijn lichaam is dan: I = ?

STROOM DOOR NEN 3140

LICHAAM

Raakt een persoon met één hand een fasedraad onder spanning
aan en met de ander hand een metalen gestel of vreemd
geleidend deel,

of de persoon staat met blote voeten op de tegelvloer, dan
overbrugt zijn lichaam 230 V.

De stroom door zijn lichaam is dan:
I = U : Z = 230 V : 1000 Ω = 0,23 A = 230 mA

Dit is levensbedreigend!

NEN 3140

De Effecten van 30 milliampere (mA)
op het menselijk lichaam:

• stijging van de bloeddruk;

• moeilijke, onregelmatige hartslag;
• bewusteloosheid;
• kans op hartkamerfibrillatie;

(hart pompt niet meer maar ‘fladdert’)
• verkramping van de spieren;

EFFECT EN WAARNEMEN NEN 3140
VAN STROOM

74

ELEKTRICITEIT, NEN 3140
GEVAREN

kortsluiting vlambogen)
(zeer hoge kortsluitstromen

elektrocutie
(= dood door stroomdoorgang door lichaam)

letsel door elektrische schok of reactie daarop

verwondingen door vonk en vlambogen
brand- en explosiegevaar

NEN 3140

De meeste ongevallen ontstaan door
onveilig te werken.

Voorbeelden zijn:
1. Het negeren van de veiligheidsmaatregelen (waaronder

procedures)
2. Onnodig onder spanning werken
3. Het niet gebruiken van PBM’s

NEN 3140

ELEKTROCUTIE

Elektrocutie is overlijden ten gevolge van een
elektrische stroom die door het lichaam loopt.

Signalen en SymtonenNEN 3140

Symtonen
• Onregelmatige hartslag

of hartstilstand
• Pijn
• Spierpijn
• Spiersamentrekking
• Hoofdpijn
• Bewusteloosheid

Signalen
• Een in- en uitgaande wond
• Brand geur
• Rook

78

NEN 3140

• Bij een elektrische wond is er atijd een in- en uitgaande
wond, afhankelijk van de stroomdoorgang door het
lichaam.

79

BRANDWONDEN NEN 3140

80

NEN 3140

VLAMBOOG EN EXPLOSIE

VLAMBOOG
– De lucht tussen 2 punten wordt geleidend
t.g.v. de hoge spanning - Kortsluiting

EXPLOSIE
– T.g.v. warmte (warmte, oververhitting, …) een
explosief mengsel - Explosie

NEN 3140

Werkrisico

Naast de mate van werkrisico bepaald door het soort bedrijf zijn ook
de mogelijke werksituaties bepalend voor het werkrisico. Daar waar
gewerkt kan worden in bijvoorbeeld situaties:

1. met veel vocht (regen, vijver, waterlekkage, hogedrukreiniging,
badruimte)

2. met hoge temperatuur ('s zomers buiten, nabij gasketels, bij
stoomleidingen, bij industriële verbrandingsprocessen,
machinekamer)

3. met weinig bewegingsruimte (in kruipruimte, op kabelladder, op
leidingenbrug)

4. waarin dikke beschermende kleding wordt gedragen (vriescel,
vlamboogbestendig pak)

RIE-vragen werkrisico NEN 3140

Voor Uw werkrisico zou U zich het volgende af moeten vragen:

1. wordt door werknemers gewerkt aan de elektrische installatie?

2. welke soorten werkzaamheden worden door werknemers uitgevoerd?

3. zijn de werknemers voldoende deskundig en geïnstrueerd voor deze
werkzaamheden?

4. zijn de werknemers bevoegd verklaard door werkgever voor deze
werkzaamheden?

5. zijn bovenstaande punten ook geregeld voor ingeleend personeel?

6. worden de werkzaamheden spanningsloos uitgevoerd

7. worden de werkzaamheden uitgevoerd conform NEN 3140?

8. is het risico van het gebruik van meetinstrumenten, werkkleding en
hulpmiddelen beoordeeld?

Veilig? NEN 3140

84

Spannings…….loos? NEN 3140
En dan……………..

85

NEN 3140

Aanrakingsveilig ?

86

NEN 3140

Meten ….5 cm / 0.05 meter

87

DE GEVARENZONE NEN 3140

Actieve delen zijn bijvoorbeeld:
- fase en nuldraad
- schakeldraad, ook al is de schakelaar uitgezet
- pus- en min pool van een accu
- aansluitschroeven van el. componenten
- kabelschoenen
- blanke koperen rails

Taak DL = Minimale afstand aanhouden tot
actief deel onder spanning in cm
GEVARENZONE

Werkzaamheden algemeen 50 cm

Meten 5 cm

Bedieningshandelingen 10 cm

88

Aarding ( geaarde materialen ) NEN 3140

• Metalen gestellen:
- wasmachine
- elektromotor
- Computer

• Vreemd geleidende delen:
- spanten
- kabelgoten
- Enz.

VEILIGHEIDSAARDING, NEN 3140
VOORBEELDEN

90

NEN 3140

• Verbinding uitwendige metalen delen met aarde.
Bij defect voorkómen dat buitenkant onder spanning
komt te staan !

• Aarden zoveel mogelijk via bestaande aardnet,
anders via koperen aardpen of dikke geleider.

• Steigers (stellingen) met elektrische kabels/leidingen en/of
elektrisch materieel (handgereedschap): aarden!

• (Werk-)containers ook volgens voorschrift aarden

NEN 3140

92

NEN 3140

93

NEN 3140

afspelen

Fase / Nul

94

NEN 3140

95

Test uw aardlekschakelaar NEN 3140

Voor uw eigen veiligheid

De aardlekschakelaar is een belangrijk onderdeel in uw groepenkast.
Het is een extra beveiliging die stroom uitschakelt en die u beschermt tegen elektrische schokken.
Een goede aarding geeft bescherming bij kortsluiting en voorkomt onbedoeld onder spanning staan van
apparaten.
Test daarom regelmatig de werking van de aardlekschakelaar.
Een handig moment om dit te doen is bij de overgang
van winter- en zomertijd.

Test uw aardlekschakelaar regelmatig en
laat deze op tijd vervangen

96

NEN 3140

97

NEN 3140

Draad kleuren

98

NEN 1010 NEN 3140

In de meeste gevallen is de norm NEN 1010 van toepassing.

Deze norm is door de jaren heen in verschillende versies toegepast.
Globale stelregel is dat de versie van NEN 1010 geldt die:

1. geldig was ten tijde van de bouw van de installatie of
2. geldig was bij een grote renovatie van de installatie

Als 'ondergrens' wordt de versie van NEN 1010 van 1962 aangehouden.
Oudere installaties moeten minimaal net zo veilig zijn als deze versie
van de norm aangeeft.

Handgereedschappen NEN 3140

Bij werkzaamheden aan elektro-technische
installaties die onder spanning staan mogen
alleen goedgekeurde geïsoleerde hand-
gereedschappen worden gebruikt:

• deze gereedschappen moeten voldoen aan de
geldende normen;

• de isolerende bekleding van deze handgereed-schappen moet
geschikt zijn voor een bedrijfs- spanning van ten minste 1000 V
en voorzien van een keurmerk.

• Bij twijfel of beschadiging aan het gereedschap niet gebruiken
maar omwisselen.

NEN 3140 - 2010 100