BAHAGIAN III (B) – FUNGSIAN ( Wajaran 45% )
PP dikehendaki memberikan penilaian berdasarkan pencapaian kerja sebenar PYD berbanding den
yang dinyatakan di bawah dengan menggunakan skala 1 hingga 10;
Skala : Sangat Rendah Rendah Sederhana
12 34 56
ITEM
(Dinilai berasaskan SKT)
1. KUANTITI HASIL KERJA
Kuantiti hasil kerja seperti jumlah bilangan, kadar, kekerapan dan sebagainya berband
yang ditetapkan.
2. KUALITI HASIL KERJA
2.1 Dinilai dari segi kesempurnaan, teratur dan kemas.
2.2 Dinilai dari segi usaha dan inisiatif untuk mencapai kesempurnaan hasil kerja.
3. KESEGERAAN
Kebolehan menghasilkan kerja atau melaksanakan tugas dalam tempoh masa yang optim
4. KEBERKESANAN HASIL KERJA
Dinilai dari segi memenuhi kehendak stakeholders atau pelanggan.
5. ILMU PENGETAHUAN DAN KEMAHIRAN DALAM BIDANG KERJA
Mempunyai ilmu pengetahuan dan kemahiran/ kepakaran meliputi kebolehan me
menyelesaikan masalah.
6. PELAKSANAAN DASAR, PERATURAN, PROSEDUR DAN ARAHAN PENTADBIRAN
Kebolehan melaksanakan dasar, peraturan, prosedur dan arahan pentadbiran berkaitan de
Jumla
ngan SKT yang ditetapkan. Penilaian hendaklah berasaskan kepada penjelasan setiap kriteria
Tinggi Sangat Tinggi
78 9 10
PPP PPK
ding dengan sasaran kuantiti kerja
mum.
engenal pasti, menganalisis dan
engan bidang tugasnya. ___ x 45 = ___ x 45 =
70 70
ah markah mengikut wajaran
BAHAGIAN III (C) – SUMBANGAN IDEA INOVATIF/ KREATIF KE ARAH PENCAPAIAN VISI DA
(a) PYD hendaklah menyenaraikan 2 idea inovatif/ kreatif yang Skala: TAHAP SKA
tertinggi yang menyumbang ke arah pencapaian visi dan Cemerlang 5
misi organisasi dan negara. Sangat Baik 4
3
(b) PYD hendaklah menyertakan dokumen pembuktian, jika ada. Baik 2
(c) PP dikehendaki memberikan penilaian bagi setiap idea Sederhana Baik 1
dengan menggunakan skala 1 hingga 5 seperti di ruangan Memuaskan
sebelah.
BIL SENARAI SUMBANGAN IDEA INOVATIF/ KREATIF
1.
2.
Jum
BAHAGIAN IV – LATIHAN
Senaraikan Program Latihan (Seminar, Kursus, Bengkel Dan Lain-Lain) Yang Telah Dihadir
Bil Nama Latihan Tarikh/ Tempoh Tempat
(Nyatakan sijil jika ada) (Hari)
Jumlah Hari Berkursus
AN MISI ORGANISASI DAN NEGARA ( Wajaran 5%)
ALA PENJELASAN
5 Sumbangan idea inovatif/ kreatif yang berjaya dilaksanakan di peringkat agensi/ komuniti/ negara.
4 Sumbangan idea inovatif/ kreatif yang berjaya dilaksanakan di peringkat bahagian/ cawangan.
3 Sumbangan idea inovatif/ kreatif yang berjaya dilaksanakan di peringkat unit.
2 Sumbangan idea inovatif/ kreatif dalam penyediaan pelaksanaan.
1 Sumbangan idea inovatif/ kreatif yang diberi untuk pertimbangan agensi.
PERINGKAT PENCAPAIAN PPP PPK
mlah Markah Mengikut Wajaran ___ x 5 = ___ x 5 =
10 10
ri Senaraikan Latihan Yang Diperlukan
Bil
Bidang Pengkhususan Sebab Diperlukan
BAHAGIAN V – LAPORAN PEMERIKSAAN KESIHATAN (GRED 1-6 ATAU SETARAF SAHAJA
Saya mengesahkan bahawa saya telah menjalani pemeriksaan kesihatan pada _____________lapor
BAHAGIAN VI – MARKAH PURATA DAN ULASAN PEGAWAI PENILAI (PP)
PP dikehendaki mencatatkan jumlah markah yang diperolehi oleh PYD berdasarkan jumlah markah b
PPP
Ulasan:
JUMLAH
MARKAH DAN
ULASAN
Adalah disahkan bahawa prestasi pegawai ini telah dimaklumkan kepada PYD :
TANDATANGAN PPP : _____________________________________
_____________________________________
TARIKH :
A)
ran pemeriksaan kesihatan dilampirkan.
bagi setiap Bahagian yang diberi markah dan memberi ulasan keseluruhan prestasi PYD.
PPK MARKAH
PURATA PP
Ulasan:
(a)
TANDATANGAN PPK : _______________________________
_______________________________
TARIKH :
BAHAGIAN VII – JUMLAH MARKAH KESELURUHAN
Urus Setia PPSM dikehendaki mencatatkan purata markah yang diperolehi oleh PYD berdasarka
JUMLAH MARKAH KESELURUHAN
MARKAH PURATA PP ___ x / 100 = ___ (a) + (b) +
(a) ___ x / 100 = ___
___ x / 100 = ___
Untuk Gred 1-6 MARKAH PURATA RS
atau setaraf (b)
sahaja
MARKAH PURATA PS
(c)
an jumlah markah keseluruhan bagi setiap PP yang memberi markah.
MARKAH PANEL Rating Markah PENCAPAIAN
PEMBANGUNAN (%) KESELURUHAN
SUMBER MANUSIA ST
+ (c) ET 95 - <100
(Diisi oleh urus setia PPSM) OT
BT 85 –< 95
75 –< 85
< 75
SULIT
KERAJAAN
LAPORAN PENILAIAN
KUMPULAN
Borang ini merangkumi 6 bahagian iaitu: BAH
BAHAGIAN I : MAKLUMAT PEGAWAI PEG
BAHAGIAN II : SASARAN KERJA TAHUNAN (SKT) Nam
BAHAGIAN III : DIMENSI No.
Jaw
BAHAGIAN IV (A) TERAS
BAHAGIAN V (B) FUNGSIAN
BAHAGIAN VI (C) SUMBANGAN IDEA INOVATIF/ KREATIF KE ARAH
PENCAPAIAN VISI DAN MISI ORGANISASI DAN
NEGARA
: LATIHAN
: MARKAH PURATA DAN ULASAN PEGAWAI PENILAI (PP)
: JUMLAH MARKAH KESELURUHAN
ARAHAN PENYEDIAAN Kem
PEG
(a) Pegawai Yang Dinilai (PYD) hendaklah bertanggungjawab: Nam
No.
(i) melengkapkan maklumat PYD di Bahagian I; Jaw
(ii) melengkapkan Bahagian II, III (C), dan IV; dan Kem
(iii) menandatangani dan memasukkan tarikh di ruangan yang ditetapkan di PEG
Nam
bahagian yang berkenaan. No.
(b) Pegawai Penilai (PP) iaitu Pegawai Penilai Pertama (PPP) dan Pegawai Penilai
Kedua (PPK) hendaklah bertanggungjawab:
(i) melengkapkan maklumat PPP atau PPK di Bahagian I;
(ii) membuat laporan di Bahagian II,
(iii) melengkapkan Bahagian III dan V,
(iv) menandatangani dan memasukkan tarikh di ruangan yang ditetapkan di
bahagian yang berkenaan.
(c) PP hendaklah berbincang dengan PYD khususnya mengenai prestasi dan
keperluan pembangunan PYD semasa membuat penilaian.
(d) PPP hendaklah memastikan prestasi PYD dimaklumkan kepadanya. Jaw
Kem
JPA (Prestasi) 4/2012
(Penyelia)
TAHUN :
N MALAYSIA
N PRESTASI TAHUNAN
N PELAKSANA
HAGIAN I – MAKLUMAT PEGAWAI
GAWAI YANG DINILAI (PYD)
ma
. Kad Pengenalan
watan/ Gred
menterian/ Jabatan bulan
GAWAI PENILAI PERTAMA (PPP) Tempoh Penilaian: bulan
ma
. Kad Pengenalan
watan/ Gred
menterian/ Jabatan
GAWAI PENILAI KEDUA (PPK) Tempoh Penilaian:
ma
. Kad Pengenalan
watan/ Gred
menterian/ Jabatan
BAHAGIAN II – SASARAN KERJA TAHUNAN (SKT)
(a) SKT yang ditetapkan hendaklah mengandungi sekurang-kurangnya satu petunjuk prestasi
iaitu sama ada kuantiti, kualiti, masa atau kos bergantung kepada kesesuaian sesuatu
aktiviti/ projek;
(b) SKT yang telah ditetapkan pada awal tahun hendaklah dikaji semula di pertengahan tahun.
SKT yang digugurkan atau ditambah hendaklah dicatatkan di ruangan UL AS AN;
(c) PYD dan PPP hendaklah berbincang bersama dalam membuat penetapan SKT dan
menurunkan tandatangan di ruangan yang ditetapkan;
PENETAPAN SASARAN KERJA
(Diisi pada awal tahun)
BIL. PETUNJUK SASARAN
AKTIVITI/ PROJEK/ KETERANGAN PRESTASI KERJA
(Senaraikan Aktiviti/ Projek) (Kuantiti/ Kualiti/ (berdasarkan
Masa/ Kos) petunjuk prestasi
PENETAPAN SKT PADA AWAL TAHUN
Tandatangan Tarikh Tandatangan Ta
PYD :
PPP :
(d) PYD hendaklah membuat laporan dan ulasan pencapaian SKT pada akhir tahun
dan menurunkan tandatangan di ruangan yang ditetapkan;
(e) PPP juga hendaklah membuat laporan dan ulasan keseluruhan pencapaian SKT
pada akhir tahun dan menurunkan tandatangan di ruangan yang ditetapkan; dan
(f) Sila rujuk Panduan Penyediaan Sasaran Kerja Tahunan (SKT) untuk mendapat
keterangan lanjut.
KAJIAN PENCAPAIAN AKHIR TAHUN
PERTENGAHAN
PENCAPAIAN LAPORAN / ULASAN
TAHUN SEBENAR
SASARAN
KERJA
(berdasarkan
i) petunjuk prestasi)
PENGESAHAN PENCAPAIAN AKHIR TAHUN
arikh Laporan dan Ulasan Keseluruhan Pencapaian SKT
BAHAGIAN III (A) – TERAS ( Wajaran 30% )
PP dikehendaki memberikan penilaian berasaskan kepada penjelasan setiap kriteria yang dinyatak
Skala : Sangat Rendah Rendah Sederhana
12 34 56
ITEM
1. CIRI-CIRI KEPIMPINAN
Mempunyai ciri-ciri pemimpin dan berupaya memimpin selaras dengan kehendak organisas
2. PENGENDALIAN SUMBER
Kebolehan mengendalikan segala sumber dalam kawalannya dengan teratur.
3. SIKAP POSITIF
Kesediaan dan kerelaannya menjalankan tugas dan menerima arahan yang diberikan deng
KERJA BERPASUKAN
4. Bekerja bersama menjadi sebahagian daripada pasukan, bersaing secara positif dan tidak b
objektif organisasi.
5. KEBERKESANAN KOMUNIKASI
Kebolehan menyampai dan menerima maksud, pendapat, kefahaman atau arahan secara je
6. JALINAN HUBUNGAN DAN KERJASAMA
Kebolehan menjalin hubungan dan kerjasama yang harmoni serta boleh menyesuaikan diri
7. KOMITMEN PEMBELAJARAN BERTERUSAN
Menghayati dan membudayakan pembelajaran berterusan untuk meningkatkan kompetensi
8. KAWALAN KENDIRI
Daya kawal diri dari segi mental, emosi dan fizikal termasuk mematuhi peraturan, menepati
Jumla
kan di bawah dengan menggunakan skala 1 hingga 10:
Tinggi Sangat Tinggi
78 9 10
PPP PPK
si.
gan berkesan.
bekerja sendirian untuk mencapai
elas dan berkesan. ___ x 30 = ___ x 30 =
dalam semua situasi. 80 80
i diri.
i masa dan bersifat sabar.
ah markah mengikut wajaran
BAHAGIAN III (B) – FUNGSIAN ( Wajaran 65% )
PP dikehendaki memberikan penilaian berdasarkan pencapaian kerja sebenar PYD berbanding den
yang dinyatakan di bawah dengan menggunakan skala 1 hingga 10;
Skala : Sangat Rendah Rendah Sederhana
12 34 56
ITEM
(Dinilai berasaskan SKT)
KUANTITI HASIL KERJA
1. Kuantiti hasil kerja seperti jumlah bilangan, kadar, kekerapan dan sebagainya berband
yang ditetapkan.
KUALITI HASIL KERJA
2. 2.1 Dinilai dari segi kesempurnaan, teratur dan kemas.
2.2 Dinilai dari segi usaha dan inisiatif untuk mencapai kesempurnaan hasil kerja
3. KESEGERAAN
Kebolehan menghasilkan kerja atau melaksanakan tugas dalam tempoh masa yang optim
4. KEBERKESANAN HASIL KERJA
Dinilai dari segi memenuhi kehendak stakeholders atau pelanggan.
ILMU PENGETAHUAN DAN KEMAHIRAN DALAM BIDANG KERJA
5. Mempunyai ilmu pengetahuan dan kemahiran/ kepakaran meliputi kebolehan me
menyelesaikan masalah.
6. PELAKSANAAN DASAR, PERATURAN, PROSEDUR DAN ARAHAN PENTADBIRAN
Kebolehan melaksanakan dasar, peraturan, prosedur dan arahan pentadbiran berkaitan de
Jumla
ngan SKT yang ditetapkan. Penilaian hendaklah berasaskan kepada penjelasan setiap kriteria
Tinggi Sangat Tinggi
78 9 10
PPP PPK
ding dengan sasaran kuantiti kerja
mum.
engenal pasti, menganalisis dan
engan bidang tugasnya. ___ x 65 = ___ x 65 =
70 70
ah markah mengikut wajaran
BAHAGIAN III (C) – SUMBANGAN IDEA INOVATIF/ KREATIF KE ARAH PENCAPAIAN VISI DA
(a) PYD hendaklah menyenaraikan 2 idea inovatif/ kreatif yang Skala: TAHAP SKA
tertinggi yang menyumbang ke arah pencapaian visi dan Cemerlang 5
misi organisasi dan negara. Sangat Baik 4
3
(b) PYD hendaklah menyertakan dokumen pembuktian, jika ada. Baik 2
(c) PP dikehendaki memberikan penilaian bagi setiap idea Sederhana Baik 1
dengan menggunakan skala 1 hingga 5 seperti di ruangan Memuaskan
sebelah.
BIL SENARAI SUMBANGAN IDEA INOVATIF/ KREATIF
1.
2.
Jumlah Markah Mengikut Wajaran
BAHAGIAN IV – LATIHAN
Senaraikan Program Latihan (Seminar, Kursus, Bengkel Dan Lain-Lain) Yang Telah Dihadir
Bil Nama Latihan Tarikh / Tempoh Tempat
(Nyatakan sijil jika ada) (Hari)
Jumlah Hari Berkursus
AN MISI ORGANISASI DAN NEGARA ( Wajaran 5% )
ALA PENJELASAN
5 Sumbangan idea inovatif/ kreatif yang berjaya dilaksanakan di peringkat agensi/ komuniti/ negara.
4 Sumbangan idea inovatif/ kreatif yang berjaya dilaksanakan di peringkat bahagian/ cawangan.
3 Sumbangan idea inovatif/ kreatif yang berjaya dilaksanakan di peringkat unit.
2 Sumbangan idea inovatif/ kreatif dalam proses pelaksanaan.
1 Sumbangan idea inovatif/ kreatif yang telah diberi untuk pertimbangan agensi.
PERINGKAT PENCAPAIAN PPP PPK
___ x 5 = ___ x 5 =
10 10
ri Senaraikan Latihan Yang Diperlukan
Bil
Bidang Pengkhususan Sebab Diperlukan
BAHAGIAN V – MARKAH PURATA DAN ULASAN PEGAWAI PENILAI (PP)
PP dikehendaki mencatatkan jumlah markah yang diperolehi oleh PYD berdasarkan jumlah markah b
PPP
Ulasan:
JUMLAH
MARKAH DAN
ULASAN
Adalah disahkan bahawa prestasi pegawai ini telah dimaklumkan kepada PYD :
TANDATANGAN PPP : _____________________________________
_____________________________________
TARIKH :
BAHAGIAN VI – JUMLAH MARKAH KESELURUHAN
Urus Setia PPSM dikehendaki mencatatkan purata markah yang diperolehi oleh PYD berdasarka
JUMLAH MARKAH KESELURUHAN
(a) + (b) + (c)
MARKAH PURATA PP ___ x / 100 = ___
(a)
bagi setiap Bahagian yang diberi markah dan memberi ulasan keseluruhan prestasi PYD.
PPK MARKAH
PURATA PP
Ulasan:
TANDATANGAN PPK : _______________________________
_______________________________
TARIKH :
an jumlah markah keseluruhan bagi setiap PP yang memberi markah.
MARKAH PANEL PEMBANGUNAN Rating Markah PENCAPAIAN
SUMBER MANUSIA (%) KESELURUHAN
ST 95 - <100
) (Diisi oleh urus setia PPSM) ET 85 –< 95
OT 75 –< 85
BT < 75
SULIT
KERAJAAN
LAPORAN PENILAIAN
KUMPULAN PENGUR
(Diisi oleh Rakan Sekerja (RS) da
Borang ini merangkumi 2 bahagian iaitu: BAH
BAHAGIAN I : MAKLUMAT PEGAWAI
BAHAGIAN II : DIMENSI TERAS PEG
Nam
ARAHAN PENYEDIAAN No.
Jaw
(a) Pegawai Yang Dinilai (PYD) hendaklah bertanggungjawab Kem
melengkapkan maklumat PYD di Bahagian I; PEG
Nam
(b) Pegawai Penilai (PP), iaitu Rakan Sekerja (RS)/ Pegawai Bawah No.
Seliaan (PS) hendaklah bertanggungjawab: Jaw
(i) melengkapkan maklumat PP di Bahagian I; Kem
(ii) melengkapkan Bahagian II berpandukan Skala
Rating; dan
(iii) menandatangani dan memasukkan tarikh di ruangan
yang ditetapkan.
.
JPA (Prestasi) 5/2012
(Rakan Sekerja/ Pegawai Bawah Seliaan)
TAHUN :
N MALAYSIA
PRESTASI TAHUNAN
RUSAN TERTINGGI
an Pegawai Bawah Seliaan (PS))
HAGIAN I – MAKLUMAT PEGAWAI Tempoh Penilaian: bulan
GAWAI YANG DINILAI (PYD)
ma
. Kad Pengenalan
watan/ Gred
menterian/ Jabatan
GAWAI PENILAI (PP)
ma
. Kad Pengenalan
watan/ Gred
menterian/ Jabatan
SKALA: SKALA PENJELAS
5 Sentiasa m
TAHAP 4 Sentiasa m
Cemerlang (Exceptional) 3 Sentiasa m
Melebihi Jangkaan (Exceeds Expectation) 2 Kadangkala
Memenuhi Jangkaan (Meets Expectation) 1 Sentiasa di
Di Bawah Jangkaan (Below Expectation)
Perlu Peningkatan (Needs Improvement)
BAHAGIAN II – DIMENSI TERAS ( Wajaran 100% )
PP dikehendaki memberi penilaian dengan menandakan ( / ) pada ruang bagi setiap kriteria
ITEM
PEMIKIRAN STRATEGIK
1. Berkebolehan untuk menganalisis situasi semasa dan senario masa hadapan, menga
arah pencapaian misi/ visi/ objektif organisasi serta berkemampuan mengatasi cabara
secara rasional.
2.
KEBERKESANAN KOMUNIKASI
Kebolehan dan keberkesanan mewujudkan kesefahaman mengenai dasar, matlamat
kesungguhan dan dedikasi di segenap lapisan pegawai selaras dengan objektif organisa
3. JALINAN HUBUNGAN DAN KERJASAMA
Kebolehan mewujudkan jalinan hubungan dan kerjasama yang harmoni, boleh meny
berkeupayaan untuk mendorong komitmen secara berpasukan dan memimpin ke arah p
4. KOMITMEN PEMBELAJARAN BERTERUSAN
Memupuk budaya pembelajaran berterusan melalui konsep organisasi pembelajaran (lea
5. NILAI DAN ETIKA
Mempamerkan kepimpinan yang berteraskan keadilan, integriti dan profesionalisme dala
JUMLAH MARKAH
TANDATANGAN PP : _____________________________________
_____________________________________
TARIKH :
SAN
melebihi ekspektasi yang ditetapkan.
mencapai ekspektasi dan kadangkala melebihi jangkaan yang ditetapkan.
mencapai ekspektasi yang ditetapkan.
a mencapai ekspektasi yang ditetapkan.
i bawah ekspektasi yang ditetapkan.
yang dinyatakan di bawah:
1 SKALA 5
234
atur strategi untuk mencapai wawasan ke
an dalam persekitaran yang berubah-ubah
dan strategi organisasi bagi mewujudkan
asi dan matlamat negara.
yesuaikan diri dalam semua situasi serta
pencapaian matlamat organisasi
arning organization).
am melaksanakan tugas.
____ / 25 x 100 =
SULIT
KERAJAAN
LAPORAN PENILAIAN
KUMPULAN PENGURUSA
(Diisi oleh Rakan Sekerja (RS) da
Borang ini merangkumi 2 bahagian iaitu: BAH
BAHAGIAN I : MAKLUMAT PEGAWAI
BAHAGIAN II : DIMENSI TERAS PEG
Nam
ARAHAN PENYEDIAAN No.
Jaw
(a) Pegawai Yang Dinilai (PYD) hendaklah bertanggungjawab Kem
melengkapkan maklumat PYD di Bahagian I; PEG
Nam
(b) Pegawai Penilai (PP), iaitu Rakan Sekerja (RS) / Pegawai Bawah No.
Seliaan (PS) hendaklah bertanggungjawab: Jaw
(i) melengkapkan maklumat PP di Bahagian I; Kem
(ii) melengkapkan Bahagian II berpandukan Skala yang
ditetapkan; dan
(iii) menandatangani dan memasukkan tarikh di ruangan
yang ditetapkan.
.
JPA (Prestasi) 6/2012
(Rakan Sekerja/ Pegawai Bawah Seliaan)
TAHUN :
N MALAYSIA
PRESTASI TAHUNAN
AN DAN PROFESIONAL
an Pegawai Bawah Seliaan (PS))
HAGIAN I – MAKLUMAT PEGAWAI Tempoh Penilaian: bulan
GAWAI YANG DINILAI (PYD)
ma
. Kad Pengenalan
watan/ Gred
menterian/ Jabatan
GAWAI PENILAI (PP)
ma
. Kad Pengenalan
watan/ Gred
menterian/ Jabatan
BAHAGIAN II – DIMENSI TERAS ( Wajaran 100% )
Pegawai Penilai dikehendaki memberikan penilaian berasaskan kepada penjelasan se
skala 1 hingga 10:
Skala : Sangat Rendah Rendah Sederhana
12 34 56
ITEM
1. KEPIMPINAN
Mempunyai wawasan, komitmen, kebolehan membuat keputusan, menggerak dan
pencapaian objektif organisasi.
2. PENGURUSAN SUMBER
Keupayaan dan kebolehan menggembleng segala sumber dalam kawalannya seper
maklumat bagi merancang, mengatur, membahagi dan mengendalikan sesuatu tugas
3. PROAKTIF
Keupayaan menjangka kemungkinan dan mengambil langkah awalan.
4. KEBERKESANAN KOMUNIKASI
Kebolehan menyampai dan menerima maksud, pendapat, kefahaman atau arahan sec
5. JALINAN HUBUNGAN DAN KERJASAMA
Kebolehan mewujudkan jalinan hubungan dan kerjasama yang harmoni serta boleh me
6. KOMITMEN PEMBELAJARAN BERTERUSAN
Menghayati dan membudayakan pembelajaran berterusan untuk meningkatkan kompe
7. KAWALAN KENDIRI
Daya kawal diri dari segi mental, emosi dan fizikal termasuk mematuhi peraturan, men
Jumlah markah mengikut wajaran
TANDATANGAN PP : _____________________________________
_____________________________________
TARIKH :
etiap kriteria yang dinyatakan di bawah dengan menggunakan
Tinggi Sangat Tinggi
78 9 10
PP
memberi dorongan kepada pegawai ke arah
rti kewangan, tenaga manusia, peralatan dan
untuk mencapai objektif organisasi.
cara jelas dan berkesan.
enyesuaikan diri dalam semua situasi.
etensi diri.
nepati masa dan bersifat sabar.
___ x 100 =
70