101 | D C A 4 0 3 3 I B S SKEMA JAWAPAN Soalan 1 i. Kimpalan ii. pengetatan bolt Soalan 2 i. Keluli tergolek panas diguna pakai untuk kebanyakan struktur bangunan yang tinggi terdiri daripada rasuk, tiang dan kerangka bumbung. ii. Keluli tergolek sejuk diguna untuk penghasilan komponen kerangka bumbung ringan. Soalan 3 i. Kekuatan dan Ketahanan ii. Fabrikasi mudah dalam saiz yang berbeza iii. Kalis api iv. Rintangan serangga perosak v. Rintangan kelembapan dan cuaca Soalan 4 i. Bermula dengan pembinaan asas. ii. Jenis asas yang diperlukan untuk strukturyang diberikan adalah berdasarkan kepadakapasiti galas tanah iii. Penyiasatan tanah termasuk penerokaan permukaan dan permukaan bawah digunakan untuk menilai keadaan tanah. iv. Sekiranya kekuatan tanah adalah lemah dan beban yang dikenakan adalah besar, maka ia perlu menggunakan asas cerucuk.
102 | D C A 4 0 3 3 I B S NOTA KURSUS KANDUNGAN 5 BLOCK WORK SISTEM
103 | D C A 4 0 3 3 I B S TOPIK 5: SISTEM KERJA BLOK 5.0 PENGENALAN Kerja blok merupakan kaedah pembinaan menggunakan blok konkrit atau simen yang lebih besar daripada tanah liat biasa atau bata konkrit. Untuk menjadikannya lebih ringan dan lebih mudah untuk dikerjakan, blok ini mempunyai teras berongga yang juga dapat meningkatkan kapasiti penebat blok. Blok pratuang boleh didapati dalam pelbagai kepadatan untuk memenuhi aplikasi yang berbeza. Kemudahan dan keberkesanan kos menjadikan blok pratuang satu alternatif yang popular untuk bata tanah liat walaupun blok ini memerlukan penambahan atas sebab- sebab estetik dan rintangan air. Blok pratuang sering digunakan untuk membina dinding penyekat dalam dan dinding penahan. Blok piawai adalah 440 mm x 215 mm, bersamaan dengan 3 bata tinggi dan 2 panjang, merupakan saiz maksimum yang seseorang boleh selesaikan. Mereka boleh didapati dalam pelbagai lebar dari 50 mm hingga 300 mm. Objektif Di akhir topik ini, pelajar akan dapat: • Menyatakan komponen-komponen utama dalam sistem kerja blok. • Menyenaraikan kelebihan dan kekurangan sistem kerja blok. • Menerangkan tentang blok konkrit ringan. • Menerangkan tentang konkrit terkunci. • Menerangkan tentang Unit Masonry. • Menjelaskan proses dan kaedah pembinaan bagi sistem blok. 5.1 KOMPONEN PEMBINAAN Terdapat beberapa komponen pembinaan yang utama bagi kumpulan ini. Antaranya adalah blok berongga, blok konkrit padu, blok asas, blok ringan, blok kaca, blok ziegel, blok tanah liat yang tidak mudah terbakar, blok Insulated Concrete Form (ICF), blok hemp dan blok masonri.
104 | D C A 4 0 3 3 I B S Blok Berongga Digunakan untuk galas beban dan bangunan industri dan pertanian. Blok Konkrit Padu Digunakan untuk galas beban dan kerja yang terdedah dalam industri pembinaan. Blok Asas Diletakkan di bawah tanah untuk menanggung tembok rongga. Ia adalah blok yang ringan dan padat. Blok Ringan Dapat memendekkan masa dan menjimatkan kos bahan melalui pengendalian yang lebih mudah dan unit blok yang lebih besar. Blok Kaca Boleh dibina di dalam dinding dan blok jenis ini dapat mengeluarkan cahaya. Blok Ziegel Boleh digunakan sebagai kulit tunggal atau dinding rongga.
105 | D C A 4 0 3 3 I B S Blok Tanah Liat yang Tidak Mudah Terbakar Sesuai digunakan untuk mengurangkan ketebalan dinding sehingga 100mm untuk sekatan dalaman. Blok Insulated Concrete Form (ICF) Digunakan sebagai asas dinding kulit tunggal. Kelebihan menggunakan blok ini ialah pembinaan yang cepat dan dengan potensi untuk mendapatkan prestasi terma yang tinggi. Blok Hemp Digunakan untuk pelbagai bahan binaan menggantikan bahan tradisional termasuk kayu dan konkrit. Blok Masonry Digunakan untuk aplikasi beban galas, venir, paving, dinding penahan dan dinding luaran. 5.2 KELEBIHAN DAN KEKURANGAN Jadual 5.1: Kelebihan dan kekurangan sistem kerja blok Kelebihan Kekurangan i. Penjimatan buruh. ii. Penetapan yang lebih mudah. iii. Ketumpatan rendah. i. Kekuatan yang lebih rendah. ii. Rintangan yang rendah terhadap penembusan hujan.
106 | D C A 4 0 3 3 I B S iv. Sifat penebat haba yang lebih tinggi. v. Menyediakan kunci yang sesuai untuk plaster dan simen rendering. iii. Sifat galas beban kurang (aplikasi untuk satu atau dua tingkat). iv. Sifat penebat bunyi yang rendah. 5.3 BLOK KONKRIT RINGAN Blok konkrit ringan adalah salah satu bahan binaan yang boleh digunakan sebagai alternatif kepada batu bata bagi membina dinding bangunan atau tembok. Blok konkrit ringan juga dikenali sebagai Lightweight Blockwall, ianya dibuat daripada simen, pasir dan kemudiannya dicampurkan dengan agen pembuih (frothing agent). Ini membuatkan blok konkrit ringan mengandungi gelembung-gelembung udara yang halus apabila ia mengeras. Rajah 5.1: Permukaan blok konkrit ringan yang mengandungi gelembunggelembung udara halus. Salah satu ciri utama blok konkrit ringan ini adalah mempunyai ketumpatan yang rendah iaitu kurang daripada 1500kg/m3 dan lebih ringan daripada blok konkrit biasa (lebih kurang 1/5 berat konkrit biasa). Ciri-ciri ini membolehkan blok konkrit ini mudah dipotong, didrill dan dibentuk, ianya juga mempunyai ciri-ciri penebat haba dan bunyi yang baik. Blok konkrit ringan biasanya mempunyai ukuran seperti berikut: • Panjang (Length) : 500mm (20”) • Tinggi (Height) : 200mm (8”) • Tebal (Thickness) : 100mm (4”) Simen + Pasir + Agen Pembunuh = Blok Konkrit Ringan
107 | D C A 4 0 3 3 I B S Rajah 5.2: Bahagian sisi dan ukuran blok konkrit ringan 5.3.1 Kelebihan Blok Konkrit Ringan Antara kelebihan penggunaan Blok Konkrit Ringan dalam pembinaan ialah: i. Tahan haba ii. Mudah dipasang Boleh digergaji, digerudi, dipaku dan menggunakan mesin pertukangan kayu. iii. Tiada toksin iv. Serba boleh Boleh digunakan untuk dinding, bumbung, lantai tanggung beban dan tidak menanggung beban. v. Ringan Ketumpatan blok dihasilkan mengikut keperluan pelanggan iaitu 900kg/m3 . vi. Jimat tenaga vii. Pembinaan dapat dijalankan dengan kadar yang cepat viii. Ketepatan pembuatan blok Blok dihasilkan mengikut standard yang ditetapkan. Ia dapat mengurangkan masa pemangkasan, mengurangkan kuantiti mortar dan bahan kemasan. ix. Sifat akustik Penebat bunyi yang efektif
108 | D C A 4 0 3 3 I B S 5.4 KONKRIT TERKUNCI Blok terkunci (interlocking block) mempunyai 2 bahagian yang bersebelahan seperti teka- teki jigsaw. Setiap blok mempunyai unjuran pada satu hala dan lekukan pada satu bahagian yang lain. Unjuran satu blok sesuai dengan lekukan yang seterusnya supaya blok terkunci sentiasa diselaraskan dengan sempurna. Blok mempunyai lubang menegak di dalamnya yang mempunyai dua tujuan. Pertama, lubang- lubang dapat mengurangkan jumlah bahan yang diperlukan untuk membuat blok tanpa menjejaskan kekuatannya. Kedua, rod keluli boleh dimasukkan atau mortar dituangkan ke dalamnya untuk meningkatkan kekuatan dan kestabilan bangunan. Terdapat dua bahan utama yang digunakan dalam pembuatan blok terkunci. Blok simen tanah dibuat menggunakan tanah dan simen dengan nisbah antara 1: 6 hingga 1:10. Blok konkrit dibuat menggunakan simen, pasir dan kelikir dengan nisbah 1: 5: 3. 5.4.1 Prinsip-Prinsip Blok Terkunci Antara prinsip-prinsip blok terkunci ialah: i. Blok dibentuk dengan mengunjurkan bahagian – bahagian yang sesuai dengan lekukan di blok yang diletakkan di atas supaya ia secara automatik diselaraskan secara mendatar dan menegak. ii. Tidak memerlukan mortar dan sejumlah besar simen dapat dikurangkan kerana bata boleh dikeringkan. iii. Panjang setiap blok adalah dua kali ganda lebarnya, untuk mencapai penjajaran yang tepat bagi bata yang diletakkan pada sudut tepat. iv. Setiap blok mempunyai lubang menegak yang mempunyai dua fungsi iaitu : Untuk mengurangkan berat blok. Rod keluli boleh dimasukkan atau mortar dituangkan ke dalamnya untuk meningkatkan kekuatan dan kestabilan bangunan.
109 | D C A 4 0 3 3 I B S 5.4.2 Jenis Blok Terkunci Terdapat pelbagai blok terkunci yang telah dibangunkan beberapa tahun yang lalu. Jenis blok terkunci ini berbeza dari segi komposisi bahan, bentuk dan saiz, bergantung kepada kekuatan dan kegunaan yang diperlukan. Jadual 5.2: Perbezaan bagi jenis-jenis blok terkunci Bahan yang berbeza • Blok tanah-simen – bergantung pada sifat tanah dan simen, nisbah simen dan tanah biasanya 1:6 dan 1:10. • Blok simen abu sekam padi (RHA) – nisbah simen dan RHA biasanya 1:4, mengikut jumlah. Dua jenis blok dihasilkan: i) blok putih: dengan kekuatan mampatan 4 N/mm, menggunakan abu (silika amorf) dari field kilns, dibakar di bawah 900°C. ii) blok hitam: dengan kekuatan mampatan 1.4 N/mm, menggunakan abu dandang (silika kristal), dibakar sehingga 1200°C. • Blok konkrit – perkadaran campuran biasa simen, pasir dan kerikil ialah 1:5:3. Bentuk dan saiz yang berbeza • Blok penuh – (300 x 150 x 100mm) untuk semua dinding standard (tebal bata tunggul atau dua kali ganda). • Setengah blok – (150 x 150 x 100 mm), yang boleh dibentuk mengikut saiz, atau dibuat dengan memotong blok penuh yang baru dibentuk kepada separuh. • Blok saluran – saiz yang sama seperti blok penuh dan separuh, tetapi dengan saluran di sepanjang paksi panjang, di mana tetulang keluli dan konkrit boleh ditempatkan untuk membentuk lintels atau rasuk cincin.
110 | D C A 4 0 3 3 I B S • Sisi menegak – blok boleh rata atau mempunyai tempat duduk, dan lubang grout vertikal boleh menjadi persegi atau bulat. 5.4.3 Pengeluaran Blok Terkunci Blok terkunci dihasilkan dalam acuan khas, di mana pemadatan boleh dilakukan dengan tangan atau mekanikal, bergantung kepada jenis blok, bahan yang digunakan, kualiti yang diperlukan dan sumber yang tersedia. Blok boleh dibuat secara langsung di tapak bina atau pada skala yang lebih besar di production yard. Blok tanah- simen biasanya dibuat dalam blok press yang dikendalikan secara manual (modified CINVA Rams). Dua pekerja menyediakan campuran tanah, sekam ke dalam kotak acuan dan tutup penutup. Pemadatan dilakukan oleh pekerja ketiga, yang menarik ke bawah pemegang keluli panjang (tuas lengan), yang menolak sehingga plat asas. Selepas membuka tudung dan mengeluarkan blok, ia dikeluarkan oleh pekerja keempat dan disusun di tempat yang teduh untuk tujuan pengawetan dan pengerasan. Abu sekam beras dan blok konkrit perlu digetarkan untuk pemadatan yang betul. Pemadatan yang lebih tinggi dan kekuatan yang lebih besar dicapai dengan meletakkan acuan pada meja bergetar, atau memegang alat penggetar mudah alih terhadap sisi. Selepas acuan dibuka, blok- blok itu dibawa ke palet untuk pengawetan. Rajah 5.3: Modified CINVA Ram blokpress untuk pengeluaran blok tanah – simen terkunci
111 | D C A 4 0 3 3 I B S 5.4.4 Kelebihan Blok Terkunci Antara kelebihan penggunaan blok terkunci dalam pembinaan ialah: i. Anai-anai tidak boleh menyebabkan kerosakan kepada blok. ii. Pemasangan blok terkunci dapat menjimatkan masa pembinaan serta menjimatkan sejumlah besar mortar yang diperlukan untuk penyambungan mendatar dan menegak. iii. Lubang grout dan blok saluran disediakan untuk memasukkan besi tetulang di bahagian bangunan yang terdedah untuk meningkatkan rintangan angin dan gempa bumi. iv. Blok terkunci boleh dihasilkan secara kecil-kecilan di tapak bina atau secara besar-besaran dalam unit pengeluaran berpusat. v. Teknik blok terkunci sesuai untuk pembinaan bangunan yang berbilang tingkat, dengan cara yang sama seperti pembinaan standard masonry. 5.4.5 Kekurangan Blok Terkunci Antara kekurangan blok terkunci dalam pembinaan ialah: i. Merupakan teknologi yang agak baru dan memerlukan strategi penyebaran terkoordinasi yang baik untuk memperkenalkannya. ii. Pekerja perlu diberikan latihan berkaitan dengan pemasangan blok terkunci untuk memastikan dindingnya sejajar dengan baik dan tiada ruang kosong. iii. Dalam proses pengeluaran, latihan blok diperlukan bukan sahaja untuk menentukan jenis tanah, kadar campuran dan kandungan kelembapan yang betul, tetapi juga untuk menghasilkan blok yang bersaiz seragam. iv. Permukaan dinding dalaman biasanya perlu dilapis untuk mengelakkan penembusan hujan dan tahan terhadap angin. 5.5 UNIT MASONRY Blok Konkrit Masonry juga dikenali sebagai Unit Konkrit Masonry (CMU) mempunyai kelebihan terhadap bata dan batu masonry. Blok konkrit dihasilkan dalam bentuk dan saiz yang diperlukan dan dalam keadaan blok
112 | D C A 4 0 3 3 I B S padu atau berongga. Saiz biasa blok konkrit adalah 39cm x 19cm x (30cm atau 20 cm atau 10cm) atau 2 inci, 4 inci, 6 inci, 8 inci, 10 inci dan 12 inci. Simen, agregat dan air digunakan untuk menyediakan blok konkrit Masonry. Nisbah agregat dan simen dalam blok konkrit ialah 1: 6. Agregat yang digunakan adalah 60% agregat halus dan 40% agregat kasar. Kekuatan minimum blok konkrit ini adalah sekitar 3N/mm2. ASTM C-90-91 menentukan keperluan kekuatan mampatan bagi unit- unit masonry konkrit. 5.5.1 Jenis Blok Konkrit Masonri Jenis blok konkrit adalah bergantung kepada struktur, bentuk, saiz dan proses pembuatan blok tersebut. Blok konkrit ini dikelaskan kepada 2 jenis iaitu Blok Konkrit Padu dan Blok Konkrit Berongga. a. Blok Konkrit Padu Blok konkrit padu merupakan blok konkrit yang biasa digunakan. Blok konkrit ini lebih berat dan dihasilkan daripada agregat, simen Portland dan pasir. Blok konkrit padu sangat kuat dan memberikan kestabilan yang baik kepada struktur. Oleh itu untuk kerja – kerja masonri yang besar seperti untuk dinding galas beban, blok – blok padu ini lebih sesuai untuk digunakan. Blok konkrit padu boleh didapati dalam saiz yang besar berbanding bata. Oleh itu, ia mengambil sedikit masa untuk membina konkrit masonri berbanding bata masonri. Rajah 5.4: Blok konkrit padu
113 | D C A 4 0 3 3 I B S b. Blok Konkrit Berongga Blok konkrit berongga merupakan blok berongga segi empat tepat bersaiz standard yang diperbuat daripada konkrit tuang berketumpatan tinggi atau rendah. Untuk blok berketumpatan tinggi, simen Portland, agregat, pasir dan kerikil halus digunakan sebagai bahan mentah. Untuk blok berketumpatan rendah pula, sisa industri seperti fly ash dan bottom ash digunakan sebagai bahan mentah utama dan sering dipanggil cinder block / blok angin di bahagian yang berlainan di dunia. Bongkah konkrit berongga mempunyai satu atau lebih lubang besar atau rongga yang sama ada melalui blok (rongga terbuka) atau tidak melaluinya dengan berkesan (rongga tertutup) dan mempunyai bahan padu antara 50 dan 75% daripada jumlah isipadu bongkah yang dikira daripada dimensi keseluruhan. Lubang atau rongga ini mengurangkan jumlah luas keratan rentas blok dan berat struktur blok secara keseluruhan. Blok konkrit berongga lebih biasa digunakan di dalam pembinaan masonri. Ia mempercepatkan proses pembinaan, menjimatkan simen dan keluli serta mengurangkan perbelanjaan kerja di tapak pembinaan. Blok ini menurunkan berat semula jadi binaan masonri dan memperbaiki sifat fizikal dinding, seperti bunyi bising dan penebat haba. Ia juga menyediakan kemudahan untuk menyembunyikan saluran elektrik, paip air dan tanah. Jadual 5.3 di bawah menunjukkan jenis blok konkrit berongga beserta kegunaannya. Jadual 5.3: Jenis Blok Konkrit Berongga dan Kegunaanya Jenis Blok Konkrit Berongga Kegunaan Strecher Block • Digunakan secara meluas. • Menyambung sudut pada masonri
114 | D C A 4 0 3 3 I B S Corner Block • Digunakan pada hujung atau sudut masonri Pillar Block • Digunakan apabila dua hujung sudut kelihatan. • Digunakan sebagai blok dua sudut. Jamb Block • Digunakan apabila terdapat bukaan tingkap pada dinding. • Disambungkan dengan Strecher dan Corner Block. Partition Block • Digunakan untuk membina dinding sekatan.
115 | D C A 4 0 3 3 I B S Lintel Block • Digunakan untuk penyediaan rasuk atau lintel rasuk. • Lintel rasuk biasanya disediakan di bahagian atas pintu dan tingkap yang menanggung beban dari atas. • Alur yang terdapat pada blok akan diletakkan konkrit dan tetulang. Frog Brick Block • Untuk kegunaan umum. • Digunakan untuk memegang mortar dan menjadikan ikatan lebih kuat. Bull Nose Block • Digunakan pada bahagian sudut apabila memerlukan bahagian tepi berbentuk bulat. 5.5.2 Pemasangan, Sambungan dan Kemasan Pemasangan unit masonri dilakukan oleh tukang yang mahir. Mortar diletakkan antara unit untuk mengikat unit-unit masonri. Memerlukan jentera ringan untuk penempatan. Dinding yang berada di dalam dan di antara unit masonri diikat bersama dengan tetulang. Sambungan tetulang boleh digunakan bersama sambungan mortar untuk membantu mengawal retak
116 | D C A 4 0 3 3 I B S pada dinding. Anchor, plat, dan sambungan lain yang biasa digunakan untuk pembinaan lain juga boleh digunakan. Kemasan sering dilakukan apabila menggunakan unit masonri. Ia boleh di sealed atau dicat. Ia boleh ditampal untuk tujuan estetika dan rintangan kelembapan yang lebih baik. Tetapi dalam banyak kes, ia dibiarkan terdedah. Sesetengah kemasan dibuat khusus untuk ketahanan kelembapan bahagian yang terdedah, seperti bilik loker, kolam renang, dapur atau kemudahan dobi. Permukaan masonri ini biasanya berwarna terang untuk memberikan kemasan yang menarik. 5.5.3 Kelebihan Blok Konkrit Masonri Antara kelebihan penggunaan Blok Konkrit Masonri dalam pembinaan ialah: i. Tidak memerlukan kotak bentuk. ii. Blok ringan dan mudah dipasang. iii. Blok yang kuat dan terlindung dengan baik. 5.6 PROSES DAN KAEDAH PEMBINAAN Terdapat beberapa proses yang perlu dilakukan semasa menjalankan kaedah pembinaan bagi sistem blok. Proses – proses tersebut adalah: i) Dirikan tiang kayu pada tanah dan mengikatnya dengan benang. Rajah 5.5: Kayu didirikan pada tanah dan diikat dengan benang
117 | D C A 4 0 3 3 I B S ii) Letakkan simen pada tanah mengikut garisan aras yang telah dibuat. Rajah 5.6: Simen diletakkan pada tanah iii) Letakkan mortar di sebelah atas atau di atas blok kemudian kasarkan mortar tersebut dengan menggunakan trowel. Rajah 5.7: Mortar diletakkan pada blok iv) Letakkan blok di atas simen dalam susunan yang memanjang. Rajah 5.8: Blok diletakkan di atas simen
118 | D C A 4 0 3 3 I B S v) Tekan blok konkrit yang telah diletakkan di atas mortar dengan menggunakan tukul supaya blok konkrit tersebut melekat dengan mortar. Rajah 5.9: Blok konkrit ditekan menggunakan tukul vi) Periksa blok konkrit dalam kedudukan menegak dan mendatar dengan menggunakan spirit level. Rajah 5.10: Kedudukan blok konkrit diperiksa vii) Ulang proses v dan vi sehingga mendapat ketinggian dan ukuran yang diingini. viii) Kesimpulan Secara keseluruhannya, sistem blok ini dapat memberikan impak yang baik dalam sektor pembinaan di Malaysia. Pelaksanaan sistem blok memerlukan pekerja yang berkemahiran untuk melakukan proses pemasangan dalam memastikan kualiti binaan terjamin. Dengan inisiatif yang diberikan oleh kerajaan dalam membangunkan Sistem Binaan Berindustri (IBS) khususnya
119 | D C A 4 0 3 3 I B S dalam sistem blok melalui institut seperti Akademi Binaan Malaysia, ianya diharap dapat disebarluaskan kepentingan penggunaan sistem blok seterusnya dapat melahirkan tenaga kerja mahir secara berterusan di Malaysia justeru dapat mengurangkan kebergantungan kepada pekerja asing. Latihan Pengukuhan 1. Nyatakan definisi kerja blok. 2. Nyatakan kelebihan dan kekurangan sistem kerja blok. 3. Senaraikan tiga kelebihan penggunaan blok masonri dalam pembinaan. 4. Terangkan secara ringkas kaedah pembinaan bagi sistem blok.
120 | D C A 4 0 3 3 I B S Skema Jawapan 1. Kerja blok merupakan kaedah pembinaan menggunakan blok konkrit atau simen yang lebih besar daripada tanah liat biasa atau bata konkrit. 2. Kelebihan Kekurangan i. Penjimatan buruh. ii. Penetapan yang lebih mudah. iii. Ketumpatan rendah. iv. Sifat penebat haba yang lebih tinggi. v. Menyediakan kunci yang sesuai untuk plaster dan simen rendering. i. Kekuatan yang lebih rendah. ii. Rintangan yang rendah terhadap penembusan hujan. iii. Sifat galas beban kurang (aplikasi untuk satu atau dua tingkat). iv. Sifat penebat bunyi yang rendah. 3. i) Tidak memerlukan kotak bentuk. ii) Blok ringan dan mudah dipasang. iii) Blok yang kuat dan terlindung dengan baik. 4. i) Dirikan tiang kayu pada tanah dan mengikatnya dengan benang. ii) Letakkan simen pada tanah mengikut garisan aras yang telah dibuat. iii) Letakkan mortar di sebelah atas atau di atas blok kemudian kasarkan mortar tersebut dengan menggunakan trowel. iv) Letakkan blok di atas simen dalam susunan yang memanjang. v) Tekan blok konkrit yang telah diletakkan di atas mortar dengan menggunakan tukul supaya blok konkrit tersebut melekat dengan mortar. vi) Periksa blok konkrit dalam kedudukan menegak dan mendatar dengan menggunakan spirit level. vii) Ulang proses v dan vi sehingga mendapat ketinggian dan ukuran yang diingini.
121 | D C A 4 0 3 3 I B S NOTA KURSUS KANDUNGAN 6 MODULAR COORDINATION
122 | D C A 4 0 3 3 I B S TOPIK 6: KOORDINASI MODULAR 6.0 PENGENALAN Koordinasi Modular (Modular Coordination, MC) merupakan satu konsep penyelarasan dimensi dan ruang, di mana bangunan dan komponen diukur dan diletakkan dalam satu terma unit asas atau modul, dikenali sebagai ‘1M’ bersamaan dengan 100mm. Pengenalan koordinasi modular boleh memudahkan pencapaian produktiviti yang lebih tinggi dalam industri pembinaan berdasarkan keupayaannya untuk mendisiplinkan dimensi dan ruang sesebuah bangunan dan komponennya. Koordinasi modular adalah alat reka bentuk berguna yang menyediakan prinsip dan peraturan reka bentuk yang berguna yang menggabungkan kebebasan dalam perancangan seni bina dan pilihan bebas kaedah pembinaan, dengan kemungkinan menggabungkan komponen modular piawai dalam projek. Antara matlamat koordinasi modular adalah untuk membantu rasionalisasi perindustrian dalam industri bangunan. Dengan penyeragaman sedemikian, komponen-komponen pembinaan boleh dihasilkan pada skala perindustrian dan didirikan dengan cekap di tapak seterusnya meningkatkan ekonomi dalam bidang pembinaan. Selain itu, koordinasi modular juga turut memudahkan kerjasama antara pereka bentuk bangunan, pengilang, pengedar, kontraktor dan pihak berwajib. Malah, koordinasi modular juga akan mewujudkan penggunaan komponen bangunan bersaiz standard bagi membina mana-mana bangunan serta memudahkan penyediaan lukisan bangunan bagi kerja-kerja reka bentuk. Ia juga menggalakkan pertukaran komponen, dalam apa jua bahan, bentuk atau kaedah pembuatan serta memudahkan operasi tapak dengan merasionalkan penetapan, kedudukan dan pemasangan komponen bangunan di samping dapat memastikan penyelarasan dimensi antara pemasangan (peralatan, unit stor, perabot siap dipasang dan lain-lain) dengan keseluruhan bangunan.
123 | D C A 4 0 3 3 I B S Objektif Di akhir topik ini, pelajar akan dapat: • Menerangkan peraturan rekabentuk modular. • Menerangkan pembangunan pengukuran dalam koordinasi modular. • Mengenalpasti serta menjelaskan sistem penyambungan dan toleransi dalam pembinaan bangunan. 6.1 PERATURAN REKA BENTUK MODULAR Koordinasi modular pada asasnya adalah berdasarkan: i. Penggunaan modul (modul asas dan pelbagai modul) ii. Sistem rujukan untuk menentukan ruang dan zon penyelarasan untuk elemen bangunan dan bagi komponen yang membentuknya. iii. Peraturan untuk menentukan elemen bangunan dalam sistem rujukan. iv. Peraturan bagi saiz komponen bangunan untuk menentukan saiz kerja. v. Peraturan untuk menentukan saiz pilihan komponen dan menyelaraskan dimensi untuk bangunan. 6.1.1 Penggunaan Modul (Modul Asas dan Pelbagai Modul) ❖ Modul Asas Merupakan modul yang terkecil yang digunakan untuk menyelaraskan kedudukan dan saiz komponen, elemen dan pemasangan, berkait dengan titik rujukan 3D, garisan dan permukaan rata. Modul ini sesuai bagi kebanyakan komponen bangunan kecuali komponen bagi kerangka struktur. ❖ Penggandaan Modul
124 | D C A 4 0 3 3 I B S Merancang modul untulk dimensi utama acuan: rentang, ketinggian tingkat atas dsb. ❖ Submodul Submodul digunakan untuk mengukur saiz, ia memerlukan nilai tambahan yang lebih kecil dari M. Ia juga digunakan untuk penggantian modular grid yang berbeza. Submodul ini bukan untuk modul terancang. 6.1.2 Sistem Rujukan Sistem rujukan mentakrif koordinasi kedudukan dan dimensi bagi ruang dan zon untuk elemen bangunan dan pemasangan. Sistem rujukan ini digunakan terutamanya semasa peringkat merancang atau mereka bentuk bangunan. ❖ Grid Modul Terancang Berdasarkan kepada penentuan gandaan modul. Grid modul terancang digunakan untuk mereka bentuk struktur acuan di mana komponen modular diletakkan di dalam grid modular dengan bahagian tepinya diletak di sepanjang garisan modular. ❖ Grid Berterusan Digunakan untuk lukisan berskala kecil bagi menentukan hubungan antara komponen. Rajah 6.1: Grid Berterusan
125 | D C A 4 0 3 3 I B S ❖ Grid Bertindih Terbentuk dengan jarak di antara gabungan modul-modul. Grid bertindih mempunyai bentuk segi empat sama atau segi empat tepat dengan jarak yang sama antara satu sama lain. Grid ini digunakan dalam plan kunci, menunjukkan susun atur dan perletakan komponen utama bangunan. Rajah 6.2: Grid Bertindih ❖ Penggantian Grid Biasanya jalur luar diletakkan pada kedua-dua arah. Rajah 6.3: Penggantian Grid ❖ Grid Tercelah Grid tercelah digunakan untuk menyesuaikan elemen-elemen tertentu. Rajah 6.4: Grid Tercelah
126 | D C A 4 0 3 3 I B S 6.1.3 Peraturan untuk Menentukan Elemen Bangunan dalam Sistem Rujukan. ❖ Organisasi Bahan Terdapat pelbagai produk untuk bangunan serta teknologi yang mempengaruhi reka bentuk dan proses pembinaan bangunan. Jika proses pembinaan bangunan tidak konsisten ia akan menyebabkan pembaziran masa dan kerja. Bahan untuk bangunan memerlukan ruang untuk mewujudkan ruang yang luas dan berguna. Keduaduanya adalah berkaitan di mana jika ketebalan bahan itu tinggi, maka ruang akan menjadi kecil (atau sebaliknya). Keputusan berkaitan bahan dan ruang adalah berhubung kait dengan kedudukan, dimensi serta fungsi bahan dan ruang tersebut. Rajah 6.5: Hubungan antara bahan dan ruang Tiga kerja utama dalam pembinaan bangunan ialah: a) Reka bentuk b) Pemilihan komponen c) Pemasangan komponen Pertimbangan untuk meletakkan komponen pada sistem rujukan perlu dilakukan. Antara perkara yang perlu dipertimbangkan adalah:
127 | D C A 4 0 3 3 I B S Rajah 6.6: Pertimbangan untuk meletakkan komponen pada sistem rujukan ❖ Jenis-jenis Rujukan Sistem rujukan modular membolehkan pereka bentuk mengaitkan antara elemen pembinaan, elemen melintang dan elemen menegak. Posisi bagi komponen ditentukan melalui satu set reka bentuk modular yang terpilih berdasarkan kepada 4 prinsip konsep modular iaitu: a) Sistem Rujukan Sempadan (Boundary Reference Sistem) Digunakan untuk menyelaraskan kedudukan komponen bangunan dan untuk menentukan saiz nominal komponen. Letakkan komponen pada dua arah yang selari untuk menyelaraskan modular grid atau plane supaya ia memenuhi ruang atau zon. Rajah 6.7: Sistem Rujukan Sempadan b) Sistem Rujukan Paksi (Axial Reference Sistem)
128 | D C A 4 0 3 3 I B S Menyelaraskan kedudukan komponen dengan meletakkan komponen tersebut supaya paksi tengah adalah sama dengan penyelarasan grid modular bagi plane. Rajah 6.8: Sistem Rujukan Paksi c) Sitem Rujukan Antara Paksi (Inter-axial Reference Sistem) Menyelaraskan kedudukan dan dimensi komponen bangunan melalui rujukan gabungan kaedah rujukan sempadan dan kaedah rujukan paksi. Rajah 6.9: Sistem Rujukan Antara Paksi d) Sistem Rujukan Flush (Flush Reference Sistem) Menyelaraskan kedudukan komponen dengan meletakkan satu permukaan komponen rata di antara penyelarasan grid modular atau plane. Rajah 6.10: Sistem Rujukan Flush
129 | D C A 4 0 3 3 I B S 6.1.4 Peraturan untuk Mensaizkan Komponen Bangunan dalam Menentukan Saiznya ❖ Penyelarasan Saiz Merujuk kepada koordinasi ruang yang akan menampung komponen dan sambungan serta kesesuaian bagi memastikan ianya boleh disambung dengan tepat di tapak. Penyelarasan ruang dan komponen disesuaikan dengan adanya sambungan dan toleransi. Rajah 6.11: Penyelarasan saiz ❖ Saiz Kerja Koordinasi saiz memerlukan asas bagi menentukan saiz komponen yang dikeluarkan. Penolakan untuk penyelarasan saiz disesuaikan dengan sambungan untuk menyesuaikan satu komponen dengan komponen yang lain. Pertimbangan dalam menentukan saiz kerja adalah: • Proses penghasilan • Cara penyimpanan barang • Pengangkutan • Pengawalan di tapak • Pemasangan • Kos lain yang berkaitan ❖ Sambungan dan Toleransi Dibincangkan di dalam subtopik 6.3.
130 | D C A 4 0 3 3 I B S 6.1.5 Peraturan untuk Menentukan Saiz Pilihan Komponen dan Menyelaraskan Dimensi Bangunan. Saiz yang dicadangkan adalah bertujuan untuk menjelaskan proses pra- fabrikasi dan untuk mengurangkan kos pembinaan. Pemilihan untuk menentukan saiz adalah berdasarkan kepada fungsi, cara pembinaan dan komponen bahan. 6.1.6 Komunikasi Koordinasi modular membantu komunikasi di antara ahli dalam proses pembinaan melalui: • Prinsip asas • Terminologi – menyediakan terma-terma yang diperlukan meliputi bidang koordinasi modular. • Himpunan lakaran (drafting conventions) – simbol bagi koordinasi modular untuk lukisan dimensi. 6.1.7 Prinsip Reka Bentuk Modular Prinsip Umum Reka Bentuk Modular 1. Perancangan Modul Mendatar (MH) = 3M (300 mm) 2. Perancangan Modul Menegak (MV) = M (100 mm) ❖ Koordinasi Mendatar MH = 3M (300 mm) Facades diletakkan secara rata pada bahagian luar plane rujukan modular.
131 | D C A 4 0 3 3 I B S Rajah 6.12: Koordinasi mendatar reka bentuk modular Dinding berpalang (crosswalls) dan struktur kerangka rasuk dan tiang (structural frames) diletakkan berdasarkan dua cara alternatif: Rancangan Antara Paksi (Alternatif 1) Bahagian struktur bagi komponen diletakkan antara dua rujukan modular pada jarak 3M. Rajah 6.13: Rancangan antara paksi Sempadan Terancang (Alternatif 2) Bahagian struktur bagi komponen diletakkan atara ruang koordinasi teknikal.
132 | D C A 4 0 3 3 I B S Rajah 6.14: Sempadan terancang Rajah 6.15: Rumusan koordinasi mendatar ❖ Koordinasi Menegak Mv = M (100mm) Lantai diletakkan pada modular zon lantai dengan penambahan (n x M).
133 | D C A 4 0 3 3 I B S Rajah 6.16: Koordinasi menegak reka bentuk modular 6.1.8 Peraturan Modular Pada Komponen 3D Komponen Monolitik 3-D Komponen diukur dan diletakkan di antara modul terancang mendatar dan menegak. Rajah 6.17: Peraturan modular pada komponen monolitik 3-D Komponen Bukan Monolitik 3-D Komponen diukur dalam perancangan modular menegak dan mendatar. Bahagian tanggungan beban struktur dan tanggungan beban sendiri, jika ada, adalah di luar permukaan modular.
134 | D C A 4 0 3 3 I B S Rajah 6.18: Peraturan modular pada komponen bukan monolitik 3-D 6.1.9 Rumusan Peraturan Reka Bentuk Modular Rajah 6.19: Rumusan peraturan reka bentuk modular 6.2 PEMBANGUNAN PENGUKURAN Sejarah penggunaan konsep modular adalah bermula dari zaman Tamadun Awal lagi contohnya oleh Tamadun Mesir, Chaldeans dan Greek. Sistem ini adalah berpandukan kepada unit metrik yang dicipta oleh mereka sendiri sebagai contoh sistem Anglo-Saxon:
135 | D C A 4 0 3 3 I B S i. Tebal - Ibu jari ii. Lebar - Tapak tangan iii. Tinggi - Kaki iv. Jarak - Ela v. Kedalaman - Fothom / Ukuran 6 kaki Rajah 6.20: Sistem Anglo – Saxon Sistem modular koordinasi moden diperkenalkan kembali oleh Le Corbusier, arkitek Perancis berdasarkan kepada: a) Ukuran matematik iaitu Golden Section dan Fibunacci Series. b) Tubuh manusia (Anthropomorphic Dimension) Rajah 6.21: Sistem modular koordinasi berdasarkan ukuran tubuh manusia (Anthropomorphic Dimension)
136 | D C A 4 0 3 3 I B S Ukuran-ukuran ini menggunakan semula sistem metrik berdasarkan kepada ukuran badan manusia. Antara ciri-ciri yang dipertimbangkan dalam ukuran ini adalah ergonomik terhadap ruang yang perlu untuk kegiatan manusia. Selain itu, ciri yang dipertimbangkan juga adalah industri termasuklah industri pengeluaran, pengangkutan dan pemasaran. Sistem metrik ini telah diselaraskan dengan Sistem Internasional (SI) iaitu penggunaan meter, sentimeter dan milimeter yang telah digunapakai di seluruh dunia. Jadual 6.1: Unit Asas Sistem SI No Kuantiti Unit Simbol Unit 1 Panjang Meter M 2 Jisim Kilogram Kg 3 Masa Saat S 4 Termodinamik Arus Elektrik Ampere A 5 Suhu Kelvin K 6 Keamatan Candela Cd 7 Bahan Atom Mol mol 6.3 SAMBUNGAN DAN TOLERANSI BAGI PEMBINAAN BANGUNAN 6.3.1 Sambungan Koordinasi modular memberikan sistem penyelarasan dan cara berkesan untuk menentukan kedudukan sesuai bagi sambungan komponen. Rajah 6.22: Koordinasi modular bagi sambungan komponen
137 | D C A 4 0 3 3 I B S Dalam industri pembinaan, sambungan (joint) merujuk kepada jarak atau ruang di antara komponen samada berhubungan atau tidak di mana sambungan merupakan implikasi tambahan bahawa komponen-komponen dipegang secara berstruktur. Konsep sambungan ialah suatu butiran yang dibentuk dalam pembinaan melalui dua atau lebih bahagian-bahagian produk bangunan yang bersebelahan. Contohnya meletakkan bersama komponenkomponen dengan menggunakan produk-produk penyambungan atau sebaliknya. Keperluan penyambungan antara elemen-elemen bangunan adalah untuk mewujudkan prubahan dalam bahan atau disebabkan saiz yang dihadkan kerana asas bahan yang digunakan contohnya dalam bata, ataupun untuk memastikan bahagian-bahagian tersebut dalam saiz terkawal. Tujuan penyambungan adalah untuk mencantumkan komponenkomponen bersebelahan dimana ketika pemasangan fungsi bagi komponenkomponen yang dicantum dipelihara merentasi sambungan supaya fungsi bagi seluruh elemen itu dipelihara. Rajah 6.23: Terminologi sambungan
138 | D C A 4 0 3 3 I B S Jadual 6.2: Sambungan-sambungan Asas Sambungan Aksesori Sambungan Integral Butt Lap Spline Internal External Lap Partial Partial Cover Strip Mated Edge Edge Frame And Bead Joint Between Vertical Components Joint Between Vertical Components
139 | D C A 4 0 3 3 I B S 6.3.2 Toleransi Sistem toleransi yang koheren boleh diaplikasikan pada ruang dan komponen bangunan. Konsep toleransi adalah jumlah had dipersetujui bagi ketetapan dalam penghasilan dan kedudukan (pengeluaran dan pemasangan). Terdapat tiga pertimbangan toleransi iaitu toleransi produk oleh pengeluar, pemasang dan peletak produk, serta teknologi pemasangan. Toleransi terbahagi kepada 3 jensi iaitu: i. Toleransi Produk – dimensi produk. ii. Toleransi Pemasangan – jarak untuk memasang produk yang sama bahan dan jenis. iii. Toleransi pada Ruang – jarak untuk memasang komponen yang berbeza bahan dan jenis. Jadual 6.3: Ketetapan saiz toleransi mengikut saiz produk Dimensi Saiz Produk Toleransi Dimensi Keseluruhan Saiz < 3m +/- 3mm 6 < saiz < 12m +/- 6mm Elemen yang tidak sensitif +/- 12mm 6.3.3 Sambungan dan Toleransi Faktor-faktor yang perlu diambil kira ialah: i. Keadaan sambungan Rajah 6.24: Faktor keadaan sambungan
140 | D C A 4 0 3 3 I B S ii. Toleransi pengeluaran Rajah 6.25: Faktor toleransi pengeluaran iii. Perbezaan pengukuran bagi komponen-komponen Rajah 6.26: Faktor perbezaan pengukuran bagi komponen iv. Keadaan aturan • Pertimbangan kepada pengesanan • Ruang aturan • Pertimbangan kepada aturan
141 | D C A 4 0 3 3 I B S Rajah 6.27: Faktor keadaan aturan 6.3.4 Pertimbangan Bagi Toleransi A. Sambungan yang dibenarkan dan pemesongan pengukuran (Joint clearance and dimensional deviation). • Masalah ketidaktepatan mesti diselesaikan di antara sambungan antara komponen dalam satu set pemasangan atau antara satu set pemasangan dengan elemen pembinaan yang lain. • Ini mewujudkan suatu ruang dengan spesifikasi pemesongan yang dibenarkan yang membolehkan suatu sambungan direkabentuk supaya dapat mencapai pelaksanaan yang efektif dalam kapasiti produk-produk sambungan yang berkaitan. B. Hubungan di antara posisi dan saiz. • Suatu siri butiran cadangan diperlukan dalam merekabentuk komponen-komponen bangunan. • Siri ini akan membolehkan posisi yang cermat bagi setiap komponen dalam ruang yang disediakan bagi kedudukan sesuatu himpunan komponen-komponen di antara dua permukaan rujukan yang utama. • Untuk mencapai kedudukan komponen-komponen mengikut syarat-syarat rekabentuk, spesifikasi yang cermat bagi pemesongan yang dibenarkan dan kawalan yang efektif semasa pembinaan diperlukan.
142 | D C A 4 0 3 3 I B S C. Perbezaan dalam pengukuran. Saiz komponen dan sambungan berhubungan dengan proses perletakan atau kedudukan kepada permukaan rujukan perlu diambil kira: • Pemesongan semasa pembentukan (setting up deviations – Th) • Pemesongan semasa pengeluaran (manufacturing deviation – Tf) • Pemesongan semasa proses perletakan atau memposisi (location or positioning deviation – Tf) • Ruang yang berkaitan (Bonding space – Bas) Perkara-perkara tambahan yang perlu diambil kira bagi peringkat pemesongan yang dibenarkan: • Dimensi modular • Penyesuaian jarak (As) • Sambungan minimum (dm) dan sambungan maksimum (Dm) • Pemesongan semulajadi (Inherent deviations – Jc) • Geometri bagi profil sambungan D. Pengurangan dalam pengiraan Pemesongan semulajadi dijumlahkan sebagai positif secara aritmetik dan dicampurkan dengan pemesongan tambahan yang dikira secara statistik supaya dapat mewujudkan pertimbangan yang munasabah untuk semua pemesongan tertentu. Gabungan dengan saiz sambungan yang berkaitan akan memberikan jumlah penolakan yang perlu ditolak daripada dimensi atau saiz koordinasi modular. E. Pengawalan pemesongan Pemerhatian yang teliti tentang perkara-perkara yang berkaitan dengan spesifikasi pengiraan adalah penting semasa peringkat rekabentuk.
143 | D C A 4 0 3 3 I B S Kesimpulan Secara kesimpulannya, koordinasi modular merupakan kaedah yang praktikal dan koheren untuk menyelaraskan kedudukan dan dimensi elemen, komponen dan spesifikasi dalam perancangan dan reka bentuk bangunan. Ia juga memberi panduan kepada pembangunan saiz komponen yang boleh mengurangkan keperluan untuk merapi dan membentuk bahan supaya sesuai dengan pembinaan, justeru mengurangkan pembaziran pekerja dan bahanbahan. Malah, penggunaan koordinasi modular juga boleh mewujudkan keseragaman, yang menggalakkan penggunaan komponen bangunan piawai bagi pembinaan pelbagai jenis bangunan. Latihan Pengukuhan 1. Huraikan EMPAT (4) objektif koordinasi modular sebagai panduan piawaian bangunan. 2. Nyatakan EMPAT (4) asas koordinasi modular. 3. Jelaskan TIGA (3) perkara yang perlu dipertimbangkan untuk meletakkan komponen pada sistem rujukan. 4. Nyatakan TIGA (3) jenis toleransi dalam koordinasi modular.
144 | D C A 4 0 3 3 I B S Skema Jawapan 1. Empat objektif koordinasi modular: a) membantu rasionalisasi perindustrian dalam industri bangun b) memudahkan kerjasama antara pereka bentuk bangunan, pengilang, pengedar, kontraktor dan pihak berwajib. c) mewujudkan penggunaan komponen bangunan bersaiz standard bagi membina mana-mana bangunan. d) menggalakkan pertukaran komponen, dalam apa jua bahan, bentuk atau kaedah pembuatan 2. Empat asas koordinasi modular: a) Penggunaan modul (modul asas dan pelbagai modul) b) Sistem rujukan untuk menentukan ruang dan zon penyelarasan untuk elemen bangunan dan bagi komponen yang membentuknya. c) Peraturan untuk menentukan elemen bangunan dalam sistem rujukan. d) Peraturan bagi saiz komponen bangunan untuk menentukan saiz kerja. e) Peraturan untuk menentukan saiz pilihan komponen dan menyelaraskan dimensi untuk bangunan. 3. Tiga perkara yang perlu dipertimbangkan: a) Toleransi b) Arahan pemasangan c) Jumlah pemotongan yang munasabah d) Komponen dibuat untuk disusun tanpa mengutamakan kos penalti e) Komponen terdapat dalam bentuk yang bukan modular f) Komponen modular boleh didapati dari pengeluar 4. Tiga jenis toleransi dalam koordinasi modular: a) Toleransi produk b) Toleransi pemasangan c) Toleransi pada ruang
145 | D C A 4 0 3 3 I B S NOTA KURSUS KANDUNGAN 7 IBS SCORE CALCULATION AND SUBMISSION
146 | D C A 4 0 3 3 I B S TOPIK 7 : PENGIRAAN DAN PENYERAHAN SKOR SISTEM BANGUNAN BERINDUSTRI 7.0 Pengenalan Skor IBS adalah pengiraan berdasarkan formula dan standard tertentu untuk mengira peratus penggunaan elemen IBS dalam sesebuah projek bangunan. Ianya merupakan sistem penilaian yang bersistematik dan berstruktur. Objektifnya adalah untuk mengukur kandungan penggunaan komponen IBS dalam sesuatu projek bangunan dengan lebih bersistematik. Manual Sistem Pemarkahan Kandungan IBS (Skor IBS) telah digubal untuk menyeragamkan pengukuran penggunaan IBS dalam bangunan pada tahun 2005, diikuti dengan edisi semakan pada tahun 2010. Manual Sistem Pemarkahan Kandungan IBS (Skor IBS ) memperkenalkan sistem penilaian yang sistematik dan berstruktur untuk diukur penggunaan IBS secara konsisten.Berpandukan edisi terbaharu Manual, CIS 18: 2018, ianya mengambil kira pengenalan teknologi semasa, dasar dan persekitaran perniagaan; dan berdasarkan input daripada pihak berkepentingan industri pembinaan. Objektif : Di akhir topik ini, pelajar akan dapat: • Menerangkan peraturan Skor IBS. • Mengenalpasti kaedah pengiraan skor IBS yang sesuai. • Menjelaskan proses penyerahan dan CIDB levi 7.1 Peraturan Skor IBS Mata diberikan berdasarkan Faktor IBS bagi elemen struktur dan dinding yang digunakan. Kehadiran pengulangan yang tinggi dalam reka bentuk serta penyelesaian pembinaan mudah lain juga akan menyumbang kepada jumlah skor. Mata disimpulkan untuk memberikan Skor IBS sebanyak bangunan. Sistem Pemarkahan IBS bergantung pada komposisi beberapa atribut:
147 | D C A 4 0 3 3 I B S i. Penggunaan komponen pasang siap dan pratuang ii. Pengeluaran komponen di luar tapak iii. penggunaan komponen piawai iv. kebolehulangan v. reka bentuk menggunakan konsep Koordinasi Modular Skor IBS yang lebih tinggi adalah gambaran pengurangan yang lebih banyak buruh tapak, lebih rendah sisa, kurang bahan tapak, lebih bersih persekitaran, kualiti yang lebih baik, pembinaan yang lebih kemas dan selamat tapak, penyiapan projek yang lebih cepat serta jumlah yang lebih rendah kos pembinaan. Kaedah penentuan Skor IBS direka untuk menjadi satu proses yang mudah tetapi berkesan. Mata diberikan berdasarkan pada Faktor IBS bagi elemen struktur dan dinding yang digunakan. Kehadiran pengulangan yang tinggi dalam reka bentuk serta penyelesaian pembinaan mudah lain juga akan menyumbang kepada jumlah markah.Mata disimpulkan untuk memberikan Skor IBS bangunan. Selain itu, skor IBS untuk keseluruhan projek pembangunan yang terdiri daripada sekumpulan bangunan juga disediakan. Skor IBS untuk keseluruhan pembangunan projek yang terdiri daripada sekumpulan bangunan juga boleh dikira. Skor IBS boleh digunakan untuk semua projek bangunan kediaman, komersial, perindustrian, institusi dan lain-lain baharu. Walaupun Skor IBS maksimum untuk bangunan ialah 100 mata, terdapat nilai minimum skor ini untuk projek awam dan swasta seperti yang dinyatakan oleh CIDB dalam Manual Skor IBS. Pengiraan adalah berdasarkan formula piawai yang telah ditetapkan yang terdiri daripada tiga bahagian utama, iaitu Skor untuk Sistem Struktur (maksimum 50 mata), Skor untuk Sistem Dinding (maksimum 20 mata) dan Skor untuk Penyelesaian Pembinaan Mudah Lain (maksimum 30 mata).
148 | D C A 4 0 3 3 I B S 7.2 KAEDAH PENGIRAAN SKOR IBS 7.2.1 SISTEM PEMARKAHAN KANDUNGAN IBS Pengiraan skor IBS hanya mengambil kira unsur-unsur superstruktur bangunan. Kerja-kerja sub-struktur tidak diambil kira dalam pengiraan. Skor IBS maksimum bagi sesebuah bangunan ialah 100 mata. Skor IBS terdiri daripada komponen berikut: i. Bahagian 1 – Sistem Struktur (Skor maksimum ialah 50 mata) Mata diberikan untuk pelbagai jenis struktur sistem yang digunakan. Sebagai contohnya, rasuk dan tiang konkrit pratuang, keluli dan kayu pasang siap. ii. Bahagian 2 – Sistem Dinding (Skor maksimum ialah 20 mata) Mata diberikan berdasarkan pelbagai jenis sistem dinding yang digunakan. Sebagai contohnya, panel konkrit pratuang, kaca, sekatan kering dan kerja blok. iii. Bahagian 3 – Penyelesaian Pembinaan Ringkas Lain (Skor maksimum ialah 30 mata) Mata diberikan berdasarkan penggunaan yang lain penyelesaian pembinaan yang dipermudahkan. Sebagai contohnya, komponen standard berdasarkan MS 1064, grid standard, lain-lain pasang siap 3Dkomponen seperti tandas pasang siap dan tangga. 7.2.2 FORMULA PENGIRAAN SKOR IBS SKOR UNTUK SISTEM STRUKTUR + SKOR IBS = SKOR UNTUK SISTEM DINDING + SKOR UNTUK PEMBINAAN MUDAH YANG LAIN PENYELESAIAN
149 | D C A 4 0 3 3 I B S di mana: QS - Luas lantai sistem struktur QST - Jumlah keluasan lantai bangunan FS - Faktor IBS untuk sistem struktur daripada Manual Jadual 1 & Jadual 2 QW - Panjang sistem dinding (luaran atau dalaman) QWT - Jumlah panjang dinding (luaran dan dalaman) FW - Faktor IBS untuk sistem dinding daripada Manual Jadual 3 S - Skor IBS untuk penyelesaian pelanggan mudah yang lain daripada Manual Jadual 4 Pengiraan skor IBS mempertimbangkan superstruktur sahaja. Dalam kes sekumpulan bangunan dalam satu projek, yang Skor IBS projek hendaklah dikira oleh mendarabkan peratusan keluasan masing-masing bangunan (daripada jumlah kawasan projek); dengan IBS Skor bangunan individu. 7.2.2.1 Skor IBS Untuk Sistem Struktur Di mana : QS / QST - Peratusan luas binaan di mana sistem struktur tertentu digunakan: daripada luas binaan keseluruhan bangunan Fs - Faktor IBS untuk sistem struktur tertentu dari Jadual 1
150 | D C A 4 0 3 3 I B S Jadual 7.1 : Faktor IBS untuk Sistem Struktur Nota : 1. Papak konkrit pratuang termasuk separuh papak teras berongga dan papan prategasan pratuang. 2. Konkrit pratuang merangkumi produk-produk precasting kilang, precasting tapak atau penggunaan sistem kecondongan. 3. Rangka kerja yang boleh digunakan semula termasuk plastik, gentian kaca, keluli, aluminium dan bahan logam lain yang boleh digunakan berulang kali. 4. Acuan kayu (dan kekuda bumbung kayu) bermaksud komponen kayu adalah saiz, potongan dan fabrikasi in – situ untuk membentuk acuan lengkung. Kayu termasuk papan lapis. 5. Untuk sistem struktur menggunakan Load Bearing Wall, sama ada pratuang atau in- situ, faktor boleh ditentukan dari jadual dengan menganggap tembok sebagai ruang yang luas.