แนวทางการจัดทำเขตส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ

385 ส่วนที่ 4 มาตรการจูงใจในการปลูกมันสำปะหลัง การจัดทำมาตรการจูงใจในการปลูกมันสำปะหลัง ภายใต้โครงการบริหารจัดการการผลิตสินค้าเกษตร ตามแผนที่เกษตรเพื่อการบริหารจัดการเชิงรุก (Agri-Map) ใช้วิธีการรวบรวม วิเคราะห์ และประมวลผลข้อมูล ที่ได้จากการศึกษาสถานการณ์การผลิต การตลาด ข้อเท็จจริง การสัมภาษณ์เกษตรกร ผู้ประกอบการ รวมทั้ง ผู้ที่เกี่ยวข้อง ร่วมกับกระบวนการมีส่วนร่วมผ่านการสัมมนาระดมความคิดเห็น เพื่อนำมากำหนดเป็นมาตรการจูงใจ ที่เหมาะสมในแต่ละพื้นที่ โดยมีรายละเอียด ดังนี้ 4.1 มาตรการจูงใจในพื้นที่เขตส่งเสริมการผลิต มาตรการจูงใจในพื้นที่เขตส่งเสริมการผลิต ประกอบด้วย 5 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านการผลิต 2) ด้านการตลาด และการแปรรูป 3) ด้านการเงิน 4) ด้านการพัฒนาเกษตรกรและสถาบันเกษตรกรและ 5) ด้านการพัฒนาเทคโนโลยี และนวัตกรรม 4.1.1 ด้านการผลิต แบ่งเป็น 6 มาตรการย่อย ประกอบด้วย 1) การขึ้นทะเบียนเกษตรกร 2) การสนับสนุน โครงสร้างพื้นฐานการผลิต 3) การพัฒนาระบบฐานข้อมูลสารสนเทศ 4) การสนับสนุนแรงงานภาคเกษตร 5) การสนับสนุนปัจจัยการผลิต และ 6) การพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการผลิต มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การขึ้นทะเบียนเกษตรกร • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ -สำนักงานเศรษฐกิจ การเกษตร -กรมส่งเสริมการเกษตร 1.1) ประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างการรับรู้ให้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังขึ้น ทะเบียนเกษตรกร 1.2) สนับสนุนและส่งเสริมให้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังขึ้นทะเบียน เกษตรกร เพื่อให้ได้รับสิทธิประโยชน์ และการช่วยเหลือจากภาครัฐอย่าง ทั่วถึง เช่น สินเชื่อในอัตราดอกเบี้ยที่เหมาะสม ปัจจัยการผลิตที่มีคุณภาพ และเพียงพอ การชดเชยทางด้านราคาในกรณีราคาต่ำกว่าต้นทุนการผลิต หรือเกิดภัยพิบัติ เป็นต้น 2) การสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการผลิต • กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม -กรมทรัพยากรน้ำบาดาล • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ -กรมพัฒนาที่ดิน 2.1) ภาครัฐสนับสนุนงบประมาณในการขุดบ่อบาดาลและระบบปั๊มน้ำโซล่าเซลล์ ให้กับกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง 2.2) สนับสนุนการขุดสระเก็บน้ำขนาดเล็ก (บ่อจิ๋ว) โดยภาครัฐให้เงินอุดหนุน บางส่วนในการขุดสระเก็บน้ำ มันสำปะหลัง 384 ภาพที่ 24 แผนที่แสดงพื้นที่ปลูกมันสำปะหลังในรัศมี 50 กิโลเมตร และ 100 กิโลเมตร ในพื้นที่รอบลานมัน ภาคกลาง 385 ส่วนที่ 4 มาตรการจูงใจในการปลูกมันสำปะหลัง การจัดทำมาตรการจูงใจในการปลูกมันสำปะหลัง ภายใต้โครงการบริหารจัดการการผลิตสินค้าเกษตร ตามแผนที่เกษตรเพื่อการบริหารจัดการเชิงรุก (Agri-Map) ใช้วิธีการรวบรวม วิเคราะห์ และประมวลผลข้อมูล ที่ได้จากการศึกษาสถานการณ์การผลิต การตลาด ข้อเท็จจริง การสัมภาษณ์เกษตรกร ผู้ประกอบการ รวมทั้ง ผู้ที่เกี่ยวข้อง ร่วมกับกระบวนการมีส่วนร่วมผ่านการสัมมนาระดมความคิดเห็น เพื่อนำมากำหนดเป็นมาตรการจูงใจ ที่เหมาะสมในแต่ละพื้นที่ โดยมีรายละเอียด ดังนี้ 4.1 มาตรการจูงใจในพื้นที่เขตส่งเสริมการผลิต มาตรการจูงใจในพื้นที่เขตส่งเสริมการผลิต ประกอบด้วย 5 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านการผลิต 2) ด้านการตลาด และการแปรรูป 3) ด้านการเงิน 4) ด้านการพัฒนาเกษตรกรและสถาบันเกษตรกรและ 5) ด้านการพัฒนาเทคโนโลยี และนวัตกรรม 4.1.1 ด้านการผลิต แบ่งเป็น 6 มาตรการย่อย ประกอบด้วย 1) การขึ้นทะเบียนเกษตรกร 2) การสนับสนุน โครงสร้างพื้นฐานการผลิต 3) การพัฒนาระบบฐานข้อมูลสารสนเทศ 4) การสนับสนุนแรงงานภาคเกษตร 5) การสนับสนุนปัจจัยการผลิต และ 6) การพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการผลิต มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การขึ้นทะเบียนเกษตรกร • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - สำนักงานเศรษฐกิจ การเกษตร - กรมส่งเสริมการเกษตร 1.1) ประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างการรับรู้ให้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังขึ้น ทะเบียนเกษตรกร 1.2) สนับสนุนและส่งเสริมให้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังขึ้นทะเบียน เกษตรกร เพื่อให้ได้รับสิทธิประโยชน์ และการช่วยเหลือจากภาครัฐอย่าง ทั่วถึง เช่น สินเชื่อในอัตราดอกเบี้ยที่เหมาะสม ปัจจัยการผลิตที่มีคุณภาพ และเพียงพอ การชดเชยทางด้านราคาในกรณีราคาต่ำกว่าต้นทุนการผลิต หรือเกิดภัยพิบัติ เป็นต้น 2) การสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการผลิต • กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม -กรมทรัพยากรน้ำบาดาล • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมพัฒนาที่ดิน 2.1) ภาครัฐสนับสนุนงบประมาณในการขุดบ่อบาดาลและระบบปั๊มน้ำโซล่าเซลล์ ให้กับกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง 2.2) สนับสนุนการขุดสระเก็บน้ำขนาดเล็ก (บ่อจิ๋ว) โดยภาครัฐให้เงินอุดหนุน บางส่วนในการขุดสระเก็บน้ำ มันสำปะหลัง

386 มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 2.3) สนับสนุนการจัดตั้งโรงปุ๋ยอินทรีย์ชุมชน/ธนาคารปุ๋ยอินทรีย์โดยเน้นการใช้ วัสดุในพื้นที่และวัสดุเหลือใช้จากโรงงานมาเป็นส่วนผสมในการจัดทำปุ๋ย พร้อมทั้งสนับสนุนปัจจัยการผลิตปุ๋ย เครื่องจักรในการผลิตปุ๋ย โดยภาครัฐ จะสนับสนุนงบประมาณในการจัดตั้งโรงปุ๋ยอินทรีย์ชุมชนร้อยละ 50 ให้กับ กลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ - กรมปศุสัตว์ 2.4) สนับสนุนการจัดตั้งคลังอุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องจักรกลการเกษตร โดยสนับสนุนงบประมาณร้อยละ 50 และกำหนดให้กลุ่มเกษตรกร/สถาบัน เกษตรกรเป็นผู้บริหารจัดการการให้บริการ (การยืม/เช่า) การซ่อมแซม บำรุงรักษา และการกำหนดค่าเช่าแบบเบ็ดเสร็จ 3) การพัฒนาระบบฐานข้อมูลสารสนเทศ • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ • กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและ นวัตกรรม • กระทรวงดิจิทัลเพื่อ เศรษฐกิจและสังคม • กระทรวงพาณิชย์ - ปรับปรุงฐานข้อมูลสารสนเทศที่เกี่ยวข้องกับด้านการเกษตรให้ทันสมัย และสอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบันตลอดเวลา รวมทั้งพัฒนา ช่องทางการเข้าถึงข้อมูลให้มีความหลากหลาย เพื่อให้เกษตรกรสามารถ เข้าถึงข้อมูลได้อย่างสะดวกและสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการจัดการ การผลิตให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด และสถานการณ์ ที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว 4) การสนับสนุนแรงงานภาคเกษตร • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ • กระทรวงแรงงาน - กรมการจัดหางาน 4.1) จัดตั้งศูนย์รวบรวมและบริหารจัดการแรงงานภาคเกษตรแบบเบ็ดเสร็จ (Labor Pool) โดยมีผู้แทนจากภาครัฐ ผู้ประกอบการ และสถาบันเกษตรกร เข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการเพื่อใช้ประโยชน์แรงงานร่วมกัน 4.2) ปรับปรุงกฎระเบียบ/กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับแรงงานต่างด้าว เพื่อลด ขั้นตอนที่ยุ่งยากและระยะเวลาในการขึ้นทะเบียนแรงงานต่างด้าว 5) การสนับสนุนปัจจัยการผลิต • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ - กรมวิชาการเกษตร 5.1) สนับสนุนท่อนพันธุ์มันสำปะหลังสะอาดให้กับเกษตรกรอย่างเพียงพอ และส่งเสริมให้กลุ่มเกษตรกรผลิตท่อนพันธุ์มันสำปะหลังสะอาด เพื่อใช้เอง 5.2) สนับสนุนสิทธิประโยชน์ในการซื้อปัจจัยการผลิตให้กับเกษตรกร (ปุ๋ยเคมี สารเคมี สารชีวภัณฑ์) ในราคาที่ต่ำกว่าท้องตลาด เช่น การออกบัตร สำหรับซื้อปัจจัยการผลิต หรือให้เครดิตเกษตรกรในการชำระเงินค่าปัจจัย การผลิตภายหลังการจำหน่ายผลผลิตแล้ว เป็นต้น 386 แนวทางการจัดทำเขตส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ

386 มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 2.3) สนับสนุนการจัดตั้งโรงปุ๋ยอินทรีย์ชุมชน/ธนาคารปุ๋ยอินทรีย์โดยเน้นการใช้ วัสดุในพื้นที่และวัสดุเหลือใช้จากโรงงานมาเป็นส่วนผสมในการจัดทำปุ๋ย พร้อมทั้งสนับสนุนปัจจัยการผลิตปุ๋ย เครื่องจักรในการผลิตปุ๋ย โดยภาครัฐ จะสนับสนุนงบประมาณในการจัดตั้งโรงปุ๋ยอินทรีย์ชุมชนร้อยละ 50 ให้กับ กลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ - กรมปศุสัตว์ 2.4) สนับสนุนการจัดตั้งคลังอุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องจักรกลการเกษตร โดยสนับสนุนงบประมาณร้อยละ 50 และกำหนดให้กลุ่มเกษตรกร/สถาบัน เกษตรกรเป็นผู้บริหารจัดการการให้บริการ (การยืม/เช่า) การซ่อมแซม บำรุงรักษา และการกำหนดค่าเช่าแบบเบ็ดเสร็จ 3) การพัฒนาระบบฐานข้อมูลสารสนเทศ • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ • กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและ นวัตกรรม • กระทรวงดิจิทัลเพื่อ เศรษฐกิจและสังคม • กระทรวงพาณิชย์ - ปรับปรุงฐานข้อมูลสารสนเทศที่เกี่ยวข้องกับด้านการเกษตรให้ทันสมัย และสอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบันตลอดเวลา รวมทั้งพัฒนา ช่องทางการเข้าถึงข้อมูลให้มีความหลากหลาย เพื่อให้เกษตรกรสามารถ เข้าถึงข้อมูลได้อย่างสะดวกและสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการจัดการ การผลิตให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด และสถานการณ์ ที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว 4) การสนับสนุนแรงงานภาคเกษตร • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ • กระทรวงแรงงาน - กรมการจัดหางาน 4.1) จัดตั้งศูนย์รวบรวมและบริหารจัดการแรงงานภาคเกษตรแบบเบ็ดเสร็จ (Labor Pool) โดยมีผู้แทนจากภาครัฐ ผู้ประกอบการ และสถาบันเกษตรกร เข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการเพื่อใช้ประโยชน์แรงงานร่วมกัน 4.2) ปรับปรุงกฎระเบียบ/กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับแรงงานต่างด้าว เพื่อลด ขั้นตอนที่ยุ่งยากและระยะเวลาในการขึ้นทะเบียนแรงงานต่างด้าว 5) การสนับสนุนปัจจัยการผลิต • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ - กรมวิชาการเกษตร 5.1) สนับสนุนท่อนพันธุ์มันสำปะหลังสะอาดให้กับเกษตรกรอย่างเพียงพอ และส่งเสริมให้กลุ่มเกษตรกรผลิตท่อนพันธุ์มันสำปะหลังสะอาด เพื่อใช้เอง 5.2) สนับสนุนสิทธิประโยชน์ในการซื้อปัจจัยการผลิตให้กับเกษตรกร (ปุ๋ยเคมี สารเคมี สารชีวภัณฑ์) ในราคาที่ต่ำกว่าท้องตลาด เช่น การออกบัตร สำหรับซื้อปัจจัยการผลิต หรือให้เครดิตเกษตรกรในการชำระเงินค่าปัจจัย การผลิตภายหลังการจำหน่ายผลผลิตแล้ว เป็นต้น 387 มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 6) การพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการผลิต • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมวิชาการเกษตร - สำนักงานมาตรฐานสินค้า เกษตรและอาหารแห่งชาติ • ภาคเอกชน - ส่งเสริมเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังให้พัฒนาไปสู่มาตรฐานเกษตรปลอดภัย/ มาตรฐาน GAP/ มาตรฐาน ThaiGAP 4.1.2 การตลาดและการแปรรูป แบ่งเป็น 2 มาตรการย่อย ประกอบด้วย 1) การเพิ่มศักยภาพ การตลาด และ 2) การพัฒนาการแปรรูป มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การเพิ่มศักยภาพการตลาด • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ - สำนักงานเศรษฐกิจ การเกษตร • กระทรวงอุตสาหกรรม • กระทรวงพาณิชย์ - กรมการค้าภายใน 1.1) สนับสนุนการเพิ่มช่องทางการตลาดมันสำปะหลังสดและผลิตภัณฑ์ มันสำปะหลัง ในตลาดอาหารสำหรับบริโภค อาหารสัตว์ วัตถุดิบในการผลิต เอทานอลสำหรับใช้เป็นพลังงานชีวภาพ และภาคอุตสาหกรรม เพื่อหลีกเลี่ยง การพึ่งพาเพียงตลาดเดียว 1.2) กำกับดูแลและสนับสนุนให้มีการประกันราคารับซื้อผลผลิตมันสำปะหลังสด และมันเส้นที่ได้คุณภาพมาตรฐานของโรงงานในราคาที่เป็นธรรม 2) การพัฒนาการแปรรูป • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ • กระทรวงอุตสาหกรรม - สนับสนุนเครื่องสับมันสำปะหลังขนาดเล็ก เพื่อให้สามารถแปรรูปและ สร้างมูลค่าเพิ่มได้ด้วยตนเอง โดยภาครัฐสนับสนุนงบประมาณร้อยละ 30 ในการซื้อเครื่องสับให้กับกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง แนวทางการจัดทำเขตส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ 387

388 4.1.3 ด้านการเงิน แบ่งเป็น 2 มาตรการย่อย ประกอบด้วย 1) การสร้างหลักประกันทางรายได้และ 2) การสนับสนุนการเข้าถึงแหล่งเงินทุน มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การสร้างหลักประกันทางรายได้ • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - สำนักงานเศรษฐกิจ การเกษตร • ธนาคารเพื่อการเกษตรและ สหกรณ์การเกษตร 1.1) ส่งเสริมการประกันภัยผลผลิตจากภัยพิบัติโดยภาครัฐสนับสนุนค่าเบี้ยประกัน ร้อยละ 60 ให้กับเกษตรกรที่เป็นสมาชิกกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง 1.2) สนับสนุนสวัสดิการที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความมั่นคงทางด้านรายได้ โดยต้องเป็นเกษตรกรที่มีประสบการณ์การผลิตมันสำปะหลังไม่น้อยกว่า 10 ปีและเป็นสมาชิกสหกรณ์การเกษตร/สมาชิกกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่ มันสำปะหลัง 1.3) พักชำระหนี้ให้กับเกษตรกร กรณีที่ผลผลิตได้รับความเสียหายจากภัยพิบัติ 2) การสนับสนุนการเข้าถึงแหล่งเงินทุน • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร • ธนาคารเพื่อการเกษตรและ สหกรณ์การเกษตร • ภาคเอกชน - ส่งเสริมให้เกษตรกรแปลงใหญ่มันสำปะหลังจัดทำแผนธุรกิจที่มีความชัดเจน และเป็นไปได้ เพื่อขอสินเชื่อการเกษตรในอัตราดอกเบี้ยต่ำ ซึ่งการจัดทำแผน ธุรกิจของเกษตรกรจะมีที่ปรึกษาให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิด 4.1.4 ด้านการพัฒนาเกษตรกรและสถาบันเกษตรกร คือ มาตรการการสร้างความเข้มแข็งให้กับ เกษตรกรและสถาบันเกษตรกร มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การสร้างความเข้มแข็งให้กับเกษตรกรและสถาบันเกษตรกร • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมวิชาการเกษตร - กรมพัฒนาที่ดิน - กรมส่งเสริมสหกรณ์ 1.1) ส่งเสริมการรวมกลุ่มของเกษตรกร เช่น แปลงใหญ่ วิสาหกิจชุมชน สถาบันเกษตรกร รวมถึงการสร้างเครือข่ายให้กับกลุ่มเกษตรกรและ สถาบันเกษตรกร เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต แลกเปลี่ยนความรู้และ ประสบการณ์ระหว่างกัน 1.2) ถ่ายทอดความรู้และพัฒนาทักษะให้แก่เกษตรกรอย่างต่อเนื่อง เช่น การฝึกอบรมในการใช้ปุ๋ยการป้องกันโรคการใช้สารชีวภัณฑ์ทักษะการใช้ เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว การซ่อมบำรุง และการบำรุงรักษาเครื่องมือ/ เครื่องจักรกลการเกษตรให้แก่เกษตรกร เป็นต้น รวมถึงการฝึกอบรมและ พัฒนาร่วมกันระหว่างโรงงาน สถาบันเกษตรกร และเกษตรกร โดยเกษตรกร ต้องเป็นสมาชิกกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง 388 แนวทางการจัดทำเขตส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ

388 4.1.3 ด้านการเงิน แบ่งเป็น 2 มาตรการย่อย ประกอบด้วย 1) การสร้างหลักประกันทางรายได้และ 2) การสนับสนุนการเข้าถึงแหล่งเงินทุน มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การสร้างหลักประกันทางรายได้ • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ -กรมส่งเสริมการเกษตร -สำนักงานเศรษฐกิจ การเกษตร • ธนาคารเพื่อการเกษตรและ สหกรณ์การเกษตร 1.1) ส่งเสริมการประกันภัยผลผลิตจากภัยพิบัติโดยภาครัฐสนับสนุนค่าเบี้ยประกัน ร้อยละ 60 ให้กับเกษตรกรที่เป็นสมาชิกกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง 1.2) สนับสนุนสวัสดิการที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความมั่นคงทางด้านรายได้ โดยต้องเป็นเกษตรกรที่มีประสบการณ์การผลิตมันสำปะหลังไม่น้อยกว่า 10 ปีและเป็นสมาชิกสหกรณ์การเกษตร/สมาชิกกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่ มันสำปะหลัง 1.3) พักชำระหนี้ให้กับเกษตรกร กรณีที่ผลผลิตได้รับความเสียหายจากภัยพิบัติ 2) การสนับสนุนการเข้าถึงแหล่งเงินทุน • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ -กรมส่งเสริมการเกษตร • ธนาคารเพื่อการเกษตรและ สหกรณ์การเกษตร • ภาคเอกชน - ส่งเสริมให้เกษตรกรแปลงใหญ่มันสำปะหลังจัดทำแผนธุรกิจที่มีความชัดเจน และเป็นไปได้ เพื่อขอสินเชื่อการเกษตรในอัตราดอกเบี้ยต่ำ ซึ่งการจัดทำแผน ธุรกิจของเกษตรกรจะมีที่ปรึกษาให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิด 4.1.4 ด้านการพัฒนาเกษตรกรและสถาบันเกษตรกร คือ มาตรการการสร้างความเข้มแข็งให้กับ เกษตรกรและสถาบันเกษตรกร มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การสร้างความเข้มแข็งให้กับเกษตรกรและสถาบันเกษตรกร • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมวิชาการเกษตร - กรมพัฒนาที่ดิน - กรมส่งเสริมสหกรณ์ 1.1) ส่งเสริมการรวมกลุ่มของเกษตรกร เช่น แปลงใหญ่ วิสาหกิจชุมชน สถาบันเกษตรกร รวมถึงการสร้างเครือข่ายให้กับกลุ่มเกษตรกรและ สถาบันเกษตรกร เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต แลกเปลี่ยนความรู้และ ประสบการณ์ระหว่างกัน 1.2) ถ่ายทอดความรู้และพัฒนาทักษะให้แก่เกษตรกรอย่างต่อเนื่อง เช่น การฝึกอบรมในการใช้ปุ๋ยการป้องกันโรคการใช้สารชีวภัณฑ์ทักษะการใช้ เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว การซ่อมบำรุง และการบำรุงรักษาเครื่องมือ/ เครื่องจักรกลการเกษตรให้แก่เกษตรกร เป็นต้น รวมถึงการฝึกอบรมและ พัฒนาร่วมกันระหว่างโรงงาน สถาบันเกษตรกร และเกษตรกร โดยเกษตรกร ต้องเป็นสมาชิกกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง 389 มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1.3) สนับสนุนการจัดตั้งศูนย์เรียนรู้มันสำปะหลังอัจฉริยะแบบครบวงจร ในระดับพื้นที่ เช่น การให้ความรู้ในด้านการใช้เทคโนโลยีในการจัดการ ฟาร์มเพื่อทดแทนแรงงาน การสนับสนุนการใช้แอปพลิเคชัน (Application) เพื่อควบคุมระบบการให้น้ำ ตรวจสภาพดิน และการให้ปุ๋ย เป็นต้น 1.4)สนับสนุนการศึกษาดูงานในต่างประเทศแก่เกษตรกรที่มีศักยภาพ เพื่อนำ ความรู้มาปรับใช้และเผยแพร่ให้กับสมาชิกกลุ่มหรือเกษตรกรรายอื่น 4.1.5 การพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม คือ มาตรการการวิจัย และพัฒนาเทคโนโลยีและ นวัตกรรมการเกษตร มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การวิจัย พัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมการเกษตร • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ - กรมวิชาการเกษตร - สำนักงานพัฒนาการวิจัย การเกษตร (องค์การ มหาชน) • กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและ นวัตกรรม • กระทรวงอุตสาหกรรม • สถาบันการศึกษา • ภาคเอกชน 1.1) พัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม เพื่อการผลิตอุปกรณ์เครื่องมือ และ เครื่องจักรกลการเกษตร เช่น เครื่องจักรกลในการปลูก/เก็บเกี่ยว มันสำปะหลังที่สอดคล้องกับความต้องการของเกษตรกรในแต่ละพื้นที่ และสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้จริง 1.2) พัฒนาพันธุ์มันสำปะหลังที่มีคุณภาพ เหมาะสมกับศักยภาพของพื้นที่ มีความต้านทานโรค ให้ผลผลิตต่อไร่สูง เชื้อแป้งสูง และผ่านการรับรอง จากกรมวิชาการเกษตร 1.3) วิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ การแปรรูปผลผลิต ให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่ หลากหลายตามความต้องการของตลาด เพื่อเพิ่มมูลค่าผลผลิตและรองรับ ความต้องการของผู้บริโภคและเทรนด์อาหารโลก เช่น มันอบกรอบ มันทอดกรอบ เป็นต้น 4.2. มาตรการจูงใจนอกพื้นที่เขตส่งเสริมการผลิต มาตรการจูงใจนอกพื้นที่เขตส่งเสริมการผลิต ประกอบด้วย 5 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านการผลิต 2) ด้านการตลาด และการแปรรูป 3) ด้านการเงิน 4) ด้านการพัฒนาเกษตรกรและสถาบันเกษตรกร และ 5) ด้านการพัฒนา เทคโนโลยีและนวัตกรรม แนวทางการจัดทำเขตส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ 389

390 4.2.1 ด้านการผลิต ประกอบด้วย 4 มาตรการย่อย ได้แก่ 1) การขึ้นทะเบียนเกษตรกร 2) การสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการผลิต 3) การพัฒนาระบบฐานข้อมูลสารสนเทศ และ 4) การสนับสนุน ปัจจัยการผลิต มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การขึ้นทะเบียนเกษตรกร • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - สำนักงานเศรษฐกิจ การเกษตร -กรมส่งเสริมการเกษตร 1.1) ประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างการรับรู้ให้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง ขึ้นทะเบียนเกษตรกร 1.2) สนับสนุนและส่งเสริมให้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังขึ้นทะเบียน เกษตรกร เพื่อให้ได้รับสิทธิประโยชน์ และการช่วยเหลือจากภาครัฐอย่าง ทั่วถึง เช่น สินเชื่อในอัตราดอกเบี้ยที่เหมาะสม ปัจจัยการผลิตที่มีคุณภาพ และเพียงพอ การชดเชยทางด้านราคาในกรณีราคาต่ำกว่าต้นทุนการผลิต หรือเกิดภัยพิบัติ เป็นต้น 2) การสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการผลิต • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมพัฒนาที่ดิน - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ - กรมปศุสัตว์ 2.1) สนับสนุนแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรสำหรับการปรับเปลี่ยนการผลิตเป็นสินค้า ทางเลือกอื่นที่เหมาะสมกับพื้นที่ เช่น การขุดสระเก็บน้ำขนาดเล็ก (บ่อจิ๋ว) เป็นต้น 2.2) สนับสนุนการจัดตั้งโรงปุ๋ยอินทรีย์ชุมชน/ธนาคารปุ๋ยอินทรีย์โดยเน้นการใช้ วัสดุในพื้นที่และวัสดุเหลือใช้จากโรงงานมาเป็นส่วนผสมในการจัดทำปุ๋ย พร้อมทั้งสนับสนุนปัจจัยการผลิตปุ๋ย เครื่องจักรในการผลิตปุ๋ย โดยภาครัฐจะ สนับสนุนงบประมาณในการจัดตั้งโรงปุ๋ยอินทรีย์ชุมชนร้อยละ 20 ให้กับ กลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง 3) การพัฒนาระบบฐานข้อมูลสารสนเทศ • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ • กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและ นวัตกรรม • กระทรวงดิจิทัลเพื่อ เศรษฐกิจและสังคม • กระทรวงพาณิชย์ - ปรับปรุงฐานข้อมูลสารสนเทศที่เกี่ยวข้องกับด้านการเกษตรให้ทันสมัยและ สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบันตลอดเวลา รวมทั้งพัฒนาช่องทาง การเข้าถึงข้อมูลให้มีความหลากหลาย เพื่อให้เกษตรกรสามารถเข้าถึงข้อมูล ได้อย่างสะดวกและสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการจัดการการผลิต ให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด และสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป อย่างรวดเร็ว 390 แนวทางการจัดทำเขตส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ

390 4.2.1 ด้านการผลิต ประกอบด้วย 4 มาตรการย่อย ได้แก่ 1) การขึ้นทะเบียนเกษตรกร 2) การสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการผลิต 3) การพัฒนาระบบฐานข้อมูลสารสนเทศ และ 4) การสนับสนุน ปัจจัยการผลิต มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การขึ้นทะเบียนเกษตรกร • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ -สำนักงานเศรษฐกิจ การเกษตร -กรมส่งเสริมการเกษตร 1.1) ประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างการรับรู้ให้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง ขึ้นทะเบียนเกษตรกร 1.2) สนับสนุนและส่งเสริมให้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังขึ้นทะเบียน เกษตรกร เพื่อให้ได้รับสิทธิประโยชน์ และการช่วยเหลือจากภาครัฐอย่าง ทั่วถึง เช่น สินเชื่อในอัตราดอกเบี้ยที่เหมาะสม ปัจจัยการผลิตที่มีคุณภาพ และเพียงพอ การชดเชยทางด้านราคาในกรณีราคาต่ำกว่าต้นทุนการผลิต หรือเกิดภัยพิบัติ เป็นต้น 2) การสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการผลิต • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมพัฒนาที่ดิน - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ - กรมปศุสัตว์ 2.1) สนับสนุนแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรสำหรับการปรับเปลี่ยนการผลิตเป็นสินค้า ทางเลือกอื่นที่เหมาะสมกับพื้นที่ เช่น การขุดสระเก็บน้ำขนาดเล็ก (บ่อจิ๋ว) เป็นต้น 2.2) สนับสนุนการจัดตั้งโรงปุ๋ยอินทรีย์ชุมชน/ธนาคารปุ๋ยอินทรีย์โดยเน้นการใช้ วัสดุในพื้นที่และวัสดุเหลือใช้จากโรงงานมาเป็นส่วนผสมในการจัดทำปุ๋ย พร้อมทั้งสนับสนุนปัจจัยการผลิตปุ๋ย เครื่องจักรในการผลิตปุ๋ย โดยภาครัฐจะ สนับสนุนงบประมาณในการจัดตั้งโรงปุ๋ยอินทรีย์ชุมชนร้อยละ 20 ให้กับ กลุ่มเกษตรแปลงใหญ่มันสำปะหลัง 3) การพัฒนาระบบฐานข้อมูลสารสนเทศ • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ • กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและ นวัตกรรม • กระทรวงดิจิทัลเพื่อ เศรษฐกิจและสังคม • กระทรวงพาณิชย์ - ปรับปรุงฐานข้อมูลสารสนเทศที่เกี่ยวข้องกับด้านการเกษตรให้ทันสมัยและ สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบันตลอดเวลา รวมทั้งพัฒนาช่องทาง การเข้าถึงข้อมูลให้มีความหลากหลาย เพื่อให้เกษตรกรสามารถเข้าถึงข้อมูล ได้อย่างสะดวกและสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการจัดการการผลิต ให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด และสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป อย่างรวดเร็ว 391 มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 4)การสนับสนุนปัจจัยการผลิต • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ - กรมวิชาการเกษตร 4.1) สนับสนุนสิทธิประโยชน์ในการซื้อปัจจัยการผลิตให้กับเกษตรกร (ปุ๋ยเคมี สารเคมี สารชีวภัณฑ์) ในราคาที่ต่ำกว่าท้องตลาด เช่น การออกบัตร สำหรับซื้อปัจจัยการผลิต หรือให้เครดิตเกษตรกรในการชำระเงินค่าปัจจัย การผลิตภายหลังการจำหน่ายผลผลิตแล้ว เป็นต้น สำหรับสมาชิก กลุ่มเกษตรกร/สถาบันเกษตรกรที่ต้องการปรับเปลี่ยนไปปลูกพืช/ เลี้ยงปศุสัตว์อื่น ๆ ที่เหมาะสม 4.2) สนับสนุนพันธุ์พืช/พันธุ์สัตว์ที่เป็นสินค้าทางเลือกให้ตรงกับความต้องการ ของตลาดและเหมาะสมกับพื้นที่ 4.2.2 ด้านการตลาด คือ มาตรการการเพิ่มศักยภาพการตลาด มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การเพิ่มศักยภาพการตลาด • กระทรวงพาณิชย์ • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - สนับสนุนช่องทางการตลาด ทั้ง Online และ On-site ให้กับเกษตรกร ที่ปรับเปลี่ยนการผลิตไปผลิตสินค้าทางเลือกอื่น 4.2.3 ด้านการเงิน ประกอบด้วย 2 มาตรการย่อย ได้แก่ 1) การสร้างหลักประกันทางรายได้และ 2) การสนับสนุนการเข้าถึงแหล่งเงินทุน มาตรการจูงใจ/แนวทาง หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การสร้างหลักประกันทางรายได้ • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมส่งเสริมสหกรณ์ • ธนาคารเพื่อการเกษตรและ สหกรณ์การเกษตร 1.1) สนับสนุนสวัสดิการที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความมั่นคงทางด้านรายได้ โดยต้องเป็นเกษตรกรที่มีประสบการณ์การผลิตมันสำปะหลังไม่น้อยกว่า 12 ปีและเป็นสมาชิกสหกรณ์การเกษตร/สมาชิกกลุ่มเกษตรแปลงใหญ่ มันสำปะหลัง 1.2) พักชำระหนี้ให้กับเกษตรกร กรณีที่ผลผลิตได้รับความเสียหายจากภัยพิบัติ 2) การสนับสนุนการเข้าถึงแหล่งเงินทุน • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ 2.1) ภาครัฐสนับสนุนเงินอุดหนุนในปีแรกให้กับเกษตรกรที่ต้องการปรับเปลี่ยน - กรมส่งเสริมการเกษตร การผลิตเป็นสินค้าทางเลือก แนวทางการจัดทำเขตส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ 391

392 มาตรการจูงใจ/แนวทาง หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 2.2) ส่งเสริมให้เกษตรกรที่ต้องการปรับเปลี่ยนการผลิตเป็นสินค้าทางเลือก จัดทำแผนธุรกิจที่มีความชัดเจนและเป็นไปได้ เพื่อขอสินเชื่อการเกษตรใน อัตราดอกเบี้ยต่ำ ซึ่งการจัดทำแผนธุรกิจของเกษตรกรจะมีที่ปรึกษาคอย ให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิด • ธนาคารเพื่อการเกษตรและ สหกรณ์การเกษตร • ภาคเอกชน 4.2.4 ด้านการพัฒนาเกษตรกรและสถาบันเกษตรกร คือ มาตรการการสร้างความเข้มแข็งให้เกษตรกร และสถาบันเกษตรกร มาตรการจูงใจ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การสร้างความเข้มแข็งให้เกษตรกรและสถาบันเกษตรกร • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - กรมส่งเสริมการเกษตร - กรมวิชาการเกษตร - กรมพัฒนาที่ดิน - กรมส่งเสริมสหกรณ์ 1.1) ส่งเสริมการรวมกลุ่มของเกษตรกร เช่น แปลงใหญ่ วิสาหกิจชุมชน สถาบัน เกษตรกร รวมถึงการสร้างเครือข่ายให้กับกลุ่มเกษตรกรและสถาบันเกษตรกร เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต แลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์ระหว่างกัน 1.2) พัฒนาทักษะในการใช้ การซ่อมบำรุง และการบำรุงรักษาเครื่องมือ/ เครื่องจักรกลทางการเกษตรให้แก่เกษตรกร 1.3) ถ่ายทอดความรู้และพัฒนาทักษะให้กับเกษตรกรที่มีความต้องการ ปรับเปลี่ยนไปผลิตสินค้าทางเลือกอย่างต่อเนื่อง เช่น การใช้ปุ๋ยอย่างถูกต้อง และเหมาะสม การดูแลรักษาเพื่อป้องกันโรค การใช้สารชีวภัณฑ์เป็นต้น 4.2.5 ด้านการพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม คือ มาตรการการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม มาตรการจูงใจ/แนวทาง หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1) การวิจัย และพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม • กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและ นวัตกรรม • กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ - สำนักงานพัฒนาการวิจัย การเกษตร (องค์การมหาชน) - วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีการสร้างมูลค่าเพิ่มของสินค้าทางเลือก เพื่อรองรับการปรับเปลี่ยนการผลิตของเกษตรกรให้เหมาะสมกับศักยภาพ ของพื้นที่และความต้องการของตลาด 392 แนวทางการจัดทำเขตส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ