KETURUNAN DAN VARIASI
3.1 PEMBAHAGIAN SEL
Nazihah binti Ramli
Sains Tingkatan 4
Hasil Pembelajaran
Murid akan dapat :
• Menyatakan maksud gen, asid deoksiribonukleik (DNA)
dan kromosom.
• Memerihalkan hubungkait antara gen, DNA dan
kromosom.
• Menyatakan maksud mitosis dan meiosis.
• Memerihalkan proses mitosis dan meiosis.
• Membandingkan dan membezakan antara mitosis dan
meiosis.
• Menerangkan kepentingan mitosis dan meiosis.
Sains Tingkatan 4
Sains Tingkatan 4
Kandungan
Muka surat
Gen, asid deoksiribonukleik (DNA) dan kromosom 1
Proses mitosis 2
Proses meiosis 5
Perbezaan proses mitosis dan meiosis 8
Kepentingan proses mitosis dan meiosis 9
Sains Tingkatan 4
Sains Tingkatan 4
Gen, asid deoksiribonukleik (DNA) dan kromosom
Nukleus Gen
Kromosom
Lingkaran
molekul DNA
Sumber : https://www.sciencelearn.org.nz/images/198-dna-chromosomes-and-cells
• Kromosom terdiri daripada asid deoksiribonukleik (DNA)
dan protein.
• Gen ialah unit pewarisan yang boleh menurunkan
maklumat genetik dari satu generasi ke generasi
seterusnya.
Bab 3 Keturunan dan Variasi 1
Proses Mitosis
Mitosis ialah proses pembahagian sel yang membentuk dua
sel anak yang seiras dengan bilangan kromosom dan
kandungan genetik yang sama.
Peringkat-peringkat mitosis
Sel induk
Kromosom Membran
nukleus
Profasa
Sentromer
Kromatid
• Setiap kromosom mengalami penduaan.
• Setiap kromosom mempunyai sepasang kromatid yang
disambungkan oleh sentromer.
Bab 3 Keturunan dan Variasi 2 2
Metafasa
Gentian
gelendong
• Gentian gelendong terbentuk.
• Kromosom tersusun di sepanjang satah khatulistiwa.
Anafasa
Sentromer
• Kromatid berpisah di sentromer dan membentuk satu
kromosom.
• Kromosom bergerak ke kutub yang bertentangan oleh
gentian gelendong.
Bab 3 Keturunan dan Variasi 3 3
Telofasa
• Sitoplasma mula membahagi.
• Membran nukleus terbentuk di sekeliling setiap
kumpulan kromosom.
Dua sel anak
• Dua sel anak yang serupa terbentuk.
• Setiap sel anak mempunyai dua pasang kromosom
seperti sel induk.
Bab 3 Keturunan dan Variasi 4 4
Proses Meiosis
Meiosis ialah proses pembahagian sel yang istimewa bagi
menghasilkan gamet untuk pembiakan. Gamet yang
dihasilkan mempunyai separuh daripada bilangan kromosom
sel induknya.
Peringkat-peringkat meiosis
Meiosis I
Sel induk
Kromosom
• Setiap kromosom
mengalami
Sentromer penduaan.
• Setiap kromosom
membentuk dua
kromatid yang
disambungkan
oleh sentromer.
Bab 3 Keturunan dan Variasi 5 5
Gentian • Kromosom homolog
gelendong berpasangan.
• Pindah silang
berlaku di kromatid
dan berlaku
pertukaran
maklumat genetik.
• Kromosom
homolog berpisah.
• Sitoplasma mula
membahagi.
Bab 3 Keturunan dan Variasi 6 6
Meiosis II
• Kromosom
tersusun di
satah
khatulistiwa.
• Sentromer
membelah
dua.
• Kromosom
bergerak ke
kutub sel yang
bertentangan.
Empat sel anak
Bab 3 Keturunan dan Variasi 7 7
Persamaan dan perbezaan proses mitosis dan meiosis
Mitosis Meiosis
Persamaan
• Replikasi kromosom hanya berlaku sekali sahaja
• Menghasilkan sel anak pada akhir proses pembahagian sel.
Perbezaan
Mitosis Meiosis
• Berlaku pada sel soma. • Berlaku pada organ pembiakan.
• Menghasilkan dua sel anak. • Menghasilkan empat sel anak.
• Sel anak mempunyai maklumat • Sel anak mempunyai maklumat
genetik yang sama dengan sel genetik yang berbeza dengan sel
induk. induk.
• Pindah silang tidak berlaku. • Pindah silang berlaku.
• Bilangan kromosom sel anak • Bilangan kromosom sel anak
sama dengan sel induk. separuh daripada sel induk.
• Untuk menghasilkan sel baru. • Untuk menghasilkan gamet.
Bab 3 Keturunan dan Variasi 8 8
Kepentingan Mitosis dan Meiosis
Mitosis
Membolehkan hidupan
Menggantikan sel-sel yang rosak seperti kulat, paku pakis,
atau mati di dalam badan. lumut melakukan pembiakan
aseks.
Menghasilkan sel anak yang seiras dengan sel induk
agar sel anak dapat menjalankan fungsi yang sama
seperti sel induknya.
Meiosis
Menghasilkan gamet yang Pindah silang membolehkan
mengandungi separuh proses pertukaran maklumat
daripada bilangan kromosom genetik berlaku.
sel induknya.
Wujudnya variasi dalam kalangan anak yang dilahirkan.
Bab 3 Keturunan dan Variasi 9 9
Disediakan Oleh:
Nazihah binti Ramli