4. สมำชิกทุกคนในกลมุ่ ช่วยกันลงมือทำกำรทดลอง
(หมายเหตุ : ครูเริม่ ประเมนิ นกั เรียน โดยใชแ้ บบสังเกตพฤตกิ รรมการทา่ งานกลุ่ม)
ข้นั ที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain)
4. นกั เรียนแตล่ ะกลมุ่ ส่งตวั แทน (สมำชิกคนที่ 4 และ 5 ของกลุ่ม) มำนำเสนอผลกำรทดลอง หลงั จำกนน้ั
ให้นักเรียนทุกคนรว่ มกันอภปิ รำยผลกำรทดลองจนมีควำมเข้ำใจที่ตรงกัน
(หมายเหตุ : ครูเริ่มประเมนิ นักเรยี น โดยใชแ้ บบการน่าเสนอหนา้ ผลงาน)
6. ครูและนกั เรียนร่วมกันอภปิ รำยและหำขอ้ สรปุ จำกกำรปฏิบัติกำรทดลอง โดยใช้แนวคำถำม ดังน้ี
1) แกส๊ ทเี่ กิดขึ้นจำกกำรทดลองคือแก๊สชนดิ ใด และปฏิกริ ยิ ำทเี่ กดิ ข้ึนเขียนแสดงเปน็ สมกำรเคมไี ด้
อย่ำงไร (แนวตอบ : แกส๊ ที่เกดิ ขึ้น คอื แก๊สไฮโดรเจน ปฏกิ ริ ยิ าทเ่ี กดิ ขน้ึ เขียนแสดงเป็นสมการเคมีได้ ดังน้ี
Mg (s) + 2HCl (aq) → MgCl2 (aq) + H2 (g) )
2) เวลำท่ใี ชใ้ นกำรเกบ็ แก๊สไฮโดรเจนในแตล่ ะชว่ งปริมำตรเปน็ อยำ่ งไร (แนวตอบ : เวลาทใ่ี ช้ในการเก็บ
แก๊สไฮโดรเจนในแต่ละช่วงปริมาตรมีค่าไม่เท่ากัน โดยในช่วงแรกจะใช้เวลาน้อย ในช่วงถัดไปจะใช้เวลามากข้ึน
ตามลา่ ดบั )
3) กรำฟแสดงควำมสัมพนั ธ์ระหวำ่ งปริมำตรของแกส๊ ไฮโดรเจนที่เกิดข้นึ กบั เวลำมลี กั ษณะเป็นอยำ่ งไร
(แนวตอบ :
)
4) จำกกรำฟ สำมำรถแปลควำมหมำยไดว้ ่ำอยำ่ งไร
(แนวตอบ : ลักษณะของกราฟในตอนแรกจะมคี วามชนั มาก แสดงวา่ ปฏิกิริยาเกดิ ไดเ้ รว็ และเมอื่
เวลาผา่ นไปความชนั ของกราฟลดลง แสดงวา่ ปฏกิ ิรยิ าเกดิ ขึน้ ไดช้ ้าลง)
(หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมนิ นกั เรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทา่ งานรายบุคคล)
ข้นั ที่ 2 สารวจคน้ หา (Explore)
7. ครใู ห้นกั เรียนจบั คู่กับเพือ่ น โดยใหแ้ ต่ละคู่ศกึ ษำค้นคว้ำข้อมูลเกี่ยวกับกำรคำนวณหำอตั รำกำร
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับชั้นมธั ยมศกึ ษาปีที่ 5 48
เกิดปฏิกริ ยิ ำเคมี โดยพจิ ำรณำจำกควำมเขม้ ขน้ ของสำรตง้ั ต้นหรอื ผลติ ภัณฑ์ทเี่ ปลีย่ นแปลงไปกับระยะเวลำในกำร
เกิดปฏิกิริยำ และกำรคำนวณหำอัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีประเภทต่ำง ๆ จำกหนังสือเรียนรำยวิชำเพ่ิมเติม
วิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 แลว้ รว่ มกนั แสดงควำมคิดเหน็ จนเกดิ ควำมเข้ำใจทีต่ รงกนั
8. ครูให้นักเรียนแต่ละคู่ฝกึ กำรคำนวณเกยี่ วกบั อตั รำกำรเกิดปฏกิ ิริยำเคมี จำกตวั อยำ่ งท่ี 2.1- 2.2 ใน
หนงั สือเรียนรำยวิชำเพ่ิมเตมิ วทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
(หมายเหตุ : ครเู รม่ิ ประเมนิ นกั เรียน โดยใช้แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการทา่ งานกลมุ่ )
ข้นั ที่ 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
9. ครูสมุ่ ตัวแทนนกั เรยี น 1 คู่ ออกมำแสดงวธิ ีกำรคำนวณตวั อย่ำงแต่ละข้อหน้ำชั้นเรียนให้ถูกต้อง โดยครู
คอยเสริมควำมรู้ในส่วนทนี่ กั เรียนยังไม่เข้ำใจ
10. ครตู ้งั คำถำมให้นกั เรียนร่วมกนั อภิปรำย เรื่อง อตั รำกำรเกิดปฏกิ ิริยำเคมี เชน่
1) อตั รำกำรเกิดปฏกิ ิรยิ ำเคมหี มำยถึงอะไร (แนวตอบ : ปรมิ าณสารต้ังตน้ ทล่ี ดลง หรอื ปริมาณ
ผลติ ภัณฑท์ เ่ี กดิ ข้นึ จากปฏิกิรยิ าใน 1 หน่วยเวลา)
2) กำหนดปฏิกิรยิ ำให้ ดงั น้ี 2A + 3B → C อตั รำกำรเกดิ ปฏิกริ ยิ ำของสำร A B และ C จะมีค่ำ
เทำ่ ใด (แนวตอบ : อัตราการเกดิ ปฏิกริ ิยาของสาร A = - 1 ∆[ ]
2 ∆
อตั ราการเกดิ ปฏิกริ ยิ าของสาร B = - 1 ∆[ ]
3 ∆
อตั ราการเกิดปฏกิ ิริยาของสาร C = + ∆[ ] )
∆
11. ครยู กตัวอยำ่ งโจทย์เก่ยี วกับอัตรำกำรเกิดปฏิกริ ยิ ำเคมี โดยครูเขยี นโจทย์และแสดงวิธีทำให้นักเรยี นดู
บนกระดำน ดังนี้
กำหนดปฏิกริ ยิ ำระหวำ่ งแกส๊ ไนโตรเจนและแก๊สไฮโดรเจนให้ ดังน้ี
N2 (g) + 3H2 (g) → 2NH3 (g)
ถำ้ อัตรำกำรลดลงของ N2 เทำ่ กบั 2 × 10-2 mol/dm3•s อัตรำกำรลดลงของ H2 และอตั รำกำรเกดิ
NH3 จะมคี ำ่ เท่ำใด
วิธีทำ
อัตรำกำรลดลงของ H2
∆[N2] = 1 ∆[H2]
∆t 3 ∆t
2 × 10-2 = 1 ∆[H2]
3 ∆t
∆[H2] = 2 × 10-2 × 3
∆t
= 6 × 10-2 mol/dm3•s
อตั รำกำรเกดิ NH3
∆[N2] = 1 ∆[NH3]
∆t 2 ∆t
2 × 10-2 = 1 ∆[NH3]
2 ∆t
แผนการจดั การเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดับชนั้ มัธยมศึกษาปที ี่ 5 49
∆[H2] = 2 × 10-2 × 2
∆t
= 4 × 10-2 mol/dm3•s)
ดังน้ัน อตั รำกำรลดลงของ H26 × 10-2 mol/dm3•s และอัตรำกำรเกิด NH34 × 10-2 mol/dm3•s
ข้นั ท่ี 4 ขยายความเขา้ ใจ (Expand)
12. ครูถำมคำถำม BIG QUESTION จำกหนังสือเรียนรำยวชิ ำเพม่ิ เติมวทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 อกี ครัง้
ดงั น้ี
• อตั รำกำรเกิดปฏกิ ิริยำเคมีสำมำรถวัดไดจ้ ำกสงิ่ ใด (แนวตอบ : อตั ราการเกิดปฏกิ ริ ยิ าเคมสี ามารถวัด
ได้จากปริมาณสารตั้งตน้ ท่ีลดลง หรอื ปรมิ าณผลติ ภณั ฑท์ ่ีเกดิ ข้นึ )
13. ครเู ปดิ โอกำสใหน้ ักเรียนซกั ถำมขอ้ สงสัยในเนอ้ื หำ เร่ือง ควำมหมำยของอตั รำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมี วำ่
มีส่วนไหนท่ียังไม่เข้ำใจ และให้ควำมรู้เพ่ิมเติมในส่วนนั้น เพ่ือจะใช้เป็นควำมรู้เบื้องต้นสำหรับกำรเรียนในเนื้อหำ
ตอ่ ๆ ไป
14. นกั เรียนทำใบงานท่ี 2.1.1 เรือ่ ง อตั ราการเกดิ ปฏิกิริยาเคมี
15. นักเรยี นทำแบบฝึกหัด ในหนงั สือแบบฝึกหดั รายวชิ าเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1
16. นกั เรยี นทำ Topic Question จำกหนังสอื เรยี นรำยวชิ ำเพ่ิมเตมิ วทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1
ขน้ั ท่ี 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครูประเมินผลนักเรียน โดยกำรสังเกตพฤติกรรมกำรตอบคำถำม พฤติกรรมกำรทำงำนรำยบุคคล
พฤตกิ รรมกำรทำงำนกลมุ่ และจำกกำรนำเสนอผลกำรทำกิจกรรมหนำ้ ชั้นเรยี น
2. ครตู รวจสอบผลจำกกำรทำใบงำนที่ 2.1.1 เร่ือง อัตรำกำรเกดิ ปฏิกิรยิ ำเคมี
3. ครตู รวจสอบผลจำกกำรทำแบบฝึกหดั
4. ครูวดั และประเมนิ ผลจำกกำรนำเสนอผลกำรทดลอง เรอ่ื ง ปฏกิ ิรยิ ำระหวำ่ งโลหะแมกนเี ซียมกับกรด
ไฮโดรคลอริก
5. นกั เรยี นและครรู ว่ มกันสรปุ เกี่ยวกับควำมหมำยของอตั รำกำรเกิดปฏกิ ริ ิยำเคมี ดงั นี้
• ส่ิงทจี่ ะกำหนดไดว้ ำ่ ปฏิกิริยำเคมีหน่งึ ๆ จะเกดิ ขน้ึ ไดเ้ รว็ หรือช้ำ คือ อตั รำกำรลดลงของสำรตง้ั ต้น
หรอื อตั รำกำรเพ่มิ ข้นึ ของผลติ ภัณฑ์ในหน่ึงหนว่ ยเวลำ หรอื อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ิยำเคมี
• อัตรำกำรเกดิ ปฏิกริ ิยำเคมี วัดไดห้ ลำยแบบ ซึง่ จำแนกได้ 3 ประเภท คอื อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเฉล่ยี
อัตรำกำรเกดิ ปฏิกริ ยิ ำ ณ ชว่ งเวลำใดเวลำหน่ึง และอตั รำกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำ ณ จุดใดจุดหนึ่งของเวลำ
• อัตรำกำรเกิดปฏิกิรยิ ำเฉลีย่ คอื อัตรำกำรเกิดปฏิกิรยิ ำท่คี ดิ จำกกำรเปลี่ยนแปลงของสำรตั้งต้นท่ี
ลดลง หรือผลิตภัณฑท์ ี่เพ่มิ ข้นึ ตลอดกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำ
7. การวัดและประเมินผล
รายการวดั วิธกี าร เครื่องมือ เกณฑก์ ารประเมิน
7.1 การประเมินกอ่ น
เรียน
- แบบทดสอบก่อน - ตรวจแบบทดสอบ - แบบทดสอบก่อนเรียน - ประเมนิ ตำมสภำพจริง
เรียน หนว่ ยกำร กอ่ นเรียน หน่วยกำร หน่วยกำรเรียนรูท้ ่ี 2
เรียนรู้ที่ 2 อัตรำ เรยี นรู้ท่ี 2 อัตรำกำร อตั รำกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำ
กำรเกดิ ปฏกิ ิริยำ เกดิ ปฏิกริ ยิ ำเคมี เคมี
เคมี
แผนการจดั การเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดบั ช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ 5 50
รายการวดั วธิ ีการ เครื่องมือ เกณฑ์การประเมนิ
7.2 ประเมินระหวา่ ง - ตรวจใบงำนท่ี 5 - ใบงำนท่ี 5 - ร้อยละ 60 ผำ่ นเกณฑ์
การจัดกจิ กรรม - ตรวจแบบฝกึ หดั - แบบฝกึ หัด - ร้อยละ 60 ผ่ำนเกณฑ์
การเรยี นรู้
1) ควำมหมำยของ
อตั รำกำร
เกิดปฏิกิรยิ ำเคมี
2) กำรทดลอง - ประเมินกำรปฎบิ ตั ิ - แบบประเมินกำร - ระดับคุณภำพ 2
เรอ่ื ง ปฏกิ ิรยิ ำ กำร ปฎิบตั ิ ผ่ำนเกณฑ์
ระหวำ่ งโลหะ กำร
แมกนีเซยี มกับ
กรดไฮโดรคลอรกิ
3) กำรนำเสนองำน - ประเมนิ กำรนำเสนอ - แบบประเมินกำรเสนอ - ระดับคุณภำพ 2
ผลงำน ผลงำน ผำ่ นเกณฑ์
4) พฤตกิ รรม - สงั เกตพฤติกรรม
กำรทำงำน กำรทำงำนรำยบุคคล - แบบสังเกตพฤตกิ รรม - ระดบั คณุ ภำพ 2
รำยบคุ คล กำรทำงำนรำยบุคคล ผำ่ นเกณฑ์
- สังเกตพฤตกิ รรม
5) พฤติกรรมกำร กำรทำงำนกล่มุ - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดับคุณภำพ 2
ทำงำนกลุม่ - สังเกตควำมมวี นิ ัย กำรทำงำนกลุ่ม ผำ่ นเกณฑ์
รบั ผดิ ชอบ ใฝเ่ รยี นรู้
6) คุณลักษณะ และมงุ่ มนั่ ในกำร - แบบประเมนิ - ระดบั คุณภำพ 2
อนั พึงประสงค์ ทำงำน คุณลกั ษณะ ผ่ำนเกณฑ์
อนั พึงประสงค์
8. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้
8.1 สอ่ื การเรยี นรู้
1) หนังสอื เรียนรำยวิชำเพิ่มเตมิ วิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยกำรเรียนรทู้ ี่ 2 อตั รำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำ
เคมี
2) หนังสอื แบบฝกึ หัดรำยวชิ ำเพม่ิ เตมิ วทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หน่วยกำรเรียนรู้ที่ 2 อตั รำกำร
เกิดปฏิกริ ิยำเคมี
3) ใบงำนท่ี 5เรอ่ื ง อตั รำกำรเกิดปฏิกิรยิ ำเคมี
4) วัสดุ-อุปกรณท์ ใ่ี ชใ้ นกำรทดลองเรือ่ ง ปฏิกิริยำระหว่ำงโลหะแมกนีเซียมกับกรดไฮโดรคลอรกิ
แผนการจัดการเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี 5 51
8.2 แหลง่ การเรยี นรู้
1) ห้องเรยี น
9. บนั ทกึ ผลหลังการสอน
9.1 สรุปผลการเรียนการสอน
นกั เรียนจำนวน..............คน
ผ่ำนจุดประสงคก์ ำรเรียนร.ู้ ................คน คิดเปน็ รอ้ ยละ...........................
ไมผ่ ่ำนจดุ ประสงค์.............................คน คิดเปน็ ร้อยละ...........................
ไดแ้ ก่
1............................................................................................
2............................................................................................
3............................................................................................
9.2 ปญั หา/อุปสรรค
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
9.3 แนวทางการแกไ้ ข/แนวทางการพฒั นา
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
ลงชื่อ.............................................
( นำงสำวพิมทพิ ย์ สำยแสน)
ตำแหน่ง ครู วิทยฐำนะ ครูชำนำญกำร
แผนการจดั การเรยี นรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดับชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 5 52
ข้อเสนอแนะของหวั หน้ากลุม่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงช่ือ............................................................
( นำงดำรณี พงษ์สบำย)
หัวหนำ้ กลมุ่ สำระกำรเรียนรวู้ ิทยำศำสตร์
ข้อเสนอแนะของหวั หน้ากลมุ่ บริหารวชิ าการ
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชือ่ ............................................................
(นำงพรพิรณุ แจง้ ใจ)
หวั หน้ำกลุ่มบรหิ ำรวิชำกำร
ขอ้ เสนอแนะของผู้อานวยการโรงเรยี น
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชือ่ .............................................................
(นำงลัดดำ ผำพนั ธ์)
ผ้อู ำนวยกำรโรงเรยี นโคกโพธไิ์ ชยศกึ ษำ
แผนการจดั การเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดับช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 5 53
ใบงานท่ี 5
เร่ือง อตั ราการเกดิ ปฏิกิรยิ าเคมี
คาชี้แจง : ตอบคาถามเกย่ี วกบั อตั ราการเกิดปฏกิ ิรยิ าเคมี
1. กำหนดปฏกิ ิรยิ ำเคมใี ห้ ดงั นี้
2KMnO4 (aq) + 3H2SO4 (aq) + 5H2C2O4 (aq) → K2SO4 (aq) + 2MnSO4 (aq) + 8H2O (l) + 10CO2 (g)
จงสรุปควำมสัมพันธ์ระหว่ำงอัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีกับอัตรำกำรเปล่ียนแปลงของสำรจำกสมกำรเคมีท่ี
กำหนด
2. จงเปรียบเทยี บอตั รำกำรเปลยี่ นแปลงของสำรแตล่ ะชนิดในสมกำรตอ่ ไปนจ้ี ำกนอ้ ยไปมำก
2A + 3B → C + 4D
3. แกส๊ N2O5 สลำยตัวได้ ดงั สมกำร
2N2O5 → 4NO2 + O2
ถ้ำอตั รำกำรสลำยตวั ของแก๊ส N2O5 มคี ่ำเท่ำกับ 1.2 × 10-6 โมล/ลิตร • วนิ ำที อตั รำกำรเกิดแก๊ส NO2 มคี ่ำก่ี
โมล/ลิตร•วินำที
4. ทดลองนำโลหะสังกะสีมำทำปฏิกริ ิยำกับสำรละลำยกรดไฮโดรคลอริกเข้มข้น 0.1 โมล/ลิตร ได้แก๊สไฮโดรเจน
เป็นผลติ ภณั ฑ์ โดยปริมำตรของแก๊สไฮโดรเจนท่ีเกดิ ขึน้ ณ ชว่ งเวลำตำ่ งๆ แสดงดงั ตำรำง
ปรมิ าณแก๊ส H2 (cm3) 1 2 3 4 56
เวลา (s) 10 25 40 65 100 140
1) อตั รำกำรเกดิ แกส๊ ไฮโดรเจนเฉล่ียมคี ำ่ เทำ่ ใด
2) อัตรำกำรเกิดแกส๊ ไฮโดรเจน ณ ชว่ งเวลำ 40–100 วนิ ำที มคี ำ่ เทำ่ ใด
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดบั ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ 5 54
เฉลยใบงานท่ี 5
เร่ือง อตั ราการเกิดปฏกิ ริ ยิ าเคมี
คาช้แี จง : ตอบคาถามเกยี่ วกบั อตั ราการเกิดปฏกิ ริ ยิ าเคมี
1. กำหนดปฏกิ ริ ยิ ำเคมีให้ ดังนี้
2KMnO4 (aq) + 3H2SO4 (aq) + 5H2C2O4 (aq) → K2SO4 (aq) + 2MnSO4 (aq) + 8H2O (l) + 10CO2 (g)
จงสรุปควำมสัมพันธ์ระหว่ำงอัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีกับอัตรำกำรเปล่ียนแปลงของสำรจำกสมกำรเคมีท่ี
กำหนด
r = 1 ∆[KMnO2] = 1 ∆[H2SO4] = 1 ∆[H2C2O4] = ∆[K2SO4] = 1 ∆[MnSO4] = 1 ∆[H2O] = 1 ∆[CO2]
2 ∆t 3 ∆t 5 ∆t ∆t 2 ∆t 8 ∆t 10 ∆t
2. จงเปรียบเทียบอัตรำกำรเปลี่ยนแปลงของสำรแตล่ ะชนดิ ในสมกำรต่อไปนีจ้ ำกนอ้ ยไปมำก
2A + 3B → C + 4D
C<A<B<D
3. แกส๊ N2O5 สลำยตวั ได้ ดังสมกำร
2N2O5 → 4NO2 + O2
ถ้ำอตั รำกำรสลำยตัวของแก๊ส N2O5 มีค่ำเท่ำกบั 1.2 × 10-6 โมล/ลิตร • วินำที อัตรำกำรเกดิ แก๊ส NO2 มีค่ำกี่
โมล/ลิตร•วินำที
อตั รำกำรเกิดแกส๊ NO2 = 2 อัตรำกำรสลำยตัวของแก๊ส N2O5
= 2 × 1.2 × 10-6
= 2.4 × 10-6 โมล/ลติ ร • วินำที
4. ทดลองนำโลหะสังกะสีมำทำปฏิกริ ิยำกับสำรละลำยกรดไฮโดรคลอริกเข้มข้น 0.1 โมล/ลิตร ได้แก๊สไฮโดรเจน
เปน็ ผลิตภัณฑ์ โดยปรมิ ำตรของแกส๊ ไฮโดรเจนที่เกดิ ขึ้น ณ ช่วงเวลำต่ำงๆ แสดงดังตำรำง
ปริมาณแกส๊ H2 (cm3) 1 2 3 4 56
เวลา (s) 10 25 40 65 100 140
1) อตั รำกำรเกิดแก๊สไฮโดรเจนเฉล่ยี มคี ่ำเทำ่ ใด
อัตรำกำรเกดิ แกส๊ ไฮโดรเจนเฉลย่ี = 6
140
= 0.043 cm3/s
2) อัตรำกำรเกิดแก๊สไฮโดรเจน ณ ช่วงเวลำ 40–100 วินำที มคี ่ำเท่ำใด
อัตรำกำรเกดิ แก๊สไฮโดรเจน ณ ช่วงเวลำ 40–100 วินำที = 5− 3
100−40
= 0.033 cm3/s
แผนการจดั การเรยี นรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 5 55
แผนการจดั การเรยี นรทู้ ี่ 8 โรงเรียนโคกโพธิ์ไชยศกึ ษา
กลุม่ สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ภาคเรยี นที่ 1 ปกี ารศึกษา 2563
จานวน 22 ช่ัวโมง
รหัสวิชา ว32222 รายวิชา เคมี ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ 5 จานวน 3 ช่วั โมง
หน่วยการเรยี นรูท้ ่ี 2 เรือ่ ง แนวคิดเกีย่ วกบั การเกิดปฏิกริ ยิ าเคมี
แผนการสอนเรอื่ ง ความหมายของอัตราการเกดิ ปฏกิ ยิ าเคมี
ครูผสู้ อน นางสาวพมิ ทพิ ย์ สายแสน
1. ผลการเรียนรู้
เขียนแผนภำพ และอธบิ ำยทิศทำงกำรชนกันของอนภุ ำคและพลังงำนทสี่ ง่ ผลต่ออัตรำกำรเกิดปฏกิ ิริยำเคมี
2. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
1. อธิบำยกำรเกิดปฏิกิรยิ ำเคมีโดยใช้ทฤษฎีกำรชน และกำรชนกนั ของอนุภำคได้ (K)
2. บอกควำมหมำยของพลังงำนกอ่ กัมมนั ต์ได้ (K)
3. อธบิ ำยควำมยำกง่ำยของกำรเกิดปฏกิ ริ ิยำเคมีโดยพิจำรณำจำกค่ำพลังงำนก่อกัมมนั ต์ของปฏิกิริยำนน้ั ๆ
และกำรเกิดสำรเชิงซ้อนกมั มันตไ์ ด้ (K)
4. สอื่ สำรแนวคิดเกีย่ วกบั กำรเกิดปฏิกริ ิยำเคมไี ด้ (P)
5. ต้ังใจเรยี นรู้และแสวงหำควำมรู้ รับผิดชอบตอ่ หนำ้ ทีท่ ไี่ ด้รบั มอบหมำย (A)
3. สาระการเรียนรู้
ปฏิกิริยำเคมีจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเม่ืออนุภำคของสำรต้ังต้นชนกันในทิศทำงที่เหมำะสมและมีพลังงำนอย่ำง
น้อยเท่ำกับพลงั งำนก่อกัมมันต์ ดังนนั้ อัตรำกำรเกิดปฏิกริ ิยำจึงขนึ้ กับทิศทำงกำรชนและพลังงำนที่เกิดจำกกำร
ชน
4. สาระสาคญั /ความคิดรวบยอด
ปฏิกริ ยิ ำเคมีจะเกดิ ขึน้ ได้ก็ต่อเมือ่ อนภุ ำคของสำรต้งั ต้นชนกนั ในทศิ ทำงที่เหมำะสม และมีพลงั งำนอยำ่ ง
นอ้ ยเทำ่ กับพลงั งำนกอ่ กมั มันต์
5. สมรรถนะสาคัญของผู้เรยี นและคณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์
สมรรถนะสาคัญของผู้เรียน คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
1. ควำมสำมำรถในกำรสือ่ สำร 1. มีวินัย รบั ผิดชอบ
2. ควำมสำมำรถในกำรคดิ 2. ใฝเ่ รียนรู้
1) ทกั ษะกำรสงั เกต 3. มุ่งมนั่ ในกำรทำงำน
2) ทกั ษะกำรสำรวจค้นหำ
3) ทกั ษะกำรวเิ ครำะห์
4) ทักษะกำรทำงำนรว่ มกนั
3. ควำมสำมำรถในกำรใชท้ กั ษะชีวติ
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดบั ชัน้ มธั ยมศึกษาปที ่ี 5 56
6. กจิ กรรมการเรยี นรู้
ขน้ั ท่ี 1 กระตนุ้ ความสนใจ (Engage)
1. ครนู ำแผนภาพเกย่ี วกับการเกิดปฏิกิรยิ าเคมที ่เี กิดข้นึ ในชีวติ ประจาวัน เชน่ กำรเผำไหมข้ อง
เครื่องยนต์ของรถยนต์ตำมท้องถนน กำรผุกร่อนของโบรำณสถำน มำให้นักเรียนดู จำกนั้นครูถำมคำถำมนักเรยี น
ว่ำ “จะมีวิธีการใดท่ีจะหาอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีของการเปลี่ยนแปลงของสารจากตัวอย่างเหล่านั้น” แล้วให้
นกั เรียนตอบคำถำมและรว่ มกันอภิปรำย ซึ่งครูยงั ไมต่ ้องเฉลยคำตอบท่ถี กู ตอ้ ง
2. ครูถำมคำถำม Prior Knowledge จำกหนงั สือเรียนรายวชิ าเพมิ่ เตมิ วิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1
วำ่ “ในการเกิดปฏิกริ ยิ าเคมีหน่ึง ๆ จะต้องมปี ัจจยั ใดเข้ามาเกย่ี วขอ้ งบา้ ง” ให้นกั เรียนร่วมกนั ตอบคำถำม จำกนั้น
ครูและนกั เรยี นมำอภปิ รำยรว่ มกนั เพอื่ นำไปสู่ขนั้ สอนต่อไป (แนวตอบ : การเกิดปฏิกิริยาเคมขี ้นึ อย่กู ับปจั จยั ดังนี้
อนุภาคสารต้องชนกันในทิศทางท่ีเหมาะสม และอนุภาคที่ชนกันต้องมีพลังงานท่ีเกิดจากการชนเท่ากับหรือ
มากกว่าพลังงานก่อกมั มันต์ของปฏกิ ิรยิ านัน้ )
ขั้นท่ี 2 สารวจคน้ หา (Explore)
1. ครใู ห้นักเรียนแบง่ กลุ่ม กลุ่มละ 5 คน โดยใหแ้ ตล่ ะกลมุ่ ศึกษำคน้ ควำ้ ข้อมลู เก่ยี วกับเร่ือง แนวคิด
กยี่ วกบั กำรเกดิ ปฏิกิริยำเคมี จำกหนงั สอื เรียนรำยวิชำเพิม่ เติมวิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
2. นกั เรยี นนำข้อมลู ทไี่ ด้จำกกำรค้นควำ้ ทำเป็นรูปแบบต่ำง ๆ ตำมควำมคดิ เห็นของแต่ละกลมุ่ เชน่
แผนภำพ แผนผงั เขยี นบรรยำย
(หมายเหตุ : ครเู ร่ิมประเมนิ นักเรยี น โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทา่ งานกลุม่ )
ขัน้ ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain)
2. นกั เรียนแต่ละกลมุ่ สง่ ตัวแทนมำนำเสนอเรื่องท่ไี ดศ้ ึกษำคน้ คว้ำขอ้ มลู และผลงำนกำรจดั ทำข้อมูลของ
กล่มุ ตนเองหนำ้ ชนั้ เรียนทลี ะกลุ่มเพอ่ื แลกเปลี่ยนควำมคดิ เหน็ กนั จนครบทกุ กลุม่
(หมายเหตุ : ครูเริ่มประเมนิ นักเรียน โดยใช้แบบการน่าเสนอหนา้ ผลงาน)
4. ครตู ้ังคำถำมใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั อภิปรำย เรื่อง แนวคดิ เกี่ยวกับกำรเกิดปฏกิ ริ ิยำเคมี เช่น
1) กำรชนกนั ของอนภุ ำคท่ีเข้ำทำปฏิกริ ยิ ำกนั จะทำให้ปฏกิ ริ ยิ ำเกิดข้นึ ได้ทกุ คร้งั หรอื ไม่ อย่ำงไร
(แนวตอบ : การชนกันของอนุภาคท่ีเข้าท่าปฏิกิริยากันจะไม่ท่าให้ปฏิกิริยาเกิดขึ้นได้ทุกครั้ง โดยปฏิกิริยาเคมีจะ
เกดิ ขึ้นไดเ้ มือ่ อนุภาคชนกันในทศิ ทางทเ่ี หมาะสม)
2) พลังงำนก่อกัมมันตค์ อื อะไร (แนวตอบ : พลงั งานกอ่ กัมมันต์ คอื พลงั งานปริมาณน้อยทส่ี ุดท่เี กิด
จากการชนกนั ของอนภุ าคสารตั้งต้น แล้วท่าใหเ้ กดิ ปฏกิ ิรยิ าเคม)ี
3) ทฤษฎสี ำรเชงิ ซ้อนที่ถกู กระตุ้นกล่ำวไวว้ ่ำอยำ่ งไร (แนวตอบ : อนุภาคของสารไมใ่ ช่ทรงกลมตัน แต่
มกี ล่มุ หมอกของอิเล็กตรอนห่อห้มุ อยู่ เม่อื อนุภาคเคลือ่ นที่เขา้ มาใกล้กันในระยะทพี่ อเหมาะหรอื ชนกัน กลุ่มหมอก
ของอเิ ล็กตรอนกจ็ ะถกู กระทบกระเทือนทา่ ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภายในอนุภาคของสารต้ังตน้ คอื พนั ธะเคมขี อง
สารต้ังต้นจะอ่อนลงและยืดยาวออกไปกว่าเดิม และเริ่มมีพันธะอย่างอ่อนเกิดข้ึนระหวา่ งคู่อะตอมท่ีเหมาะสม ซึ่ง
ขณะนี้สารตั้งต้นจะรวมตัวกันกลายเป็นสารชนดิ หนง่ึ ท่ีมีพลังงานสูงกว่าพลังงานของสารตั้งต้นและสารผลิตภณั ฑ์
เรียกสารนีว้ า่ สารเชงิ ซ้อนท่ถี ูกกระตุ้น (activated complex) เปน็ สารที่ไม่อยู่ตวั มอี ายสุ น้ั พรอ้ มทจี่ ะเปลย่ี นเปน็
สารผลิตภัณฑ์ หรือกลับคืนเป็นสารต้ังต้นอย่างเดิมก็ได้ เมื่อสารเชิงซ้อนที่ถูกกระตุ้นสลายตัวกลายเป็นสาร
ผลิตภัณฑ์ พันธะเก่าก็จะถูกท่าลายโดยสิ้นเชิง พันธะใหม่ก็จะถูกสร้างข้ึนมาแทนที่ เนื่องจากสารเชิงซ้อนที่ถูก
กระตุ้นอยู่ในสภาวะไม่เสถียรและมีระดับพลังงานสูงมาก (สูงกว่าพลังงานสารต้ังต้นและผลิตภัณฑ์) จึงนิยมเรียก
สภาวะเช่นน้ีว่า สภาวะแทรนซิชัน (transition state) เพราะฉะน้ันอนุภาคของสารต้ังต้นจะชนกันแล้ว
เกิดปฏิกริ ยิ าได้ อนภุ าคของสารตัง้ ตน้ จะต้องมีพลงั งานไม่ตา่ กวา่ พลงั งานของสารเชงิ ซอ้ นท่ถี ูกกระตนุ้ )
แผนการจัดการเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 5 57
(หมายเหตุ : ครูเร่มิ ประเมนิ นักเรยี น โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการท่างานรายบคุ คล)
ขัน้ ท่ี 4 ขยายความเข้าใจ (Expand)
5. ครูถำมคำถำม BIG QUESTION จำกหนงั สือเรยี นรำยวชิ ำเพมิ่ เติมวิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 อีกคร้ัง
ดงั นี้
• ทฤษฎีที่ใช้อธิบำยกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีคือทฤษฎีใด และกล่ำวไว้ว่ำอย่ำงไร (แนวตอบ : ทฤษฎีที่ใช้
อธิบายการเกิดปฏิกิริยาเคมี คือ ทฤษฎีการชน ซึ่งกล่าวว่า ปฏิกิริยาเคมีจะเกิดได้เม่ืออนุภาคของสารที่เข้าท่า
ปฏกิ ริ ยิ ากันจะต้องมกี ารชนกันในทิศทางท่เี หมาะสม และอนุภาคท่ชี นกนั ตอ้ งมพี ลังงานสงู พอที่จะท่าลายพนั ธะเก่า
แลว้ สร้างพันธะใหม่ขึน้ มา)
6. ครูเปิดโอกำสใหน้ กั เรยี นซกั ถำมขอ้ สงสัยในเนือ้ หำ เรื่อง แนวคิดเกยี่ วกบั กำรเกดิ ปฏกิ ิรยิ ำเคมี วำ่ มสี ว่ น
ไหนทย่ี งั ไม่เข้ำใจ และให้ควำมรูเ้ พ่มิ เตมิ ในสว่ นนั้น เพ่ือจะใช้เปน็ ควำมรเู้ บ้อื งต้นสำหรบั กำรเรยี นในเนื้อหำต่อ ๆ ไป
7. นกั เรยี นทำใบงานที่ 2.2.1 เรอ่ื ง ทฤษฎีการชนกนั และพลังงานก่อกมั มนั ต์
8. นกั เรียนทำแบบฝกึ หัด ในหนงั สือแบบฝึกหดั รายวิชาเพิม่ เตมิ วิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1
9. นักเรยี นทำ Topic Question จำกหนังสือเรยี นรำยวชิ ำเพม่ิ เตมิ วทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
(หมายเหตุ : ครเู ร่ิมประเมนิ นกั เรียน โดยใชแ้ บบสังเกตพฤตกิ รรมการท่างานรายบคุ คล)
ข้นั ที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครปู ระเมนิ ผลนักเรยี น โดยกำรสังเกตพฤติกรรมกำรตอบคำถำม พฤติกรรมกำรทำงำนรำยบุคคล
พฤติกรรมกำรทำงำนกลุ่ม และจำกกำรนำเสนอผลกำรทำกิจกรรมหนำ้ ชน้ั เรยี น
2. ครูตรวจสอบผลจำกกำรทำใบงำนที่ 2.2.1 เรอ่ื ง ทฤษฎกี ำรชนกันและพลังงำนก่อกมั มันต์
3. ครูตรวจสอบผลจำกกำรทำแบบฝกึ หัด
4. นักเรยี นและครูรว่ มกนั สรุปเกยี่ วกบั แนวคิดเกี่ยวกับกำรเกดิ ปฏกิ ิรยิ ำเคมี ดงั นี้
• ทฤษฎที ใ่ี ชอ้ ธิบำยกำรเกิดปฏิกิริยำเคมี คอื ทฤษฎีกำรชน ซงึ่ กล่ำววำ่ ปฏิกิริยำเคมจี ะเกิดไดเ้ มอื่
อนภุ ำคของสำรทเ่ี ข้ำทำปฏกิ ริ ิยำกันจะตอ้ งมกี ำรชนกนั ในทศิ ทำงท่ีเหมำะสม และอนภุ ำคที่ชนกันตอ้ งมีพลังงำนสูง
พอทจี่ ะทำลำยพนั ธะเก่ำ แลว้ สรำ้ งพนั ธะใหม่ขึน้ มำ
• พลังงำนกอ่ กมั มนั ต์ คอื พลังงำนปริมำณนอ้ ยที่สุดทเี่ กดิ จำกกำรชนกันของอนุภำคสำรตั้งตน้ แลว้ ทำ
ใหเ้ กิดปฏกิ ริ ยิ ำเคมี
• ปฏิกริ ยิ ำเคมีที่มีค่ำพลังงำนกอ่ กมั มันตส์ งู ปฏิกริ ยิ ำนน้ั จะเกิดได้ยำก ซึ่งต้องให้พลงั งำนเข้ำไปจนมี
พลังงำนเทำ่ กบั หรือสงู กว่ำพลงั งำนกอ่ กัมมนั ต์ ปฏกิ ิริยำจึงจะเกดิ ข้ึนได้
• ปฏิกิริยำเคมีทม่ี ีค่ำพลังงำนก่อกมั มนั ต์ตำ่ ปฏิกริ ยิ ำนัน้ จะสำมำรถเกดิ ได้ง่ำย โดยไมต่ อ้ งใชพ้ ลังงำน
หรอื ใช้พลังงำนเพียงเล็กน้อยเท่ำนั้น
• สำรเชงิ ซ้อนกัมมนั ต์ คอื สำรชนดิ หนง่ึ ทม่ี พี ลังงำนสูงกว่ำพลังงำนของสำรต้ังตน้ และสำรผลิตภณั ฑ์
7. การวดั และประเมินผล
รายการวัด วิธกี าร เคร่อื งมือ เกณฑ์การประเมิน
7.1 ประเมินระหว่าง
การจัดกิจกรรม
การเรยี นรู้
1) แนวคดิ เก่ียวกับ - ตรวจใบงำนท่ี 6 - ใบงำนท่ี 6 - ร้อยละ 60 ผำ่ นเกณฑ์
กำรเกดิ ปฏกิ ริ ิยำ - ตรวจแบบฝกึ หัด - แบบฝึกหดั - รอ้ ยละ 60 ผำ่ นเกณฑ์
เคมี
แผนการจดั การเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 58
รายการวดั วิธกี าร เครอื่ งมอื เกณฑ์การประเมิน
2) กำรนำเสนองำน - ประเมินกำรนำเสนอ - แบบประเมินกำรเสนอ - ระดบั คณุ ภำพ 2
ผลงำน ผลงำน ผ่ำนเกณฑ์
3) พฤติกรรม - สงั เกตพฤตกิ รรม - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดับคณุ ภำพ 2
กำรทำงำน กำรทำงำนรำยบุคคล กำรทำงำนรำยบุคคล ผำ่ นเกณฑ์
รำยบุคคล
4) พฤติกรรมกำร - สังเกตพฤตกิ รรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม - ระดบั คณุ ภำพ 2
ทำงำนกลุ่ม กำรทำงำนกลุ่ม กำรทำงำนกลุ่ม ผำ่ นเกณฑ์
5) คุณลกั ษณะ - สงั เกตควำมมีวนิ ัย - แบบประเมนิ - ระดับคณุ ภำพ 2
อันพงึ ประสงค์ รับผิดชอบ ใฝเ่ รยี นรู้ คณุ ลกั ษณะ ผ่ำนเกณฑ์
และมุ่งมัน่ ในกำร อันพงึ ประสงค์
ทำงำน
8. ส่อื /แหลง่ การเรียนรู้
8.1 สอ่ื การเรียนรู้
1) หนังสอื เรยี นรำยวชิ ำเพิม่ เติมวิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หนว่ ยกำรเรยี นรู้ท่ี 2 อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ิยำ
เคมี
2) หนงั สือแบบฝกึ หดั รำยวิชำเพิ่มเตมิ วิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยกำรเรยี นร้ทู ี่ 2 อัตรำกำร
เกดิ ปฏิกริ ิยำเคมี
3) ใบงำนที่ 6 เรอ่ื ง ทฤษฎกี ำรชนกนั และพลงั งำนกอ่ กัมมนั ต์
4) แผนภำพเก่ยี วกบั กำรเกิดปฏกิ ิรยิ ำเคมีที่เกดิ ขนึ้ ในชวี ิตประจำวนั
8.2 แหล่งการเรยี นรู้
-
9. บันทึกผลหลงั การสอน
9.1 สรุปผลการเรยี นการสอน
นักเรียนจำนวน..............คน
ผ่ำนจุดประสงคก์ ำรเรยี นรู.้ ................คน คิดเป็นรอ้ ยละ...........................
ไมผ่ ่ำนจดุ ประสงค์.............................คน คิดเปน็ รอ้ ยละ...........................
ไดแ้ ก่
1............................................................................................
2............................................................................................
9.2 ปัญหา/อปุ สรรค
...............................................................................................................................................................................
9.3 แนวทางการแกไ้ ข/แนวทางการพัฒนา
...............................................................................................................................................................................
ลงชอื่ .............................................
( นำงสำวพิมทิพย์ สำยแสน)
ตำแหนง่ ครู วทิ ยฐำนะ ครูชำนำญกำร
แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดบั ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 5 59
ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชอ่ื ............................................................
( นำงดำรณี พงษ์สบำย)
หัวหน้ำกลมุ่ สำระกำรเรยี นรู้วิทยำศำสตร์
ข้อเสนอแนะของหวั หน้ากล่มุ บริหารวิชาการ
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชื่อ............................................................
(นำงพรพิรณุ แจง้ ใจ)
หัวหนำ้ กล่มุ บริหำรวิชำกำร
ข้อเสนอแนะของผู้อานวยการโรงเรยี น
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงช่อื .............................................................
(นำงลัดดำ ผำพนั ธ์)
ผอู้ ำนวยกำรโรงเรยี นโคกโพธไ์ิ ชยศกึ ษำ
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 5 60
ใบงานที่ 6
เรื่อง ทฤษฎกี ารชนกนั และพลงั งานกอ่ กมั มนั ต์
คำชแ้ี จง : เตมิ คำตอบเกี่ยวกบั ทฤษฎกี ำรชนกันและพลังงำนก่อกัมมนั ตล์ งในชอ่ งว่ำงให้ถูกตอ้ ง
1. ในกำรเกิดปฏกิ ริ ยิ ำเคมีตอ้ งมีกำร เพื่อสลำยพันธะในสำรต้งั ต้น และมกี ำร
เพอื่ สร้ำงพันธะในผลิตภณั ฑ์
2. กล่ำวว่ำ ปฏิกริ ยิ ำเคมจี ะเกิดขึน้ ได้ กต็ ่อเมอ่ื อนภุ ำคของสำรตัง้ ตน้ จะตอ้ งมีกำรเคลื่อนที่
ชนกนั ในทิศทำงท่เี หมำะสม และอนุภำคท่ชี นกันตอ้ งมีพลงั งำนสูงพอทจ่ี ะทำลำยพนั ธะเก่ำ แล้วสร้ำงพันธะใหม่
ขน้ึ มำ
3. กำรชนกันของอนภุ ำคของสำรตงั้ ต้นจะเกดิ ปฏกิ ิริยำได้หรอื ไม่ ต้องข้ึนอย่กู ับ
และ
4. พลงั งำนกอ่ กมั มันต์ คือ
5. ในกำรเกิดปฏิกริ ยิ ำ จะต้องให้พลังงำนเข้ำไปจนมีพลงั งำน พลังงำนก่อกมั มนั ต์
ปฏกิ ริ ยิ ำจงึ จะเกดิ ขึ้นได้
6. ในทฤษฎสี ำรเชงิ ซอ้ นทีถ่ กู กระตุ้น กล่ำววำ่ สำรชนิดหนงึ่ ที่มีพลังงำนสงู กวำ่ พลงั งำนของสำรต้ังตน้ และสำร
ผลิตภัณฑ์ เรียกว่ำ หรือ
7. ปฏิกิรยิ ำที่มีค่ำ จะเปน็ ปฏกิ ริ ิยำทีเ่ กดิ ขนึ้ ไดง้ ำ่ ยกวำ่ ปฏิกริ ิยำท่ีมคี ่ำ
8. ปฏกิ ริ ิยำที่อนุภำคมี จะเป็นปฏิกริ ยิ ำทเี่ กดิ ข้ึนไดเ้ ร็วกว่ำปฏกิ ริ ยิ ำที่อนภุ ำคมี
9. ปฏกิ ริ ยิ ำที่อนภุ ำคชนกนั ดว้ ย จะเป็นปฏิกิริยำที่เกิดขึ้นได้เร็วกว่ำปฏิกิริยำท่ีอนุภำคชนกัน
ด้วย
10. ปฏิกิริยำจะเกิดไดง้ ำ่ ยเมอ่ื สำรต้งั ต้นมีสถำนะ เพรำะอนุภำคสำมำรถเคล่ือนทีไ่ ด้ จงึ เกิด
กำรชนกนั ไดง้ ำ่ ย
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 5 61
เฉลยใบงานที่ 6
เร่ือง ทฤษฎกี ารชนกนั และพลงั งานกอ่ กมั มนั ต์
คาช้แี จง : เติมคาตอบเกย่ี วกบั ทฤษฎีการชนกนั และพลังงานกอ่ กัมมันต์ลงในช่องวา่ งใหถ้ กู ต้อง
1. ในกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีต้องมีกำร ดูดพลังงำนเข้ำไป เพื่อสลำยพันธะในสำรต้ังต้น และมีกำร คำยพลังงำน
ออกมำ เพือ่ สรำ้ งพนั ธะในผลติ ภัณฑ์
2. ทฤษฎกี ำรชน กล่ำวว่ำ ปฏิกิริยำเคมีจะเกิดขนึ้ ได้ ก็ต่อเม่ืออนภุ ำคของสำรต้ังต้นจะต้องมีกำรเคลอ่ื นที่ชนกันใน
ทศิ ทำงท่ีเหมำะสม และอนภุ ำคทีช่ นกันตอ้ งมีพลงั งำนสงู พอทจ่ี ะทำลำยพันธะเก่ำ แลว้ สร้ำงพนั ธะใหมข่ ้นึ มำ
3. กำรชนกันของอนุภำคของสำรต้ังต้นจะเกิดปฏิกิริยำได้หรือไม่ ต้องขึ้นอยู่กับ พลังงำนจลน์ของอนุภำคท่ี
เคลื่อนท่ชี นกนั และ ทศิ ทำงกำรชนกนั ของอนภุ ำค
4. พลังงำนก่อกัมมันต์ คือ พลงั งำนตำ่ ที่สุดที่อนภุ ำคของสำรจะตอ้ งมเี พื่อใหช้ นกันแล้วเกดิ ปฏิกิริยำ
5. ในกำรเกิดปฏกิ ิริยำ จะต้องใหพ้ ลังงำนเข้ำไปจนมีพลงั งำน เทำ่ กบั หรอื มำกกว่ำ พลงั งำนก่อกัมมนั ต์ ปฏกิ ิรยิ ำจงึ
จะเกิดขึน้ ได้
6. ในทฤษฎสี ำรเชงิ ซอ้ นทีถ่ ูกกระตนุ้ กล่ำวว่ำ สำรชนดิ หนงึ่ ทีม่ พี ลงั งำนสงู กวำ่ พลงั งำนของสำรตง้ั ต้นและสำร
ผลติ ภัณฑ์ เรยี กว่ำ สำรเชิงซอ้ นท่ีถกู กระต้นุ หรอื สำรเชิงซ้อนกัมมันต์
7. ปฏิกริ ิยำทีม่ ีคำ่ พลงั งำนกอ่ กัมมันต์ต่ำ จะเปน็ ปฏกิ ิริยำทเี่ กิดข้ึนได้งำ่ ยกวำ่ ปฏิกิริยำทีม่ คี ่ำ พลังงำนก่อกัมมนั ต์สูง
8. ปฏิกิรยิ ำท่ีอนภุ ำคมี พลงั งำนสูง จะเปน็ ปฏิกริ ยิ ำทเ่ี กดิ ขึ้นได้เร็วกว่ำปฏิกิรยิ ำทอี่ นภุ ำคมี พลงั งำนต่ำ
9. ปฏิกิริยำท่ีอนุภำคชนกันด้วย ควำมถี่สูง จะเป็นปฏิกิริยำที่เกิดขึ้นได้เร็วกว่ำปฏิกิริยำที่อนุภำคชนกันด้วย
ควำมถ่ตี ่ำ
10. ปฏกิ ริ ยิ ำจะเกิดได้ง่ำยเม่ือสำรต้ังตน้ มีสถำนะ แก๊สหรอื ของเหลว เพรำะอนภุ ำคสำมำรถเคลือ่ นทไ่ี ด้ จึงเกิดกำร
ชนกันไดง้ ่ำย
แผนการจดั การเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดับชัน้ มัธยมศึกษาปที ี่ 5 62
แผนการจัดการเรียนรทู้ ี่ 9 โรงเรยี นโคกโพธิไ์ ชยศึกษา
กลุ่มสาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ภาคเรยี นที่ 1 ปีการศึกษา 2563
จานวน 22 ชั่วโมง
รหัสวชิ า ว32222 รายวิชา เคมี ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 จานวน 2 ชั่วโมง
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรือ่ ง อัตราการเกิดปฏกิ ิริยาเคมี
แผนการสอนเรอ่ื ง พลงั งานกับการดาเนินไปของปฏกิ ิริยา
ครผู สู้ อน นางสาวพิมทพิ ย์ สายแสน
1. ผลการเรียนรู้
เขียนแผนภำพ และอธบิ ำยทศิ ทำงกำรชนกันของอนุภำคและพลงั งำนที่ส่งผลต่ออัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ิรยิ ำเคมี
2. จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้
1. แปลควำมหมำยจำกกรำฟแสดงกำรเปล่ียนแปลงพลงั งำนกับกำรดำเนินไปของปฏกิ ริ ิยำ และระบไุ ดว้ ่ำเปน็
ปฏิกริ ิยำประเภทดูดพลงั งำนหรอื คำยพลงั งำนได้ (K)
2. หำคำ่ พลังงำนท่ีดูดกลนื พลงั งำนทคี่ ำยออก และพลงั งำนรวมของปฏกิ ิรยิ ำจำกกรำฟได้ (P)
3. ตง้ั ใจเรียนรแู้ ละแสวงหำควำมรู้ รบั ผดิ ชอบต่อหน้ำที่ทีไ่ ด้รบั มอบหมำย (A)
3. สาระการเรยี นรู้
ปฏิกิริยำเคมีจะเกิดข้ึนได้ก็ต่อเม่ืออนุภำคของสำรต้ังต้นชนกันในทิศทำงท่ีเหมำะสมและมีพลังงำนอย่ำง
น้อยเทำ่ กับพลังงำนก่อกมั มนั ต์ ดงั นน้ั อตั รำกำรเกิดปฏกิ ริ ยิ ำจงึ ขึ้นกบั ทิศทำงกำรชนและพลังงำนทเ่ี กดิ จำกกำรชน
4. สาระสาคัญ/ความคดิ รวบยอด
ในกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีหน่ึง ๆ จะต้องมีกำรดูดพลังงำนเพ่ือสลำยพันธะของสำรต้ังต้น และมีกำรคำย
พลงั งำนเพ่ือสรำ้ งพนั ธะระหวำ่ งผลิตภณั ฑ์
ปฏิกิริยำดูดพลังงำน คือ ปฏิกิริยำที่มีกำรดูดพลังงำนเข้ำไปเพื่อสลำยแรงยึดเหน่ียวระหว่ำงอะตอมของ
สำรต้ังตน้ มำกกว่ำคำยพลังงำนออกมำเพื่อสรำ้ งแรงยึดเหนีย่ วระหว่ำงอะตอมของผลิตภัณฑ์
ปฏิกิริยำคำยพลังงำน คือ ปฏิกิริยำท่ีมีกำรดูดพลังงำนเข้ำไปเพือ่ สลำยแรงยึดเหนย่ี วระหว่ำงอะตอมของ
สำรต้ังต้นน้อยกวำ่ คำยพลงั งำนออกมำเพอ่ื สรำ้ งแรงยดึ เหน่ยี วระหวำ่ งอะตอมของผลิตภัณฑ์
5. สมรรถนะสาคญั ของผู้เรียนและคณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รยี น คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์
1. ควำมสำมำรถในกำรสอ่ื สำร 1. มวี ินัย รับผิดชอบ
2. ควำมสำมำรถในกำรคดิ 2. ใฝเ่ รียนรู้
1) ทกั ษะกำรสงั เกต 3. มุ่งมนั่ ในกำรทำงำน
2) ทกั ษะกำรสำรวจคน้ หำ
3) ทกั ษะกำรวิเครำะห์
4) ทกั ษะกำรทำงำนร่วมกัน
3. ควำมสำมำรถในกำรใช้ทกั ษะชีวิต
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดับชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 5 63
6. กิจกรรมการเรยี นรู้
ขั้นท่ี 1 กระตุ้นความสนใจ (Engage)
1. ครถู ำมคำถำม Prior Knowledge จำกหนงั สือเรียนรายวชิ าเพิ่มเตมิ วิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
ว่ำ “ในปฏิกริ ยิ าเคมีหนง่ึ ๆ จะมีการเปลีย่ นแปลงพลังงานอย่างไรบา้ ง” ให้นักเรียนรว่ มกันตอบคำถำม
(แนวตอบ : ในการเกิดปฏกิ ิริยาเคมหี นง่ึ ๆ จะต้องมีการดูดพลังงานเพ่ือสลายพันธะของสารต้ังต้น และมีการคาย
พลังงานเพ่ือสร้างพันธะระหวา่ งผลติ ภัณฑ์)
2.ครูตงั้ คำถำมใหน้ กั เรียนร่วมกนั อภิปรำยวำ่ “ปฏิกริ ยิ าเคมีแต่ละปฏกิ ิริยาจะมีการเปลย่ี นแปลงพลงั งาน
ในปฏิกิรยิ าเท่ากนั หรือไม่ อย่างไร” ซง่ึ ครยู ังไม่ตอ้ งเฉลยคำตอบที่ถกู ตอ้ ง จำกน้ันครแู ละนักเรียนรว่ มกนั อภิปรำย
เพื่อนำไปสูข่ น้ั สอนต่อไป
ขัน้ ท่ี 2 สารวจคน้ หา (Explore)
1. ครใู ห้นักเรยี นแบ่งกลุ่ม กล่มุ ละ 3 คน โดยให้แต่ละกลมุ่ ศึกษำค้นคว้ำขอ้ มูลเก่ียวกับ เรอ่ื ง พลังงำนก
ดำเนินไปของปฏกิ ิริยำเคมี จำกหนังสอื เรยี นรำยวิชำเพิ่มเตมิ วทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม
2. นักเรียนนำขอ้ มูลทไี่ ดจ้ ำกกำรคน้ ควำ้ ทำเปน็ รปู แบบต่ำง ๆ ตำมควำมคิดเห็นของแตล่ ะกล่มุ เชน่ แผนภำพ
แผนผัง เขยี นบรรยำย
(หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมนิ นักเรียน โดยใชแ้ บบสังเกตพฤตกิ รรมการท่างานกลุ่ม)
ขน้ั ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain)
3. นกั เรยี นแต่ละกลมุ่ สง่ ตัวแทนมำนำเสนอเรอื่ งทีไ่ ด้ศึกษำคน้ คว้ำขอ้ มูลและผลงำนกำรจัดทำขอ้ มูลของ
กลุ่มตนเองหน้ำชั้นเรียนทีละกลุ่มเพื่อแลกเปลี่ยนควำมคิดเห็นกันจนครบทุกกลุ่ม (หมายเหตุ : ครูเร่ิมประเมิน
นกั เรยี น โดยใช้แบบการนา่ เสนอหน้าผลงาน)
4. ครูตงั้ คำถำมใหน้ กั เรียนร่วมกันอภิปรำย เร่อื ง พลังงำนกบั กำรดำเนินไปของปฏกิ ริ ยิ ำเคมี เชน่
1) จงอธิบำยควำมหมำยของปฏิกิริยำดูดพลังงำนและปฏิกิริยำคำยพลังงำน (แนวตอบ : ปฏิกิริยาดู
พลงั งาน คือ ปฏิกิรยิ าทีม่ ีการดูดพลังงานเข้าไปเพ่ือสลายแรงยึดเหน่ียวระหวา่ งอะตอมของสารตงั้ ต้นมากกว่าคาย
พลงั งานออกมาเพื่อสรา้ งแรงยดึ เหนีย่ วระหว่างอะตอมของผลติ ภัณฑ์
ปฏิกิริยาคายพลังงาน คือ ปฏิกิริยาที่มีการดูดพลังงานเข้าไปเพ่ือสลายแรงยึดเหน่ียวระหว่างอะตอม
ของสารตัง้ ตน้ น้อยกวา่ คายพลงั งานออกมาเพอ่ื สรา้ งแรงยึดเหนีย่ วระหวา่ งอะตอมของผลิตภัณฑ)์
2) กลไกของปฏิกิริยำหมำยถึงอะไร (แนวตอบ : กลไกของปฏิกิริยา คือ ขั้นตอนต่าง ๆ ของการ
เกิดปฏิกิริยา ซึ่งปฏิกิริยาเคมีหนง่ึ ๆ อาจจะมีข้ันตอนการเกดิ ปฏิกิรยิ าเพียง 1 ขั้นตอน หรือบางปฏิกิริยาอาจจะมี
ขั้นตอนการเกดิ ปฏิกริ ยิ าหลายขน้ั ตอนก็ได้ โดยแต่ละขั้นตอน เรยี กว่า ขน้ั ย่อยของปฏิกิรยิ า)
3) ในปฏิกิริยำที่เกิดหลำยข้ันตอน แตล่ ะข้ันตอนจะเกิดสำรที่ไมเ่ สถียรขนึ้ เรยี กสำรนี้ว่ำอยำ่ งไร
(แนวตอบ : สารมัธยันตร)์
4) ในปฏิกริ ิยำท่ีเกดิ หลำยขั้นตอน ปฏกิ ิรยิ ำใดใช้ในกำรกำหนดอัตรำกำรเกดิ ปฏิกิริยำ (แนวตอบ :
ปฏิกริ ยิ าทเ่ี กดิ ชา้ ที่สุด)
(หมายเหตุ : ครเู รม่ิ ประเมินนักเรียน โดยใชแ้ บบสังเกตพฤตกิ รรมการทา่ งานรายบุคคล)
ขน้ั ที่ 4 ขยายความเขา้ ใจ (Expand)
4. ครูถำมคำถำม BIG QUESTION จำกหนงั สอื เรียนรำยวิชำเพม่ิ เตมิ วทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 อกี ครั้ง
ดงั นี้
• กำรเปลย่ี นแปลงพลังงำนในปฏกิ ิริยำเคมจี ำแนกไดก้ ่ปี ระเภท อะไรบำ้ ง แตล่ ะประเภทมีลกั ษณะ
แผนการจัดการเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ช้ันมธั ยมศึกษาปีท่ี 5 64
อย่ำงไร (แนวตอบ : การเปลี่ยนแปลงพลังงานในปฏิกิรยิ าเคมีจ่าแนกได้ 2 ประเภท คือ ปฏิกิริยาดูดพลังงาน ซ่ึง
เปน็ ปฏกิ ริ ยิ าท่ีมกี ารดูดพลงั งานเข้าไปมากกว่าคายพลงั งานออกมา และปฏกิ ิริยาคายพลังงาน ซ่งึ เปน็ ปฏกิ ิริยาท่ีมี
การคายพลงั งานออกมามากกว่าดูดพลังงานเข้าไป)
6. ครูเปดิ โอกำสใหน้ กั เรียนซักถำมขอ้ สงสยั ในเนอ้ื หำ เร่อื ง พลงั งำนกับกำรดำเนินไปของปฏิกริ ิยำเคมี
วำ่ มีสว่ นไหนท่ยี งั ไม่เขำ้ ใจ และให้ควำมรู้เพมิ่ เตมิ ในสว่ นนน้ั เพอ่ื จะใชเ้ ปน็ ควำมรู้เบื้องตน้ สำหรบั กำรเรยี นในเนื้อหำ
ต่อ ๆ ไป
7. นกั เรียนทำใบงานท่ี 7 เรือ่ ง พลังงานกับการดาเนนิ ไปของปฏิกริ ิยาเคมี
8. นกั เรียนทำแบบฝกึ หัด ในหนงั สอื แบบฝกึ หดั รายวิชาเพิ่มเตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1
9. นักเรยี นทำ Topic Question จำกหนงั สอื เรียนรำยวิชำเพม่ิ เตมิ วิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
ขน้ั ที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครูประเมนิ ผลนกั เรียน โดยกำรสงั เกตพฤติกรรมกำรตอบคำถำม พฤตกิ รรมกำรทำงำนรำยบคุ คล
พฤติกรรมกำรทำงำนกลุ่ม และจำกกำรนำเสนอผลกำรทำกจิ กรรมหนำ้ ชัน้ เรียน
2. ครตู รวจสอบผลจำกกำรทำใบงำนท่ี 2.3.1 เรื่อง พลงั งำนกบั กำรดำเนนิ ไปของปฏกิ ิรยิ ำเคมี
3. ครตู รวจสอบผลจำกกำรทำแบบฝกึ หดั
4. นักเรยี นและครูร่วมกันสรปุ เกยี่ วกบั พลงั งำนกบั กำรดำเนินไปของปฏกิ ริ ยิ ำเคมี ดังน้ี
• ปฏกิ ิรยิ ำดูดพลงั งำน คอื ปฏิกิรยิ ำที่มกี ำรดดู พลงั งำนเข้ำไปเพอ่ื สลำยแรงยดึ เหนยี่ วระหว่ำงอะตอม
ของสำรต้ังต้นมำกกวำ่ คำยพลังงำนออกมำเพอื่ สร้ำงแรงยึดเหน่ยี วระหวำ่ งอะตอมของผลิตภณั ฑ์
• ปฏกิ ริ ิยำคำยพลงั งำน คอื ปฏิกิรยิ ำท่ีมกี ำรดดู พลงั งำนเขำ้ ไปเพอื่ สลำยแรงยึดเหนยี่ วระหว่ำงอะตอม
ของสำรตงั้ ตน้ น้อยกวำ่ คำยพลงั งำนออกมำเพ่ือสรำ้ งแรงยึดเหนยี่ วระหวำ่ งอะตอมของผลติ ภัณฑ์
• ปฏกิ ิรยิ ำทีส่ ำรต้งั ต้นทำปฏกิ ิริยำกนั เกิดผลติ ภัณฑ์ เรยี กว่ำ ปฏกิ ริ ิยำไปข้ำงหนำ้
• ผลิตภณั ฑ์ทเ่ี กดิ ขน้ึ จะเขำ้ ทำปฏกิ ริ ิยำกนั ทำให้เกิดปฏิกิรยิ ำยอ้ นกลับเกดิ เป็นสำรต้ังตน้ เรยี กว่ำ
ปฏิกิรยิ ำย้อนกลบั
7. การวัดและประเมนิ ผล
รายการวัด วธิ กี าร เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน
7.1 ประเมนิ ระหวา่ ง
การจัดกิจกรรม
การเรียนรู้
1) พลงั งำนกบั กำร - ตรวจใบงำนท่ี 7 - ใบงำนที่ 7 - ร้อยละ 60 ผำ่ นเกณฑ์
ดำเนนิ ไปของ - ตรวจแบบฝึกหัด - แบบฝกึ หดั - ร้อยละ 60 ผำ่ นเกณฑ์
ปฏิกริ ยิ ำเคมี
2) กำรนำเสนองำน - ประเมินกำรนำเสนอ - แบบประเมนิ กำรเสนอ - ระดบั คุณภำพ 2
ผลงำน ผลงำน ผ่ำนเกณฑ์
3) พฤติกรรม - สงั เกตพฤตกิ รรม - แบบสังเกตพฤตกิ รรม - ระดับคณุ ภำพ 2
กำรทำงำน กำรทำงำนรำยบุคคล กำรทำงำนรำยบคุ คล ผ่ำนเกณฑ์
รำยบุคคล
4) พฤติกรรมกำร - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม - ระดบั คุณภำพ 2
ทำงำนกล่มุ กำรทำงำนกลุม่ กำรทำงำนกลุ่ม ผำ่ นเกณฑ์
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดบั ชนั้ มัธยมศึกษาปที ี่ 5 65
รายการวดั วิธีการ เคร่อื งมือ เกณฑก์ ารประเมนิ
5) คุณลกั ษณะ - ระดับคุณภำพ 2
- สงั เกตควำมมีวินยั - แบบประเมนิ ผำ่ นเกณฑ์
อนั พงึ ประสงค์ รบั ผิดชอบใฝ่เรียนรู้ คุณลักษณะ
และม่งุ มน่ั ในกำรทำงำน อนั พึงประสงค์
8. สอ่ื /แหล่งการเรยี นรู้
8.1 สือ่ การเรยี นรู้
1) หนังสอื เรยี นรำยวิชำเพม่ิ เตมิ วิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หนว่ ยกำรเรยี นรู้ที่ 2 อตั รำกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำ
เคมี
2) หนังสอื แบบฝึกหัดรำยวชิ ำเพิ่มเตมิ วทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หนว่ ยกำรเรียนรู้ที่ 2 อตั รำกำร
เกิดปฏิกิริยำเคมี
3) ใบงำนที่ 7 เรอ่ื ง พลังงำนกบั กำรดำเนนิ ไปของปฏกิ ิรยิ ำเคมี
8.2 แหลง่ การเรยี นรู้
-
9. บนั ทึกผลหลังการสอน
9.1 สรปุ ผลการเรียนการสอน
นกั เรียนจำนวน..............คน
ผำ่ นจุดประสงคก์ ำรเรยี นร.ู้ ................คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ...........................
ไมผ่ ่ำนจุดประสงค์.............................คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ...........................
ได้แก่
1............................................................................................
2............................................................................................
3............................................................................................
9.2 ปัญหา/อปุ สรรค
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
9.3 แนวทางการแกไ้ ข/แนวทางการพฒั นา
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
ลงชื่อ.............................................
( นำงสำวพิมทพิ ย์ สำยแสน)
ตำแหน่ง ครู วิทยฐำนะ ครชู ำนำญกำร
แผนการจัดการเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 5 66
ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากลมุ่ สาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชอื่ ............................................................
( นำงดำรณี พงษส์ บำย)
หัวหนำ้ กลุ่มสำระกำรเรียนรวู้ ทิ ยำศำสตร์
ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากลุม่ บริหารวิชาการ
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชอื่ ............................................................
(นำงพรพิรุณ แจ้งใจ)
หวั หนำ้ กล่มุ บริหำรวชิ ำกำร
ข้อเสนอแนะของผูอ้ านวยการโรงเรยี น
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงช่ือ.............................................................
(นำงลดั ดำ ผำพนั ธ์)
ผ้อู ำนวยกำรโรงเรียนโคกโพธไ์ิ ชยศึกษำ
แผนการจัดการเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดบั ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 67
ใบงานที่ 7
เรื่อง พลงั งานกับการดาเนินไปของปฏิกริ ยิ าเคมี
คำช้แี จง : ตอบคำถำมเกย่ี วกบั พลงั งำนกบั กำรดำเนินไปของปฏิกริ ยิ ำเคมี
1. พจิ ำรณำกรำฟแสดงควำมสัมพันธร์ ะหว่ำงพลังงำนกบั กำรดำเนินไปของปฏิกิรยิ ำทีก่ ำหนดให้ แล้วตอบคำถำม
1) พลงั งำนกอ่ กมั มันต์ของปฏกิ ิริยำไปข้ำงหน้ำมีคำ่ เทำ่ กบั กิโลจูล
2) พลงั งำนกอ่ กมั มันต์ของปฏิกริ ิยำยอ้ นกลบั มีค่ำเทำ่ กับ กโิ ลจลู
3) ปฏกิ ิริยำนี้เป็นปฏกิ ริ ยิ ำ ดดู พลงั งำน เทำ่ กบั กิโลจูล
4) ผลิตภณั ฑ์ทเ่ี กดิ ข้ึน
ควำมเสถยี ร เพรำะ
2. พิจำรณำกรำฟแสดงกลไกของปฏิกริ ยิ ำ A + B → C + D ท่กี ำหนดให้ แลว้ ตอบคำถำม
1) ปฏกิ ริ ิยำน้ีประกอบดว้ ย ขั้นตอน
ข้นั ท่ี 1 ปฏกิ ิริยำทเี่ กดิ ขึน้ คือ ปฏิกิริยำเกิด
ปฏิกิริยำเกิด
ข้ันท่ี 2 ปฏิกิริยำท่ีเกดิ ข้นึ คอื
เพรำะ
2) สำรมัธยนั ตร์ คอื กโิ ลจูล
3) ขนั้ ที่กำหนดอตั รำกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำ คอื
4) พลังงำนกอ่ กมั มันต์ของปฏิกริ ยิ ำน้ีมีค่ำ
5) ปฏกิ ิริยำนเ้ี ปน็ แบบ
แผนการจดั การเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับช้ันมัธยมศกึ ษาปที ี่ 5 68
เฉลยใบงานท่ี 7
เรื่อง พลงั งานกับการดาเนนิ ไปของปฏกิ ริ ยิ าเคมี
คาชี้แจง : ตอบคาถามเกย่ี วกับพลังงานกับการดาเนนิ ไปของปฏกิ ิริยาเคมี
1. พจิ ำรณำกรำฟแสดงควำมสมั พนั ธร์ ะหวำ่ งพลงั งำนกบั กำรดำเนินไปของปฏิกริ ยิ ำท่กี ำหนดให้ แล้วตอบคำถำม
1) พลงั งำนก่อกัมมนั ต์ของปฏกิ ิรยิ ำไปข้ำงหน้ำมีคำ่ เทำ่ กบั 60 กโิ ลจูล
2) พลังงำนกอ่ กัมมันต์ของปฏกิ ิริยำย้อนกลับมีค่ำเท่ำกับ 40 กโิ ลจูล
3) ปฏิกิรยิ ำนี้เป็นปฏกิ ิรยิ ำ ดูดพลงั งำน เท่ำกับ 20 กิโลจลู
4) ผลิตภัณฑ์ทีเ่ กิดขนึ้ ไม่มี ควำมเสถียร เพรำะ พลังงำนก่อกมั มันต์ของปฏกิ ริ ิยำยอ้ นกลับมีค่ำน้อย ปฏิกิรยิ ำ
จึงผันกลบั ไดง้ ำ่ ย
2. พิจำรณำกรำฟแสดงกลไกของปฏิกิริยำ A + B → C + D ท่กี ำหนดให้ แลว้ ตอบคำถำม
1) ปฏิกิรยิ ำนีป้ ระกอบดว้ ย 2 ขน้ั ตอน
ขน้ั ท่ี 1 ปฏกิ ริ ิยำที่เกิดขนึ้ คอื B → X ปฏกิ ิริยำเกิด ช้ำ
ขนั้ ที่ 2 ปฏกิ ริ ยิ ำที่เกิดขึ้น คอื X + A → C + D ปฏกิ ิริยำเกดิ เร็ว
2) สำรมธั ยันตร์ คือ X
3) ขน้ั ที่กำหนดอัตรำกำรเกดิ ปฏิกิรยิ ำ คอื ขน้ั ท่ี 1 เพรำะ ปฏกิ ริ ยิ ำเกดิ ชำ้
4) พลังงำนกอ่ กัมมนั ตข์ องปฏกิ ิรยิ ำน้มี คี ่ำ a กโิ ลจูล
5) ปฏกิ ริ ิยำนเี้ ป็นแบบ คำยพลังงำน
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดบั ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ 5 69
แผนการจดั การเรียนรูท้ ี่ 10 โรงเรยี นโคกโพธไิ์ ชยศกึ ษา
กลุ่มสาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ภาคเรยี นท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2563
จานวน 22 ชั่วโมง
รหสั วชิ า ว32222 รายวชิ า เคมี ชน้ั มัธยมศึกษาปที ี่ 5 จานวน 3 ช่ัวโมง
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 2 เร่ือง อตั ราการเกิดปฏิกริ ิยาเคมี
แผนการสอนเรอ่ื ง ความเข้มข้นของสารกบั อตั ราการเกิดปฏิกริ ยิ าเคมี
ครผู สู้ อน นางสาวพิมทพิ ย์ สายแสน
1. ผลการเรยี นรู้
1. ทดลอง และอธิบำยผลของควำมเข้มขน้ พืน้ ทผี่ ิวของสำรต้ังต้น อณุ หภูมิ และตัวเร่งปฏิกิริยำทมี่ ตี ่ออตั รำกำร
เกิดปฏกิ ริ ยิ ำเคมี
2. เปรยี บเทยี บอัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเมอ่ื มีกำรเปล่ยี นแปลงควำมเขม้ ข้น พ้นื ที่ผิวของสำรตงั้ ตน้ อุณหภูมิ และ
ตัวเรง่ ปฏกิ ิรยิ ำ
2. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
1. อธิบำยผลของควำมเขม้ ขน้ ของสำรตั้งตน้ ทมี่ ีตอ่ อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมไี ด้ (K)
2. ทำกำรทดลองเพือ่ ศกึ ษำผลของควำมเข้มข้นของสำรตอ่ อัตรำกำรเกิดปฏกิ ริ ิยำเคมีได้ (P)
3. ใชเ้ ครอ่ื งมือและอุปกรณท์ ำงวทิ ยำศำสตร์ได้อยำ่ งถกู ต้อง (P)
4. ปฏิบัติตำมข้ันตอนกำรทดลองไดอ้ ย่ำงถกู ต้อง (P)
5. ตงั้ ใจเรยี นรแู้ ละแสวงหำควำมรู้ รบั ผิดชอบตอ่ หน้ำทท่ี ี่ไดร้ ับมอบหมำย (A)
3. สาระการเรียนรู้
อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีของสำรหนึ่ง ๆ ข้ึนอยู่กับควำมเข้มข้น พื้นท่ีผิว อุณหภูมิ ตัวเร่งและตัวหน่วง
ปฏิกิรยิ ำ นอกจำกนีอ้ ัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำเคมียงั ขึ้นอย่กู บั ชนดิ ของสำรท่ีทำปฏกิ ริ ยิ ำด้วย
4. สาระสาคัญ/ความคิดรวบยอด
อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีของสำรหนึ่ง ๆ ขึ้นอยู่กับควำมเข้มข้น พื้นท่ีผิว อุณหภูมิ ตัวเร่งและตัวหน่วง
ปฏกิ ริ ยิ ำ และชนดิ ของสำรท่ที ำปฏิกริ ิยำ
ควำมเขม้ ข้นของสำรตง้ั ตน้ มีผลต่ออัตรำกำรเกิดปฏกิ ริ ิยำเคมี โดยถำ้ สำรต้ังตน้ มีควำมเข้มข้นตำ่ อตั รำกำร
เกดิ ปฏกิ ริ ิยำเคมีจะช้ำ แตถ่ ำ้ สำรตั้งต้นมีควำมเข้มขน้ สูง อตั รำกำรเกดิ ปฏิกริ ยิ ำเคมีจะเรว็
5. สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รยี นและคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์
สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รียน คณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์
1. ควำมสำมำรถในกำรสอ่ื สำร 1. มวี นิ ัย รับผดิ ชอบ
2. ควำมสำมำรถในกำรคดิ 2. ใฝเ่ รยี นรู้
1) ทักษะกำรสังเกต 3. มุ่งมัน่ ในกำรทำงำน
2) ทักษะกำรสำรวจค้นหำ
3) ทักษะกำรวิเครำะห์
4) ทักษะกำรทดลอง
5) ทกั ษะกำรลงควำมเหน็ จำกข้อมูล
6) ทกั ษะกำรตคี วำมหมำยและลงข้อสรุป
3. ควำมสำมำรถในกำรใชท้ ักษะชวี ติ
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดบั ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 5 70
6. กิจกรรมการเรยี นรู้
ขัน้ ท่ี 1 กระตนุ้ ความสนใจ (Engage)
1. ครูถำมคำถำม Prior Knowledge จำกหนงั สือเรียนรายวิชาเพม่ิ เตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
วำ่ “ปัจจยั อะไรบ้างที่จะสง่ ผลตอ่ อัตราการเกดิ ปฏิกริ ิยาเคมี” ใหน้ กั เรยี นร่วมกนั ตอบคำถำม (แนวตอบ : ปัจจยั ท่ี
ส่งผลต่ออตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี ได้แก่ ความเข้มข้นของสารตง้ั ต้น พืน้ ที่ผิวของสารต้ังตน้ อุณหภูมิ ตวั เร่ง
ปฏกิ ิรยิ าและตัวหนว่ งปฏิกริ ิยา)
2. ครูตัง้ คำถำมใหน้ ักเรยี นรว่ มกันอภิปรำยว่ำ “เม่ือความเขม้ ขน้ ของสารต้ังต้นเปลี่ยนแปลงไป จะส่งผล
ต่ออตั ราการเกดิ ปฏิกิรยิ าเคมีหรือไม่ อยา่ งไร” ซ่ึงครูยงั ไม่ตอ้ งเฉลยคำตอบที่ถกู ต้อง จำกนั้นครูและนกั เรยี นร่วมกนั
อภิปรำย เพ่อื นำไปสู่ข้นั สอนต่อไป
ขนั้ ท่ี 2 สารวจคน้ หา (Explore)
1. ครใู หน้ กั เรยี นแบ่งกลมุ่ กลุ่มละ 5 คน แล้วทำกำรทดลอง เร่ือง กำรศกึ ษำผลของควำมเข้มขน้ ของสำร
ต่ออัตรำกำรเกิดปฏกิ ิริยำเคมี จำกหนงั สือเรยี นรำยวชิ ำเพมิ่ เติมวทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
2. ครูใชร้ ูปแบบกำรเรียนรู้แบบร่วมมอื เทคนิค LT มำจัดกระบวนกำรเรียนรู้ โดยกำหนดใหส้ มำชิกแต่ละ
คนภำยในกลุ่มมบี ทบำทหน้ำทีข่ องตนเอง ดังนี้
• สมำชกิ คนที่ 1 : ทำหน้ำท่เี ตรียมวสั ดุ-อปุ กรณ์ท่ีใช้ในการทดลองเรอ่ื ง การศึกษาผลของความ
เข้มขน้ ของสารตอ่ อัตราการเกดิ ปฏกิ ิริยาเคมี
• สมำชิกคนที่ 2 : ทำหนำ้ ที่อ่ำนวิธีกำรทดลอง ทำควำมเข้ำใจ และอธบิ ำยให้สมำชิกในกลุ่มฟงั
• สมำชิกคนท่ี 3 : ทำหนำ้ ทบี่ ันทกึ ผลกำรทดลอง
• สมำชิกคนท่ี 4 และ 5 : ทำหน้ำทน่ี ำเสนอผลกำรทดลอง
3. สมำชิกทกุ คนในกลุ่มช่วยกนั ลงมอื ทำกำรทดลอง
(หมายเหตุ : ครเู รม่ิ ประเมนิ นกั เรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการท่างานกลมุ่ )
ขน้ั ที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain)
4. นกั เรยี นแต่ละกลุ่มสง่ ตัวแทน (สมำชิกคนท่ี 4 และ 5 ของกลุ่ม) มำนำเสนอผลกำรทดลอง หลังจำก
นนั้ ใหน้ ักเรียนทกุ คนร่วมกนั อภิปรำยผลกำรทดลองจนมคี วำมเข้ำใจท่ตี รงกนั
(หมายเหตุ : ครูเริม่ ประเมินนกั เรียน โดยใชแ้ บบการน่าเสนอหนา้ ผลงาน)
5. ครแู ละนักเรยี นรว่ มกันอภปิ รำยและหำข้อสรปุ จำกกำรปฏบิ ัติกำรทดลอง โดยใชแ้ นวคำถำม ดงั น้ี
1) เมอ่ื ควำมเขม้ ข้นของสำรละลำยโซเดียมไทโอซลั เฟตลดลง เวลำท่ใี ชใ้ นกำรเกิดปฏิกริ ิยำจะเปน็
อย่ำงไร (แนวตอบ : เวลาท่ีใชใ้ นการเกดิ ปฏกิ ิรยิ ามากขึน้ )
2) เมอ่ื กำหนดให้ควำมเขม้ ขน้ ของสำรละลำยโซเดียมไทโอซลั เฟตคงท่ี และเปลี่ยนควำมเขม้ ขน้ ของ
สำรละลำยกรดไฮโดรคลอริก ผลกำรทดลองท่ีได้จะเป็นอย่ำงไร (แนวตอบ : เม่ือความเข้มข้นของสารละลายกรด
ไฮโดรคลอริกลดลง จะใช้เวลาในการเกิดปฏิกิริยามากขึ้น และเม่ือความเข้มข้นของสารละลายกรดไฮโดรคลอรกิ
เพม่ิ ข้นึ จะใชเ้ วลาในการเกิดปฏกิ ิริยาลดลง)
3) เวลำทใ่ี ช้ในกำรเกดิ ปฏิกริ ิยำระหว่ำงสำรละลำยโซเดยี มไทโอซัลเฟตกับสำรละลำยกรดไฮโดรคลอริก
คงท่ีตลอดกำรทดลองหรือไม่ (แนวตอบ : ไม่คงท)ี่
4) ควำมเข้มข้นของสำรตั้งต้นมีผลต่ออัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีอย่ำงไร (แนวตอบ : ถ้าสารตั้งต้นมี
ความเข้มข้นต่า อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีจะช้า แต่ถ้าสารตั้งต้นมีความเข้มข้นสูง อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีจะ
เร็ว)
(หมายเหตุ : ครูเรมิ่ ประเมนิ นกั เรยี น โดยใชแ้ บบสังเกตพฤตกิ รรมการทา่ งานรายบุคคล)
แผนการจดั การเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 5 71
ข้ันที่ 2 สารวจค้นหา (Explore)
5. ครูใหน้ กั เรยี นจบั ค่กู บั เพื่อนที่น่งั ขำ้ งกันแล้วศึกษำคน้ คว้ำขอ้ มลู เกย่ี วกบั เร่ือง กฎอัตรำและอนั ดับของ
ปฏกิ ริ ยิ ำ จำกหนงั สือเรียนรำยวิชำเพมิ่ เติมวิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 แล้วอภิปรำยร่วมกันจนเกดิ ควำมเขำ้ ใจที่
ตรงกนั
(หมายเหตุ : ครูเรมิ่ ประเมนิ นกั เรยี น โดยใชแ้ บบสังเกตพฤตกิ รรมการทา่ งานกลมุ่ )
6. ครูสมุ่ ตัวแทน 1 คู่ ออกมำอธิบำยวธิ กี ำรหำกฎอัตรำของปฏิกิรยิ ำ 2NO (g) + Cl2 (g) → 2NOCl (g)
ใหเ้ พอ่ื นฟงั หน้ำชนั้ เรียน จนเกดิ ควำมเข้ำใจทต่ี รงกนั เก่ยี วกบั กำรหำกฎอัตรำ
ขั้นท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
8. ครูตงั้ คำถำมใหน้ ักเรียนรว่ มกันอภิปรำย เร่อื ง กฎอตั รำและอันดับของปฏกิ ิรยิ ำ เชน่
1) กฎอัตรำคืออะไร (แนวตอบ : กฎอัตรา คือ สมการที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างอัตราการ
เกิดปฏิกริ ิยากบั ค่าคงท่อี ัตราและความเข้มข้นของสารตง้ั ตน้ )
2) อันดับของปฏิกิริยำคืออะไร (แนวตอบ : อันดับของปฏิกิริยา คือ ผลรวมของเลขช้ีก่าลังของความ
เข้มขน้ ของสารตงั้ ตน้ ในกฎอัตรา)
3) ถำ้ กฎอตั รำของปฏิกิรยิ ำหนงึ่ เป็น R = k[X][Y]2 ปฏิกริ ิยำนี้เป็นปฏิกริ ิยำอันดับใด และอัตรำกำร
เกดิ ปฏิกริ ิยำของปฏิกริ ิยำนีเ้ ปน็ อยำ่ งไร (แนวตอบ : ปฏกิ ิริยาน้ีเปน็ ปฏกิ ิริยาอนั ดบั สาม โดยอัตราการเกิดปฏกิ ริ ิยา
ข้ึนอยู่กับความเข้มข้นของสาร X และ Y โดยถ้าเพ่ิมความเข้มข้นของสาร X เป็น 2 เท่า อัตราการเกิดปฏิกริ ยิ าจะ
เพ่มิ เป็น 2 เทา่ แตถ่ ้าเพมิ่ ความเขม้ ขน้ ของสาร Y เปน็ 2 เทา่ อัตราการเกิดปฏิกริ ยิ าจะเพมิ่ เป็น 4 เทา่ )
4) ถ้ำกฎอัตรำของปฏกิ ริ ยิ ำหนง่ึ เป็น R = k[C][D]0 ปฏกิ ิริยำน้เี ป็นปฏกิ ิริยำอันดบั ใด และอัตรำกำร
เกิดปฏิกิริยำของปฏิกิริยำนี้เป็นอย่ำงไร (แนวตอบ : ปฏิกิริยาน้ีเป็นปฏิกิริยาอันดับหน่ึง โดยอัตราการ
เกิดปฏิกิริยาข้ึนอย่กู ับความเข้มข้นของสาร C แต่ไม่ข้ึนอยู่กับความเข้มขน้ ของสาร D โดยถ้าเพิ่มความเข้มขน้ ของ
สาร C เป็น 2 เท่า อตั ราการเกิดปฏิกริ ยิ าจะเพมิ่ เปน็ 2 เท่า)
5) จงเขียนกรำฟแสดงควำมสัมพันธ์ระหว่ำงควำมเข้มข้นของสำรต้ังต้นกับเวลำ และกรำฟแสดง
ควำมสมั พนั ธร์ ะหวำ่ งอัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำกบั ควำมเข้มขน้ ของสำรตงั้ ต้นในปฏิกริ ิยำอันดบั หนึง่ (แนวตอบ : กราฟ
แสดงความสมั พันธร์ ะหวา่ งความเข้มขน้ ของสารตัง้ ต้นกับเวลาในปฏกิ ริ ิยาอันดบั หนึ่งเป็น ดงั นี้
กราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างอัตราการเกดิ ปฏิกิริยากับความเข้มข้นของสารต้ังต้นในปฏิกริ ิยาอันดับหนึง่ เป็น
ดงั นี้)
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 72
(หมายเหตุ : ครเู ร่ิมประเมนิ นกั เรียน โดยใช้แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการทา่ งานรายบุคคล)
ขนั้ ท่ี 4 ขยายความเขา้ ใจ (Expand)
9. ครูเปดิ โอกำสใหน้ ักเรียนซักถำมขอ้ สงสยั ในเน้อื หำ เรื่อง ควำมเข้มขน้ ของสำรกบั อตั รำกำรเกิดปฏิกิริยำ
เคมี ว่ำมีส่วนไหนที่ยังไม่เข้ำใจ และให้ควำมรู้เพ่ิมเติมในส่วนนัน้ เพ่ือจะใช้เป็นควำมร้เู บื้องต้นสำหรับกำรเรียนใน
เนือ้ หำต่อ ๆ ไป
10. นกั เรยี นทำใบงานท่ี 2.4.1 เรื่อง ความเข้มข้นของสารกบั อตั ราการเกดิ ปฏกิ ิริยาเคมี
11. นักเรยี นทำแบบฝึกหดั ในหนงั สอื แบบฝกึ หดั รายวชิ าเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
ขั้นท่ี 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครปู ระเมินผลนกั เรยี น โดยกำรสังเกตพฤติกรรมกำรตอบคำถำม พฤตกิ รรมกำรทำงำนรำยบุคคล
พฤตกิ รรมกำรทำงำนกลุม่ และจำกกำรนำเสนอผลกำรทำกิจกรรมหน้ำช้นั เรยี น
2. ครตู รวจสอบผลจำกกำรทำใบงำนที่ 2.4.1 เร่ือง ควำมเขม้ ข้นของสำรกบั อัตรำกำรเกิดปฏกิ ิรยิ ำเคมี
3. ครูตรวจสอบผลจำกกำรทำแบบฝึกหัด
4. ครูวดั และประเมินผลจำกรำยงำนกำรทดลอง เรอ่ื ง กำรศึกษำผลของควำมเขม้ ข้นของสำรต่ออตั รำกำร
เกดิ ปฏิกริ ยิ ำเคมี
5. นักเรยี นและครรู ว่ มกันสรปุ เกยี่ วกับควำมเขม้ ข้นของสำรกบั อัตรำกำรเกดิ ปฏิกิรยิ ำเคมี ดังน้ี
• ควำมเข้มขน้ ของสำรตงั้ ตน้ มีผลตอ่ อตั รำกำรเกิดปฏิกริ ิยำเคมี โดยถำ้ สำรตั้งตน้ มีควำมเข้มข้นต่ำ
อัตรำกำรเกิดปฏกิ ริ ยิ ำเคมีจะชำ้ แต่ถำ้ สำรตง้ั ต้นมีควำมเขม้ ขน้ สงู อตั รำกำรเกดิ ปฏิกิรยิ ำเคมจี ะเร็ว
7. การวดั และประเมนิ ผล
รายการวดั วิธีการ เครือ่ งมอื เกณฑก์ ารประเมนิ
7.1 ประเมินระหว่าง
การจัดกิจกรรม
การเรยี นรู้
1) ควำมเขม้ ข้นของ - ตรวจใบงำนที่ 8 - ใบงำนที่ 8 - รอ้ ยละ 60 ผ่ำนเกณฑ์
สำรกับอัตรำกำร - ตรวจแบบฝึกหดั - แบบฝกึ หัด - รอ้ ยละ 60 ผำ่ นเกณฑ์
เกดิ ปฏิกริ ิยำเคมี
2) กำรทดลอง เรอ่ื ง - ประเมินกำรปฎบิ ัติ - แบบประเมินกำรปฎบิ ตั ิ - ระดับคณุ ภำพ 2
กำรศึกษำผลของ กำร กำร ผำ่ นเกณฑ์
ควำมเขม้ ข้นของ
สำรตอ่ อัตรำกำร
เกดิ ปฏิกิรยิ ำเคมี
3) กำรนำเสนองำน - ประเมนิ กำรนำเสนอ - แบบประเมนิ กำรเสนอ - ระดบั คณุ ภำพ 2
ผลงำน ผลงำน ผำ่ นเกณฑ์
4) พฤตกิ รรม - สงั เกตพฤตกิ รรม - แบบสังเกตพฤตกิ รรม - ระดบั คณุ ภำพ 2
กำรทำงำน กำรทำงำนรำยบคุ คล กำรทำงำนรำยบุคคล ผ่ำนเกณฑ์
รำยบุคคล
5) พฤติกรรมกำร - สังเกตพฤตกิ รรม - แบบสังเกตพฤตกิ รรม - ระดบั คณุ ภำพ 2
ทำงำนกลุ่ม กำรทำงำนกลุ่ม กำรทำงำนกลุม่ ผำ่ นเกณฑ์
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดับชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 5 73
รายการวัด วธิ ีการ เครอื่ งมือ เกณฑ์การประเมิน
6) คุณลกั ษณะ - ระดับคณุ ภำพ 2
- สงั เกตควำมมวี นิ ยั - แบบประเมนิ ผ่ำนเกณฑ์
อันพงึ ประสงค์ รบั ผดิ ชอบ ใฝ่เรยี นรู้ คณุ ลกั ษณะ
และมุ่งม่ันในกำรทำงำน อนั พึงประสงค์
8. ส่อื /แหล่งการเรยี นรู้
8.1 สื่อการเรียนรู้
1) หนังสอื เรียนรำยวชิ ำเพ่มิ เติมวิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หน่วยกำรเรียนรทู้ ่ี 2 อัตรำกำรเกดิ ปฏิกริ ิยำ
เคมี
2) หนังสือแบบฝึกหัดรำยวิชำเพิ่มเตมิ วิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยกำรเรยี นร้ทู ี่ 2 อตั รำกำร
เกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมี
3) ใบงำนท่ี 8 เร่ือง ควำมเข้มขน้ ของสำรกบั อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมี
4) วัสดุ-อุปกรณ์ทีใ่ ช้ในกำรทดลองเร่อื ง กำรศึกษำผลของควำมเขม้ ขน้ ของสำรตอ่ อัตรำกำรเกิดปฏิกิรยิ ำ
เคมี
8.2 แหล่งการเรยี นรู้
1) ห้องเรยี น
9. บันทกึ ผลหลังการสอน
9.1 สรปุ ผลการเรียนการสอน
นกั เรยี นจำนวน..............คน
ผำ่ นจดุ ประสงค์กำรเรียนร.ู้ ................คน คดิ เป็นรอ้ ยละ...........................
ไม่ผำ่ นจุดประสงค.์ ............................คน คิดเป็นรอ้ ยละ...........................
ได้แก่
1............................................................................................
2............................................................................................
3............................................................................................
9.2 ปญั หา/อุปสรรค
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
9.3 แนวทางการแกไ้ ข/แนวทางการพฒั นา
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
ลงชอื่ .............................................
( นำงสำวพมิ ทิพย์ สำยแสน)
ตำแหน่ง ครู วทิ ยฐำนะ ครูชำนำญกำร
แผนการจดั การเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี 5 74
ขอ้ เสนอแนะของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนร้วู ทิ ยาศาสตร์
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชอ่ื ............................................................
( นำงดำรณี พงษ์สบำย)
หัวหนำ้ กลมุ่ สำระกำรเรยี นรวู้ ทิ ยำศำสตร์
ขอ้ เสนอแนะของหัวหน้ากล่มุ บรหิ ารวิชาการ
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงช่อื ............................................................
(นำงพรพริ ณุ แจง้ ใจ)
หวั หนำ้ กล่มุ บรหิ ำรวชิ ำกำร
ขอ้ เสนอแนะของผอู้ านวยการโรงเรยี น
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชอื่ .............................................................
(นำงลัดดำ ผำพันธ์)
ผู้อำนวยกำรโรงเรยี นโคกโพธไ์ิ ชยศกึ ษำ
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 75
ใบงานที่ 8
เรื่อง ความเขม้ ขน้ ของสารกบั อตั ราการเกิดปฏกิ ิริยาเคมี
คาชี้แจง : ตอบคาถามเกี่ยวกับความเข้มข้นของสารกับอตั ราการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมี
1. จงอธิบำยวำ่ เพรำะเหตใุ ดเมอื่ สำรตั้งต้นมคี วำมเข้มข้นมำกขนึ้ อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมีจงึ สงู ขนึ้
2. จงอธิบำยว่ำเพรำะเหตุใดเม่อื สำรต้ังตน้ มคี วำมเขม้ ข้นน้อยลง อัตรำกำรเกิดปฏกิ ิริยำเคมจี ึงต่ำลง
3. พิจำรณำปฏกิ ริ ยิ ำระหว่ำงแกส๊ ไฮโดรเจนกับแก๊สไนโตรเจนทอ่ี ณุ หภมู ิ 350 องศำเซลเซียส ดังสมกำร
3H2 (g) + N2 (g) → 2NH3 (g)
ถ้ำเพ่ิมจำนวนโมเลกุลของแก๊สไนโตรเจนท่ีอยู่ในภำชนะเดิมเป็น 2 เท่ำของจำนวนเดิม จะมีผลต่ออัตรำกำร
เกิดปฏิกริ ยิ ำเคมีอยำ่ งไร
4. เมื่อบรรจุแก๊สไนโตรเจนมอนอกไซด์และแก๊สไฮโดรเจนไว้ในภำชนะปิดทอ่ี ุณหภูมิห้อง แล้วให้ควำมร้อนจะเกิด
แก๊สไนโตรเจนและไอน้ำ ดงั สมกำร
2NO (g) + 2H2 (g) → N2 (g) + 2H2O (g)
ถ้ำลดจำนวนโมเลกุลของแก๊สไฮโดรเจนใหเ้ หลือครึ่งหน่ึงของจำนวนเดิม จะมีผลต่ออัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมี
อย่ำงไร
แผนการจดั การเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 76
เฉลยใบงานท่ี 8
เร่อื ง ความเข้มขน้ ของสารกบั อตั ราการเกิดปฏกิ ริ ยิ าเคมี
คาชแ้ี จง : ตอบคาถามเกยี่ วกบั ความเข้มข้นของสารกบั อัตราการเกิดปฏิกิรยิ าเคมี
1. จงอธิบำยว่ำเพรำะเหตใุ ดเมื่อสำรต้งั ตน้ มีควำมเข้มขน้ มำกข้ึน อตั รำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมีจงึ สงู ขึ้น
กำรเพ่มิ ควำมเขม้ ขน้ ของสำรตง้ั ต้นเปน็ กำรเพ่มิ จำนวนอนุภำคของสำรตั้งต้น จึงทำให้สำรตง้ั ตน้ มีโอกำสชนกัน
ได้มำกข้นึ อัตรำกำรเกิดปฏกิ ิรยิ ำเคมจี ึงสงู ข้นึ
2. จงอธิบำยว่ำเพรำะเหตุใดเมือ่ สำรตง้ั ต้นมีควำมเขม้ ข้นนอ้ ยลง อตั รำกำรเกิดปฏกิ ิรยิ ำเคมจี ึงตำ่ ลง
กำรลดควำมเขม้ ขน้ ของสำรตง้ั ตน้ เป็นกำรลดจำนวนอนภุ ำคของสำรตง้ั ต้น จึงทำใหส้ ำรต้ังต้นมีโอกำสชนกันได้
น้อยลง อัตรำกำรเกดิ ปฏิกริ ยิ ำเคมีจึงต่ำลง
3. พจิ ำรณำปฏิกริ ยิ ำระหวำ่ งแกส๊ ไฮโดรเจนกับแกส๊ ไนโตรเจนทอี่ ณุ หภูมิ 350 องศำเซลเซียส ดังสมกำร
3H2 (g) + N2 (g) → 2NH3 (g)
ถ้ำเพิ่มจำนวนโมเลกุลของแก๊สไนโตรเจนท่ีอยู่ในภำชนะเดิมเป็น 2 เท่ำของจำนวนเดิม จะมีผลต่ออัตรำกำร
เกดิ ปฏกิ ิริยำเคมอี ยำ่ งไร
กำรเพ่ิมจำนวนโมเลกุลของแก๊สไนโตรเจนที่อยู่ในภำชนะเดิม เป็นกำรเพ่ิมควำมเข้มข้นของสำรต้ังต้น ดังน้ัน
อตั รำกำรเกดิ ปฏิกริ ยิ ำจงึ ควรเพิม่ ข้ึน ถ้ำอัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำเคมีขึ้นอยู่กับควำมเข้มข้นของแกส๊ ไนโตรเจน
4. เม่อื บรรจแุ กส๊ ไนโตรเจนมอนอกไซดแ์ ละแก๊สไฮโดรเจนไว้ในภำชนะปิดท่ีอุณหภมู ิหอ้ ง แลว้ ใหค้ วำมรอ้ นจะเกิด
แก๊สไนโตรเจนและไอน้ำ ดงั สมกำร
2NO (g) + 2H2 (g) → N2 (g) + 2H2O (g)
ถ้ำลดจำนวนโมเลกลุ ของแก๊สไฮโดรเจนให้เหลือคร่งึ หน่ึงของจำนวนเดิม จะมีผลต่ออัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมี
อยำ่ งไร
กำรลดจำนวนโมเลกุลของแก๊สไฮโดรเจน เปน็ กำรลดควำมเข้มข้นของสำรต้ังต้น ดังนัน้ อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำ
จงึ ควรลดลง ถำ้ อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำเคมขี ึน้ อยู่กบั ควำมเขม้ ขน้ ของแกส๊ ไฮโดรเจน
5. จงระบุอันดับของปฏิกิริยำของกฎอัตรำของปฏิกิริยำต่อไปน้ี พร้อมอธิบำยว่ำอัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำของ
ปฏกิ ิรยิ ำน้ันเปน็ อย่ำงไร
1) R = k[A]0[B]
ปฏิกิริยำนีเ้ ป็นปฏกิ ิรยิ ำอันดับหนง่ึ โดยอัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำขึ้นอยู่กับควำมเข้มข้นของสำร B แต่ไม่ข้นึ อยู่
กับควำมเข้มขน้ ของสำร A โดยถ้ำเพมิ่ ควำมเข้มขน้ ของสำร B เป็น 2 เทำ่ อตั รำกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำจะเพิ่มเป็น
2 เทำ่
2) R = k[X][Y]
ปฏิกิริยำน้ีเป็นปฏิกิริยำอันดับสอง โดยอัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำขึ้นอยู่กับควำมเข้มข้นของสำร X และสำร Y
โดยถ้ำเพิ่มควำมเข้มข้นของสำร X เป็น 2 เท่ำ อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำจะเพ่ิมเป็น 2 เท่ำ และถ้ำเพ่ิมควำม
เขม้ ขน้ ของสำร Y เปน็ 2 เท่ำ อตั รำกำรเกิดปฏิกิรยิ ำกจ็ ะเพิ่มเป็น 2 เทำ่
แผนการจดั การเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 5 77
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 11 โรงเรียนโคกโพธ์ไิ ชยศึกษา
กลมุ่ สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ภาคเรยี นท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2563
จานวน 22 ช่วั โมง
รหัสวชิ า ว32222 รายวิชา เคมี ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี 5 จานวน 2 ชั่วโมง
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 2 เร่อื ง อตั ราการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมี
แผนการสอนเรอ่ื ง พนื้ ที่ผิวของสารกบั อตั ราการเกิดปฏิกิรยิ าเคมี
ครูผสู้ อน นางสาวพมิ ทพิ ย์ สายแสน
1. ผลการเรียนรู้
1. ทดลอง และอธิบำยผลของควำมเข้มขน้ พน้ื ท่ผี ิวของสำรต้งั ตน้ อณุ หภมู ิ และตวั เร่งปฏกิ ิรยิ ำท่มี ีต่ออตั รำกำร
เกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมี
2. เปรยี บเทยี บอตั รำกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำเมื่อมีกำรเปล่ียนแปลงควำมเขม้ ข้น พ้ืนทีผ่ ิวของสำรตง้ั ต้น อุณหภูมิ และ
ตัวเร่งปฏกิ ริ ยิ ำ
2. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
1. อธิบำยผลของพน้ื ทผ่ี วิ ของสำรตง้ั ต้นที่มตี ่ออตั รำกำรเกิดปฏิกริ ิยำเคมีได้ (K)
2. ทำกำรทดลองเพื่อศกึ ษำผลของพืน้ ที่ผิวของสำรทม่ี ตี ่ออัตรำกำรเกิดปฏกิ ริ ยิ ำเคมีได้ (P)
3. ใช้เครือ่ งมอื และอปุ กรณ์ทำงวทิ ยำศำสตรไ์ ด้อย่ำงถกู ตอ้ ง (P)
4. ปฏบิ ตั ิตำมขน้ั ตอนกำรทดลองได้อย่ำงถกู ต้อง (P)
5. ตั้งใจเรียนรแู้ ละแสวงหำควำมรู้ รับผิดชอบต่อหนำ้ ทที่ ไี่ ด้รบั มอบหมำย (A)
3. สาระการเรยี นรู้
อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีของสำรหนึ่ง ๆ ขึ้นอยู่กับควำมเข้มข้น พื้นที่ผิว อุณหภูมิ ตัวเร่งและตัวหน่วง
ปฏิกริ ยิ ำ นอกจำกนอี้ ัตรำกำรเกิดปฏิกริ ิยำเคมียงั ขน้ึ อยู่กบั ชนิดของสำรที่ทำปฏกิ ิริยำดว้ ย
4. สาระสาคัญ/ความคิดรวบยอด
พื้นที่ผิวของของสำรต้ังต้นมีผลต่ออัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมี โดยถ้ำสำรต้ังต้นมีพื้นท่ีผิวน้อย อัตรำกำร
เกดิ ปฏิกิรยิ ำเคมีจะชำ้ แตถ่ ำ้ สำรตงั้ ต้นมพี ้นื ทผ่ี ิวมำก อัตรำกำรเกดิ ปฏิกิริยำเคมจี ะเร็ว
5. สมรรถนะสาคัญของผู้เรียนและคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
สมรรถนะสาคัญของผ้เู รยี น คณุ ลักษณะอันพึงประสงค์
1. ควำมสำมำรถในกำรส่ือสำร 1. มีวินัย รบั ผดิ ชอบ
2. ควำมสำมำรถในกำรคดิ 2. ใฝ่เรยี นรู้
1) ทักษะกำรสังเกต 3. ม่งุ ม่ันในกำรทำงำน
2) ทักษะกำรสำรวจค้นหำ
3) ทักษะกำรวเิ ครำะห์
4) ทักษะกำรทดลอง
5) ทักษะกำรลงควำมเห็นจำกขอ้ มูล
6) ทกั ษะกำรตคี วำมหมำยและลงข้อสรปุ
3. ควำมสำมำรถในกำรใชท้ ักษะชีวติ
แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 5 78
6. กิจกรรมการเรยี นรู้
ขน้ั ท่ี 1 กระตนุ้ ความสนใจ (Engage)
1. ครูตั้งคำถำมใหน้ กั เรยี นร่วมกันอภปิ รำยว่ำ “ระหวา่ งกระดาษช้ินเลก็ ๆ กับแผ่นกระดาษ กระดาษแบบ
ใดจะเกิดการเผาไหม้ได้เร็วกว่ากัน เพราะเหตุใด” ซ่ึงครูยังไม่ต้องเฉลยคำตอบท่ีถูกต้อง จำกนั้นครูและนักเรียน
รว่ มกันอภปิ รำย เพอื่ นำไปส่ขู นั้ สอนต่อไป
ข้ันที่ 2 สารวจค้นหา (Explore)
1. ครูใหน้ กั เรียนแบง่ กลมุ่ กลมุ่ ละ 5 คน แล้วทำกำรทดลอง เรื่อง กำรศึกษำผลของพ้นื ทีผ่ ิวของสำรตอ่
อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมี จำกหนังสือเรียนรายวชิ าเพิ่มเตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1
2. ครใู ชร้ ปู แบบกำรเรียนรแู้ บบรว่ มมอื เทคนคิ LT มำจัดกระบวนกำรเรียนรู้ โดยกำหนดใหส้ มำชิกแต่
ละคนภำยในกล่มุ มบี ทบำทหน้ำที่ของตนเอง ดังนี้
• สมำชกิ คนที่ 1 : ทำหนำ้ ท่ีเตรียมวัสดุ-อปุ กรณ์ท่ีใช้ในการทดลองเรือ่ ง การศึกษาผลของพ้นื ทผี่ วิ
ของสารต่ออัตราการเกิดปฏกิ ริ ยิ าเคมี
• สมำชกิ คนที่ 2 : ทำหน้ำท่ีอำ่ นวธิ กี ำรทดลอง ทำควำมเข้ำใจ และอธิบำยให้สมำชกิ ในกลมุ่ ฟงั
• สมำชกิ คนท่ี 3 : ทำหนำ้ ท่บี ันทึกผลกำรทดลอง
• สมำชกิ คนท่ี 4 และ 5 : ทำหนำ้ ท่ีนำเสนอผลกำรทดลอง
3. สมำชกิ ทกุ คนในกลุ่มช่วยกนั ลงมอื ทำกำรทดลอง
(หมายเหตุ : ครูเริม่ ประเมนิ นักเรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทา่ งานกลุม่ )
ขั้นท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
3. นักเรียนแต่ละกลมุ่ สง่ ตัวแทน (สมำชิกคนที่ 4 และ 5 ของกลมุ่ ) มำนำเสนอผลกำรทดลอง หลงั จำก
น้นั ให้นักเรยี นทกุ คนรว่ มกนั อภิปรำยผลกำรทดลองจนมีควำมเข้ำใจทตี่ รงกัน
(หมายเหตุ : ครเู ร่ิมประเมนิ นักเรยี น โดยใช้แบบการน่าเสนอหนา้ ผลงาน)
5. ครแู ละนกั เรียนร่วมกนั อภปิ รำยและหำข้อสรุปจำกกำรปฏิบัตกิ จิ กรรม โดยใช้แนวคำถำม ดงั นี้
1) เมอื่ เปลยี่ นลวดแมกนเี ซียมเป็นแบบพบั ใหแ้ นน่ แทนลวดแมกนีเซียมแบบสปรงิ เวลำท่ใี ชใ้ นกำร
เกิดปฏกิ ริ ิยำจะเป็นอยำ่ งไร (แนวตอบ : เวลาท่ีใช้ในการเกิดปฏกิ ริ ยิ ามากขึน้ )
2) เวลำทใ่ี ช้ในกำรเกดิ ปฏกิ ิริยำระหวำ่ งลวดแมกนีเซียมกบั สำรละลำยกรดไฮโดรคลอริกคงทต่ี ลอดกำร
ทดลองหรือไม่ (แนวตอบ : ไมค่ งที่)
3) พื้นท่ีผิวของของสำรต้ังต้นมีผลต่ออัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีอย่ำงไร (แนวตอบ : ถ้าสารต้ังต้นมี
พ้ืนท่ผี วิ น้อย อตั ราการเกิดปฏกิ ิรยิ าเคมจี ะช้า แตถ่ า้ สารตงั้ ตน้ มพี ้นื ท่ีผวิ มาก อัตราการเกดิ ปฏิกริ ิยาเคมจี ะเร็ว)
(หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมนิ นักเรยี น โดยใช้แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทา่ งานรายบคุ คล)
ขน้ั ที่ 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
6. ครูตัง้ คำถำมให้นกั เรยี นรว่ มกันอภิปรำย เรอื่ ง พ้ืนที่ผวิ ของสำรกับอตั รำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมี เชน่
1) เมือ่ นำผงเหล็กและแผน่ เหลก็ มวลเท่ำกนั มำทำปฏกิ ิรยิ ำกบั สำรละลำยกรดไนตริก ปฏกิ ิริยำใดจะ
เกิดข้ึนได้เร็วกกว่ำกัน (แนวตอบ : ปฏิกิริยาระหว่างผงเหล็กกับสารละลายกรดไนตริกจะเกิดได้เร็วกว่าปฏิกิริยา
ระหว่างแผน่ เหลก็ กับสารละลายกรดไนตรกิ )
2) กำรเคยี้ วอำหำรใหล้ ะเอียดกอ่ นกลืนเกี่ยวข้องกับพื้นทผี่ ิวของสำรต้ังตน้ กบั อตั รำกำรเกดิ ปฏิกริ ยิ ำ
เคมหี รอื ไม่ อยำ่ งไร (แนวตอบ : เกี่ยวขอ้ ง โดยการเคย้ี วอาหารใหล้ ะเอยี ดกอ่ นกลืนเป็นการทา่ ใหอ้ าหารมพี น้ื ท่ี
ผวิ มากข้นึ เอนไซมจ์ งึ สมารถยอ่ ยอาหารไดง้ า่ ยและเร็วขึน้ ซ่ึงเปน็ การท่าให้เกิดปฏิกิริยาเคมไี ด้เรว็ ขนึ้ น่นั เอง)
(หมายเหตุ : ครูเริ่มประเมินนกั เรยี น โดยใช้แบบสงั เกตพฤติกรรมการทา่ งานรายบุคคล)
แผนการจดั การเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดับชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 79
ขนั้ ที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Expand)
7. ครูเปิดโอกำสให้นกั เรยี นซักถำมขอ้ สงสยั ในเนอ้ื หำ เรอ่ื ง พน้ื ท่ผี ิวของสำรกับอัตรำกำรเกิดปฏกิ ิริยำเคมี
ว่ำมสี ่วนไหนทยี่ งั ไมเ่ ขำ้ ใจ และให้ควำมรเู้ พิม่ เตมิ ในสว่ นนัน้ เพอ่ื จะใช้เป็นควำมรู้เบือ้ งตน้ สำหรับกำรเรียนในเน้ือหำ
ต่อ ๆ ไป
8. นกั เรยี นทำใบงานท่ี 2.5.1 เรือ่ ง พืน้ ทีผ่ ิวของสารกับอตั ราการเกิดปฏิกิรยิ าเคมี
9. นกั เรียนทำแบบฝกึ หดั ในหนงั สือแบบฝึกหัดรายวิชาเพม่ิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1
ขน้ั ท่ี 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครูประเมินผลนักเรียน โดยกำรสังเกตพฤติกรรมกำรตอบคำถำม พฤติกรรมกำรทำงำนรำยบุคคล
พฤติกรรมกำรทำงำนกลุ่ม และจำกกำรนำเสนอผลกำรทำกิจกรรมหน้ำช้นั เรยี น
2. ครตู รวจสอบผลจำกกำรทำใบงำนที่ 2.5.1 เรอื่ ง พน้ื ท่ผี วิ ของสำรกบั อตั รำกำรเกิดปฏกิ ริ ิยำเคมี
3. ครูตรวจสอบผลจำกกำรทำแบบฝกึ หดั
4. ครวู ัดและประเมินผลจำกกำรนำเสนอผลกำรทดลอง เรื่อง กำรศึกษำผลของพน้ื ท่ีผวิ ของสำรตอ่ อตั รำ
กำรเกิดปฏกิ ริ ิยำเคมี
5. นกั เรียนและครูรว่ มกันสรปุ เก่ยี วกับพืน้ ทผี่ ิวของสำรกบั อตั รำกำรเกิดปฏิกริ ยิ ำเคมี ดังน้ี
• กำรเพ่มิ พ้ืนท่ผี ิวของสำรตัง้ ต้นเปน็ กำรเพิม่ จำนวนอนุภำคท่มี โี อกำสมำชนกนั อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ิรยิ ำ
เคมจี ึงสงู ข้นึ
• พืน้ ทีผ่ วิ ของของสำรต้ังตน้ มผี ลตอ่ อัตรำกำรเกดิ ปฏิกริ ิยำเคมี โดยถำ้ สำรต้ังต้นมพี ้ืนท่ีผวิ น้อย อตั ตรำ
กำรเกิดปฏกิ ิริยำเคมีจะชำ้ แต่ถำ้ สำรตงั้ ต้นมีพ้นื ท่ีผวิ มำก อตั รำกำรเกิดปฏิกริ ยิ ำเคมีจะเร็ว
7. การวดั และประเมินผล
รายการวัด วธิ กี าร เคร่อื งมอื เกณฑก์ ารประเมิน
7.1 ประเมินระหว่าง
การจดั กิจกรรม
การเรยี นรู้
1) พ้ืนท่ีผวิ ของสำร - ตรวจใบงำนท่ี 9 - ใบงำนที่ 9 - ร้อยละ 60 ผำ่ นเกณฑ์
กบั อตั รำกำร - ตรวจแบบฝกึ หัด - แบบฝึกหดั - ร้อยละ 60 ผำ่ นเกณฑ์
เกดิ ปฏิกิริยำเคมี
2) กำรทดลอง เรอ่ื ง - ประเมนิ กำรปฎิบตั ิ - แบบประเมนิ กำร - ระดบั คุณภำพ 2
กำรศกึ ษำผลของ กำร ปฎิบตั ิ ผ่ำนเกณฑ์
พื้นท่ผี วิ ของสำร กำร
ตอ่ อตั รำกำร
เกิดปฏกิ ริ ิยำเคมี
3) กำรนำเสนองำน - ประเมนิ กำรนำเสนอ - แบบประเมนิ กำรเสนอ - ระดับคณุ ภำพ 2
ผลงำน ผลงำน ผ่ำนเกณฑ์
4) พฤติกรรม - สังเกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤตกิ รรม - ระดบั คณุ ภำพ 2
กำรทำงำน กำรทำงำนรำยบุคคล กำรทำงำนรำยบุคคล ผ่ำนเกณฑ์
รำยบุคคล
5) พฤติกรรมกำร - สงั เกตพฤตกิ รรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม - ระดบั คุณภำพ 2
ทำงำนกลุ่ม กำรทำงำนกลมุ่ กำรทำงำนกลุ่ม ผำ่ นเกณฑ์
แผนการจดั การเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดับชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 80
6) คุณลักษณะ - สังเกตควำมมีวินัย - แบบประเมิน - ระดับคณุ ภำพ 2
อันพงึ ประสงค์ รับผดิ ชอบ ใฝเ่ รยี นรู้ คณุ ลกั ษณะ ผ่ำนเกณฑ์
และมงุ่ ม่นั ในกำร อนั พึงประสงค์
ทำงำน
8. สอ่ื /แหล่งการเรียนรู้
8.1 ส่ือการเรยี นรู้
1) หนังสอื เรียนรำยวชิ ำเพ่ิมเติมวิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หน่วยกำรเรยี นรู้ที่ 2 อตั รำกำรเกิดปฏิกริ ิยำ
เคมี
2) หนงั สือแบบฝึกหัดรำยวชิ ำเพิ่มเตมิ วิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หนว่ ยกำรเรยี นรู้ที่ 2 อตั รำกำร
เกิดปฏกิ ริ ิยำเคมี
3) ใบงำนที่ 9 เรือ่ ง พ้ืนท่ีผิวของสำรกับอัตรำกำรเกิดปฏิกริ ยิ ำเคมี
4) วสั ดุ-อปุ กรณ์ทีใ่ ช้ในกำรทดลองเรอ่ื ง กำรศกึ ษำผลของพืน้ ท่ีผิวของสำรต่ออตั รำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมี
8.2 แหล่งการเรยี นรู้
1) หอ้ งเรียน
9. บนั ทึกผลหลงั การสอน
9.1 สรุปผลการเรียนการสอน
นักเรียนจำนวน..............คน
ผ่ำนจดุ ประสงค์กำรเรยี นรู.้ ................คน คดิ เป็นร้อยละ...........................
ไมผ่ ่ำนจุดประสงค์.............................คน คดิ เป็นร้อยละ...........................
ได้แก่
1............................................................................................
2............................................................................................
3............................................................................................
9.2 ปญั หา/อปุ สรรค
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
9.3 แนวทางการแกไ้ ข/แนวทางการพัฒนา
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
ลงช่ือ.............................................
( นำงสำวพมิ ทิพย์ สำยแสน)
ตำแหน่ง ครู วทิ ยฐำนะ ครูชำนำญกำร
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีที่ 5 81
ขอ้ เสนอแนะของหัวหน้ากลุม่ สาระการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงช่ือ............................................................
( นำงดำรณี พงษส์ บำย)
หัวหน้ำกลุ่มสำระกำรเรียนรูว้ ิทยำศำสตร์
ข้อเสนอแนะของหัวหน้ากลมุ่ บรหิ ารวิชาการ
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงช่อื ............................................................
(นำงพรพริ ุณ แจ้งใจ)
หวั หน้ำกลุม่ บริหำรวิชำกำร
ข้อเสนอแนะของผู้อานวยการโรงเรยี น
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงช่อื .............................................................
(นำงลดั ดำ ผำพนั ธ์)
ผูอ้ ำนวยกำรโรงเรียนโคกโพธไิ์ ชยศึกษำ
แผนการจดั การเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดบั ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 82
ใบงานที่ 9
เรื่อง พน้ื ทผ่ี ิวของสารกบั อตั ราการเกิดปฏิกิรยิ าเคมี
คาชีแ้ จง : ตอบคาถามเกย่ี วกับพน้ื ทีผ่ วิ ของสารกบั อัตราการเกิดปฏิกริ ิยาเคมี
1. จงอธิบำยว่ำเพรำะเหตใุ ดเมื่อสำรตัง้ ต้นมีพน้ื ทผี่ วิ มำกขน้ึ อตั รำกำรเกิดปฏิกริ ิยำเคมีจึงสูงข้นึ
2. นำโลหะสงั กะสมี ำใส่ลงในกรดไฮโดรคลอริก พบวำ่ มฟี องแกส๊ เกิดขึ้น กำรใช้โลหะสังกะสแี บบใดท่มี ีมวลเท่ำกัน
จะทำใหฟ้ องแกส๊ เกิดได้เร็วทสี่ ดุ ระหว่ำงแผ่นสงั กะสี สงั กะสชี ้ินเล็ก ๆ หรือผงสงั กะสี เพรำะเหตใุ ด
3. เมื่อนำผงเหล็กมำเผำในอำกำศจะเกิดกำรลุกไหม้ทันที แต่เมื่อนำตะปูเหล็กที่มีมวลเท่ำกันมำเผำแทนผงเหลก็
จะเกิดปฏิกิรยิ ำอยำ่ งชำ้ ๆ เพรำะเหตใุ ดจึงเปน็ เช่นนัน้
4. นำแคลเซียมคำร์บอเนตมำทำปฏิกิริยำกับกรดไฮโดรคลอริก พบว่ำ มีแคลเซียมคลอไรด์ น้ำ และแก๊ส
คำรบ์ อนไดออกไซดเ์ กดิ ขน้ึ ดังสมกำร
CaCO3 (s) + 2HCl (aq) → CaCl2 (aq) + H2O (l) + CO2 (g)
ถ้ำในตอนแรกใช้แคลเซียมคำร์บอเนตช้ินเล็ก ๆ มำทำปฏิกิริยำ แต่ต่อมำเปล่ียนมำใช้ผงแคลเซียมคำร์บอเนต
จำนวนเท่ำกันแต่นำมำบดละเอียดมำทำปฏิกิริยำแทน อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีจะเป็นอย่ำงไร และปริมำณ
แกส๊ คำรบ์ อนไดออกไซด์ทีเ่ กิดข้นึ จะเป็นอย่ำงไร
5. นำอะลูมเิ นยี มมำทำปฏิกริ ยิ ำกับกรดซัลฟิวริกพบวำ่ มอี ะลมู ิเนียมซลั เฟต และไฮโดรเจนเกดิ ข้ึน ดงั สมกำร
2Al (s) + 3H2SO4 (aq) → Al2(SO4)3 (aq) + 3H2 (g)
ถ้ำในตอนแรกใช้แผ่นอะลูมิเนยี มท่ีพับแน่นมำทำปฏิกิริยำ แต่ต่อมำเปลี่ยนมำใช้แผ่นอะลูมิเนียมขนำดเท่ำเดมิ
แต่ขดเป็นสปริงมำทำปฏิกิริยำแทน อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีจะเป็นอย่ำงไร และปริมำณแก๊สไฮโดรเจนที่
เกดิ ข้นึ จะเปน็ อย่ำงไร
แผนการจดั การเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดบั ช้ันมธั ยมศึกษาปีท่ี 5 83
เฉลยใบงานท่ี 9
เร่ือง พนื้ ทผ่ี ิวของสารกับอตั ราการเกดิ ปฏิกริ ยิ าเคมี
คาชีแ้ จง : ตอบคาถามเก่ยี วกับพื้นที่ผวิ ของสารกบั อัตราการเกิดปฏกิ ิรยิ าเคมี
1. จงอธบิ ำยว่ำเพรำะเหตใุ ดเมอ่ื สำรต้งั ต้นมพี ้ืนท่ผี ิวมำกข้นึ อตั รำกำรเกิดปฏกิ ิริยำเคมีจึงสงู ข้นึ
กำรเพิม่ พ้นื ท่ผี วิ ของสำรต้ังตน้ เปน็ กำรเพ่ิมจำนวนอนภุ ำคทีม่ ีโอกำสมำชนกนั อตั รำกำรเกิดปฏิกิรยิ ำเคมจี งึ
สูงข้นึ
2. นำโลหะสงั กะสีมำใส่ลงในกรดไฮโดรคลอรกิ พบวำ่ มฟี องแก๊สเกดิ ขนึ้ กำรใช้โลหะสังกะสีแบบใดทีม่ ีมวลเท่ำกัน
จะทำให้ฟองแก๊สเกดิ ไดเ้ รว็ ท่สี ุด ระหวำ่ งแผ่นสงั กะสี สังกะสีชนิ้ เล็ก ๆ หรือผงสังกะสี เพรำะเหตุใด
ผงสังกะสี เพรำะมีพ้ืนท่ีผิวมำกท่ีสุด ทำให้โมเลกุลของสังกะสีมีโอกำสสัมผัสกับกรดไฮโดรคลอริกได้มำก
ทสี่ ุด จึงทำใหอ้ ตั รำกำรเกิดปฏิกิรยิ ำเคมสี ูงทส่ี ดุ จงึ เกดิ ฟองแก๊สไดเ้ รว็ ท่ีสดุ
3. เมื่อนำผงเหล็กมำเผำในอำกำศจะเกิดกำรลุกไหม้ทันที แต่เม่ือนำตะปูเหล็กที่มีมวลเท่ำกันมำเผำแทนผงเหล็ก
จะเกดิ ปฏกิ ิริยำอย่ำงชำ้ ๆ เพรำะเหตใุ ดจึงเปน็ เชน่ นนั้
ปฏิกริ ิยำระหวำ่ งเหล็กกบั แก๊สออกซิเจนในอำกำศเป็นปฏิกิริยำที่สำรตัง้ ตน้ มีสถำนะแตกตำ่ งกนั อตั รำกำร
เกิดปฏิกิริยำจึงขึ้นอยู่กับพื้นท่ีผิวสัมผัสของสำรต้ังต้น ซึ่งผลเหล็กมีพื้นที่ผิวสัมผัสมำกกว่ำตะปูเหล็กที่มีมวล
เทำ่ กนั จงึ ทำให้เกิดปฏกิ ิรยิ ำกับแก๊สออกซเิ จนในอำกำศไดเ้ รว็ กว่ำตะปูเหล็ก
4. นำแคลเซียมคำร์บอเนตมำทำปฏิกิริยำกับกรดไฮโดรคลอริก พบว่ำ มีแคลเซียมคลอไรด์ น้ำ และแก๊ส
คำรบ์ อนไดออกไซดเ์ กดิ ขึน้ ดงั สมกำร
CaCO3 (s) + 2HCl (aq) → CaCl2 (aq) + H2O (l) + CO2 (g)
ถ้ำในตอนแรกใช้แคลเซียมคำร์บอเนตช้ินเล็ก ๆ มำทำปฏิกิริยำ แต่ต่อมำเปลี่ยนมำใช้ผงแคลเซียมคำร์บอเนต
จำนวนเท่ำกันแต่นำมำบดละเอียดมำทำปฏิกิริยำแทน อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีจะเป็นอย่ำงไร และปริมำณ
แกส๊ คำรบ์ อนไดออกไซดท์ ่ีเกดิ ขึน้ จะเป็นอย่ำงไร
อัตรำกำรเกิดปฏกิ ริ ยิ ำเคมีจะเรว็ ขน้ึ แต่ได้ปริมำณแกส๊ คำร์บอนไดออกไซด์ทเี่ กดิ ขึ้นเทำ่ เดิม
5. นำอะลมู เิ นียมมำทำปฏิกิรยิ ำกบั กรดซัลฟวิ ริกพบวำ่ มีอะลมู เิ นียมซัลเฟต และไฮโดรเจนเกิดขึน้ ดงั สมกำร
2Al (s) + 3H2SO4 (aq) → Al2(SO4)3 (aq) + 3H2 (g)
ถ้ำในตอนแรกใช้แผ่นอะลูมิเนียมท่ีพับแน่นมำทำปฏิกริ ิยำ แต่ต่อมำเปลี่ยนมำใช้แผ่นอะลูมเิ นียมขนำดเท่ำเดมิ
แต่ขดเป็นสปริงมำทำปฏิกิริยำแทน อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีจะเป็นอย่ำงไร และปริมำณแก๊สไฮโดรเจนที่
เกิดข้นึ จะเปน็ อย่ำงไร
อตั รำกำรเกดิ ปฏิกิรยิ ำเคมีจะชำ้ ลง แตไ่ ดป้ รมิ ำณแก๊สไฮโดรเจนทีเ่ กิดขนึ้ เทำ่ เดิม
แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับช้นั มธั ยมศึกษาปที ่ี 5 84
แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 12 โรงเรยี นโคกโพธไ์ิ ชยศึกษา
กล่มุ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ภาคเรยี นที่ 1 ปีการศึกษา 2563
จานวน 22 ชว่ั โมง
รหัสวิชา ว32222 รายวชิ า เคมี ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 5 จานวน 2 ชั่วโมง
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 เร่อื ง อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี
แผนการสอนเรอื่ ง อณุ หภมู กิ บั การเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมี
ครูผูส้ อน นางสาวพิมทิพย์ สายแสน
1. ผลการเรยี นรู้
1. ทดลอง และอธบิ ำยผลของควำมเข้มขน้ พนื้ ที่ผวิ ของสำรตง้ั ต้น อุณหภูมิ และตวั เรง่ ปฏกิ ริ ิยำที่มตี อ่ อตั รำกำร
เกดิ ปฏิกิริยำเคมี
2. เปรียบเทยี บอัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเม่ือมีกำรเปล่ียนแปลงควำมเข้มขน้ พืน้ ท่ีผวิ ของสำรต้งั ต้น อณุ หภมู ิ และ
ตวั เรง่ ปฏกิ ริ ิยำ
2. จุดประสงคก์ ารเรียนรู้
1. อธิบำยผลของอณุ หภูมทิ ่ีมีตอ่ อตั รำกำรเกดิ ปฏิกริ ิยำเคมีได้ (K)
2. ทำกำรทดลองเพอ่ื ศึกษำผลของอณุ หภูมทิ ี่มตี อ่ อัตรำกำรเกิดปฏิกริ ิยำเคมีได้ (P)
3. ใชเ้ ครอ่ื งมือและอุปกรณ์ทำงวิทยำศำสตร์ได้อย่ำงถกู ต้อง (P)
4. ปฏบิ ตั ิตำมขัน้ ตอนกำรทดลองได้อยำ่ งถกู ต้อง (P)
5. ตั้งใจเรียนร้แู ละแสวงหำควำมรู้ รบั ผิดชอบต่อหน้ำที่ทีไ่ ดร้ ับมอบหมำย (A)
3. สาระการเรียนรู้
อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีของสำรหน่ึง ๆ ขึ้นอยู่กับควำมเข้มข้น พ้ืนท่ีผิว อุณหภูมิ ตัวเร่งและตัวหน่วง
ปฏิกริ ยิ ำ นอกจำกน้ีอตั รำกำรเกดิ ปฏิกิริยำเคมยี งั ข้ึนอย่กู บั ชนิดของสำรที่ทำปฏกิ ริ ยิ ำดว้ ย
4. สาระสาคญั /ความคดิ รวบยอด
อุณหภูมิมีผลต่ออัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมี โดยเม่ืออุณหภูมิสูงขึ้น อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำจะมีค่ำมำกขึ้น
และเมอ่ื อุณหภูมิต่ำลง อตั รำกำรเกดิ ปฏิกริ ยิ ำเคมีจะมีค่ำลดลง
5. สมรรถนะสาคัญของผเู้ รยี นและคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์
สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รยี น คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์
1. ควำมสำมำรถในกำรสอ่ื สำร 1. มีวนิ ัย รบั ผดิ ชอบ
2. ควำมสำมำรถในกำรคดิ 2. ใฝเ่ รียนรู้
1) ทกั ษะกำรสังเกต 3. มงุ่ มนั่ ในกำรทำงำน
2) ทกั ษะกำรสำรวจค้นหำ
3) ทกั ษะกำรวิเครำะห์
4) ทกั ษะกำรทดลอง
5) ทักษะกำรลงควำมเห็นจำกข้อมูล
6) ทักษะกำรตีควำมหมำยและลงข้อสรปุ
3. ควำมสำมำรถในกำรใช้ทักษะชวี ติ
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี 5 85
6. กจิ กรรมการเรยี นรู้
ข้นั ท่ี 1 กระตุน้ ความสนใจ (Engage)
1. ครูตั้งคำถำมใหน้ ักเรยี นร่วมกันอภิปรำยว่ำ “เพราะเหตุใดเราจงึ น่าอาหาร ผกั หรอื ผลไมไ้ ปแช่ในตู้เย็น
และหากไมน่ า่ ไปแช่ในตู้เยน็ อาหาร ผกั และผลไม้เหลา่ นี้จะมีลักษณะแตกต่างจากการเอาไปแช่ตู้เยน็ อย่างไร” ซึง่
ครูยงั ไมต่ อ้ งเฉลยคำตอบที่ถูกต้อง จำกนั้นครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั อภิปรำย เพ่ือนำไปสู่ข้ันสอนต่อไป
ข้ันที่ 2 สารวจค้นหา (Explore)
1. ครูให้นกั เรียนแบ่งกล่มุ กลุ่มละ 5 คน แล้วทำกำรทดลอง เร่ือง กำรศกึ ษำผลของอณุ หภมู ทิ ีม่ ีต่ออัตรำ
กำรเกิดปฏิกิริยำเคมี จำกหนังสอื เรียนรายวิชาเพม่ิ เติมวิทยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
2. ครูใช้รูปแบบกำรเรยี นรแู้ บบร่วมมอื เทคนิค LT มำจดั กระบวนกำรเรยี นรู้ โดยกำหนดให้สมำชกิ แต่
ละคนภำยในกลุ่มมีบทบำทหน้ำทขี่ องตนเอง ดงั นี้
• สมำชกิ คนที่ 1 : ทำหนำ้ ทเี่ ตรยี มวัสดุ-อปุ กรณท์ ี่ใช้ในการทดลองเร่อื ง การศึกษาผลของอณุ หภูมิท
มีต่ออตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าเคมี
• สมำชกิ คนที่ 2 : ทำหน้ำทอี่ ่ำนวธิ กี ำรทดลอง ทำควำมเขำ้ ใจ และอธบิ ำยให้สมำชกิ ในกลมุ่ ฟัง
• สมำชิกคนที่ 3 : ทำหน้ำทบี่ นั ทกึ ผลกำรทดลอง
• สมำชิกคนท่ี 4 และ 5 : ทำหน้ำทนี่ ำเสนอผลกำรทดลอง
3. สมำชิกทกุ คนในกลมุ่ ชว่ ยกันลงมือทำกำรทดลอง
(หมายเหตุ : ครูเรม่ิ ประเมินนักเรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการท่างานกลมุ่ ).
ขน้ั ท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
3. นักเรียนแต่ละกล่มุ ส่งตัวแทน (สมำชิกคนที่ 4 และ 5 ของกลุม่ ) มำนำเสนอผลกำรทดลอง หลงั จำก
นัน้ ให้นกั เรียนทกุ คนร่วมกนั อภปิ รำยผลกำรทดลองจนมคี วำมเข้ำใจทต่ี รงกนั
(หมายเหตุ : ครเู ริม่ ประเมินนกั เรยี น โดยใชแ้ บบการน่าเสนอหนา้ ผลงาน)
5. ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั อภิปรำยและหำข้อสรปุ จำกกำรปฏิบัติกำรทดลอง โดยใช้แนวคำถำม ดงั น้ี
1) ถ้ำนำหลอดทดลองไปแช่ในนำ้ ที่มอี ุณหภมู ิ 80 องศำเซลเซียส นกั เรียนคิดว่ำจะใช้เวลำในกำร
เกิดปฏิกิรยิ ำเปน็ อยำ่ งไร (แนวตอบ : จะใช้เวลำในกำรเกดิ ปฏกิ ิรยิ ำลดลง)
2) เพรำะเหตใุ ดเมือ่ อุณหภูมิสูงขนึ้ อตั รำกำรเกดิ ปฏิกริ ิยำจงึ มีค่ำมำกข้ึนด้วย (แนวตอบ : เมอ่ื อุณหภูมิ
สูงข้ึน ทำให้โมเลกุลของสำรตั้งต้นเคล่ือนท่ีเรว็ ข้ึน โมเลกุลมีพลังงำนจลน์สูงขึน้ ทำให้โมเลกุลท่ีมีพลังงำนมำกกวำ่
พลงั งำนกอ่ กัมมนั ตม์ ีจำนวนมำกขน้ึ อตั รำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีจึงมีคำ่ มำกขน้ึ )
3) อุณหภูมิมีผลต่ออัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีอย่ำงไร (แนวตอบ : เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น อัตรำกำร
เกิดปฏิกิรยิ ำจะมีค่ำมำกขน้ึ และเมอื่ อณุ หภูมติ ่ำลง อตั รำกำรเกดิ ปฏิกิริยำเคมีจะมีค่ำลดลง)
(หมายเหตุ : ครเู ร่มิ ประเมนิ นักเรียน โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤตกิ รรมการทา่ งานรายบุคคล)
ข้นั ที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Expand)
6. ครูเปิดโอกำสให้นกั เรยี นซกั ถำมข้อสงสยั ในเนอ้ื หำ เรือ่ ง อุณหภูมกิ ับอัตรำกำรเกิดปฏกิ ริ ิยำเคมี ว่ำมี
สว่ นไหนทย่ี งั ไมเ่ ข้ำใจ และใหค้ วำมรู้เพ่มิ เติมในสว่ นน้นั เพ่อื จะใชเ้ ป็นควำมรู้เบ้ืองตน้ สำหรับกำรเรยี นในเนื้อหำต่อ
ๆ ไป
7. นกั เรยี นทำใบงานที่ 9 เรอ่ื ง อณุ หภมู กิ บั อตั ราการเกิดปฏกิ ิรยิ าเคมี
8. นกั เรยี นทำแบบฝกึ หดั ในหนังสือแบบฝึกหัดรายวชิ าเพม่ิ เติมวทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
แผนการจดั การเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับช้นั มธั ยมศึกษาปที ี่ 5 86
ข้ันท่ี 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครปู ระเมนิ ผลนกั เรยี น โดยกำรสงั เกตพฤติกรรมกำรตอบคำถำม พฤตกิ รรมกำรทำงำนรำยบุคคล
พฤติกรรมกำรทำงำนกลุ่ม และจำกกำรนำเสนอผลกำรทำกิจกรรมหน้ำชนั้ เรียน
2. ครตู รวจสอบผลจำกกำรทำใบงำนท่ี 9 เรื่อง อุณหภูมิกบั อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมี
3. ครูตรวจสอบผลจำกกำรทำแบบฝึกหัด
4. ครูวดั และประเมนิ ผลจำกกำรนำเสนอผลกำรทดลอง เร่อื ง กำรศึกษำผลของอณุ หภมู ิท่ีมีต่ออัตรำกำร
เกดิ ปฏกิ ิรยิ ำเคมี
5. นกั เรียนและครูร่วมกันสรุปเก่ยี วกับอณุ หภูมิกบั อัตรำกำรเกิดปฏิกริ ยิ ำเคมี ดงั นี้
• เมื่ออณุ หภมู ิสงู ขึ้น อนุภำคของสำรตัง้ ตน้ จะมีพลังงำนจลนส์ งู ขึ้น อนภุ ำคของสำรต้ังตน้ จงึ เคลือ่ นท่ี
เรว็ ข้ึน ทำใหเ้ กิดกำรชนกันแรงและบอ่ ยคร้งั ขึน้ สง่ ผลใหม้ ีจำนวนอนุภำคทม่ี ีพลงั งำนจลนเ์ ทำ่ กบั หรือมำกกว่ำ
พลงั งำนก่อกัมมนั ต์มำกขึน้ อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมจี งึ สูงขึน้
• อณุ หภูมมิ ีผลต่ออัตรำกำรเกิดปฏิกริ ิยำเคมี โดยเมื่ออุณหภูมสิ ูงขนึ้ อตั รำกำรเกดิ ปฏิกริ ิยำจะมีคำ่ มำก
ขึน้ และเมือ่ อณุ หภูมิต่ำลง อัตรำกำรเกิดปฏิกริ ิยำเคมีจะมคี ำ่ ลดลง
7. การวัดและประเมนิ ผล
รายการวัด วิธกี าร เครอื่ งมอื เกณฑ์การประเมนิ
7.1 ประเมนิ ระหวา่ ง
การจัดกจิ กรรม
การเรยี นรู้
1) อุณหภมู ิกับอัตรำ - ตรวจใบงำนที่ 9 - ใบงำนที่ 9 - ร้อยละ 60 ผ่ำนเกณฑ์
กำรเกิดปฏิกิริยำ - ตรวจแบบฝกึ หดั - แบบฝึกหัด - รอ้ ยละ 60 ผ่ำนเกณฑ์
เคมี
2) กำรทดลอง เรื่อง - ประเมนิ กำรปฎิบัติ - แบบประเมนิ กำรปฎบิ ตั ิ - ระดบั คณุ ภำพ 2
กำรศึกษำผลของ กำร กำร ผ่ำนเกณฑ์
อุณหภมู ิทีม่ ตี อ่
อตั รำกำร
เกิดปฏกิ ิริยำเคมี
3) กำรนำเสนองำน - ประเมินกำรนำเสนอ - แบบประเมินกำรเสนอ - ระดบั คุณภำพ 2
ผลงำน ผลงำน ผำ่ นเกณฑ์
4) พฤติกรรม - สังเกตพฤตกิ รรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม - ระดับคุณภำพ 2
กำรทำงำน กำรทำงำนรำยบุคคล กำรทำงำนรำยบคุ คล ผำ่ นเกณฑ์
รำยบคุ คล
5) พฤติกรรมกำร - สังเกตพฤตกิ รรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม - ระดบั คณุ ภำพ 2
ทำงำนกล่มุ กำรทำงำนกลุ่ม กำรทำงำนกลุ่ม ผ่ำนเกณฑ์
6) คุณลกั ษณะ - สังเกตควำมมีวนิ ัย - แบบประเมนิ - ระดับคุณภำพ 2
อันพงึ ประสงค์ รบั ผิดชอบ ใฝเ่ รียนรู้ คณุ ลกั ษณะ ผำ่ นเกณฑ์
และมุ่งมั่นในกำรทำงำน อันพงึ ประสงค์
แผนการจดั การเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดับช้ันมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 87
8. สอ่ื /แหลง่ การเรียนรู้
8.1 สื่อการเรียนรู้
1) หนังสอื เรยี นรำยวชิ ำเพมิ่ เติมวิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ่ี 2 อัตรำกำรเกิดปฏิกริ ยิ ำ
เคมี
2) หนงั สือแบบฝึกหัดรำยวชิ ำเพม่ิ เติมวทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1 หนว่ ยกำรเรียนร้ทู ี่ 2 อัตรำกำร
เกดิ ปฏิกริ ิยำเคมี
3) ใบงำนท่ี 9 เร่อื ง อุณหภูมกิ ับอัตรำกำรเกิดปฏิกิรยิ ำเคมี
4) วัสดุ-อุปกรณท์ ใ่ี ช้ในกำรทดลองเรอื่ ง กำรศึกษำผลของอณุ หภมู ิทมี่ ีต่ออตั รำกำรเกิดปฏกิ ริ ิยำเคมี
8.2 แหลง่ การเรียนรู้
1) ห้องเรยี น
9. บนั ทึกผลหลังการสอน
9.1 สรปุ ผลการเรียนการสอน
นกั เรยี นจำนวน..............คน
ผ่ำนจดุ ประสงคก์ ำรเรยี นร.ู้ ................คน คดิ เป็นร้อยละ...........................
ไม่ผำ่ นจุดประสงค.์ ............................คน คิดเปน็ ร้อยละ...........................
ได้แก่
1............................................................................................
2............................................................................................
3............................................................................................
9.2 ปญั หา/อปุ สรรค
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
9.3 แนวทางการแก้ไข/แนวทางการพัฒนา
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
ลงชอื่ .............................................
( นำงสำวพมิ ทพิ ย์ สำยแสน)
ตำแหนง่ ครู วทิ ยฐำนะ ครูชำนำญกำร
แผนการจัดการเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดับชั้นมธั ยมศึกษาปที ่ี 5 88
ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากลุ่มสาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชอื่ ............................................................
( นำงดำรณี พงษส์ บำย)
หวั หน้ำกลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์
ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากลุ่มบรหิ ารวชิ าการ
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชือ่ ............................................................
(นำงพรพิรุณ แจ้งใจ)
หวั หน้ำกลุ่มบรหิ ำรวชิ ำกำร
ข้อเสนอแนะของผูอ้ านวยการโรงเรยี น
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชอ่ื .............................................................
(นำงลดั ดำ ผำพันธ์)
ผู้อำนวยกำรโรงเรียนโคกโพธไ์ิ ชยศึกษำ
แผนการจดั การเรยี นรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 89
ใบงานท่ี 9
เรอ่ื ง อุณหภมู กิ บั อัตราการเกิดปฏิกริ ิยาเคมี
คาชแ้ี จง : ตอบคาถามเกย่ี วกับอณุ หภมู ิกบั อัตราการเกดิ ปฏิกริ ยิ าเคมี
1. จงอธิบำยว่ำเพรำะเหตใุ ดเม่อื อณุ หภูมิสงู ข้นึ อตั รำกำรเกิดปฏิกริ ยิ ำเคมีจงึ สูงขึ้น
2. เมื่อเผำโลหะ Z ในอำกำศจะลกุ ไหมอ้ ยำ่ งรวดเร็ว ได้ออกไซดข์ องโลหะ Z แตเ่ มือ่ วำงโลหะ Z ไวใ้ นอำกำศ โลหะ
Z จะทำปฏกิ ริ ิยำอย่ำงช้ำ ๆ เพรำะเหตุใดจึงเป็นเชน่ น้นั
3. พิจำรณำรูปแสดงควำมสัมพันธ์ระหว่ำงพลงั งำนกบั กำรดำเนนิ ไปของปฏิกิรยิ ำท่ีกำหนดให้ แลว้ ตอบคำถำม
1) ปฏิกิรยิ ำท้ังสองเป็นปฏกิ ริ ยิ ำดูดพลังงำนหรือคำยพลงั งำน และทรำบได้อยำ่ งไร
2) ปฏกิ ิรยิ ำใดนำ่ จะมอี ัตรำกำรเกิดปฏกิ ิริยำสูงกวำ่ เพรำะเหตุใด
.
แผนการจัดการเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคม3ี ระดบั ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 5 90
เฉลยใบงานท่ี 9
เรอ่ื ง อณุ หภมู ิกับอัตราการเกิดปฏิกิรยิ าเคมี
คาชแ้ี จง : ตอบคาถามเก่ียวกบั อุณหภูมกิ บั อตั ราการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมี
1. จงอธบิ ำยว่ำเพรำะเหตใุ ดเม่ืออณุ หภูมิสูงขึน้ อตั รำกำรเกดิ ปฏิกริ ิยำเคมีจึงสูงขึ้น
เมอ่ื อณุ หภูมิสูงขนึ้ อนภุ ำคของสำรตง้ั ต้นจะมพี ลังงำนจลนส์ ูงขึน้ อนุภำคของสำรตง้ั ต้นจึงเคลื่อนทเี่ รว็ ขน้ึ ทำให้
เกิดกำรชนกันแรงและบอ่ ยครั้งขึ้น ส่งผลใหม้ ีจำนวนอนภุ ำคท่ีมพี ลังงำนจลน์เท่ำกบั หรือมำกกว่ำพลงั งำนก่อกัม
มันต์มำกขนึ้ อัตรำกำรเกิดปฏกิ ริ ยิ ำเคมีจึงสูงขึ้น
2. เมื่อเผำโลหะ Z ในอำกำศจะลกุ ไหมอ้ ย่ำงรวดเร็ว ได้ออกไซด์ของโลหะ Z แต่เมอ่ื วำงโลหะ Z ไว้ในอำกำศ โลหะ
Z จะทำปฏกิ ริ ยิ ำอยำ่ งช้ำ ๆ เพรำะเหตใุ ดจึงเปน็ เช่นนั้น
กำรเผำโลหะ Z เป็นกำรเพ่มิ อณุ หภมู ิ ทำใหอ้ นุภำคของสำรตั้งต้นมีพลังงำนสูงขึ้น จึงมโี อกำสชนกันมำกข้ึน จงึ
ทำให้เกดิ ปฏิกริ ิยำได้เร็วกว่ำกำรวำงโลหะ Z ไว้ในอำกำศซง่ึ มอี ณุ หภมู ิตำ่ กวำ่
3. พิจำรณำรูปแสดงควำมสัมพันธร์ ะหว่ำงพลงั งำนกบั กำรดำเนนิ ไปของปฏกิ ิริยำที่กำหนดให้ แลว้ ตอบคำถำม
1) ปฏกิ ริ ิยำท้ังสองเปน็ ปฏิกิรยิ ำดดู พลงั งำนหรอื คำยพลังงำน และทรำบไดอ้ ยำ่ งไร
ปฏกิ ิรยิ ำทัง้ สองเป็นปฏิกิรยิ ำคำยพลงั งำน เน่อื งจำกผลิตภัณฑม์ ีพลังงำนต่ำกวำ่ สำรต้ังตน้
2) ปฏกิ ิรยิ ำใดนำ่ จะมีอัตรำกำรเกิดปฏิกิรยิ ำสูงกวำ่ เพรำะเหตุใด
ปฏิกิริยำ ข. น่ำจะมีอตั รำกำรเกิดปฏิกริ ยิ ำสงู กว่ำ เพรำะมคี ำ่ พลงั งำนก่อกมั มันต์ (Ea) ต่ำกวำ่ ปฏิกริ ิยำ ก.
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดับช้นั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 5 91
แผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี 13 โรงเรยี นโคกโพธไ์ิ ชยศกึ ษา
กลุ่มสาระการเรยี นร้วู ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ภาคเรยี นที่ 1 ปีการศึกษา 2563
จานวน 22 ชวั่ โมง
รหสั วิชา ว32222 รายวชิ า เคมี ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 จานวน 4 ชวั่ โมง
หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 2 เรอ่ื ง อัตราการเกิดปฏกิ ิริยาเคมี
แผนการสอนเรอื่ ง ตวั เร่งปฏกิ ิรยิ าเคมแี ละตัวหน่วงปฏิกริ ยิ าเคมี
ครูผูส้ อน นางสาวพมิ ทิพย์ สายแสน
1. ผลการเรียนรู้
1. ทดลอง และอธบิ ำยผลของควำมเขม้ ขน้ พ้นื ทผี่ ิวของสำรตั้งตน้ อุณหภูมิ และตวั เรง่ ปฏกิ ริ ิยำที่มตี ่ออัตรำกำร
เกิดปฏิกริ ิยำเคมี
2. เปรียบเทยี บอตั รำกำรเกิดปฏกิ ริ ิยำเมื่อมกี ำรเปล่ียนแปลงควำมเข้มขน้ พนื้ ทีผ่ ิวของสำรตั้งต้น อุณหภมู ิ และ
ตัวเรง่ ปฏกิ ิริยำ
2. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
1. อธิบำยผลของตัวเรง่ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมีและตัวหน่วงปฏกิ ริ ยิ ำเคมที ่มี ีต่ออัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำเคมไี ด้ (K)
2. ทำกำรทดลองเพ่ือศกึ ษำผลตัวเร่งปฏกิ ริ ยิ ำเคมีและตัวหนว่ งปฏกิ ิรยิ ำเคมีตอ่ อัตรำกำรเกดิ ปฏกิ ริ ิยำเคมีได้ (P)
3. ใช้เครือ่ งมือและอปุ กรณท์ ำงวิทยำศำสตรไ์ ด้อย่ำงถกู ต้อง (P)
4. ปฏบิ ตั ติ ำมขั้นตอนกำรทดลองไดอ้ ยำ่ งถกู ต้อง (P)
5. ตง้ั ใจเรียนรแู้ ละแสวงหำควำมรู้ รับผดิ ชอบต่อหนำ้ ทีท่ ี่ไดร้ บั มอบหมำย (A)
3. สาระการเรียนรู้
อัตรำกำรเกิดปฏิกิริยำเคมีของสำรหนึ่ง ๆ ข้ึนอยู่กับควำมเข้มข้น พ้ืนท่ีผิว อุณหภูมิ ตัวเร่งและตัวหน่วง
ปฏิกิริยำ นอกจำกนีอ้ ัตรำกำรเกิดปฏกิ ิริยำเคมยี งั ข้นึ อยู่กบั ชนิดของสำรที่ทำปฏกิ ริ ิยำดว้ ย
4. สาระสาคัญ/ความคิดรวบยอด
ตวั เรง่ ปฏกิ ิริยำ คือ สำรทเ่ี ตมิ ลงไปแล้วทำใหป้ ฏกิ ริ ยิ ำเคมีเกดิ เร็วข้นึ เม่อื สิ้นสดุ ปฏกิ ิริยำ สำรนนั้ จะกลับมำ
มีสมบตั เิ หมือนเดิม และปรมิ ำณเท่ำเดิม
ตัวหน่วงปฏิกิริยำ คือ สำรท่ีเติมลงไปแล้วทำให้ปฏิกิริยำเคมีเกิดช้ำลง เม่ือสิ้นสุดปฏิกิริยำ สำรน้ันจะ
กลับมำมีสมบตั เิ หมือนเดิม และปริมำณเทำ่ เดิม
5. สมรรถนะสาคัญของผู้เรยี นและคณุ ลักษณะอันพึงประสงค์
สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รียน คณุ ลักษณะอันพึงประสงค์
1. ควำมสำมำรถในกำรส่อื สำร 1. มีวนิ ัย รับผิดชอบ
2. ควำมสำมำรถในกำรคดิ 2. ใฝเ่ รยี นรู้
1) ทกั ษะกำรสังเกต 3. มงุ่ มนั่ ในกำรทำงำน
2) ทักษะกำรสำรวจคน้ หำ
3) ทกั ษะกำรวิเครำะห์
4) ทกั ษะกำรทดลอง
5) ทกั ษะกำรลงควำมเหน็ จำกขอ้ มูล
6) ทกั ษะกำรตีควำมหมำยและลงขอ้ สรุป
3. ควำมสำมำรถในกำรใช้ทักษะชีวิต
แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดบั ช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ 5 92
6. กิจกรรมการเรยี นรู้
ข้นั ที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Engage)
1. ครูตงั้ คำถำมใหน้ กั เรยี นรว่ มกันอภิปรำยว่ำ “นอกจากความเข้มขน้ พนื้ ทีผ่ วิ และอณุ หภูมิ จะมีปจั จัยใด
อกี หรอื ไมท่ ีท่ า่ ให้ปฏิกริ ิยาเคมีหน่งึ ๆ เกิดข้ึนได้เร็วขน้ึ หรอื ช้าลง” ซงึ่ ครูยังไมต่ ้องเฉลยคำตอบท่ีถูกตอ้ ง จำกนัน้ ครู
และนกั เรียนรว่ มกนั อภปิ รำย เพ่ือนำไปสู่ข้นั สอนต่อไป
ขั้นท่ี 2 สารวจค้นหา (Explore)
1. ครใู ห้นักเรียนแบ่งกล่มุ กลมุ่ ละ 5 คน แลว้ ทำกำรทดลอง เร่ือง กำรศึกษำผลของสำรบำงชนิดต่อ
อัตรำกำรเกิดปฏิกริ ิยำเคมี จำกหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1
2. ครใู ชร้ ูปแบบกำรเรียนรู้แบบรว่ มมือ เทคนคิ LT มำจดั กระบวนกำรเรียนรู้ โดยกำหนดให้สมำชิกแต่
ละคนภำยในกลุม่ มีบทบำทหนำ้ ท่ีของตนเอง ดังน้ี
• สมำชกิ คนที่ 1 : ทำหน้ำที่เตรียมวสั ดุ-อปุ กรณ์ที่ใชใ้ นการทดลองเร่อื ง การศึกษาผลของสารบาง
ชนดิ ตอ่ อัตราการเกดิ ปฏิกริ ยิ าเคมี
• สมำชกิ คนท่ี 2 : ทำหนำ้ ทอ่ี ่ำนวธิ ีกำรทดลอง ทำควำมเข้ำใจ และอธิบำยให้สมำชกิ ในกลุ่มฟงั
• สมำชิกคนที่ 3 : ทำหน้ำทบ่ี นั ทึกผลกำรทดลอง
• สมำชิกคนที่ 4 และ 5 : ทำหน้ำทีน่ ำเสนอผลกำรทดลอง
3. สมำชกิ ทุกคนในกล่มุ ชว่ ยกันลงมือทำกำรทดลอง
(หมายเหตุ : ครเู รมิ่ ประเมินนกั เรียน โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการทา่ งานกลุ่ม)
ขั้นท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain)
3. นกั เรยี นแต่ละกลมุ่ ส่งตวั แทน (สมำชกิ คนท่ี 4 และ 5 ของกล่มุ ) มำนำเสนอผลกำรทดลอง หลงั จำก
นัน้ ใหน้ กั เรียนทุกคนรว่ มกนั อภปิ รำยผลกำรทดลองจนมีควำมเขำ้ ใจท่ตี รงกนั
(หมายเหตุ : ครเู รมิ่ ประเมินนกั เรียน โดยใช้แบบการนา่ เสนอหน้าผลงาน)
5. ครูและนักเรยี นร่วมกนั อภปิ รำยและหำข้อสรุปจำกกำรปฏิบัตกิ ิจกรรม โดยใชแ้ นวคำถำม ดังน้ี
1) ในกำรทดลองตอนที่ 1 เพรำะเหตใุ ดสำรในหลอดทดลองท่ี 2 จงึ เกดิ ปฏกิ ิริยำได้เรว็ กวำ่ สำรหลอด
ทดลองท่ี 1 (แนวตอบ : เน่ืองจากมีการเติมแมงกานีส (II) ซัลเฟตลงไปในหลอดทดลองท่ี 2 ซึ่งแมงกานีส (II)
ซลั เฟตเป็นตัวเร่งใหป้ ฏกิ ริ ยิ าเกิดไดเ้ ร็วขน้ึ )
2) ในกำรทดลองตอนท่ี 1 เพรำะเหตุใดสำรในหลอดทดลองท่ี 1 จงึ เกิดปฏกิ ิริยำชำ้ กวำ่ สำรหลอด
ทดลองที่ 2 (แนวตอบ : เนื่องจากมีการเติมโซเดียมฟลูออไรด์ลงไปในหลอดทดลองที่ 1 ซึ่งโซเดียมฟลูออไรดเ์ ป็น
ตวั หนว่ งใหป้ ฏิกริ ิยาเกิดได้ช้าลง)
3) แมงกำนสี (II) ซลั เฟตและโซเดียมฟลอู อไรดท์ ี่เตมิ ลงไปในกำรทดลอง ทำหนำ้ ทเี่ หมอื นกันหรือไม่
อยำ่ งไร (แนวตอบ : ท่าหน้าทตี่ ่างกัน โดยแมงกานีส (II) ซัลเฟตทา่ หนา้ ท่ีเปน็ ตัวเรง่ ปฏิกิรยิ า ส่วนโซเดยี ม
ฟลอู อไรด์ท่าหนา้ ท่ีเป็นตวั หน่วงปฏิกิรยิ า)
(หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมนิ นกั เรียน โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤตกิ รรมการทา่ งานรายบคุ คล)
ข้นั ที่ 2 สารวจค้นหา (Explore)
6. ครใู หน้ ักเรียนแบง่ กล่มุ กล่มุ ละ 5 คน แลว้ ทำกำรทดลอง เรอ่ื ง สมบัติของตวั เรง่ ปฏกิ ิริยำ จำกหนังสือ
เรยี นรำยวชิ ำเพิ่มเติมวทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เล่ม 1
7. ครูใชร้ ปู แบบกำรเรียนร้แู บบร่วมมือ เทคนคิ LT มำจัดกระบวนกำรเรยี นรู้ โดยกำหนดใหส้ มำชิกแต่ละ
คนภำยในกลุ่มมบี ทบำทหน้ำทขี่ องตนเอง ดงั นี้
แผนการจดั การเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 5 93
• สมำชกิ คนท่ี 1 : ทำหน้ำท่ีเตรียมวสั ดุ-อปุ กรณท์ ี่ใชใ้ นการทดลองเร่อื ง สมบัตขิ องตวั เรง่ ปฏกิ ริ ิยา
• สมำชกิ คนที่ 2 : ทำหน้ำทอี่ ำ่ นวิธีกำรทดลอง ทำควำมเข้ำใจ และอธบิ ำยให้สมำชิกในกลุ่มฟัง
• สมำชกิ คนที่ 3 : ทำหนำ้ ท่ีบนั ทกึ ผลกำรทดลอง
• สมำชกิ คนท่ี 4 และ 5 : ทำหน้ำทีน่ ำเสนอผลกำรทดลอง
8. สมำชิกทุกคนในกลุ่มชว่ ยกันลงมอื ทำกำรทดลอง
(หมายเหตุ : ครเู ริ่มประเมินนกั เรยี น โดยใชแ้ บบสังเกตพฤติกรรมการท่างานกลุม่ )
ขน้ั ท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
9. นกั เรยี นแต่ละกลุม่ สง่ ตัวแทน (สมำชกิ คนที่ 4 และ 5 ของกลุ่ม) มำนำเสนอผลกำรทดลอง หลังจำกนั้น
ใหน้ กั เรียนทุกคนรว่ มกนั อภปิ รำยผลกำรทดลองจนมีควำมเขำ้ ใจทีต่ รงกัน
(หมายเหตุ : ครูเร่ิมประเมินนักเรยี น โดยใชแ้ บบการนา่ เสนอหน้าผลงาน)
10. ครูและนกั เรยี นร่วมกนั อภปิ รำยและหำขอ้ สรุปจำกกำรปฏิบตั กิ ำรทดลอง โดยใชแ้ นวคำถำม ดงั นี้
1) ในหลอดทดลองที่ 1 และหลอดทดลองท่ี 2 หลอดใดเกดิ ปฏกิ ริ ิยำเคมีได้เร็วกวำ่ กัน เพรำะเหตุใด
(แนวตอบ : หลอดทดลองที่ 1 เกิดปฏกิ ิริยาได้เร็วกวา่ เพราะมีโคบอลต์ (II) คลอไรด์เป็นตัวเร่งปฏกิ ิรยิ า
เคม)ี
2) กำรทส่ี ำรละลำยโคบอลต์ (II) คลอไรด์เปลี่ยนเป็นสีเขียวขณะท่ปี ฏิกริ ยิ ำดำเนินไป เมอื่ ปฏิกริ ิยำ
สน้ิ สุดลงจะกลับมำเปน็ สีชมพูเหมอื นเดิม และใควำมเขม้ ของสีเทำ่ เดมิ หมำยควำมวำ่ อย่ำงไร (แนวตอบ :
สารละลายโคบอลต์ (II) คลอไรด์เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาซึ่งจะเข้าไปมีส่วนร่วมในการเกิดปฏิกิริยาด้วย แต่เม่ือสิ้นสุด
ปฏกิ ริ ยิ าแล้ว สารละลายโคบอลต์ (II) คลอไรด์ยงั คงมสี มบตั ิเหมือนเดิม และมีปรมิ าณเทา่ กบั ตอนเริ่มตน้ )
(หมายเหตุ : ครูเร่มิ ประเมินนกั เรยี น โดยใช้แบบสงั เกตพฤติกรรมการท่างานรายบคุ คล)
ข้นั ท่ี 2 สารวจค้นหา (Explore)
11. ครูให้นักเรียนจับคกู่ ับเพอื่ น โดยใหแ้ ต่ละคู่ศกึ ษำคน้ คว้ำข้อมูลเกย่ี วกับ เรอ่ื ง ตัวเรง่ ปฏกิ ิรยิ ำเคมีและตวั
หนว่ งปฏิกิริยำเคมี จำกหนังสือเรียนรำยวิชำเพม่ิ เตมิ วิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 โดยให้คนหนึ่งศกึ ษำ เรอื่ ง
ตวั เรง่ ปฏิกิรยิ ำเคมี ส่วนอกี คนหนึง่ ศึกษำ เรอ่ื ง ตวั หนว่ งปฏกิ ิริยำเคมี จำกนัน้ ใหน้ ำเรอื่ งทตี่ นเองศึกษำมำอธบิ ำยให้
เพ่ือนที่เป็นคูก่ ันฟัง จนเกดิ ควำมเขำ้ ใจท่ีตรงกัน
(หมายเหตุ : ครูเรมิ่ ประเมนิ นักเรยี น โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการทา่ งานกล่มุ )
ข้ันท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
12. ครูต้งั คำถำมใหน้ ักเรียนร่วมกันอภปิ รำย เร่อื ง ตัวเร่งปฏกิ ริ ิยำเคมแี ละตัวหน่วงปฏกิ ริ ยิ ำเคมี เชน่
1) ตัวเร่งปฏิกริ ยิ ำคืออะไร (แนวตอบ : ตัวเร่งปฏกิ ิรยิ า คอื สารทีเ่ ตมิ ลงไปแลว้ ทา่ ใหป้ ฏกิ ริ ิยาเคมีเกดิ
เรว็ ข้นึ เมื่อส้นิ สุดปฏิกริ ยิ า สารน้นั จะกลับมามสี มบัติเหมือนเดมิ และปริมาณเท่าเดิม)
2) ตัวเรง่ ปฏกิ ริ ิยำมกี ลี่ กั ษณะ อะไรบ้ำง (แนวตอบ : 2 ลักษณะ คือ ตวั เร่งปฏิกิรยิ าทไ่ี ปรวมกบั สารตั้ง
ตน้ ตวั ใดตวั หนึง่ แลว้ จัดโครงสร้างให้เหมาะสม ทา่ ให้เกดิ ปฏกิ ริ ยิ างา่ ยขน้ึ และตวั เรง่ ปฏกิ ริ ิยามีส่วนรว่ มในการ
เกดิ ปฏิกิริยากบั สารตง้ั ตน้ ท่าให้เกิดปฏกิ ริ ิยาหลายขัน้ ตอน)
3) ตวั หน่วงปฏกิ ิรยิ ำคืออะไร (แนวตอบ : ตวั หนว่ งปฏกิ ริ ิยา คือ สารท่ีเตมิ ลงไปแลว้ ทา่ ให้ปฏิกิรยิ าเคมเี กิด
ชา้ ลง เม่ือสนิ้ สุดปฏิกิรยิ า สารนั้นจะกลับมามีสมบัติเหมือนเดมิ และปรมิ าณเท่าเดมิ )
(หมายเหตุ : ครูเริม่ ประเมนิ นกั เรียน โดยใช้แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทา่ งานรายบุคคล)
ขั้นที่ 4 ขยายความเขา้ ใจ (Expand)
13. ครเู ปดิ โอกำสใหน้ กั เรียนซักถำมข้อสงสัยในเน้ือหำ เร่อื ง ตัวเร่งปฏิกริ ิยำเคมีและตวั หน่วงปฏกิ ิริยำเคมี
ว่ำมีส่วนไหนทย่ี ังไมเ่ ข้ำใจ และใหค้ วำมรเู้ พ่มิ เติมในสว่ นนัน้ เพ่ือจะใชเ้ ปน็ ควำมรูเ้ บ้อื งตน้ สำหรับกำรเรียนในเนอ้ื หำ
แผนการจดั การเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดบั ช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 94
ตอ่ ๆ ไป
14. นักเรียนทำใบงานที่ 10 เรอ่ื ง ตัวเรง่ ปฏกิ ริ ยิ าเคมีและตัวหน่วงปฏกิ ิรยิ าเคมี
15. นกั เรียนทำแบบฝกึ หดั ในหนงั สือแบบฝกึ หัดรายวชิ าเพ่ิมเตมิ วทิ ยาศาสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1
ขนั้ ที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครูประเมนิ ผลนกั เรียน โดยกำรสังเกตพฤติกรรมกำรตอบคำถำม พฤตกิ รรมกำรทำงำนรำยบคุ คล
พฤติกรรมกำรทำงำนกลุ่ม และจำกกำรนำเสนอผลกำรทำกจิ กรรมหนำ้ ช้นั เรียน
2. ครตู รวจสอบผลจำกกำรทำใบงำนที่ 10 เรื่อง ตัวเรง่ ปฏกิ ิริยำเคมีและตวั หน่วงปฏกิ ิรยิ ำเคมี
3. ครูตรวจสอบผลจำกกำรทำแบบฝกึ หดั
4. ครวู ดั และประเมนิ ผลจำกกำรนำเสนอผลกำรทดลอง เร่อื ง กำรศึกษำผลของสำรบำงชนิดตอ่ อัตรำกำร
เกดิ ปฏกิ ริ ิยำเคมี
5. ครวู ัดและประเมนิ ผลจำกกำรนำเสนอผลกำรทดลอง เร่ือง สมบตั ิของตวั เรง่ ปฏกิ ิรยิ ำ
6. นักเรยี นและครูร่วมกนั สรปุ เกย่ี วกับตวั เร่งปฏกิ ริ ิยำเคมีและตวั หน่วงปฏิกริ ยิ ำเคมี ดงั นี้
• ตวั เรง่ ปฏกิ ิริยำจะไปลดพลังงำนกอ่ กัมมนั ต์ของปฏิกิรยิ ำ จงึ ทำให้ปฏกิ ริ ยิ ำเกิดได้เร็วขึ้น สว่ นตัวหน่วง
ปฏกิ ิริยำจะไปเพม่ิ พลังงำนก่อกัมมนั ตข์ องปฏิกริ ิยำ จงึ ทำใหป้ ฏิกริ ยิ ำเกิดได้ช้ำลง
• ตัวเรง่ ปฏกิ ิรยิ ำ คือ สำรทเี่ ติมลงไปแลว้ ทำใหป้ ฏกิ ริ ยิ ำเคมเี กิดเรว็ ขนึ้ เมอื่ ส้นิ สุดปฏกิ ิรยิ ำ สำรน้ันจำ
กลับมำมีสมบตั เิ หมือนเดมิ และปริมำณเท่ำเดมิ
• ตวั หน่วงปฏกิ ริ ยิ ำ คือ สำรที่เตมิ ลงไปแล้วทำให้ปฏกิ ิริยำเคมีเกดิ ชำ้ ลง เม่อื ส้นิ สุดปฏิกริ ยิ ำ สำรนน้ั
กลับมำมีสมบตั ิเหมอื นเดมิ และปริมำณเท่ำเดมิ
7. การวดั และประเมินผล
รายการวัด วิธีการ เคร่อื งมอื เกณฑ์การประเมนิ
7.1 ประเมินระหว่าง
การจัดกจิ กรรม
การเรียนรู้
1) ตัวเร่งปฏิกิรยิ ำ - ตรวจใบงำนที่ 10 - ใบงำนที่ 10 - รอ้ ยละ 60 ผำ่ นเกณฑ์
เคมแี ละตัวหน่วง - ตรวจแบบฝึกหัด - แบบฝึกหัด - ร้อยละ 60 ผ่ำนเกณฑ์
ปฏิกริ ยิ ำเคมี
2) กำรทดลอง เรอื่ ง - ประเมนิ กำรปฎบิ ัติ - แบบประเมินกำร - ระดับคณุ ภำพ 2
กำรศึกษำผลของ กำร ปฎบิ ัติ ผำ่ นเกณฑ์
สำรบำงชนิดต่อ กำร
อัตรำกำร
เกดิ ปฏิกิรยิ ำเคมี
3) กำรทดลอง เร่อื ง - ประเมนิ กำรปฎิบตั ิ - แบบประเมินกำร - ระดบั คุณภำพ 2
สมบตั ิของตัวเร่ง กำร ปฎิบตั ิ ผ่ำนเกณฑ์
ปฏกิ ิรยิ ำ กำร
- ประเมินกำรนำเสนอ - ระดับคณุ ภำพ 2
4) กำรนำเสนองำน ผลงำน - แบบประเมนิ กำรเสนอ ผำ่ นเกณฑ์
ผลงำน
แผนการจดั การเรียนรู้รายวชิ า ว32222 เคมี3 ระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 95
รายการวัด วิธกี าร เครื่องมือ เกณฑก์ ารประเมนิ
5) พฤตกิ รรม
- สังเกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม - ระดับคณุ ภำพ 2
กำรทำงำน
รำยบุคคล กำรทำงำนรำยบคุ คล กำรทำงำนรำยบุคคล ผ่ำนเกณฑ์
6) พฤตกิ รรมกำร - สังเกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดบั คุณภำพ 2
ทำงำนกลมุ่ กำรทำงำนกลุ่ม กำรทำงำนกลุม่ ผำ่ นเกณฑ์
7) คุณลักษณะ - สงั เกตควำมมวี ินยั - แบบประเมนิ - ระดบั คณุ ภำพ 2
อันพงึ ประสงค์ รับผิดชอบ ใฝเ่ รียนรู้ คุณลักษณะ ผำ่ นเกณฑ์
และมงุ่ ม่ันในกำร อันพงึ ประสงค์
ทำงำน
8. สอื่ /แหล่งการเรียนรู้
8.1 สื่อการเรยี นรู้
1) หนงั สือเรยี นรำยวชิ ำเพ่มิ เตมิ วิทยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หนว่ ยกำรเรยี นรูท้ ี่ 2 อัตรำกำรเกิดปฏิกิรยิ ำ
เคมี
2) หนังสือแบบฝกึ หัดรำยวชิ ำเพิ่มเติมวทิ ยำศำสตร์ เคมี ม.5 เลม่ 1 หน่วยกำรเรยี นรู้ที่ 2 อัตรำกำร
เกดิ ปฏกิ ิรยิ ำเคมี
3) ใบงำนที่ 10 เรื่อง ตวั เร่งปฏิกิรยิ ำเคมแี ละตัวหน่วงปฏิกริ ยิ ำเคมี
4) วัสดุ-อุปกรณ์ทใี่ ช้ในกำรทดลองเรื่อง กำรศกึ ษำผลของสำรบำงชนิดต่ออัตรำกำรเกดิ ปฏิกิรยิ ำเคมี
5) วสั ดุ-อปุ กรณ์ท่ีใชใ้ นกำรทดลองเร่ือง สมบตั ขิ องตวั เรง่ ปฏกิ ิรยิ ำ
8.2 แหล่งการเรยี นรู้
1) ห้องเรยี น
9. บันทึกผลหลงั การสอน
9.1 สรปุ ผลการเรยี นการสอน
นักเรยี นจำนวน..............คน
ผ่ำนจดุ ประสงคก์ ำรเรยี นรู้.................คน คดิ เป็นรอ้ ยละ...........................
ไมผ่ ่ำนจุดประสงค์.............................คน คิดเป็นร้อยละ...........................
ได้แก่
1............................................................................................
2............................................................................................
9.2 ปญั หา/อุปสรรค
...............................................................................................................................................................................
9.3 แนวทางการแก้ไข/แนวทางการพัฒนา
...............................................................................................................................................................................
ลงชื่อ.............................................
( นำงสำวพิมทิพย์ สำยแสน)
ตำแหน่ง ครู วิทยฐำนะ ครชู ำนำญกำร
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวิชา ว32222 เคม3ี ระดบั ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5 96
ข้อเสนอแนะของหัวหน้ากล่มุ สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชอ่ื ............................................................
( นำงดำรณี พงษ์สบำย)
หัวหน้ำกลมุ่ สำระกำรเรยี นรู้วทิ ยำศำสตร์
ขอ้ เสนอแนะของหัวหน้ากล่มุ บริหารวชิ าการ
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงชื่อ............................................................
(นำงพรพิรณุ แจง้ ใจ)
หัวหนำ้ กล่มุ บริหำรวิชำกำร
ข้อเสนอแนะของผู้อานวยการโรงเรียน
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ลงช่อื .............................................................
(นำงลัดดำ ผำพนั ธ์)
ผอู้ ำนวยกำรโรงเรยี นโคกโพธไ์ิ ชยศกึ ษำ
แผนการจดั การเรียนรู้รายวิชา ว32222 เคมี3 ระดับช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 5 97
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
ilovepdf_merged (2)
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search