๓๑
การอาชีวศึกษาเปนผูดําเนินภารกิจดังกลาว โดยจัดการศึกษาดานอาชีวศึกษาในสาขาวิชาชีพตาง ๆ
ซึ่งสอดคลองกับพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และท่ีแกไขเพ่ิมเติม และพระราชบัญญัติ
การอาชีวศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๑ ซึ่งมีรายละเอียด ดังนี้ พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒
มาตรา ๒๐ บัญญัติความตอนหน่ึงวา การอาชีวศึกษา และการฝกอบรมวิชาชีพ ใหจัดในสถานศึกษา
ของรัฐ สถานศึกษาของเอกชน สถานประกอบการ หรือโดยความรวมมือระหวางสถานศึกษากับ
สถานประกอบการ ท้ังนี้ ใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการอาชีวศึกษาและกฎหมายที่เก่ียวของ
โดยพระราชบัญญัติการอาชีวศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๑ ไดมีการบัญญัติรายละเอียดในเร่ืองดังกลาวไวในสวน
ตาง ๆ ดังนี้
มาตรา ๔ กําหนดความหมายของการอาชวี ศกึ ษา หมายถึง กระบวนการศกึ ษาเพอ่ื ผลิต
และพัฒนากาํ ลังคนในดานวิชาชพี ระดับฝมือ ระดบั เทคนิค และระดับเทคโนโลยี
มาตรา ๖ บัญญัติเกี่ยวกับการจัดอาชีวศึกษา และการฝกอบรมวิชาชีพ ตอ งเปนการจัด
การศึกษาในดานวิชาชีพท่ีสอดคลองกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ เพื่อผลิตและพัฒนา
กาํ ลงั คนในดานวิชาชีพระดับฝมือ ระดบั เทคนิค และระดับเทคโนโลยี รวมท้ังเปนการยกระดบั การศกึ ษา
วิชาชีพใหสูงข้นึ เพ่ือใหส อดคลอ งกับความตองการของตลาดแรงงาน โดยนําความรูใ นทางทฤษฎอี ันเปน
สากล และภูมิปญ ญาไทยมาพัฒนาผรู บั การศึกษาใหมีความรูความสามารถในทางปฏิบัตแิ ละมสี มรรถนะ
จนสามารถนําไปประกอบอาชีพในลกั ษณะผปู ฏิบตั ิหรือผูป ระกอบอาชีพโดยอสิ ระได
มาตรา ๘ บัญญัติเกี่ยวกับรูปแบบการจัดอาชีวศึกษา และการฝกอบรมวิชาชีพ โดยให
จัดการศกึ ษาได ๓ รูปแบบ ดังตอ ไปน้ี
๑) การศึกษาในระบบ เปนการจัดการศึกษาวิชาชีพท่ีเนนการศึกษาในสถานศึกษา
อาชีวศึกษาหรือสถาบันเปนหลกั โดยมีการกําหนดจุดมุงหมายวิธีการศึกษา หลักสูตร ระยะเวลา การวัด
และการประเมินผล ทเี่ ปน เงอื่ นไขของการสาํ เรจ็ การศกึ ษาที่แนน อน
๒) การศึกษานอกระบบ เปนการจัดการศึกษาวิชาชีพท่ีมีความยืดหยุนในการกําหนด
จุดมุงหมาย รูปแบบ วิธีการศึกษา ระยะเวลา การวัดและการประเมินผลที่เปนเงื่อนไขของการสําเร็จ
การศกึ ษาโดยเน้ือหาและหลักสูตรจะตอ งมีความเหมาะสม และสอดคลองกับสภาพปญหาและความตองการ
ของบคุ คลแตละกลมุ
๓) การศึกษาระบบทวิภาคี เปนการจัดการศึกษาวิชาชีพที่เกิดจากขอตกลงระหวาง
สถานศึกษาอาชีวศึกษาหรือสถาบันกับสถานประกอบการ รัฐวิสาหกิจ หรือหนวยงานของรัฐในเร่ืองการจัด
หลักสูตรการเรียนการสอน การวัดและการประเมินผล โดยผูเรียนใชเวลาสวนหน่ึงในสถานศึกษา
อาชวี ศึกษาหรือสถาบัน และเรียนภาคปฏบิ ัติในสถานประกอบการ รฐั วิสาหกจิ หรือหนว ยงานของรฐั
เพ่ือประโยชนในการผลิตและพัฒนากําลังคน สถานศึกษาอาชีวศึกษาหรือสถาบัน
สามารถจัดการศึกษาในหลายรูปแบบรวมกันก็ได ทั้งน้ี สถานศึกษาอาชีวศึกษาหรือสถาบันนั้น
ตองมงุ เนน จดั การศกึ ษาระบบทวภิ าคเี ปนสาํ คัญ
มาตรา ๙ บัญญัติเก่ียวกับการจัดการอาชีวศึกษาและการฝกอบรมวิชาชีพ ซึ่งใหจัดได
ตามหลกั สตู รทคี่ ณะกรรมการการอาชวี ศกึ ษากําหนด ดังตอไปนี้
๑) ประกาศนียบตั รวชิ าชพี
๒) ประกาศนียบตั รวชิ าชพี ช้ันสงู
๓) ปรญิ ญาตรีสาขาสายเทคโนโลยหี รือสายปฏบิ ัติการ
๓๒
โดยท่ีคณะกรรมการการอาชีวศึกษาอาจกําหนดหลักสูตรท่ีจัดขึ้นเพื่อเพ่ิมเติมความรู หรือ
ทกั ษะในการประกอบอาชพี หรอื การศกึ ษาตอ ซึ่งจัดข้ึนเปนโครงการหรอื สาํ หรับเปาหมายเฉพาะได
มาตรา ๑๐ เพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคตามมาตรา ๖ การจัดการอาชีวศึกษาและการฝก
อบรมวชิ าชีพตอ งคํานึงถงึ
๑) การมีเอกภาพดานนโยบายและมีความหลากหลายในทางปฏิบัติโดยมีการกระจาย
อํานาจจากสว นกลางไปสสู ถานศึกษาอาชวี ศกึ ษาและสถาบัน
๒) การศึกษาในดานวิชาชีพสําหรับประชาชนวัยเรียนและวัยทํางานตามความถนัด
และความสนใจอยางท่ัวถึงและตอ เนอื่ งจนถงึ ระดับปริญญาตรี
๓) การมีสวนรวมของชุมชน สังคม และสถานประกอบการในการกําหนดนโยบาย
การผลิตและพฒั นากําลังคน รวมท้งั การกําหนดมาตรฐานการอาชวี ศึกษา
๔) การศึกษาที่มีความยืดหยุน หลากหลายและมีระบบเทียบโอนผลการเรียนและระบบ
เทยี บประสบการณก ารทาํ งานของบุคคลเพ่ือเขารบั การศึกษาและการฝก อบรมวชิ าชพี อยางตอเนื่อง
๕) การมีระบบจูงใจใหสถานประกอบการมีสวนรวมในการจัดการอาชีวศึกษาและ
การฝก อบรมวิชาชีพ
๖) การระดมทรัพยากรทั้งจากภาครัฐและเอกชนในการจัดการอาชีวศึกษาและ
การฝกอบรมวิชาชีพ โดยคํานึงถงึ การประสานประโยชนอ ยางทว่ั ถึงและเปนธรรม
๗) การมรี ะบบการพัฒนาครแู ละคณาจารยข องการอาชีวศกึ ษาอยางตอ เนื่อง เพ่อื ใหทัน
ตอ ความเปล่ยี นแปลงของเทคโนโลยี
มาตรา ๑๑ บัญญัติเก่ียวกับอํานาจหนาที่ของคณะกรรมการการอาชีวศึกษา ใน (๔)
กําหนดหลักเกณฑเกี่ยวกับลักษณะของสถานประกอบการท่ีจะเขารวมจัดการอาชีวศึกษาและการฝก
อบรมวิชาชีพ หลักสูตรการอาชีวศึกษาและการฝกอบรมวิชาชีพในสถานประกอบการ ตลอดจนหลักเกณฑ
การฝกงาน และการเทียบโอนผลการเรียนหรือประสบการณทํางาน ในสถานประกอบการ เพ่ือขอรับ
คุณวุฒิการศึกษาจากสถานศึกษาอาชีวศึกษาหรือสถาบัน และใน (๖) บัญญัติเก่ียวกับสิทธิประโยชน
ทางภาษสี ําหรับสถานประกอบการท่รี วมจดั อาชวี ศึกษาระบบทวิภาคี โดยกาํ หนดหลักเกณฑแ ละเง่ือนไข
เกี่ยวกับการไดรับสิทธิประโยชนและการเชิดชูเกียรติแกส ถานประกอบการ สมาคมวิชาชีพ หรือองคกรอ่ืน
ตลอดจนการสงเสริมความรวมมือในการจัดการอาชีวศกึ ษาและการฝกอบรมวชิ าชีพระหวางสถานศึกษา
อาชีวศกึ ษา สถาบนั และสถานประกอบการ
มาตรา ๕๑ ในการจัดการศึกษาระบบทวิภาคีท่ีเปนความรวมมือระหวางสถานศึกษา
อาชีวศึกษาหรือสถาบันและสถานประกอบการ ใหเปนไปตามขอตกลงระหวางสถานศึกษาอาชีวศึกษา
สถาบันและสถานประกอบการ
มาตรา ๕๒ สถานประกอบการใดที่ประสงคจะดําเนินการจัดการอาชีวศึกษาและ
การฝกอบรมวิชาชีพตามพระราชบัญญัตินี้ใหยื่นคําขอตอเลขาธิการคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
เพื่อใหไดรับการรับรองประโยชนตามกฎหมายท้ังนี้ใหถือวาไมเปนการขัดหรือแยงกับการจัดการศึกษา
ขนั้ พ้ืนฐานรูปแบบศูนยการเรยี น ตามกฎหมายวาดวยการศกึ ษาแหงชาติ การยื่นคําขอและการพจิ ารณา
ใหเปน ไปตามหลกั เกณฑแ ละวิธีการทีก่ ําหนดในกฎกระทรวง
๓๓
การจดั การอาชีวศกึ ษาในสถานประกอบการ ใหจัดการสอนตามหลักสตู รการอาชีวศกึ ษา
และการฝกอบรมวิชาชีพหรือจัดการสอนตามหลักสูตรที่สถานประกอบการรวมกับสถานศึกษาอาชีวศึกษา
หรือสถาบันจดั ทําขนึ้ โดยความเหน็ ชอบของคณะกรรมการการอาชวี ศึกษา
หลักเกณฑ และวิธีการดําเนินการตามวรรคสามใหเปนไปตามท่ีคณะกรรมการ
การอาชวี ศกึ ษากาํ หนด
มาตรา ๕๓ สถานประกอบการหรือภาคเอกชนอาจเขารวมดําเนินการจัดตั้งศูนยวิจัย
หองทดลองหรือหองปฏิบัติการเพื่อพัฒนาการอาชีวศึกษาและการฝกอบรมวิชาชีพในสถานศึกษา
อาชีวศึกษาหรือสถาบันของรัฐหรือเอกชนไดตามความตกลงของสถานศึกษาหรือสถาบันและ
สถานประกอบการนั้น ท้ังนี้ เพ่ือประโยชนดานความรวมมือในการพัฒนากําลังคนการวิจัยและพัฒนา
เพื่อเสริมสรางมาตรฐานการอาชีวศึกษาและเพิ่มพนู ประสบการณของครูคณาจารย บคุ ลากรทางการศึกษา
ในสถานศึกษาหรือสถาบันใหทันตอความเปล่ียนแปลงของเทคโนโลยี รายไดและทรัพยสินที่เกิดจาก
การดาํ เนนิ การของสถานประกอบการตามวรรคหนึง่ ใหเปนรายไดข องสถานศกึ ษาหรือสถาบนั น้ัน
หลักเกณฑและวิธีการในการเขารวมดําเนินการของสถานประกอบการหรือภาคเอกชน
ตามวรรคหนึ่ง ใหเ ปนไปตามขอบงั คับของสถาบัน
มาตรา ๕๔ สถานประกอบการ สมาคมวิชาชีพหรือองคกรอ่ืนท่ีใหความรวมมือ
ในการจดั การอาชีวศึกษาและการฝกอบรมวชิ าชพี อาจไดร บั สิทธแิ ละประโยชน ดังตอ ไปน้ี
(๑) การสนับสนุนดา นวิชาการและทรพั ยากรตามสมควรแกกรณี
(๒) การเชิดชูเกยี รติแกสถานประกอบการ สมาคมวิชาชีพหรือองคกรอนื่ ท่ีใหความรวมมือ
ในการจัดการอาชวี ศกึ ษาและการฝก อบรมวิชาชพี
มาตรา ๕๕ ครูฝกในสถานประกอบการตามมาตรา ๕๒ และมาตรา ๕๓ ตองมีคุณสมบัติ
อยา งใดอยางหน่ึง ดังตอไปน้ี
(๑) เปนผูสําเร็จการศึกษาระดับอุดมศึกษาและผานการศึกษา หรือฝกอบรมวิชา
การศกึ ษาดานอาชีพ
(๒) เปน ผชู ํานาญการดานอาชพี โดยสําเร็จการศึกษาวชิ าชีพไมต่ํากวาระดบั ประกาศนียบัตร
วิชาชีพหรือผานการทดสอบมาตรฐานฝมือแรงงานแหงชาติหรือมาตรฐานอื่นตามที่คณะกรรมการ
การอาชวี ศึกษากาํ หนด
(๓) เปนผูเชี่ยวชาญดานอาชีพเฉพาะสาขาซึ่งสําเร็จการศึกษาวิชาชีพไมตํ่ากวาระดับ
ประกาศนียบัตรวิชาชีพที่มีประสบการณในสาขาอาชพี นั้น ไมนอยกวาหาปหรือสําเร็จการศกึ ษาวิชาชีพ
ร ะ ดั บ ป ร ะ ก า ศ นี ย บั ต ร วิ ช า ชี พ ชั้ น สู ง ท่ี มี ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ใน ส า ข า อ า ชี พ นั้ น ไม น อ ย ก ว า ส า ม ป ห รื อ
ผูผานการทดสอบมาตรฐานฝมือแรงงานแหงชาติและมีประสบการณในการทํางานในสาขาอาชีพน้ัน
ไมนอยกวาหา ป
(๔) เปนผูมีประสบการณและประสบความสําเร็จในอาชีพเฉพาะสาขามีผลงานเปนท่ี
ยอมรับในสังคมและทองถ่ินและสามารถถายทอดความรูไดหลักเกณฑในการแตงตั้ง การทดสอบ
การฝกอบรมและการออกใบรับรองการเปนครูฝกในสถานประกอบการใหเปนไปตามหลักเกณฑ
ท่คี ณะกรรมการการอาชีวศกึ ษากาํ หนด
ภายใตบทบัญญัติดังกลาวขางตน ซ่ึงเปนเพียงสวนหนึ่งท่ีบัญญัติไวในพระราชบัญญัติ
การอาชีวศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๑ ซึ่งมีหลกั การและแนวทางท่สี ําคญั ในการสรา งความมั่นคงและสรางความเขม แข็ง
๓๔
ใหกบั การอาชวี ศกึ ษา มีเปาหมายสําคญั ทจี่ ะยกระดบั คณุ ภาพและมาตรฐานการอาชีวศกึ ษาไทย เพ่ือเพิ่ม
ผลผลิตและพัฒนาบคุ ลากรทางดานอาชวี ศึกษาท่ีมคี ุณภาพ พัฒนาศกั ยภาพการอาชวี ศึกษาในการสราง
ความรแู ละสรางนวตั กรรมใหม ๆ เพือ่ เพม่ิ ขดี ความสามารถในการแขง ขันของประเทศ
๒.๘ ยุทธศาสตรสกู ารปฏิบัตขิ องสํานักงานคณะกรรมการการอาชวี ศึกษา นโยบาย ยทุ ธศาสตร
การผลิตและพัฒนากาํ ลงั คนอาชวี ศกึ ษา ในระยะ ๑๕ ป (พ.ศ. ๒๕๕๕ – ๒๕๖๙)
สําหรับยุทธศาสตรสูการปฏิบัติของสํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา นโยบาย
ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนากําลังคนอาชีวศึกษา ในระยะ ๑๕ ป (พ.ศ. ๒๕๕๕ – ๒๕๖๙) น้ัน
สาระสําคัญอยูท่ีการจัดทําขอเสนอเชิงนโยบาย เปาหมาย ยุทธศาสตร การผลิตและพัฒนากําลังคน
อาชีวศึกษาของคณะอนุกรรมการการอาชีวศึกษาดานการกําหนดนโยบาย เปาหมายการผลิตและ
แผนพฒั นากาํ ลังคนอาชวี ศกึ ษา ใหความสําคญั กบั คุณภาพผูสําเรจ็ อาชวี ศกึ ษาเปน สําคญั โดยมุงปรบั ปรุง
ปจจัยสนบั สนุนและกระบวนการจัดอาชีวศึกษาใหเ กดิ คุณภาพ ทั้งในดาน
๑) สารสนเทศสําคัญที่จะเปนตัวบงช้ีแนวทางการพัฒนากําลังคนในระดับโลก ระดับ
ภมู ิภาคระดบั ประเทศ ระดับกลุม จังหวัด และระดบั จงั หวัด
๒) ใหความสําคัญกับครู และผูบริหารสถานศึกษาซึ่งเปนปจจัยแหงความสําเร็จ โดยมุง
เพิ่มพูนขีดความสามารถของครูในยุคแหงการเปล่ียนแปลง เพื่อใหครูสามารถจัดการเรียนการสอน
อยางมีประสิทธภิ าพ
๓) ยกระดับคุณ ภาพการจัดการเรียนการสอนท่ีสอดคลองและเช่ือมโยงกับ
สถานประกอบการโดยเนน ความรว มมือในการจดั อาชวี ศึกษา ระบบทวภิ าคี และการฝกงาน
๔) เตรียมความพรอมกําลังคนรองรับการเปนประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนในสวนของ
การต้ังรับและเชิงรุก ไดแก การเพ่ิมขีดความสามารถทางภาษา และสมรรถนะกําลังคนอาชีวศึกษาใหมี
มาตรฐานในระดับสากล
โดยมีประเด็นนโยบายและยทุ ธศาสตรท ีส่ ําคัญ ดงั นี้
นโยบายท่ี ๑ : มุงสราง/ผลิตกําลังคนอาชีวศึกษา ใหตอบสนองความตองการ
ของตลาดแรงงาน ผลติ และพฒั นากาํ ลังคนอาชวี ศึกษาภายใตบริบทความรวมมอื กบั สถานประกอบการ
ใหไดตามเปาหมายของการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษท่ีสองและฝกอบรมวิชาชีพกําลังคนอาชีวศึกษา
ท่ีอยูนอกระบบใหเพ่ิมขึ้น มียุทธศาสตรท่ีสําคัญ คือ มุงพัฒนาคุณภาพและปริมาณผูเรียนใหสัมพันธ
กับความตองการของตลาดแรงงานในประเทศและระดับสากล ผลิตและพัฒนากําลังคนใหมีสมรรถนะ
ไดมาตรฐานเปนท่ียอมรับของตลาดแรงงานและสังคม ท้ังในประเทศ ภูมิภาคอาเซียน และระดับสากล
รวมถึงสงเสริมและพัฒนาการจัดอาชีวศึกษา และการฝกอบรมวิชาชีพดวยรูปแบบท่ีหลากหลาย
ทั้งการศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบและการศึกษาระบบทวิภาคี สงเสริม สนับสนุน และเรงรัด
การจัดอาชีวศึกษาดานความรวมมือในการผลิตและพัฒนากําลังคนรวมกันระหวางสถานศึกษาและ
สถานประกอบการ โดยเฉพาะการศึกษาระบบทวิภาคี และการฝกประสบการณวิชาชีพตามสาขาวิชา
ท่ีเปนความตอ งการของตลาดแรงงาน และสง่ิ สําคัญของการอาชีวศึกษาคอื การปรบั ภาพลักษณ ทัศนคติ
และสรางการยอมรับของสังคมท่ีมีตอการเรียนสายอาชีพดวยกระบวนการเชิงคุณภาพใหกับนักเรียน
กลุมผูปกครองและชุมชน ยุทธศาสตรตอมาคือการเพิ่มโอกาสการเรียนและการฝกอบรมวิชาชีพ
อาชีวศึกษาใหกับกลุมผูอยูนอกระบบ โดยการสงเสริมและพัฒนาอาชีพใหผูอยูนอกระบบการศึกษา
๓๕
ใหสามารถสรางงาน สรางรายได การสงเสริม สนับสนุน และรวมมือพัฒนาการจัดอาชีวศึกษาและ
ฝก อบรมวิชาชีพตลอดชวี ติ ใหแกผ ปู ฏิบตั งิ านในสถานประกอบการและผูอยนู อกระบบ สงเสริม สนับสนุน
อบรมวิชาชีพเพื่อการพัฒนาตอยอดอาชีพเดิมหรือสรางอาชีพใหมสําหรับผูประกอบอาชีพอิสระ และ
ยทุ ธศาสตรท ่ีสําคัญอีกประเด็น คือ พัฒนาระบบการประเมินมาตรฐานวิชาชีพตามระบบคุณวุฒิวิชาชีพ
มีกลยุทธที่สําคัญ คือ การพัฒนาหลักสูตรใหมีผลลัพธการเรียนรู เปนไปตามสมรรถนะของกรอบคุณวุฒิ
วชิ าชีพ รวมทัง้ การพฒั นาระบบประเมินมาตรฐานวิชาชพี ตรงตามคณุ วฒุ ิวิชาชพี
นโยบายท่ี ๒ : พฒั นาปรมิ าณและคณุ ภาพของครู คณาจารยแ ละบุคลากรทางการศึกษา
ดานอาชีวศึกษา มีเปาหมายสําคัญ คือ มีปริมาณครู คณาจารย และบุคลากรทางการศึกษาดาน
อาชีวศึกษาพอเพียงตอการจัดการศึกษาระดับ ปวช. ระดับ ปวส. และระดับปริญญาตรี สายเทคโนโลยี
หรือสายปฏิบัติการและการฝกอบรมวิชาชีพ รวมถึงการพัฒนาครู คณาจารย และบุคลากรทางการศึกษา
ดานอาชีวศึกษาใหมีคุณภาพและไดรับการพัฒนาอยางตอเน่ือง สมํ่าเสมอ มียุทธศาสตรท่ีสําคัญ
ทั้งยุทธศาสตรในการสรางเสริมปริมาณครู คณาจารยและบุคลากรทางการศึกษาดานอาชีวศึกษา
ยุทธศาสตรในการสรางเสริมสมรรถนะและประสบการณเพื่อคุณภาพของครู คณาจารยและบุคลากร
ทางการศึกษาดา นอาชวี ศึกษา การสงเสริมการศกึ ษาตอ การฝกอบรมและการปฏบิ ตั งิ าน
นโยบายที่ ๓ : พัฒนาคุณภาพสถานศึกษา และแหลงเรียนรูใหม โดยมีเปาหมาย
สาํ คัญ คือ สถานศึกษาของอาชวี ศกึ ษามีมาตรฐานในดานการจัดการเรียนการสอนในระดับ ปวช., ปวส.
และปริญญาตรี สายเทคโนโลยีหรือสายปฏิบัติการและเปนแหลงเรียนรูของชุมชน โดยความรวมมือ
ทางวชิ าการระหวางหนว ยงาน สถานศกึ ษา สถานประกอบการทงั้ ภายในและตางประเทศ มียุทธศาสตร
ที่สําคัญ คือ ยุทธศาสตรในการยกระดับมาตรฐานสถานศึกษาของอาชีวศึกษาในดานการจัดการเรียน
การสอนในระดับ ปวช. ปวส. และปริญญาตรี สายเทคโนโลยีหรือสายปฏิบัติการ และเพิ่มศักยภาพ
ใหเปนแหลงเรียนรูวิชาชีพและฝกอบรมวิชาชีพของชุมชน ยุทธศาสตรความรวมมือกับสถานประกอบการ
ในการเปด สอนระดับ ปวช. ปวส. และปรญิ ญาตรี สายเทคโนโลยหี รอื สายปฏิบตั กิ าร
นโยบายท่ี ๔ : การพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการใหม เปาหมาย คือ ผูบริหาร
สถานศึกษาอาชีวศึกษามีทักษะการบริหารอยางมีคุณภาพโดยการมีสวนรวม ยุทธศาสตรท่ีสําคัญ คือ
การยกระดับคุณภาพการบริหารจัดการใหมีประสิทธิภาพ สงเสริมและพัฒนาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ
ผูบรหิ าร
ยทุ ธศาสตร แผน นโยบาย กฎหมาย และขอมูลท่ีเก่ียวของดังกลาวขางตนเปนหลกั การ
และแนวปฏิบัติท่ีเปนกลไกสําคัญในการจัดการศึกษาดานอาชีวศึกษาใหมีคุณภาพและมีประสิทธิภาพ
ท่ีสามารถนําไปปรับใชไดตามความเหมาะสมในแตละบริบทของพ้ืนท่ี ซึ่งจําเปนตองอาศัยปจจัย
แวดลอ มอนื่ ๆ ทเ่ี กยี่ วของในการดาํ เนนิ การควบคูกันไปดว ย
๒.๙ การจดั การศกึ ษารูปแบบทวิศกึ ษาของสํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา
สํานักมาตรฐานการศึกษาและวิชาชีพ สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
กระทรวงศึกษาธิการ ไดดําเนนิ การจัดทําเอกสารประกอบการปฏิบัติงานการจดั การศึกษารว มหลกั สูตร
อาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย (ทวิศึกษา) มีวัตถุประสงคเพื่อใหสถานศึกษาในสังกัดสํานักงาน
คณะกรรมการการอาชีวศึกษาใชเปนแนวทางในการจัดการศึกษารวมหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ
พุทธศักราช ๒๕๕๖ ควบคูไปกบั หลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑
๓๖
เน้ือหาสาระในเอกสารดังกลาว ประกอบดวย ความเปนมาของการจัดการศึกษารวม
หลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย วัตถุประสงค ขอบเขตการจัดการศึกษาเรียนรวม
ประโยชนที่คาดวาจะไดรับ ขั้นตอนการจัดการศึกษาเรียนรวมหลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษา
ตอนปลาย การเทียบโอนผลการเรียนเขาสูหลักสูตรอาชีวศึกษา แนวทางการเทียบรายวิชาพ้ืนฐาน
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลายเขาสูรายวิชา
หมวดทักษะชีวิตและหมวดวิชาเลือกเสรีหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช ๒๕๕๖ ขอมูล
การวิเคราะหความตรงและความสอดคลองรายวิชาหรือกลุมวิชาพ้ืนฐานเพ่ือเทียบโอนผลการเรียน
เขาสูรายวิชาหมวดทักษะชีวิตและหมวดวิชาเลือกเสรี บทบาทภาระหนาท่ีของผูเกี่ยวของ และในสวน
ของภาคผนวก ไดรวบรวมประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เร่ือง การจัดการศึกษาเรียนรวมหลักสูตร
อาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย (ทวิศึกษา) หนังสือของสํานักงาน ก.พ. เรื่อง การรับรองคุณวุฒิ
และสรุปสาขาวิชาและสาขางานหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช ๒๕๕๖ โดยคาดหวังวา
เอกสารดังกลาวนี้ จะเปนประโยชนตอสถานศึกษาสังกัดสํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษาและ
ผูเก่ียวของทุกฝาย นําไปใชเปนแนวทางในการจัดการศึกษารวมหลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษา
ตอนปลาย (ทวศิ ึกษา) ใหเปน ไปอยา งมปี ระสิทธิภาพและคณุ ภาพตอไป
นอกจากเอกสารประกอบการปฏิบัติงานการจัดการศกึ ษารวมหลักสตู รอาชีวศึกษาและ
มัธยมศึกษาตอนปลาย (ทวิศึกษา) แลว สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา รวมกับสํานักงาน
คณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
และสํานักงานคณะกรรมการสงเสริมการศึกษาเอกชน กระทรวงศึกษาธิการ ไดรวมกันจัดทําเอกสาร
“แนวทางการจัดการศึกษาเรียนรวมหลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย (ทวิศึกษา)”
เพ่ือเผยแพรแ กผ เู กย่ี วขอ งและผสู นใจ สาํ หรับใชศ กึ ษาเพ่อื เปนแนวทางในการดาํ เนินงานดว ย
บทท่ี ๓
การจัดทวิศึกษาเพ่อื ลดความเหลอื่ มลาํ้ และสรา งความสามารถในการแขง ขันของประเทศ
๓.๑ สถานการณการจัดการศกึ ษาอาชวี ศกึ ษา
รัฐบาลปจจุบันภายใตการนําของ พลเอก ประยทุ ธ จันทรโ อชา นายกรัฐมนตรี ซงึ่ ไดให
ความสําคัญกับการอาชีวศึกษาเปนอยางมาก จะเห็นไดจากนโยบายที่แถลงตอรัฐสภา เม่ือวันท่ี ๒๕
กรกฎาคม ๒๕๖๒ ที่เกี่ยวของกบั การจดั การอาชีวศกึ ษา ดงั นี้
๑) พัฒนาอาชีวะ พัฒนาคุณภาพวิชาชีพ และพัฒนาแรงงานรองรับอุตสาหกรรม ๔.๐
โดยการจัดระบบและกลไกความรว มมอื ระหวางหนว ยงานภาครัฐและเอกชน ที่ชัดเจนเปนระบบในการพฒั นา
กําลังคนท่ีมีทักษะขั้นสูงใหสามารถนําความรูและทักษะมาใชในการแกไขปญหา รวมถึงการสรางและ
พัฒนานวัตกรรม ซึง่ ตอ งครอบคลุมการพฒั นากาํ ลงั คนทีอ่ ยูในอุตสาหกรรมแลว กําลงั คนท่ีกําลงั จะเขา สู
อุตสาหกรรมและเตรียมการสําหรับผลิตกําลังคนในสาขาท่ีขาดแคลน เพ่ือรองรับอุตสาหกรรมและ
เทคโนโลยีในอนาคต รวมทั้งเรงรัดและขยายผลระบบคุณวุฒิวิชาชีพ การยกระดับฝมือแรงงานในกลุม
อตุ สาหกรรมทมี่ ศี กั ยภาพ และอตุ สาหกรรมทีใ่ ชแรงงานเขม ขน
๒) พัฒนาทักษะอาชีพทุกชวงวัย โดยกําหนดระบบท่ีเอ้ือตอการพัฒนาทักษะและเพิ่ม
ประสิทธิภาพของทุกชวงวัย อาทิการพัฒนาคุณภาพมาตรฐานการศึกษา ใหเช่ือมโยงกับระบบคุณวุฒิ
วชิ าชีพ โดยมีกลไกการวดั และประเมินผลเพ่ือเทียบโอนความรแู ละประสบการณห นวยการเรียนท่ีชดั เจน
สงเสริมเยาวชนที่มีศักยภาพดานกีฬาใหสามารถพัฒนาไปสูนักกีฬาอาชีพ การกําหนดมาตรฐานฝมือ
แรงงาน การจัดใหมีระบบที่สามารถรองรับความตองการพัฒนาปรับปรุงทักษะอาชีพของทุกชวงวัย
เพ่ือรองรับการเปลี่ยนสายอาชีพใหตรงกับความตองการของตลาดแรงงานท่ีอาจจะเปลี่ยนไป ตามแนวโนม
ความกา วหนาทางเทคโนโลยใี นอนาคต
สภาพปญหาและสถานการณการจัดการศกึ ษาอาชีวศึกษาในประเทศไทยนั้น แมร ัฐบาลจะ
ใหความสาํ คัญและใหการสนับสนุนกระบวนการตาง ๆ สงเสริมใหผูเรยี นเขาสูระบบอาชีวศึกษามากขึ้น
เพื่อผลิตกําลังคนเพ่ือเขาสูภาคประกอบการใหเพียงพอตอความจําเปนและความตองการก็ตาม แตจาก
สภาพความเปนจริงที่เกิดข้ึน คือ ผูเรียนในสายอาชีวศึกษามีอัตราลดลงอยางตอเน่ือง ปญหาสวนหน่ึง
มาจากความไมพ รอ มของสถานศกึ ษาอาชีวศึกษา ทั้งดานอาคาร สถานท่ี บคุ ลากร วสั ดุ ครุภัณฑไมท นั สมัย
เปนปจจยั สําคัญในการตัดสนิ ใจเขาศึกษาตอในสถานศกึ ษาอาชวี ศึกษา หลักสูตรทไี่ มตอบสนองตอการมี
งานทํา ลาหลังและไมทันสมัยท่ีสามารถรองรับการทํางานในกลุมอุตสาหกรรมใหม ๆ ที่เกิดข้ึนอยู
ตลอดเวลา นอกจากน้ีในเรื่องภาพลักษณของการอาชีวศึกษาท่ีปรากฏตอสาธารณชนก็เปนตัวบ่ันทอน
ที่สําคญั ทที่ ําใหก ารอาชีวศึกษาไมไ ดรบั ความสนใจจากผเู รยี นทจี่ ะเขา ศกึ ษาตอเปน ทวีคูณ
สถานการณการปจจุบันในการจัดทวิศึกษา เมื่อความตองการกําลังคนอาชีวศึกษา
เพ่ิมมากข้ึน แตสถานศึกษาอาชีวศึกษาไมสามารถผลิตกําลังคนไดตามความตองการ ดังนั้น การจัด
การศึกษาแบบทวิศึกษา จึงเปนแนวทางหน่ึง ในการจัดการศึกษาที่จะชวยเสริมใหมีการผลิตกําลังคน
อาชีวศึกษาเพ่ิมมากข้ึน โดยเปาหมายสําคัญของการจัดการศึกษาระบบทวศิ ึกษา หรือการจดั การศึกษา
หลักสูตรเรียนรวมอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลายน้ัน ก็เพื่อใหผูสําเร็จการศึกษาระดับ
๓๘
มัธยมศึกษาตอนปลายมีความรูพ้ืนฐานดานอาชีพและสามารถเขาสูตลาดแรงงานไดทันทีหลังจบ
การศึกษา รวมท้ังเปนการเพิ่มจํานวนผูเรียนสายอาชีวศึกษาใหมีจํานวนมากขึ้น การจัดการอาชีวศึกษา
และฝกอบรมวิชาชีพถือเปนอีกชองทางหนึ่งท่ีสอดคลองและสัมพันธกับตลาดแรงงาน สามารถผลิต
กําลังคนในระดบั ฝม ือท่ีไดม าตรฐาน ประกอบกับสํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษาไดตระหนักถึง
ความสําคัญดังกลาว จึงจดั ใหมีการจัดการศึกษาอาชีวศึกษาอยางหลากหลายข้ึน ท้ังนี้ เพื่อเปนการเพิ่ม
โอกาสทางการศึกษาดานวิชาชีพใหแกประชาชน ในวัยเรียนและวัยทํางานตามความถนัดความสนใจ
สามารถเขาถึงการอาชีวศึกษา ไดเรียนรูคุณลักษณะของแตละอาชีพไดงายข้ึน โดยการขยายการสอน
วิชาชีพและกลุมเปาหมายเขาสูระบบการจัดการอาชีวศึกษาไปยังสถานศึกษาใหชัดเจน ทั่วถึง และ
รวดเร็วมากยิ่งขึ้น เพ่ือเปนทางเลือกสําหรับผูเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายที่มีความประสงค
จะเรียนรูศาสตรของอาชีพตาง ๆ ควบคูกันไปท้ังสายสามัญและสายอาชีพ ซ่ึงก็เปนอีกแนวทางหนึ่ง
ในการเพ่ิมกําลังคนอาชีวศึกษา และยังเปนการสรางแนวทางสําคัญใหผูเรียนในระดับการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน ไดมีแนวคิด ทักษะ ความรูและความสนใจที่จะวางแผนการประกอบอาชีพในอนาคต
ประกอบกับหากพิจารณาในเรื่องความชอบดวยกฎหมายของการจัดการศึกษาเรียนรวมหลักสูตร
อาชีวศกึ ษาและมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย (ทวศิ ึกษา) น้ัน พระราชบัญญตั ิการศึกษาชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และ
ที่แกไ ขเพมิ่ เติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ ใหความสําคัญกับการปฏิรปู การศกึ ษาทั้งดานการบรหิ ารจดั การ
และการจัดการเรียนการสอนโดยเนนใหผูเรียนมีโอกาสเรียนรูตลอดชีวิตตามความถนัด ความสนใจ
ทั้งการศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สํานักงานคณะกรรมการ
การอาชีวศึกษาจึงมีนโยบายการจัดการเรียนแบบคูขนานเพ่ือใหผูเรียนที่เรียน อยูในโรงเรียนระดับ
มัธยมศึกษาตอนปลายไดมีความรูและทักษะท่ีจําเปนในสายวิชาชีพ ตามความถนัดและความสนใจ
ของผูเรียน โดยเรียนควบคูกันไปท้ังสายสามัญและสายวิชาชีพ เม่ือเรียนครบตามหลักสูตรแลวนั้น
ผูเรียนสามารถจบหลักสูตรของการศึกษา และไดคุณวุฒิการศึกษาท้ังหลักสูตรมัธยมศึกษาตอนปลาย
และหลักสูตรอาชีวศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ไปพรอมกัน นอกจากนี้สํานักงาน
คณะกรรมการขาราชการพลเรือน (สํานักงาน ก.พ.) ไดมีหนังสือที่ นร ๑๐๐๔.๓/๑๖๐ ลงวันที่ ๘
เมษายน ๒๕๕๘ เรื่อง การรับรองคุณวุฒิ ซ่ึงสรปุ ความไดวาสํานักงานคณะกรรมการขาราชการพลเรือน
(ก.พ.) มีมตริ ับรองคุณวฒุ ิและรับทราบการปรับปรุงหลักสูตรของผสู ําเรจ็ การศกึ ษาตามประกาศนียบัตร
วชิ าชีพของสํานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา จาํ นวน ๕๖ หลักสูตร ดังน้นั การจัดการศึกษาเรยี น
รวมหลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย หรือการจัดการศึกษาแบบทวิศึกษาดังกลาว
จงึ มีกฎหมายรองรบั ใหสามารถดําเนนิ การจัดการศึกษาได แตอาจจะยังไมมกี ฎ ระเบียบหรือหลักเกณฑ
ตา ง ๆ รองรับการดาํ เนินการไดค รอบคลุมท้ังระบบเทา ท่ีควร
สําหรับกระบวนการในการขับเคลื่อนการจัดการศึกษาระบบทวิศึกษาของหนวยงาน
ที่รับผิดชอบดังกลาวนั้น สวนใหญยังไมตอบโจทยการจัดการศึกษาท่ีเนนเพื่อเปนการสรางงาน
สรางอาชีพ และสรางรายไดอยางแทจริง ท้ังน้ี เน่ืองจากมีการนําเอาระบบทวิศึกษาดังกลาวไปจัด
ในสถานศึกษาข้ันพ้ืนฐานขนาดใหญในเมืองท่ีมีความพรอมในทุกดาน ผูเรียนสวนใหญคอนขา งมีฐานะดี
มีความพรอม มีโอกาสและมีทางเลือกในการเขารับการศึกษาท่ีหลากหลาย ถึงแมจะมีผูสนใจเขาศึกษา
ในระบบดังกลา วอยกู ็ตาม แตผูส นใจที่เขารบั ศึกษาในระบบดังกลาวกย็ ังมจี ํานวนไมมากเทาท่ีควรจะเปน
ในขณะเดียวกันไดมีการนําระบบทวิศึกษาดังกลาวน้ีไปจัดการเรียนการสอนในสถานศึกษาที่อยูในพ้ืนที่
๓๙
หางไกล ซึง่ กลุมผเู รียนจะมที ้ังเดก็ และเยาวชนทเี่ ปน กลมุ ผูลีภ้ ัย กลุม ชนเผา กลุมชาวเขา รวมถึงกลุม เด็ก
และเยาวชนทัง้ ทอี่ าศยั ตามแนวตะเข็บชายแดน และอาศัยอยูในพ้นื ทีจ่ ังหวัดชายแดนภาคใต ในโรงเรยี น
ขยายโอกาส โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดน โรงเรียนราชประชานุเคราะห โรงเรียนศึกษาสงเคราะห
ตาง ๆ กลับไดรับความสนใจจากผูเรียนในการเขาศึกษาระบบดังกลาวในระดับที่นาพอใจอยางมาก
เน่ืองจากระบบการศึกษาดังกลาวน้ี เปนการจัดการศึกษาที่สอนเพ่ือใหผูเรียนทุกคนไดเขาถึงระบบ
การศึกษาที่แทจริง ลดปญหาความเหล่ือมล้ําทางการศึกษา มีทางเลือกในการศึกษาที่หลากหลาย
มากยิ่งขึน้ เพิ่มชองทางการเขาถึงระบบการมีงานทํา มีทักษะและความรู ซง่ึ เปนชองทางสําคัญท่ีมุงไปสู
การประกอบอาชีพหลังสําเร็จการศึกษา สามารถสรางงาน สรางรายได สรางอาชีพไดอยางเปนรูปธรรม
ดํารงชีวิตในสังคมไดอยางปกติสุข และไมเปนภาระของสังคม สงผลใหสังคมระดับรากฐานมีความเขมแข็ง
และสามารถสรา งความสามารถในการแขงขนั ของประเทศได
๓.๒ การจดั การศกึ ษาทวิศึกษาเพ่ือลดความเหลอ่ื มล้าํ ในสังคมไทย
การจัดการศึกษาเรียนรวมหลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย (ทวิศึกษา)
คือ การจัดการศึกษาตามหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ใหแกผูเรียนในระดับมัธยมศึกษา
ตอนปลายที่มคี วามประสงคจ ะเรียนในสายวิชาชพี เมื่อผูเรยี นสาํ เรจ็ การศกึ ษาครบตามหลกั สตู รจะไดร ับ
ประกาศนียบัตรรับรองวุฒิการศึกษา ทั้งในระดับมัธยมศึกษาปที่ ๖ และระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ
พรอมกัน การจัดการศึกษารูปแบบทวิศึกษา เปนแนวคิดใหมและเปนการสรางนวัตกรรมในการจัด
การศกึ ษารูปแบบใหมท่เี ปนการเพิ่มโอกาสทางการศึกษาใหผูเรียนในระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๖)
ในการศึกษาทางดานวิชาชีพ เพื่อเพิ่มทักษะและความรูความสามารถตาง ๆ ซึ่งเปนพ้ืนฐานสําคัญ
ในการประกอบอาชีพ รวมทั้งเพ่ิมโอกาสในการมีงานทํามากกวาการมีวุฒิการศึกษาระดับมัธยมศึกษา
ตอนปลาย (ม.๖) เพียงอยางเดียว เปนความรวมมือการจัดการศึกษาระหวางสํานักงานคณะกรรมการ
การอาชีวศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน และสถานประกอบการตาง ๆ ในการจัดทํา
หลักสูตรการเรียนการสอนรวมกัน การเทียบโอนหนวยกิต รวมทั้งการฝกงานในสถานประกอบการ
แนวคิดในการจัดการศึกษารูปแบบคูขนาน “หลักการสําคัญในการจัดการศึกษารูปแบบทวิศึกษาคือ
การสงเสริมและสนับสนุนใหผูเรียนในสถานศึกษาสายสามัญท่ีต้ังอยูในพื้นที่หางไกล หรือไมมี
สถานศึกษาอาชีวศึกษาในบริเวณใกลเคียง ไดเขาสูระบบการอาชีวศึกษาท่ีเปนการปูพ้ืนฐาน
เพอ่ื การประกอบอาชพี ในสาขาอาชีพตาง ๆ” สรุปแลว ทวิศกึ ษา คือ การจัดการศกึ ษาทางเลือกสาํ หรับ
ผูเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ที่มีความประสงคจะเรียนควบคูกันไปท้ังสายสามัญและสายอาชีพ
เม่ือครบกําหนดตามหลักสูตรผูเรียนสามารถสําเร็จการศึกษาท้ังหลักสูตรมัธยมศึกษาตอนปลายและ
สายอาชีพไปพรอมกัน ทั้งนี้ ไดมีกําหนดกระบวนการจัดการเรียนการสอนโดยวิธีทําความตกลงรวมมือ
กันระหวางสถานศึกษาในระดับมัธยมศึกษาท่ีมีความพรอมจะเปดสอนและสถานศึกษาอาชีวศึกษา
ในพ้ืนที่ใกลเคียง โดยมีเปาหมายสําคัญในการจัดการศึกษาตามท่ีบัญญัติไวในพระราชบัญญัติ
การอาชีวศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๖ ท่ีบัญญัติเก่ียวกับการจัดอาชีวศึกษา และการฝกอบรมวิชาชีพ
ตองเปนการจัดการศึกษาในดานวิชาชีพที่สอดคลองกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ
เพ่ือผลิตและพัฒนากําลังคนในดานวิชาชีพระดับฝมือ ระดับเทคนิค และระดับเทคโนโลยี รวมทั้งเปน
การยกระดับการศึกษาวิชาชีพใหสูงข้ึน เพื่อใหสอดคลองกับความตองการของตลาดแรงงาน โดยนํา
๔๐
ความรูในทางทฤษฎีอันเปนสากล และภูมิปญญาไทยมาพัฒนาผูรับการศึกษาใหมีความรูความสามารถ
ในทางปฏิบัติและมีสมรรถนะจนสามารถนําไปประกอบอาชีพในลักษณะผูปฏิบัติหรือผูประกอบอาชีพ
โดยอิสระได โดยท่ีคุณภาพของผูสําเร็จการศึกษาทุกระดับคุณวุฒิ ประเภทวิชา และสาขาวิชาตาง ๆ
จะตองครอบคลุมสมรรถนะท่ีสําคัญอยางนอย ๓ ดาน คือ ๑) ดานคุณลักษณะท่ีพึงประสงค ๒) ดาน
สมรรถนะหลักและสมรรถนะทว่ั ไป และ ๓) ดา นสมรรถนะวิชาชีพ
๓.๒.๑) หลักการสาํ คญั ในการจดั การศกึ ษาระบบทวิศึกษา
๑) การจัดการศึกษาระบบทวศิ กึ ษา เปนแนวคิดใหมและเปน การสรางนวตั กรรม
ในการจัดการศึกษารูปแบบใหมท่ีมีการนําเอาวิชาชีพเขาไปจัดการศึกษาในสถานศึกษาขั้นพ้ืนฐานดวย
แตคาบเวลาในการจัดหลักสตู รการเรยี นการสอนทางดา นอาชวี ศกึ ษาหรอื การเพิ่มทักษะวชิ าชพี จะมเี วลา
คอนขา งจํากดั ผเู รียนในโครงการทวศิ ึกษาจะเรียนวิชาสามัญทโ่ี รงเรียนในสงั กดั สาํ นักงานคณะกรรมการ
การศึกษาข้ันพ้ืนฐาน (สพฐ.) และเรียนวิชาชีพท่ีสถานศึกษาอาชีวศึกษาหรือสถานประกอบการ
ในบางสาขาวชิ า นอกจากนี้ ผูเรียนยงั ตอ งฝกปฏิบตั งิ านในสถานประกอบการในชวงภาคฤดูรอ น ๑ เดอื น
และเรียนในภาคฤดูฝนอีก ๑ เดือน ซ่ึงเปนชวงเวลาที่เพ่ิมจากการเรียนปกติ ในภาคเรียนภาคท่ี ๑ และ
ภาคเรียนภาคท่ี ๒ จึงจําเปนที่ผบู ริหารสถานศึกษาตองหาแนวทางในการบริหารจัดการเวลาที่เหมาะสม
เพ่ือใหผูเรียนไดเรียนภาคปฏิบัติหรือไดฝกปฏิบัติงานจริงกับสถานประกอบการตาง ๆ เพ่ิมมากขึ้น เชน
เรียนหลักสูตรการศึกษาข้ันพื้นฐาน (ม.๖) จบภายใน ๕ ภาคเรียน ในภาคเรียนท่ี ๖ นําไปใชในการฝก
ประสบการณต ามหลักสูตรประกาศนยี บตั รวชิ าชพี (ปวช.) ฯลฯ เปนตน
๒) การจัดการศึกษาระบบทวิศึกษา เปนแนวทางหน่ึงในการเพ่ิมโอกาสทาง
การศึกษาใหผูเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายใหมีโอกาสในการศึกษาทางดานวิชาชีพ เพื่อเพิ่มทักษะ
และความรูความสามารถตาง ๆ ซึ่งเปนพื้นฐานในการประกอบอาชีพ และสามารถตอยอดองคความรู
ตาง ๆ ท่ีไดรับไปสูการประกอบอาชีพได ดังน้ัน การจัดการศึกษารูปแบบทวิศึกษาจึงเปนการศึกษา
ท่ีเพ่ิมโอกาสในการมีงานทําใหแกผูสําเร็จการศึกษาตามหลักสูตรดังกลาวมากกวาการมีวุฒิการศึกษา
ระดบั มัธยมศึกษาปที่ ๖ เพยี งอยางเดียว
๓) การจัดการศกึ ษาระบบทวิศกึ ษา เปน มิติใหมของการจัดการศกึ ษา เน่ืองจาก
ผูเรียนสวนใหญตองการเรียนอยูในพื้นท่ีใกลบาน เพ่ือเปนการประหยัดคาใชจายที่เกิดข้ึนจากการให
การศึกษาแกผูเรียนของผูปกครอง และสามารถสรางอาชีพใหกับผูเรียนไดในภูมิลําเนาของตนเม่ือจบ
การศึกษา แตปญหาที่เกิดขึ้นจะอยูในสวนของข้ันตอนการฝกปฏิบัติงานในสถานประกอบการที่ผูเรียน
จะตองไปฝกงานในสถานประกอบการท่ีอยูหางไกลจากสถานศึกษา การแกปญหาในเร่อื งน้ีตองเริ่มจาก
การสํารวจสาขาอาชีพในยุทธศาสตรของจังหวัดและกลุมจังหวัดท่ีสถานศึกษาต้ังอยูวาสามารถ
จะสรางงานสาขาใดบาง และจะทําใหเกิดการจางงานจํานวนเทาใด หลังจากนั้นจึงกําหนดแผนการผลิต
กําลังคนใหตอบสนองตอความตองการดังกลาว และส่ิงสําคัญของการจัดการศึกษารูปแบบทวิศึกษา
ควรสอดคลองกับนโยบายการจัดการศึกษาเชิงพ้ืนที่ตามแผนปฏิรูปการอาชีวศึกษาของสภาขับเคล่ือน
การปฏริ ูปประเทศดา นการศึกษาดวย
๔) ความสําเร็จของการจัดการศึกษาระบบทวิศึกษา นอกจากจะขึ้นอยูกับ
สภาวะการมีงานทําของผูเรียนเม่ือสําเร็จการศึกษา ผูเรียนมีความรูความสามารถและมีทักษะทางดาน
วิชาชีพท่ีสามารถนําไปตอยอดเพื่อการประกอบอาชีพไดแลวนั้น ยังข้ึนอยูกับผลการประเมินมาตรฐาน
๔๑
วิชาชีพวาผูสําเร็จการศึกษามีสมรรถนะวิชาชีพ ตามที่หนวยงานของรัฐที่เปนภาคราชการและสถาน
ประกอบการซึง่ เปน ภาคเอกชนตองการหรอื ไม
๕) หลักการสําคัญในการจัดการศึกษาแบบทวิศึกษา คือ การสงเสริมและ
สนับสนุนใหผูเรียนในพ้ืนที่หางไกลไดเขาสูระบบการอาชีวศึกษาที่เปนการปูพื้นฐานและทักษะทาง
วชิ าชีพ เพ่ือสรางองคความรูเขาสูการประกอบอาชีพ เปนนวัตกรรมทางการศึกษาใหมอีกแนวทางหนึ่ง
แตห ากจัดการศึกษาไปแลว ผูเรยี นมสี มรรถนะและมีคณุ สมบตั ิทจ่ี ําเปน ไมตรงตามความตองการของภาค
แรงงาน หรือมีรูปแบบการดําเนินการตาง ๆ ท่ีไมมีความชัดเจน จะทําใหสถานประกอบ ภาคแรงงาน
และหนวยงานตาง ๆ เกิดความสับสนในการจัดการศึกษา อาจสงผลกระทบใหเกิดปญหาตามมาได
ดังน้ัน การจัดการศึกษาทางดานอาชีวศึกษาจึงตองคํานึงถึงคุณภาพและมาตรฐานการอาชีวศึกษาเปน
หลักท่ีตองการใหผูเรียนมีสมรรถนะและมีพ้ืนฐานทางวิชาชีพตามที่ภาคแรงงานและสถานประกอบการ
ตอ งการ รวมทั้งผูบ ริหารสถานศึกษาควรชี้แจงใหผูปกครองและนกั เรียนมีความเขาใจในผลท่ไี ดจากการ
จัดการศกึ ษาระบบทวิศึกษาอยางชัดเจน
๖) หลักการสําคัญของการจัดการศึกษาอาชีวศึกษาก็เพื่อตองการผลิตบุคลากร
ท่มี ีความรูความสามารถ มีทักษะ ความชาํ นาญและสมรรถนะตา ง ๆ ในสาขาวชิ าชพี ท่เี รียนอยา งถองแท
มีทกั ษะและกระบวนการในการแกไขปญ หา เพอื่ มุงสคู ุณภาพและมาตรฐานการอาชีวศึกษาท่มี คี วามเปน
สากลมากขึ้น ผูเรียนสายอาชีวศึกษาจําเปนตองไดรับศึกษาท้ังภาคทฤษฎี รวมท้ังการฝกปฏิบัติงานจริง
ในสถานประกอบการตา ง ๆ อยางเขมขน และสามารถเขาสรู ะบบการจา งงานไดภายหลังสาํ เร็จการศกึ ษา
ดังนั้น การจดั การศึกษาแบบทวิศกึ ษา กค็ วรตองมีแนวทางทีม่ ุงไปสูหลักการสาํ คัญของการจัดการศึกษา
อาชวี ศึกษาดวยเชนกนั
๗) การอนมุ ัติคณุ วุฒกิ ารศกึ ษาระดับประกาศนยี บตั รวชิ าชีพ (ปวช.) และคณุ วุฒิ
การศกึ ษาระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย (ม.๖) ใหกบั ผเู รยี นตามโครงการดังกลา วจึงเปนแรงจงู ใจท่ีทําใหมี
ผูเรียนสมัครเขารวมโครงการทวิศึกษาเพิ่มมากขึ้น เพื่อใหการประเมินมาตรฐานวิชาชีพของผูที่สําเร็จ
การศกึ ษาในระบบทวิศกึ ษาและการประกนั คุณภาพหลกั สตู รเปนไปตามมาตรฐานท่ีถูกตองตามรายละเอยี ด
ที่กําหนดไวในแนวทางการจัดการศึกษาเรียนรวมหลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย
(ทวศิ ึกษา)
๘) เพ่อื สรา งความมมี าตรฐานและมอี งคค วามรใู นวชิ าชพี ตา ง ๆ ใหเปนท่ยี อมรับ
จงึ ควรตองมกี ารนําผเู รียนที่สําเร็จการศึกษาในรูปแบบทวิศึกษาเขา รบั การทดสอบมาตรฐานฝมือแรงงาน
กระทรวงแรงงาน เพื่อวัดระดับความรู ความสามารถ ความชํานาญในสาขาอาชีพ หรือเขารับการฝก
อบรมรูปแบบตาง ๆ ใหเปนไปตามระดับทักษะความรูความสามารถและสมรรถนะของสถาบันคุณวุฒิ
วชิ าชีพ (องคการมหาชน)
๓.๒.๒) กลุมเปาหมายในการจดั การศึกษาระบบทวิศกึ ษา
การจัดการศึกษาระบบทวิศึกษา มีความเหมาะสมในชวงที่มีการเปล่ียนผาน
ประเทศและการปฏิรูปการศึกษาในปจจุบนั แตกระบวนการขับเคล่ือนการจัดการศึกษาระบบทวิศึกษา
ท่ีผานมานั้น ยังไมตอบโจทยและหลักการสําคัญในการจัดการศึกษาระบบดังกลาว เนื่องจากการจัด
การศึกษาระบบทวิศึกษา คือ การสงเสริมและสนับสนุนใหผูเรียนในพื้นท่ีหางไกลไดเขาสูระบบ
การอาชีวศึกษาท่ีเปนการปูพ้ืนฐานและทักษะทางวชิ าชีพ เพื่อสรางองคความรูเขาสูการประกอบอาชีพ
๔๒
โดยเฉพาะกลุมผูเรียนที่อยูในพ้ืนที่หางไกลและมีความสนใจท่ีจะประกอบอาชีพ ซึ่งจะมีทั้งเด็กและ
เยาวชนท่เี ปน กลมุ ผลู ้ภี ยั กลุมชนเผา กลมุ ชาวเขา รวมถึงกลมุ เด็กและเยาวชนท้ังทอ่ี าศยั ตามแนวตะเข็บ
ชายแดน และอาศัยอยูในพ้ืนที่จังหวัดชายแดนภาคใต ในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา โรงเรียน
ตํารวจตระเวนชายแดน โรงเรียนราชประชานุเคราะห โรงเรียนศึกษาสงเคราะหตาง ๆ เพื่อเพิ่มทักษะ
ความรูความสามารถและทักษะดานอาชีพท่ีเปนการสรางงาน สรางอาชีพ และสรางรายไดอยางแทจริง
แตในทางกลับกันมีการนําระบบทวิศึกษาดังกลาวมาจัดการศึกษาในสถานศึกษาขั้นพ้ืนฐานขนาดใหญ
ในตัวเมือง หรือในตัวอําเภอในบางจังหวัด ซึ่งสถานศึกษาดังกลาวสวนใหญที่มีความพรอมในทุกดาน
ท้ังในเร่ืองวัสดุครุภัณฑตาง ๆ การเดินทางของผูเรียน ประกอบกับผูเรียนคอนขางมีฐานะดี สงผลใหมี
ผูสนใจเขา ศึกษาในระบบดงั กลา วมีจํานวนนอยลงและไมไดรบั ความสนใจเทาทีค่ วร
ในขณะเดียวกันคณะอนุกรรมาธิการการอาชีวศึกษา ในคณะกรรมาธิการ
การศึกษา วุฒิสภา เดินทางไปศึกษาดูงานในพื้นที่จังหวัดนาน ณ วิทยาลัยเทคนิคนาน อําเภอเมือง
จังหวัดนาน และโรงเรียนราชประชานุเคราะห ๕๖ อําเภอทาวังผา จังหวัดนาน โดยที่โรงเรียน
ราชประชานุเคราะห ๕๖ ดังกลาวไดทําความรวมมือกับสถานศึกษาอาชีวศึกษาในพ้ืนที่ท้ังวิทยาลัย
สารพัดชางนาน และวิทยาลัยการอาชีพเวียงสา รวมท้ังกาญจนาภิเษกวิทยาลัยชางทองหลวง เพ่ือทํา
ความรวมมือในการจัดการศึกษารวมกัน โดยมีการบูรณาการนําระบบทวิศึกษาไปจัดการเรียนการสอน
ในสถานศึกษาท่ีดังกลาว ที่สําคัญกลุมผูเรียนในสถานศึกษาดังกลาวจะมีท้ังเด็กและเยาวชนที่เปนกลุม
ผูล้ีภัย กลุมชนเผา กลุมชาวเขา กลุมเด็กและเยาวชนที่อาศัยตามแนวตะเข็บชายแดน กลุมพระและ
สามเณร รวมทั้งกลุมเด็กและเยาวชนในสถานพินิจท่ีใกลจะพนโทษ ซึ่งการจัดการศึกษาดังกลาวไดรับ
ความสนใจจากผเู รยี นในระดบั ท่ีนา พอใจ เน่อื งจากระบบการศกึ ษาทวิศกึ ษา เปนการจดั การศกึ ษาท่ีสอน
ใหผูเรียนทุกคนไดเขาถึงระบบการศึกษาที่แทจริง ลดปญหาความเหล่ือมลํ้าทางการศึกษา เขาใจและ
เขาถงึ ระบบการมงี านทํา มีทกั ษะและความรูซ่ึงเปน ชองทางสาํ คญั ทม่ี งุ ไปสกู ารประกอบอาชีพหลงั สาํ เรจ็
การศึกษา นอกจากน้ี ยังทําใหมีทางเลือกในการศึกษาท่ีหลากหลายมากยิ่งข้ึน สามารถสรางงาน
สรางรายได สรางอาชีพไดอยางเปนรูปธรรม ไมเปนภาระของสังคมมีความเขมแข็งและสามารถสราง
ความสามารถในการแขง ขนั ของประเทศได โดยกระบวนการจดั การศกึ ษาทวิศกึ ษา ตามหลกั การท่ีสาํ คญั
คือ เปนการสงเสริมและสนับสนุนใหผูเรียนในพื้นที่หางไกลไดเขาสูระบบการอาชีวศึกษาท่ีเปนการปู
พ้ืนฐานอาชีพและทักษะทางวิชาชีพ เพื่อสรางองคความรูเขาสูการประกอบอาชีพ ใหกับกลุมผูเรียนที่
สอดคลองตามวัตถุประสงคข องระบบการศึกษาดังกลาว ดงั นี้
๑) ผูเรียนในกลุมโรงเรียนราชประชานุเคราะห /กลุมโรงเรียนศึกษาสงเคราะห
ซ่ึงเปนสถานศึกษาที่จัดการศึกษาใหกับกลุมเด็กและเยาวชนที่ดอยโอกาสและขาดโอกาสทางการศึกษา
โดยจัดการศึกษาต้ังแตระดบั ช้ันประถมศึกษาปที่ ๑ ถงึ ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที่ ๖ ในลักษณะโรงเรียนประจํา
ในรูปแบบการศึกษาสงเคราะห และเปดโอกาสใหบริการรับนักเรียนกลุมผูดอยโอกาสทั้ง ๑๐ ประเภท
เขาเรยี น อันไดแก
๑.๑) เด็กและเยาวชนท่ีถูกบังคับใหขายแรงงาน หรือแรงงานเด็ก หมายถึง
เดก็ ท่ีถกู บังคบั ใหทํางานหารายไดด ว ยการขายแรงงานกอนวยั อันสมควร ถกู เอารดั เอาเปรยี บจากนายจาง
จนไมมโี อกาสไดร บั การศกึ ษา หรือการพัฒนาใหเปนไปตามหลกั พฒั นาการอันเหมาะสมกบั วยั
๔๓
๑.๒) เด็กเรรอน หมายถึง เด็กและเยาวชนท่ีไมมีท่ีอยูอาศัยพักพิงเปนหลัก
แหลง แนนอน ดํารงชีวติ อยางไรทิศทาง ขาดปจจัยพนื้ ฐานในการดํารงชีวติ เสย่ี งตอการประสบอันตราย
และเปนปญหาสังคม
๑.๓) เด็กท่ีอยูในภาวะเส่ยี งกับธุรกิจทางเพศหรอื โสเภณีเด็ก หมายถึง เด็ก
และเยาวชนท่ีมีความสมัครใจหรือถูกบังคับลอลวงใหขายบริการทางเพศหรือถูกชักจูงใหตกอยูในสภาพ
เสย่ี งตอ การประกอบอาชีพขายบริการทางเพศ
๑.๔) เด็กท่ีถูกทอดท้ิง/กําพรา หมายถึง เด็กและเยาวชนท่ีมารดาคลอดทิ้ง
ไวในโรงพยาบาลหรือตามสถานที่ตาง ๆ รวมไปถึงเด็กที่บิดา มารดาปลอยท้ิงไวใหมีชีวิตอยูตามลําพัง
หรืออยูกับบุคคลอื่นโดยไมไดรับการเล้ียงดูจากบิดามารดา ท้ังนี้ อาจมีสาเหตุมาจากปญหาการหยาราง
หรือครอบครัวแตกแยกมีสภาพชีวิตอยูทามกลางความสับสน ขาดความรัก ความอบอุน ตลอดถึงเด็กท่ี
ขาดผูอุปการะเล้ียงดู อนั เน่อื งมากจากสาเหตุอน่ื
๑.๕) เด็กที่ถูกทํารายทารุณ หมายถึง เด็กและเยาวชนท่ีถูกลวงละเมิดทาง
รางกาย ทางเพศ หรือทางจิตใจ มีชีวิตอยูอยางไมเปนสุข ระแวง หวาดกลัว เน่ืองจากถูกทํารายทารุณ
ถูกบีบค้ันกดดันจากบิดามารดา หรือผูปกครองซ่ึงมีสภาพจิตใจหรืออารมณไมเปนปกติ หรือถูกลวง
ละเมิดทางเพศในลักษณะตาง ๆ จากบคุ คลทีอ่ ยูใกลต วั
๑.๖) เด็กยากจน (มากเปนพิเศษ) หมายถึง เด็กและเยาวชนซ่ึงเปนบุตร
หลานของคนยากจน ท่ีมีรายไดไ มเ พียงพอตอ การเลี้ยงชีพ ครอบครวั มีรายไดเฉลย่ี ไมเกิน ๒๐,๐๐๐ บาท
ตอป ครอบครวั อยูรวมกันหลายคนขาดแคลนปจจัยพน้ื ฐานชวี ิต อยูอยางยากลําบาก รวมถึงเดก็ ในแหลง
ชุมชนแออัดหรือบุตรของกรรมกรกอสราง หรือเด็กจากครอบครัวท่ีอยูในถ่ินทุรกันดารหางไกลท่ีขาด
โอกาสที่จะไดรบั การศกึ ษาและบรกิ ารอ่นื ๆ
๑.๗) เด็กในชนกลุมนอย หมายถึง เด็กและเยาวชนท่ีเปนบุตรหลาน
ของบุคคลท่ีมีวัฒนธรรมแตกตางไปจากประชาชนสวนใหญของประเทศ มีชีวิตเปนอยูอยางยากลําบาก
และมีปญหาเกี่ยวกับการถือสัญชาติไทยเปนสาเหตุใหไมมีโอกาสไดรับการศึกษาหรือบริการอ่ืน ๆ
สวนใหญเ ปนเด็กในครอบครวั ทอี่ พยพเขา มาอาศยั อยตู ามบรเิ วณแนวชายแดนของประเทศไทย
๑.๘) เด็กกลุมเสี่ยงท่ีมีปญหาเกี่ยวกับสารเสพติด หมายถึง เด็กและเยาวชน
ที่ติดสารระเหยหรือสารเสพติดใหโทษ หรือเด็กเส่ียงตอการถูกชักนําใหประพฤติตนไมเหมาะสม
เก่ียวของผูกพันอยูกับกลุมมิจฉาชีพ ผูมีอิทธิพล หรือบุคคลท่ีแสวงหาผลประโยชนจากการประกอบ
อาชีพ ผดิ กฎหมาย เปนเด็กดอยโอกาสท่มี แี นวโนมสงู ตอ การกอปญหาในสังคม
๑.๙) เด็กท่ีไดรับผลกระทบจากโรคเอดสหรือโรคติดตอรายแรงท่ีสังคม
รังเกียจ หมายถึง เด็กและเยาวชนท่ีติดเช้ือเอดส หรือบิดา มารดาเจ็บปวยดวยโรคเอดส เปนเด็ก
ท่ีถูกสังคมรังเกียจ เปนเหตุใหเด็กไมสามารถเขารับการศึกษาหรือบริการอื่น ๆ จากรัฐรวมกับเด็กปกติ
ทวั่ ไปได
๑.๑๐) เด็กในสถานพินิจและคุมครองเด็กและเยาวชน หมายถึง เด็กและ
เยาวชนท่ีกระทาํ ผิด และถกู ควบคุมอยใู นสถานพนิ ิจและคุมครองเด็กและเยาวชนตามกฎหมาย ตลอดถงึ
เด็กหญิงท่ีตั้งครรภนอกสมรส ซ่ึงมีแนวโนมที่จะกอใหเกิดปญหาตาง ๆ เชน การทําแทง การฆาตัวตาย
และการทอดทงิ้ ทารก เปน ตน
๔๔
โดยมีเปาหมายสําคัญก็เพ่ือใหเด็กและเยาวชนกลุมตาง ๆ ขางตน ไดเขาถึง
ระบบการศกึ ษาท่ีแทจ ริง มุงเนน ใหผูเรยี นคน พบความถนัดและความสนใจของตนเองและนาํ ความรูหรือ
ทักษะที่ไดรับจากการศึกษาไปประกอบอาชีพตามสมรรถนะของผูเรียน เขาถึงหลักการพ้ืนฐานในการ
ประกอบอาชีพตาง ๆ ตามสมควร โดยการนอมนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใชในการจัด
การศึกษา เพ่ือใหผูเรยี นมีคุณลักษณะท่ีพึงประสงคตามจุดมุงหมายของหลักสูตร ซ่ึงเปนแนวทางหน่ึงที่
จะชวยลดปญหาความเหลื่อมล้ําในการเขาถึงการศึกษาของผูเรียน ในขณะเดียวกันก็จะสามารถสราง
ความเขมแข็งใหผูเรียนไดในระยะยาวดวย โดยขอมูลของโรงเรยี นในกลมุ โรงเรียนราชประชานุเคราะห /
กลมุ โรงเรียนศึกษาสงเคราะห มจี ํานวน ๕๑ แหง ดงั นี้
๑) โรงเรียนพิบูลประชาสรรค กรุงเทพมหานคร
๒) โรงเรียนฟา ใสวิทยา จังหวัดนครปฐม
๓) โรงเรยี นสมเดจ็ พระปยมหาราชรมณยี เขต จังหวดั กาญจนบรุ ี
๔) โรงเรียนศึกษาสงเคราะหจิตตอารี ในพระอปุ ถมั ภของสมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทรา
บรมราชชนนี จังหวัดลาํ ปาง
๕) โรงเรยี นศกึ ษาสงเคราะหเ ชยี งดาว จังหวัดเชียงราย
๖) โรงเรียนศกึ ษาสงเคราะหเ ชียงใหม จงั หวดั เชยี งใหม
๗) โรงเรียนศกึ ษาสงเคราะหธ วัชบรุ ี จังหวัดรอยเอด็
๘) โรงเรยี นศึกษาสงเคราะหนราธิวาส จังหวัดนราธวิ าส
๙) โรงเรยี นศกึ ษาสงเคราะหบางกรวย จงั หวดั นนทบุรี
๑๐) โรงเรยี นศกึ ษาสงเคราะหพ ัทลงุ จังหวดั พทั ลงุ
๑๑) โรงเรยี นศึกษาสงเคราะหแ มจนั จังหวัดเชยี งราย
๑๒) โรงเรียนศึกษาสงเคราะหแมฮ องสอน จงั หวัดแมฮอ งสอน
๑๓) โรงเรยี นศกึ ษาสงเคราะหส รุ าษฎรธานี จังหวดั สรุ าษฎรธานี
๑๔) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๑๙ จงั หวดั นครศรธี รรมราช
๑๕) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๒๐ จังหวัดชุมพร
๑๖) โรงเรียนราชประชานเุ คราะห ๒๑ จังหวดั แมฮอ งสอน
๑๗) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๒๒ จังหวัดแมฮ องสอน
๑๘) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๒๓ จังหวัดพิษณโุ ลก
๑๙) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๒๔ จงั หวดั พะเยา
๒๐) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๒๕ จังหวดั แพร
๒๑) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๒๖ จังหวัดลําพูน
๒๒) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๒๗ จงั หวดั หนองคาย
๒๓) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๒๘ จงั หวดั ยโสธร
๒๔) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๒๙ จังหวัดศรสี ะเกษ
๒๕) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๓๐ จังหวดั เชียงใหม
๒๖) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๓๑ จงั หวัดเชียงใหม
๒๗) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๓๒ จังหวดั อุบลราชธานี
๔๕
๒๘) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๓๓ จงั หวัดลพบุรี
๒๙) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๓๔ จงั หวดั แมฮ อ งสอน
๓๐) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๓๕ จังหวดั พังงา
๓๑) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๓๖ จังหวัดภูเกต็
๓๒) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๓๗ จงั หวัดกระบี่
๓๓) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๓๘ จังหวัดระนอง
๓๔) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๓๙ จงั หวัดนราธิวาส
๓๕) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๔๐ จงั หวัดปต ตานี
๓๖) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๔๑ จงั หวัดยะลา
๓๗) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๔๒ จังหวัดสตลู
๓๘) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๔๓ จังหวดั สงขลา
๓๙) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๔๕ จงั หวัดกาญจนบรุ ี
๔๐) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๔๖ จงั หวัดชัยนาท
๔๑) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๔๗ จังหวดั เพชรบรุ ี
๔๒) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๔๘ จังหวัดจนั ทบรุ ี
๔๓) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๔๙ จังหวัดตราด
๔๔) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๕๐ จังหวดั ขอนแกน
๔๕) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๕๑ จังหวัดบุรีรัมย
๔๖) โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห ๕๒ จงั หวดั เลย
๔๗) โรงเรียนราชประชานเคราะห ๕๓ จังหวดั สกลนคร
๔๘) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๕๔ จังหวัดอํานาจเจรญิ
๔๙) โรงเรียนราชประชานุเคราะห ๕๕ จงั หวดั ตาก
๕๐) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๕๖ จงั หวดั นา น
๕๑) โรงเรยี นราชประชานุเคราะห ๕๗ จงั หวดั เพชรบูรณ
เนื่องจากกลุมโรงเรียนราชประชานุเคราะห /กลุมโรงเรียนศึกษาสงเคราะหจะจัด
การศึกษาตง้ั แตระดับประถมศึกษาปที่ ๑ ถึงชั้นมัธยมศึกษาปท ี่ ๖ ในลกั ษณะโรงเรยี นประจาํ ในรูปแบบ
การศึกษาสงเคราะห ดังน้ัน กระบวนการนําระบบทวิศึกษาเขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอนก็ควร
ตองเปนการจัดการศกึ ษาในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายควบคกู ันไป แตใ นระดับชน้ั มธั ยมศึกษาตอนตน
อาจมีการสอดแทรกหรอื การแนะนําวิชาชพี ตา ง ๆ เขาไปบูรณาการจดั การเรียนการสอนในคาบกิจกรรม
พัฒนาผูเรียนก็ได เพ่ือเปนการปูพื้นฐานใหผูเรียนไดรูและทราบคุณลักษณะการปฏิบัติงานของแตละ
อาชพี ทีส่ นใจ
๒) ผูเรียนในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา โรงเรียนขยายโอกาส
ทางการศึกษา สวนใหญเปนโรงเรยี นซึ่งมีท่ีตัง้ ในพ้ืนที่หา งไกล เร่มิ ดาํ เนินการจดั ตง้ั เม่ือป ๒๕๓๔ โดยจัด
การศึกษาตั้งแตระดับประถมศึกษาปท่ี ๑ ถึงระดับมัธยมศึกษาปที่ ๓ มีท้ังโรงเรียนที่สังกัดสํานักงาน
เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน และสังกัดองคกร
ปกครองสวนทองถ่ิน เปาหมายสําคัญของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา คือ จัดการศึกษาใหกับ
๔๖
ผูเรยี นใหกับผูเรียนในพื้นที่หางไกลในระดับท่ีสูงกวาประถมศึกษาปท ่ี ๖ เพอ่ื เปนการลดความเหลื่อมลํ้า
ทางการศึกษาใหเ ด็กและเยาวชนในพืน้ ทห่ี า งไกล และมฐี านะยากจน ไดเขาถงึ สวสั ดิการของรัฐในการจัด
การเรียนการสอนใหกับผูเรียนในพื้นที่ตาง ๆ ในระดับการศึกษาท่ีสูงขึ้น การจัดการศึกษาของโรงเรียน
ขยายโอกาสดังกลาว นอกจากจะเปนการเพิ่มโอกาสทางการศึกษาใหกับกลุมผูเรียนท่ีมีรายไดนอยและ
อยูในพ้ืนท่ีหางไกลไดเขาถึงระบบการศึกษาแลวนั้น ยังจะเปนการลดปญหาและภาระคาใชจาย
ของผูปกครองท่ีจะตองสงบุตรหลานเพ่ือเดินทางไปเรียนในเมืองใหญ ๆ ไดเปนอยางดี โดยปจจุบัน
โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา กระจายอยูในทุกชุมชนและทุกพื้นที่ของประเทศ โดยเฉพาะในสวน
ของพนื้ ทร่ี ะดบั ตําบลและระดบั อําเภอทีอ่ ยหู างไกล
กระบวนการนําระบบทวศิ ึกษาเขา ไปบูรณาการจัดการเรยี นการสอนในโรงเรยี น
ขยายโอกาสทางการศึกษา ก็ควรตองเปนการบูรณาการจัดการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนตน
ในลักษณะของการสะสมหนวยกิตการศึกษาในกลุมหรือประเภทวิชาตาง ๆ โดยบูรณาการจัดการเรียน
การสอนในคาบกิจกรรมพัฒนาผูเรียนก็ได เพ่ือเปนการปูพ้ืนฐานใหผูเรียนไดรูและทราบคุณลักษณะ
การปฏิบัติงานของแตละอาชีพที่สนใจ ประกอบกับผูเรียนในกลุมน้ีสวนใหญเปนกลุมเด็กและเยาวชน
ท่ีอยูในพ้ืนท่ีหางไกล ผูปกครองสวนใหญจะประกอบอาชีพเกษตรกร ซ่ึงเปนพื้นฐานและเปนอาชีพ
ของคนในพ้ืนที่ด้ังเดิมอยูแลว หากมีการบูรณาการหลักสูตรทางดานวิชาชีพเขาไปจัดการเรียนการสอน
เพื่อเปนการปลูกฝงใหเด็กและเยาวชนไดเกิดการตระหนักและเห็นคุณคาของการเกษตร ท่ีจะสามารถ
พฒั นาผลิตภณั ฑทางการเกษตรไปสูกระบวนการแปรรปู ผลผลิตทางการเกษตรแลว นัน้ จะสามารถสราง
อาชีพ สรา งรายไดที่มีมลู คาเพิ่มใหกับผูคนในพ้ืนที่ไดเปนอยางดี อีกทั้งยงั ปลูกฝงใหเด็กและเยาวชนเกิด
การรกั ษถิ่นฐานบานเกิดของตน และตองการพัฒนาบาน ชุมชน หรอื สังคมแวดลอมใหดีขึ้นดวย ผูเรียน
ที่สําเร็จการศึกษาออกมาสวนใหญไมไดเรียนตอในระดับที่สูงข้ึนก็จะมีวิชาชีพเกษตรกรรมติดตัว และ
สามารถใชวิชาชีพนั้นในการทํามาหากินและดํารงชีวิตประจําวันไดอยางมีความสุข และไมเปนภาระ
ของสังคม แนวทางดังกลาวเปนอีกหนึ่งแนวทางในการแกไขปญหาความเหล่ือมลํ้าดานการศึกษาและ
การประกอบอาชีพ ซ่ึงเปนกลไกสําคัญในการสรางความเขมแข็งใหสังคมในระดับพ้ืนฐานมีความมั่นคง
ไดเปน อยางดี
๓) ผูเรียนในโรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดน สวนใหญจะเปนกลุมเด็กและ
เยาวชนที่อยูในพื้นที่หางไกล เปนกลุมชาวเขาเผาตาง ๆ กลุมเด็กดอยโอกาส เพ่ือใหเด็ก เยาวชนและ
ประชาชนที่อยูในพ้ืนท่ีหางไกลทุรกันดาร และดอยโอกาสทางการศึกษา ไดรับโอกาสและเขาถึงโอกาส
ที่จะไดรับการศึกษาเรียนรูเชนเดียวกับเด็กนักเรียนในเขตเมืองหรือเขตชนบท กลุมผูเรียนสวนใหญ
มาจากครอบครัวเกษตรกร ท่ีมีหลากหลายเช้ือชาติ อาทิ ไทยพุทธ ไทยมุสลิม ไทยใหญ ไทยภูเขา เชน
กระเหร่ียง ลัวะ มง มูเซอ จีนฮอ อีกอ โดยท่ีกองบัญชาการตํารวจตระเวนชายแดนไดมีการพัฒนา
ขั้นตอนการปฏิบัติงานใหมสําหรับการใหการศึกษากับผูเรียนท่ีเปนเด็กและเยาวชนตามแนวชายแดนและ
ถ่ินทุรกันดาร โดยกาํ หนดวัตถุประสงคท่ีชัดเจน คือ เพ่ือแกไขปญหาการขาดโอกาสของเด็กและเยาวชน
ท่ีอยูในพ้นื ทที่ รุ กนั ดาร ไกลคมนาคมหรือเปน พืน้ ทท่ี ่ีมปี ญหาดานความมน่ั คงใหไดรับการศกึ ษาอยา งทัว่ ถึง
เสมอภาค และมีคุณภาพตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และแกไขเพิ่มเติม และ
สอดคลองตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน โดยไมเสียคาใชจาย ภายใตปรัชญาในการจัด
การศึกษาของโรงเรียนวา “สรางภูมิปญญา พัฒนาคุณภาพชีวิต สัมฤทธิผลความม่ันคง” ซึ่งสะทอน
๔๗
บทบาทของโรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนที่สําคัญ ๓ ประการ คือ บทบาทในการเปนสถานศึกษา
บทบาทของการเปนศูนยกลางในการพัฒนาคุณภาพชีวิต และบทบาทที่เปนหนวยรักษาความมั่นคง
ปลอดภัยและรักษาความสงบเรียบรอยของชุมชน โดยมีโรงเรียนในสังกัดกวา ๒๑๕ แหง แยกตามกลุม
จงั หวดั ประกอบดว ย
จังหวัด ชือ่ โรงเรยี น
เชยี งราย - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานดอยลา น
เชยี งใหม - โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนเจา พอหลวงอปุ ถมั ภ ๔
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนการทาอากาศยานแหงประเทศไทยเฉลิมพระเกยี รติฯ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบาํ รุงที่ ๑๑๒
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนสังวาลวิทย ๘
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนอาชวี ศกึ ษา เชยี งราย-พะเยา
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนเทคนิคดสุ ติ
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนอนิ ทรีอาสา (บานหวยนํ้ากืน)
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนชนตั ถปยะอยุ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนหวยกุก
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานจะหนู
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานฟา ไทยงาม
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนเฮยี งไทยธาํ รงค
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนเบญจมะ ๑
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนอาโอยามา
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นหนองแขม
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนเฉลิมพระเกียรตพิ ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู ัว
เน่ืองในวโรกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๖ รอบ ๕ ธันวาคม
๒๕๔๒ บา นแกนอย
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนเจา พอ หลวงอปุ ถมั ภ ๒
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนทตุ ิยโพธ์ิอนสุ รณ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนไลออ นสม หาจกั ร ๙
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นใหมพ ัฒนาสันติ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นแมลอง
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนทา นผูห ญงิ ประไพ ศวิ ะโกเศศ
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนรางวัลอนิ ทริ า คานธี บา นพะกะเช
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบางกอก เชฟ แชรริต้ี (บา นแมหลองใต)
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานแมมใุ น
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นแมข อ
๔๘
จังหวัด ชอ่ื โรงเรยี น
นา น - โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนพีระยานเุ คราะห มูลนิธใิ นพระอุปถมั ภสมเด็จ
พะเยา พระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี ๓ เฉลิมพระเกียรติฯ
แมฮ องสอน - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนเฉลิมฉลองครบรอบ ๑๐๐ ป วันคลา ยวนั พระราช
สมภพสมเดจ็ พระศรนี ครินทราบรมราชชนนี ๒๑ ตุลาคม ๒๕๔๓
ตาก - โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนเบ็ตตี้ดเู มน
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานหวยปมุ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนเฉลิมพระเกียรตบิ านนา้ํ บอสะเป
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนพลเอกอรชุนพิบลู ยนครนิ ทร (บานลกุ ขาวหลาม)
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานดอยแสง
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นหว ยโปงเลา
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานแมลาง้ิว
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นแมเหลอ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนชมรมอนรุ กั ษพ ทุ ธศลิ ปไทย ๒ บา นปงุ ยาม
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานตุน (ชมรม ๙ สมาคมจนี แหงประเทศไทยอปุ ถัมภ)
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนชมรมอนุรกั ษพ ทุ ธศลิ ปไทย บา นแสนคําลอื
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานปอหมอ้ื
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดน ๙๐๕ (บานจอปราคี)
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานโกนประ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานวาทู
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานโตแฮ
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานหว ยมะโอ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบาํ รุงท่ี ๑๑๔ บา นสองแง
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนกามาผาโด
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นแลโพเด
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานพอบอื ละคี
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนจุฬา-ธรรมศาสตร ๓
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนเทคนคิ อาสา ๑ บานปะนอ ยปู
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นตนี ดอย
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนทานผูห ญิงทวี มณนี ุตร
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานเลตองคุ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานแมกลองคุ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานแมอ มยะ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นแมล ะนา
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นคะเนจอื ทะ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนศาสตราจารยส าํ เภา-ไพวรรณ วรางกูร
๔๙
จงั หวัด ชือ่ โรงเรียน
ตาก (ตอ ) - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนเฉลมิ พระเกียรติ ๗ รอบ พระชนมพรรษา
(บานหมอ งก๊วั ะ)
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานแมจ ันทะ
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดน มรว. เฉลิมลกั ษณ จนั ทรเสน
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นหวยสลงุ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานวะกะแลโคะ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นทวี ะเบยทะ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนเฉลิมพระเกยี รติ ๗ รอบ พระชนมพรรษา (บา นแพะ)
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานเลผะสุคี
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานแมห ละคี
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นมเู ซอหลังเมอื ง
อตุ รดติ ถ - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนยอดโพธ์ทิ อง ๑
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบุญธรรม-บุญพรงิ้
เพชรบรู ณ - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นโปง ตะแบก
พษิ ณโุ ลก - โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นนุชเทียน
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นรักไทย
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นลาดเรือ
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนอาทรอทุ ิศ
ประจวบครี ีขนั ธ - โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานยานซอื่
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นเขาจา ว
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นทาวงั หิน
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานปา หมาก
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นแพรกตะครอ
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานครี ลี อ ม
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนนเรศวรปาละอู
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานคลองนอ ย
ราชบรุ ี - โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นถ้าํ หนิ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนตะโกปด ทอง
เพชรบรุ ี - โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานโปงลกึ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนนเรศวรหวยโศก
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นอนิ ทรีอาสา (บา นปาเกอะยอ)
กาญจนบุรี - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนสุนทรเวช
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนสหธนาคารกรงุ เทพฯ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นเรดาร (มร. เจอรเ กน มลู เดอร อุปถมั ภ)
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นปล ็อกคี
๕๐
จังหวัด ชื่อโรงเรยี น
กาญจนบุรี (ตอ ) - โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นไกรเกรียง
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนแมน ้ํานอย
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นตนมะมว ง
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนวัดสุธาสินี
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนมิตรมวลชน ๒
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนเฮงเดิลไทย
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนทา นผหู ญงิ มณีรตั น บุนนาค
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นทไี ลปา
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนวิจติ รวิทยาคาร
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนหลวงประกอบนติ สิ ารและทานผหู ญิงถวิล
ฉะเชงิ เทรา - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานนายาว
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นนาอสิ าน (มูลนธิ สิ ุมติ ร เลศิ สมุ ิตรกุล อปุ ถมั ภ)
ตราด - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานเขาฉลาด
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานทากุม
จันทบุรี - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบอชะอม
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานคลองแดง
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานหางแมว
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนสิงคโปรแ อรไลนเฉลิมพระเกียรติฯ
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานคลองมะลิ
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นน้ําแดง
สระแกว - โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นคลองตะเคยี นชัย
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานทงุ กบินทร
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนพีระยานเุ คราะห มูลนธิ ิในพระอปุ ถมั ภสมเดจ็
พระศรีนครนิ ทรา บรมราชชนนีฯ
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนวงั ศรีทอง
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานเขาสารภี
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนการบินไทย
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นนา้ํ ออ ม
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนประชารฐั บาํ รุง ๑
เลย - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นนาปอ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนเฉลมิ ราษฎรบาํ รงุ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานหมันขาว
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นหนองแคน
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานวังชมภู
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนฮลิ มารพ าเบลิ
๕๑
จงั หวดั ช่อื โรงเรยี น
เลย (ตอ ) - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานหว ยเปา
นครพนม - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นนานกปด
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนชูทศิ วทิ ยา
อดุ รธานี - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นหาดทรายเพ
บงึ กาฬ - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นนากระเสริม
สกลนคร - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นปากหว ยมวง
บุรีรมั ย - โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนคอนราดเฮงเค็ล
สุรนิ ทร - โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นหนองดู
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนชา งกลปทมุ วนั อนสุ รณ ๘
อุบลราชธานี - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานนาสามัคคี
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานหว ยเวียงงาม
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานเมืองทอง
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานนาชมพู (มลู นธิ สิ มุ ติ ร เลศิ สมุ ติ รกุลอปุ ถมั ภ)
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานเทพภูเงิน
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นคาํ ชมภู
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนไทยเสรี
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นนาแวง
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนหนองตะไก
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานหว ยดอกไม
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนคอ กนสิ ไทย เฉลมิ ฉลองครบรอบ ๑๐๐ ป วันคลา ย
วันพระราชสมภพสมเด็จพระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นทรัพยทรายทอง
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนชมรม ๙ สมาคมจนี แหงประเทศไทยเฉลมิ
พระเกียรติฯ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานโคกแสลง
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนทานผูหญงิ สุประภาดา เกษมสนั ต
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนพีระยานเุ คราะห มูลนิธใิ นพระอปุ ถมั ภส มเดจ็
พระศรีนครนิ ทราบรมราชชนนฯี ๒ เฉลิมพระเกยี รตฯิ
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานตาตมุ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นตาแตรว
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นขาํ ประโต
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นรนุ
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดน ศ.ดร.เนวิน สครมิ ชอว
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนชมุ ชนปาหญาคา
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานคาํ สะอาด
๕๒
จังหวดั ชอ่ื โรงเรียน
อบุ ลราชธานี - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นหนองบัวพัฒนา
(ตอ) - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานแกง ศรีโคตร
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานตาเอม็
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานทา แสนคูณ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานตาหวาน
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นบําฮี
มกุ ดาหาร - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานชุมชนใตรม พระบารมี
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนการทา อากาศยานฯ เฉลิมฉลองครบรอบ ๑๐๐ ป
วันคลายวนั พระราชสมภพสมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี
ศรสี ะเกษ - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นหนองใหญ
ยโสธร - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นศรสี วัสดิ์
อาํ นาจเจรญิ - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นหว ยฆอ ง
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นภตู านกอย
กระบ่ี - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นแผน ดนิ เสมอ
ชุมพร - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานตะแบกงาม (ตน ตระเธียรอปุ ถัมภ)
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นควนสามคั คี
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานพนั วาล
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนสันตนิ มิ ิตร
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนสริ ริ าษฎร
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นสวนเพชร
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบา นหว ยเหมอื ง
สุราษฎรธานี - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา งคลองวาย
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานยางโพรง
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนเทคนคิ มีนบุรีอนสุ รณ ๑
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานกอเตย
นครศรธี รรมราช - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานเขาวัง
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นหัวตง
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานหลงั อายหมี
สงขลา - โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานหาดทราย
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานชายควน
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนสอื่ มวลชนกฬี า
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนบานประกอบออก
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนเชญิ พศิ ลยบุตร
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนพลเอกนวล คณุ หญงิ บานช่นื จันทรตรี
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานทุงสบายใจ
๕๓
จงั หวดั ชอื่ โรงเรยี น
สงขลา (ตอ) - โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบา นบาโรย
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนมหาราช ๑
ตรัง - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานสาํ นกั เอาะ
พทั ลุง - โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนทงุ ไมดวน ๒
สตลู - โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นหนิ จอก
ปต ตานี - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนสนั ตริ าษฎรประชาบาํ รุง
ยะลา - โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนบานควนตะแบก
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนบานสา นแดง
นราธิวาส - โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนยงู ทองรฐั ประชาสรรค
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนพีระยานเุ คราะห มูลนธิ ิในพระอปุ ถมั ภส มเด็จ
พระศรนี ครินทราบรมราชชนนฯี ๔ เฉลมิ พระเกยี รตฯิ
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนสงั วาลวิทย ๔
- โรงเรยี นตาํ รวจตระเวนชายแดนปนชาโจแมเราะ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนนคิ มพทิ กั ษร าษฎร
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นภักดี
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนเฉลมิ พระเกียรตสิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ
สยามบรมราชกมุ ารี เน่อื งในโอกาสทรงพระเจริญพระชนมายุ ๕๐ พรรษา ๒
เมษายน ๒๕๔๘
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนโรงงานยาสบู ๒
- โรงเรยี นตํารวจตระเวนชายแดนไอรบ อื แต
- โรงเรียนตาํ รวจตระเวนชายแดนการทา อากาศยานแหงประเทศไทยเฉลิมพระเกยี รติ
พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูห วั ฯ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานละโอ
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบานตืองอ ชา งกลปทมุ วนั อนุสรณ ๑๓
- โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนบา นลีนานนท (มูลนธิ ิสุมิตร เลศิ สุมิตรกลุ อุปถัมภ)
โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนสวนใหญซ่ึงมีท่ีตั้งกระจายอยูในทุกพ้ืนท่ีของ
ประเทศ จะจัดการศึกษาระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน ต้ังแตระดับช้ันประถมศึกษาปท่ี ๑ ถึงระดับ
ช้ันประถมศึกษาปท่ี ๖ ประกอบกับผูเรียนในกลุมนี้สวนใหญเปนกลุมเด็กและเยาวชนที่อยูในพ้ืนท่ี
หา งไกล เปนกลุมชาวเขาเผาตาง ๆ กลุมเด็กดอยโอกาส ท่ีอาศัยอยูในพ้ืนท่ีหางไกลและในถิ่นทุรกนั ดาร
พื้นท่ีท่ีมีการคมนาคมไมสะดวก ผูเรียนสวนใหญจะประกอบอาชีพเกษตรกร ซ่ึงเปนพ้ืนฐานและ
เปน อาชีพของคนในพื้นที่ด้งั เดมิ อยูแลว หากมีการบรู ณาการหลักสตู รทางดานวชิ าชพี เขาไปจัดการเรียน
การสอนในโรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดนขางตน สําหรับผูเรียนซ่ึงเปนเด็กและเยาวชนในระดับช้ัน
ประถมศึกษาปที่ ๔ - ๖ เพื่อเปนการปลูกฝงใหเด็กและเยาวชนไดเกิดการตระหนักและเห็นคุณคา
ของการเกษตรท่จี ะสามารถพฒั นาผลผลิตทางการเกษตรทีม่ อี ยูในชมุ ชนไปสูกระบวนการแปรรูปผลผลิต
ทางการเกษตรที่จะนําไปสูการสรางงาน สรางอาชีพ สรางรายไดที่มีมูลคาเพ่ิมใหกับผูคนในพ้ืนที่ไดเปน
๕๔
อยา งดี อกี ทั้งยงั เปนการปลูกฝงใหเ ดก็ และเยาวชนในพน้ื ทม่ี คี วามเปน เจาของ เกิดการรักถิน่ ฐานบานเกิด
ของตน และตอ งการพัฒนาบา น ชุมชน หรอื สังคมแวดลอ มใหด ีขึ้นดวย ผูเรยี นท่สี ําเรจ็ การศึกษาออกมา
สวนใหญไมไดเรียนตอในระดับที่สูงขึ้นก็จะมีวิชาชีพเกษตรกรรมติดตัว และสามารถใชวิชาชีพนั้น
ในการทํามาหากินและดํารงชีวิตประจําวันไดอยางมีความสุข เปนอีกหนึ่งแนวทางในการแกไขปญหา
ความเหลื่อมล้ําดานการศึกษาและการประกอบอาชีพ ที่สําคัญสามารถสรางความเขมแข็งใหสังคม
ในระดบั พนื้ ฐานมีความมน่ั คงไดเปน อยา งดอี กี ดวย
๔) กลุมผูเรียนในพ้ืนท่ีจังหวัดชายแดนภาคใต พื้นท่ีจังหวัดชายแดนภาคใต
เปนพื้นท่ีท่ีมีอัตลักษณแบบพิเศษ มีความหลากหลายที่ลงตัวทั้งในเร่ืองการศึกษา ความเช่ือ ประเพณี
วัฒนธรรม วิถีชีวิตและความเปนอยู พื้นท่ีจังหวัดชายแดนภาคใต จะรวมไปถึงจังหวัดยะลา จังหวัด
ปต ตานี จงั หวดั นราธิวาส และจังหวดั สงขลาใน ๔ อําเภอ (อําเภอจะนะ อําเภอนาทวี อําเภอเทพา และ
อําเภอสะบายอย) พื้นท่ีดังกลาวมีสถานศึกษาข้ันพื้นฐานกวา ๑,๒๐๐ แหง ซึ่งแบงเปนสถานศึกษา
ในระบบและสถานศึกษานอกระบบ โดยสถานศึกษาในระบบน้ัน สวนใหญเปนสถานศึกษาของรัฐและ
สถานศึกษาของเอกชนท่ีจัดการศึกษาสายสามัญ และสอนศาสนาควบคูกับสายสามัญ สถานศึกษา
อาชีวศึกษา สถาบันอุดมศึกษา โรงเรียนพระปริยัติธรรม (แผนกสามัญศึกษา แผนกธรรม และแผนก
บาลี) รวมท้ังวิทยาลัยชุมชน สวนสถานศึกษานอกระบบ อาทิ โรงเรียนเอกชนสอนศาสนาอิสลาม
สถาบันศึกษาปอเนาะ ศูนยการศึกษาอิสลามประจํามัสยิด (ตาดีกา) ศูนยศึกษาพระพุทธศาสนา
ศูนยพัฒนาเด็กเล็ก ศูนยฝกอาชีพและพัฒนาอาชีพ ศูนยบริการการศึกษานอกโรงเรียน ศูนยการเรียนรู
ชุมชน เปน ตน
จากสถานการณที่ผานมา การจัดการศึกษาในพ้ืนที่ดังกลาวยังไมสามารถ
ตอบสนองความตองการและความม่ันคงของทองถ่ินไดเทาที่ควร และยังคงเกิดปญหาในทุกสวน
ที่จัดการศึกษา ทั้งในสวนของการศึกษาสายสามัญ วิชาชีพ และศาสนา เด็กและเยาวชนบางสวน
โดยเฉพาะเด็กและเยาวชนท่ีอาศัยอยูในพ้ืนท่ีหางไกลยังคงขาดโอกาสในการเขาถึงระบบการศึกษา
อยา งท่วั ถงึ และมคี ณุ ภาพ ประชาชนในพ้นื ท่ีก็ยงั คงขาดความรูและทักษะในการพัฒนาและตอยอดอาชีพ
มปี ญ หาในการใชภ าษาไทยในการตดิ ตอ สอ่ื สาร กระบวนการจดั การเรยี นรูในพืน้ ท่กี ็ยงั ขาดการบูรณาการ
ศาสตรตาง ๆ เขาดว ยกนั เพอ่ื ใหสอดคลอ งกบั วถิ ชี ีวิตของชมุ ชนทอ งถนิ่ (แผนยุทธศาสตรปฏริ ูปการศึกษา
สามจังหวัดชายแดนภาคใตเพื่อสรางสันติสุข) ประกอบกับสถานการณความไมสงบที่เกิดขึ้นในพ้ืนที่
อยางตอ เน่ือง ที่สรางความระแวงและสรางความหวาดผวาใหคนในพ้ืนทอี่ ยางมาก อกี ทั้งยังเปนตวั บ่ันทอน
ความปลอดภัยในเรื่องการดาํ เนินชีวิตและความเปนอยูใหคนในพ้ืนท่ีดวย เร่ืองดังกลาวสงผลกระทบตอ
ความมั่นคงและความเขมแข็งของผูคนทั้งในระดับชุมชน สังคมและประเทศในภาพรวมอยางมาก
นอกจากน้ี สภาพสังคมในพื้นท่ีสวนใหญป ระชาชนในพืน้ ทีน่ ยิ มแตงงานตัง้ แตอ ายุยังนอ ย มอี ัตราการเกิดสูง
และปญหาท่ีตามมา คือ มีสถิติการหยารางสูงเชนเดียวกัน แมจะมีการขยายโอกาสทางการศึกษา
อยางกวางขวางในพ้ืนท่ีดังกลาว แตเด็กและเยาวชนสวนใหญก็ไดเขาสูระบบการศึกษาและเขาเรียน
เพียงในระดับประถมศึกษาเทานั้น ไมไดศึกษาตอในระดับมัธยมศึกษาและระดับ ท่ีสูงข้ึน ซึ่งสงผลตอ
ความรูและทักษะในการประกอบอาชีพ ซึ่งองคความรูท่ีไดจากการศึกษาแคระดับประถมศึกษาน้ัน
ไมเพียงพอที่จะประกอบอาชีพใหม ๆ ที่สามารถสรางงาน สรางอาชีพ และสรางรายไดอยางม่ันคง
ไดอยางแทจริง สถานการณดังกลาวที่เกิดขึ้นยิ่งจําเปนที่จะตองสรางความเขมแข็งใหเด็กและเยาวชน
๕๕
ในพนื้ ทไี่ ดมฐี านองคค วามรใู นการแยกแยะปญหาทเ่ี กิดขึ้นท้งั ปญ หาจากความไมเ ขา ใจกนั ของคนในพ้ืนท่ี
ความเขาใจที่คลาดเคล่ือนของคนในพื้นท่ีกับเจาหนาที่ของรัฐ รวมถึงความพรอมของปจจัยแวดลอม
ตา ง ๆ เพื่อใหเด็กและเยาวชนในพื้นทไ่ี ดมีองคความรแู ละทกั ษะท่ีจาํ เปนในการประกอบอาชพี แยกแยะ
ประเด็นไดชัดเจน และเขาใจบริบทความหลากหลายในพื้นท่ีมากขึ้นผานระบบการจัดการศึกษาที่มี
คุณภาพท่ีตองมีการบูรณาการนําเอาศาสตรทางดานศาสนา ความเช่ือ ขนบธรรมเนียมประเพณีและ
แนวคิดในการประกอบอาชีพเขาไปในกระบวนการจัดการศึกษาพรอมกันไป ประเด็นดังกลาวนอกจาก
จะเปนแนวทางหน่ึงท่ีจะชวยลดปญหาความเหล่ือมล้ําทางการศึกษาท่ีเกิดข้ึนในพ้ืนท่ีดังกลาวแลว
ยงั จะเปนการสรา งความม่นั คงเขม แข็งในระดับชุมชนไดเปน อยา งดีอกี ดว ย
ในสวนของการสงเสริมใหเด็กและเยาวชนในพ้ืนที่ไดเขาถึงอาชีพน้ัน ท่ีผานมา
กระทรวงศึกษาธิการไดเรงขยายผลการดําเนินงานพัฒนาการศึกษาจังหวัดชายแดนภาคใต ผานศูนย
ฝก อบรมอาชพี ประจําอําเภอหางไกล เพื่อใหบริการประชาชนเขา ถึงการบริการดา นการศึกษาวชิ าชีพได
อยางทั่วถึงมากยิ่งขึ้น โดยกิจกรรมการจัดการเรียนการสอนศูนยฝกอบรมวิชาชีพประจําอําเภอหางไกล
นับเปนอีกหน่ึงกิจกรรมสําคัญท่ีเกิดข้ึนภายใตวัตถุประสงคการจัดการศึกษาอาชีวศึกษาเพื่อสรางเสริม
ความม่ันคงของรัฐ โดยพัฒนาการจัดการอาชีวศึกษาใหมีความสอดคลองเหมาะสมกับบริบทของพ้ืนท่ี
ท่ีมีความหลากหลายและเปนสังคมพหุวัฒนธรรม ในการพัฒนาอาชีพเพื่อสรางโอกาสการมีงานทําและ
ยกระดับคุณภาพชีวิต จากการจัดตั้งศูนยการเรียนรูวิชาชีพ และขยายพ้ืนที่บริการดานวิชาชีพในเขต
พ้ืนที่หางไกล ซ่ึงครอบคลุมพ้ืนท่ีอําเภอหางไกลและพ้ืนที่ที่มีการคมนาคมไมสะดวก ท้ังน้ี เพ่ือสราง
โอกาสในการเขาถึงระบบการศึกษา ใหเด็ก เยาวชน นักเรียน นักศึกษา รวมถึงประชาชนในพื้นที่ไดรับ
การศึกษาสายวิชาชีพอยางทั่วถึง โดยเฉพาะเด็ก เยาวชน และประชาชนประจําอําเภอหางไกลและ
อําเภอหนาดานชายแดนใหไดรับการเรียนการสอนที่มีคณุ ภาพ ทําใหเกิดการสรางงาน สรางอาชีพ และ
สรางรายไดใหแกชุมชนทองถิ่น และสังคมโดยรอบ อันจะเกิดประโยชนตอการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน
ฐานรากในพนื้ ทอ่ี ยา งแทจริง
พ้ืนท่ีจังหวัดชายแดนภาคใตซึ่งประกอบดวย จังหวัดปตตานี จังหวัดยะลา
จังหวดั นราธิวาส จังหวัดสงขลาใน ๔ อําเภอ (ประกอบดว ยอาํ เภอจะนะ อําเภอนาทวี อําเภอเทพา และ
อําเภอสะบายอย) ประชาชนจํานวนมากยังมีความยากจน ไมมีอาชีพ ไมมีงานทํา ไมสามารถเขาถึง
การบริการดานการศึกษาอาชีพไดอยางท่ัวถึง ประกอบกบั สถานศกึ ษาในสงั กดั สํานักงานคณะกรรมการ
การอาชีวศึกษาที่ตงั้ อยูในพ้ืนที่จังหวัดชายแดนภาคใต ซงึ่ เปน หนวยงานหลักในการใหบ ริการทางวิชาชีพ
มจี าํ นวนเพยี ง ๑๘ แหง เทา นัน้ ซงึ่ ยังไมค รอบคลมุ พื้นที่การใหบ ริการแกป ระชาชนในภาพรวม โดยเฉพาะ
ในอําเภอรอบนอกที่หางไกล รวมถึงพื้นที่หนาดานชายแดน ประกอบกับการเดินทางและเสนทาง
การคมนาคมในพ้ืนท่ีไมสะดวก และมีประชาชนอาศัยอยูเปนจํานวนมาก ทําใหไมสามารถเขาถึง
การบริการทางดา นวิชาชีพได ดังน้ัน การขยายพ้ืนทบี่ รกิ ารวิชาชพี ใหก บั ประชาชนในเขตอาํ เภอรอบนอก
ท่ีหางไกลใหมีโอกาสไดเขาถึงการบริการดานการศึกษาสายวิชาชีพ ผานการจัดต้ังศูนยฝกอบรมอาชีพ
ประจําอาํ เภอท่ีหา งไกล โดยเนน ใหส ถานศึกษาอาชีวศึกษาเปน หนว ยงานหลกั ในการดําเนนิ งาน กเ็ พ่อื ให
ประชาชนในพ้ืนท่ีไดมีโอกาสในการเรยี นสายอาชีพใหมากขึ้น และสามารถเขาถึงทักษะอาชีพไดม ากขึ้น
สวนในหลักสูตรการเรียนการสอนนั้นไดเปดสอนตั้งแตระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) และระดับ
๕๖
ประกาศนียบัตรวิชาชีพช้ันสูง (ปวส.) และหลักสูตรระยะสั้น ซึ่งผูท่ีสนใจสามารถเลือกเรียนในหลักสูตร
ตา ง ๆ ไดตามความเหมาะสม
เน่ืองจากบริบทของพื้นท่ีจังหวัดชายแดนภาคใตท่ีมีความหลากหลายและเปน
สงั คมแบบพหุวัฒนธรรม การจัดการศกึ ษาในพนื้ ท่กี ็มีความหลากหลายเชนเดยี วกัน ดังน้ัน กระบวนการ
นําระบบทวิศึกษาเขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอนก็ควรตองสอดคลองกันในแตละพ้ืนท่ี
ที่สถานศึกษาตั้งอยู โดยเฉพาะสถานศึกษาที่อยูหางไกล ทุรกันดาร และมีที่ตั้งอยูบริเวณชายขอบ
ที่การเดินทางและการคมนาคมไมสะดวก โดยอาจบรู ณาการจดั การศึกษา ดังน้ี
๑) กรณีมีสถานศึกษาในพ้ืนท่ีจัดการสอนถึงในระดับประถมศึกษาจะตองจัด
การเรียนการสอนโดยการบูรณาการหลักสูตรทางดานวิชาชีพ หรือทวิศึกษาเขาไปจัดการเรียนการสอน
ในโรงเรียนดังกลาวในระดับช้ันประถมศึกษาปที่ ๔ - ๖ เพ่ือเปนการปลูกฝงใหเด็กและเยาวชนไดเกิด
การตระหนักและเห็นคุณคาของการเกษตร ที่จะสามารถพัฒนาผลิตภัณฑทางการเกษตรในชุมชนไปสู
กระบวนการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรรูปแบบตาง ๆ ท่ีจะสามารถสรางงาน สรางอาชีพ และสราง
รายไดท่ีมีมูลคาเพิ่มใหกับผูคนในพื้นที่ไดเปนอยางดี อีกท้ังยังเปนการปลูกฝงใหเด็กและเยาวชนเกิด
การรักถิ่นฐานบานเกิดของตน มีความเปน เจาของและมสี วนรวมในแผนดนิ เกดิ และตองการพัฒนาบา น
ชมุ ชน หรือสงั คมแวดลอมใหด ีขึน้ ดว ย
๒) กรณีมีสถานศึกษาขยายโอกาสทางการศึกษา สถานศึกษาที่ขยายโอกาส
ทางการศึกษาจะจัดการเรียนการสอนต้ังแตระดับประถมศึกษาปท่ี ๑ – ถึงระดับมัธยมศึกษาปท่ี ๓
โดยภาครัฐไดมีการจัดการศึกษาดังกลาวใหกับผูเรียนที่อาศัยอยูในพ้ืนท่ีหางไกล เพื่อขยายโอกาส
การเขาถึงระบบการศึกษาของเด็กและเยาวชนในพ้ืนท่ีตาง ๆ ใหเกิดความทั่วถึงและเกิดความเทาเทียมกัน
ในการรับบริการจากภาครัฐ กระบวนการนําระบบทวิศึกษาเขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอน
ในสถานศึกษาดังกลาวน้ีตองบูรณาการจัดการเรียนการสอนใหกับผูเรียนในชวงมัธยมศึกษาปท่ี ๑ – ๓
เพ่ือเปนการปลูกฝงใหเด็กและเยาวชนไดเกิดการตระหนักและเห็นคุณคาของการเกษตร ที่จะสามารถ
พัฒนาและตอยอดผลิตภัณฑทางการเกษตรในชุมชนไปสูกระบวนการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร
รปู แบบตาง ๆ ท่ีจะสามารถสรางงาน สรางอาชีพ สรางรายไดใหกับคนในพื้นที่ได ทั้งยังเปนการปลูกฝง
ใหเด็กและเยาวชนรักถ่ินฐานบานเกิด มีความเปนเจาของและมีสวนรวมในการพัฒนาบานเกิด ชุมชน
หรือสังคมแวดลอ มใหมคี วามย่ังยนื ได
๓) กรณีสถานศึกษาในพื้นท่ีจัดการสอนถึงในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
จะตองนําระบบทวิศึกษาเขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายควบคูกันไป
แตในระดับช้ันมัธยมศึกษาตอนตนอาจมีการแทรกหรือการแนะนําวิชาชีพตาง ๆ เขาไปบูรณาการจัด
การเรียนการสอนในคาบกิจกรรมพัฒนาผูเรียนได เพ่ือเปนการปูพื้นฐานใหผูเรียนไดทราบคุณลักษณะ
ของแตละอาชีพท่ีสนใจ และสามารถเลือกเรียนในสาขาวิชาชีพท่ีสนใจได เพ่ือจะไดมีทักษะทางวิชาชีพ
ติดตัวไป และจะไดใชวชิ าชีพน้ันในการทาํ มาหากินและดํารงชีวิตประจาํ วนั ไดอ ยางมีความสุข
ทั้งนี้ สถานศึกษาอาชีวศึกษาในพื้นที่จะตองเขาไปมีสวนรวมการจัดการศึกษา
ในสวนดังกลาว เพ่ือสรางความม่ันคงแข็งแรงใหกับการจัดการศึกษาเพื่อการมีงานทําในระดับฐานราก
ท่ีจะสามารถสรา งความเขม แข็งในระบบเศรษฐกิจระดบั ฐานรากได
๕๗
๕) กลุมผูเรียนในโรงเรียนพระปริยัติธรรม (พระและสามเณร) โรงเรียน
พระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา เปนอีกสถานศึกษาประเภทหน่ึงท่ีจัดการศึกษาใหกับพระภิกษุ
และสามเณร เปนสถานศึกษาในสังกัดสํานักงานพระพุทธศาสนาแหงชาติ ที่จัดการศึกษาเพื่อประโยชน
ทั้งตอทางฝายศาสนจักร คือ ไดศาสนทายาทท่ีดี มีความรูความเขาใจในหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา
สามารถธํารงและสืบตอพระพุทธศาสนาใหเจริญกาวหนา และยังเปนประโยชนตอทางฝายบานเมือง
กลา วคอื หากพระภิกษสุ ามเณรลาสกิ ขาบท ก็สามารถเขาศึกษาตอ ในสถานศกึ ษาของรฐั ได หรอื สามารถ
ประกอบอาชีพท่ีเปนประโยชนแกตนเองและประเทศชาติตอไปได ดังนั้น โรงเรียนพระปริยัติธรรม
แผนกสามญั ศึกษา จึงมภี ารกิจในการจัดการศึกษาข้นั พน้ื ฐาน ซึ่งเปน การศกึ ษาในระบบ ควบคูกับการจดั
การศกึ ษาพระปริยตั ิธรรมทง้ั แผนกบาลี และแผนกธรรม ใหแ กพ ระภิกษุสามเณร โดยรบั เด็กผชู ายที่เรยี น
จบชั้นประถมศกึ ษาปท ี่ ๖ เขาบรรพชาเปน สามเณร โรงเรยี นพระปรยิ ตั ิธรรม แผนกสามัญศกึ ษา
การจัดการศึกษาในรปู แบบดังกลาวเปนชองทางสําคัญท่ีทําใหเด็กท่ีขาดโอกาส
ทางการศึกษา ไดมีโอกาสศึกษาตอในระดับสูงขึ้น เด็กเหลานี้สวนใหญมาจากครอบครัวท่ียากจน
บางสวนเปนชนกลุมนอย บางสวนเปนเด็กกําพราขาดผูอุปการะเล้ียงดู และบางสวนเปนเด็กที่มีปญหา
ทางสังคม ไมสามารถเขาเรียนในโรงเรียนทั่วไปได ดวยความศรัทธาในพระพุทธศาสนา และดวยความ
เชื่อม่ันวาพระภิกษุจะชวยอบรมบุตรหลานของตนได ผูปกครองจึงนําบุตรหลานมาบรรพชาใหเปน
สามเณรเพ่ือเขาเรียนในโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา อยางไรก็ตามการดําเนินงาน
ของโรงเรียนพระปริยตั ิธรรม แผนกสามัญศึกษาประสบปญหาตาง ๆ มากมาย ทั้งในดานของผูเรียนท่ีมี
พื้นฐานแตกตางกันมาก สามเณร สวนหนึ่งยังประสบปญหาโภชนาการและสุขภาพอนามัย สามเณร
บางรูปยังมีปญหาในการอานเขียนภาษาไทยในดานที่ตั้งโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา
จะตั้งอยูใ นวัดซง่ึ อยใู นชุมชนขนาดเลก็ โรงเรียนเหลานม้ี ักจะรบั สามเณรจากวดั ที่อยูใ กลเ คยี งมาเรยี นดว ย
ดังน้ัน ทั้งชุมชนและวัดจึงไมสามารถจัดภัตตาหารถวายสามเณรไดเพียงพอ และไมสามารถใหการอุดหนุน
โรงเรียนไดอยางเต็มที่ นอกจากนี้ ดวยขอจํากัดทางดานงบประมาณในการดําเนินงาน ทําใหโรงเรียน
พระปริยตั ธิ รรม แผนกสามัญศกึ ษา ไมสามารถดําเนินการดูแลผเู รยี นและจดั การศกึ ษาอยา งมคี ณุ ภาพได
เมื่อสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทราบถึงสภาพ
ปญหาตาง ๆ ของโรงเรียนพระปรยิ ัติธรรม แผนกสามญั ศกึ ษา จึงมพี ระราชดําริในการดําเนินงานพัฒนา
รวมกับโรงเรยี นพระปริยตั ิธรรมแผนกสามัญศกึ ษาขนึ้ ใน พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยมแี นวทาง ดังนี้
๑) การสงเสริมโภชนาการและสุขภาพอนามัยของสามเณร เพ่ือใหสามเณร
มีความรู และพัฒนาแบบแผนการบริโภคอาหารท่ีพึงประสงคตามหลักโภชนาการ ตลอดจนพัฒนา
สุขนิสัยที่พึงปฏิบัติตามหลักสุขาภิบาล อาหาร อันจะนําไปสูการมีโภชนาการท่ีดี และสุขภาพแข็งแรง
ซง่ึ เปน พื้นฐานสําคญั ของการพัฒนาศักยภาพในการเรียนรแู ละการพฒั นาดา นอ่ืน ๆ
๒) การเสริมสรางศักยภาพของสามเณรในการเรียนรูทางวิชาสามัญศึกษาและ
การเปน ศาสนทายาททดี่ ี เพอื่ สนับสนุนใหครู ทัง้ ทเ่ี ปน พระภิกษแุ ละคฤหสั ถส ามารถจัดการเรียนการสอน
ไดอยา งมคี ุณภาพและบรรลตุ ามเปา หมายของโรงเรยี น
๓) การเสริมสรางศักยภาพของสามเณรในการอนุรักษและสืบทอดวัฒนธรรม
และภูมิปญญาทองถ่ิน เพื่อใหสามเณรมีความรูเกี่ยวกับวัฒนธรรมและภูมิปญญาทองถ่ินของตน
มคี วามภาคภมู ใิ จ เห็นคณุ คาในมรดกทางวัฒนธรรมและภมู ปิ ญญาของทองถ่ิน และมคี วามรกั ทอ งถ่นิ
๕๘
๔) การเสริมสรางศักยภาพของสามเณรทางการอาชีพ เพ่ือใหสามเณรมีความรู
และทกั ษะพนื้ ฐานทางการงานอาชพี และหลักการสหกรณทสี่ ามารถนําไปใชในการดํารงชวี ติ ประจาํ วนั ได
โดยการจัดกระบวนการเรียนรูเพ่ือพัฒนาองคความรู ทักษะ และเจตคติในงานอาชีพท่ีจําเปนสําหรับ
ชีวิตประจําวนั และงานอาชพี ทเ่ี ปนภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ
โดยที่โรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญ ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ
มีจํานวน ๑๔ กลุม ๔๐๐ โรงเรียน โดยแตละกลุมก็จะแบงเขตภารกิจการกํากับดูแลท่ีแตกตางกัน
ออกไปตามแตละกลุมจังหวัด โดยผูท่ีเขารับการศึกษาสวนใหญจะเปนเด็กและเยาวชนเพศชาย
ทข่ี าดโอกาสทางการศึกษา เดก็ และเยาวชนเหลานสี้ วนใหญมาจากครอบครัวทีย่ ากจน มรี ายไดนอ ยและ
ไมเพียงพอที่จะสงบุตรหลานเขาเรียนในระบบปกติได บางสวนเปนชนกลุมนอย กลุมชนเผา บางสวน
เปนกลุมเด็กกําพรา ขาดผูอุปการะเลี้ยงดู และบางสวนเปนเด็กท่ีมีปญหาทางสังคมไมสามารถเขาเรียน
ในโรงเรียนทั่วไปได เปาหมายสําคัญในการจัดการศึกษาของโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษาน้ี
ก็เพ่ือใหเด็กและเยาวชนเพศชายผูที่มีความเล่ือมใสในแนวทางพระพุทธศาสนาไดมีโอกาสเขาถึงระบบ
การศกึ ษา และไดศึกษาตอในระดบั สูงขึ้นตอจากชน้ั ประถมศึกษาปท ่ี ๖ ซึ่งกลมุ โรงเรียนพระปริยัติธรรม
แผนกสามญั ศกึ ษาทั่วประเทศ แยกได ดังน้ี
๑) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมท่ี ๑ ประกอบดวย
จงั หวดั กรงุ เทพมหานคร นครปฐม และปทมุ ธานี มีโรงเรยี นจํานวน ๑๕ โรง
๒) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมท่ี ๒ ประกอบดวย
จงั หวัดกระบ่ี ชุมพร ตรัง นครศรีธรรมราช ปตตานี ยะลา ระนอง สงขลา สตูล และสุราษฎรธานี
มโี รงเรียนจํานวน ๒๒ โรง
๓) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมที่ ๓ ประกอบดวย
จังหวดั กาญจนบุรี ชยั นาท ประจวบคีรขี ันธ พระนครศรีอยุธยา เพชรบุรี ราชบุรี ลพบุรี สระบุรี สงิ หบุรี
สพุ รรณบุรี อางทอง และอทุ ยั ธานี มีโรงเรยี นจาํ นวน ๒๕ โรง
๔.) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมที่ ๔ ประกอบดวย
จังหวัดกําแพงเพชร ตาก นครสวรรค พิจิตร พิษณุโลก เพชรบูรณ สุโขทัย และอุตรดิตถ มีโรงเรียน
จํานวน ๒๕ โรง
๕) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมที่ ๕ ประกอบดวย
จงั หวดั เชยี งใหม แมฮ อ งสอน และลําพูน มโี รงเรยี นจํานวน ๔๐ โรง
๖) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมที่ ๖ ประกอบดวย
จังหวัดเชียงราย นาน พะเยา แพร และลําปาง มีโรงเรียนจาํ นวน ๕๕ โรง
๗) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมที่ ๗ ประกอบดวย
จังหวัดขอนแกน เลย และหนองบัวลาํ ภู มโี รงเรียนจํานวน ๔๔ โรง
๘) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมท่ี ๘ ประกอบดวย
จงั หวดั สกลนคร หนองคาย และอุดรธานี มโี รงเรียนจํานวน ๓๘ โรง
๙) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมที่ ๙ ประกอบดวย
จังหวดั มุกดาหาร ยโสธร อุบลราชธานี และอาํ นาจเจรญิ มโี รงเรยี นจาํ นวน ๓๔ โรง
๕๙
๑๐) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามญั ศึกษา กลุมที่ ๑๐ ประกอบดว ย
จังหวดั กาฬสินธุ นครพนม มหาสารคาม และรอยเอด็ มีโรงเรียนจาํ นวน ๔๑ โรง
๑๑) กลุมโรงเรียนพระปรยิ ัตธิ รรม แผนกสามญั ศึกษา กลุมที่ ๑๑ ประกอบดว ย
จังหวดั ชัยภูมิ นครราชสีมา บรุ รี ัมย ศรสี ะเกษ และสรุ ินทร มีโรงเรยี นจํานวน ๔๓ โรง
๑๒) กลมุ โรงเรยี นพระปริยัติธรรม แผนกสามญั ศึกษา กลุมที่ ๑๒ ประกอบดวย
จงั หวดั ฉะเชิงเทรา ชลบุรี นครนายก ตราด ปราจนี บุรี ระยอง และสระแกว มโี รงเรยี นจาํ นวน ๑๒ โรง
๑๓) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมท่ี ๑๓ (จีนนิกาย)
ประกอบดวย จังหวดั กรงุ เทพมหานคร ชลบุรี และเชียงราย มีโรงเรยี นจาํ นวน ๓ โรง
๑๔) กลุมโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา กลุมท่ี ๑๔ (อนัมนิกาย)
ประกอบดว ย จังหวดั กรุงเทพมหานคร สงขลา และอุดรธานี มโี รงเรียนจาํ นวน ๓ โรง
โรงเรียนพระปริยัตธิ รรม แผนกสามัญศึกษา จํานวน ๔๐๐ โรง ประกอบดว ย
๑) โรงเรยี นขนาดเล็ก (จาํ นวนนักเรียนตํา่ กวา ๑๒๐ รูป) จาํ นวน ๒๒๒ โรง
๒) โรงเรียนขนาดกลาง (จํานวนนักเรยี นตงั้ แต ๑๒๑ - ๓๐๐ รปู ) จํานวน ๑๕๕ โรง
๓) โรงเรยี นขนาดใหญ (จํานวนนักเรยี นตง้ั แต ๓๐๑ รปู ขึน้ ไป) จาํ นวน ๒๓ โรง
การจดั การศึกษาในโรงเรียนพระปรยิ ัติธรรม แผนกสามัญศกึ ษา จะจัดการศกึ ษา
ในระดับมัธยมศึกษาปท่ี ๑ ถึง ๖ ซึ่งเปนการตอยอดการศึกษาจากระดับประถมศึกษาปท่ี ๖ โดยรับ
เด็กผูชายท่ีเรียนจบในระดับช้ันประถมศึกษาปท่ี ๖ เขาบรรพชาเปนสามเณร และเขาศึกษาในโรงเรียน
พระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา การจัดการศึกษาในโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา
ดงั กลาว เปน ชอ งทางสาํ คัญสาํ หรับเด็กและเยาวชนทเ่ี ปนผชู ายซึ่งอยใู นวยั หัวเล้ยี วหวั ตอ และมีความเสี่ยง
ท่ีอาจจะถูกชักจูงไปกระทําในส่ิงที่ไมถูกไมควรไดรับการศึกษาท่ีสูงขึ้น ซึ่งหากปลอยปละละเลย
ใหกลุมเด็กดังกลาวใชชีวิตไปตามยถากรรม และอยูในสภาพแวดลอมท่ีไมดีอาจสงผลตอการถูกชักจูง
ใหกลุมเด็กและเยาวชนกลุมน้ีเขาสูการกระทําในส่ิงไมดี ผิดกฎหมายบานเมือง ติดยาเสพติด ลักทรัพย
และอาจลุกลามไปจนถึงการกออาชญากรรมได ดังนั้น การจัดการศึกษาในโรงเรียนพระปริยัติธรรมน้ัน
จะเปนแนวทางหน่ึงในการเพิ่มโอกาสทางการศึกษาใหกับกลุมเด็กและเยาวชนเพศชาย ไดมีโอกาส
เขาศึกษาตอในระดับท่ีสูงข้ึน เน่ืองจากเด็กและเยาวชนกลุมนี้สวนใหญมาจากครอบครัวท่ียากจน
บางสวนเปนชนกลุมนอย บางสวนเปนเด็กกําพราขาดผูอุปการะเลี้ยงดู และบางสวนเปนเด็กที่มีปญหา
ทางสังคม ไมส ามารถเขาเรียนในโรงเรียนทั่วไปได ดวยความศรทั ธาในพระพุทธศาสนา และดวยความเชือ่ ม่ัน
วาพระภิกษุจะชวยอบรมบุตรหลานของตนได ผูปกครองจึงนําบุตรหลานเขาบรรพชาใหเปนสามเณร
เพ่ือเขาเรียนในโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา ซ่ึงเปนการจัดการศึกษาที่สามารถ
ลดความเหลือ่ มลํ้าทางการศกึ ษาไดเ ปน อยา งดีอีกทางหนง่ึ
ทั้งนี้ ในสวนของการจัดการเรียนการสอนทางดานอาชีพใหกับพระภิกษุและ
สามเณรน้ัน ปจจบุ ันมี “วิทยาลัยเสริมทักษะพระภิกษุ สามเณร” ซงึ่ เปนสถานศึกษาอาชีวศกึ ษาสงั กัด
สาํ นกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา ตั้งอยใู นพนื้ ท่ีจงั หวัดพระนครศรอี ยธุ ยา ดําเนนิ การจัดการเรียน
การสอนวิชาชีพใหกับพระภิกษุและสามเณร โดยสถานศึกษาดังกลาวกอต้ังข้ึนเน่ืองในโอกาสท่ี
สมเด็จพระเจาอยหู วั มหาวชิราลงกรณ บดนิ ทรเทพยวรางกรู เมื่อครั้งทรงพระอสิ ริยยศ ทสี่ มเดจ็ พระบรม
โอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ ๖๐ พรรษา ในปพุทธศักราช ๒๕๕๕
๖๐
คณะสงฆพรอมดวยอุบาสก อุบาสิกา วัดนิเวศธรรมประวัติราชวรวิหาร สํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ
ท่ีสมเด็จพระบรมวงศบพิตรฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ เปนองคอุปถัมภโครงการอนุรักษและพัฒนา
วัดนิเวศธรรมประวัติราชวรวิหาร อําเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ทางวัดจึงประสาน
สํานักงานพระพุทธศาสนาแหงชาติ กระทรวงวัฒนธรรม สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
กระทรวงศึกษาธิการ และกรมศิลปากร จัดตั้งสถาบันเสริมทักษะการเรียนรูสําหรับพระภิกษุ สามเณร
เฉลิมพระเกียรติ ๖๐ พรรษา โดยกระทรวงศึกษาธิการประกาศจัดต้ังเม่ือวันท่ี ๒๘ กันยายน ๒๕๕๙
และเปดการเรียนการสอนคร้ังแรก ภาคเรียนที่ ๑ ปการศึกษา ๒๕๓๙ โดยจัดการเรียนการสอนใหกับ
พระภิกษุและสามเณร ในระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ในสาขาตาง ๆ อาทิ สาขาวิชาชางเชื่อมโลหะ
สาขาวิชาเทคโนโลยีสารสนเทศ และสาขาวิชาชางยนต และระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสงู (ปวส.)
ในสาขาวิชาเทคนคิ อตุ สาหกรรม และสาขาวิชาคอมพิวเตอรเกมสและแอนิเมชั่น ซ่ึงในอนาคตอาจจะมี
การขยายและจัดหลักสูตรการเรียนการสอนในสาขาวิชาอ่ืน ๆ เพ่ิมเติม เพ่ือใหสอดคลองกับบริบทและ
วิถชี ีวิตของสมณเพศดวย
สําหรับกระบวนการนําระบบทวิศึกษาเขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอน
ในโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา ก็ควรตองเปนการจัดการศึกษาในระดับมัธยมศึกษา
ตอนปลายควบคูกนั ไป แตใ นระดับช้ันมัธยมศึกษาตอนตนอาจมีการแทรกหรือการแนะนําวิชาชีพตา ง ๆ
เขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอนเพื่อเปนการปูพ้ืนฐานใหผูเรียนไดรูและทราบคุณลักษณะรวมถึง
ลักษณะงานของแตละอาชีพที่สนใจ แตทั้งน้ี สาขาอาชีพตาง ๆ ที่จัดการศึกษาใหกับกลุมพระและ
สามเณรในโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษาน้ี จะตองมีความเหมาะสมและสอดคลองกับกิจ
ของสงฆดวย อาทิ ชางไฟฟา ชางคอมพิวเตอร ชางเคร่ืองยนตเล็ก เปนตน สวนการจัดการศึกษาของ
วิทยาลัยเสริมทักษะพระภิกษุ สามเณร นั้น วิทยาลัยไดจัดหลักสูตรทางดานวิชาชีพที่เหมาะสมกับพระ
และสามเณรในทกุ หลักสูตรและทุกระดบั การศึกษา
๖) กลุมผูเรียนที่ไดรับโทษในสถานพินิจและใกลพนโทษ ผูเรียนกลุมนี้
มีความสําคัญอยางมาก เนื่องจากเปนกลุมเด็กและเยาวชนท่ีไดรับโทษในสถานพินิจ เด็กและเยาวชน
ถือเปนอนาคตของชาติที่สําคัญ เด็กและเยาวชนกลุมนี้เปนกลุมที่มีการกระทําความผิดตาง ๆ นา ๆ
ในสังคม ซ่ึงอาจกระทําลงไปโดยต้ังใจและไมต้ังใจบาง และโทษท่ีไดรับอาจจะหนักบางหรือเบาบาง
แตกตางกันออกไป ปญหาสวนหน่ึงอาจเน่ืองมาจากสภาพปญหาครอบครัวและบรบิ ทสังคมท่ีบีบบังคับ
ใหเขาเหลาน้ันกระทําหรือแสดงพฤติกรรมท่ีไมดีออกมา ซง่ึ เม่ือกลุมเด็กและเยาวชนนี้ถูกดําเนินคดีและ
อยูในการดูแลของสถานพินิจตาง ๆ แลวน้ัน ก็จะอยูภายใตกฎระเบียบของสถานพินิจแตละแหง
โดยสถานพินิจก็จะมีการจัดฝก อบรมและฝกอาชีพใหกับกลุมเด็กและเยาวชนทุกคนเพื่อที่จะไดมีความรู
และทักษะวิชาชีพติดตัว โดยสถานพินิจและคุมครองเด็กไดดําเนินการภายใตระเบียบกรมพินิจและ
คมุ ครองเด็กและเยาวชน วาดว ยหลกั สตู รการฝก อบรมเดก็ และเยาวชน พ.ศ. ๒๕๕๔ ซึ่งมาตรา ๖๒ แหง
พระราชบัญญัติศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชน และครอบครัว พ.ศ. ๒๕๕๓
บัญญัติวา ใหเม่ือเด็กหรือเยาวชนที่ศาลมีคําพิพากษาหรือมีคําส่ังใหเขารับการฝกอบรมในศูนยฝก
และอบรม ตามท่ีกําหนดไวในหมวด ๔ ไดผานหลักสูตรการฝกอบรมตามระเบียบท่ีอธิบดีกําหนด
โดยความเห็นชอบของอธิบดีผูพิพากษาศาลเยาวชนและครอบครัวกลางแลว อธิบดีกรมพินิจและ
คุมครองเด็กและเยาวชนจึงออกระเบียบไว โดยสาระสําคัญของระเบียบกรมพินิจและคุมครองเด็กและ
๖๑
เยาวชนวาดวยหลักสูตรการฝกอบรมเด็กและเยาวชน พ.ศ. ๒๕๕๔ ไดกําหนดหลักการไวตาง ๆ อาทิ
การฝกอบรมเด็กหรือเยาวชนตองจัดใหเหมาะสมกับอายุ สภาพรางกาย สภาพจิต วุฒิภาวะและ
ประโยชนที่เด็กหรือเยาวชนจะไดรับในอนาคต โดยพิจารณาจากรายงานขอเท็จจริงเกี่ยวกับเด็กหรือ
เยาวชน และคาํ นึงถงึ ความประสงคของเด็กหรอื เยาวชน ตามปจ จัยดังตอไปนี้
(๑) ผลการจาํ แนกตามสภาพปญ หาและความจําเปนของเดก็ หรือเยาวชน
(๒) ความพรอ มและศกั ยภาพของเดก็ หรอื เยาวชน
(๓) พ้นื ฐานความรดู านวิชาสามัญ และ
(๔) พ้ืนฐานความรหู รือทักษะทางวชิ าชพี
โดยท่ีหลักสูตรการฝกอบรม จะประกอบไปดวย หลักสูตรดานการบําบัดฟนฟู
พฤตกิ รรมและอารมณเด็กและเยาวชน หลักสูตรดานการจัดการศึกษาสําหรบั เด็กและเยาวชน
(๑) หลักสูตรดานการบําบัดฟนฟู พฤติกรรมและอารมณเด็กและเยาวชน
มีดังตอไปน้ี อาทิ การบําบัดฟนฟูพื้นฐาน เปนชุดกิจกรรมสําหรับเด็กและเยาวชนทุกราย เพื่อลด
ความวิตกกังวล ใหสามารถปรับตัวไดอยางเหมาะสมและมีความพรอมในการฝกอบรม การบําบัดฟนฟู
เฉพาะดาน เปนชุดกิจกรรมสําหรับบําบัดฟนฟูตามสภาพปญหาและความจําเปนของเด็กหรือเยาวชน
แตละราย และการบําบัดฟนฟูพิเศษ เพื่อบําบัดฟนฟูตามความจําเปนของเด็กหรือเยาวชนท่ีมีลักษณะ
พิเศษเปนการเฉพาะราย
(๒) หลกั สตู รดานการจัดการศกึ ษาสําหรบั เด็กและเยาวชน ท้ังการจัดการศึกษา
วชิ าสามญั และการจดั การศึกษาวิชาชีพ
ทั้งน้ี เด็กและเยาวชนตองไดรับกิจกรรมนอกหลักสูตรซึ่งเปนกิจกรรมทางเลือก
ตามความสนใจและเหมาะสมกับพัฒนาการตามวัยของเด็กและเยาวชน ดังตอไปนี้ กิจกรรมสงเสริม
สุขภาพ กิจกรรมทักษะชีวิต กิจกรรมศูนยเพื่อนใจวัยรุน กิจกรรมลูกเสือ เนตรนารี กิจกรรมสงเสริม
คณุ ธรรม จรยิ ธรรม เปนตน
โดยท่ีเด็กหรือเยาวชนท่ีเขารับการฝกอบรมตองมีแผนการฝกอบรมเฉพาะราย
โดยทุกรายจะไดรับการบําบัดฟนฟูพื้นฐาน และไดรับการบําบัดฟนฟูเฉพาะดาน การจัดการศึกษา
สายสามัญหรือวิชาชีพ กิจกรรมนอกหลักสูตร หรือแมกระทั่งการบําบัดฟนฟูพิเศษหากมี ท้ังน้ี ใหจัด
ตามความเหมาะสม การประเมินผลใหดําเนินการตามเกณฑการประเมินท่ีกําหนดไวในแตละกิจกรรม
ของหลักสูตรเด็กหรือเยาวชนท่ีผานการประเมินตามแผนการฝกอบรมเฉพาะราย ถือวาผานหลักสูตร
การฝกอบรมตามระเบยี บ
สําหรับกระบวนการนําระบบทวิศึกษาเขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอน
ใหกับกลุมผูเรียนท่ีไดรับโทษในสถานพินิจและใกลพนโทษนั้น อาจจะตองแยกประเภทของผูเรียน
โดยแบงตามกลุมอายุและความรูพื้นฐานของแตละคนวา กอนที่เด็กและเยาวชนกลุมนี้เขามารับโทษ
อยูในสถานพินิจน้ัน ไดเขาสูระบบการศึกษาหรือไม และกอนเขารับโทษไดศึกษาอยูในระดับชนั้ ใด ท้ังน้ี
เพ่ือจะไดหาแนวทางในการบูรณาการจัดการเรียนการสอนใหเหมาะสมและสอดคลองกับชวงวัย
ของผูเรยี น โดยท่ีกระบวนการนําระบบทวิศกึ ษาเขาไปบูรณาการจัดการเรยี นการสอนในสถานพินิจและ
คมุ ครองเดก็ นนั้ สามารถแยกและบรู ณาการจดั การเรียนการสอนได ดงั น้ี
๖๒
๑) กรณีที่ผูเรียนไดรับการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย หรือระดับ
ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) กอนท่ีจะเขารับโทษในสถานพินิจ โดยเฉพาะผูเรียนในระดับ ปวช.
ซ่ึงจะมีความรูพ้ืนฐานอยูแลวน้ัน อาจมีการบูรณาการวิชาชีพในสาขาอาชีพตาง ๆ ที่สนใจ หรือแมแต
การจัดอบรมหลักสูตรระยะสั้นใหกับเด็กและเยาวชนกลุมดังกลาวตามความสนใจ โดยเนนการสอน
ในทางปฏิบัติมากกวาทฤษฎี อีกท้ังกลุมอาชีพที่ใชการอบรมเด็กและเยาวชนกลุมน้ีจะตองมีระยะเวลา
ไมนานมากนกั เพื่อมใิ หเ ดก็ และเยาวชนเกดิ ความเบอ่ื หนา ย
๒) กรณีท่ีผูเรียนไดรับการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนตนกอนที่จะเขารับ
โทษในสถานพินิจ อาจมีการแทรกหรือการแนะนําวิชาชีพตาง ๆ เขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอน
เพ่ือเปนการปูพ้ืนฐานใหเด็กและเยาวชนในสถานพินิจกลุมนี้ไดรู เขาใจและทราบคุณลักษณะงาน
ของแตละอาชีพที่สนใจ โดยเฉพาะกลุมอาชีพเกษตรกรรม ซ่ึงเปนที่มาของอาชีพอื่น ๆ อีกมากมาย
หลายอาชีพ เพ่ือปลูกฝงใหเด็กและเยาวชนกลุมน้ีไดเกิดการตระหนักและเห็นคุณคาของการเกษตร
ที่จะสามารถตอยอดและพัฒนาผลิตภัณฑการเกษตรไปสูกระบวนการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร
ท่ีจะสามารถสรางอาชีพ สรางรายไดท่ีมีมูลคาเพ่ิมใหกับผูคนในพื้นที่ไดเปนอยางดี ซ่ึงจะทําใหเด็ก
และเยาวชนกลุมนี้สามารถใชวิชาชีพทางการเกษตรในการทํามาหากินและดํารงชีวิตประจําวันได
อยางมีความสุข เปนอีกหนึ่งแนวทางในการแกไขปญหาความเหล่ือมล้ําในการประกอบอาชีพ
ซง่ึ จะสามารถสรา งความเขม แข็งใหสงั คมในระดบั พ้นื ฐานไดเ ปน อยางดี
๗) กลุมผูเรียนในศูนยการเรียนรูตาง ๆ ในพ้ืนที่หางไกล สวนใหญท่ีเปนกลุม
ผเู รียนท่ีจัดการเรียนการสอนอยูในพื้นที่สูง เปนลกั ษณะของศนู ยการเรียนรูทีจ่ ัดการศึกษาตามหลักสูตร
ในระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน โดยจัดการศึกษาตั้งแตระดับปฐมวัยถึงระดับประถมศึกษาปท่ี ๖ ผูเรียน
สวนใหญจะเปนกลุมเด็กและเยาวชนท่ีอยูในพ้ืนท่ีหางไกล เปนกลุมชาวเขาเผาตาง ๆ และกลุมเด็กดอย
โอกาส ท่ีขาดโอกาสในการเขาถึงระบบการศึกษาและขาดโอกาสในการมีงานทํา การบูรณาการนํา
วชิ าชพี เขา มาจดั การเรียนการสอนใหก บั กลุมผูเรยี นดงั กลาวกเ็ พื่อใหเ ดก็ และเยาวชนท่ีอยูในพน้ื ทห่ี า งไกล
ทุรกนั ดาร และดอ ยโอกาสทางการศึกษาไดรับโอกาสเชน เดยี วกบั เด็กนกั เรยี นในเขตเมอื งหรือเขตชนบท
ผูเรียนสวนใหญมาจากครอบครัวเกษตรกร และดวยความเปนเกษตรกรซ่ึงเปนพ้ืนฐานในการดํารงชีวิต
อยูแลว การบูรณาการจัดการเรียนการสอนก็จะสามารถสอดแทรกและบูรณาการอาชีพเกษตรกรรม
ใหผูเรียนในศูนยการเรียนรูตาง ๆ ไดเขาใจหลักการในการทําเกษตรกรรม ซึ่งสามารถขยายผลไปสู
การแปรรปู ผลผลิตทางการเกษตรออกเปนผลิตภัณฑตาง ๆ สาํ หรับตอยอดอาชพี ท่ีจะสามารถสรางงาน
สรา งอาชพี และสรางรายไดใ หกับคนในชมุ ชนได
๘) กลมุ ผตู องขงั ในเรือนจาํ ในเรอื นจํา (กรณีเรือนจํากลางบางขวาง)
สาํ หรับกลุมผูตองขังในเรือนจาํ น้ัน เนื่องจากเรือนจําเปนพ้ืนที่จํากัดและเปน
พ้ืนท่ีพิเศษเฉพาะท่ีมีการคุมขังผูตองโทษในคดีตาง ๆ แตดวยแนวทางในการดําเนินงานและการบริหาร
จัดการภายในเรือนจําแตละแหง โดยเฉพาะเรือนจําขนาดใหญ สวนใหญแลวเรือนจําขนาดใหญจะมี
การจัดฝกอบรมวิชาชพี ใหกบั กลมุ ผูตองขงั เพ่ือเพิ่มทักษะใหกบั ผตู องขังไดมอี งคความรใู นวชิ าชีพทส่ี นใจ
และสามารถเขาสูการประกอบอาชีพไดทันทีหลังจากพนโทษ ในสวนน้ีจะยกตัวอยางการจัดฝกอบรม
วิชาชีพใหกับผูตองขังในสวนของเรือนจํากลางบางขวาง จ.นนทบุรี โดยสรุป ดังน้ี สําหรับวิสัยทัศน
๖๓
ของเรอื นจาํ กลางบางขวางนน้ั คอื เรอื นจํากลางบางขวาง มปี ระสทิ ธิภาพในการควบคมุ พัฒนาพฤตินิสยั
ผูตองขังกําหนดโทษสูง และมุงเนนสงเสริมการเขาถึงการบริการสุขภาพ ตามแนวทางเรือนจําสุขภาวะ
ในสวนพันธกิจ จะมที ้ังในสวนของการควบคุม และพัฒนาพฤตนิ ิสัยผตู องขังโทษสูงอยางมีประสิทธิภาพ
การปฏบิ ัตติ อ ผูต อ งขังตามหลกั สิทธิมนุษยชน และเปน ไปตามมาตรฐานสากล รวมทงั้ การมุงเนนสงเสริม
การเขาถึงการบริการสุขภาพตามแนวทางเรือนจําสุขภาวะ สําหรับหนาท่ีและความรับผิดชอบที่สําคัญ
ของเรอื นจํากลางบางขวาง ประกอบไปดว ย
๑) ควบคุมผูตองขังชายท่ีคดีเสร็จเด็ดขาดหรืออยูระหวาง อุทธรณ ฎีกาท่ีมี
กาํ หนดโทษตง้ั แต 15 ป ขนึ้ ไปถึงประหารชวี ิต โดยรับผตู อ งขังจากเรือนจํา และทัณฑสถานทั่วประเทศ
2) ใหการศึกษาอบรม และฝกวิชาชีพ และสิทธิประโยชนตางๆ แกผูตองขัง
ตามทีก่ ฎหมายกาํ หนด
3) ใหสวสั ดกิ ารและการสงเคราะหรวมทง้ั ดแู ลสุขภาพอนามัยผูตองขัง
4) ดําเนนิ การประหารชวี ิต
ภายใตวิสัยทัศน พันธกิจ หนาท่ีและความรับผิดชอบ ดังกลาวนั้น เจาหนาที่
ราชทณั ฑข องเรอื นจาํ กลางบางขวางไดป ฏิบตั ติ อผตู อ งขังเหมือนญาติ แตอ ยูภายใตห ลักเกณฑ ดังน้ี
๑) ยึดหลกั ตามกฎหมาย ระเบียบ และหลกั เกณฑท ่เี กยี่ วขอ ง
๒) กรณีผูตองขังเจ็บปวยจะมีการตรวจรักษาภายใน ซ่ึงเปนการตรวจรักษาใน
ข้นั ปฐมภูมิกอน หากแพทยมีความเห็นวาจําเปนตองสงตัวไปรักษาในสถานพยาบาล ก็จะมีโรงพยาบาล
เครอื ขา ยท่รี ับผตู องขังเขารบั การรักษา โดยอยูในการดแู ลของเจาหนา ที่ราชทณั ฑตลอดเวลา
๓) ยึดหลกั การบริหารจัดการในระดบั สากล
๔) ใชห ลกั วชิ าการและจติ วทิ ยาเขามาประยกุ ตในการควบคุมและดแู ลผตู องขงั
เรือนจํากลางบางขวางมกี ารบรหิ ารจดั การควบคมุ ผูตอ งขังเปน 17 แดน ดังน้ี
ฝายควบคุมแดน 1 : ปดปรบั ปรงุ (รองรบั ผูตองขงั ไดกวา ๑,๕๐๐ คน)
ฝายควบคุมแดน 2 : เปนแดนควบคุมผูตองขังเขาใหม หรือรับจากเรือนจํา/
ทัณฑสถานอ่ืน และควบคุมนักโทษเด็ดขาด ซึ่งมีกําหนดโทษสูง ต้ังแต 50 ป ถึงตลอดชีวิต และคุมขัง
นกั โทษประหารชวี ติ
ฝายควบคุมแดน 3 : เปนแดนควบคุมนักโทษเด็ดขาด มีอํานาจรับและควบคุม
นักโทษเด็ดขาดที่มีกําหนดจําคุกตั้งแตตลอดชีวิตลงมาและผูตองขังระหวางอุทธรณ-ฎีกาหรือระหวาง
พิจารณาของศาลท่มี กี าํ หนดโทษต่ํากวา ตลอดชีวติ
ฝา ยควบคุมแดน 4 : เปนแดนควบคมุ นกั โทษเด็ดขาดท่มี โี ทษตง้ั แต ๓0 ป ลงมา
ฝายควบคมุ แดน 5 : เปนแดนควบคุมผูซึ่งมีโทษประหารชีวิต ทั้งที่คดีเบ็ดเสร็จ
เดด็ ขาดแลว และคดอี ยรู ะหวา งอทุ ธรณ- ฎีกา
ฝา ยควบคมุ แดน 6 : เปนแดนควบคมุ ผตู อ งขงั ท่ีมกี ําหนดโทษถึงตลอดชวี ติ และ
ควบคุมผูตองขังท่ีเขารับการศึกษาหลักสูตรตาง ๆ ท่ีตองออกไปศึกษายังสถานท่ีอ่ืน ๆ ท่ีเรือนจํา
กําหนดใหเปน สถานศกึ ษา
ฝายควบคุมแดน 7 : เรือนจํากลางบางขวางไดมอบพ้ืนที่ใหแกเรือนจําจังหวัด
นนทบรุ ี เมอื่ วันที่ 24 พฤษภาคม 2545
๖๔
ฝา ยควบคุมแดน 8 : เปน แดนฝกวิชาชีพ ควบคุมผูตองขังฝกวชิ าชีพที่มีกาํ หนด
โทษไมเกิน 25 ปโดยมีวิชาชีพตาง ๆ ท่ีจัดสอนและฝกอบรมใหผูตองขัง อาทิ ชางเช่ือม ชางปน ชางไม
ชา งแกะสลัก ชางสานและชา งทอง
ฝายควบคุมแดน 9 : จัดเปนแดนสูทกรรมสําหรับหุงตมอาหารเล้ียงผูตองขัง
ท้ังเรือนจํามีเตาสําหรับหุงขาวและตมแกงปรุงอาหารจํานวน 20 กระทะ เช่ือเพลิงหุงตมใชแกลบ
สวนเช้ือเพลิงตมแกงใชแกสปโตเลียม มีผูตองขังออกทํางานกลางวัน วันละประมาณ 173 คน และ
หงุ ตมกลางคนื เพือ่ เตรยี มอาหารเชา คืนละ 13 คน
ฝายควบคุมแดน 10 : เปนแดนควบคุมพิเศษ หรือเปนแดนท่ีมีความมั่นคงสูง
สาํ หรับลงโทษผกู ระทาํ ผิดวินัยของเรอื นจํา และควบคมุ ความประพฤตผิ ูตอ งขังท่ีมีปญหาดานความประพฤติ
กระทาํ ผิดวินยั หลาย ๆ คร้งั อยูร ว มกบั ผูตอ งขงั ทั่วไปไมได
ฝายควบคุมแดน 11 : เปนสถานท่ีสําหรับประหารชีวิตโดยเฉพาะไมมีตึกนอน
ของผูตองขัง และเมื่อมีการดําเนินการประหารชีวิต จึงจะนําตัวนักโทษท่ีตองโทษประหารชีวิตมา
ดําเนินการประหารชวี ติ ทแี่ ดนนี้
ฝายควบคุมแดน 12 : เปนแดนควบคุมผูตองขังปวย เปนที่ต้ังของสถานพยาบาล
มีหนาท่ีควบคุมผูตองขังปวย มีเตียงสําหรบั ผูปวยหนัก จํานวน 82 เตียงมีผูตองขงั ปวยจากฝายควบคุม
แดนตา ง ๆ มาตรวจรักษาและรับยาวันละประมาณ 50 คน มแี พทยป ระจาํ 1 คนนอกจากนีจ้ ะมแี พทย
นอกเวลาเขามาตรวจรักษาเฉพาะวันจันทร วันอังคารและวันพฤหัสบดี ระหวาง 13.00-15.00 น.
มีพยาบาลอยูประจําทั้งกลางวันและกลางคืน ถาผูตองขังปวยหนักเกินกวาจะบําบัดรักษาได จะสงตัว
ไปตรวจรักษาท่โี รงพยาบาลกลางกรมราชทณั ฑ
ฝายควบคมุ แดน 13 : เปนแดนสําหรับฝกวิชาชีพใหแกผูตองขังดา นการเลีย้ งสุกร
เปด ไก และปลานํา้ จืด และมีบอกาซชวี ภาพ เปนพ้ืนทคี่ อกหมูและฟารมเล้ยี งหมเู กา ที่มกี ารปรับปรุงใหม
เพ่ือจัดสรรเปนพื้นท่ีอบรมทางดานการเกษตรแบบยั่งยืน โดยการนําแนวคิดโครงการ “โคกหนองนา”
โมเดล มาปรับใช และฝก อบรมการทาํ การเกษตรใหก ับผตู อ งขงั ไดม อี งคความรทู างดา นการเกษตร ตดิ ตัว
ไปเพ่อื เปน พ้นื ฐานในการประกอบอาชพี โดยทผ่ี ูตอ งขงั ทกุ คนจะตองผา นการอบรมในโครงการดงั กลา ว
ฝายควบคุมแดน 14 : จัดเปนหอประชุมสําหรับประกอบพิธีหรือประกอบ
กิจกรรมของผูตองขัง เปนสถานที่จัดงานวันพบญาติ จัดแขงขันฟุตบอลประจําป ระหวางผูตองขังแดน
ตาง ๆ เปนตน ไมมีตึกนอนสําหรับผูตองขัง นอกจากจะไดจัดทําเปนมุม มสธ. บริการดานหองสมุด
ใหผ ูตอ งขงั ท่ีกําลงั ศกึ ษาระดบั ปริญญาตรขี องมหาวิทยาลยั สุโขทัยธรรมาธริ าช ไดศกึ ษาคนควาหาความรู
และจัดเปนหอ งเรียนสาํ หรับการศกึ ษาสายสามัญระดบั มธั ยมตนและมัธยมปลายดวย และจดั เปน สถานที่
รบั ปรญิ ญาบัตรของผูตอ งขงั ท่จี บมหาวทิ ยาลยั สุโขทัยธรรมาธิราชทั่วประเทศ
ฝายควบคุมแดน 15 : เปนแดนควบคุมกลาง ซึ่งมีหนวยงานตาง ๆ ต้ังอยูและ
หัวหนาหนวยงานนั้น ๆ รับผิดชอบโดยเฉพาะ ไดแก รานสงเคราะหผูตองขัง ศูนยฝกอบรมจิตภาวนา
หองเก็บพัสดุกลาง งานผูชวยเหลือและประสานงานและตึกนอนสําหรับผูตองขัง ท่ีจายออกไปทํางาน
ภายนอกเรือนจาํ เปน ตน
ฝายควบคุมแดน 16 : เปนแดนฝกวิชาชีพ เชน เบเกอรี่ การชงกาแฟและ
เครอ่ื งดม่ื เปนตน
๖๕
ฝา ยควบคุมแดน 17 : เปนแดนที่ใชควบคมุ ผูตอ งขงั สูงอายุท่ีมีอายตุ ้ังแต 60 ป
ขนึ้ ไปใหการปฏิบัติตอผตู องขังเหลานี้เปน กรณีพิเศษอาทิ การอบรมจิตภาวนาตามหลักสูตรพุทธศาสนา
การออกกําลงั กายทเ่ี หมาะสม การฝก อบรมการเรียนรเู ก่ียวกับสมุนไพร การสนั ทนาการ เปนตน
หลักการสําคัญของเรือนจําสุขภาวะ คือ กระบวนการฟนฟูผูตองขัง ควรไดรับ
การบูรณาการเขาไปในวิถีการดํารงชีวิตตลอดท้ัง 24 ช่ัวโมงในเรือนจํา ซ่ึงหมายความวา การบริหาร
จัดการสภาวะแวดลอมทั้งทางกายภาพวิถีการดํารงชีวิต ความสัมพันธระหวางเจาหนาที่กับผูตองขัง
ความสัมพันธกับโลกภายนอก ตองใหความสําคัญกับการทําใหชีวิตในเรือนจําแตกตางจากชีวิตในสังคม
ทั่วไปใหนอยท่ีสดุ โดยที่หลักการดังกลาวเปน เคร่ืองมอื และเปนแนวปฏิบัติทีย่ ืนยนั วา การประพฤตแิ ละ
การปฏิบตั ติ นของเจาหนา ทีร่ าชทัณฑก ับผตู อ งขังในเรอื นจํากลางบางขวางนน้ั เปนไปตามหลกั การสากล
ผูตองขังที่ตองโทษอยูในเรือนจํากลางบางขวางนี้ จะมีสุขภาวะท่ีดี เนื่องจากมีระบบคัดกรอง มีระบบ
ตรวจและดูแลสุขภาพ อยางตอเน่ือง ขาดแตผูตองขังไมมีอิสรภาพที่จะทําอะไรตามใจได แตทุกอยาง
ตองอยภู ายใตกฎหมายและระเบยี บทเ่ี กี่ยวขอ ง
กระบวนการปฏิบตั ติ อ ผูต องขัง เรอื นจํากลางบางขวาง มกี ารบรหิ ารงานภายใต
หลักกฎหมาย ประกอบกับหลักสิทธิมนุษยชนตาง ๆ ตามสมควร ใหสิทธิกับผูตองขังไดดําเนินกิจกรรม
ตาง ๆ ตามความสนใจ เหมือนคนท่ัวไปท่ีใชชีวิตภายนอก เพียงแตขาดอิสรภาพเทาน้ัน โดยมี
กระบวนการปฏิบตั ติ อผูตอ งขัง ดังน้ี
๑) การรับตวั ผูตอ งขงั รับใหมจากเรอื นจํา/ทัณฑสถานอนื่ ๆ
๒) การประชุมจาํ แนกลกั ษณะผตู อ งขัง
๓) การปฏิบัติตอผูตองขัง ตามขอกําหนดแมนเดลา การปฏิบัติตอผูตองขัง
ตามหลักสิทธิมนุษยชน สิทธิประโยชนของผูตองขัง ทั้งในสวนของกลไกการจัดการขอรองเรียนและ
การทุจริต และการประชาสัมพันธขอมูลขาวสารเก่ียวกับข้ันตอน/หลักเกณฑการพิจารณาประโยชน
ของผตู อ งขัง
๔) การพัฒนาพฤตินิสัย ผูตองขัง การสรางเครือขายการฝกอาชีพ การสงเสริม
การประกอบอาชีพภายในเรือนจํากลางบางขวาง โดยมีการจัดตั้งกองงานขึ้นภายในเรือนจําเพ่ือเปน
การฝกวิชาชีพและสงเสริมความรูความเช่ียวชาญในการประกอบอาชีพขณะที่อยูภายในเรือนจํา ในกลุม
อาชีพตาง ๆ ดังนี้
๔.๑) การฝก วิชาชพี และอบรมทําเบเกอรี่
๔.๒) การฝกวิชาชีพ การชงกาแฟและเคร่อื งดมื่
๔.๓) โครงการเลยี้ งสนุ ขั เพือ่ พัฒนาพฤตินสิ ัยผตู องขัง
๔.๔) โครงการสง เสรมิ การเล้ียงไกช นเพือ่ พัฒนาพฤตินิสยั ผตู อ งขงั
๔.๕) การฝกวิชาชีพชางไม ซึ่งจะมีกลุมสาขาอาชีพตาง ๆ ท่ีผูตองขังไดให
ความสนใจ เชน งานออกแบบเฟอรนิเจอร งานแกะสลักไม งานปนและข้ึนรูปผลิตภัณฑดวยขี้เล่ือย
งานจักสานผลิตภัณฑในครัวเรือนรูปแบบตาง ๆ รวมถึงงานเชื่อมเหล็กและโลหะที่เปนสวนประกอบ
สว นหน่ึงของการออกแบบผลิตภัณฑจากงานไม เปนตน
๔.๖) การยกระดับการฝกอบรมอาชีพ การพัฒนาการตลาดใหกับสินคาและ
ผลติ ภณั ฑของเรือนจํากลางบางขวาง
๖๖
๔.๗) การอบรม ศึกษา พัฒนาจิตใจ โดยการใชศิลปะบําบัด ดนตรีบําบัด
และการสรางแรงบันดาลใจ
๔.๘) โครงการพระราชทานในสมเด็จพระวชิรเกลาเจาอยูหัว “โคก หนอง นา
แหงน้าํ ใจและความหวัง” ซึ่งเรือนจํากลางบางขวาง ไดดําเนนิ การจัดการอบรมผูตอ งขังตามโครงการฯ ตั้งแต
วนั ท่ี 1 – 14 กันยายน 2563 ซ่ึงเปนรุนท่ี 1 มีผูตองขังเขารวมโครงการ จํานวน 269 คน แบงพ้ืนท่ี
เปน 3 แปลง ๆ ละ ประมาณ 100 คน และดําเนินการจัดพิธีปดการอบรมหลักสูตรการอบรมผูตองขัง
“โครงการพระราชทาน ในพระบาทสมเดจ็ พระวชิรเกลาเจา อยหู วั โคกหนองนาแหง นา้ํ ใจและความหวงั ”
และปลอยตัวผูตองราชทัณฑตามพระราชกฤษฎีกาพระราชทานอภัยโทษ พ.ศ. 2563 เน่ืองในโอกาส
วันเฉลิมพระชนมพรรษา 28 กรกฎาคม 2563 เมื่อวันท่ี ๑5 กันยายน ๒๕63 โดยที่เรือนจํากลาง
บางขวาง ไดดําเนินการจัดการอบรมผูตองขังตามโครงการฯ ทั้งหมด 4 รุน โดยท่ีพระราชกฤษฎีกา
พระราชทานอภยั โทษ พ.ศ. 2563 เนอ่ื งในวโรกาสเฉลมิ พระชนมพรรษา พระบาทสมเดจ็ พระปรเมนทร
รามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกลาเจาอยูหัว 28 กรกฎาคม 2563 ซึ่งพระองค
ทรงหว งใยความเปนอยูและการดําเนินชีวติ ของประชาชนทุกหมูเ หลา รวมทัง้ ผตู องขัง ซ่ึงเมือ่ พน โทษไปแลว
ใหสามารถดาํ เนนิ ชวี ติ ประกอบอาชพี และพง่ึ พาตนเองได จึงไดทรงพระกรณุ าโปรดเกลา โปรดกระหมอ ม
ใหมีการฝกอบรมโครงการพระราชทาน “โคก หนอง นา แหงนํ้าใจและความหวัง” ใหแกกลุมนักโทษ
เด็ดขาดท่ีไดรับพระราชทานอภัยโทษ พ.ศ. 2563 ซ่ึงเปนการประยุกตใชทฤษฎีใหมแบบชาวบาน
“ปนโคก ขุดหนอง ทาํ นา” เพ่ือสรางตนแบบเกษตรทฤษฎีใหมในพื้นที่ขนาดเล็ก โดยสามารถดําเนินการได
ในทุกเง่ือนไขของพ้ืนที่ และมุงเนนการปรับเปลี่ยนพื้นฐานความคิด การฝกวินัย การลงมือปฏิบัติ
ตลอดจนการแกปญหาในสถานการณจริง เพ่ือใหผูตองขังสามารถพ่ึงพาตนเอง และชวยเหลือผูอ่ืน
ทไี่ ดรบั ความเดือดรอ นไดเ มอื่ พนโทษออกไปภายนอก
การฝกอบรมวิชาชพี ใหก ับผูตอ งขงั ในเรือนจํากลางบางขวาง มีการดาํ เนนิ การจัด
และฝกอบรมอาชีพใหกับผูตองขังมาอยางยาวนาน จนถึงป พ.ศ. ๒๕๕๗ ไดมีการยกเลิกการฝกอบรม
วิชาชีพตาง ๆ ไป เน่ืองจากพบวา มีผูตองหาในเรือนจําจํานวนหน่ึงลักลอบแอบซอนใชโทรศัพทมือถือไวใช
ซึง่ เปน สงิ่ ตองหา ม สง ผลใหม กี ารกวาดลางเรือนจํากลางทั้งหมด เพอื่ ใหป ลอดจากอปุ กรณดังกลา วโดยยดึ
หลักภายใตกฎหมายที่เกี่ยวของ ตอมาไดมีการริเร่ิมจัดฝกอบรมอาชีพใหมอีกครั้งในชวงเดือนตุลาคม
๒๕๖๒ อีกครั้ง สวนหนึ่งเนือ่ งจากขอ รองเรยี นของผูต องขงั จาํ นวนหนึ่งที่ตองการฝกอาชีพตาง ๆ เพื่อให
มีรายได และยงั เปน การใชเวลาวา งใหเกดิ ประโยชน ดังนัน้ เรอื นจาํ กลางบางขวางเลยตอ งเปด โอกาสใหมี
การลงทะเบยี นเพอื่ เขารบั การฝก อบรม โดยมีกระบวนการและหลักการที่สาํ คญั ดงั น้ี
๑) มีการคัดกรองคนที่จะเขารับการฝกอาชีพอยางมีข้ันตอน ผานระบบและ
แบบสอบถามความตอ งการและความสนใจในวชิ าชพี ตาง ๆ
๒) มีระบบคดั เลอื กคนทีส่ นใจเขาสรู ะบบฝกอาชีพจริง
๓) กลุมอาชีพทจี่ ดั ฝกอบรมตองมีประโยชนและสามารถตอยอดอาชีพได
๔) เปน อาชพี มีการลงทนุ นอ ยและไดรับผลตอบแทนท่คี มุ คา ในเวลาอนั สั้น
๕) มรี ะบบการประเมินวา แตละวิชาชพี สามารถนาํ ไปใชจริงไดหลงั จากทีพ่ นโทษ
ซึ่งกลุมชพี ตาง ๆ ที่ไดรบั การจัดฝกอบรม อาทิ ชางไม ชา งแกะสลกั ชางปนและ
ข้นึ รูปผลิตภัณฑดวยข้ีเลื่อย ชา งจักสาน ชางเช่ือม ชางทอง ลวนแลวแตเปนกลุมอาชีพท่ีสามารถพัฒนา
๖๗
ทักษะและองคความรูตาง ๆ ไดจริง โดยวิทยากรท่ีฝกอบรมน้ันสวนใหญเปนผูตองขังรุนพ่ีท่ีเคยมี
ประสบการณใ นงานอาชีพนัน้ ๆ มาชวยแนะนาํ และใหค วามรูพื้นฐาน ในสวนของการอบรมการทาํ เบเกอรี่
การฝกวิชาชีพการชงกาแฟและเครื่องด่ืม เปนอาชีพท่ีใชเงินลงทุนนอยและไดรับผลตอบแทนท่ีคุมคา
ในระยะเวลาอันสั้น อาศัยความรวมมือและการเชิญวิทยากรผูสอนมาจากมหาวิทยาลัยสวนดุสิต ท่ีให
ความอนุเคราะหจัดกระบวนการฝกอบรมใหอยางตอเน่ือง โดยที่การฝกอบรมวิชาชีพตาง ๆ ขางตน
ไดรบั ความสนใจจากกลมุ ผตู อ งขังเปน จาํ นวนมาก นอกจากน้ี ยงั มโี ครงการเลย้ี งสุนขั เพ่ือพัฒนาพฤตนิ สิ ยั
ผูตองขัง โครงการสงเสริมการเลี้ยงไกชนเพ่ือพัฒนาพฤตินิสัยผูตองขัง ถึงแมเปนอาชีพท่ีตองลงทุนสูง
แตก็ไดรับผลตอบแทนในอัตราท่ีสูงดวยเชนกัน ทั้งนี้กลุมอาชีพขางตนมีประโยชนและมีความสําคัญ
ในการฝกและพัฒนาทกั ษะใหผ ตู อ งขังอยางมากสง ผลใหสามารถเขาสูการประกอบอาชีพไดทนั ทีหลงั จาก
พน โทษ และทส่ี ําคัญสําหรบั ผตู อ งขังทกุ คนท่ีจะพน โทษน้ันโครงการพระราชทานในสมเดจ็ พระวชิรเกลา
เจาอยูหัว “โคก หนอง นา แหงน้ําใจและความหวัง” 2563 เปนโครงการที่ใชหลักการประยุกตใช
ทฤษฎีใหมแบบชาวบาน “ปนโคก ขุดหนอง ทํานา” เพื่อสรางตนแบบเกษตรทฤษฎีใหมในพ้ืนท่ีขนาดเล็ก
โดยสามารถดําเนนิ การไดใ นทุกเง่ือนไขของพน้ื ท่ี และมงุ เนน การปรบั เปลีย่ นพน้ื ฐานความคดิ การฝกวินยั
การลงมือปฏิบัติ ตลอดจนการแกปญหาในสถานการณจริง เพ่ือใหผูตองขังสามารถพึ่งพาตนเอง และ
ชว ยเหลือผอู ื่นที่ไดร บั ความเดือดรอนไดเ ม่ือพน โทษออกไปใชช วี ติ จริงภายนอกเรือนจาํ อกี ดว ย
การติดตามชวยเหลือผูตองขังหลังพนโทษ การติดตามชวยเหลือผูตองขัง
หลังปลอยผูพนโทษนั้น เรือนจํากลางบางขวางไดมีการจัดต้ังศูนย Care Center และนําระบบ Care
Support มาใชในการติดตามชวยเหลือผูตองขังหลังพนโทษ ซึ่งเปนนโยบายของกระทรวงยุติธรรม
ในการชวยเหลือและสงเสริมใหผูพนโทษมีอาชีพ มีรายไดเลี้ยงตนเองและครอบครัว เพื่อไมใหหวน
มากระทําผิดซํ้าอีก โดยมีการประสานงานกับสํานักงานจัดหางานจังหวัดนนทบุรี เพ่ือขอขอมูลของ
สถานประกอบการ ตําแหนงงานวางสําหรับผพู นโทษ และมกี ารประชาสมั พันธขอมูลใหผูต องขังที่สนใจ
ไดเขาถึงขอมูลในรูปแบบตาง ๆ อาทิ แผนพับ โบรชัวร โดยมีการนําขอมูลมาติดบอรดประชาสัมพันธ
ใหแกผพู นโทษและประชาชนทว่ั ไป โดยจาํ นวนผูพนโทษท่ีเขาใชบริการที่ศูนย Care Center ตงั้ แตเ ดอื น
ตุลาคม 2561 – กันยายน 2563 จํานวน 389 คน และจาํ นวนผูพนโทษท่ีไดรับการติดตามในระบบ
Care Support จํานวน 117 คน
สภาพปญหาและแนวทางการแกไขปญหาการจัดฝกอบรมอาชีพใหกับ
ผูตอ งขงั ของเรือนจํากลางบางขวางในชวงปจจุบัน
๑) ปญหาสําคัญที่ผานมา คือ มีกลุมผูตองขังที่รองเรียนเกง และรองเรียน
ในทุกเร่ืองทุกประเด็น โดยขอเรยี กรองตาง ๆ ท่ีไดรับมานน้ั มีการหารือแนวทางในการแกปญหารวมกัน
กับผูเกี่ยวของ ทั้งพูดคุย หารือ และหาขอยุติรวมกัน สนองตอบขอเรียกรองเทาท่ีจําเปน แตอยูภายใต
กฎหมาย กฎ และระเบียบอยางเครงครดั
๒) กระบวนการรับและคัดกรองผูตองขังเขารับการฝกอบรมอาชีพของเรือนจํา
กลางบางขวาง ถึงแมจะมีระบบแบบสอบถามความตองการก็ตาม แตยังไมสามารถจัดสอนอาชีพได
อยางหลากหลาย เนื่องจากปจจุบันการฝกอาชีพในสาขาชางยังไมมีครูฝกสอน หรือวิทยากรฝกวิชาชีพ
ท่ีมีความเช่ียวชาญเขาไปจัดการฝกอบรมเทาที่ควร และการฝกอบรมสวนใหญจะใชระบบพ่ีสอนนอง
แทน สงผลใหเรือนจํากลางบางขวางไมสามารถเปดอบรมอาชีพกลุมอาชีพใหม ๆ เพื่อฝกอาชีพใหกับ
๖๘
ผตู อ งขงั เพิม่ เตมิ ได เชน ชางไฟฟา ชางอิเล็กทรอนิกส ชางซอ มโทรทัศน ชางซอมโทรศัพทม ือถือ เปนตน
ซ่ึงกลมุ อาชีพชา งเหลา นี้ สามารถประกอบอาชีพไดท นั ทีหลังพนโทษ
๓) การขาดครูฝกและวิทยากรฝกอบรมผูเช่ียวชาญในสาขางานตาง ๆ ในการฝก
อบรมวิชาชีพใหกับผูตองขังน้ัน สงผลใหการพัฒนาฝมือ เทคนิค และทักษะงานชางก็ไมสามารถพัฒนา
ใหม ีรปู ลกั ษณ หรือเกิดจนิ ตนาการและแนวคดิ ทจ่ี ะออกแบบและสรา งช้นิ งานใหม ๆ ได
๔) สถานศกึ ษาอาชวี ศึกษา (วิทยาลัยสารพัดชางนครหลวง) แมจะเขามามสี วนชวย
ในการจัดฝกอบรมอาชีพอยูบาง แตก็ไมมีความตอเนื่องในเร่ืองของความรวมมือรวมกันในการจัด
ฝกอบรมวิชาชีพตาง ๆ อาจเนื่องมาจากงบประมาณ และบุคลากรที่ดําเนินการจัดฝกอบรมไมเพียงพอ
สงผลใหไ มม กี ารฝกอาชพี ในกลุมอาชีพใหม ๆ ความตอ งการของผูตอ งขัง
๕) สดั สวนระหวา งจํานวนผตู อ งขังกับจํานวนผูค มุ ยังนอย และมจี าํ นวนบคุ ลากร
ไมเ พยี งพอ การจัดฝกอาชีพในสาขาตาง ๆ ที่ตองใชงบประมาณมาก และตองอยูภายใตการควบคมุ ดแู ล
โดยละเอยี ดจงึ ไมเ อ้ือใหส ามารถจัดการฝก อบรมวิชาชีพอื่น ๆ เพม่ิ เตมิ ได
๖) เรือนจํากลางบางขวาง มีจํานวนผูตองขังเปนจํานวนมาก และในแตละป
มีผูตองขังพนโทษไปใชชีวิตในสังคมปกติเปนจํานวนมากเชนกัน ดังนั้น ควรตองมีการระบบติดตาม
การประกอบอาชีพของผูตองขังที่พนโทษไปแลว เพื่อประเมินผลการดําเนินงานการฝกอบรมวิชาชีพ
ทไ่ี ดดําเนินการวาประสบความสาํ เรจ็ หรือไม อยา งไร และมีสวนใดท่ีตองปรับปรงุ แกไข
๗) ผูตองขังท่ีพนโทษไปแลวบางคนประสบความสําเร็จในการประกอบอาชีพ
หลังพนโทษ ดังน้ัน เรือนจํากลางบางขวางควรจะประสานความรวมมือกลุมผูที่ประสบความสําเร็จ
ดังกลาวเขามาชวยสอนอาชีพในเรือนจํา และใหแนวคิดเกี่ยวกับการใชชีวิตในเรือนจําท่ีนําไปสู
การประกอบอาชีพทมี่ ีรายไดหลงั พน โทษท่ไี มเ ปน ภาระของสังคม
๙) กลุม ผูเ รยี นในโรงเรียนพระดาบส
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช
บรมนาถบพิตร ทรงเขาพระราชหฤทัยอยางลึกซึ้งถึงเหตุที่ทําใหราษฎรจํานวนไมนอยตกอยูในวงจร
แหงทุกขเข็ญ โดยเฉพาะผูยากไร ขาดโอกาสเลาเรียน ไมมีอาชีพ ไมสามารถเล้ียงตนเองได ทรงมุงมั่น
ทจ่ี ะแกไขปญหาความเดอื ดรอนของราษฎรเสมอมา โดยท่ี พล.ต.ต. สชุ าติ เผือกสกนธ เลขาธกิ ารคนแรก
ของมูลนธิ พิ ระดาบส ถา ยทอดพระราชกระแสพระราชทานในเรื่องน้ีเม่ือ พ.ศ. ๒๕๑๘ ความตอนหน่ึงวา
“…ขณะนี้ ยังมบี ุคคลอกี เปน จาํ นวนมากท่มี คี วามต้ังใจจริง มศี รทั ธาขวนขวายหาความรเู ปนวชิ าชีพใสต น
แตประสบปญหา ไมมีความรูพ้ืนฐาน และไมมีทุนทรัพยเพียงพอที่จะเขาศึกษาตอในสถาบันการศึกษา
วิชาชีพระดับตาง ๆ ได หากมีชองทางชวยเหลือบุคคลเหลานี้ ใหมีความรู วิชาชีพที่เขาปรารถนา
ยอมจะเปนประโยชนตอสังคมและประเทศชาติได…” สําหรับ “ชองทางชวยเหลือ” ในยุคสมัยน้ัน
ไมสามารถจัดผานระบบการศึกษาปกติไดเพราะโรงเรียนวิชาชีพ เชน โรงเรียนอาชีวศึกษาโรงเรียน
การชาง วิทยาลัยเทคนิค สถาบันเทคโนโลยีตาง ๆ ลวนมีขอกําหนดคุณสมบัติของผูเรียน เชน กําหนด
พื้นฐานความรู อายุ เปนตน สวนการศึกษาสําหรับผูใหญก็มีเพียงแกไขปญหาผูใหญไมรูหนังสือใหอาน
ออกเขียนไดและเปนพลเมืองดี ไมไดมงุ เนนเร่ืองอาชพี การงาน พล.ต.ต. สชุ าติ เผือกสกนธ ซงึ่ ถวายงาน
ดานวิทยุสื่อสารเลาวา วันหนึ่งเม่ือพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช
บรมนาถบพติ ร เสด็จฯ กลบั จากการพระราชทานปรญิ ญาบตั รแกบณั ฑติ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลา
๖๙
พระนครเหนือ (วันท่ี ๑๘ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๘) ไดม ีพระราชกระแสรับสั่งถงึ พระราชดาํ รใิ นการชวยเหลอื
ผูดอยโอกาสที่ใฝรูอยากเรียนวิชาชีพวาถาเขาพอใจจะเรียนใหนํามาฝกอบรมโดยไมจํากัดพื้นฐานความรู
ไมจํากัดเพศ วัย ศาสนา ใชวิธีเลี้ยงในบานใหเขากินฟรี อยูฟรี สอนฟรี เจ็บปวยมีหมอหลวงรักษาให
มีโอกาสก็อบรมไปสอนไป จนกระทั่งเขามีความรูพอไปประกอบอาชีพได พล.ต.ต. สุชาติ เผือกสกนธ
กลาวตอไปวา “…ทานรับสั่งกับผมวา ผมมีความรูทางนี้ ทานบอกใหทดลองหลักสูตรชางวิทยุกอน
แลว มีการเฝา มีการรบั สง่ั มา ผมทาํ เปน หลกั สูตรเรยี กวา แบบโรงเรียนอาชีวะเลยพอเสนอข้นึ ไป ทา นบอกวา
ทําอะไรเพอเจอใหญโต อันน้ีเปนการศึกษานอกระบบ ไมใชศึกษาแบบโรงเรียนสามัญ ใหใชเปนวิธี
การศึกษานอกระบบ ครูบาอาจารยทานจะมาสอนเม่ือไหร มีเวลาวางเม่ือไรทานก็มาสอน สิ่งสําคัญ
อยาไปเก็บคาเลาเรยี นเขาเพราะเด็กพวกนี้ไมม ีสตางค ใหท ําเปน non – commercial ไมใ ชธุรกจิ …”
ดวยความใสพระราชหฤทัยอยางจริงจังในการพระราชทานโอกาสคร้ังที่สอง
ของชีวิตในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๘ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ แตงตั้งคณะทํางานพิจารณา
รางโครงการจัดตั้งโรงเรียนวิชาชางประกอบดวย หมอมหลวงจิรายุ นพวงศ เปนประธาน ดร. เชาวน
ณศีลวันต คุณหญิง สมโรจน สวัสดิกุล ณ อยุธยา พล.ต.ต. สุชาติ เผือกสกนธ นายขวัญแกว วัชโรทัย
และนายพูนเพ่ิม ไกรฤกษ เปนกรรมการ โดยใหจัดตั้งในรูปแบบโรงเรียนชางแบบนอกระบบ non – formal
education หลักสูตรเนนภาคปฏิบัติ เพ่ือใหผูท่ีไมสามารถเขาเรียนในระบบปกติมีโอกาสเรียนวิชาชาง
ในระดับท่ีใชประกอบอาชีพได ผูเรียนจบไมจําเปนตองไดรับคุณวุฒิเชนเดียวกับของรัฐ ขอใหประกอบ
อาชีพไดจ ริงและอบรมใหเปน คนดกี ็เพียงพอแลว
โรงเรียนชางแบบนอกระบบนี้ เปนมิติใหมนอกระบบการศึกษาปกติ
ของประเทศไทยไมเคยจัดตง้ั มากอ น ในยุคนนั้ เอกชนใดจะจัดการใหก ารศกึ ษาแกนกั เรียนเกินกวา ๗ คน
ขึ้นไปตองขออนุญาตจัดตั้งเปนโรงเรียนราษฎรตามพระราชบัญญัติโรงเรียนราษฎร พ.ศ. ๒๔๙๗
ในความควบคุมของกระทรวงศึกษาธิการคณะทํางานถวายความเห็นวาควรจัดตั้งเปน โรงเรียนอาชีวะ
หลักสูตรพิเศษในมูลนิธิอานันทมหิดล ซ่ึงเปนมูลนิธิเพ่ือการศึกษา ชื่อโรงเรียนราชศิลป หรืออานันท
อุปถัมภ หรืออานันทานุสรณ เปดสอนวิชาชางวิทยุและไฟฟา รับนักเรียน มศ. ๓ ราว ๒๐ คน
แบงการสอนเปนรอบ รอบละ ๖ – ๗ คน ผูสมัครเรียนตองตั้งใจ เต็มใจ สนใจอาชีพอยางแทจริงและ
ไมตองเสียคาเลาเรียน การน้ี ยังไมตองพระราชประสงค เพราะโรงเรียนนอกระบบตามพระราชดําริ
จะแตกตางจากโรงเรียนในระบบโดยสิ้นเชิง กลาวคือ ใหโอกาสอยางเต็มที่แกผูดอยโอกาส ไมกําหนด
พื้นความรูขั้นตํ่า เพศ วัย และศาสนา รวมทั้งใหอยูประจําในโรงเรียนจนกวาจะเรียนจบ โดยไมตอง
เสียคา เลาเรยี น ทีพ่ กั และอาหาร วิธีการและกระบวนการสัง่ สอนกแ็ ตกตา งจากโรงเรยี นในระบบ โดยจะ
ใชการประสิทธ์ิประสาทศิลปวิทยาแบบ พระดาบสในสมัยโบราณ พระดาบสเปนผูทรงศีลถึงพรอมดวย
ความรูและเมตตาที่จะถายทอดใหโดยไมหวังผลตอบแทน ศิษยตองมีความพอใจอยากเรียน ออนนอม
และเตม็ ใจปรนนิบตั ิทาน เกิดสัมพันธภาพงดงามระหวางครูและศิษย และเปนหนทางที่ศิษยจะไดเรียนรู
การงานอาชีพควบคูไปกับความดีงาม ทรงเช่ือวาในบานเมืองเรามีผูทรงความรูและมีจิตใจดีอยูมาก
ทีจ่ ะทาํ หนา ที่พระดาบสเพื่อใหศิษยมวี ิชาชีพเลย้ี งตนไดแ ละเปนผูมีศีลธรรม มีนํ้าใจชวยเหลือสวนรวมได
โรงเรยี นชางแบบนอกระบบนีเ้ ปนนวตั กรรมการศกึ ษาของไทยทีก่ า วล้าํ ไปกวา ภาครฐั และยังไมม ีกฎหมาย
รองรับการจัดต้ังข้ึนเปน “โรงเรียน” ทรงแกไขอุปสรรคโดยการจัดต้ังเปน “โครงการทดลอง” เล็ก ๆ
เสียกอน สอนผูเรียน ไมเกิน ๗ คน ไมขัดตอขอกฎหมาย เรียกโครงการพระดาบสในความอุปถัมภ
๗๐
ของมูลนธิ อิ านันทมหดิ ล พระราชทานเงินที่มผี โู ดยเสด็จพระราชกุศลในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา
๔๘ พรรษา วันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๘ จํานวน ๒,๕๗๒,๐๐๐ บาทเพ่ือใชในการดําเนินโครงการ
โดยท่ี ดร. เชาวน ณศีลวันต องคมนตรี ถายทอดพระราชกระแสเก่ียวกับโครงการนี้วา ไมจํากัดเฉพาะ
อาชีพชาง “…อยากใหใครเขามาเรียนอะไรก็ได ในที่สุดจะใหเปนมหาวิทยาลัย แตตอนตนจะใหเปน
pilot project เล็ก ๆ กอ น…”
ตอมาสาํ นักพระราชวงั เชา ท่ีดนิ บริเวณหัวมุมถนนสามเสนตัดกับถนนศรีอยุธยา
จํานวน ๑ ไร ๒๔๒.๘๗ ตารางวา จากสํานักงานทรพั ยสินสวนพระมหากษัตรยิ ในอตั ราปละ ๑๘๕ บาท
เพื่อเปนท่ีต้ังสํานักพระดาบส ในบริเวณมีบานไมเกา ๒ หลัง เลขท่ี ๓๘๔ และ ๓๘๖ ถนนสามเสน
เดิมเปนบานพักผูแทนราษฎร อยูในสภาพทรุดโทรม นาํ้ ทวมขัง ตองซอมแซมบูรณะใหม จัดเปนอาศรม
มีท่ีพัก ที่สอน ท่ีเรียนปรบั ปรุงโรงรถใหเปนหองปฏิบัติการ ปแรก มีผูมาสมัครเรียน ๑๒ คน แตบางคน
ไมไดต้ังใจจริง คณะทํางานพิจารณารางโครงการจัดตั้งโรงเรียนวิชาชางคัดเลือกไว ๖ คน สวนใหญ
เปนลูกชาวนา มีภูมิลําเนาอยูในตางจังหวัด ความรูพ้ืนฐาน ป.๗ – ม.๕ อายุ ๑๖ – ๓๓ ป เขาเรียน
หลักสูตรชางไฟฟา – วิทยุเบื้องตน เมื่อวันที่ ๒ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๑๙ ตอมาขยายเปนชางวิทยุช้ันสูง
พ.ต.อ. เฉลิม สุขนพรัตน ผูชํานาญการชางวิทยุ เกษียณราชการจากกรมตํารวจทําหนาที่พระดาบส
ตอ มาไดถึงแกก รรม พล.ต.ต. สุชาติ เผือกสกนธ จึงเขามารบั หนาท่แี ทน มพี ระดาบสอาสารวมอีก ๔ คน
ลว นเต็มใจเปนอาสาสมคั รไมรบั เงินเดือนหรือคา ตอบแทนอ่ืนใด พล.ต.ต. สชุ าติ เผือกสกนธ ไดเลาตอ ถึง
เหตุผลท่ีทรงเลือกวิธีการถายทอดศิลปวิทยาแบบพระดาบส วา “…ใชหลักการอยางที่พระองครับส่ังวา
สอนแบบท่ีเหมือนกับสอนคนในบาน ทานรับส่ังวาในปจจุบันครูกับนักเรียนมันหางกันนักเรียนมักถือวา
ครเู ปนลูกจาง คือการปฏิบัติตนระหวางลูกศิษยกับครูไมเคารพกันท่ีเราใชวิธีการน้ีมันก็จะทําใหชองวาง
ระหวางครูบาอาจารยกับนักเรียนมันใกลเขามาเด็กไมตองไปหาวิชาท่ีอื่น เรยี นกันอยูในบานเรียนกันอยู
ในครอบครัว…”
บทพระราชนิพนธของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
เร่ือง “โรงเรียนพระดาบส” พ.ศ. ๒๕๒๐ สะทอนผลการดําเนินงานสวนหน่ึง ดังน้ี “…เทาที่ไดเปดสอน
ตั้งแตเดือนสิงหาคม ๒๕๑๙ (เปนเวลาเกือบสองปแลว) โดยมีนักเรียนรุนแรก ๖ คน นับวาไดผลดีมาก
กลาวคือ เดิมกําหนดไววานักเรียนจะมีความรูในการสรางซอมแซมเครื่องรับวิทยุไดในเวลา ๑ ป
เม่ือปฏิบัติจริง ๆ แลวใชเวลาเพียง ๙ เดือน และทางโรงเรียนจึงไดเปดรับงานซอมเครื่องไฟฟา วิทยุ
ติดต้ังไฟฟาในอาคาร เปนการหารายไดแกนักเรียนในรูปสหกรณดวย เมื่อจบหลักสูตรขางตนโดยขยาย
เปดสอนความรูที่สูงข้ึน รวมทั้งเปดรับนักเรียนใหมในข้ันตนและเปดวิชาอื่นคือ ชางเครื่องยนตและ
ชางประปา เทาท่ีผานมาน้ัน นักเรียนทุกคนเคารพรักเชื่อฟงอาจารย มีน้ําใจในการปรนนิบัติรับใช และ
มีศลี ธรรมเปน พลเมืองดขี องชาติ สําหรับคาใชจา ยในโครงการน้นั นอกจากพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว
โปรดเกลาฯ พระราชทานแลว บริษัท หางรานและเอกชนไดบริจาคส่ิงของเคร่ืองมือ เครื่องใช และ
แรงงานโดยเสด็จฯ มากมาย ตามพระราชดําริอันมีมาแตแรกนั้น ‘ดาบส’ จะไมสอนเฉพาะวชิ าชางวิทยุ
ชางเครื่องเทาน้ัน ตอไปเมื่อมีโอกาส จะมี ‘ดาบส’ ที่ชํานาญในวิชาแขนงอื่น ๆ เชน วิชาศิลปะ
วชิ าภาษาตา งประเทศ วิชาประวัตศิ าสตร ฯลฯ ซง่ึ จะเปด สอนตามความเหมาะสม…”
ศิษยรุนแรกท่ีเรียนจบสาขาชางวิทยุชั้นสูงรวม ๕ คน ไดแก นายสุรพล
พรหมประกาศ นายพิพิธ ทองจันทร พลทหาร โสภณ โฆษติ าภา นายพะเยาว บํารุงชล และนายปฏคิ ม พวงพี
๗๑
ออกไปประกอบอาชีพไดจริง เม่ือการฝกอบรมไดผลดีจึงขยายเปดสอนหลักสูตรชางเครื่องยนต ๑ ป
(พ.ศ. ๒๕๒๑) และหลกั สตู รเตรยี มชา ง ๓ เดอื น (พ.ศ. ๒๕๒๒) ในชว ง ๕ ปแรก (พ.ศ. ๒๕๑๙ – ๒๕๒๔)
ทําการฝกอบรมศิษย ๗๑ คน เรียนสําเร็จ ๔๖ คน หรือรอยละ ๖๕ สามารถนําความรูไปประกอบอาชีพ
ไดเปนขอบงชี้ถึงความสําเร็จของโครงการพระดาบสในระดับหนึ่ง ควรกลาวในท่ีนี้วาในชวงน้ีภาครัฐ
ไดเริ่มตนพัฒนาการศึกษาสายอาชีพของประชาชนวัยแรงงานและกลุมเยาวชนนอกโรงเรียน พัฒนา
รากฐาน “การศึกษาผูใหญ” จัดต้ังกรมการศึกษานอกโรงเรียน เม่ือ พ.ศ. ๒๕๒๒ และออกระเบียบ
กรมการศึกษานอกโรงเรียน วาดวยการดําเนินงานโรงเรียนผูใหญ พ.ศ. ๒๕๒๔ เปนฉบับแรก จึงเกิด
โรงเรียนผูใหญสายอาชีพขึ้น การสอนในโครงการพระดาบสสอดคลองกับ “กลุมผูสนใจ” ตามระบบ
การศกึ ษานอกโรงเรยี นของทางราชการ ตอมาเม่ือมกี ารออกระเบียบกระทรวงศึกษาธกิ ารวาดว ยการจัด
การศกึ ษาในสถานศึกษาสงั กดั กรมการศกึ ษานอกโรงเรยี น พ.ศ. ๒๕๓๑ โครงการพระดาบสไดร บั อนญุ าต
ใหจัดต้ังเปน โรงเรียนผูใหญพระดาบส เม่ือวันท่ี ๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๓๒ รับศิษยรุนละประมาณ ๓๐
คน เปนอันสิ้นสุดโครงการทดลองอันยาวนานถึง ๑๔ ป อยางเปนทางการเปนการรับรองสัมฤทธิผล
แหง นวัตกรรมการศึกษาน้ี ตอมาโรงเรียนจึงไดเ ปลีย่ นชื่อเปน โรงเรยี นพระดาบส ในพทุ ธศักราช ๒๕๕๐
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช
บรมนาถบพิตร พระราชทานพระบรมราชานุญาตใหดําเนินการขอจดั ต้ังมูลนิธิพระดาบส เพื่อสนับสนุน
การดําเนินงานอยางม่ันคงตอไปโดยไดจดทะเบียนเปนมูลนิธิเมื่อวันที่ ๑๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๓ และ
มีพระมหากรุณาธิคุณดํารงตําแหนงประธานกิตติมศักด์ิ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ซ่ึงทรงชว ยเหลือดแู ลโครงการพระดาบสมาตง้ั แต พ.ศ. ๒๕๒๐ ทรงดาํ รงตาํ แหนงรองประธานกิตตมิ ศักดิ์
หมอมหลวงจิรายุ นพวงศ องคมนตรี เปนประธานคณะกรรมการ ประกอบดวย พล.อ.อ. กําธน สินธวานนท
คุณหญิงวัลลีย พงษพานิช นายจิรายุ อิศรางกูร ณ อยุธยา นายแกวขวัญ วัชโรทัย และ พล.ต.ต. สุชาติ
เผือกสกนธ
การจัดการศึกษาในรูปแบบนี้ไดรับความศรัทธาจากหนวยงานตาง ๆ
การรถไฟแหงประเทศไทยขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต อัญเชิญแนวพระราชดําริไปประยุกต
ใชจัดต้ัง โรงเรียนชางฝมือพระดาบสการรถไฟ เพื่อชวยเหลือครอบครัวพนักงานท่ีขาดแคลนทุนทรัพย
และแกไขปญหาการขาดแคลนแรงงานของการรถไฟ รับบุตรพนักงานรถไฟอายุ ๑๖ – ๑๘ ป เขาเรียน
ต้งั แต พ.ศ. ๒๕๓๔ รวม ๘ รุน เรยี นจบราว ๕๐๐ คน บรรจุเขา เปน ชางระดบั ๒ ของการรถไฟ เงินเดือน
๔,๘๘๐ บาท เปนการแตกกิ่งตอยอดที่ยังประโยชนแกสังคมไทย นอกจากน้ียังทรงกระจายโอกาส
โดยทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหโครงการฝกชางเกษตรชาวบาน จัดทีมเคล่ือนที่ถายทอดความรูดาน
การซอมเครอ่ื งยนตก ารเกษตรและจกั รยานยนตใ หแกเ กษตรกรท่ไี มมีโอกาสมาเรียนทีโ่ รงเรียนพระดาบส
อีกดวย โรงเรียนพระดาบสท่ีมีรากฐานจากโครงการพระดาบส ใน พ.ศ. ๒๕๑๙ ไดดําเนินการตอเนื่อง
อยางมีเอกลกั ษณตามแนวพระราชดําริตลอด ๔ ทศวรรษ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหจัดต้ังโครงการ
ลูกพระดาบส ท่ีจังหวดั สมุทรปราการ เม่ือ พ.ศ. ๒๕๔๑ และโรงเรียนพระดาบสจังหวัดชายแดนภาคใต
เมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๓ ที่จังหวัดยะลา กอเกิดคุณูปการแกผูดอยโอกาสและบานเมืองของเราอยางตอเนื่อง
ปจจบุ นั นี้มศี ษิ ยเรยี นจบแลวทง้ั สน้ิ จากทัง้ ๒ โรงเรียน รวม ๒,๑๑๖ คน สวนใหญมีงานทาํ ประกอบอาชีพ
ไดจริง และรูจักดํารงวิถีชีวิตท่ีดี ตอมาใน พ.ศ. ๒๕๕๘ มีผูสมัครเขารับพระราชทานโอกาสครั้งท่ีสอง
ของชีวติ รวมท้ัง ๒ โรงเรียนจํานวนทงั้ สน้ิ ๘๐๕ คน แตสามารถรับไวไ ดเพียง ๒๔๐ คน หรือรอยละ ๓๐
๗๒
เทา นนั้ แสดงวา ยังมคี วามตอ งการอยมู าก สมควรทีอ่ งคกรหรือผูมจี ิตศรทั ธาจะใชเปน “ตน แบบ” ดําเนนิ
ตามรอยเบื้องพระยุคลบาท ชวยกันกระจายโอกาสน้ีใหแผกวางครอบคลุมแผนดินไทย ดังตัวอยาง
ที่ทรงทําใหดูแลวเปนท่ีประจักษชัดวาพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวมีพระอัจฉริยภาพในการพัฒนา
พสกนกิ รกลุมตาง ๆ อยางเหมาะสมเตม็ ศักยภาพ และตรงตามความตองการของเขา เชน พระราชทาน
ทุนอานันทมหิดล แกนักเรียนไทยท่ีมีความสามารถทางวิชาการยอดเยี่ยมและมีคุณธรรมสูง ใหมีโอกาส
ไปศึกษาจนถึงขนั้ สูงสุดในตางประเทศเพ่ือใหเปนผูชํานาญการพิเศษในสาขาน้ัน ๆ นําความรูกลับมาทํา
คณุ ประโยชน ชว ยพฒั นาประเทศใหกา วหนา และไดพ ระราชทานโรงเรยี นพระดาบสใหแกผูยากไร ดอ ยโอกาส
ท่ีแสวงหาอาชีพเล้ียงตนเอง เพ่ือคุณภาพชีวิตที่ดีและทัดเทียมกัน อันเปนพื้นฐานสําคัญในการพัฒนา
ประเทศ เปนตน เปน พระมหากรุณาธคิ ุณที่ขจัดปด เปาความมืดมนแหง ชวี ติ ของผดู อ ยโอกาสปลกุ ประกาย
ความหวัง ใหม ีทางเดนิ ชวี ิตใหมมีอนาคตสดใส เปรียบประดจุ แสงทองท่ที อสูพ นื้ ดนิ ยามรุง อรุณ
วสิ ัยทศั น : เปนองคกรท่ีใหการศึกษานอกระบบท่ีมคี ุณภาพในการใหบริการ
ทางการศึกษาวชิ าชพี แกผูขาดโอกาส โดยมงุ มัน่ สรา งคนดี มคี วามรู สสู ังคม
พนั ธกิจ :
๑) เปนหนวยบรหิ ารทด่ี ําเนินการดา นการเรยี นการสอนวิชาชีพแกผูขาดโอกาส
ตามกระแสพระราชดําริของพระบาทสมเด็จพระเจา อยูห ัว
๒) อบรมวิชาชีพและจรรยาบรรณชาง ระเบียบวินัยใหศิษยพระดาบสไดรับ
ความรู นําไปประกอบสมั มาชีพ พงึ่ พาตนเองได
๓) พัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนใหสอดคลองกับความตองการของ
ตลาดแรงงานและมาตรฐานวิชาชพี
๔) พัฒนาศิษยพระดาบสใหมีความรู ทักษะ และคุณลักษณะของความขยัน
ประหยดั ซอื่ สตั ย อดทน กตญั ู รหู นา ที่ มีวินัย ไรสิง่ เสพติด
๕) มีศูนยบริการซอม เพ่ือเปนแหลงฝกอาชีพของศิษยพระดาบส และ
ใหบ รกิ ารแกช ุมชน
เปา ประสงค :
๑) เพื่อสนองกระแสพระราชดําริของพระบาทสมเด็จพระเจา อยูหัว ดานการฝก
อาชพี แกผูขาดโอกาส
๒) เพื่อฝกวิชาชีพและจรรยาบรรณชาง ระเบียบวินัยใหแกผูขาดโอกาส
ทางการศึกษาใหไดรับความรูและทักษะดานวิชาชีพชาง และสามารถนําไปประกอบสัมมนาชีพ พึ่งพา
ตนเองได
๓) สรางจิตสํานกึ ในความรับผดิ ชอบ
๔) เพ่ือพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนใหสอดคลองกับความตองการ
ของตลาดแรงงานและมาตรฐานวิชาชีพ
๕) เพ่ือพัฒนาศิษยพระดาบสใหมีความรู ทักษะ และคุณลักษณะของความขยัน
ประหยดั ซอื่ สัตย อดทน กตญั ู รูหนา ท่ี มวี นิ ยั ไรส ง่ิ เสพติด
๖) มีศูนยบริการซอม เพื่อเปนแหลงฝกอาชีพของศิษยพระดาบส และ
ใหบ ริการแกชมุ ชน
๗๓
๗) เพ่ือสรรหาและรวมพลังผูทรงคุณวุฒิท่ีมีกุศลเจตนาเปนอาสาสมัคร
ชวยเหลือกจิ กรรม
หลกั สตู รทเี่ ปด สอน : ศิษยพระดาบส (ชาย) มีโอกาสเลือกเรยี นในสาขาทต่ี น
มีความสนใจและความถนัดภายหลังจากจบการฝกพ้ืนฐานชางเรยี บรอยแลว โดยเลือกเรยี นในหลักสูตร
ตา ง ๆ ๗ หลักสูตร ดังน้ี
๑) หลักสตู รวชิ าชพี ชางยนต
๒) หลักสูตรวชิ าชีพชางไฟฟา
๓) หลักสูตรวชิ าชีพชา งอิเลก็ ทรอนกิ ส
๔) หลกั สตู รวิชาชีพชางซอ มบาํ รงุ
๕) หลกั สตู รวิชาชีพการเกษตรพอเพียง
๖) หลกั สูตรวิชาชีพชา งไมเคร่อื งเรอื น และ
๗) หลกั สตู รวิชาชพี ชา งเชื่อม
สวนศษิ ยพระดาบส (หญงิ ) ทงั้ หมด เขาเรยี นในหลักสูตรเคหะบรบิ าล เรยี นรู
การดูแลสุขภาพพ้ืนฐานเพื่อดูแลผูสูงอายุและเด็กหรืองานอื่น ๆ ท่ีเก่ียวของ นอกจากหลักสูตรประจํา
เหลานี้แลวโรงเรียนพระดาบส ยังรวมกับกรมพัฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลือก กระทรวง
สาธารณสุข เปดการสอนระยะสั้นแกบุคคลท่ัวไปในหลักสูตรการนวดเพ่ือสุขภาพและหลักสูตรตอยอด
ผูช วยแพทยแ ผนไทย
ตอมาไดมีการเปดโรงเรียนพระดาบสเพ่ิมเติม ซึ่งเปนโรงเรียนพระดาบส
ในพ้ืนที่จังหวัดชายแดนภาคใต และเปนโรงเรียนแหงที่ ๒ ของมูลนิธิพระดาบสท่ีพระบาทสมเด็จ
พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ
ใหจัดตั้งขึ้นดวยพระราชหฤทัยหวงใยเยาวชนในจังหวัดชายแดนภาคใต สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี มีพระราชดําริวาเยาวชนใน ๓ จังหวัดชายแดนภาคใตมีปญหาสําคัญ คือ
ขาดการศึกษา มูลนิธิพระดาบสสามารถใหความชวยเหลือไดอยางเหมาะสม เนื่องจากการสอนเนน
การปฏิบัติไดจริงและนําไปประกอบอาชีพไดจริง มูลนิธิฯ สนองพระราชดําริโดยใชตนแบบ หลักการ
และวิธีการเดียวกับโรงเรียนพระดาบสแหงแรกที่กรุงเทพฯ มาประยุกตใชใหเหมาะสมกับบริบท
ทางสังคม ศาสนา และวัฒนธรรมทองถิ่น เพ่ือใหเยาวชนนอกระบบโรงเรียนที่ ใฝเรียน ใฝรู มีโอกาส
เลาเรียนดานอาชีพท่ีเหมาะสมมีคุณธรรมและจิตสํานึกท่ีดีในการอยูรวมกันทามกลางความแตกตาง
หลากหลาย รวมทง้ั มีอาชีพอนั เปน สวนสําคญั ทีจ่ ะสรา งเยาวชนเหลาน้ีใหเ ปน พลเมอื งดี เปน ท่ีพง่ึ ของตนเอง
ครอบครัว ชมุ ชน และประเทศชาติ
มูลนิธิพระดาบส และศูนยอํานวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต
(ศอ.บต.) รวมกันสนองพระราชดําริในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย ภายใตหลักการพระราชทานเขาใจ
เขาถึง และพัฒนา อยางเขมแข็ง และเปนข้ันตอนความเขาใจถึงความตองการของชุมชน ศึกษาลูทาง
โอกาสในการประกอบอาชีพในพ้ืนที่ สรางความมั่นใจและแสวงหาความรวมมือสนับสนุน บูรณาการ
ความรวมมือระหวางภาครัฐ ภาคเอกชน ประชาคม และผูนําทางศาสนาอยางกวางขวาง ในขั้นตน
ไดจ ัดต้งั เปนโครงการฝกอาชพี จังหวัดชายแดนภาคใต ตามแนวทางของโรงเรียนพระดาบสโดยใชส ถานที่
ในศูนยศึกษาและพัฒนาชุมชนยะลา จังหวัดยะลา เลขท่ี ๗๘ ถนนสุขยางค ตําบลสะเตง อําเภอ
๗๔
เมืองยะลา จังหวัดยะลา การฝกอบรมเร่ิมตนเม่ือวันที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ ในสาขาชางซอม
รถจักรยานยนตชางซอมและบํารุงรักษารถยนต และชางซอมเครื่องจักรกลการเกษตร ซ่ึงเปนความ
ตอ งการของตลาดแรงงาน รุนแรกมนี ักเรยี น ๓๙ คนโดยรับตอมาจากโครงการทําดีมีอาชีพ มาฝกอบรม
เพ่ิมเติม ๖ เดือน ตามแนวทางโรงเรียนพระดาบส กลาวคือใหความสําคัญกับการฝกทักษะอาชีพ
ใหมีความสามารถไปประกอบอาชีพไดจริง ควบคูไปกับฝกทักษะชีวิตใหเปนคนดี มีคุณธรรม มีวินัย
มีจิตสํานึกสาธารณประโยชนและการอยูรวมกันชวยกันสรางชาติบานเมือง นักเรียนท้ังหมดพักอาศัย
ในโครงการตลอดหลักสูตรโดยไมตองเสียคาท่ีพัก คาอาหารและคาเลาเรียน โดยองคการบริหาร
สวนตาํ บล (อ.บต) เปนผูสนบั สนุนงบประมาณ เม่ือเรยี นจบนกั เรียนรุน แรกจํานวน ๒๔ คน หรอื รอ ยละ ๖๒
สามารถประกอบอาชีพในสถานประกอบการหรืออาชีพสวนตัว ตรงตามสาขาท่ีเรียน อีก ๑๒ คน หรือ
รอยละ ๓๑ ประกอบอาชีพสวนตัวไมตรงตามสาขาที่เรียน การประเมินผลแสดงวาผลการเรียนและ
พฤติกรรมนกั เรยี น อยใู นระดับพอใจมาก โดยเฉพาะอยางยง่ิ การสูงาน ปฏบิ ตั งิ านไดดแี ละมจี ิตสาธารณะ
แตควรเพิ่มพูนประสบการณ การฝกงานในสถานประกอบการ ดังนั้น ในรุนที่ ๒ จึงขยายหลักสูตร
เปน ๑ ป เปดรับสมัครผูดอยโอกาสใน ๓ จังหวัดชายแดนภาคใต อายุ ๑๗ – ๓๕ ป ที่มุงม่ันแสวงหา
ความรูเพ่ือการประกอบอาชีพโดยไมจํากัดพ้ืนฐานความรูขั้นตน ตอมามีการบูรณาการความรวมมือ
จากหนวยงานภาครัฐในทองถิ่น ลงนามความรวมมือระหวางมูลนิธิพระดาบส ศูนยอํานวยการบริหาร
จังหวัดชายแดนภาคใต กรมการพัฒนาชุมชน สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา สํานักงาน
สงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย เม่ือวันท่ี ๒๓ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๔
ณ ทาํ เนยี บองคมนตรี พระราชอทุ ยานสราญรมยกรุงเทพมหานครเพือ่ ประสานงานและสนบั สนนุ สงเสริม
การดําเนินงานโครงการใหเ ขม แขง็ และมีประสิทธิภาพ สนองพระราชดํารอิ ยางเตม็ ท่ี นอกจากนี้ ยงั ไดรบั
ความรวมมือจากสถานประกอบการภาคเอกชนหลายรายท่ีรับนักเรียนเขาฝกงานสมเด็จพระเทพ
รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีมีพระกรุณาธิคุณเสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมโครงการเมื่อวันที่ ๑๕
กุมภาพันธ พ.ศ. ๒๕๕๕ พระราชทานคําแนะนําดานตาง ๆ อาทิ การเปดสอนสาขาชางไฟฟา ซึ่งกําลัง
เปนที่ตองการของตลาดแรงงาน ตอมาพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช
มหาราช บรมนาถบพิตรไดพระราชทานพระบรมราชานุมัติตามที่ พล.อ.อ. กําธน สินธวานนท ประธาน
คณะกรรมการมูลนิธิพระดาบสกราบบงั คมทลู พระกรุณาขอจัดตั้งหนวยงานเพมิ่ เติมเพื่อดาํ เนินโครงการ
พระดาบสจังหวัดชายแดนภาคใต โดยมี พล.อ. สุรยุทธ จุลานนท องคมนตรี เปนประธานคณะ
กรรมการบรหิ าร นายบัญญัติ จนั ทนเ สนะ เปนเลขาธกิ าร นายภาณุ อุทยั รัตน เปนรองเลขาธิการ ไดพัฒนา
โครงการฝก อาชพี จังหวดั ชายแดนภาคใตตามแนวทางโรงเรียนพระดาบสข้นึ เปนลาํ ดับและไดรบั อนญุ าต
ใหจัดต้ัง เปนโรงเรียนพระดาบสจังหวัดชายแดนภาคใตมีสถานะเปนโรงเรียนผูใหญในการกํากับดูแล
ของสํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยเมื่อวนั ที่ ๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๕
นับเนือ่ งถงึ ปจ จบุ ันมีผสู ําเร็จการศึกษาแลว ๕ รุน รวม ๒๔๙ คน
ใน พ.ศ. ๒๕๕๘ เริ่มการรณรงคจัดหาทุนเพ่ือสรางอาคารโรงเรียนแหงใหม
บนพ้ืนท่ี ๕ ไร ที่กรมการพัฒนาชุมชนมอบท่ีดินในศูนยศึกษาและพัฒนาชุมชนยะลา เพ่ือการน้ีมีผูรวม
โดยเสด็จพระราชกุศลสมทบทุนเปนจํานวนมาก โดยสวนหนึ่งเปนเงินสนับสนุนจากการศึกษา
นอกโรงเรียนผาน ศอ.บต. งบประมาณการกอสรางและครุภัณฑอุปกรณรวมทั้งสิ้น ๕๖ ลานบาท
นายภาณุ อุทัยรัตน เลขาธิการ ศอ.บต. และรองเลขาธิการโครงการพระดาบสจังหวัดชายแดนภาคใต
๗๕
เลาถึงประสบการณ ในโครงการนี้วา “…ชวงแรกเร่ิม สิ่งท่ีเรากังวลมากคือเร่ืองชื่อของมูลนิธิ ท่ีมีคําวา
‘พระ’ ซึ่งคนในพื้นท่ีสวนใหญเปนมุสลิม เราจึงตองพยายามอธิบายใหพวกเขาฟงวา ‘พระ’ ในที่นี้คือ
พระฤาษี พระอาจารย ไมใชพระพุทธเจา หรือพระภิกษุ ซึ่งพี่นองมุสลิมก็เขาใจเปนอยางดี เขาใจ
มากกวาที่เราคดิ วา เขาจะเขาใจดวยซ้าํ จงึ เปน เรอ่ื งที่ดี แตอยางไรกต็ ามเราก็ไดสง โครงการน้ใี หก รรมการ
อิสลามประจําจังหวัดทั้ง ๕ จังหวัด ไดรับรูรับทราบดวย… “โชคดีที่เด็กในพื้นท่ีสนใจเรื่องเหลาน้ีและมี
ทักษะอยูแลว พอเปดรับสมัครจึงมีผูสนใจมาสมัครกันมากมาย ซ่ึงถือเปนสัญญาณที่ดี เพราะยิ่งมีเด็ก
ตองการมาเรยี นกับเรามากเทาไหร เรากย็ งิ่ มีโอกาสคัดเลือกเด็กไดมากข้ึนเทานั้น กเ็ ลยเกิดกระบวนการ
คัดกรองข้ึนมา ซง่ึ การคัดกรองนี้มเี สนห อยูท่ีการสัมภาษณ เพราะไมไดสัมภาษณแคเด็กท่ีตอ งการจะเขา
เรียนเทาน้ัน แตยังสัมภาษณผูปกครองดวยเปนระบบการสัมภาษณแบบครอบครัวซึ่งถือเปนโอกาสดี
ที่ผูปกครองและเด็กจะไดเปดใจกันโดยผูปกครองก็จะไดรับรูพฤติกรรมของเด็ก ขณะเดียวกันเด็กเอง
ก็มีโอกาสไดรับรูความรูสึกของผูปกครองดวยวามีความปรารถนาดีตอเขาและอยากใหเขาเขาเรียน
มากเพียงใด ซึ่งเขาก็ควรจะทําตัวเปนลูกที่ดีของพอแม ไมทําใหพอแมผิดหวัง ตรงนี้เองทําใหเวลา
เราพบเด็กที่สนใจจะเขา เรียน แตพอตรวจสอบประวัติแลวพบวายังยุงเก่ียวกับยาเสพติดอยูแตแมอยาก
ใหเขามาเรียน ลูกเองก็อยากเขามาเรียน เพราะฉะนั้นเขาก็สามารถใหค ํามัน่ สัญญา ปฏิญาณตนตอ หนา
แมไดเ ดี๋ยวนั้นเลยวาจะเลิก โดยมีอาจารยผูสัมภาษณรว มเปนสักขีพยานดวย ทผี่ านมามีเด็ก ๒ รายที่อยู
ในกรณีน้ี และก็สามารถเลิกไดจริงๆ เทากับวาเราสามารถหักดิบคนติดยาไดและชวยลดปญหาในพื้นที่
ได…” นอกจากน้ี “การลดปญหาในพ้ืนท่ี” ยังหมายถึงการลดปญหาการวางงาน เพราะโดยลักษณะ
ของคนในพื้นถิ่น ไมนิยมยายออกไปไหนพอเรียนจบไมมีงานก็กลับมาเปนเกษตรกรกรีดยาง แตพอมี
โรงเรียนพระดาบส เขาจะเปลี่ยนมาเปนชางซอมรถจักรยานยนตบางชางไฟฟาบาง และสามารถ
ประกอบอาชีพไดจริง ปจจุบันมีนักเรียนรุนที่ ๖ จํานวน ๗๘ คน ทําการสอน ๔ หลักสูตร ในสาขาชาง
ซอมรถจักรยานยนต ชางซอมและบํารุงรักษารถยนต ชางซอมเครื่องจักรกลการเกษตร และชางไฟฟา
นักเรยี นทุกคนตองเรียนหมวดวิชาเตรยี มชา ง ๓ เดอื นกอนเขาสูห มวดวชิ าชพี เฉพาะ ๕ เดือนและฝกงาน
ในสถานประกอบการอีก ๓ เดือน โดยหลักสูตรทเ่ี ปดสอน ประกอบดวย ๑) ชางซอมบํารุงรักษารถยนต
๒) ชา งซอ มรถจกั รยานยนต และ ๓) ชางซอมเครื่องจกั รกลการเกษตร
นอกจากกลมุ ผูเรยี นขางตนแลว ยังมสี ถานศกึ ษาอาชวี ศึกษาเอกชนท่ีจดั การศึกษา
ทางดานอาชีวศึกษาแบบไมคิดคาใชจาย คือ วิทยาลัยเทคโนโลยีพระมหาไถ พัทยา เปนสถานศึกษา
อาชีวศึกษาท่ีผลิตบุคลากรทางดานวิชาชีพ โดยมีนักเรียนนักศึกษาเปนกลุมเปาหมายพิเศษ คือคนพิการ
ประเภท ๓ พิการทางการเคล่ือนไหวหรือทางรางกาย (ตามพระราชบัญญัติสงเสริมและพัฒนาคุณภาพ
ชีวิตคนพิการ พ.ศ. ๒๕๕๐) อยูภายใตการกํากับดูแล ของสํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
กระทรวงศึกษาธิการ ดังนั้นการดําเนินงานและการจัดการเรียนรูจะข้ึนอยูกับนโยบายของสํานักงาน
คณะกรรมการการอาชวี ศกึ ษาเปน สาํ คญั โดยมีการนําหลักสูตรมาบูรณาการใหเ ขา กบั บรบิ ทของวทิ ยาลยั
ความเหมาะสมดานอาชีพของคนพิการและความตองการ ของสถานประกอบการ โดยคาดหวังวาผูจบ
การศึกษาจะมีคุณสมบัติอันพึงประสงคของสถานประกอบการ และเปนที่ยอมรับของสังคมในระดับ
สากล โดยท่วี ิทยาลัยเทคโนโลยพี ระมหาไถ พัทยา มพี นั ธกจิ ในการจัดการเรยี นการสอนใหน กั เรยี นพิการ
โดยไมคิดคาใชจาย ดวยหลักสูตรท่ีทันสมัย เพื่อทําใหผูเรียนมีความสามารถระดับมืออาชีพ เปนผูมี
วิสยั ทศั นใ นการพัฒนาตนเองอยตู ลอดเวลา เปนทตี่ อ งการของสถานประกอบการ การสรา งเสรมิ ระเบียบ
๗๖
วินัย คุณธรรม จริยธรรม ทักษะชีวิต จิตสาธารณะ มีจิตสํานึกอนุรักษสิ่งแวดลอม สงเสริมสุขภาพ
การกีฬาพ้ืนฐานจนถึงความเปนเลิศในระดับสากล การวิจัยและพัฒนาองคความรู การสรางนวัตกรรม
เทคโนโลยี ภาษาตางประเทศ ท้ังในการจัดการเรียนการสอน และงานดานอ่นื ๆ ของวิทยาลัย การสราง
เครือขายความรวมมือในการทํางานท้ังในและตางประเทศใหมีสวนรวมในการสนับสนุนการดําเนินงาน
ของวิทยาลัย มีการจัดสภาพแวดลอมใหมีความเรยี บรอ ย สวยงาม อาคารมั่นคงแข็งแรง ปลอดภัย และ
อํานวยความสะดวกตอคนพิการ รวมทั้งจัดทําการประกันคุณภาพสถานศึกษา และพัฒนาระบบ
บริหารงานตามหลักธรรมาภิบาลท่ีทุกคนมีสวนรวม มีความโปรงใสสามารถตรวจสอบได โดยมี
ยทุ ธศาสตรในการบริหารจัดการศกึ ษาท่ีสาํ คัญ คือ
๑) สรางความเปนมืออาชีพใหกับครู ทั้งดานวิชาการ ทักษะในกระบวนการ
จดั การเรียนรแู ละบุคลากรทุกคนมคี วามเชยี่ วชาญในงานทร่ี ับผดิ ชอบ
๒) สงเสริมใหผูเรียนมีสวนรวมในกระบวนการจัดการเรียนรู เรียนอยางมี
ความสขุ สรา งโอกาสใหผูเ รยี นถายทอดความรูสูชมุ ชน
๓) พัฒนาดานเทคโนโลยีสารสนเทศของวิทยาลัยใหมีความทันสมัย ใชงานได
อยา งสะดวกและมีประสทิ ธภิ าพ
๔) สรางความสัมพันธกับเครือขายเพ่ือหาชองทางการสนับสนุน เพ่ือใหมี
งบประมาณและทรัพยากรอยา งเพียงพอตอการดาํ เนินงาน และ
๕) จัดทําการประกันคุณภาพสถานศึกษา มีระบบการบริหารตามหลัก
ธรรมาภิบาล บุคลากรไดรับการดูแลดวยความยุติธรรม ใชทรัพยากรอยางคุมคา โปรงใสไดรับความไววางใจ
จากผสู นบั สนุนท้งั ภาครัฐและเอกชน
โดยการจดั การศกึ ษาของวทิ ยาลัยเทคโนโลยีพระมหาไถ พัทยา เปน อีกแนวทาง
หนึ่งท่ีเปนการจัดการศึกษาทางดานอาชีพใหกับกลุมคนพิการ เปนการสรางโอกาสใหกับกลุมผูพิการ
เพ่ือสรางคน สรางอาชีพ สรา งรายได สรางความเปนอยูท่ีดีใหกับตนเองและครอบครัว และทําใหผ ูพกิ าร
รูสึกเปนสวนหนึ่งของสงั คม ไมเ ปนภาระของสงั คม ชว ยเหลอื สังคมเทา ท่ีจะทําได และยงั เปนกลไกสําคัญ
ของสังคมท่ีจะขับเคล่ือนองคาพยพตาง ๆ ไปไดในสังคมอยางสมดุล สงผลใหคนในสังคมอยูดวยกันได
อยา งสงบสุข
๓.๒.๓) การบรู ณาการจดั ทวศิ ึกษาในสถานศกึ ษาขนั้ พื้นฐาน
ในการบูรณาการจัดทวิศึกษาในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน หรอื การจดั สอนวิชาชีพ
ใหกับผเู รยี นในระดับการศึกษาข้ันพื้นฐานนั้น หลักการสําคัญคือ เปน การจัดการเรียนรูเพ่ือสงเสริมและ
สนับสนุนใหผูเรียนในสถานศึกษาสายสามัญที่ต้ังอยูในพื้นท่ีหางไกล หรือไมมีสถานศึกษาอาชีวศึกษา
ในบริเวณใกลเคียง ไดเขาสูระบบการอาชีวศึกษาท่ีเปนการปูพ้ืนฐานเพ่ือการประกอบอาชีพในสาขา
อาชพี ตา ง ๆ สรปุ แลวทวิศกึ ษา คอื การจัดการศึกษาทางเลอื กสาํ หรบั ผูเรยี นระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย
ท่ีมีความประสงคจะเรียนควบคูกันไปทั้งสายสามัญและสายอาชีพ เม่ือครบกําหนดตามหลักสูตรผูเรยี น
สามารถสําเร็จการศึกษาทั้งหลักสูตรมัธยมศึกษาตอนปลายและสายอาชีพพรอมกันไป แตจากสถานการณ
ของประเทศในขณะนี้ทปี่ ระสบกบั ปญหาคนตกงานและการวา งงานอยา งตอ เนอ่ื ง และดว ยความแตกตาง
หลากหลายของบริบทสังคมท่ีเกิดขึ้นในแตละพ้ืนที่ท่ียังไมมีความเทาเทียมกันทั้งการเขาถึงระบบ
๗๗
การศึกษาและการเขาถึงการมีงานทํา ดังน้ัน การจะปูพ้ืนฐานดานอาชีพใหผูเรียนเพ่ือเปนทางเลือก
ในการศึกษาตอก็ไมควรจํากัดอยูเฉพาะกลุมผูเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลายเทานั้น ในขณะเดียวกัน
เพื่อสรางความเขมแข็งและสรางความม่ันคงใหกับประเทศในระบบฐานรากอยางย่ังยืน จึงควรตองหา
วิธีการและแนวทางในการบูรณาการจัดการสอนวิชาชีพใหกับผูเรียนท่ีมีความประสงคจะเรียนอาชีพ
ในลักษณะการจัดการศึกษาตลอดชีวิต ท่ีจะตองมีวิธีการและข้ันตอนที่จะสอดแทรกหรือปลูกฝงเพื่อให
กระบวนการจัดการศึกษามีความสมดุลและสอดคลองกัน โดยอาจมีการบูรณาการจัดการเรียนการสอน
วิชาชีพในสถานศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐานตาง ๆ ดงั นี้
๑) การจัดการศึกษาทวิศึกษาในสถานศึกษาจดั การเรียนการสอนถึงในระดับ
ประถมศึกษา จะตองจัดการเรียนการสอนโดยการบูรณาการหลักสูตรทางดานวิชาชีพ หรือทวิศึกษา
เขาไปจัดการเรียนการสอนในสถานศึกษาดังกลาวในระดับช้ันประถมศึกษาปท่ี ๔ - ๖ เพื่อเปน
การปลูกฝงใหเด็กและเยาวชนไดเกิดความตระหนักและเห็นคุณคาของการเกษตร การเพาะปลูก
การขยายพันธุพืช การเล้ียงสัตว ซ่ึงสวนใหญเปนอาชีพพ้ืนฐานของผูปกครองอยูแลว ประกอบกับ
กลุมผูเรียนจะมีความคุนเคยกับอาชีพดังกลาวเปนอยางดี จะสามารถขยายผลการประกอบอาชีพ
ดังกลาวไปสูการพัฒนาผลผลิตทางการเกษตรในชุมชนไปสูกระบวนการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร
รูปแบบตาง ๆ ออกมาเปนผลิตภัณฑใหม ๆ ท่ีสามารถสรางงาน สรางอาชีพ และสรางรายไดที่มี
มลู คาเพ่ิมใหก ับผคู นในพื้นท่ีไดเ ปนอยา งดี อกี ทั้งยังเปนการปลกู ฝงใหเด็กและเยาวชนเกิดการรักถ่นิ ฐาน
บานเกิดของตน มีความเปนเจาของและมีสวนรวมในแผนดินเกิด และตองการพัฒนาบาน ชุมชน หรือ
สังคมแวดลอมใหดีข้ึนดวย เชน ในโรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดน โรงเรียนระดับประถมศึกษาทั่วไป
ท่ีตัง้ ในพ้ืนท่หี า งไกล ศนู ยการเรยี นรทู ่ีจดั การศกึ ษาตามหลกั สตู รการศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน และอืน่ ๆ เปน ตน
๒) การจัดการศึกษาทวิศึกษาในสถานศึกษาขยายโอกาสทางการศึกษา
สถานศึกษาที่ขยายโอกาสทางการศกึ ษาจะจดั การเรยี นการสอนต้ังแตระดบั ประถมศกึ ษาปที่ ๑ ถงึ ระดับ
มัธยมศึกษาปท่ี ๓ ที่ตั้งกระจายอยูทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ โดยภาครัฐไดมีการจัดการศึกษาดังกลาว
ใหกับผูเรียนที่อาศัยอยูในพื้นท่ีหางไกล เพ่ือขยายโอกาสในการเขาถึงระบบการศึกษาของเด็กและเยาวชน
ในพื้นท่ีตาง ๆ ใหเกดิ ความทั่วถึง และเกิดความเทาเทียมกันในการรับบริการจากภาครัฐ กระบวนการนํา
ระบบทวิศกึ ษาเขา ไปบูรณาการจัดการเรียนการสอนในสถานศึกษาดังกลาวนี้ตอ งบูรณาการจดั การเรยี น
การสอนใหกับผูเรียนในชวงมัธยมศึกษาปท่ี ๑ – ๓ เพ่ือเปนการปลูกฝงใหเด็กและเยาวชนไดเกิด
การตระหนกั และเหน็ คุณคาของการเกษตร การเพาะปลูก การขยายพันธพุ ชื การเล้ยี งสัตว ซง่ึ เปนอาชีพ
พื้นฐานของผูปกครองอยูแลว ประกอบกับกลุมผูเรียนจะมีความคุยเคยกับอาชีพดังกลาวเปนอยางดี
จะสามารถขยายผลการประกอบอาชีพดังกลาวไปสูการพัฒนาผลผลิตทางการเกษตรในชุมชนไปสู
กระบวนการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรรูปแบบตาง ๆ ไปสูผลิตภัณฑใหม ๆ ที่จะสามารถสรางงาน
สรางอาชีพ สรางรายไดใหกับคนในพื้นท่ีได ทั้งยังเปนการปลูกฝงใหเด็กและเยาวชน เกิดการรักถิ่นฐาน
บานเกิด มีความรูสึกการเปนเจาของและมีสวนรวมในการพัฒนาบานเกิด ชุมชน หรือสังคมแวดลอม
ใหมีความย่งั ยนื ได
๓) การจัดการศึกษาทวิศึกษาในสถานศึกษาที่จัดการสอนถึงในระดับ
มัธยมศึกษาตอนปลาย จะตองนําระบบทวิศึกษาเขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอนในระดับ
มัธยมศึกษาตอนปลายควบคูกันไป ตามหลักการเดิมของการจัดการศึกษาระบบทวิศึกษา แตท้ังน้ี
๗๘
ในระดับช้ันมัธยมศกึ ษาตอนตนอาจมกี ารบูรณาการการเรียนรูโดยการสอดแทรกหรือการแนะนาํ วิชาชีพ
ตาง ๆ เขาไปจัดการเรียนการสอนในคาบกิจกรรมพัฒนาผูเรยี นได ทั้งน้ี เพื่อเปนการปูพื้นฐานใหผูเรียน
ไดทราบคุณลกั ษณะของกลุม อาชีพแตล ะอาชีพท่ีสนใจ และสามารถเลือกเรียนในสาขาวิชาชีพท่สี นใจได
เพ่ือท่ีผูเรียนจะไดมีทักษะทางวิชาชีพติดตัวไปและจะไดใชองคความรูทางวิชาชีพน้ันในการทํามาหากิน
และดํารงชีวติ ประจําวันไดอยางมีความสขุ ในการบูรณาการจัดการศึกษาดังกลาว สามารถจดั การศึกษา
ไดใ นโรงเรยี นตา ง ๆ เชน โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห/ โรงเรียนศึกษาสงเคราะห โรงเรียนที่จดั การเรยี น
การสอนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายซ่ึงมีที่ต้ังโรงเรียนอยูในพื้นท่ีหางไกล หรือตั้งอยูในพื้นที่
แนวตะเข็บชายแดน รวมถึงโรงเรียนพระปริยัติธรรม เปนตน แตทั้งน้ีการจัดสอนในกลุมวิชาชีพใด
ควรตองมีความสอดคลอง เหมาะสม และเปนไปตามความสนใจของผูเรียน ที่สาํ คัญควรเปนกลุมอาชีพ
และกลุมวิชาชีพที่สอดคลองกับความตองการของชุมชนทองถ่ิน ใชเวลาในการศึกษาและเรียนรูไมนาน
และสามารถสรางอาชีพหลงั จบการศึกษาไดเ ปนอยางดี
๔) การจัดการศึกษาทวิศึกษาในสถานพินิจและคุมครองเด็ก โดยปกติแลว
ในสถานพินิจและคุมครองเด็กก็จะมีการจัดอบรมและฝกอาชีพใหกับกลุมผูเรียนที่เขารับโทษในระดับ
ตาง ๆ อยูอยางตอเน่ือง แตผูเรียนอาจไมไดรับคุณวุฒิทางการศึกษาที่สามารถนําเปนเอกสาร
ประกอบการรับสมัครงานได ดังนั้น การนําระบบทวิศึกษาเขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอน
ใหกับกลุมผูเรียนที่ไดรับโทษในสถานพินิจและใกลพนโทษน้ัน อาจจะตองแยกประเภทของผูเรียน
โดยแบงตามกลุมอายุและความรูพ้ืนฐานของแตละคนวา กอนที่เด็กและเยาวชนกลุมนี้เขามารับโทษ
อยูในสถานพินิจน้ัน ไดเขาสูระบบการศึกษาหรือไม อยางไร และกอนเขารับโทษในสถานพินิจไดศึกษา
อยูในระดับช้ันใด ท้ังนี้ เพ่ือจะไดหาแนวทางในการบูรณาการจัดการเรียนการสอนใหเหมาะสม
และสอดคลองกับชวงวัยและคุณวุฒิการศึกษาของผูเรียน เชน กรณีท่ีผูเรียนไดรับการศึกษาในระดับ
มัธยมศึกษาตอนปลาย หรือระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) กอนที่จะเขารับโทษในสถานพินิจ
โดยเฉพาะผูเรียนในระดับ ปวช. ซึ่งจะมีความรูพื้นฐานทางดานอาชีพอยูแลวน้ัน อาจมีการบูรณาการ
วิชาชีพในสาขาอาชีพตาง ๆ ที่สนใจ หรือแมแตการจัดอบรมหลักสูตรระยะสั้นใหกับเด็กและเยาวชน
กลุมดังกลาวตามความสนใจ โดยเนนการสอนในทางปฏิบัติมากกวาทฤษฎี ในสวนกรณีท่ีผูเรียนไดรับ
การศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนตนกอนท่ีจะเขารับโทษในสถานพินิจและคุมครองเด็ก อาจมี
การแทรกหรือการนําวิชาชีพตาง ๆ เขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอนเพื่อเปนการปูพ้ืนฐานใหเด็ก
และเยาวชนในสถานพินิจกลุมน้ีไดรูและทราบคุณลักษณะรวมถึงลักษณะงานของแตละอาชีพที่สนใจ
โดยเฉพาะกลุมอาชีพเกษตรกรรม ซึ่งเปนแหลงท่ีมาของอาชีพอื่น ๆ อีกมากมายหลายอาชีพ เพ่ือเปน
การปลูกฝงใหเด็กและเยาวชนกลุมนี้ไดเกิดการตระหนักและเห็นคุณคาของการเกษตร การเพาะปลูก
การขยายพันธุพืช การเล้ียงสัตว ท่ีจะตอยอดและพัฒนาผลิตภัณฑท่ีไดจากการเกษตรไปสูกระบวนการ
แปรรูปผลผลิตทางการเกษตรท่ีจะสามารถสรางอาชีพ สรางรายไดท่ีมีมูลคาเพ่ิมใหกับผูคนในพ้ืนท่ีได
เปนอยางดี
๓.๒.๔) แนวทางและกระบวนการจัดการศกึ ษาระบบทวิศึกษา
การบูรณาการจัดการศึกษาระบบทวิศึกษาในสถานศึกษาขั้นพ้ืนฐาน จําเปน
ทจ่ี ะตองอาศัยปจจยั แวดลอมตาง ๆ ที่เปนแรงผลักดันหรือเปนกลไกสนับสนุนใหก ระบวนการจัดการศึกษา
๗๙
เกิดข้ึนไดอยางเปนรูปธรรม ทั้งในสวนของการประสานงาน ความรวมมือ การจัดทําหลักสูตร
กระบวนการจัดการเรียนการสอน โดยมสี าระสําคญั ดงั น้ี
๑) ความรว มมือกบั สถานศกึ ษาอาชวี ศึกษาในพนื้ ที่ การจดั การศกึ ษาเรยี นรว ม
หลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย (ทวิศึกษา) หรือการจัดการเรียนการสอนคูขนาน
รูปแบบสะสมหนวยกิตในสถานศึกษาข้ันพื้นฐานนั้น จําเปนตองอาศัยความรวมมือจากภาคสวนตาง ๆ
ท่ีเก่ียวของ โดยเฉพาะสถานศึกษาอาชีวศึกษาที่เปนผูสรางอาชีพในพ้ืนที่ตาง ๆ อาทิ วิทยาลัยเทคนิค
วิทยาลัยอาชีวศึกษา วิทยาลัยสารพัดชาง วิทยาลัยการอาชีพ วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยี วิทยาลัย
ประมง วิทยาลัยพณิชยการ วิทยาลัยศิลปหัตถกรรม และอื่น ๆ ในสังกัดสํานักงานคณะกรรมการ
การอาชีวศึกษา โดยสถานศึกษาระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐานในพ้ืนท่ีท่ีประสงคจัดการศึกษาในระบบ
ทวิศกึ ษา ตอ งประสานความรวมมือกับสถานศกึ ษาอาชีวศกึ ษาในพน้ื ที่ เพอื่ ทําความรวมมอื จัดการศกึ ษา
หรือบรู ณาการจดั การศกึ ษารูปแบบตา ง ๆ รว มกัน
๒) การออกแบบและจัดทําหลกั สูตรรวมกนั ในสวนการจัดการศกึ ษาเรียนรวม
หลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย (ทวิศึกษา) หรือการจัดการเรียนการสอนคูขนาน
รูปแบบสะสมหนวยกิตในสถานศึกษาข้ันพ้ืนฐานระดับช้ันมัธยมศึกษาตอนปลายน้ัน เปนเงื่อนไขหลัก
ของการวางระบบในการจัดการเรียนรูระบบดังกลาวแบบปกติ ซึ่งมีการดําเนินการมาแลวในหลาย
สถานศึกษา แตการบูรณาจัดการศึกษาระบบทวิศึกษาดังกลาวใหกับผูเรียนในสถานศึกษาข้ันพ้ืนฐาน
ระดับมัธยมศึกษาตอนตน (มธั ยมศึกษาปท่ี ๓) และระดับประถมศึกษา เปน ประเด็นสาํ คัญทีส่ ถานศึกษา
ระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐานในพนื้ ท่ีทป่ี ระสงคจัดการศึกษาสายวิชาชีพใหกบั ผูเรยี นตองหารือรว มกันและ
ทําความรวมมือในการบูรณาการหลักสูตรรว มกบั สถานศึกษาอาชวี ศึกษา เพ่ือใหครผู ูสอนไดมีการจัดทํา
และออกแบบบทเรียน รวมทั้งกําหนดคาบเวลาการบูรณาการจัดการเรียนรูท่ีเหมาะสมและสอดคลอง
ตามวตั ถปุ ระสงคใ นการจดั การศึกษาแตล ะระดับการศกึ ษา
๓) รูปแบบการจัดการเรียนการสอนและการบูรณาการจัดการเรียนการสอน
ในการจัดการเรียนการสอนแบบคูขนานรูปแบบสะสมหนวยกิต หรือทวิศึกษา หลักสูตรประกาศนียบัตร
วิชาชีพใหกับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลายนั้น มีหลักการสําคัญ คือ เนนการจัดการศึกษาตาม
หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ผูเขาเรียนจะตองสําเร็จการศึกษาไมต่ํากวาระดับมัธยมศึกษา
ปท่ี ๓ หรือเทียบเทา เพ่ือใหผูเรียนที่เรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายท่ีมีความประสงคจะเรียน
ในหลักสูตรอาชีวศึกษาสามารถนําผลการเรียนรายวิชาสะสมหนวยกิตมาขอเทียบโอนผลการเรียนรู
เพื่อนับจํานวนหนวยกิตสะสมในหลักสูตรทางดานอาชีวศึกษา ท้ังน้ี ใหเปนไปตามเงื่อนไขในระเบียบ
กระทรวงศึกษาธิการ สําหรับผูเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายนั้น ในหนึ่งสัปดาห จะเรียน ๕ วัน
โดยเรียนท่สี ถานศึกษาในสังกัดสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพน้ื ฐาน (สพฐ.) จํานวน ๓ วนั และ
เรยี นที่สถานศึกษาอาชวี ศกึ ษา จํานวน ๒ วัน นอกจากน้ี ผเู รียนตามโครงการดงั กลาว ยงั ตองลงทะเบยี น
เพื่อเรียนในภาคฤดูรอน ๑ เดือน และเรียนในภาคฤดูฝนอีก ๑ เดือน สวนกลุมผูเรียนในระดับ
มัธยมศึกษาตอนตน ของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศกึ ษา และสถานศกึ ษาระดบั ประถมศึกษานั้น จะตอ ง
บูรณาการวิชาชีพเขาไปในคาบกิจกรรมพัฒนาผูเรียนก็ได เพื่อเปนการปูพ้ืนฐานใหผูเรยี นไดรูและทราบ
คุณลักษณะการปฏิบัติงานของแตละอาชีพที่สนใจ โดยที่ผูเรียนทุกคนที่เขารับการศึกษาสามารถสะสม
หนว ยกิตในแตละกลมุ วชิ าได
๘๐
๔) กลุมวิชาชีพ และประเภทวิชาที่จัดการเรียนการสอน การเลือกหรือจัด
กลุมวิชาชีพสําหรับผูเรียน สถานศึกษาระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน และสถานศึกษาอาชีวศึกษาในพื้นที่
อาจตองพิจารณากลุมผูเรียนและกลุมวิชาชีพตาง ๆ ท่ีจะนําเขาไปบูรณาการจัดการเรียนการสอน
ตามความเหมาะสม ในกรณีของผูเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายนั้น ผูเรียนสามารถเลือกกลุม
วิชาชีพท่ีเปดสอนไดตามความถนัดและสนใจ ที่สอดคลองกับความตองการของชุมชน สามารถ
ปฏิบตั งิ านไดทนั ทีหลังจบการศึกษา สวนกลมุ ผเู รียนอ่นื โดยเฉพาะกลมุ ผเู รียนในโรงเรยี นพระปริยตั ธิ รรม
(พระและสามเณร) และกลุมผูเรียนท่ีไดรับโทษในสถานพินิจและใกลพนโทษ การจัดการศึกษาทวิศึกษา
ใหกบั ผเู รยี นกลุมดงั กลา วอาจตองพิจารณาถึงความเหมาะสมในแตล ะหลกั สตู รดว ย
๕) การวัดและประเมินผลผเู รียน กระบวนการสอบ การวดั ผลและประเมนิ ผล
ผูเรียน ในระบบการจัดการศึกษาเรียนรวมหลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย (ทวิศึกษา)
หรือการจัดการเรียนการสอนคูขนานรูปแบบสะสมหนวยกิตในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ระดับช้ัน
มธั ยมศึกษาตอนปลายนั้น มีกระบวนการสอบ การวดั ผลและประเมินผลการจัดการศึกษาตามโครงสรา ง
หลักสูตร ซึ่งใชสําหรับกลุมผูเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายท่ีเรียนควบคูกันไปตามหลักสูตรปกติ
แตในสวนของกลุมผูเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนตนของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา และ
สถานศึกษาระดับประถมศึกษาน้ัน สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน และสถานศึกษา
ขั้นพื้นฐานในสังกัดที่จัดการศึกษา รวมทั้งสํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา และสถานศึกษา
อาชีวศึกษาที่รวมจัดการศึกษาน้ันตองมีการออกแบบการวัดและประเมินผลใหชัดเจนเพื่อใหสอดคลอง
ตามวตั ถุประสงคใ นการจัดการศกึ ษาและการบูรณาการวชิ าชพี ในระบบการศึกษา
๖) คุณวุฒิการศึกษา ผูเรียนท่ีเรียนครบหลักสูตรตามโครงสรางของการจัด
การศึกษาเรียนรวมหลักสูตรอาชีวศึกษาและมัธยมศึกษาตอนปลาย (ทวิศึกษา) หรือการจัดการเรียน
การสอนคูขนาน รูปแบบสะสมหนวยกิต ตามที่สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐานกําหนด
เมื่อสําเร็จการศึกษาแลวน้ัน นอกจากผูเรียนจะมีองคความรูและทักษะวิชาชีพติดตัว เพ่ือเปนชองทาง
ในการประกอบอาชีพแลว ผูเรียนยังไดคุณวุฒิการศึกษาท้ังในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๖) และ
ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พรอมกันไปดวย สําหรับผูเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนตน
ของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา และสถานศึกษาระดับประถมศึกษา จะเปนการเรียนรูในรูปแบบ
สะสมหนวยกิต และเม่ือผูเรียนดังกลาวเขาศึกษาตอในระดับการศึกษาที่สูงขึ้น (มัธยมศึกษาตอนปลาย)
จะสามารถนําเอาหนว ยกิตทีไ่ ดเ รียนและสะสมมาแลวบางสวน เขา สูการเรียนรูเพิ่มเติมเพ่ือใหส อดคลอ ง
และครบถว นตามโครงสรางหลกั สูตรเน่ืองจากผูเรียนมีพ้ืนฐานความรใู นทักษะอาชีพอยูบางแลว และเม่อื
ผูเรียนจบการศึกษาก็จะไดคุณวุฒิการศึกษาท้ังในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๖) และระดับ
ประกาศนยี บตั รวชิ าชีพ (ปวช.) เชน เดยี วกัน
๓.๓ หลักการจัดการศึกษาทวศิ ึกษาเพื่อสรางความสามารถในการแขง ขนั ของประเทศ
ความมุงหวังในการจัดการศึกษาระบบทวิศึกษาน้ัน ก็เพื่อตองการใหผูเรียนไดมีโอกาส
เรียนรูตลอดชีวิตตามความถนัดและความสนใจท้ังการศึกษาในระบบและนอกระบบ โดยคํานึงถึง
ความแตกตางของตัวบุคคล การฝกทักษะ กระบวนการคิด การแกไขปญหาและการบริหารจัดการ
เม่ือเผชิญสถานการณหรือปญหาตาง ๆ และการประยุกตความรูมาเพ่ือใชปองกันและแกไขปญหา
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Home
Explore
รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง การจัดทวิศึกษาเพื่อลดความเหลื่อมล้ำ และสร้างความสามารถในการแข่งขันของประเทศ
View in Fullscreen
สำนักกรรมาธิการ ๓
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search