เรื่องเล่าบนเส้นทางความดี2

เรื่องเล่าบนเส้นทางความดี 2

ส�ำ นกั งานเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษามัธยมศกึ ษา เขต 16
“เครือขา่ ยคณุ ธรรม”

สำ�นกั งานเขตพ้ืนท่กี ารศึกษามธั ยมศกึ ษา เขต 16
สำ�นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน
กระทรวงศกึ ษาธิการ



คำ�นำ�

“เรื่องเล่าบนเส้นทางความดี 2” เล่มนี้ จัดทำ�ขึ้นจากความร่วมมือร่วมใจ
ของทกุ คนใน สพม.16 ที่ได้ไปขบั เคลื่อนการสร้างเครือข่ายคุณธรรม และได้เขียน
สะท้อนผลการดำ�เนินการ ถึงรูปแบบ วิธีการและความส�ำ เร็จทีเ่ กิดขึ้น แม้จะเปน็
เพียงจุดเล็กๆ แต่ทุกคนได้ลงมือทำ�และทำ�ด้วยจิตใจที่ดีงาม “ความพอเพียง
ความมีวินัย จิตอาสา จึงผลิดอกออกผล เจริญงอกงาม เบ่งบานไป
ต่างนา่ ชื่นใจ”

ขอบคุณเรื่องเล่าดีๆ ที่เต็มเปี่ยมไปด้วยความรู้สึกที่ดี ความปิติจากผลที่
เกิดขึ้นท้ังต่อตนเอง ต่อครอบครวั และต่อสงั คม จากจดุ เลก็ ๆ เหมือนโยนก้อนหิน
ก้อนเล็กลงบนผิวน้ำ� ก็จะค่อยๆ กะเพื่อมเป็นวงกว้างออกไปๆ อย่างไม่มี
ที่สิ้นสุด หวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือ “เรื่องเล่าบนเส้นทางความดี 2” เล่มนี้
จะเป็นพลังที่จะขับเคลื่อนการปลูกฝังความพอเพียง ความมีวินัย จิตอาสา
ให้งดงามไปทัว่ บ้านท่ัวเมือง

บรรณาธิการกิจ



สารบญั หน้า

1
คำ�น�ำ 7
27
นำ�พาสร้างเครือข่าย 31
ขยายต่อต่างองค์กร 105
สะท้อนสู่ครอบครัว
ครอบครัวคุณธรรม
ภาคผนวก



น�ำ พาสรา้ งเครือขา่ ย

เร่ืองเล่าบนเสน้ ทางความดี 2 1
ครอบครวั คณุ ธรรม



การสรา้ งเครือข่ายองค์กรคุณธรรม

ส�ำ นกั งานเขตพืน้ ทกี่ ารศึกษามธั ยมศกึ ษา เขต 16
ได้ดำ�เนินการขับเคลื่อนองค์กรคุณธรรมจนประสบ
คจาวกามจังสหำ�วเรัด็จสใงนขรละาดับแหละนไึ่งด้รไดับ้รกับารรายงืนวยัลันเซชิด้ำ�ทชูเวกนียจราตกิ สำ�นักงานคณะกรรมการ
การศึกษาข้ันพื้นฐานว่าเป็น “องค์กรคุณธรรมต้นแบบ” จึงมีคณะศึกษาดูงาน
จากสว่ นราชการตา่ งๆ อาทเิ ชน่ โรงเรยี นวเิ ชยี รมาตุ จงั หวดั ตรงั ส�ำ นกั งานเขตพืน้ ที่
การศกึ ษาประถมศกึ ษานราธวิ าส เขต 3 ส�ำ นกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา
เขต 15 สำ�นกั งานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตรัง เขต 1 ขณะเดียวกนั เราได้
เปิดบ้าน “องค์กรคุณธรรม” เพื่อให้มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับองค์กรอื่นๆ
รวมท้ังประชาสัมพันธ์รับฟังความคิดเห็นจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้องเพื่อพัฒนา
การด�ำ เนินงาน “องค์กรคณุ ธรรม” อย่างต่อเนือ่ ง พระราชกระแสรับสัง่ “ช่วยกนั
สรา้ งคนดใี หบ้ า้ นเมอื ง” ท�ำ ใหพ้ วกเราครอบครวั สพม.16 ตระหนกั เปน็ อยา่ งดวี า่
“เรอื่ งนเี้ ราท�ำ คนเดยี วไมไ่ ด้ จะตอ้ งมเี ครอื ขา่ ยชว่ ยกนั ท�ำ ใหม้ ากๆ” จงึ ขยาย
ความคิดให้ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ได้ตระหนักรู้ เข้าใจซึมซับ
ยค้าุณยคม่าาแจหา่งกคหุณน่วธยรงรามนทอุกื่นครจั้งะทเนี่ม้นีกยา้ำ�รทบุกรครจรุแ้ังทตี่ม่งตีก้ังาขร้าปรฐามชนกิเาทรศใหโมด่ ยรเวฉมพทา้ังะมอีกยา่ารงรยับิ่ง
การใช้จ่ายเงินให้เพียงพอกับรายได้ การช่วยเหลือเกื้อกูลกันในการทำ�งาน
ไม่นิ่งดูดาย การแบ่งเบาภาระคนอื่นๆ เพิ่มเสน่ห์ด้วย “จิตอาสา” รวมถึง
เรื่องบทบาทหน้าที่การครองตนให้มี “วินัย” ในตนเอง ขณะเดียวกันก็ชักชวน
ใหไ้ ปขยายผลในครอบครวั เพราะเชอื่ มน่ั วา่ หากพืน้ ฐานครอบครวั ดจี ะมผี ลตอ่ สงั คม
และประเทศชาติ จึงทำ�ให้เกิดครอบครัวคุณธรรมถึง 57 ครอบครัว ที่พวกเรา
ได้ช่วยกนั ขยายเครือข่าย

ท้ายที่สุดนี้ขอเชิญชวนทุกส่วนราชการ องค์กรเอกชน รวมทั้ง สถาบัน
ทางสังคมทุกภาคส่วนได้ช่วยกันส่งเสริมสนับสนุนกิจกรรมที่เสริมสร้างคุณธรรม
เพือ่ ช่วยกนั “สรา้ งคนดีใหบ้ า้ นเมือง”

(นายศงั กร รกั ชูชื่น)

ผู้อำ�นวยการสำ�นักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษามัธยมศึกษา เขต 16

เรอ่ื งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2 3
ครอบครวั คุณธรรม

นำ�คณุ ธรรม สู่ความยั่งยืน

“ชว่ ยกนั สรา้ งคนดใี หบ้ า้ นเมอื ง” กระแสพระราชด�ำ รสั
ของในหลวง รัชกาลที่ 9 จุดเริ่มต้นของการพัฒนาสำ�นักงาน
เขตพื้นที่การศึกษาคุณธรรม สพม.16 ที่เริ่มขับเคลื่อนพัฒนา
ด้วยความร่วมมือของบุคลากรทุกคน อย่างต่อเนื่อง มีส่วนร่วม สม่ำ�เสมอ
ผา่ นการพดู คยุ ปรกึ ษาหารอื รว่ มสะทอ้ น แลกเปลยี่ นเรยี นรแู้ ละแสดงความคดิ เหน็
ทำ�ให้ 2 ปีที่ผ่านมาขององค์กรคุณธรรมต้นแบบ สพม.16 เริ่มเป็นรูปเป็นร่าง
ทีละเล็กทีละน้อย บคุ ลากรมีคุณงามความดีเกิดขึ้นภายในจิตใจ “ทุกคนไดท้ ำ�ดี
ในแบบของตนเอง ดีตามหนา้ ที่ของตนเอง” ผลสำ�เร็จทีเ่ กิดขึ้นเป็นที่น่าชืน่ ชม
ยินดีกับทุกคน เกิดเป็นวัฒนธรรมที่ดีงามขององค์กร ซึ่งถือว่าเป็นจุดเริ่มต้นที่
เข้มแข็งของการ “ช่วยกันสร้างคนดีให้บ้านเมือง” เมื่อเราเป็นคนดีประมาณ
หนึ่งแล้ว เรายังมีหน้าที่ที่ต้องช่วยกันสร้างให้คนดีมีขึ้นเยอะๆ ในสังคม ดังที่
ศ.นพ.เกษม วัฒนชยั องคมนตรี ได้กล่าวว่า “คุณธรรมเปน็ งานทีย่ ากและยาว
แต่ให้เราถือว่าเป็นหน้าที่ชีวิต” ซึ่งถือว่าเป็นอีกหนึ่งโจทย์ที่เพิ่มความท้าทาย
ให้กบั องค์กรคุณธรรม สพม.16
การสร้างเครือข่ายคุณธรรมจึงเกิดขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไป จากกลุ่มเล็กๆ
ภายในครอบครัวของเรา ซึ่งในที่นี้หมายถึง โรงเรียนในสังกัด สพม.16
ทงั้ 53 โรงเรยี น และครอบครวั ของบคุ ลากรของ สพม.16 ทกุ คน เพราะครอบครวั
เป็นอีกสถาบนั หนึง่ ทีม่ ีความส�ำ คัญในการบ่มเพาะคุณงามความดี
ในส่วนตัวยังคงคิดว่าการจะพัฒนาคุณธรรมได้ต้องมีพื้นฐานความเชื่อ
4 ประการ (ดงั ทีเ่ คยกลา่ วไวแ้ ล้วในหนงั สือ “เรือ่ งเล่าบนเส้นทางความดี เลม่ แรก)
: ประการที่ 1 เชื่อมั่นว่าความดีเกิดขึ้นได้กับทุกคน : ดีในแบบของตนเอง
ดีตามหน้าทีข่ องตนเอง ซึง่ เกิดขึ้นได้จริงกับทุกคน
: ประการที่ 2 เชื่อว่าทุกคนสำ�คัญที่สุด : ทุกครอบครัวจึงขาดใครไปไม่ได้
แม้แต่คนเดียว เพราะทกุ คนคือคนส�ำ คญั

4 เร่อื งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2
ครอบครัวคณุ ธรรม

: ประการที่ 3 เชอื่ มนั่ ในผนู้ �ำ และสมาชกิ ในครอบครวั : วา่ ทกุ คนในครอบครวั
จะท�ำ หน้าที่ของตนเองอย่างสดุ ก�ำ ลงั ความสามารถ

: ประการที่ 4 เชื่อในความรักของทุกคนที่มีต่อครอบครวั : ว่าพลังความรัก
ของครอบครัวจะเป็นตัวผลักดันให้ทุกคนร่วมมือกันเปลี่ยนแปลงครอบครัว
ของเราดีขึ้น เปน็ ครอบครัวดีมีคุณธรรม

“เมื่อมีความดีงามเกิดขึ้นภายในจิตใจ สิ่งใหม่ๆ ที่ตามมา ก็คือ
การเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นของสมาชิกในครอบครัว เกิดความรัก สามัคคี
เอื้ออาทรต่อกัน เป็นภาพที่น่าชื่นชมยินดี ร่วมส่งต่อความดีสู่สังคมอย่างยั่งยืน
ต่อไป”

นางเหมือนฝัน เกื้อหนุน
ศึกษานิเทศก์ สพม.16

เร่อื งเลา่ บนเส้นทางความดี 2 5
ครอบครวั คณุ ธรรม



ขยายตอ่ ต่างองคก์ ร

เรื่องเลา่ บนเส้นทางความดี 2 7
ครอบครัวคณุ ธรรม



ในปีที่ 2 ของการขับเคลื่อนสำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษาคุณธรรม (องค์กร
คุณธรรม) ต้นแบบ สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 16 ได้มีการ
ดำ�เนินงานโดยใช้รูปแบบการพัฒนาสำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษาคุณธรรม
(องค์กรคุณธรรม) ต้นแบบ ดงั นี้

A : Awareness สร้างการรับรู้และการยอมรับ ได้แก่ การทัศนศึกษา
แหลง่ เรยี นรู้ การอบรมปฏบิ ตั กิ าร การประชาสมั พนั ธผ์ า่ นชอ่ งทางแอพพลเิ คชน่ั เปน็ ตน้

A : Aim กำ�หนดคุณธรรมหลักและแนวปฏิบัติ ได้แก่ การร่วมกันกำ�หนด
คุณธรรมหลัก และแนวปฏิบัติของผู้บริหารและบุคลากร ที่สอดคล้องกับคุณธรรม
หลัก

A : Action ทำ�กิจกรรมส่งเสริมความดี ได้แก่ การจัดทำ�กิจกรรมส่งเสริม
ความดีที่สอดคล้องกับคุณธรรมหลักและแนวปฏิบตั ิแต่ละกิจกรรม

A : Assessment ประเมินผล ได้แก่ การประเมินผลการพัฒนาสำ�นักงาน
เขตพื้นทีก่ ารศึกษาตามคุณธรรมหลกั และแนวปฏิบัติ ที่ได้กำ�หนดไว้

N : Network ขยายเครือข่ายองค์กรคุณธรรม ได้แก่ การขยายเครือข่าย
ครอบครัวคุณธรรมสู่บุคลากรในสำ�นักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษา

เร่อื งเล่าบนเส้นทางความดี 2 9
ครอบครัวคุณธรรม

ซึ่งในหนังสือ “เรื่องเล่าบนเส้นทางความดี 2 นี้ จะขอกล่าวถึงในส่วนของ
การขยายเครือข่ายสำ�นักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษาคุณธรรม โดยได้ดำ�เนินกิจกรรม
เพื่อการสร้างเครือข่ายองค์กรคุณธรรม ดังนี้

1. กิจกรรม “เปิดองค์กรคุณธรรมต้นแบบ” ผ่านการจัดนิทรรศการแสดง
ผลงานและแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับหน่วยงานภายนอก จำ�นวน 94 หน่วยงาน เป็น
โรงเรียนในสังกัด จำ�นวน 53 โรงเรียน และหน่วยงานภายนอกซึ่งเป็นองค์กร
คุณธรรมของจงั หวดั สงขลา จำ�นวน 41 หน่วยงาน

10 เร่ืองเล่าบนเสน้ ทางความดี 2
ครอบครวั คณุ ธรรม

เร่อื งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2 11
ครอบครวั คณุ ธรรม

2. การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ต้อนรับคณะศึกษาดูงานจากหน่วยงานภายนอก
ได้แก่

- สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 11
- สำ�นักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 3
- ส�ำ นักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตรงั เขต 1
- โรงเรียนวิเชียรมาตุ จังหวดั ตรัง

12 เรือ่ งเล่าบนเสน้ ทางความดี 2
ครอบครวั คุณธรรม

เร่อื งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2 13
ครอบครวั คณุ ธรรม

3. แลกเปลี่ยนเรียนรู้กับสำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษาและองค์กรคุณธรรม
อื่นๆ

ชุมชนคุณธรรมวัดโนนสว่าง

มีกิจกรรมแลกเปลีย่ นเรียนรู้ ดังนี้
- ตักบาตรข้าวเหนียว/ข้าวสารอาหารแห้งร่วมกับผู้นำ�ชุมชนคุณธรรม
วดั โนสว่าง บคุ ลากร สพป.เลย 2 และชาวบ้าน
- ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา/ถวายภัตตาหารเช้า
- นางอุไร พรหมปาน รอง ผอ.สพม.16 พบปะพูดคุยและชี้แจง
วตั ถุประสงค์การมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กบั ผู้น�ำ ชุมชนและชาวบ้านโนนสว่าง
- รับประทานอาหารเช้าร่วมกนั
- สนทนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้การสร้างเครือข่ายองค์กรคุณธรรมของ
ชุมชนวัดโนนสว่างและหน่วยงานราชการในพื้นที่ใกล้เคียง รวมถึงวิธีการสร้าง
ความเข้มแข็งให้แก่ชมุ ชนคณุ ธรรม
ทำ�ให้ บุคลากร สพม.16 ได้เรียนรู้วิถีชุมชนคุณธรรมวัดโนนสว่าง และได้
แนวทางในการสร้างเครือข่ายองค์กรคุณธรรมให้เข้มแข็ง ด้วยวิธีประชาสัมพันธ์
ที่หลากหลาย ทัว่ ถึงทกุ คร้ังที่มีกิจกรรม

14 เร่ืองเล่าบนเส้นทางความดี 2
ครอบครัวคณุ ธรรม

เร่อื งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2 15
ครอบครวั คณุ ธรรม

สำ�นกั งานเขตพนื้ ที่การศึกษาประถมศึกษาเลย เขต 2

มีกิจกรรมแลกเปลีย่ นเรียนรู้ ดงั นี้
- นายศรีใส เอ่นลุน รักษาการ ผอ.สพป.เลย 2 กล่าวต้อนรับ/แนะนำ�
บุคลากร

- สพป.เลย 2 นำ�เสนอผลการดำ�เนินงานพัฒนาสำ�นักงานเขตพื้นที่
การศึกษาคณุ ธรรม

- สพม. 16 นำ�เสนอผลการดำ�เนินงานพัฒนาสำ�นักงานเขตพื้นที่
การศึกษาคณุ ธรรม

- ซักถามประเดน็ สงสยั / เสนอแนะ
- ลงนาม MOU ส�ำ นกั งานเขตพื้นที่การศึกษาคู่พัฒนา
- ร่วมร้องเพลงจ�ำ ขึ้นใจ (ข้าราชการทีด่ ี)
- รับประทานอาหารร่วมกัน (กิจกรรมเว้าจาพาข้าวสวย) ซึ่งจัดในวันขึ้น
15 ค่ำ�ของทกุ เดือน
บคุ ลากร สพม.16 ที่ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ได้แนวทางในการขยายเครือข่าย
องค์กรคุณธรรมสู่ชุมชน โดยสรุปเป็นประเด็น ดังนี้
- ทุกคร้ังที่มีโอกาสในการร่วมกิจกรรมของชุมชน หรือชุมชนชวนให้
ไปร่วมกิจกรรมให้พยายามไปร่วมทุกคร้ัง
- พยายามคิดกิจกรรมที่ทำ�ประโยชน์ให้แก่ชุมชนให้เห็นเป็นที่ประจักษ์
และต้องท�ำ อย่างสม่�ำ เสมอ
- ควรจัดกิจกรรมที่บุคลากรในสำ�นักงานได้ทำ�ร่วมกัน เพื่อเชื่อมความ
สัมพันธ์อนั ดีกนั อย่างสม่ำ�เสมอ

16 เรื่องเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2
ครอบครวั คุณธรรม

เร่อื งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2 17
ครอบครวั คณุ ธรรม

18 เรือ่ งเล่าบนเสน้ ทางความดี 2
ครอบครัวคณุ ธรรม

ชมุ ชนคุณธรรมศนู ย์วฒั นธรรมไทดำ� อ.เชียงคาน จ.เลย

มีกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ดังนี้
- ศึกษาประวัติชุมชนและแนวทางการพัฒนาชุมชนให้เข้มแข็ง สามารถ
ดแู ลตนเองได้
- ซักถามข้อสงสัย/แลกเปลีย่ นเรียนรู้
- เข้าร่วมกิจกรรมวฒั นธรรมชมุ ชน
บุคลากร สพม.16 ได้แนวทางในการพัฒนาชุมชนคุณธรรมให้เข้มแข็ง
ผ่านการสร้างสร้างความตระหนักให้แก่เยาวชนและจัดกิจกรรมให้คนทุกวัย
ในชุมชนได้ท�ำ ร่วมกันอย่างสม่�ำ เสมอเพือ่ เชือ่ มความสัมพันธ์ของคนแต่ละวัย

เร่อื งเลา่ บนเส้นทางความดี 2 19
ครอบครัวคุณธรรม

ความภาคภมู ใิ จ

1. ได้รับโล่ประกาศเกียรติคุณ “สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษาคุณธรรม
(องค์กรคุณธรรม) ต้นแบบ” จากสำ�นักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน

2. ได้รับเกียรติบัตร “องค์กรคุณธรรมต้นแบบ” จากผู้ว่าราชการจังหวัด
สงขลา เนือ่ งในงานวนั สงขลา ประจำ�ปี 2563

3. ไดร้ บั รางวลั ชนะเลศิ เหรยี ญทอง รางวลั ทรงคณุ คา่ สพฐ. OBEC AWARDS
ภาคใต้ สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษายอดเยี่ยม ด้านบริหารจัดการ
ประจ�ำ ปี 2562

4. ไดร้ บั รางวลั ชนะเลศิ เหรียญทอง รางวลั ทรงคณุ ค่า สพฐ. OBEC AWARDS
ระดับประเทศ สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษายอดเยี่ยม ด้านบริหาร
จัดการ ประจำ�ปี 2562

5. นายอดุลย์ จันทร์เจริญ พนักงานบริการ ได้รับรางวัลผู้มีคุณธรรม
จริยธรรมดีเด่นของจงั หวดั สงขลา ประจ�ำ ปี 2562

20 เรอื่ งเล่าบนเส้นทางความดี 2
ครอบครัวคุณธรรม

เร่อื งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2 21
ครอบครวั คณุ ธรรม

เสียงสะท้อน...เครอื ข่ายคณุ ธรรม สพม.16

22 เรือ่ งเล่าบนเสน้ ทางความดี 2
ครอบครวั คณุ ธรรม

อีกหนึ่งเสียงสะทอ้ น...เครือขา่ ยคุณธรรม สพม.16

“โรงเรียนคูเต่าวิทยาสร้างคนดี
ให้บ้านเมือง” ประโยคนี้ถือเป็นหัวใจ
และเป้าหมายของการพฒั นาโรงเรียน
คูเต่าวิทยา หากพูดถึงโรงเรียนแห่งนี้
ถื อ เ ป็ น โ ร ง เ รี ย น ข น า ด เ ล็ ก ที่ สุ ด
ใ น สำ � นั ก ง า น เ ข ต พื้ น ที่ ก า ร ศึ ก ษ า
มัธยมศึกษา เขต 16 แต่เป็นโรงเรียน
ขนาดเล็กที่ไม่เคยถูกทอดทิ้งให้อยู่
ข้างหลัง กลบั เป็นโรงเรียนที่ได้รบั การ
ดูแลรักษาเป็นอย่างดี จากสำ�นักงาน
เขตพืน้ ทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต 16
“องค์กรคุณธรรมต้นแบบ” ด้วยการ
ขับเคลื่อนอย่างจริงจัง โดยมีผู้นำ�ที่มี
วิสัยทัศน์นำ�คุณธรรมมาขับเคลื่อน
องค์กรบุคลากรพร้อมใจกันปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและทำ�หน้าที่ของตนเอง
ด้วยจิตอาสาสู่การพัฒนาโรงเรียนในสังกัดให้เป็นโรงเรียนคุณธรรม ทำ�ให้
ชาวโรงเรียนอย่างพวกเราเห็นและสัมผัสได้ ถือเป็นแบบอย่างที่มีค่า ทำ�ให้เรา
อยากที่จะขบั เคลื่อนความดีสู่โรงเรียนให้เปน็ รปู ธรรม
ตง้ั แตป่ ี พ.ศ. 2561 เปน็ ตน้ มา ผมนายวนั เฉลมิ วฒุ วิ ศิ ษิ ฏส์ กลุ ไดร้ บั มอบหมาย
ให้เป็นครูแกนนำ� บอกได้เลยว่าโรงเรียนคูเต่าวิทยาไม่เคยที่ปล่อยให้ความดี
โดดเดี่ยว มีการขับเคลื่อนโครงการโรงเรียนคุณธรรมอย่างต่อเนื่อง ด้วยมองว่า
การสร้างคนดีจะนำ�มาซึ่งการเปลี่ยนแปลง มีการยกระดับความเข้มข้นอย่าง
เห็นเป็นรูปธรรมภายใต้การนำ�ของ ผอ.ผาสุขสันต์ ไหมทิพย์ โดยมีการประชุม
คณะครู นกั เรยี น คณะกรรมการสถานศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน เพอื่ ยกระดบั และประกาศ
ขับเคลื่อนการพัฒนาโรงเรียนคูเต่าวิทยา ให้เป็นโรงเรียนคุณธรรม โดยยึดถือ
เงื่อนไข 4 ประการได้แก่ 1. มีความศรัทธาในความดี 2. มีความต้องการพัฒนา

เร่ืองเลา่ บนเส้นทางความดี 2 23
ครอบครวั คุณธรรม

3. มคี วามรใู้ นการพฒั นา 4. มคี วามมงุ่ มนั่ ทจี่ ะพฒั นา มกี ารประกาศคณุ ธรรมอตั ลกั ษณ์
ของโรงเรียนที่ได้จากการเข้ากระบวนการค้นหา คือ วินัย สุภาพ ซื่อสัตย์
จิตอาสา และมีการพฒั นาตามหลักการและกระบวนการ โดยเน้นการปฏิบัติจริง
เพื่อสร้างการรับรู้และการยอมรับอย่างต่อเนื่องผ่านการประชาสัมพันธ์
หลากหลายชอ่ งทาง เนน้ การสรา้ งกลไกการมสี ว่ นรว่ มของทกุ ฝา่ ย มกี ารยกระดบั
องคก์ รนกั เรยี นเปน็ สภานกั เรยี นคณุ ธรรม และสรา้ งเครอื ขา่ ยครอบครวั คณุ ธรรม
โดยทุกครอบครัวนักเรียนได้รับการอบรม และมีการกำ�หนดคุณธรรมอัตลักษณ์
ครอบครัว จากความมุ่งมั่นพัฒนาของทกุ ฝ่ายทีม่ ีส่วนเกี่ยวข้อง จนสามารถทำ�ให้
โรงเรียนพัฒนาขึ้นภายใน 3 ปี โดยก่อนที่เริ่มโครงการโรงเรียนมีนักเรียนเพียง
75 คน จนปัจจุบัน มีนักเรียน 96 คน เพิ่มสูงขึ้นต่อเนื่องอย่างชัดเจน นักเรียน
มีพฤติกรรมดีขึ้นอย่างสัมผัสได้ ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมจัดกิจกรรมส่งเสริม
โรงเรียนอย่างต่อเนื่อง ผู้ปกครองร่วมจัดการศึกษา และดูแลบุตรหลานด้วย
ความรักเอาใจใส่ นบั ได้ว่าโรงเรียนพฒั นาไปอย่างก้าวกระโดดในระยะเพียง 3 ปี
ทีด่ �ำ เนินโครงการโรงเรียนคณุ ธรรมอย่างต่อเนือ่ ง

“ต้นแบบที่ดี มีค่ามากกว่าคำ�สอน” จึงเป็นคำ�กล่าวที่ไม่ผิดนัก สำ�นักงาน
เขตพื้นที่การศึกษา ดี สนับสนุนดูแลช่วยเหลือส่งผลให้โรงเรียน ดี โรงเรียนที่ดี
ก็สามารถ “สร้างคนดีให้บ้านเมือง” เป็นกำ�ลังสำ�คัญของการพัฒนาประเทศ
เราคิดฝันอยู่เสมอว่าอยากให้ทุกที่ลองทำ�และร่วมสัมผัสความอบอุ่นจากไออุ่น
แห่งความดี

นายวนั เฉลิม วุฒิวิศิษฏ์สกลุ
ครแู กนนำ�ขับเคลือ่ นโรงเรียนคณุ ธรรม

โรงเรียนคูเต่าวิทยา สพม.16

24 เรอื่ งเลา่ บนเส้นทางความดี 2
ครอบครวั คุณธรรม

และอีกเสียงสะท้อนจาก...
คุณครูอชุ ญา สงั แสตมป์
ครแู กนน�ำ โรงเรยี นคุณธรรม
โรงเรยี นมัธยมสริ ิวัณวรี ๒ สงขลา

ข้าพเจ้ามีความภูมิใจที่ได้มีส่วนร่วมในการพัฒนานักเรียนด้านคุณธรรม
จริยธรรมและน้อมนำ�กระแสพระราชดำ�รัสทำ�หน้าที่ครูอยู่เสมอ ว่า “ครูดี”
คือผู้ที่สร้าง “คนดี” สู่สังคมไทยให้ครูรักเด็ก และเด็กรักครูให้ครูสอนเด็ก
ให้มีน้ำ�ใจต่อเพื่อน ไม่ให้แข่งขันกัน แค่ให้แข่งขันกับตัวเองให้เด็กที่เรียนเก่งกว่า
ช่วยสอนเพือ่ นที่เรียนช้ากว่าให้ครจู ดั กิจกรรมให้เดก็ ทำ�ร่วมกนั เพื่อให้เห็นคณุ ค่า
ของความสามคั คี

ข้าพเจ้าขอชืน่ ชม สพม.16 ทีเ่ ปน็ แบบอย่าง
ด้านการพัฒนาเป็นเขตคุณธรรมเป็นส่วนหนึ่ง
ทขี่ ยายผลมายงั โรงเรยี นมธั ยมสริ วิ ณั วรี สงขลา
และโรงเรยี นในสงั กดั สพม.16 ขา้ พเจา้ ไดเ้ รยี นรู้
ข้ันตอนกระบวนการต่าง ๆ และนำ�มาปรับใช้
เ พื่ อ ส ร้ า ง เ ด็ ก ดี ใ ห้ มี คุ ณ ธ ร ร ม ใ น โ ร ง เ รี ย น
ของข้าพเจ้าสร้างการรับรู้และยอมรับใน
โรงเรียนท้ังครูและนักเรียนการสร้างครูแกนนำ�
นักเรียนแกนนำ�การกำ�หนดคุณธรรมเป้าหมาย
จดั ท�ำ ตารางคณุ ธรรมอตั ลักษณ์ มีวินัย มีความ
รับผิดชอบ มีจิตอาสา และซื่อสัตย์สุจริต
การได้มาซึ่งโครงงานคุณธรรมของนักเรียน
การรู้จักปัญหาสาเหตุนักเรียนเกิดการเรียน
รู้และมีความสุขในการทำ�โครงงานคุณธรรม
นอกจากนี้สิง่ ทีไ่ ด้จากองค์กรคุณธรรมของ

เร่ืองเล่าบนเสน้ ทางความดี 2 25
ครอบครวั คณุ ธรรม

สพม.16 คือการเป็นต้นแบบที่ดีให้กับทุกโรงเรียนการแนะแนวทางด้าน
คุณธรรมจริยธรรมมุ่งพัฒนาให้ทุกโรงเรียนเป็นโรงเรียนคุณธรรมโรงเรียนมัธยม
สิริวัณวรี ๒ สงขลา ก็มีความมุ่งมั่นจะพัฒนานักเรียนให้มีคุณธรรมจริยธรรม
เป็นคนดี มีวินัย รับผิดชอบต่อสังคมมีจิตอาสาและซื่อสัตย์สุจริตอยู่ในสังคม
อย่างมีความสุข

26 เรือ่ งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2
ครอบครวั คุณธรรม

สะทอ้ นส่คู รอบครวั

เรอ่ื งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2 27
ครอบครัวคณุ ธรรม



โรงเรียนในสงั กัดทั้ง 53 โรงเรียน ถือเปน็ ครอบครัวของบคุ ลากรของ สพม.
เขต 16 ดงั น้ันจึงได้มีการขยายเครือข่ายองค์กรคณุ ธรรมสู่โรงเรียนในสังกดั และ
ได้สร้างความตระหนักและเข้าใจแก่โรงเรียนในนโยบายในการพัฒนาองค์กร
คณุ ธรรมรว่ มกนั โดยนายศงั กร รกั ชชู ืน่ ผอ.สพม.16 พร้อมดว้ ยบคุ ลากร สพม.16
เข้าร่วมกิจกรรม 1 ห้องเรียน 1 วันธรรมสวนะ ของ ร.ร.ตะเครียะวิทยาคม
โดยมีกิจกรรม ดังนี้

- พิธีกรรมกรรมทางศาสนา/ถวายภตั ตาหารเพล/กรวดน้�ำ ยาว/แผ่เมตตา
- ฟงั พระธรรมเทศนา/รบั พร/ถวายปัจจยั

- ผอ.เขตพบปะพูดคุยกับครแู ละนกั เรียน
- รบั ประทานอาหารร่วมกนั
โดยตลอดกิจกรรมผู้นำ�ในการทำ�พิธีกรรมทางศาสนาจะเป็นนักเรียน
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 (เปน็ ส่วนหนึง่ ในกิจกรรมมัคทายกน้อยของโรงเรียน)

เรอ่ื งเล่าบนเสน้ ทางความดี 2 29
ครอบครวั คณุ ธรรม

กิจกรรมครอบครัวคุณธรรม โดยมีบุคลากรภายในสำ�นักงานเขตพื้นที่
การศกึ ษามธั ยมศึกษา เขต 16 สมคั รเข้าร่วมกจิ กรรมครอบครวั คณุ ธรรม จ�ำ นวน
57 ครอบครวั ได้แก่

ครอบครวั ระเบียบวินัย 16 ครอบครวั
ครอบครวั จิตอาสา 10 ครอบครัว
ครอบครัวพอเพียง 38 ครอบครวั
โดยได้ด�ำ เนินการ ดงั นี้
1. บคุ ลากรสมคั รเขา้ รว่ มครอบครวั คณุ ธรรมของ สพม.เขต 16 ครอบครวั ละ
อย่างน้อย 1 คณุ ธรรม
2. สมาชิกในครอบครวั เขียนแนวปฏิบัติตามคณุ ธรรมที่เลือก
3. ปฏิบตั ิกิจกรรมคณุ ธรรมร่วมกนั ในครอบครัว
4. แลกเปลี่ยนเรียนรู้กนั ระหว่างครอบครวั

30 เร่ืองเลา่ บนเส้นทางความดี 2
ครอบครัวคุณธรรม

ครอบครัวคณุ ธรรม

เรอ่ื งเล่าบนเสน้ ทางความดี 2 31
ครอบครัวคณุ ธรรม



ครอบครัวพอเพียง...
นายศงั กร รักชชู ่ืน

ผ้อู �ำ นวยการส�ำ นกั งานเขตพื้นทีก่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต 16

เรอื่ งเล่าบนเส้นทางความดี 2 33
ครอบครัวคณุ ธรรม

ครอบครวั ระเบียบวนิ ัย...
นายวชิระ ขวญั เพชร

รองผู้อ�ำ นวยการส�ำ นักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษามธั ยมศึกษา เขต 16

34 เรอ่ื งเล่าบนเส้นทางความดี 2
ครอบครวั คณุ ธรรม

ครอบครวั พอเพยี ง...
นางอุไร พรหมปาน

รองผู้อำ�นวยการส�ำ นักงานเขตพื้นที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต 16

เรือ่ งเล่าบนเส้นทางความดี 2 35
ครอบครัวคณุ ธรรม

ครอบครัวพอเพียง...
นางสาวอาภาพรรณ เกษรพันธุ์

สิง่ ดีดีในครอบครัว/การปลกู ผักปลอดสารพิษ มีการดำ�เนินงาน ดงั นี้
1. จัดเตรียมสถานที่ให้มีความพร้อมในการเพาะปลูกพืชผัก-ผลไม้ เช่น
มีพื้นที่บริเวณรอบๆ บ้านเป็นที่ราบเรียบ น้ำ�ไม่ท่วมขัง และอยู่ไม่ห่างไกล
จากแหล่งน้ำ� ครอบครัวของเรามีสองคน ร่วมกันระดมความคิดเรื่องสถานที่
ที่เหมาะสมสำ�หรับปลูกผัก-ผลไม้ เช่น ปลูกต้นมัลเบอรี่ ปลูกต้นฝร่ังกิมจู
ปลกู ต้นสับปะรด ปลกู ต้นสะตอ
2. สำ�รวจพันธ์ุผักที่จะปลูกตามฤดูกาลโดยร่วมกันคิดว่าผักแต่ละชนิด
สมควรจะปลูกในช่วงฤดูใด เช่น ผักกาด ผักกระเพรา ผักโหระพา ผักคะน้า
ผักบุ้งจีน
3. ลงมือปฏิบัติ ให้ความสนใจร่วมกันปลูกผักตามที่สนใจ คำ�นึงถึง
ความปลอดภัยในการใช้เครื่องมือทางการเกษตร บำ�รุงดูแลรักษา ศึกษาค้นคว้า
หาความรู้ในเรื่องการปลูกผัก จาก Internet/ภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น การใช้น้ำ�
การใช้ปุ๋ย
4. แปรรูปผัก-ผลไม้ โดยร่วมกันคิดว่าผักที่ปลูก ถ้าเหลือจากรับประทาน
และจำ�หน่ายแล้ว จะมีวิธีการทำ�อย่างไร จึงคิดที่จะดำ�เนินการแปรรูปเอง เช่น
ท�ำ สะตอดอง ทำ�กระท้อนหยี
5. จัดทำ�บัญชีรายรับรายจ่ายทำ�ให้ครอบครัวมีรายได้เพิ่มขึ้น ชีวิตความเป็นอยู่
อยู่อย่างมีความสุข
“ทุกวนั จะสวยงามดว้ ยใจเรา สุขอยู่ทีใ่ จ ใจเป็นสขุ ทกุ ข์ไมม่ ี”

36 เรือ่ งเล่าบนเส้นทางความดี 2
ครอบครวั คุณธรรม

เร่อื งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2 37
ครอบครวั คณุ ธรรม

ครอบครวั ระเบยี บวินัย จติ อาสา...
นางถวลิ เพชรสวุ รรณ

กิจกรรมครอบครัวคุณธรรมของข้าพเจ้า
ได้ปฏิบัติต่อเนื่องนอกเหนือจากกิจกรรมปกติทางโลก
ทั่วไปคือการทำ�บุญ ตักบาตร รักษาศีลและเจริญ
สติในชีวิตประจำ�วัน เพื่อเป็นการสร้างความดี
ให้แก่ตัวเองและเป็นแบบอย่างให้บุคคลในครอบครัว
แต่ในช่วงวันหยุด จะมีกิจกรรมพิเศษคือการกลับ
ภูมิลำ�เนาเพื่อดูแลคุณพ่อ คุณแม่ เพื่อให้ลูกหลานได้มีโอกาสพบปะพูดคุย และ
ทำ�กิจกรรมดีๆ ร่วมกัน คือ การไปทำ�บุญตักบาตร การรักษาศีล เนื่องจาก
ผู้สูงอายุต้องการความเอาใจใส่ดูแลจากลูกหลาน ทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ
ทำ�ให้ท่านมีความสุขทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ เป็นการปลูกฝังให้คนรุ่นหลัง
ตระหนักถึงคณุ ธรรมความกตญั ญทู ีจ่ ะต้องกระท�ำ ต่อบพุ การีและผู้มีพระคณุ

38 เรอ่ื งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2
ครอบครวั คุณธรรม

ครอบครวั จติ อาสา พอเพียง...
นางเกวลนิ พยนต์ภาค

ข้าพเจ้านางเกวลิน พยนต์ภาค ประพฤติตนแบบพอเพียงในข้อปฏิบัติ
ที่พึงจะทำ�ได้ ได้แก่ เตรียมอาหารกลางวันมาเอง เพื่อลดค่าใช้จ่ายในครอบครัว
ลดการใช้เวลาการที่จะต้องออกไปข้างนอกตอนพักกลางวัน ซึ่งสามารถ
เป็นส่วนหนึ่งในการลดมลภาวะโลกร้อนจากการใช้ถุงพลาสติก และในส่วน
ของคู่สมรส มีจิตอาสาในการเป็น
วิทยากรให้ความรู้ด้านปรัชญา
เศรษฐกิจพอเพียง ตามที่พระบาท
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9
พระราชทานพระราชดำ�ริชี้แนะ
แนวทาง โดยเปน็ วทิ ยากรใหค้ วามรู้
กบั หน่วยงานต่างๆ

เรอ่ื งเล่าบนเส้นทางความดี 2 39
ครอบครวั คณุ ธรรม

ครอบครวั พอเพยี ง...
นางสาวรัตยา นิลรตั น์

ครอบครัวของฉันมีทั้งหมด 5 คน ภายในครอบครวั ก็ด�ำ รงชีวิตแบบพอเพียง
ในการใช้ชีวิต แต่ละวันในครอบครัวของฉันมีอาชีพค้าขายขนมนางเล็ดค้าขาย
ตามตลาดนัดและค้าส่งตามร้านขายของชำ�เล็กๆ ในหมู่บ้านใกล้ ๆ การค้าขาย
ก็ไม่ได้มีกำ�ไรมากเพราะ อยากทำ�ขายให้กับแม่ค้าคนกลางได้กำ�ไรบ้าง และ
ครอบครวั ของฉนั กม็ ีรายไดเ้ ขา้ มาใช้จา่ ยในครอบครวั และไดม้ ีอาชพี ทมี่ น่ั คงต่อไป
และที่สำ�คัญขนมที่ทำ�เน้นความสะอาดให้กับลูกค้า ครอบครัวของฉันจึงอยู่แบบ
พอเพียงในทกุ ๆ วนั

40 เรอื่ งเลา่ บนเสน้ ทางความดี 2
ครอบครวั คณุ ธรรม

ครอบครัวพอเพยี ง...
นางสาวเบญจธรรม ดิสกลุ

ครอบครัวของข้าพเจ้าใช้ชีวิตแบบเรียบง่าย แม่ข้าพเจ้าปลูกผักสวนครวั และ
ผลไม้ไว้รับประทานและเป็นส่วนประกอบสำ�หรับการปรุงอาหาร หากมีมากพอ
ก็จะแบ่งปันให้เพื่อนบ้านและนำ�ไปขายสร้างรายได้ ลดรายจ่ายในซื้อพืชผัก
จากตลาด และคดั แยกขวดน�้ำ พลาสตกิ เพอื่ ลดขยะ เกบ็ สะสมไวส้ ามารถน�ำ ไปขายได้
ส่วนข้าพเจ้าและน้องชายจะนำ�ข้าวกล่องหรือกับข้าวใส่ปิ่นโตไปรับประทาน
ที่ทำ�งานในช่วงพักกลางวัน เพื่อลดรายจ่ายในซื้ออาหารข้างนอก สิ่งที่ข้าพเจ้า
ได้รับจากการทำ�กิจกรรมดังกล่าวคือ การพอเพียงและรู้จกั ประหยัด

เรื่องเลา่ บนเส้นทางความดี 2 41
ครอบครัวคุณธรรม

ครอบครัวพอเพยี ง...
นางสาวพณฐา เพชรสวุ รรณ

ครอบครวั ของฉนั มสี มาชกิ 5 คน มี พอ่ แม่ ฉนั และนอ้ งสาวอกี 2 คน นอกจาก
อาชีพหลักที่พ่อแม่ค้าขายผลไม้ในตลาดสดแล้ว เมื่อเวลาว่าง ครอบครัวของฉัน
จะเข้าสวนไปช่วยกนั ปลกู มะพร้าว ปลกู เสาวรส ปลกู ฝรั่งกิมจู ปลูกผักสวนครัว
ต่างๆ เพื่อให้มีรายได้เพิ่มขึ้นในครอบครัว ช่วยประหยัดค่ากับข้าวเวลาท�ำ กบั ข้าว
เพราะมีผัก ผลไม้ ทีเ่ ราปลูกเอง และยังสร้างความรกั ความอบอุ่น ความสามคั คี
ในครอบครัวอีกด้วย

42 เร่อื งเล่าบนเส้นทางความดี 2
ครอบครวั คุณธรรม