หัวเวียง

หัวเวียวี ง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา Hua Wiang Journal ๑.๑ เสนอผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.แพร ศิริศักดิ์ดำ เกิงจัดทำ โดยนักศึกษาสาขามานุษยวิทยา คณะโบราณคดีมหาวิทยาลัยศิลปากร

ตำ บลหัวเวีย วี ง อำ เภอเสนา จัง จั หวัด วั พระนครศรีอยุธยา ภาพวาด : พรพรหม ล่ามกิจจา คณะผู้จัดทำ

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 1

หัวเวีย วี ง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา Hua Wiang Journal เสนอ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.แพร ศิริศักดิ์ดำ เกิง จัดทำ โดย นักศึกษาสาขามานุษยวิทยา คณะโบราณคดี ๑ มหาวิทยาลัยศิลปากร.๑ สารบัญ ข้อมูลทั่วไป ๑ คำ นำ (ภาพวาด : วิถีชีวิตชุมชนหัวเวียง) ๕ ประวัติความเป็นมา ตำ บลหัวเวียง อำ เภอเสนา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ๗ ข้อมูลจำ นวนประชากร ๙ ลักษณะทางภูมิศาสตร์ ๑๐ ศาสนา และความเชื่อในชุมชนหัวเวียง ๑๑ วัดหัวเวียง ๑๓ วัดบางกะทิง ๑๕ วัดบันไดช้าง ๑๗ วัดใบบัว ๑๘ วัดวัดประดู่โลกเชษฐ์ ๒๐ วัดโบสถ์ ๒๑ วัดสุวรรณเจดีย์ ๒๔ บทบาทของวัดต่อชุมชนหัวเวียง ๒๕ บทบาทของโรงเรียนต่อชุมชนหัวเวียง (โรงเรียนวัดบางกะทิง : พิศิษฐ์วิทยาคาร) ประเพณีรอบปี ๒๒ ศาลพ่อปู่พราหมน์ ๒๓ ศาลพ่อปุนเถ้ากง ๒๗ เดือนมกราคม : ประเพณีทำ บุญขึ้นปีใหม่ ๒๘ เดือนเมษายน : ประเพณีวันสงกรานต์ บวชเณรภาคฤดูร้อน และแห่หลวงพ่อโต ๒๙ เดือนพฤษภาคม : ประเพณีเพาะปลูกข้าว ๓๐ เดือนกรกฎาคม : แห่เทียนทางน้ำ และทอดผ้าป่าทางน้ำ ๓๑ เดือนพฤศจิกายน : ประเพณีวันลอยกระทง ๓๒ เดือนธันวาคม : ประเพณีทำ ขวัญข้าว อาชีพของคนในชุมชนหัวเวียง การประกอบอาชีพทำ ประมง : แพปลา และประมงพื้นบ้าน การประกอบอาชีพช่างต่างๆ : ช่างไม้ ช่างเรือ และช่างดีดบ้าน วิสาหกิจชุมชนงานจักสาน การประกอบอาชีพรับจ้างทั่วไป : เรือรับจ้าง และรับจ้างทำ งานในโรงงาน อุตสาหกรรม การประกอบอาชีพค้าขายทั่วไป การประกอบอาชีพเกษตรกร : ทำ นาปลูกข้าว แหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ๕๐ รักษ์นะหัวเวียง : สถานที่ท่องเที่ยววิถีชีวิตชุมชนริมคลอง ๕๑ พิพิธภัณฑ์เรือ : "อู่ซ่อมเรือ" โครงการในอนาคต ๕๒ แพรักษ์น้ำ : ล่องแพชมชุมชนริมน้ำ ๕๓ ตลาดน้ำ โบราณ : โครงการตลาดน้ำ ใน อนาคตที่แสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิตของ คนในชุมชนหัวเวียง ๓๔ ๓๗ ๔๑ ๔๔ ๔๕ ๔๖ Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 2

สารบัญ ภูมิปัญญาพื้นบ้าน วงดนตรีไทย : วงดนตรีปี่พาทย์มอญ ธุรกิจเมรุลอย : สถาปัตยกรรมชั่วคราวสำ หรับพิธีศพ การแทงหยวก : มรดกทางวัฒนธรรมของชุมชนหัวเวียง การทำ ขนมไทย : กลุ่มขนมไทยจำ พวกทองมงคล การเปลี่ยนแปลง และการปรับตัวในช่วงวิกฤตการณ์น้ำ ท่วม ๖๓ วิกฤตการณ์น้ำ ท่วม : การสูญเสียโอกาสทางการเกษตร การคมนาคม และสุขอนามัย ๖๕ ชีวิตประจำ วันในช่วงน้ำ ท่วม : การกักตุนอาหาร เรือรับจ้าง-พายเรือขายของ ๖๘ บทส่งท้าย ตำ บลหัวเวียง อำ เภอเสนา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ๗๑ อ้างอิงบรรณานุกรม ๗๕ รายชื่อคณะผู้จัดทำ ๕๕ ๕๗ ๕๙ ๖๑ ภาพวาด : วิถีชีวิตของคนในชุมชน ตำ บลหัวเวียง อำ เภอเสนา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา (พรพรหม ล่ามกิจจา) Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 3

ข้อมูลทั่วไป ๕ ประวัติความเป็นมา ตำ บลหัวเวียง อำ เภอเสนา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ๗ ข้อมูลจำ นวนประชากร ๙ ลักษณะทางภูมิศาสตร์ ๑๐ ศาสนา และความเชื่อในชุมชนหัวเวียง ๑๑ วัดหัวเวียง ๑๓ วัดบางกะทิง ๑๕ วัดบันไดช้าง ๑๗ วัดใบบัว ๑๘ วัดประดู่โลกเชษฐ์ ๒๐ วัดโบสถ์ ๒๑ วัดสุวรรณเจดีย์ ๒๔ บทบาทของวัดต่อชุมชนหัวเวียง ๒๕ บทบาทของโรงเรียนต่อชุมชนหัวเวียง (โรงเรียนวัดบางกะทิง : พิศิษฐ์วิทยาคาร) ๒๒ ศาลพ่อปู่พราหมน์ ๒๓ ศาลพ่อปุนเถ้ากง Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 4

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 5

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 6

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 7 หมู่ 8 หมู่ 9 หมู่6-7 หมู่ 5 หมู่ 4 หมู่ 3 หมู่11 หมู่ 12 หมู่ 13 ภาพวาด : กชกร วงษ์สืบ และปุณรดา อุดมกิจโกศล

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 8

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 9 ภาพวาด : กชกร วงษ์สืบ

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 10

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 11 ภาพโบสถ์สำ คัญภายในวัดหัวเวียง ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ) ภาพรูปปั้นเสมือนจริง หลวงปู่เทพ พระเขมเทพพาจารย์ (เทพ เขมเทวเถร) ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 12 ภาพตะกรุดวัดหัวเวียง ปลุกเสกโดย "พระใบฎีกาดำ รงค์ อยาลโย" ทำ จากทองคำ เงิน ตะกั่ว และโลหะ ที่มา : ชนิษา สีสดใส (2566) ภาพพระพุทธรูปแกะสลักจากหินศิลาประดิษฐาน อยู่ ณ ศาลาการเปรียญ ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 13 ภาพโบสถ์สำ คัญภายในวัดบางกะทิง ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 14 ภาพพระพุทธรูปหลวงพ่อโตสมัยอยุธยา ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ) ภาพมณฑปที่ประดิษฐานรูปเสมือนจริง องค์สมเด็จพุทธาจารย์ (โต) พรหมรังสี ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 15 ภาพวัดบันไดช้าง วัดที่มีเรื่องเล่าและตำ นานเก่าแก่ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 16 ภาพพระประธานในอุโบสถของวัดบันไดช้าง ที่มา : รัตติยา เดชะ (2566)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 17 ภาพโบสถ์ภายในวัดใบบัว ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 18 ภาพบ่อน้ำ ศักดิ์สิทธิ์ภายในวัดประดู่โลกเชษฐ์ มีชื่อเรียกว่า "สระแก้ว" ในอดีตมีความเชื่อกันว่าน้ำ ในบ่อ ศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้สามารถช่วยรักษาอาการเจ็บป่วยได้ ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 19 ภาพรูปปั้นเสมือนจริงหลวงพ่อเจาะ บุญญโชติ อดีตเจ้าอาวาสประจำ วัดประดู่โลกเชษฐ์ ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 20 ภาพโสถ์ และเจดีย์ที่สำ คัญของวัดโบสถ์ ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 21 ภาพหลวงพ่อนากพระพุทธรูปสำ คัญของ วัดสุวรรณเจดีย์ ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 22 ภาพศาลพ่อปู่พราหมน์ ตั้งอยู่ที่บริเวณหมู่ที่ 1 ที่มา : ปาลีนา เสาวภา (2566)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 23 ภาพศาลพ่อปุนเถ่ากง สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ และเป็นที่เคารพของคนไทยเชื้อสายจีน ในชุมชนตำ บลหัวเวียง ที่มา : เทศบาลตำ บล หัวเวียง (สถานที่สำ คัญ) ภาพบรรยากาศภายในศาลพ่อปุนเถ่ากง และภาพวาด ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 24

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 25

ประเพณีรอบปี ๒๗ เดือนมกราคม : ประเพณีทำ บุญขึ้นปีใหม่ ๒๘ เดือนเมษายน : ประเพณีวันสงกรานต์ บวชเณรภาคฤดูร้อน และแห่หลวงพ่อโต ๒๙ เดือนพฤษภาคม : ประเพณีเพาะปลูกข้าว ๓๐ เดือนกรกฎาคม : แห่เทียนทางน้ำ และทอดผ้าป่าทางน้ำ ๓๑ เดือนพฤศจิกายน : ประเพณีวันลอยกระทง ๓๒ เดือนธันวาคม : ประเพณีทำ ขวัญข้าว Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 26

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 27 ภาพศาลเจ้าพ่อมังกร ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (สถานที่สำ คัญ)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 28

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 29 ภาพบรรยากาศประเพณี เพาะปลูกข้าวของชุนชนตำ บลหัวเวียง ที่มา : เดลินิวส์ ออนไลน์

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 30 ภาพบรรยากาศประเพณีแห่เทียนทางน้ำ และทอดผ้าป่าทางน้ำ ของชุมชนตำ บลหัวเวียง ปี พ.ศ. 2565 ที่มา : MGR Online

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 31 ภาพบรรยากาศเทศกาล ประเพณีวันลอยกระทง ที่มา : ประชาชาติธุรกิจ

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 32 ภาพพิธีไหว้พระแม่โพสพ เพื่อขอให้ผลผลิต ของตนเองนั้นมีความอุดมสมบูรณ์ ที่มา : เดลินิวส์ ออนไลน์ ภาพบรรยากาศในพิธีการทำ ขวัญข้าว ของชุมชนตำ บลหัวเวียง ที่มา : 77 ข่าวเด็ด

อาชีพของคนในชุมชนหัวเวียง ๓๔ การประกอบอาชีพประมง : แพปลา และประมงพื้นบ้าน ๓๗ การประกอบอาชีพช่างต่างๆ : ช่างไม้ ช่างเรือ และช่างดีดบ้าน ๔๑ วิสาหกิจชุมชนงานจักสาน ๔๔ การอาชีพรับจ้างทั่วไป : เรือรับจ้าง และรับจ้างทำ งานในโรงงานอุตสาหกรรม ๔๕ การประกอบอาชีพค้าขายทั่วไป ๔๖ การประกอบอาชีพเกษตรกร : ทำ นาปลูกข้าว Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 33

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 34

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 35 ภาพการทำ ประมงในรูปแบบของแพปลา ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (ผลิตภัณฑ์ชุมชน)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 36 ภาพชาวบ้านที่กำ ลังจับปลาในรูปแบบของประมง พื้นบ้าน ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (ผลิตภัณฑ์ ชุมชน) ภาพคอนโดปลา เป็นอุปกรณ์ที่เอาไว้จับปลาใน แหล่งน้ำ ชนิดหนึ่ง ที่มา : มูฮัมมัดอามาล อาเก็บอุไร (2566)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 37

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 38 ภาพบ้านที่อยู่ระหว่างขั้นตอนการดีดบ้าน ที่มา : ลักษิกา แก้วเสาวลักษณ์ (2566)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 39

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 40 ภาพอุปกรณ์ที่ใช้ในการดีดบ้าน ที่มา : ลักษิกา แก้วเสาวลักษณ์ (2566) ภาพบ้านที่อยู่ในขั้นตอนของการดีดบ้าน ที่มา : ลักษิกา แก้วเสาวลักษณ์ (2566)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 41 ภาพผลิตภัณฑ์งานจักสานของชุมชน ตำ บลหัวเวียงที่มีการออกแบบงานจักสาน ให้มีความทันสมัยมากขึ้น ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (ผลิตภัณฑ์ชุมชน)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 42 ภาพขั้นวิธีการประดิษฐ์งานจักสานของกลุ่ม วิสาหกิจชุมชนงานจักสาน (1) ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (ผลิตภัณฑ์ชุมชน) ภาพขั้นวิธีการประดิษฐ์งานจักสานของกลุ่ม วิสาหกิจชุมชนงานจักสาน (2) ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (ผลิตภัณฑ์ชุมชน)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 43 ภาพผลิตภัณฑ์งานจักสานของชุมชนตำ บลหัวเวียง (2) ที่มา : เทศบาลตำ บลหัวเวียง (ผลิตภัณฑ์ชุมชน)

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 44

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 45

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 46

ภาพแปลงนาชุมชนตำ บลหัวเวียง อำ เภอเสนา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา หมู่ที่ 13 ที่มา : นัฐวัน เกตุลำ (2566) Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 47

Hua Wiang Journal Vol. 1 No. 1 48