สุนทโรวาทของอิมามอะลี(อ)จากหนังสือ นะฮ์ญุลบะลาเฆาะฮ์

สุนทโรวาทของอิมามอะลี (อ.)

จากหนังสือ “นะหลุ บะลาเฆาะฮ”

คาํ นํา

ทานอิมามอะลี (อ.) เปนบุตรเขยของทานศาสดามุฮัมมัด (ศ็อลฯ) ทานเปนวีรบุรุษผูยิ่งใหญท่ีสุดของ
อสิ ลาม มใิ ชเ พียงแตเปน นกั รบผูย ง่ิ ใหญเทา น้นั แตทานยังเปน นักบญุ ผูยิ่งใหญอ กี ดวย และทา นไดพลอี ทุ ศิ ตน
เพอื่ รับใชอ สิ ลามในชว งสมัยของทา นศาสดา (ศ็อลฯ) และตลอดชวั่ ชีวิตของทา น

ในสมัยกอนประเทศอาหรับมชี ื่อดา นวาทะศลิ ป ทานอิมามอะลี (อ.) เองก็เปนนักพูดที่ยอดเย่ียมท่ีสุด
ทานหน่ึง ถอยคําสุนทรพจนและสุนทโรวาทตางๆ เหลานี้ถูกรวบรวมไวในฐานะที่รูจักกันโดยท่ัวไปวา
“นะหลุ บะลาเฆาะฮ” ซง่ึ ถูกรวบรวมไวโดยนักปราชญผยู ง่ิ ใหญท า นหนง่ึ คือทาน ซยั ยดิ ริฎอ

เพ่ือเปนคุณประโยชนแกบุคคลท่ัวไปที่ไมมีโอกาสที่จะศึกษาไดจากผลงานอันยิ่งใหญนั้น
นกั ปราชญสวนมากจงึ ไดรวบรวมจดั พมิ พข้นึ ตางหาก เปน การประมวลประโยคสัน้ ๆ ทไี่ ดค ดั เลอื กมาจากบท
เทศนาและคติพจนในโอกาสตางๆ ของทานอิมามอะลี (อ.) มารวมไวเปนสุภาษิตหรือคติสอนใจ การ
รวบรวมครงั้ แรกคอื ผลงานของ อบูอุสมาน อุมรั บนิ บะฮาร อัลญาอิซ อลั บัสริ เสยี ชวี ติ ในป ฮ.ศ. ๒๔๔
ไดรวบรวมคติพจนตางๆ ไว ๑๐๐ บท ในหนังสือ “มัยติกะลิมะฮ” หนังสือดังกลาวไดรับการตีพิมพใน
อียิปต ความพยายามของอีกทานหน่ึงในการรวบรวมคติพจนดังกลาวท่ีรูจักกันในนามของหนังสือ “นัศรุล
เลาลิ” โดยทาน ซัยยิด อิมามซัยนุดดีน อบูอัรริฎอ ฟศรุลลอฮ หุซัยนี รอวันดี หนังสือเลมนี้บรรจุคติพจน
ตา งๆ ของทานอิมามอะลี (อ.) ไวถ ึง ๑,๐๐๐ คตพิ จน และถกู จดั พมิ พข ึน้ ในกรงุ เดลฮี (ประเทศอนิ เดยี )

การรวบรวมคร้ังท่ี ๓ รูจักกันในนามหนังสือ “ฆุรอรุลฮิกาม วะดุรรอรุลกิลาม” โดยทาน อับดุ
ลวะฮีด บินมุฮัมมัด วะฮีดอะมีดิ อุลตะมีมิ หนังสือเลมน้ีบรรจุคติพจนและสุภาษิตตางๆ ของอิมามอะลี (อ.)
ไวหลายพันบท ในบทนําของหนังสอื ผูรวบรวมไดเขยี นไววา การรวบรวมของเขาเปรยี บเสมือน “นํ้าเพยี งฝา
มอื เดยี วที่ดึงออกมาจากสายธารใหญ”

อกี ประการหน่ึง ยอ มเปนไปไมไ ดใ นการแปลถา ยทอดใดๆ ท่ีจะทําใหมีอรรถรสและคุณภาพเหมือน
อยางตนฉบับภาษาอาหรับ บรรดาผูรูที่แตกฉานในภาษาอาหรับเทานั้นที่จะซาบซ้ึงในความเปนเลิศของการ
ใชภาษาของทานอิมามอะลี (อ.) ในสํานวนอันสละสลวยของภาษาอาหรับท่ีคติพจนตางๆ เหลานั้นไดแฝง
เรนอยู แตจ าํ นวนของผรู ภู าษาอาหรับถงึ ขัน้ แตกฉานนั้นก็มีนอยคน สวนผูที่ไมรูภาษาอาหรับก็ตองอาศัยจาก
ฉบับทแ่ี ปลมาเปนภาษาตางๆ

นาย เจ. เอ. แซทแมน ไดถายทอดวรรณกรรมอันย่ิงใหญน้ีออกมาเปนภาษาอังกฤษใหกับประชาชน
ผูใชภาษาอังกฤษโดยกําเนิด ทานไดรับความชวยเหลือจากหลายๆ ทานที่ชวยทําความเขาใจใหกับทานใน
ความหมายของคติพจนจากภาษาอาหรับที่เปนตนฉบับเดิม สวนการถายทอดเปนภาษาอังกฤษน้ันเปนของ

ทานเองลวนๆ และไดรับการตรวจทานเปรียบเทียบอยางระมัดระวังกับตนฉบับภาษาอาหรับ ขาพเจาอาจ
กลา วไดว าการแปลคร้งั นี้นบั วา ดีท่ีสุดในภาษาองั กฤษเทา ท่ีขา พเจาไดเ คยเห็นมา หนงั สือน้ีมีคณุ คาใหญหลวง
แกบรรดาผูอา น โดยไมค าํ นงึ ถึงเชอื้ ชาติและลทั ธทิ างศาสนา ทงั้ นี้เพราะคตพิ จนแ ละสนุ ทโรวาทตา งๆ เหลาน้ี
ไดบ รรจุไวอยางทีไ่ มอาจปฏิเสธไดซง่ึ สัจธรรมอันเปนนริ นั ดร

ซยั ยิด อบูมุฮมั มัด

สารบญั หนา

เรื่อง
พระผูเปน เจา
การอุทิศเพ่อื พระผเู ปน เจา
โลกน้ี
มนษุ ย
ชวี ติ
ความตาย
คนดี
คนชว่ั
คณุ ธรรม
ความช่วั ราย
การเรียนรู
ความรู
การศึกษา
ปญ ญา
สติปญญา
การพิจารณาตรึกตรอง
อวชิ ชาและความโงเขลา
การพดู
ความมุงราย การลอบกดั และการใสร า ยปายสี
สจั ธรรม

การพูดเท็จ
การประจบสอพลอ
ความลับตางๆ
ความหนา ไหวหลังหลอก
การยกยองสดุดี
การพดู ลอเลน และการหัวเราะเยาะ
ความทะล่ึงโอหัง
คาํ แนะนาํ
ความสนั โดษ
การให
การทาํ ความดีและความเมตตาปรานี
ความฟมุ เฟอ ยสุรุยสุราย
การตอบสนอง
ศิลปะการปกครองประเทศ
ความยตุ ิธรรม
การกดข่ี
ทรราช
ญาติพน่ี อ ง
มติ รภาพ
ศัตรู
ความกลา หาญและความขลาดกลวั
ความสูงศักดิ์
ความร่ํารวย
ความพงึ พอใจ
ความยากจน
ความละโมบโลภมาก
ความบรสิ ทุ ธ์ิผุดผองและความเยายวน
สุขภาพ
การบรจิ าคทานและความอดกลนั้
ความใจบญุ ใจกศุ ล
โอกาส
ขันตธิ รรม

การใหอ ภยั
ความอาลัยรัก
ความออนโยน
คาํ สญั ญา
โมหะ
ความสุภาพออ นโยน
การควบคุมตนเอง
ความอจิ ฉารษิ ยา
ความบาดหมาง
ความกตัญรู คู ุณ
ความประพฤติท่ีสุขุมรอบคอบ
การสารภาพบาป
ปกณิ กะ

สนุ ทโรวาท
อมิ ามอะลี (อ.)

พระผูเปน เจา

• ฉนั ไมเคยสงสยั คลางแคลงในพระผเู ปนเจา เลย ในเมอ่ื ฉันไดเห็นพระองค
• ฉนั ไมเคยปฏเิ สธพระผูเปน เจา เลย ในเมือ่ ฉันไดรจู ักพระองค
• ผใู ดรกั ตัวเขาเอง ผูนั้นรจู กั พระผูสรา งของเขา
• ศักดิศ์ รีอนั รงุ โรจนพบไดใ นการรบั ใชพระผสู รา ง ผแู สวงหามนั จากส่ิงถกู สรางยอมจะไมพ บมนั
• ถาทานรกั พระผูเปน เจา ก็จงสลายความหลงรักโลกน้ีจากจิตใจของทา นเสยี
• โอพระผูเปนเจา มันชางกวางใหญไพศาลเสียเหลือเกินในส่ิงท่ีเราไดประจักษถึงการสรางสรรค
ของพระองค แตทวามันชางเล็กนอยเสียนี่กระไรเมื่อไดเปรียบเทียบกับสรรพส่ิงซ่ึงอํานาจของพระองคได
ทรงซอนเรนไว
• จงเกรงกลัวพระผูเปนเจา เพราะพระองคทรงไดยินท้ังหมดที่ทานพูด และทรงรอบรูในความนึก
คดิ ทั้งหมดของทา น
• การยาํ เกรงตอ พระผเู ปนเจา จักทาํ ใหบ คุ คลปลอดภัย

• ออกไป! ออกไป! เปนเพราะความเกรงกลัวตอพระผูเปนเจา หากไมแลว ฉันจะเปนคนท่ีฉลาด
แกมโกงทส่ี ุดในหมูช าวอาหรับทั้งมวล

• ฉันจะไมแนะนําชักชวนทานใหเคารพเชื่อฟงพระผูเปนเจา กอนท่ีตัวฉันเองจะไดเคารพเช่ือฟง
พระองค ฉนั จะไมหา มปรามพวกทานในเรอ่ื งการทําบาปท้ังปวง หากฉันมไิ ดห า มปรามตวั ฉนั เองกอน

• พระผูเ ปน เจาจะทรงประทานความเมตตาแกบุคคลที่ควบคุมความโนมเอียงแหงอารมณของเขา ที่
จะนาํ ไปสคู วามไมเ ชื่อฟงและละเมดิ ขัดขืน

• ความโปรดปรานเบื้องบนจะโปรยปรายลงสูบุคคลผูซึ่งฟนฟูสัจธรรม ผูพิฆาตความหลงผิด ผู
กระชากอาํ นาจของทรราชที่กดข่ใี หต ่าํ ลง และเชดิ ชคู วามยตุ ธิ รรมใหสงู สง

การอทุ ศิ เพ่ือพระผูเ ปนเจา

• รปู แบบทดี่ ีทสี่ ดุ ของการพลีอุทศิ เพ่อื รับใชพ ระผเู ปน เจา คอื การกระทําทไ่ี มโ ออ วด

โลกน้ี

• ความเพยี บพรอมสมบูรณไ มใชของโลกนี้
• โลกน้ีมิใชอะไรอ่ืน เวนแตเปนเงาของเมฆกอนหน่ึง และเปนความฝนของคนหลับ ความปติสุข
และความโศกเศราระคนกนั น้ําผง้ึ และยาพษิ
• ทรวงอกของโลกน้ี คอื ความตาย และเบือ้ งหลงั ของมัน คอื ความเจ็บไขไ ดป วย
• ผูอาศัยท้ังปวงของโลกน้ี เปนเพียงฝูงสุนัขท่ีเหาหอนและสรรพสัตวท่ีรบกวนนารําคาญ ตัวหน่ึง
กรรโชกเขา ใสอ ีกตวั หน่ึง ตัวแข็งแรงกัดกินตัวท่ีออนแอ ตัวใหญสยบตัวนอย พวกเขาเหลาน้ันเปนประดุจดัง
ปศุสัตวท ีแ่ บกสัมภาระ บา งก็ถูกใสบังเหยี นควบคุมไว บา งก็ถูกปลอยอยา งอสิ ระ
• ขอสาบานดวยพระนามของงอัลลอฮวา โลกน้ีในสายตาของฉันนาจะถูกประณามเสียย่ิงกวา
กระดูกของหมูที่ปราศจากเน้ือ ในมือของคนข้ีเรือนมันนอยนิดเสียยิ่งกวาใบไมใบหน่ึงในปากต๊ักแตนตัว
หนง่ึ
• โลกน้ีคือสถานท่ีพํานักท่ีถูกลอมรอบไวดวยเคร่ืองมือลงโทษดุจแส และถูกสุมกองไวดวยการ
ทรยศคดโกงทุจริต สภาพของมันหากไมอดทนอดกล้ันอยางย่ิงแลว ผูคนท้ังหมดท่ีเขาไปหามันจะพินาศยอย
ยับ
• โลกนี้คือที่อาศัยท่ีกําลังเสื่อมทรามลงตามผูอยูอาศัยของมัน ที่ซึ่งพระบัญญัติถูกผสมปนเปดวยสิ่ง
ท่ีผดิ พระบญั ญตั ิ ความดีผสมปนเปกบั ความชวั่ ความหวานชืน่ ผสมปนเปกับความขม ข่นื
• จงมองโลกน้ีดวยสายตาของนักการศาสนาผูสันโดษ มิใชเหมือนเชนบุคคลที่หลงรักคล่ังไคลมัน
อยา งตาบอด

• โอโลก! ไปหลอกลวงผูอื่นเถิด ฉันไมตองการเจา ฉันไดตัดขาดเจามาสามครั้งแลว ฉันจะไม
แตง งานกับเจา อีกตอ ไปแลว

• โลกนปี้ ระดุจดงั อสรพษิ สัมผสั ของมนั นม่ิ นวล แตการกัดของมนั ถึงกับตาย

มนษุ ย

• มนุษยเปนส่ิงประหลาดมหัศจรรยเสียเหลือเกิน เขามองเห็นไดดวยกับการชวยเหลือของวัตถุทึบ
หนักแนนหนาจํานวนมากมาย เขาพูดไดดวยกับการชวยเหลือของเน้ือน่ิม เขาไดยินไดดวยกับการชวยเหลือ
ของช้ินสว นตา งๆ ของกระดกู และเขาหายใจเขา ออกไดด ว ยกบั การชว ยเหลือของคอหอย

• ลูกหลานของอาดัมชางขัดสนขนแคนเสียนี่กระไร เขาไมรูชวงแหงวันทั้งหลายของเขา ไมเขา
ใจความเจ็บไขไดปวยของเขา การดัดตอยของตัวเห็บก็จะทําใหเขาเจ็บปวดทรมานได เขาดมกล่ินสาปเหง่ือ
ไคลและไอจนถงึ ตาย

• โอลูกหลานของอาดัม จะบังอาจคุยโมไดอยางไร? ผูที่เริ่มตนในฐานะเช้ือจุลินทรีย แลวจบลงใน
ฐานะซากศพ ผูทไี่ มส ามารถชุบเลี้ยงตัวเองไดและไมอาจหนีความตายได?

• ทุกๆ วัน ทูตสวรรคองคหนึ่งจะรองตะโกนวา “โอมนุษย ผูอยูเบ้ืองลางนั้นผลิตลูกหลานออกมา
เพ่อื ตาย กอสรางขึน้ มาเพอ่ื ถูกทําลาย พวกทา นรวมตวั กันเพื่อการจาํ พราก”

ชวี ิต

• ทานจะปติชน่ื ชมในชีวติ ที่กาํ ลงั หดส้นั เขาทกุ ๆ โมงยามไดอยางไร?
• โอ! ชั่วโมงท้ังหลายที่รีบเรงเปล่ียนไปเปนวัน วันท้ังหลายไปสูเดือนท้ังหลาย เดือนท้ังหลายไปสู
ปท งั้ หลาย และเวลาที่เปลยี่ นแปลงท้งั หลายเหลา น้นั เขา ไปสกู ารทําลายลา งของชวี ิตไดอยางไร?
• บุคคลเหลาน้ันไปอยูเสียท่ีไหน? ผูท่ีเคยมีชีวิตยาวนานกวาของทาน บุคคลเหลานั้นไปอยูเสียที่
ไหน? ผูที่ไดละท้ิงอนุสรณสถานท่ีใหญที่สุดเอาไว ไดกอสรางอาคารปอมปราการ ไดเคยจัดองคกรและ
ประดับประดาตกแตงอยางวิจิตรบรรจง ไหนเลาบรรดาผูสั่งสมเหลานั้น? ไหนเลาผูท่ีวางแผนการณ
เหลานน้ั ? กสิ เราะฮอยูไหน? กัยสัร ตบุ บา และฮมิ ยารอยูไ หนเลา ?
• ความรงุ โรจนท ั่วทง้ั โลก มอิ าจถกู ทําลายไดดวยความเสอื่ มลงของโมงยาม
• ความหวานชนื่ แหง ชวี ิตนอี้ ยูทกี่ ารแจกจายใหไ ปดว ยระเบยี บวินยั
• ความพึงพอใจแหงชีวิตนี้ เปรียบประดุจดังเงาของทานเอง หากทานหยุดมันก็หยุด หากทาน
พยายามที่จะลาํ้ หนามัน มนั ก็จะเคลื่อนหางออกไป
• เรอ่ื งราวของชีวิตอันยาวนาน คือโรคภยั และความแกช ราและออนแอลง

• ผใู ดมชี ีวติ ยาวนาน จะตองครํา่ ครวญใหแกม ิตรสหายของเขา
• ชีวิตคือศัตรูท่ีทานมิไดกาวราว ซ่ึงทานมิไดกดข่ี แตมันกดข่ีทาน ซึ่งทานไมเคยโจมตีมัน แตมัน
โจมตที าน
• ชวี ติ คอื ยาพษิ ท่ีบุคคลซมึ ซับมนั ไว หากผูน นั้ ไมรูจักวามนั คือยาพิษชนดิ หนงึ่
• ผูใดก็ตามที่เขายึดติดอยางเหนียวแนนอยูกับชีวิตของเขาเอง ก็ยอมจะเปดตัวของเขาใหกลายเปน
เปา ของความโชคราย และความผันผวนแหงชะตากรรม
• ความบกพรอ งสามประการท่ที าํ ใหชวี ิตไมสามารถลงรอยกนั ได คือความพยาบาทเคยี ดแคน ความ
อิจฉาริษยา และอุปนสิ ัยท่ชี ั่วรา ย
• ในความผนั ผวนของชวี ติ เทา นนั้ ท่บี คุ คลจะตดั สินคณุ คาของมนุษยค นอื่นได
• ชีวติ โลกนแ้ี ละชวี ติ โลกหนา เปรยี บเสมอื นคนท่ีมีภรรยาสองคน ในขณะที่ฝายหน่ึงไดรับความพึง
พอใจนัน้ ยอ มหมายถงึ ความทกุ ขร ะทมของอีกฝายหนงึ่
• วันเหลาน้ันของทานที่หมดไปแลวยอมผานเปนอดีต วันเหลานั้นที่กําลังคืบคลานมายังสงสัยอยู
เพราะฉะนัน้ จงทําการงานในขณะที่ยังคงมีเวลาอยู
• ความหยิ่งผยองท่ีมีตอการครอบครองทรัพยสมบัติอันเปนสิ่งที่ไมจีรัง กอกําเนิดมาจากความโง
เขลาเบาปญ ญา
• จงคิดถึงการสิ้นสุดของมัน ความสุขในตัวของมันเองนั้นมีเพียงชั่วครูยาม ในขณะที่มีความช่ืนชม
ยินดีอยกู ับส่งิ ดีงามใดๆ จงนึกถงึ ความไมจีรังของมนั อยเู สมอๆ
• ไมม ีความสขุ ทางโลกใดๆ เวน เสยี แตจ ะตองตดิ ตามมาดวยนํา้ ตา
• ที่ผานมาแลวดูเหมอื นวาไมเคยไดเ กดิ ขน้ึ มาเลย และอนาคตนั้นพรอมแลว ทีจ่ ะเปน ไป
• การทดสอบทีแ่ ขง็ กระดางท่ีสุดคอื สามสง่ิ เหลานี้ นั้นคือ การแบกภาระครอบครัวอนั หนกั อ้ึง ความ
ขมขนื่ ของการเปน หนสี้ นิ ความเจบ็ ไขไดป ว ยท่ีเร้อื รังยาวนาน
• โชคจากไปแมเ มอ่ื มันมา ชีวิตแตกรา วถึงแมม นั ประสานเขาหากันแลวกต็ าม
• เมื่อโชคหยิบยื่นแกทาน มันใหทานยืมคุณสมบัติตางๆ ของผูอื่น และเมื่อมันหันหลังกลับไปจาก
ทา น มนั กด็ ึงเอาของของทานไป
• หนงึ่ ในเคร่ืองหมายทัง้ หลายของความโชคราย นั่นกค็ ือ การที่ตองมเี พอ่ื นเลวจากคนตํ่าทราม

ความตาย

• ขณะท่ที านมีชวี ิต ทา นตาย
• ทกุ ลมหายใจของมนษุ ย คอื การยางกา วไปสคู วามตาย
• ความตายรอคอยทกุ สรรพสง่ิ ทถ่ี กู บังเกดิ มาใหมชี วี ติ อยู และทุกสรรพส่ิงตอ งจบสิน้

• ทา นคือเกมทค่ี วามตายไลลา ถาทา นยนื เฉยมนั จะจับกมุ ทา น ถา ทานหลบหนมี ันจะไลแ ซงทา น
• มันนาประหลาดใจท่ีวา ใครๆ ก็มักจะลืมความตาย ท้ังๆ ที่แมจะเห็นกันอยูวาจะตองตายเหมือน
คนอืน่ กต็ าม
• คนทร่ี อคอยความตาย มักยอมตนใหกบั การกระทําความดี
• ผใู ดก็ตามที่ไมใหความชวยเหลอื แกพ ีน่ องของเขา จะถูกนบั ใหอยใู นหมูคนตาย

คนดี

• คนดียอมมชี วี ติ อยู แมเม่ือเขาถูกหามไปยังสุสานกต็ าม
• คนทดี่ ีทีส่ ดุ คือผูท่ใี หค วามชวยเหลือรบั ใชอ ยา งมากท่สี ดุ แกบรรดาผทู ีม่ ฐี านะเทาเทยี มกบั เขา
• คนดี คือคนทรี่ ูจักคณุ คา ในความสามารถของผอู น่ื
• คนดีขบถเพื่อตอตานความรุนแรง แตแสดงตัวอยางออนโยนละมุนละไมและเปนคนมีเหตุผล
หากไดรบั การปฏิบัตเิ ปนอยางดี สว นคนเลวทรามหยาบชาจะแข็งกระดางและหยาบคาย เม่ือปรากฏตัวอยูตอ
หนาความออนโยนเมตตา แตจะยอมหมอบราบคาบกเ็ ฉพาะตอ หนา ความแขง็ กราวเทา นั้น
• ส่ิงหน่ึงที่ดีงามที่สุดในอากัปกิริยาของเสรีชน ก็คือการไมถือเอาความไดเปรียบในส่ิงท่ีเขารูวาคน
อ่นื ไมมี
• บุคคลที่มีเกียรติ จะไมแสดงตนโอหังในความสําเร็จที่ยิ่งใหญท่ีสุด และหนักแนนไมขยับเขยื้อน
เหมือนภูเขาท่ีถูกลมเหนือพัดกระหนํ่าอยางแรง สวนคนต่ําทรามถูกทําใหมัวเมาแมดวยความสําเร็จเพียง
เล็กนอ ย อุปมาดัง่ ตนหญา ทตี่ อ งสั่นไหวแมเ พยี งลมออ น
• สิ่งหนึ่งของความเจ็บปวดและลําบากใจที่สุดของคนดี ก็คือพันธะหนาที่ท่ีจะตองใหเกียรติแกคน
ช่วั ราย
• คนท่ีนาสงสารท่ีสุด คือผูรูท่ีอยูภายใตคําส่ังของคนโงเขลา คนท่ีมีธรรมชาติเปนคนใจกวาง
เอ้ือเฟอเผื่อแผ แตตองถูกช้ีนําโดยคนละโมบโลภมาก และคนที่มีคุณธรรมแตตองถูกบงการโดยคนช่ัวมั่ว
โลกยี 
• มนุษยประดุจดังมวลไมตางๆ แมวานํ้าท่ีราดรดลงไปจะเปนน้ําอยางเดียวกัน แตผลที่ออกมาไม
เหมอื นกนั
• มวลมนษุ ยก ําลังหลบั ใหล พวกเขาจะต่ืนเมือ่ พวกเขาตาย
• ผทู ่ถี ูกตาํ หนแิ ลว ไมท าํ ผิดอกี เลยจะมสี กั กีค่ น?

คนช่ัว

• คนเลวทส่ี ดุ คอื คนทเ่ี ห็นตนเองดที ่ีสดุ
• คนชั่วคดิ วา คนอืน่ ๆ ไมมใี ครดีเลย เขาจะคดิ ไดอยา งไรวาคนอ่นื ๆ มีในส่งิ ทีต่ ัวเขาเองไมม?ี
• คนท่ียึดถือตนเองเปนใหญ จะมองไมเห็นความบกพรองของตนเอง แตเขาควรจะไดเรียนรูถึง
ความดีเลศิ ของอุปนิสยั ของคนอ่นื ๆ เขาจะถูกทาํ ใหรสู ึกผิดจากสิ่งท่ีเขารูส ึกในขณะน้วี า ในตัวเขาขาดสงิ่ นนั้
• คนท่ีเลวที่สุด คือคนท่ีหลงใหลในความชั่วมั่วโลกีย โดยยึดถือวาเปนส่ิงหอมหวานชวนชื่นที่สุด
และมิไดยับยัง้ รั้งรอตอ ความเกรงกลวั ทีจ่ ะตองเกลอื กกลั้วกบั สิ่งเลวรา ยนน้ั เลย
• คนที่นารังเกียจท่ีสุด คือผูท่ีตอบแทนความดีดวยความชั่ว และผูท่ีนายกยองท่ีสุด คือผูที่ตอบแทน
แกค นเลวดวยการปฏบิ ตั อิ ยางโอบออมอารี
• จงรบี เรงอยางเรง ดวน เพ่ือหลบหนีไปจากคนชวั่ รายและคนหลงโลก
• พิษรายของชาติ คือนกั ปราชญผ ชู วั่ รา ย และผูปกครองทีด่ กขี่ คือพิษรายแหง ความยุตธิ รรม
• คนทน่ี า รงั เกียจที่สุดในสายตาของพระผูเปนเจา คือคนเข็ญใจที่หย่ิงผยองหน่ึง คนแกที่ลวงละเมิด
ประเวณีหนง่ึ และนักปราชญทหี่ ลงระเริงสรุ ยุ สุราย

คุณธรรม

• เสื้อคลุมแหง คณุ ธรรม เปน เกยี รติคณุ อันสูงสดุ
• คณุ ธรรมคอื กุญแจไขสคู วามสําเร็จ
• บคุ คลเปนผูศ รัทธา ตราบเทาทเ่ี ขายงั มีคุณธรรม
• หวั หนาของบรรดาคณุ ธรรม คือการควบคมุ และระงบั ยับยั้งอารมณต า งๆ ได

ความชัว่ ราย

• คนชั่วรายชอบท่ีจะสนับสนุนความชั่วของคนอ่ืนๆ และจะมีขอแกตัวอยางมากมายสําหรับความ
ชั่วของตนเอง

• ความชั่วท่นี าเกลียด คือการตกลงไปสูความไมดงี ามของคนๆ หนึ่ง ซึ่งขอบกพรองน้ันก็มีอยูในตัว
ทานเองเหมือนกนั

• สิ่งหนงึ่ ทช่ี ีใ้ หเ หน็ ถงึ ความเลวราย นั้นก็คือการกาวราวกับคนดี

การเรยี นรู

• หนังสือท้งั หลาย คือสวนของผูรู
• ผคู งแกเ รยี นยอมมีชีวิตอยู แมภ ายหลงั การตายของเขา แตค นโงย อมตายแมข ณะยังคงมชี วี ิตอยู

• นักปราชญย อมรูจ กั คนโง เพราะแตกอนน้ีตัวเขาเองเคยโงมากอน แตคนโงยอมไมรูจักนักปราชญ
เพราะเขาไมเ คยเปนเชน น้นั มากอ น

• ผูใดก็ตามท่ีใจจิตใจของเขาครุนคิดพิจารณาแตความคิดท่ีดี ยอมเรียนรูที่จะจําแนกแยกแยะจุด
ตา งๆ ของความผิดพลาด

• ผูรูท่ีแทจริง คือบุคคลที่เขาใจวาส่ิงที่เขารูน้ัน แทจริงแลวมีเพียงเล็กนอยเมื่อเปรียบเทียบกับส่ิงที่
เขาไมร ู

ความรู

• ไมมขี ุมคลงั ใด เหมือนอยางความรู
• อาณาจกั รแหงความรูนนั้ ไมม ีขอบเขต
• หัวหนาของสติปญญาอนั เปนพรสวรรค คอื ความรู
• ความรูนําไปสปู ญ ญา ดว ยเหตุน้ีผทู ่ีไดรบั การศึกษาจึงเปนคนฉลาด
• ความม่ังมีจะลดนอยถอยลงดวยการจับจา ยใชสอย ในขณะท่ีความรจู ะถกู ทําใหเ พม่ิ พนู ดวยการเผย
แผ
• สิ่งที่หายาก คุณคาของมันยอมเพ่ิมมากข้ึน ยกเวนความรู ย่ิงกระจัดกระจายออกไปมากเทาใด มัน
ก็ย่งิ มคี ามากขน้ึ เทา น้นั
• ท่สี ุดของทัง้ สองส่ิงนี้ ที่ไมอ าจบรรลถุ งึ ได คอื ความรูและความเขา ใจ
• ดว ยความรูท ําใหท านปลอดภัย ดว ยความโงทําใหทา นขาดทุน
• สัจธรรมคือคลังสมบัติท่ีกวางใหญไพศาล ซ่ึงมันไมเคยถูกใชใหหมดส้ินไปได สติปญญาคือเสื้อ
คลมุ ตัวใหมซงึ่ ไมม วี นั เกา
• เสอ้ื คลมุ แหง ความรู จะทําใหทา นเปนอมตะและดไู มแ ก
• จงแสวงหาใหไดม าซึ่งความรู มันเปนอาภรณป ระดบั ตัวทานหากทานเปน คนราํ่ รวย และมนั จะชุบ
เลย้ี งทา นหากทา นยากจน
• บุคคลทป่ี ลอดภยั ท่ีสดุ ในความรูของเขา คอื ผูท ค่ี วามเชอ่ื ม่นั ท้งั หลายของเขาไมถ ูกทําใหออนแอลง
โดยความสงสยั
• ความรทู เี่ ปน ประโยชนทส่ี ุด คือสิ่งท่ผี ูหนึ่งนํามนั ไปสกู ารปฏิบตั ิ
• จงเลือกสวนที่ดีท่ีสุดของวิทยากรแตละสาขา ใหเหมือนอยางผึ้งที่ดูดสวนท่ีละเอียดออนที่สุดของ
ดอกไม
• จงตดิ ตามแสวงหาความรู ทีท่ า นอาจจะควรคาแกตาํ แหนงท่มี เี กียรตอิ ันนา เคารพยกยอ ง

• จงคนหาความรู จงทําใหตัวทานเองเปนผูท่ีรูจักโดยผายทางความรูนั้น จงปฏิบัติมันแลวทานจะ
กลายเปน ผูรูเ ชนกัน

• ประสบการณ คือความรทู ี่ไดร ับมา
• ผูข าดประสบการณ ยอมถกู หลอกอยูบอ ยๆ
• กษัตริยไดรับความเคารพนับถือเพราะอํานาจของพระองค นักปราชญไดรับความเคารพนับถือ
เพราะส่ิงท่ีเขารู ผูที่ทําความดีไดรับความเคารพนับถือเพราะการทําความดีตางๆ ของเขา และหัวหนาเผาชน
ไดร บั ความเคารพนบั ถอื ก็เพราะอายขุ องเขา
• จะรูจ ักคนอื่นไดอยางไร หากบุคคลนั้นยังไมร จู กั ตนเอง?
• จงอยาเกลยี ดในสิ่งทท่ี านไมร ู เพราะความรอู ันเปน สว นที่ใหญก วา นน้ั ประกอบดว ยส่ิงที่ทานไมร ู
• ถา ทา นบดิ บงั ซอ นเรนในสิ่งท่ีทา นรู ทา นจะถูกทึกทักวา ทา นไมร อู ะไรเลย
• บคุ คลควรไตถามถึงเร่อื งทีต่ นไมรู ไมควรอายทจี่ ะกลาววา “ฉันไมร ”ู
• มนษุ ยมกั เปนปฏิปก ษก ับส่ิงทเี่ ขาไมรู
• ภัยรายของความรู คือการไมปฏิบัติตามความรูน้ัน ภัยรายของแรงงาน คือการทํางานแตไมสุจริต
ใจ
• การขวางวิทยาการท้ิงไป ก็เสมือนกับการทุบทําลายไมท่ีตอเรือลําหนึ่งออกเปนช้ินๆ ซ่ึงบรรดา
ผสู รางเรือลํานัน้ พรอมดวยผเู ดินทางทัง้ หมดทโ่ี ดยสารไปกับมนั ตองจมลงจนหมดส้นิ
• ความรูเชนน้ันถือวาผิวเผินมาก ซ่ึงหลงเหลืออยูเฉพาะบนปลายล้ินของทานเทานั้น คุณธรรม
ภายในและคุณคาของความรู คอื สงิ่ ท่ที านยดึ ถือปฏิบตั ิไปตามน้นั

การศึกษา

• แทจริงแลว ทานมีความจําเปนในการศึกษาที่ดี มากเสียย่ิงกวาชัยชนะที่นํามาซึ่งเงินทองและ
ทองคาํ

• การศกึ ษาที่ดี ปกปด แหลง กาํ เนดิ อนั ต่ําตอย
• ผูที่ไดรับการศึกษา ยอมมองเห็นดวยกับจิตใจและวิญญาณ คนโงเขลาน้ันมองเห็นก็แตเพียงกับ
ดวงตาทั้งสองของเขาเทา นนั้
• จงฟง แลวทานจะสอนตวั ทา นเอง จงนง่ิ สงบเงยี บ แลว ทา นจะไมเส่ียงเลย
• อุทิศชีวิตแกศาสนาโดยมิไดรับการสั่งสอนอบรม ก็เหมือนกับลาสีขาวท่ีเดินวนเวียนไปรอบๆ
โดยไมอาจออกไปจากทนี่ น้ั ได
• ผทู ไ่ี มร ูจักเรียนรอู ะไรเลย ยอมไมเคยถกู สอนสงั่

• ผูใดการตามท่ีไมอดทนตอความยากลําบากในการถูกส่ังสอนอบรม จะอยูในความต่ําตอยแหง
อวิชชาตลอดไป

• ครูและนกั เรยี นมีสว นรวมเทาๆ กัน ในรางวลั ของพระผูเ ปน เจา
• บคุ คลยอมเรยี นรไู ดด วยการถามปญหาตางๆ
• การสอนท่ดี ที ส่ี ดุ คอื การสอนทจี่ ะแกไ ขตวั ทา นเองใหถ กู ตอง
• การสอนทมี่ ิไดแ กไ ขตวั ทา นใหถ ูกตอ ง ยอมอยูในแนวทางทผ่ี ิดพลาด
• บุคคลท่มี คี วามสามารถนอ ยทสี่ ุด คอื บคุ คลทีส่ ําแดงตวั เขาเองใหปรากฏวาไมสามารถแกไขตัวเอง
ใหถกู ตอ งได
• ทาํ ตวั ทา นเองใหเ ปน ผูรบั ใชผ ูรูค นใดก็ไดท ที่ านพบเจอ

ปญญา

• คนฉลาด ตองการวันละชั่วโมงทุกๆ วัน เพื่อจัดการสํารวจตรวจสอบมโนธรรมของเขาเอง และ
วางมาตรการกับส่ิงท่เี ขาไดร บั รหู รอื สญู เสียไป

• จติ ใจเปน แหลงของปญญา ดว ยกบั การสดับฟง ในฐานะทีเ่ ปนชอ งทางของมัน
• ปรัชญาเปนพฤกษาท่เี จริญเติบโตในจติ ใจ และดอกผลของมันผา นออกมาทางคําพดู
• ความศรทั ธาและปญ ญาเปนพน่ี องฝาแฝด พระผเู ปน เจาไมทรงรบั สง่ิ หน่งึ ทป่ี ราศจากอกี ส่งิ หน่งึ
• โดยปญ ญาทท่ี ําใหบุคคลบรรลุถงึ ยอดแหง กจิ การงานทงั้ หลาย
• พระผูเปน เจามไิ ดท รงประทานส่งิ ใดใหแ กบ รรดาผถู กู บังเกิดของพระองคที่วางอยูส ูงกวาเหตผุ ล
• แทจริงผูที่เห็นไปกอนลวงหนา จะไมถูกกับดักของเลหกล คนฉลาดก็จะไมถูกหลอกลวงดวย
ความโลภ
• การไวเ นอื้ เชอ่ื ใจตอ บุคคลใดกอ นที่จะรจู กั เขาดี ถือวา ขาดสติปญญา
• ความหลงใหลในโลกยี ว ิสัยเกดิ ขึ้นนอย ในขณะที่ปญ ญาเพมิ่ มากขึน้
• คนฉลาดพ่ึงพาแรงงานของเขาเอง สว นคนโงไ วว างใจในความคดิ เพอฝน ตา งๆ
• ปราชญแ สวงหาความสมบรู ณ คนโงแสวงหาทรพั ย
• สมมตุ ฐิ านของคนฉลาด ยอมใกลเคยี งความถกู ตอ งมากกวาความรูของคนโง
• มันเปนสวนของคนฉลาดท่ีจะตองเช่ือฟงผูมีตําแหนงเหนือเขา ใหความเคารพแกผูท่ีมีความเทา
เทียมกับเขา และใหความยุติธรรมแกผ ูทดี่ อ ยกวา เขา
• ความมั่งค่ังที่ยิ่งใหญท่ีสุด คือความม่ังคั่งแหงสติปญญาและการวินิจฉัยท่ียุติธรรม ความยากจนท่ี
ย่ิงใหญท ่สี ุด คือความยากจนจากความโงเขลาและอวิชชา สวนความไมนาคบท่ีสุด นั้นคือความไรสาระ หย่ิง

ยโส คดโกง และยกยองตนเอง ความสูงสงท่ีสุดของความดีมีศีลธรรม คือความประพฤติอันสุภาพออนโยน
และความดงี ามแหง วัฒนธรรม

• คนฉลาดคิดกอ นแลว พดู สวนคนโงพูดกอ นแลวคดิ

สติปญ ญา

• ผูม สี ติปญ ญา คอื บุคคลทร่ี วู าจะอยูอยางไรในวันนี้ท่ีจะมคี วามสุขมากกวาเมอ่ื วนั วาน
• เกี่ยวกับคุณสมบัติท่ีดีของมนุษย สองประการท่ีมีชื่อเสียงคือ สติปญญาและถอยคํา โดยประการ
แรกเขาจะทาํ ประโยชนใหแกต ัวเอง และในประการท่สี อง เขาจะทาํ ใหคนอน่ื ไดร บั ประโยชน
• สตปิ ญญาเปนพรสวรรคต ามธรรมชาติ และเพ่มิ พูนขึน้ ดวยประสบการณแ ละการสอน
• ไมม ีใครเลยที่เปนผูค รอบครองสติปญ ญา แลวจะถูกลดลงมาสูความยากจน
• เขาเปนผมู ีเกยี รติ ผูซึ่งใชสตปิ ญ ญาอยูเปน ประจาํ

การพจิ ารณาตรกึ ตรอง

• บุคคลที่ครนุ คดิ พิจารณาถงึ ความโปรดปรานท้งั หลายของพระผเู ปน เจา ยอมประสบความสาํ เร็จ
• การครนุ คิดพจิ ารณาของมนุษย เปนกระจกสองใหต ัวเขาไดเ ห็นการกระทาํ ที่ดแี ละช่วั ของเขาเอง
• ผใู ดก็ตามที่มพี ลงั แหง ความตรึกตรอง ยอมไดบทเรียนจากทกุ ๆ ส่ิง
• เรอ่ื งตางๆ ที่มืดมัว จะกลับกลายเปน ความกระจางชดั ในความเพียรและครนุ คิดพจิ ารณา
• การกระทาํ ในสิ่งท่ีไดพจิ ารณาไตรต รองแลว เทา น้นั ท่จี ะทําใหกิจการงานท้ังหลายของทานดําเนิน
ไปไดดว ยดี
• คดิ ใครค รวญกอนทีท่ านจะลงมอื กระทาํ (การโจมตี)
• คดิ ใครค รวญกอ นท่ีทานจะพดู แลวทา นจะหลีกเลยี่ งความผดิ พลาดไดเ ชน กัน

อวิชชาและความโงเขลา

• คนโง คือกอ นหนิ ท่ีไมมนี า้ํ ไหลออกมาจากมนั คอื ตน ไมท ่กี งิ่ กา นสาขาของมนั ไมเคยเขียวชอุม คือ
ดินท่เี มือ่ ปลูกพืชพันธแุ ตไ มเคยผดุ หนอออกชอ มาใหเห็นเลย

• ความโงเ ขลา เปน ศตั รทู ี่นา รังเกยี จท่สี ุดของทา น
• คนโงเขลา ทําอนั ตรายแกมนษุ ยมากกวา มะเรง็ ในรางกาย
• คนโงเขลา มองไมเหน็ ความผดิ พลาดตา งๆ ของเขาเอง และดถู กู รงั เกยี จคําแนะนํา

• ความโง เปน ความเจบ็ ปวดท่ีไมอ าจเยยี วยาได เปนเชอื้ โรคหนึ่งทีไ่ มสามารถจะรักษาได
• คนทโี่ งท ส่ี ดุ คอื บคุ คลท่ีเชอ่ื วาตนเองเปน ผทู ฉี่ ลาดทสี่ ุด
• หนึ่งจากเครอ่ื งหมายตางๆ ของคนโง คอื การเปลย่ี นความคิดเปน ประจํา

การพดู

• มนษุ ยจ ะเปนอะไรหากปราศจากการพดู ? ภาพทถ่ี ูกวาด หรือสัตวทีถ่ กู ปลอ ย!
• ไมพ ูดเมื่อไมใชเ วลาสาํ หรับการพูด
• บอ ยครง้ั ทถี่ อยคาํ ไดท ่ิมแทงเหมือนดาบ
• บอ ยครงั้ ทถ่ี อยคาํ ไดท ิ่มทะลวงลึกกวาลูกศรทง้ั หลาย
• บอยเพยี งใดทถี่ อ ยคําเพยี งคาํ เดียว ไดก อ ใหเ กดิ สงคราม
• ล้นิ มจี ดุ หนึ่งท่คี มกวาหอกเสยี อีก
• คนกีม่ ากนอยแลว ทีม่ ลี น้ิ บอนทําลาย
• ลิ้นของเพ่อื นท่ีโงเขลา คือกญุ แจของเขาที่นําไปสูความตาย
• จงกลัวในคําพูดของทา น มันเปน ลูกธนทู ีพ่ ลาดเปา
• ปกปอ งศรี ษะของทา นใหพ น จากอุปสรรคทั้งหลายแหง ล้นิ ของทา นเอง
• มอื ของลิน้ คอื การเขียน
• ถอ ยคาํ เบาบนริมฝปากและงายตอความเขา ใจ คอื การพดู ทีค่ ลองแคลว
• จติ ใจคือผคู มุ คลังสมบตั ขิ องลน้ิ และลน้ิ คอื ลามของมนุษยทงั้ หลาย
• ลิน้ คอื สัตวท ่ดี รุ ายปาเถ่อื น หากปลอยมนั เปนอสิ ระมันก็จะทาํ รายทา น
• เทา ทีส่ ะดดุ กอใหเ กดิ บาดแผล และลิน้ ทีพ่ ดู โงๆ กอ ใหเ กดิ ความเสียหาย
• ทุกๆ คาํ พดู ท่ีสองของคนโง คอื คํากลา วสบถสาบาน
• การพดู ทีด่ ที ่สี ุด คือการพดู ทเ่ี หมาะสมกับการกระทํา
• การน่ิงเงียบเมื่อทานสามารถท่ีจะพูดบางสิ่งบางอยางไดอยางฉลาดและมีประโยชน มันก็เลวพอๆ
กับการปา วประกาศความคิดตา งๆ ท่ไี มฉ ลาดและโงเงา นนั่ เอง
• หากทานไดรับความมุงหวังและความเคารพแลว ก็จงตอบรับการคารวะและความหวังดีน้ัน
กลับคืนไปในลักษณะที่เหมาะสมที่สุด หากทานไดรับการเกื้อกูล ก็จงใหคืนภาระผูกพันน้ันกลับไปใน
ทํานองเดียวกันใหมากๆ แตผูใดที่รีบเรงกระทําคุณความดีของเขากอน ก็ยอมล้ําหนาในคุณธรรมความดีอยู
เสมอ
• การพูดท่ีดีท่ีสุด คือการพูดที่ไมกาวราวระคายหู และความเขาใจในถอยคําเหลานั้น ก็ไมทําให
สตปิ ญ ญาเมือ่ ยลา

• การพดู ดว ยความจริงใจ สรางความเขมแข็งใหแกเหตผุ ลขอโตแยง ของบคุ คลนนั้
• ไมตอ งคํานึงวาใครพูด แตจ งพจิ ารณาวา เขาพดู อะไร
• อยา ประเมนิ คาความคดิ ที่ดงี ามใหต าํ่ ลง เพียงเพราะวามนั มาจากบคุ คลที่ไมส ําคญั
• ถาคําปราศรัยและความคิดของผูพูดอยูในภาวะสอดคลองกัน ผูฟงก็จะยอมรับการพูดของเขา
มฉิ ะน้นั แลว กจ็ ะไมบ งั เกิดผลใดๆ
• จงพูดเพ่ือทาํ ใหตวั ทา นเองเปน ท่รี ูจกั เพราะมนษุ ยม ักถูกซอนไวใตล ้ินของเขา
• มนษุ ยย งิ่ พูดดวยความจรงิ ใจมากเทาใด เขากจ็ ะไดร บั ความเคารพนับถือมากยงิ่ ขึ้นเทา นั้น
• คนโงมักจะทําใหตัวเองผิดพลาดไปในสามเรื่องดังน้ี การพูดถึงเรื่องตางๆ ท่ีเขาไมมีความรู การ
ตอบกอนทเี่ ขาจะถูกถาม ความหุนหนั พลันแลน ในการดําเนนิ งานตางๆ ของเขา
• ผใู ดกต็ ามทีพ่ ดู ในส่งิ ทเี่ ขาไมสมควรพดู กจ็ ะตองไดรับฟง ในสง่ิ ทีเ่ ขาไมต อ งการฟง
• คําพูดเปนเหมือนยารักษาโรค การใหยารับประทานเพียงเล็กนอยยอมเปนประโยชน แตหากให
มากจนเกินไปก็ถงึ ตายได
• จงระมัดระวังในการวิพากษวิจารณขอเท็จจริงที่ทานไมรูถึงกนบึ้งของมัน และไมรูอยางแมนยํา
ถูกตอง พึงควรละเวน ทั้งนี้เพราะการพูดของทานจะสะทอนใหเห็นถึงสติปญญาของทาน และถอยคํา
ทง้ั หลายของทานมนั จะขยายใหเ หน็ ถึงความรขู องทานดวย
• พิษภัยของการปราศรัย คอื ความยืดยาว
• การพูดมากเกนิ ไป เปนท่นี าเบอ่ื หนายของเพ่อื นฝงู ของตนเอง
• จงหลกี เลีย่ งจากการพูดมากจนเกนิ ไป ซึง่ จะกอ ใหเ กิดความผิดพลาดบอ ยๆ และนาเบอ่ื
• โสตประสาทไรประโยชนเ มอื่ ใจลอย
• หากทา นมิไดเปนนักพูดทีร่ อบรแู ละปราชญเ ปรอ่ื งแลว ก็จงเปน ผฟู ง ท่ีตัง้ ใจ

ความมงุ ราย การลอบกัด การใสรา ยปายสี

• จงละท้ิงการพูดมุงรายทั้งปวง หากจะอยูที่น่ันก็เพ่ือการใหความยุติธรรมตามสมควร หาไมแลวก็
อยาไปอยทู ีน่ นั้ เลย

• จงระวังการลอบกัด มันหวานเมล็ดพันธุทั้งหลายของความขมขื่น และแยกตัวทานออกจากพระผู
เปน เจา และมวลมนุษย

• ผใู ดก็ตามทีฟ่ งการใสร า ยปา ยสี ตัวเขาเองคอื คนใสร า ยปา ยสี
• จงปกปองตัวทานใหพนจากคําพูดท่ีนารังเกียจ เพราะคําพูดเหลานั้นจะทําใหหัวใจท้ังหลายลุก
โชนดวยความโกรธ

สัจธรรม

• สัจธรรมคือทางวบิ ากท่สี ดุ และความรคู ือมคั คเุ ทศกท ี่ดีทสี่ ุด
• สัจธรรมคือการเยียวยารกั ษาทไี่ มเ คยลม เหลว
• สจั ธรรมประดบั ถอ ยคาํ ของบคุ คล
• จงซ่อื สตั ยในคาํ พดู ของทา น และบริสทุ ธใิ์ จในการกระทําตางๆ ของทา น
• ความจริงทด่ี ที ่สี ดุ คอื การรกั ษาคาํ ม่ันสัญญาทง้ั หลาย

การพดู เทจ็

• เงยี บใบเสยี ดกี วา พดู เท็จ
• การพูดเทจ็ เปน การทรยศคดโกงและทจุ ริต
• สัจธรรมเพียงนอยนิด พิชิตความหลงผิดมากมายได เหมือนอยางไฟเพียงนอยนิดที่สามารถเผา
ไหมฟน กองใหญไ ด ฉันใดก็ฉนั น้ัน!
• ผพู ดู ความจริงเปนคนมีเกยี รติ สวนผพู ดู เทจ็ เปน คนทนี่ า ดถู กู
• ผูใดก็ตามที่ลือลั่นไปทั่วเพราะการพูดเท็จ จะเห็นไดวาความม่ันใจของคนท้ังหลายในตัวเขาจะ
เส่อื มลง
• จงหลีกเลี่ยงจากคนพูดเท็จ ถาทานจําเปนจริงๆ ท่ีจะตองสัมพันธติดตอกับเขา ก็จงอยาเชื่อวาเขา
ถูกตอ ง แตอ ยา ใหเ ขาเห็นวาทา นรูวา เขาโกหก เพราะในไมชาเขาจะเลิกคบกับทา นมากกวา ทีเ่ ขาจะเลิกโกหก
• เมื่อความจริงในเส่ือมลง ความหลงผิดก็เพ่ิมข้ึน ลิ้นพูดถึงมิตรภาพ แตหัวใจเต็มไปดวยความจง
เกลยี ดจงชงั
• การหลอกลวงคนท่ไี วเ นือ้ เช่อื ใจในตัวทา น คือความอกตัญู

การประจบสอพลอ

• มใิ ชบทบาทของทานศาสดาทจ่ี ะประจบสอพลอ
• จงอยา ประจบสอพลอ เพราะมันมิใชเ ครื่องหมายของความศรัทธา
• ความสงบเงียบ คอื สวนแหง สมาธิ
• การน่ิงเงียบ ประดุจดังเครื่องประดับตัวทานใหดูเครงขรึม สงบเสงี่ยมพรอมดวยความมีเกียรติ
และเวนทา นไวจากการทต่ี อ งไปขอโทษอะไรกับใครทั้งส้ิน
• ความเงยี บของคนโงเ ขลา คือผา คลุมหนา ของเขา

• มากมายเพียงใดแลว ทคี่ วามเงียบคือคําตอบ
• คาํ ตอบทีค่ ลองแคลวท่ีสดุ ของคนโง คอื การนิ่งเงียบ
• การนงิ่ เงียบเปนส่ิงทดี่ ีกวา การพดู คลอ ง เมื่อมันไมใชเ วลาทีจ่ ะพูด
• การนิ่งเงยี บท่ปี ราศจากความคิด นบั เปนเพยี งความใบเทา น้ัน

ความลบั ตา งๆ

• คนฉลาดมีกลอ งมหศั จรรยก ลองหนึ่ง ซึ่งในนน้ั เก็บความลบั ตา งๆ ของเขาไวได
• ผูใดก็ตามท่ีฝากความไววางใจในความลับไวกับคนอ่ืน ก็เทากับผูน้ันตกลงใจที่จะลดคุณคาของ
ตวั เองลง
• ผใู ดกต็ ามที่รูสึกกระอักกระอว นที่จะเกบ็ ความลับของตนเองไว ยอ มจะแสดงความออนแอออกมา
เสียมากกวา ถาไดกมุ ความลับของผูอนื่ ไว
• ผใู ดก็ตามที่เปดเผยความลับของทาน ยอ มกอความเสยี หายแกทาน
• บุคคลท่ีรักษาความลับท้ังหลายของเขาไวได ยอมสามารถควบคุมกิจการงานท้ังหลายของเขาไว
ไดอ ยา งสมบรู ณแลว

ความหนา ไหวหลังหลอก

• คนกลับกลอกท้งั หลาย คลุมตวั เองไวใ นความมดเท็จ
• คนกลับกลอกมถี อยคาํ หวานหู แตม ีจิตใจทขี่ ม
• ลิน้ ของกลบั กลอกนั้นสะอาด แตมคี วามปวยไขถูกซอนเรนไวใ นหัวใจของเขา

การยกยองสดุดี

• เร่ืองจริงทน่ี าเกลยี ดที่สดุ คือการยกยอ งสดุดตี นเอง
• คยุ โวยกตวั เอง นบั เปน ความลม เหลวในการเคารพตนเอง
• จงระมัดระวังตัวทาน ใหพนจากการรับฟงการยกยองสดุดีตัวทานในเรื่องที่เกินความจริง เพราะ
กล่นิ ไอท่ีฟุงออกมาจากการฟง เร่อื งเชนนั้นจะทาํ ใหห ัวใจเกดิ ความฉอฉลและตาํ่ ทราม
• จงระวังการยกยองสรรเสริญบุคคลอื่นในคุณสมบัติตางๆ ท่ีบุคคลนั้นไมมี การกระทําตางๆ ของ
เขาเปนการทรยศตอ ตวั เองและยงั เปนการโกหกทา นดวย

• คนท่ียกยองทานในคุณสมบัติตางๆ ท่ีทานไมมี ตอไปก็จะพบวาบุคคลนั้นจะตําหนิติเตียนทานใน
ความผดิ ตา งๆ ท่ไี มใ ชข องทาน

• คนท่ีสมควรจะถูกตําหนมิ ากท่ีสดุ ในการกระทาํ ทง้ั หลาย คอื การยกยอ งสดุดีคนตํ่าชา เลวทราม
• ยกยอ งสดดุ คี นช่ัว ถอื เปนบาปทน่ี า รงั เกลียดและนา ชัง

การพูดลอเลน และการหวั เราะเยาะ

• ความเกลยี ดชังกนั เกดิ จากการพูดลอเลน
• การหวั เราะมากเกนิ ไป จะทําใหเ สื่อมเสียเกยี รติยศ
• พดู ตลกขบขนั มากเกนิ ไป แลว ทา นจะไมอ าจดึงกลบั มาสเู รื่องจริงจงั ได
• จงหลกี เลีย่ งจากการพดู ท่ีจะถกู หัวเราะเยาะ แมแตเพยี งการพดู ซ้าํ ตามถอยคาํ ของผูอืน่ ก็ตาม

ความทะลง่ึ โอหัง

• ความทะล่ึงโอหงั ลดเกียรติคุณของมนษุ ย
• ใบหนาของคนทะลง่ึ ทะเลนนน้ั ชางนา เกลยี ดเสยี ยง่ิ กวาอะไรดี!

คําแนะนํา

• คนทฉ่ี ลาดทส่ี ดุ คอื คนท่ีไมร งั เกียจคําแนะนําของบคุ คลอ่ืน
• จงยึดถือเอาคาํ แนะนาํ ของคนฉลาด เชนน้ันแหละทจ่ี ะพน จากขอครหาและความเสยี ใจ
• จงปรกึ ษาแมกับศตั รู ถาเขาเปน คนฉลาด จงอยา ตามคําแนะนําของมติ รที่โงเขลา
• จงปรึกษาหารือกับบรรดาปฏิปกษของทาน เพื่อที่จะเรียนรูจากความคิดตางๆ ของพวกเขา จน
ขยายไปถงึ ฝายปฏิปกษข องพวกเขา และจุดสดุ ทา ยท่พี วกเขาทงั้ หลายกําลังแสวงหาอยู
• จงนําทางตัวทานเองดวยตะเกียงสองของบรรดาท่ีปรึกษา ท่ีพวกเขาปฏิบัติในสิ่งท่ีพวกเขาไดให
คําแนะนําไปแลว
• ผูใดก็ตามที่แสวงหาและปฏิบัติตามคําแนะนําของบุคคลอื่น จะหลีกเล่ียงขอผิดพลาดตางๆ ได
อยางมากมาย ผูใดก็ตามท่ีไมปฏิบัติตามคําปรึกษาหารือแตปฏิบัติตามลําพังดวยตนเอง ผูนั้นยอมสุมเสี่ยงตอ
การกระทาํ ทีผ่ ดิ พลาดไดอ ยา งมากมาย
• มีขอ กระตุน เตอื นในหมูพวกเราใหท ําการปรึกษาหารอื เพราะคําแนะนาํ ของทปี่ รกึ ษาถือเปนความ
บรสิ ทุ ธ์ิ ในขณะที่บคุ คลทแ่ี สวงหาคาํ ปรกึ ษาถูกผสมปนเปไปดว ยโลหะผสมอน่ื ๆ มากอ นแลว

• การใหคําแนะนําแกบุคคลอ่ืนอยางเปดเผยตอสาธารณะ ก็เทากับเปนการตําหนิติเตียนบุคคลนั้น
ไปในทันที

• โลกนจ้ี ะเปน ที่ปรึกษาทด่ี ที ี่สดุ ของทา น ถา ทานทาํ ตามคําแนะนําของมนั
• คนทีใ่ หค าํ แนะนําโดยท่ตี ัวเขาเองมไิ ดปฏบิ ัติตามนน้ั ก็เหมอื นคันธนทู ไี่ รสาย
• คนทขี่ ายคําแนะนําของเขาใหท าน ก็เหมือนกับพอ คาทเี่ สนอดอกเบยี้ แพง
• บุคคลผแู สวงหาคาํ แนะนาํ ตางๆ ยอ มเรียนรูท่จี ะยอมรบั ขอผิดพลาดตางๆ ไวดว ย

ความสนั โดษ

• อยูคนเดียวเสียดกี วา ท่ีจะอยกู บั เพื่อที่ชัว่ ชา
• บุคคลทีอ่ ยูคนเดยี ว ยอมปลอดภยั และสขุ สบายตลอดไป
• ผูท่รี จู กั โลกนี้ ยอมอยูค นเดียว
• ผูทร่ี จู ักมนษุ ย ยอ มหลบหลกี จากมนษุ ย
• บรรดาผูค นที่รจู กั เรา แตเ รามกั ไมรูจักคุณคา ของพวกเขา
• พระผเู ปนเจา จะทรงประทานความมัง่ คง่ั ใหแ กบ ุคคลผซู ่งึ ไมแสวงหาส่ิงใดจากมวลมนษุ ย

การให

• ความเอื้อเฟอเผื่อแผของพระผูเปนเจา มิไดหมายความถึงการยกเลิกวิทยาญาณของพระองค จาก
ความจรงิ เชน นม้ี นั ยอมหมายความวา พระองคจะไมทรงอนมุ ัตใิ หกับทกุ ๆ การวอนขอ

• บุคคลใดก็ตามท่ีไดรับความโปรดปรานจากพระผูเปนเจา จะถูกเรียกรองจากทั่วทุกสารทิศ ถาเขา
แจกจายส่ิงท่ีเขาไดรับความโปรดปรานใหเปนไปตามเจตนารมณแหงพระผูเปนเจา ความสุขของเขาก็จะ
ยั่งยนื ตลอดกาลนาน หากเขาไมป ฏบิ ตั ิเชนนัน้ มันก็จะอยูก ับเขาเพียงชว่ั คราวเทานน้ั

• จงอยาอายท่ีจะตองใหเพยี งนอ ยนิด เพราะการใหอยา งหลอกลวงกเ็ หมือนกับการใหเพียงนอยนิด
• สว นของความใจกวางทดี่ ีกวา คือการใหอ ยา งรวดเรว็
• จงใหแกคนยากจนกอนท่ีเขาจะขอ เพราะหากทานทอดท้ิงเขาไวใหขัดสนจนตองยื่นมือขอเมื่อใด
ก็เทากับทานไดด งึ เอาความเคารพในตัวเองของเขาออกไป ซึ่งมคี ามากกวา ทานทีท่ านไดบริจาคไป
• จงอยาพลดั วนั ประกันพรุง ในสิ่งท่ีทานจะใหแกคนๆ หนึ่งที่เขามีความตองการ เพราะทานไมรูวา
ในวันพรงุ น้อี ะไรทีร่ อคอยทา นและเขาอยู
• สองสิ่งนี้เปนของผูโอบออมอารีที่มีหัวใจกวางขวาง น่ันคือการบริจาคทรัพยสินของเขาและการ
พิทกั ษป กปองเกียรติของตนเอง

• ความใจกวา งประการสดุ ทาย คือการลืมขอกลาวหาที่ทานไดกระทําตอบุคคลอื่น และการจดจําถึง
สทิ ธิทีบ่ ุคคลอ่นื มเี หนอื ตัวทา น

• มนษุ ยม ีสองจาํ พวก คอื คนใจกวางทีไ่ มร ํา่ รวย และคนร่าํ รวยทไ่ี มบ ริจาคสิง่ ใด
• ความรา เริงแจม ใส ยอ มเปน เครอื่ งประดับของผโู อบออมอารที ี่มใี จกวา งขวาง
• มันจะนําความพึงพอใจท่ีเต็มไปดวยความอดทนอดกลั้นมาสูตัวทาน ในการที่ทานไดใหเสื้อคลุม
ตวั หนึ่งกับคนอนื่ มากกวาทีท่ า นจะสวมใสเ อง
• แจกจายออกไปใหกวา งขวางในสิ่งทที่ านไดม ันไวเรยี บรอยแลว ดกี วา ที่จะสะสมสมบัตใิ หม
• การใหท่ีพักพิงแกผูลี้ภัย เทากับเปนการใหที่พักพิงแกตัวทานเอง ใหพนจากการลงโทษในโลก
หนา
• การกระทําท่มี ีเกยี รตสิ งู สุด คอื การรับภาระหน้ีส้นิ ทั้งหลายของบุคคลอ่ืน และการดูแลเอาใจใสแก
ผูเปน แขกของเขา

การทําความดี และความเมตตาปรานี

• จงกระตนุ ใหกระทาํ ความดี และปองกันการกระทําความช่วั
• การทําความดี ทําใหผูหน่ึงเปนคนรับใชของตนเอง แตผลประโยชนที่ควบคูไปกับการเหน็บแนม
ยอมไรคา
• โดยการทาํ ความดี ทา นทําใหเสรีชนคนหนึ่งเปน ทาสรับใชทา น
• ทานไมควรวางผูกระทําดีและผูกระทําช่ัวไวบนพื้นฐานที่เทาเทียมกัน เพราะน้ันจะทําใหผูกระทํา
ความดที อดท้งิ การทาํ ความดี และเทากับเปน การสง เสรมิ คนชวั่ ใหอยใู นความชวั่ ตอ ไป
• จงอยา ตอบแทนความดดี ว ยความชวั่ เพราะมันจะเปนอุปสรรคขดั ขวางการกระทาํ ความดี
• ผใู ดกต็ ามทปี่ ฏิบัติโดยการกระทาํ ความดี จะเห็นวาความหนาวสะทานนน้ั ถกู ทําใหหวานชน่ื
• ผูใดกต็ ามทปี่ รกึ ษาดานผลประโยชนกบั บคุ คลท่ีไมสมควรปรกึ ษายอมเกดิ ความเสยี หาย
• จงปกปดความดที ่ที านทํา แตจงทําใหเปน ที่รูกนั ทว่ั ไปในความดที ผี่ อู น่ื กระทําตอ ทา น

ความฟุมเฟอยสรุ ุย สรุ าย

• จงเอือ้ เฟอ เผ่ือแผ แตไ มฟ ุมเฟอยสรุ ุยสรุ า ย
• จงเลิกความฟมุ เฟอยสรุ ยุ สุราย สาํ หรับคนฟมุ เฟอ ยนั้นไมม ผี ใู ดยกยองเขา ถงึ แมในขณะท่ีเขากําลัง
ใหอยูก็ตาม และไมมใี ครเมตตาสงสารเขาถงึ แมเ ขากําลังขอทานอยูก ต็ าม

• ความหย่ิงไมมีอะไรเลยเวนแตความโง และความฟุมเฟอยสุรุยสุรายนั้นเปนมารดาของความขัด
สนยากจน

• ทุนเล็กนอยที่สุดก็เจริญงอกงามไดดวยกับความสุขุมรอบคอบ ในขณะท่ีความฟุมเฟอยทําให
ทรัพยสมบัติทใี่ หญท่ีสดุ กระจดั กระจายหายไปได

การตอบสนอง

• ผูใดหวานความดีไว ยอมเก็บเกยี่ วซ่งึ รางวลั ของเขา
• ผใู ดหวา นพืชเชน ใด ยอมเกบ็ เกี่ยวผลเชนน้ัน และบคุ คลยอ มไดร ับรางวลั ตอบแทนตามส่ิงท่ีเขาได
กระทําไว
• ผใู ดปลกู พชื แหงความดี ยอมไดเ กบ็ เก่ยี วผลทหี่ วานช่ืนที่สุด

ศลิ ปะการปกครองประเทศ

• ศลิ ปะการปกครองทีด่ ี ยอมทําใหอ าํ นาจเขมแข็งข้นึ
• ผูท ีข่ าดศลิ ปะการปกครองที่ดี ยอมไมค วรคา แกการปกครอง
• ยอมเปนการถูกตองที่วา ผูปกครองควรปกครองตัวเองใหไดเสียกอน กอนที่จะปกครองผูท่ีอยูใต
การปกครองท้ังหลายของเขา
• มันเปน หนาท่ขี องผปู กครอง ทีจ่ ะเลอื กใหก บั ประชาชนในสง่ิ ที่เขาเลือกใหก ับตัวเขาเอง
• ผูค รองนครท่เี ลวทีส่ ดุ คอื บุคคลท่ีบริสุทธิไ์ รเดยี งสาพากันหวาดกลัวทีจ่ ะเขาพบเขา
• ประเทศท่ีเลวรายที่สดุ คือประเทศทพี่ ลเมอื งผอู าศัยอยปู ระเทศไมป ลอดภยั ในชวี ติ และทรัพยสิน
• ส่ิงที่ยากที่สุดของการปฏริ ูปทางการเมือง คอื การเปล่ยี นแปลงจารตี ประเพณตี า งๆ ของพลเมอื ง
• ความเสื่อมของรฐั หน่ึงๆ เกิดมาจากบรรดาชนช้ันกลางทข่ี ้นึ สอู ํานาจ
• ชยั ชนะของชนช้นั กลางเหลา น้ัน จะนาํ กลุมชนชั้นสงู สูงทไ่ี ดรบั การเลือกสรรแลว ใหตกต่าํ ลง
• ความเสื่อมของอาณาจักรปรากฏในตัวของมันเองดังนี้ การสูญเสียหลักการแลวไปติดอยูกับ
ปลีกยอ ยตา งๆ ทรชนคนชัว่ ไดเปรยี บเหนอื ผูอืน่ คุณธรรมความดีไมไดรบั การยกยอ งสรรเสริญ

ความยตุ ิธรรม

• ไมมีสงิ่ ใดท่ที าํ ใหรัฐทัง้ หลายเขมแข็งไดเ ทา กบั ความยุตธิ รรม
• ความยุติธรรมเปน หลกั การนําท่ีสําคญั ของประชาชน

• หากปฏิบัตอิ ยา งยุตธิ รรมแลว อํานาจของทา นจะคงอยูตลอดไป
• การบริจาคทานของอํานาจ คอื ความยุติธรรม
• การบริจาคทานของพระราชา คอื การใหความยุติธรรมแกผูถูกกดขี่
• ไมมผี ูปกครองทยี่ ุติธรรมคนใดท่ีตอ งการความชว ยเหลือจากหมูสหายของเขา
• ความหายนะของประเทศ คือผูรทู ่ีหลงใหลในโลกยี และทรราช

การกดขี่

• สามกลุมของมนุษยท่ีถูกตัดขาดจากพรแหงความโปรดปรานของพระผูเปนเจา นั่นคือบรรดาผูกด
ข่ี กลุมบุคคลที่ชวยเหลอื สนับสนุนการกดขี่ กลมุ บุคคลที่อดทนตอการกดข่ี

• บคุ คลจะสมารถนอนหลับได หลังจากการตายของบตุ รของตน แตจะนอนไมห ลบั ภายใตก ารกดข่ี
• รปู แบบที่ดที ส่ี ดุ ของความยตุ ธิ รรม คอื การชวยเหลือสงเคราะหผ ถู กู กดข่ีทั้งหลาย
• กษัตริยท ด่ี ีท่ีสุด คือผูท่ีขจัดการกดข่แี ละทาํ ใหค วามเปน ธรรมกลบั คนื มาอกี ครงั้
• สัตวปาเถ่ือนที่ฉีกเน้ือหนังออกเปนชิ้นๆ และสวาปาม ยอมเปนที่พึงพอใจแกผูครองนครท่ีชอบ
ความรนุ แรงและกดข่ขี มเหงรังแก
• ผูปกครองท่ีกดข่ีผูที่อยูใตการปกครองท้ังหลายของเขา แมจะมีชีวิตอยู แตประชาชนเหลาน้ัน
ปรารถนาทีจ่ ะเหน็ เขาตาย
• ชว่ั โมงแหง การแกแคนของผูถูกกดข่ี นาหวาดกลวั ยิง่ กวาชัว่ โมงของการกดขี่ของเผด็จการเสยี อกี
• จงหลีกเลีย่ งผกู ดขี่ ดว ยการขอความคมุ ครองจากพระผเู ปน เจา ซง่ึ ไมมีใครปกปองทานไดนอกจาก
พระผเู ปนเจา เทา น้นั
• จงหลกี หางจากการกดขี่ เพราะไมม ผี ูปกครองทีก่ ดขค่ี นใดเลยท่ีจะไดสดู กล่ินไอของสรวงสวรรค
• เม่ือทานพบเหน็ ผทู ่ถี กู กดข่ี ก็จงชวยเหลอื เขาตอ ตานผูกดข่ี
• ผูใดก็ตามทส่ี งสารตวั เอง กจ็ งอยา กดขผี่ ูอืน่
• ผกู ดข่ีความชอบธรรม คือผูท่ีชวยเหลอื สนบั สนุนความอยตุ ิธรรม
• ผูใดก็ตามท่ีกดข่ี เขาก็จะถกู กดข่ี
• การกดขี่และเผดจ็ การทรราช เปน สหายที่เลวรา ยสาํ หรบั โลกหนา

ทรราช

• ผปู กครองท่กี ดข่ี คอื ความหายนะของประเทศท้งั หลาย
• อนั ตรายทัง้ หลายจะติดตามทกุ ขณะในยามต่ืนของผูปกครองทก่ี ดขี่

• ผูใ ดก็ตามท่ีข้นึ ข่คี วามเปน ทรราช จะไดเห็นการคุมบังเหียนของเขาตองคล้ําคะมําลง
• บรรดารัฐมนตรีท่ีชั่วราย ยอมเปนผูชวยเหลือของผูปกครองท่ีกดข่ี และเปนพ่ีนองของบรรดา
ผกู ระทําความชั่ว
• ผูใดเร่มิ การปกครองท่ีกดข่ี จะเสยี ใจในไมช า

ญาตพิ ีน่ อ ง

• บอยครง้ั ทีพ่ บวา ญาตพิ น่ี องของทา นอยหู างไกลจากทานมากกวา คนแปลกหนาทั้งหลาย
• จงเอ้ือเฟอเผ่ือแผตอญาติพ่ีนองของทาน จงใหเกียรติถาหากเขาเปนคนฉลาด ใหเขาลําบากบางถา
เขาเปนคนโง จงชวยเหลือเขาถาเขายากจน เพราะเขาอาจจะพิสูจนใหเห็นถึงการสนับสนุนทานอยางยิ่งใหญ
ทส่ี ุด ท้ังในยามสขุ สบายและยามทุกขยากของทาน
• ความเกลียดชังกันในหมูญาติพี่นอง ยอมเปนสาเหตุแหงความเศราโศก มากเสียกวาการถูกแมลง
ปอ งตอ ยเสยี อกี

มติ รภาพ

• เพ่ือนท่ีแทจ ริง คือวิญญาณเดียวกันทอี่ ยใู นเรือนรา งทแ่ี ตกตา งกนั
• สง่ิ ใหมท ่สี ดุ มกั ดที สี่ ดุ แตเ พื่อนท่ดี ที ีส่ ดุ คือเพ่อื นท่เี กา แกที่สุด
• มติ รภาพยอมไดมาดว ยความสัมพนั ธ
• มติ รภาพ คือความเปนพี่นองท่ีใกลช ิดทส่ี ดุ
• ความสภุ าพออ นโยนกอ ใหเ กดิ มติ รภาพ
• หากมีความมนั่ ใจในพวกเขาเหลา น้นั ทา นก็จะมีความสุขในมติ รภาพของพวกเขา
• จงใชช ีวิตของทานอยางมอี สิ ระกับเพื่อนฝูงของทาน แตอยาละท้ิงพวกเขาเพียงเพราะทานตองการ
ทจี่ ะอยูอยางสงบเพยี งลาํ พัง
• ผูใดกต็ ามทีล่ ะท้ิงเพ่อื นเพราะความผดิ เพยี งเล็กนอย กเ็ ปนการเส่ยี งที่จะอยอู ยางปราศจากเพ่ือน
• อยาลืมที่จะใหเกียรติในสิทธิตางๆ ของเพ่ือนของทาน บนพ้ืนฐานของความเปนเพ่ือนที่สนิทชิด
เช้ือ เพราะหากเขาหยุดความเปน เพื่อนกบั ทา น ทา นกจ็ ะเหยยี บยํา่ ในสทิ ธิตา งๆ ของเขาทันที
• คนแปลกหนา คือคนทีไ่ มเ คยมเี พ่ือน
• ไมตองแสวงหาที่จะมีเพื่อนมากเกินไป เพราะการทอดท้ิงเพื่อนคนน้ีหรือคนน้ัน ยอมจะสราง
ความเปนศัตรูใหกับเขา เพื่อนฝูงก็เหมือนไฟ หากมากเกินไปก็เผาไหม ฉะน้ันเพียงนอยคนยอมเปน
คุณประโยชน

• จงอยาเลือกเอาศัตรูของเพอื่ นของทา นมาเปน เพ่ือนของทา น
• จงอยาเปนเพ่ือนกับคนโง เพราะเขาจะทําใหทานเดือดรอน ถึงแมวาสิ่งที่เขากระทําใหนั้นดูวาจะ
เปนประโยชนก ็ตาม
• มิตรท่ีช่ัวทส่ี ุด คือผยู กยอปอปน ทา นและแตงแตม สีสรรคความชวั่ ของทานใหเ ห็นเปนสง่ิ ดีงาม
• หากมิตรผูหน่ึงที่จริงใจ แตภายหลังพบวาเขาเปนผูทรยศคดโกง ก็ยอมเปนความงายดายท่ีจะตัด
สัมพนั ธก บั เขา
• มีมติ รท่ีแทจรงิ ต้งั จํานวนเทา ใดแลว ที่ทาํ ใหผ หู นง่ึ ตอ งปวดราวโดยมไิ ดตง้ั ใจ
• บคุ คลผนู ้ันยอมมใิ ชเพอ่ื นของทาน หากทา นยงั ตอ งการคนกลางมาไกลเ กลี่ยระหวางเขากบั ทา น
• ถึงแมทานจะมอบโลกท้ังใบ มันก็ยังไมเปนการเพียงพอที่จะเอาชนะในมิตรภาพของผูกลับกลอก
ได
• ในเวลาหนา สว่ิ หนา ขวาน ผหู นึ่งยอ มสามารถบอกไดวา ใครเปน มิตรใครเปน ศตั รู
• เพ่ือนทเ่ี ลวท่ีสุด ก็คือผูท ไี่ ปมาหาสูกับทา นยามรุงเรอื ง และละทงิ้ ทานในยามตกอับ
• หากเพ่อื นคนหน่งึ อจิ ฉาทา น ดังนน้ั เขากม็ ใิ ชเพื่อนทแี่ ทจรงิ
• ผูหนึ่งยังมิอาจพิจารณาใหเปนเพ่ือนได จนกวาจะไดทําการทดสอบเขาดวยกันสามโอกาส นั่นคือ
ในยามจาํ เปนเมอ่ื อยูลับหลังทาน และเมอ่ื ภายหลงั จากท่ีทา นตายไปแลว
• บรรดาผูท ม่ี องหาทานในยามรงุ เรือง ยอมละทง้ิ ทา นในยามขัดสน
• พ่ีนอ งของทา น ก็คือผทู ีช่ วยเหลอื ทา นเมอ่ื ทา นตกอยูในความยากลาํ บาก
• มนั มีบอยครง้ั สักขนาดไหน ท่คี นรกั และชอบพอกันคูหนึ่ง หากเขาจะตองแยกทางกันก็ยังจะดีเสีย
กวา

ศตั รู

• ศตั รูเพียงคนเดียวกถ็ อื วามากพอแลว
• อยาไปชงิ ชังศตั รู ถึงแมเ ขาจะเปน ผูออนแอก็ตาม
• บุคคลท่ีไมส ามารถแยกแยะความดีออกจากความชว่ั ได ก็คือศัตรคู นหนงึ่ นั่นเอง
• จงอยา ใหถ กู หลอกดวยกบั อาชีพอันสุจริตของศัตรูคนใด เพราะศัตรูทุกคนน้ันเปรียบประดุจดังนํ้า
ที่เมื่อมันถกู สาดเขาไปในกองเพลงิ มนั จะทาํ ใหเ พลิงมอดลง
• ศตั รทู ี่ไดแ สดงออกถงึ ความเกลยี ดชงั ของเขาอยา งเปด เผย ยอ มเปน ศัตรทู ี่ไมม ีความสาํ คัญอันใด
• การไวช วี ิตแกศตั รู ทําใหอํานาจขจรขจาย

• หากมีการปรองดองกันในระหวางศัตรูของทานกับตัวของทาน และทานไดใหคําสัตยสาบานใน
กิจการของทานกับมันแลว ก็จงใหเกียรติกับพันธสัญญาของทาน จงเชื่อฟงแมกับความช่ัว เพราะมันคือ
คณุ ธรรมของทา น

• ผใู ดก็ตามทลี่ ะท้ิงฝายของเขาไป กเ็ ทา กบั เปนการชว ยเหลือศตั รขู องเขา

ความกลา หาญชาญชัย และความขลาดกลวั

• “ความกลาหาญเย่ียงชายชาตร”ี คือถอ ยคาํ ทั่วไปทีม่ นั หอมลอ มคณุ สมบัติตางๆ ไวท ง้ั หมด
• การบรจิ าคทานของความกลา หาญ กค็ อื การทาํ สงครามศาสนา
• แนนอนยิ่งท่ีจุดจบอันมีเกียรติสูงสุดของชีวิตมนุษยคนหนึ่ง ก็คือการตายในสนามแหงเกียรติยศ
ฉันขอสาบานตอพระองคผูทรงเก็บรักษาดวงวิญญาณของฉัน วาฉันปรารถนาท่ีจะถูกดาบฟนสักพันครั้ง
มากกวา ทีจ่ ะตองนอนตายบนเตยี งนอนของฉนั
• หากทานมีความสามารถที่จะพินิจพิเคราะหได ทานก็จะเห็นไดเปนที่แนนอนวา ความกลาหาญ
และสจั ธรรมนน้ั จะอยูเคียงคูกันเสมอ และความเท็จกจ็ ะอยกู ับความขี้ขลาด
• ความกลา หาญ คือเกียรติอันรุงโรจน และความขข้ี ลาดเปนความตกตาํ่ ทเี่ หน็ ไดช ัด
• จงมคี วามละอายที่จะผละหนจี ากการทาํ ศึกสงคราม เพราะมนั จะทําใหผสู บื ตระกลู ของตองคาํ สาป
แหง ความอปั ยศ และนรกจะเปนของทา นในวันตัดสินพิพากษา
• การหลบหนีอยางเสียขวัญ ก็คือการสวมเสื้ออันอัปยศใหกับตัวทานเอง และทําตัวของทานให
เหมาะสมกบั นรก
• ขอสาบานตออลั ลอฮ หากในวนั นท้ี า นไดห ลบหนีคมดาบของศตั รูคนหน่ึงไปได แตวันพรุงนี้ทาน
จะไมสามารถหลบหนกี ารตดั สนิ ของพระองคผูทรงสงู สงไปได
• คนขข้ี ลาดยอ มไมมีความสขุ ในชวี ติ

ความสูงศกั ด์ิ

• คุณสมบัตอิ ันย่งิ ใหญตางๆ นําไปสูความสงู ศกั ด์ิ และมใิ ชก ระดกู ผุๆ ของบรรพบุรษุ
• คณุ ธรรมทีบ่ ุตรมีตอ บดิ มารดา นบั เปนเคร่อื งพสิ จู นข องชาติกาํ เนิดท่ดี ี
• มนุษยมกั มีความละมา ยคลายคลึงกบั ผทู ่ีอยรู วมสมยั กบั พวกเขา มากกวา บดิ าของเขาเสียอีก
• บุตรที่เลวคนหน่ึง ยอมทําลายเกียรติยศท้ังมวลของบุคคลหนึ่ง และทําใหบรรพบุรุษของเขาตอง
อบั อาย

ความรํ่ารวย

• ผหู น่งึ ประสบกบั ความม่ังมเี พราะทาํ การเสีย่ ง
• ผทู เี่ ขามคี วามสขุ ก็คือผูทีเ่ ขารํา่ รวยมาจากการประกอบอาชพี ทีส่ จุ รติ
• เงินทองจะไมม วี ันสูญเสยี ไป เม่อื มันถูกใชไปเพือ่ การรกั ษาช่อื เสยี งท่ดี ขี องทา นเอาไว
• ผูใดก็ตามที่ไมไดรับผลประโยชนจากสิ่งท่ีเขาเปนเจาของ ก็เทากับวาเขาไดส่ังสมมันไวใหกับ
ภรรยาของเขาและสามคี นตอ ไปของนาง
• จงอยา นับเอาบุคคลหนึ่งวา เปนคนรวย หากเขาไมยอมใชจ า ยอะไรเลย
• ผูใดก็ตามที่ไมเชื่อฟงทรัพยสฤงคารในทางโลก ทรัพยสฤงคารในทางโลกก็จะหันมาเชื่อฟงและ
ปฏบิ ัติตามเขา
• มนั ชางเปนอาชญากรรมทีน่ ารงั เกยี จสกั ขนาดไหนหนอ! ท่ีไปยดึ เอาทรัพยสินของลูกกาํ พรา มา
• การยึดกมุ ทีช่ ั่วรา ยท่ีสดุ กค็ ือเม่อื สิง่ ของท่มี ีปญหาไดถ กู มอบใหก ับทา นเปน ผูดแู ลรักษา
• การมหี นีสนิ มากมายจนเกนิ ไป ทาํ ใหคนที่มีความจรงิ ใจตองโกหก และคนท่ีมีเกยี รตติ องหนีหนา
• มนั เปนเพราะความรํา่ รวยจนเกินไป ทเ่ี ปน ตนเหตุทําใหห ัวใจของมนุษยต อ งฉอฉลและสั่งสมบาป
• จงแสวงหาความชวยเหลือจากพระผูเปนเจา ใหปลอดพนจากความมัวเมาในทรัพยสมบัติ ผูหน่ึง
จะพบวามันเปนเรือ่ งยากทีเดียวท่ีจะเยยี วยารักษาตัวของเขาใหพ นจากโรคน้ี

ความพงึ พอใจ

• มนษุ ยพึงพอใจอยกู ับความจําเปนในเรอื่ งเล็กๆ นอยๆ ไมใ ชเร่ืองทมี่ ากมายอันใด
• ไมมีทรัพยสฤงคารใดที่จะเทียบเทา กับความพงึ พอใจ
• ผูใดก็ตามที่พึงพอใจอยูกับสิ่งที่พระผูเปนเจาไดทรงมอบใหกับเขา ยอมจะไมเศราโศกกับส่ิงท่ีเขา
ไมม ี
• หากทานไมส ามารถจะหาในส่งิ ทท่ี า นปรารถนาได ก็จงพึงพอใจกับสิง่ ทที่ า นมีอยู

ความยากจน

• จงอยาใหความยากจนและความผิดหวังทําใหทานทุกขใจ เพราะทองคําตองถูกทดสอบในไฟ ผู
ศรัทธากต็ อ งถูกนําตวั ไปสอบสวน

• ผหู น่งึ ทีเ่ ทีย่ วโพนทนาถงึ ความยากจน ยอมทําใหตวั ของเขาตกตา่ํ

ความละโมบและความโลภมาก

• คนละโมบเปน กองคลังใหกับทายาทของเขา
• คนละโมบเปน คนจน แมโลกทง้ั ใบจะเปน ของเขาก็ตาม
• เมื่อคนละโมบประสบความสาํ เร็จจนมากเกินขนาดของเขา กรยิ าทาทางของเขาจะเปลี่ยนไป
• คนตระหน่มี ักจะรสู กึ ตาํ่ ตอยอยเู สมอ และคนขอี้ ิจฉากจ็ ะมโี รคภัยอยูตลอดไป
• ความโลภทาํ ใหต กตา่ํ
• ความโลภมากทําใหมนุษยตกตํ่า ความตายมันเปนเรื่องยากแตยังนอยกวาการไปขอใหบริจาคเสีย
อกี
• มันเปนความสุขของคนดีที่ใหอาหารแกบุคคลอื่น แตสวนของพวกที่เปนผูละโมบนั่นคือการ
แสวงหาของกนิ ใหก ับตวั ของพวกเขาเอง
• ความโลภมากและความละโมบ ทําใหค วามสามารถในการตัดสินและสติปญญาตองมดื มัวลง
• ความโลภมากเปน ระบบทาสที่ถาวร
• ผูหน่ึงที่เขาพัฒนาอุปนิสัยของความโลภมากและความละโมบ จะถูกเชิญชวนไปสูความตกต่ําเลว
ทราม ผูหน่ึงที่เขาโฆษณาความยากจนและเคราะหกรรมของเขา จะตองประสบกับความตํ่าตอยอยูเสมอ ผู
หนง่ึ ทีเ่ ขาไมสามารถควบคุมลิ้นของเขาได มันจะตองพบกบั ความกระอกั กระอวนใจและความไมสบายใจ

ความบริสทุ ธ์ผิ ุดผอ ง และความเยายวน

• ความบรสิ ทุ ธิผ์ ดุ ผอ งนบั เปนปอ มปราการทแี่ ขง็ แกรง
• ความบริสทุ ธ์ิผุดผอ ง ทําใหค วามเยายวนตองออ นกาํ ลังลง
• ยอมไมมีวทิ ยาญาณในความเยา ยวน
• เมอื่ ความสนกุ สนานเรมิ่ ขนึ้ ความเยายวนกจ็ ะตดิ ตามมา แตค วามเสือ่ มสลายคอื ตวั ทําลายลา งมัน

สุขภาพ

• สขุ ภาพนบั เปนทรัพยสนิ ทีย่ ่งิ ใหญทีส่ ดุ
• ความมสี ติ คอื การมีสุขภาพพลานามัย
• สองสิ่งน้ีจะยังไมเห็นคุณคา จนกวามันจะอําลาจากไป นั่นคือ ความหนุมสาวและการมีสุขภาพ
พาลานามยั

• จงสดับเถิด! ทรัพยสินนับเปนความจําเริญ แตสุขภาพพลานามัยเปนเรื่องท่ีดีกวา แตที่ดีกวาน้ันก็
คือหัวใจทมี่ ีคุณธรรม

• หากผูหนึง่ มีสุขภาพทด่ี ี กน็ บั เปน ความหรรษาทจ่ี ะมีชีวติ อยู
• การลมเลิกในส่ิงทเี่ ปนความทะยานอยาก นบั เปนการเยียวยารักษาทีม่ มี รรคผลที่สุด
• จงรกั ษาโรคภยั ดวยกับการบรจิ าคทาน
• จงรังเกยี จทองทีอ่ มิ่ แปร ซ่งึ จะตามมาดวยความปว ยไขแ ละฝนราย
• ผูใดก็ตามท่ีไมอดทนในการละวางไปเสียจากเน้ือท่ีตองหาม ยอมจะไดเห็นโรคภัยเขามา
เบียดเบียนเขา
• การปดบงั ความเจ็บปว ยของผหู น่ึงจากแพทยผรู กั ษาเขา ก็คือผทู รยศตอ สุขภาพของเขาเอง
• จงใชอดทนอดกลนั้ ของทา น เปนผูแกแ คนทานในความละโมบโลภมากของทาน ประดุงดังผูท่ีใช
เหล็กในการแกแ คนศัตรู

การบริจาคทาน และความอดทนอดกลั้น

• เมื่อทานเลีย้ งอาหารคนจน กจ็ งเลย้ี งพวกเขาใหด เี ถิด
• ผศู รัทธาคนหนึ่งยอมไมรบั ประทานจนอิ่มแปร ในขณะท่ีพ่ีนองของเขายังหวิ โหยอยู
• เขาผซู ึง่ บริโภคเพียงเลก็ นอย ยอมมีความคดิ ท่สี ะอาดบรสิ ุทธ์ิมากกวา
• ความมสี ตินบั เปนทรัพยส มบัตขิ องคนจน ในขณะท่คี วามรเู ปนของปวงปราชญ
• ความมสี ติทาํ ใหเพม่ิ พนู
• ความมึนเมาของความอวดดี กค็ อื ความยิ่งยโสและทรนง มันซางชายง่ิ กวา การเมาเหลาองนุ เสยี อกี
• การบรจิ าคเพียงเล็กนอยในหนทางของพระผูเปน เจา ยอมจะนําผลตอบแทนอนั ยิง่ ใหญมาใหท าน
• จงยบั ยั้งเสยี กอ น ดีกวาที่จะไปเสียใจในภายหลัง
• หากทานประสงคท่ีจะวิงวอนของพรจากพระผูอภิบาล เพ่ือหนทางแหงปจจัยท่ีดีกวา ก็จงบริจาค
บางสงิ่ ไปในทางกุศลเสียกอ น
• จงอยาไดละอายกับจํานวนเงินท่ีไดบริจาคไปเพียงนอยนิด เพราะการปลอยใหคนยากจนขัดสน
ตอ งกลบั ไปมือเปลา นบั เปนความอับอายท่ยี ง่ิ ใหญกวา

ความใจบญุ ใจกศุ ล

• จงเปนคนใจบุญแตอยาฟมุ เฟอย จงละเอียดถถ่ี ว นแตอ ยาตระหนี่

• หากทานไดช ว ยเหลือบุคคลท่เี หมาะสม โดยทเ่ี ขายงั มิไดร องขอ นน้ั คือความใจบุญใจกุศล แตหาก
ทานไดช ว ยเขาเพราะเขามารอ งขอ สว นใหญก็เน่ืองมาจากความรูสึกละอายที่จะปฏิเสธเขา หรือเกรงวาจะถูก
ตอวา

โอกาส

• โอกาสทสี่ ูญเสยี ไปมักจะไมห วนกลับมาอีก จนกระทัง่ สายเกนิ ไป
• โอกาสของบุคคลหน่ึงมักผา นไปอยางรวดเรว็ และจะกลับมาดวยความเชอ่ื งชา
• โอกาสผา นไปราวกบั เมฆกอ นหนึ่ง ดังนั้นจงเอาประโยชนเ สียกอ นในสงิ่ ดๆี ของมัน
• หากเปนไปไดเมื่อมีโอกาสกจ็ งรบี ควา เอาไวกอ นในขณะที่มนั บนิ เขามา เพราะทา นจะไมมีวันแซง
หนามันไปได
• วันและคนื มันกําลงั ทํางานกับตัวทานอยู ดังนั้น จงทําตัวทานใหไดใชประโยชนจากมัน เพราะมัน
กําลังเอาไปจากทา น ดังน้ัน ทานกค็ วรจะเอาจากมนั เชนกัน
• ในทุกขณะจิตของทาน ก็คือสวนหนึ่งของชีวิตทาน ดังน้ัน จงใชเวลาน้ันเพ่ือความจรรโลงใจของ
ทานเถิด

ขันติธรรม

• เขาชนะเพราะเรียนรูศิลปะในการรอคอย
• ความอดทนอนั ขมขนื่ ยอ มเปนผลแหง ความสาํ เร็จ
• ผูใดท่เี คาะประตูเรยี กดว ยความเพยี รพยาม ยอมจบลงดว ยการไดเ ขา ไป
• มันข้ึนอยกู บั ทา นทีจ่ ะแสดงความอดทนในยามเคราะหก รรม และในยามหมดอาลัย
• เวลามีอยูสองวัน วันหน่ึงเปนของทาน อีกวันหนึ่งตอตานทาน จงอยาจองหองหากพบกับ
ความสําเร็จ และจงอดทนในความทุกขยาก แนนอนยิ่ง เคราะหกรรมมิใชเรื่องที่เกิดข้ึนอยูตลอดไป มัน
จะตอ งสน้ิ สุดยุติลง ดังนน้ั จงอดทนจนกวาจดุ จบของมันจะมาถงึ
• จงมองหาความอ่ิมเอบิ ภายหลงั จากความเศรา หมอง และจงอยา ส้นิ หวังกบั ความรกั ที่มตี อ สวรรค
• มนั มคี วามดตี ัง้ เทาใดแลวที่มาถึงทา น ในขณะท่ีทา นไมเ คยคาดหวงั จากมันเลย
• ความทุกขยากเปน เรอื่ งงา ยที่จะแบกรบั มันไว สําหรับผทู รี่ ถู ึงวธิ ี
• หากทานมิใชเปนผูที่อดทน ก็จงแสดงออกประหน่ึงวาทานเปน มันมีอยูบอยคร้ังทีเดียวท่ีผูหน่ึง
เลยี นแบบผคู น โดยท่ีตวั เขาเองก็ไมเคยพัฒนาไปเหมอื นกบั พวกเขา

• การหมดความอดทนถือเปนเร่ืองท่ียอมรับได ก็เฉพาะเมื่อมันชวยขจัดความรูสึกท่ีไมดีตอระยะ
การเดินทาง หรือปด เปามันใหทเุ ลาเบาบางลง

• จงอดทนตอ ความเศรา โศกและวกิ ฤตกิ ารณดวยขนั ตธิ รรม หาไมแลว ทานก็จะไมม คี วามสุข
• บุคคลที่ปฏิบัติดวยความขันติ จะไมถูกลิดรอนไปจากความสําเร็จ ถึงแมความสําเร็จอาจตองใช
เวลายาวนานกวาที่จะมาถึง
• จงแสวงหาความอดทนและการยืนหยัด เพราะความสัมพันธของมันที่มีตอการศรัทธาที่แทจริง
เปนเชนเดียวกับศีรษะท่ีมีตอรางกาย ซึ่งรางกายยอมไมมีประโยชนหากปราศจากศีรษะ ในทํานองเดียวกัน
ศรัทธาที่แทจริง ยอมหาประโยชนอันใดมิไดหากปราศจากคุณสมบัติของการยอมตน การยืนหยัด และความ
อดทน

การใหอ ภยั

• การใหอ ภยั นับเปนมงกุฎของคณุ ภาพท่ยี ่ิงใหญ
• จงยอมรับในการขออภัย สําหรบั ผูท่เี ขาแสวหาการอภัยโทษจากทา น
• นับเปน การดีท่ไี มกระทาํ บาปหนง่ึ มากกวาที่จะไปขอใหผูหนงึ่ อภัยใหก ับเรา
• คนท่ชี ว่ั ท่สี ดุ คอื ผูท่ไี มเคยใหอ ภัยกับใคร หรอื ไมเ คยแมแตจะขออภัยใคร
• จงอยารีบเรงไปสูการลงโทษ ในความผิดท่ีบุคคลหนึ่งไดกระทํา แตจงปลอยใหมีโอกาสเพื่อการ
ขออภยั ในระหวางการทาํ ผดิ และการลงโทษ
• จงลงโทษคนรับใชของทาน หากเขาฝาฝนคําส่ังของพระผูเปนเจา แตจงอภัยใหกับเขาท่ีด้ือดึงไม
ปฏบิ ตั ติ ามทา น
• เมื่อทานมีชัยชนะเหนือศัตรูของทาน ก็จงใหอภัยกับเขา ซึ่งเปนหนทางท่ีทานจะตอบแทนการ
ขอบคณุ ตอ พระผูเปน เจา ที่พระองคไ ดทรงประทานพลังอาํ นาจในการพชิ ิตใหก ับทา น
• ผูใดทสี่ ามารถมองเหน็ ความผดิ ของตนเองได ยอมเปนผูนิ่มนวลตอความผดิ ของผูอนื่
• เขาเพยี งผเู ดยี วเทาน้ันทีส่ ามารถใหอภัย กค็ ือผทู ่มี ีอาํ นาจในการจัดการลงโทษ
• หากทา นมโี อกาสและมีอํานาจเหนอื ศตั รูของทา น กจ็ งใหอภยั กับเขาเพือ่ เปนการขอบคุณตอพระผู
เปน เจา ในชยั ชนะนี้
• กจิ กรรมท่ีดีเลศิ ของบคุ คลหน่งึ ท่ียง่ิ ใหญ คอื การใหอภยั และการลืม

ความอาลยั รกั

• ผูห นึง่ ทไ่ี มเคยมีความสงสารตอผูใด ยอมไมเคยไดรับความสงสาร

• ผูทมี่ ีความอาลัยรกั ตอเดก็ กําพรา ยอมจะไดเ ห็นลกู ๆ ของเขาไดร ับการปรนนบิ ัตอิ ยา งการุณ

ความออ นโยน

• บุคคลท่ีปฏิบัติในทางสายกลางและมีความออนโยน จะไมประสบกับความยุงยากอันเน่ืองมาจาก
ความยากจน

คาํ สัญญา

• คําสญั ญาหนึง่ กค็ ือหนีสนิ ที่ตอ งชาํ ระใหมนั เสรจ็ ส้นิ ไป
• คาํ สญั ญาของคนใจกวางถือวา เปน เงินสด
• จงอยาใหค ํามน่ั สัญญาในสิ่งทท่ี า นไมส ามารถรักษามันไวไ ด
• การปฏเิ สธทแี่ ฝงไวดว ยความกรณุ า มคี า ยิ่งกวา คาํ สญั ญาท่ียังอกี ยาวไกล
• คนใจบุญยอมปฏบิ ัติตามทเี่ ขาสญั ญา และเมือ่ เขามอี าํ นาจเขากไ็ วชวี ติ แกศ ตั รขู องเขา
• จงยอมรับคาํ สัญญา จากผทู ส่ี ามารถยึดถอื อยา งม่นั คงในคาํ สาบานของพวกเขาเทาน้ัน

โมหะ

• จงระวงั โมหะ ซงึ่ จะเร่มิ ตน จากความบา คลั่ง และจบลงดว ยกบั ความเสยี ใจ
• โมหะเปนไฟที่เผาผลาญ ผูใดก็ตามที่สามารถระงับยับยั้งความโกรธของเขาได เทากับเปนการดับ
ไฟลงได แตหากผใู ดไมสามารถทําได ตัวเขาเองก็จะถูกเผาผลาญ
• โมหะเปนพันธุหนึ่งของความบา สวนการสํานึกผิดเปนส่ิงท่ีติดตามมันมา หรือหากมันมิเปน
เชนนั้น กห็ มายความวาความบาไดเ กาะกมุ มันไวอยา งม่ันคงแลว
• จงเปนเจานายเหนือความโกรธเคืองและความรุนแรงในความมีโมหะของทาน จนกระทั่งโมหะ
ของทา นไดละไปจากทา น และสตปิ ญญาไดกลบั คืนมา
• บุคคลที่มีคุณธรรมอันยิ่งใหญ คือผูที่สามารถทําใหโมหะของเขาออนละมุนลง และไมถือเอา
ความไดเปรยี บดว ยกับกาํ ลงั อํานาจของเขา

ความสภุ าพออ นโยน

• มารยาทีส่ ุภาพ นบั เปน มรดกตกทอดที่บิดาสืบตอ ถึงบตุ ร

• ไมม เี คร่อื งประดบั อนั ใดท่จี ะเสมอเหมอื นกบั ความสภุ าพออ นโยน
• ทกุ ๆ ส่งิ นน้ั จะตอ งวา กันไปตามเหตุผล และเหตุผลดว ยตัวของมนั เองนน้ั ก็จะตอ งสุภาพ
• ไมมคี วามสูงศักดใ์ิ นชาติกําเนิดใดๆ ทีจ่ ะทาํ ใหผ ูหน่งึ สงู เดน ขึน้ มาได หากความไมสุภาพที่มีอยูใน
ตวั ของเขา ทาํ ใหเขาตอ งตกตา่ํ ลง
• จงใหค วามเคารพเหมอื นๆ กัน ไมว าเขาจะเปน ครขู องทา น หรอื ผทู ที่ านไดส่งั สอนพวกเขา
• จงมคี วามสภุ าพกบั ศตั รขู องทา น และจงมีความจรงิ ใจกบั เพ่ือนของทา น ทา นกจ็ ะเชิดชูความเปนพ่ี
นอ งและธํารงไวซ ึง่ ความมนี ้ําใจไดเชน กนั
• จงมีความประพฤติในลักษณะท่ีเปนคนอลุมอลวย เพื่อวาเมื่อทานตายไป ผูคนจะไดแสดงความ
เสียใจใหก บั ทา น และสะอืน้ หาเมือ่ ทานไมอ ยู
• จงมีความสุภาพน่ิมนวลกับผูคน เพ่ือจะไดดึงเอาผลประโยชนจากจิตใจท่ีดีงามของพวกเขา และ
จงแสดงใบหนา ทยี่ มิ้ แยม เพื่อฆา ความรูสึกเปน ศัตรูของพวกเขา
• ความสภุ าพออ นโยนยอ มชนะใจผคู น และทําใหพ วกเขามาอยฝู า ยตน

การควบคุมตนเอง

• คนทีแ่ ขง็ แรงทส่ี ุด คือคนท่สี ามารถตอสกู บั ตัวของเขาได
• คนท่ีแขง็ แรงทีส่ ดุ คอื คนทสี่ ามารถทาํ ใหเหตผุ ลของเขาพิชติ ราคะจริตของเขาได
• การปลอยใหเหตุผลถูกครอบงําดวยตัณหาราคะของทาน ก็เทากับทานไดสวมใสความนารังเกียจ
ใหก ับตัวของทานเอง
• ผูใดยอมจาํ นวนตอตัณหาราคะของเขา กเ็ ทา กับเปน การทบุ ทาํ ลายเหตผุ ลของเขา
• จงระมัดระวังราคะหน่ึง ท่ีมันมีพลังแกกลาในเรื่องของสตรีเพศ และจงอยาหิวกระหายในความ
รื่นรมย ในกรณีแรกน้ันทานจะตองถูกทดสอบดวยกับเคราะหกรรม และในประการที่สอง ทานจะตองถูก
ชงิ ชังและไดร บั ความต่าํ ตอย
• ความหวานชนื่ ของความรืน่ รมยหรรษา ยอมไมค มุ คา กับความทกุ ขย ากที่ขมข่นื
• ผใู ดก็ตามทถ่ี วลิ หาเพอ่ื ใหไ ดมาซง่ึ ตาํ แหนง สูงๆ กจ็ งบาํ ราบราคะของเขาเอาไว

ความอจิ ฉาริษยา

• ความอิจฉารษิ ยา คอื คกุ ของวิญญาณ
• ความอิจฉารษิ ยา นํามาซึง่ ความเศราหมอง
• ความอจิ ฉารษิ ยา ทําใหรา งกายผุผัง

• ความอิจฉาริษยาเปนโรคชนิดหน่ึง หากไมหยุดย้ังก็ไมสามารถรักษาได จนกวาความตายของผู
อิจฉา หรือผทู ถี่ กู เขาอิจฉารษิ ยาจะมาเยอื น

• คนขี้อจิ ฉาริษยา ยอ มเปนสหายที่แยที่สุด
• คนตระหนี่มักรสู ึกต่าํ ตอยอยูเสมอ และคนทอี่ จิ ฉาตารอนก็จะมีโรคภัยอยูตลอดไป
• มนั ชางเปน สิ่งที่ใจแคบอะไรเชน น้ี ทีไ่ ปอิจฉาริษยา แมกระทั้งความสุขของเพอื่ นของตนเอง

ความบาดหมาง

• ความบาดหมาง เปนน้ําพแุ หง ความเศรา หมองอันเหลือคณา
• การทุมเถียงกนั เปนนํ้าพุแหง ความพนิ าศ
• กจิ การทีม่ รี ะเบยี บที่ดีท่สี ดุ ยอ มถูกทาํ ใหเสียหายไรร ะเบยี บ เน่อื งจากความเห็นทไ่ี มลงรอยกัน

ความกตญั รู ูคณุ

• จงแสดงการขอบคณุ ตอผทู มี่ พี ระคณุ ของทา น และจงหยิบย่ืนผลประโยชนใหกับผูใดก็ตามท่ีเขามี
บญุ คุณตอ ทาน

• จงมองดูดวยความตั้งใจในปมดอยของทานอยูเน่ืองๆ เพราะมันเปนหนทางหน่ึงของการ
แสดงออกถงึ การขอบคุณตอ พระองคผทู รงสงู สง

ความประพฤติท่สี ุขุมรอบคอบ

• ในทุกๆ ส่ิงยอมมีวิธีการท่ีประเสริฐของมัน ความสุขุมคัมภีรภาพต่ืนอยูเสมอ ในขณะท่ีการ
เพิกเฉยหลับใหล

• จงเก็บออมเสยี ตั้งแตว ันนี้ เพ่อื วาพรงุ นีท้ านจะไดใชมัน
• การมคี วามหว งใยตอ ผลกระทบ กค็ อื การหลกี เล่ียงอุบตั ิเหตุ
• ดวยกับการคดิ คํานงึ ถงึ ผลกระทบ มันจะทําใหทา นรกั ษาตวั ของทานใหพน จากอันตรายได
• จงระมดั ระวัง เพราะมนั จะขจดั ปดเปาใหทานพน จากอันตราย
• จงอยาสับสนในกิจการตางๆ ของสุลตาน ขณะที่ตองเผชิญกับความยุงยาก นักเดินเรือผูหนึ่งก็ไม
อาจปลอดภัยไดเสมอไปแมในทะเลที่สงบแลว เขาจะหลบหลีกใหพนไปจากความพินาศไดอยางไรเม่ือลม
ปะทะเขา มา และเมื่อลูกคล่นื กําลงั โหมกระหนา่ํ !
• จงอยาเลือกไปในทางใด หากมคี วามหวาดกลัววาทา นจะตอ งสญู เสยี ตัวของทานไป

• ผูใดที่เขาหลงออกไปจากทางเดนิ ยอมตกลงไปในหุบเหว
• ใครที่เรง รอ น ยอ มพลดั ตกลงไป
• การลมคะมํา เปน ผลจากความรบี เรง
• ถงึ แมจ ะขึ้นนัง่ อยา งม่ันคงทส่ี ุดแลว ก็อาจรว งตกลงมาได
• ใครทีข่ ุดหลมุ พรางไวกับพ่นี องของเขา ยอ มตกลงไปในหลุมนั้นเอง
• หากผูห น่ึงขึ้นคมุ บงั เหยี นดวยความอยุตธิ รรม มนั ก็จะนาํ เขาไปสกู ารหลงทาง
• ผูใดก็ตามท่ขี น้ึ คุมบงั เหยี นดว ยกับความดอ้ื รัน้ ยอมถามหาถึงความยงุ ยาก
• จงอยา ปดประตบู านท่ีทานไมส ามารถจะเปด มนั ออกไปไดอ ีก
• จงอยาตอสูก ับผทู ่ีทานไมส ามารถปกปองตวั ของทา นเองได
• จงอยาพดู ในสิง่ ที่ทา นกลัววามนั จะไมเหมาะสม
• จงอยา ยิ้มเยาะในความลมเหลวของผอู น่ื เพราะทา นไมอ าจทราบไดวา ในชวี ติ น้นั มีอะไรเก็บรอไว
ใหท า นอยู
• หากเกลียดชังผูคนแลวทานจะเสยี ใจในภายหลงั
• หากทานเห็นลักษณะนิสัยท่ีนาตําหนิของบุคคลอื่น ก็จงปองกันอยาใหมันมาปรากฏอยูในตัวของ
ทานเอง
• จงอยาไดรีบเรง ไปสูที่นงั่ ท่ีสูงเดนท่ีสุดในงานเลยี้ ง
• ผูหนึง่ ทเ่ี ขา ผิดประตู ยอมกอใหเกิดความนา สงสยั
• การประหยดั เปน ครึ่งหน่ึงของอาหารของบุคคลหนึง่
• จงอยา แสดงถึงขนาดท่วี า ผูป ระพันธยังรูสกึ ตะขิดตะขวงใจและจาํ ตองปฏิเสธ
• มันเปนคุณธรรมอันย่ิงใหญ ที่ไมควรไปวางแผนอะไรไวอยางลับๆ เพราะเม่ือมันถูกเปดเผยออก
มาแลว ทานจะรสู กึ กระดากอาย
• จงระมัดระวังท่ีจะไมกระทํากิจกรรมหนึ่ง ซึ่งเมื่อเปนท่ีรูจักแลวจะทําใหผูกระทําตองเสียความ
นา เชือ่ ถือ และทาํ ใหเขาตกตํ่า
• ผูใดท่ีวิ่งไลเงาสะทอนท่ีคิดวาเปนบอนํ้า ก็เทากับวาเขากําลังดึงเอาความทุกขทรมานของเขา
ออกมา และยังเพ่มิ ความกระหายใหกับเขาอกี
• จงอยาคบคากับคนขี้ขลาดตาขาว เพราะเขาจะทําใหการกระทําของทานออนแอลง และจะทําใหดู
ประหน่งึ วามนั ใหญโต ทง้ั ๆ ท่ีมนั มิไดใ หญโตแตอยางใด
• การไลต ามความสนกุ รน่ื เริงอยา งเรารอ น ยอ มทําใหผ ูห นงึ่ หลงทางและนําความเสยี หายมาให
• จงอยาใหหัวใจของทานรับรูในความเศราหมองของอดีต เพราะหากเปนเชนนั้น ทานก็จะไมมี
เวลาทจ่ี ะหมกมนุ กับตัวเองในเรอื่ งของอนาคต

• นบั เปน เร่อื งนา สนเทหท ่วี า ชายผหู น่งึ หากเขาพูดถงึ เรื่องๆ หน่ึง เมื่อมีการรายงานถึงคําพูดของเขา
กจ็ ะทาํ ใหเ ขาไดรับความปวดราว และหากมิไดม กี ารรายงานอนั ใด ก็ไมเปนการดอี ะไรสําหรับเขาเลย

• จงเชอื่ ฟง ผทู ่ีมีอาํ นาจเหนือทาน และผทู อี่ ยูใตบ ังคับบัญชาของทา นกจ็ ะเชือ่ ฟงทา น
• ผูใดก็ตามท่ที าํ ใหต วั ของเขาเจบ็ ปวดโดยไมจ าํ เปน ยอ มเปนการทาํ รายตวั ของเขาเอง
• จงหลีกหางจากสังคมของผูที่มีการพูดถึงคนอ่ืน อันเปนความชั่วของบุคคลผูหนึ่ง เพราะสมาชิก
ทุกคนในหมูพ วกเขา ยอ มมสี ว นแบงในความชั่วนั้นๆ
• จงหลีกหางจากสงั คมของผูท่ชี ว่ั ราย พวกเขาเปรียบไดด ั่งไปทีเ่ ผาผลาญทุกคนทเ่ี ขาไปใกล
• จงหลีกหางจากพวกเสเพล เพราะหากเห็นดวยกับความประพฤติของผูคนเหลานั้น ก็คือการยอม
ตนไปเปนคนหนึ่งของพวกเขา
• จงหลีกหางจากการกระทําที่เสเพลอยา งเปดเผย เพราะหากกระทําเชนน้ัน ก็เทากับการกระทําบาป
หน่งึ ทีร่ ุนแรงที่สุด

การสารภาพบาป

• เมื่อทานกระทําบาปก็จงสารภาพบาป
• ผูส ารภาพบาป ยอ มแสวงหาทางกลับคนื สพู ระผูเปนเจา ได
• การสารภาพบาป ยอ มปลดเปล้อื งผูห น่ึงใหพนไปจากทกุ ๆ บาป

ปกณิ กะ

• ความถูกตองเปน ดาบที่ไมเคยท่อื
• การทาํ อะไรบอยๆ ก็จะกลายเปน นสิ ัยไป
• ผูใ ดก็ตามทมี่ ปี ฐมภมู ิทเี่ ลวทราม ยอมมสี ายตาที่เกลียดชัง
• จะไปนําผอู ่ืนไดอยา งไร หากตนเองยังหลงทางอยู
• จุดออ นของทา นยังคงถกู ปด บัง ตราบใดทีโ่ ชคยังเขา ขางทา นอยู
• ผิวหนงั ชา งออนนมุ เหลอื เกิน จะทนทานตอไฟนรกไดอยางไร
• ความหวังเปนเสมือนเงาสะทอน มันหลอกลวงผูที่มองดูมัน และยังโกหกกับผูใดก็ตามที่เช่ือถือ
มนั
• การหลงใหลในภรรยา เปนเหมือนกับลกู ดอกของคนเซอ ซา
• อะไรท่ีเปนชะตากรรม ยอมจะไมอาจปดท้ิงไปได ดังนั้น การปองกันของบุคคลหนึ่งจึงเปนเรื่องท่ี
ไมมีประโยชนอ นั ใด

• ผใู ดก็ตามทีถ่ ูกตวั แทนของเขาหักหลงั ยอ มจะไดเหน็ โครงการตางๆ ของเขาเสยี หาย
• ผใู ดกต็ ามทคี่ วามทะเยอทะยานของเขาไดบ รรลสุ ูข ้ันสงู สดุ กค็ วรทจี่ ะตระเตรยี มเพอื่ เผชิญหนากับ
ความเดียดฉันทในข้ันสงู สดุ
• ผทู ่ตี กเปน เครอ่ื งมืออยปู ระจํา ยอมถกู รังเกียจ
• การผกู พยาบาทตอ การกระทําทั้งมวลของผูมอี าํ นาจ ยอมเปน สิง่ ทีน่ ารงั เกียจท่ีสุด
• ความถอ มตนยอมสูงสง ความหยงิ่ ทะนงนาํ ไปสคู วามตกตา่ํ
• จงอยา กนิ แหนงแคลงใจ
• การเก็บเอาความระแวงสงสัยตอผูมีพระคุณของบุคคลหนึ่งเอาไว ถือวาเปนบาปท่ีดํามืดที่สุด และ
เปนความอยตุ ิธรรมทีน่ า รงั เกียจทส่ี ดุ
• หากปลอ ยใหตวั ของทา นตอ งยอมจํานนกับความเฉยเมย ก็เทากับเปนการเกบ็ เอาความเสียใจเอาไว
• ความเฉยเมยเพราะความเกยี จคราน
• จงรงั เกียจในความตํา่ ชา ถึงแมม ันจะนาํ พาใจของทา นไปสคู วามอยากใครของหวั ใจก็ตาม
• มันชางนา รงั เกยี จสกั ปานใด สาํ หรับผทู ห่ี นั ไปทงั้ สองทาง
• ความตายของบุตรของบคุ คลหน่งึ ทาํ ใหก ระดกู สนั หลงั ของบุคคลนัน้ หักลง
• มใิ ชวา นักแมนธนทู กุ คนจะยงิ เขาเปา กห็ าไม
• ในเร่อื งคดีความนน้ั มนั ยอมเปนไปไมไ ด เมือ่ ขอกลาวหาน้นั มนั ไมย ตุ ธิ รรม
• อาชญากรรมทย่ี ิง่ ใหญท่ีสุดประการหน่ึง ก็คือการทาํ ลายงานหนงึ่ ๆ ทางดา นศลิ ปะ
• ผทู ม่ี คี วามรักในสง่ิ ๆ หนึ่ง ยอ มจะเรงรีบเพื่อนาํ เอาความทรงจําของมันกลับคืนมา
• จงวางมอื จากความผูกพยาบาทเสยี แลว ทานจะมีจติ และหวั ใจท่สี งบ
• ความกลาแคเพียงคร้งั เดยี วตอ หนากษัตริย ยอมเผยตัวของเขาไปสกู ารถกู จองจาํ อยา งไมถ ูกตอง
• หากบคุ คลหน่งึ รกั ทาน เขากจ็ ะวจิ ารณถ ึงตัวทาน
• บุคคลหน่งึ ที่รสู ึกวาเกยี รตยิ ศของเขาเริม่ ลดลง ยอ มเห็นไดวา กาํ ลงั ของศตั รูของเขาจะเพิ่มมากขนึ้
• บคุ คลใดกต็ ามทขี่ อมากไปกวา ทีเ่ ขาควรจะได ยอมพบกับความผิดหวัง (โลภมากลาภหาย)
• เปนเพราะการทดสอบท่นี ําไปของส่งิ หนึง่ วา มนั ควรจะมคี ณุ คา หรือไรคุณคา
• จงปกปองการเคารพในตัวตนของทาน จากความตํ่าชาทั้งมวล แมการกระทําเชนนั้นจะเปนการ
เปดตัวทานไปสูอันตรายก็ตาม แตทานจะไมเคยพบเลยวา จะมีสิ่งใดมาเทียบไดกับเกียรติยศที่ตองไดมาดวย
กับการบาดเจ็บ
• จงปฏิบตั ิตอ ผูอืน่ ดงั ทที่ า นกระทาํ กบั ตัวของทานเอง
• จงวางตัวของทานลงบนตราช่ัง ระหวางตัวของทานกับบุคคลอ่ืน จงมีความรักตอพวกเขา ไมวา
อะไรก็ตามที่ทานมีความรักตอตัวของทานเอง และเกลียดชังในตัวเขา เชนเดียวกับในส่ิงท่ีทานเกลียดชังใน

ตวั ทาน จงทาํ ความดีกบั ผูท ที่ านรกั เชนท่ที านทาํ ใหก บั ตนเอง และจงอยา กดขี่ ดงั น้ันจงอยา รักทจี่ ะถกู กดข่ี จง
เคารพในสทิ ธข์ิ องผูใดกต็ ามที่เคารพทาน ไมวาเขาจะมตี ําแหนง อายุ และยศศักด์ิขนาดไหนกต็ าม

• จงทาํ ดกี ับสัตวท ง้ั หลาย ไมส มควรทรมานมนั หรอื ใหมันบรรทุกของหนักจนเกนิ กาํ ลงั ของมนั ทจี่ ะ
ทนทานได

• การไมทาํ ความผดิ ตา งๆ ยงั ดีเสยี กวาการไมทําความดี
• การทรยศคดโกง เลวกวา การกระทาํ ความผดิ ในรปู อนื่ ๆ
• สัตวเดรัจฉานไมตองเกี่ยวของกับส่ิงใด ยกเวนเรื่องของทองที่หิวของพวกมันเทานั้น และสัตวปา
ทีด่ รุ ายมไิ ดคดิ ถึงส่ิงใดนอกจากจะทาํ รา ยสตั วอ่นื
• ถามวา จากตะวันออกไปถึงตะวันตก มันไกลกันสักขนาดไหน ทานอิมามอะลี กลาวตอบวา การ
เดินทางของดวงอาทิตยในวันหน่ึง
• ผูที่มีความสุข คือผูท่ีรําลึกถึงชีวิตหลังความตายอยูเสมอๆ ผูที่รําลึกถึงวันแหงการตัดสินพิพากษา
โดยผานการกระทําท้ังมวลของเขา ผูท่ีใชชีวิตอยางพึงพอใจ และผูที่มีความสุขอยูกับสิ่งท่ีพระผูเปนเจาได
ทรงกําหนดใหก ับเขา
• ตราบเทาที่โชคยังเขาขางทานอยู ความบกพรองของทานก็จะยังคงถูกปดบังอยูจากสายตาของ
ชาวโลก
• โลกที่ไดนําเสนอความร่ืนเริงที่ชั่วรายใหกับทาน ก็เปนเสมือนดังอสรพิษท่ีมันดูนิ่มนวลนาสัมผัส
แตมากดวยพิษรายถึงตาย ผูคนท่ีโงเขลามักถูกมันลวงลอและถูกมันดึงดูดเขาไปหา แตคนฉลาดจะหลีกเลี่ยง
มนั และหนั หา งจากผลลพั ธอันเปนพิษรา ยของมนั
• ผูท่ีไดรับความจําเริญ คือผูที่สยบตนเองตอพระพักตของพระผูเปนเจา ผูที่แหลงรายไดของเขา
บริสุทธิ์ ผูที่เจตนารมณของเขามีเกียรติอยูเสมอ ผูท่ีกริยาของเขาสูงสงเสมอ ผูท่ีอุปนิสัยของเขามีความยั้งคิด
ผูท่ีไดบริจาคทรัพยสินสวนเกินของเขาไปในนามของพระผูเปนเจาใจหนทางของพระองค ผูที่ยินดีและ
ซ่ือสัตยท่ีจะตามแบบฉบับของทานศาสดา (ศ็อลฯ) และผูท่ีเอาตัวของเขาออกหางจากการทําบิดอะฮ (แตง
เติม) ในทางศาสนา