Esei Tingkatan 2

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

i

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

ii

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

PANEL PENGGUBAL MODUL SEJARAH TINGKATAN 1, 2 DAN 3 KSSM

PENASIHAT :

PN. HAJAH RAHIMAH BINTI MOHAMED
( Ketua Sektor Pembelajaran, JPN Perak )

TN. HJ. AHMAD LUTFI BIN ABU BAKAR
( KPPK Sains Sosial Sektor Pembelajaran, JPN Perak )

EN. AHMAD TARMIZI BIN ZAINAL ABIDIN
( Penolong Pengarah Sains Sosial Sektor Pembelajaran, JPN Perak )

EN. MEGAT MUHAMMAD AZHAN B MEGAT RAFIE
( Penolong Pengarah Sains Sosial Sektor Pembelajaran, JPN Perak )

SISC+ SAINS SOSIAL JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PERAK :

PN. JULIANA BT ALI Daerah Kinta Utara
PN. SUHAILA BINTI MOHAMAD KESNAN Daerah Bagan Datuk
PN. SALINA BINTI MUSA Daerah Larut Matang & Selama
PN. SARIMAH BINTI MABEE Daerah Kinta Selatan
PN. SITI FATIMAH BINTI ZAINOL Daerah Perak Tengah
PN. ASLINDA BINTI OMAR Daerah Batang Padang
EN. KHAIRULAMRI BIN SULAIMAN Daerah Kuala Kangsar
EN. MOHAMAD SHAHAIZAM BIN ZAKARIA Daerah Kerian
EN. MOHD ZULKHAIRI BIN MAHMUD Daerah Hilir Perak
EN. AHMAD NIZAM BIN AHMAD KHALIL Daerah Manjung
PN. AZURAWATI BINTI BAHARI Daerah Hulu Perak

PENYELARAS MODUL:

PN. JULIANA BT ALI (Ketua Penyelaras Modul) SISC+ Daerah Kinta Utara

EN. CHE SULAIMAN YAAKOB (Power Point & Kertas 1) SMK Raja Chulan, Daerah Kinta Utara

EN. NASRI ABIDIN (Soalan Struktur & Soalan Esei) SMK Sungai Kruit, Daerah Batang Padang

KETUA BAHAGIAN :

EN. MOHD HUSNI ARIFFIN (Power Point) SMK Rapat Setia,Daerah Kinta Utara
PN. SAKINAH OMAR (Soalan Kertas 1) SMK Tanjung Rambutan,Daerah Kinta Utara
PN. NORLYZAN BINTI ISMAIL (Soalan Struktur) SMK Slim, Slim River,Daerah Batang Padang
CIK NOR AZIMAH BINTI ARIFFIN (Soalan Esei) SMK Hamid Khan,Daerah Batang Padang

iii

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

JURULATIH UTAMA DAN PANEL PENGGUBAL SOALAN:

DAERAH KINTA UTARA:

Che Sulaiman Yaakob (JU) SMK Raja Chulan
Sakinah Omar (JU) SMK Tanjung Rambutan
Mohd Husni Ariffin SMK Rapat Setia
Norsyuhadah Mohd Zawi SMK Tanjung Rambutan
Siti Rahmah Mat Idris SMK Rapat Setia

DAERAH BATANG PADANG

Rafidah bt Mohamed Bahari (JU) SMK Bidor

Intan Syafinaz bt Yaakup (JU) SMK Choong Hua

Haslina Bt Mat Nasir SMK Sri Tapah

Siti Aisyah Bt Mohd Firdaus SMK Bandar Behrang 2020

Leong Beng Soon SMK Syeikh Abdul Ghani

Hasri B Hashim SMK Slim

Norrizan Bt Seman SMK Khir Johari

Mohd Nazari B Othman SMK Datuk Zulkifli Muhammad

DAERAH LARUT MATANG & SELAMA

Nor Atiqah binti Mohamad Ali (JU) SMK Toh Johan
Muhammad Fadzil bin Mahadi (JU) SMK Matang
Ng Huey Shan SMK Klian Pauh
Siti Fadilah binti Nawi SM Sains Raja Tun Azlan Shah
Siti Rahmah binti Abdul Rahman SMK Kampong Perak
Siti Aliaa binti Hashim SMJK Hua Lian

DAERAH BAGAN DATUK

Aini Fazila bt Mohd Huzir (JU) SMK Hutan Melintang

Noor Azuana bt. Haris Fazilah (JU) SMK Rungkup

Zakaria Bin Muhamad SMK Perkasa

Muhammad Zaki Bin Hashim SMK Khir Johari

Muhammad Ikhwan Bin Abd Rashid SMK Ulu Bernam

Nor Asmawati Binti Abdul Wahab SM Sains Bagan Datoh

DAERAH KINTA SELATAN

Che Muhammad Zawawi bin Che Ibrahim
(JU) SMK Yuk Kwan
SMK Tronoh
Mohd Hamdan bin Mohd Sharif (JU)

DAERAH PERAK TENGAH

Mohamad Syahrin Bin Abdul Razak (JU) SMK Iskandar Shah, Parit

Siti Nor Mastura Binti Sayutin (JU) SMK Dato Seri Maharajalela

Guru Sejarah Perak Tengah

DAERAH KUALA KANGSAR

Halimhusairy bin Amran (JU) SMK Sultan Tajul Ariffin

Aisah binti Baharin (JU) Kolej Melayu K. Kangsar

Ayudiawati Binti Zainal Abidin SMK Muhibbah

Maznah Bt Md. Nor SMK Raja Perempuan Kelsom

Mohd Hafizul Bin Che Hasan SMK Clifford

Muhammad Helmy Bin Hafiz SMK Tsung Wah

Nor'azean Binti Mad Atari SMK Raja Muda Musa

Rija Linda Binti Abdul Rahman SMK Simpang Beluru

Rohayum Bt Ariffin SMK Temenggong

Rosshapawi Bin Idris SMK Bukit Merchu

Tun Mohd Saufi Bin Ahmad Zakaria Madrasah Idrisiah

iv

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

DAERAH KERIAN

Johari bin Ishak (JU) SABK Shamsul Maarif

Norzahidah bt Mohd Sagir (JU) SMK Seri Perak

Nor Farhana Bt Farik SMKA Agama Kerian

Noraini Binti Yaakob SABK Al-Falah

Jannatul Shafiza Binti Puat SMK Seri Perak

Rohima Binti Ramli SMK Sri Kurau

Nor Liza Bt Darus SMK Alang Iskandar

Mawaddah Bt Abd. Latip SMAR Al-Tahzib

Zamzalina Binti Md Saad SMK Pekan Baru

Ahmad Nizomuddin Bin Harun SMK Pekan Baru

Hannan Binti Abdul Rahman SABK Ma’ahad Ar-Ridhwan

Malfia Firzawati Binti Mhd Kamal SMK Raja Lope Nor Rashid

Badrul Hanif Bin Mohamad SMK Alang Iskandar

Rubisahanim Binti Hanipah SMK Bagan Serai

Siti Johada Binti Abdul Halim SMA Al Hidayah

Nor Azni Binti Zaini SMK Kuala Kurau

Putri Hazwani Binti Megat Mohd Sharifuddin SMJK Krian

Meor Mohamad Hakim Bin Meor Lot SM Tahfiz Darul Ridzuan Kerian

Fathen Fasehah Binti Hashim SMK Mudzaffar Shah

Nur Suraya Najmi Binti Khasim SABK Maahad Al-Ehya Asshariff

Nur Izzatie Binti Halim SMK Gunung Semanggol

Abdul Rahman Bin Khairuddin SMK Alor Pongsu

Siti Maria Binti Sharudin SMK Alor Pongsu

Thew Shao Xi SMK Selinsing

DAERAH HILIR PERAK

Husni Munirah bt. Hussin (JU) SMK Convent
Fatin Sharina bt. Mohd Zaki (JU) SMK Sultan Abdullah

DAERAH MANJUNG

Zaroni bt. Ab. Kadir (JU) SMK Seri Manjung

Siti Quzwa bt. Sahaddin (JU) SMK Convent, Sitiawan

Azlina Binti Mokhtar SMK Seri Manjung

Juwariah Binti Mat Akil SMK Seri Manjung

Noranita Binti Zakaria SMK Seri Manjung

Aini Binti Bakri SMK ACS Sitiawan

DAERAH HULU PERAK

Muhammad Hafizi Bin Abu Hasan (JU) SMK Pengkalan Hulu

Surainy Binti Md Yusop (JU) SMK Gerik

Sharifah Harishah Binti Shaari SMK Peng. Hulu

Bistamam Bin Zainuddin SMK Bersia Felda

Mariah Binti Mat Piah SMK Tun Saaban

Awanis Binti Ahmad SMK Dato’ Seri Wan Mohamad

Rohani Binti Rejab SMK Sultan Idris Shah Ii

Siti Nurul Aishah Binti Yaakub SMK Batu 4

Nur Hasliana Binti Hasbullah SMK Kenering

Nur Insyirah Binti Abdul Sukor SMK Tun Saaban

v

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

ISI KANDUNGAN
SOALAN ESEI– TINGKATAN 2

BAB TAJUK MUKA SURAT
1–5
BAB 1 KERAJAAN ALAM MELAYU 6 – 10
BAB 2 SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN
BAB 3 EKONOMI KERAJAAN ALAM MELAYU 11 – 16
SOSIOBUDAYA MASYARAKAT KERAJAAN
BAB 4 ALAM MELAYU 17 – 22
AGAMA, KEPERCAYAAN DAN KEUNIKAN
BAB 5 WARISAN MASYARAKAT KERAJAAN ALAM 23 – 29
BAB 6 MELAYU 30 – 36
BAB 7 37 – 42
BAB 8 KESULTANAN MELAYU MELAKA 43 – 47
BAB 9 48 – 52
BAB 10 KESULTANAN JOHOR RIAU 53 – 57

KESULTANAN MELAYU PAHANG, PERAK,
TERENGGANU DAN SELANGOR
KERAJAAN KEDAH, KELANTAN, NEGERI
SEMBILAN DAN PERLIS
WARISAN KERAJAAN KEDAH, KELANTAN,
NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS

SARAWAK DAN SABAH

vi

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

BAB 1 : KERAJAAN ALAM MELAYU

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : 5.1 - SP: 5.1.1
Warisan Negara Kerajaan Alam Melayu Kerajaan Alam Melayu K: 5.1.5

1. Peta di bawah menunjukkan kawasan kerajaan Alam Melayu. (m/s 4 –m/s 13)

(a) Jelaskan konsep Alam Melayu dari aspek : (3 Markah)
(i) Geografi (3 Markah)

(ii) Bahasa (3 markah)
(3 Markah)
(b) Setiap kerajaan Alam Melayu akan mengalami tahap kemasyhuran dan
kemerosotannya. (8 Markah)
Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, huraikan tahap kemasyhuran
kerajaan Alam Melayu berikut

(i) Kerajaan Srivijaya

(ii) Kerajaan Majapahit

(c) Lembah sungai merupakan lokasi utama pembentukan kerajaan Alam
Melayu dan tamadun lain seperti Tamadun Rom, Tamadun Yunani,
Tamadun India dan Tamadun China.

Pada pendapat anda, apakah keistimewaan lokasi tersebut sehingga
membawa kepada kegemilangan kerajaan Alam Melayu?

1

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : Warisan Negara TAJUK : SK : 5.1 - SP: 5.1.4
Kerajaan Alam Melayu Kerajaan Alam Melayu K: 5.1.8

2. Kerajaan Alam Melayu muncul sezaman dengan kerajaan-kerajaan luar yang lain. Hal ini
membuktikan kerajaan Alam Melayu juga setanding dengan kerajaan-kerajaan tersebut.
(ms 14-19)

(a) Berikan tiga kerajaan luar yang sezaman dengan kerajaan Alam Melayu. (6 Markah)

(b) Agama memainkan peranan yang penting di Alam Melayu. Penyebaran
agama di Alam Melayu telah mempengaruhi pelbagai aspek kehidupan
masyarakat di Alam Melayu.
Jelaskan cara penyebaran agama berikut di Alam Melayu?

(i) Hindu (2 Markah)
(ii) Buddha (2 Markah)
(iii) Islam (2 Markah)

(c) Kerajaan Alam Melayu telah menjalinkan hubungan diplomatik dengan

kerajaan luar yang sezamannya.

Pada pendapat anda mengapakah kerajaan Alam Melayu menjalinkan

hubungan diplomatik dengan kerajaan-kerajaan luar ini? (8 Markah)

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : Warisan Negara TAJUK : SK : 5.1 - SP: 5.1.4
Kerajaan Alam Melayu Kerajaan Alam Melayu K: 5.1.8

3. Hubungan diplomatik merupakan hubungan politik antara dua kerajaan. Dalam hal ini, kerajaan
Alam Melayu telah menjalinkan hubungan diplomatik dengan kerajaan di China dan India bagi
mengukuhkan kedudukannya dan membuka jalan kepada perkembangan perdagangan.
(ms 18-19)

(a) Senaraikan tiga kerajaan Alam Melayu yang mempunyai hubungan diplomatik

dengan China dan India. (6 Markah)

(b) Hubungan diplomatik amat penting bagi sesebuah kerajaan.

Jelaskan apakah tujuan hubungan diplomatik yang dilakukan antara kerajaan-

kerajaan Alam Melayu dengan India? (6 Markah)

(c) Hubungan diplomatik antara kerajaan Alam Melayu dengan Kerajaan luar

merupakan usaha persahabatan yang cuba dijalinkan antara kerajaan.

Mengapakah tindakan tersebut perlu dikekalkan? (8 Markah)

2

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

PANDUAN PENSKORAN – BAB 1 : KERAJAAN ALAM MELAYU

No. Soalan Jawapan Markah

1 (a) (i) F1 Meliputi kawasan dari Madagaskar ke Tanah Melayu/ Papua 1
New Guinea/ Australia/ New Zealand/ Kepulauan Pasifik/
1 (a) (ii) Taiwan 1
1 (b) (i) 1
1 (b) (ii) F2 Meliputi selatan Vietnam/ Kemboja/ selatan Myanmar/
Segenting Kra/ Malaysia/ Indonesia/ Brunei/ Filipina 1
1 (c) 1
F3 Meliputi Tanah Melayu hingga Tenasserim/ Kepulauan [3 markah]
Nicobar/ Filipina/ Kepulauan Solomon hingga Papua New 1
Guinea 1
1
F4 Meliputi Malaysia/ Indonesia/ Brunei/ Singapura/ selatan 1
Thailand/ Filipina/ Indochina/ selatan Myanmar [3 markah]

F5 Kini, Alam Melayu merupakan sebahagian daripada Asia
Tenggara
(mana-mana 3 x 1)
Penggunaan bahasa serumpun yang dikaitkan dengan

F1 bahasa Melayu
Bahasa serumpun mempunyai perkaitan dengan bahasa

F2 etnik peribumi
Mempunyai persamaan melalui kata-kata tertentu

F3 Seperti empat/ papat/ ampat/ pat/ apat / lima/ limo/ limah/
F4 limo

(mana-mana 3 x 1)

Berjaya menakluk Sumatera/ selatan Myanmar/ Tanah 1
F1 Melayu/ Segenting Kra semasa pemerintahan
1
Sangramadhananjaya
Menguasai jalan laut antarabangsa/ Selat Melaka/ Selat 1
F2 Sunda 1
Menjadi pusat perdagangan utama di Alam Melayu [3 markah]
F3 Menjadi pusat pengajian agama Buddha
F4 (mana-mana 3 x 1)

Pelantikan Patih Gajah Mada sebagai Perdana Menteri 1
F1 Patih Gajah Mada mengembalikan keamanan dan 1
F2 keselamatan kerajaan Majapahit 1

Patih Gajah Mada meluaskan tanah jajahannya ke timur Pulau 1
F3 Jawa/ pesisir pantai timur Sumatera/ pesisir selatan dan barat [3 markah]

Pulau Borneo/ bahagian selatan dan timur Sulawesi/
Kepulauan Maluku
Menjadi pusat perdagangan

(mana-mana 3 x 1)

F1 Memastikan kelangsungan hidup manusia
H1a - mendapat bekalan makanan
C1a - seperti ikan/ hasil laut
H1b - mendapat bekalan air untuk kegunaan harian
H1c - mempunyai saliran yang dapat mengairi kawasan pertanian
C1c - Contoh, dalam Kerajaan Majapahit Sungai Bengawan Solo/
C1c Sungai Brantas membekalkan air untuk padi sawah
F2 - memudahkan perhubungan dan pengangkutan
H2a - untuk mengangkut hasil pertanian
H2b - untuk berhubung dengan masyarakat luar
H2c - tanah yang subur

(Mana-mana jawapan munasabah) [8 markah]

3

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Soalan Jawapan Markah
(mana-mana 6 x 1) [6 markah]
2 (a) (i) F1 Empayar Rom
F2 Empayar Parsi
F3 Empayar Byzantine
F4 Kerajaan Chola
F5 Dinasti Tang
F6 Kerajaan Turki Uthmaniyah
F7 Kesultanan Delhi
F8 Empayar Mongol
F9 Empayar Kushan
F10 Dinasti Han
F11 Kerajaan Abbasiyah

2 (b) (i) F1 Peranan pedagang
2 (b) (ii) F2 Tentera
2(b) (iii) F3 Golongan Brahmin

2 (c) (mana-mana 2 x 1) [2 markah]

F1 Peranan Asoka
F2 Pemerintah Empayar Maurya
F3 Sami-sami Buddha dihantar ke Alam Melayu untuk

menyebarkan agama Buddha
(mana-mana 2 x 1) [2 markah]

F1 Peranan pedagang
F2 Pemerintah
F3 Pendakwah

(mana-mana 2 x 1) [2 markah]

F1 Kerajaan Alam Melayu bersifat terbuka saling menghormati
H1a Membantu kemajuan kerajaan Alam Melayu
C1a contohnya seperti kerajaan Srivijaya menjalinkan hubungan

dengan China
H1b bertujuan untuk mendapatkan pengiktirafan dan

memperkukuhkan hubungan persahabatan dena perdagangan.
F2 Bertukar-tukar kepakaran
H2a Menarik kemasukan pelabur luar
H2b Menstabilkan politik serantau dan antarabangsa
C2a contoh seperti kerajaan Champa menjalinkan hubungan

dengan China
H2c bertujuan untuk memulihkan hubungan setelah berperang

dengan sekutu China, iaitu Dai Vet
F3 Memudahkan pasaran eksport negara
C3a contoh seperti hubungan kerajaan Angkor, Kedah Tua,

Srivijaya dengan China dan kerajaan Funan dengan India
H3a bertujuan untuk memperkukuhkan hubungan perdagangan.
F4 Menjalinkan kerjasama pertahanan
C4a contohnya seperti kerajaan Funan memohon bantuan

ketenteraan dengan China untuk melawan Dai Viet.
(Mana-mana jawapan munasabah) [8 markah]

4

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Soalan Jawapan Markah
(mana-mana 3 x 2) [6 markah]
3 (a) F1 Kerajaan Funan
F2 Kerajaan Majapahit
F3 Kerajaan Angkor
F4 Kerajaan Srivijaya
F5 Kerajaan Champa
F6 Kerajaan Kedah Tua

3 (b) F1 Funan
H1a Utusan dihantar pada abad ketiga
H1b Memperkukuhkan hubungan perdagangan dan keagamaan

dengan India
F2 Majapahit
H2a Utusan dihantar pada abad ke-14
H2b Mengeratkan hubungan persahabatan
F3 Srivijaya
H3a Utusan dihantar pada abad kesembilan
H3b Mengeratkan hubungan persahabatan dan hubungan

keagamaan
F4 Angkor
H4a Utusan dihantar pada abad ke-12
H4b Mengeratkan hubungan persahabatan

(mana-mana 6 x 1) [6 markah]

3 (c) F1 Kerajaan Alam Melayu bersifat terbuka saling menghormati
H1a Membantu kemajuan kerajaan Alam Melayu
C1a contohnya seperti kerajaan Srivijaya menjalinkan hubungan

dengan China
H1b bertujuan untuk mendapatkan pengiktirafan dan

memperkukuhkan hubungan persahabatan dena perdagangan.
F2 Bertukar-tukar kepakaran
H2a Menarik kemasukan pelabur luar
H2b Menstabilkan politik serantau dan antarabangsa
C2a contoh seperti kerajaan Champa menjalinkan hubungan

dengan China
H2c bertujuan untuk memulihkan hubungan setelah berperang

dengan sekutu China, iaitu Dai Vet
F3 Memudahkan pasaran eksport negara
C3a contoh seperti hubungan kerajaan Angkor, Kedah Tua,

Srivijaya dengan China dan kerajaan Funan dengan India
H3a bertujuan untuk memperkukuhkan hubungan perdagangan.
F4 Menjalinkan kerjasama pertahanan
C4a contohnya seperti kerajaan Funan memohon bantuan

ketenteraan dengan China untuk melawan Dai Viet.
(Mana-mana jawapan munasabah) [8 markah]

5

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

BAB 2 : SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN EKONOMI MASYARAKAT
KERAJAAN ALAM MELAYU

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : 5.2 - SP: 5.2.1
Warisan Negara Kerajaan Alam Melayu Warisan Kerajaan Alam K: 5.2.7
Melayu

1. Kerajaan Alam Melayu mengamalkan sistem beraja. Sistem beraja ini terbahagi kepada dua
iaitu pusat dan wilayah. (m/s 26 –m/s 27)

(a) Jelaskan ciri-ciri sistem pemerintahan:

(i) Kerajaan Funan (3 Markah)

(ii) Kerajaan Srivijaya (3 Markah)

(b) Raja berada di puncak pemerintahan dalam sistem beraja.

Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, buktikan bagaimana seseorang raja

menunjukkan kekuasaan dan mengukuhkan kedudukannya dalam kerajaan

Alam Melayu ? (6 Markah)

(c) Prinsip yang berikut ialah prinsip kedua Rukun Negara.
Kesetiaan kepada raja dan negara

Sebagai warganegara Malaysia, bagaimanakah anda merealisasikan prinsip

rukun negara di atas? (8 Markah)

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : 5.2 - SP: 5.2.2
Warisan Negara Kerajaan Alam Melayu Warisan Kerajaan Alam K: 5.2.8
Melayu

2. Gambar di bawah menunjukkan ukiran kapal pada dinding Candi Borobudur yang
membuktikan telah wujud pelbagai kegiatan ekonomi dalam kalangan masyarakat
kerajaan Alam Melayu. (m/s 30 –m/s 32)

(a) Jelaskan faktor yang membawa kepada perkembangan kegiatan (6 markah)
perdagangan di Alam Melayu. (6 Markah)

(b) Hasil laut dan hasil hutan mendapat permintaan tinggi daripada pedagang
luar di Alam Melayu.
Jelaskan.

6

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

(c) Bagaimanakah nilai daripada kegiatan ekonomi masyarakat Alam Melayu (8 Markah)
dapat diaplikasikan dalam kehidupan rakyat Malaysia?

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : 5.2 - SP: 5.2.2
Warisan Negara Kerajaan Alam Melayu Warisan Kerajaan Alam K: 5.2.6
Melayu

3. Gambar di bawah menunjukkan salah satu kaedah yang digunakan dalam aktiviti pertanian
dalam kerajaan Alam Melayu. (m/s 28 –m/s 29)

Baray (3 markah)
(3 markah)
(a) Jelaskan faktor kemajuan penanaman padi kerajaan berikut
(6 Markah)
(i) Kerajaan Majapahit

(ii) Kerajaan Funan

(b) Bagaimanakah pemerintah kerajaan Alam Melayu memajukan kegiatan
pertanian?

(c) Isu berikut telah menjadi kebimbangan pelbagai pihak dan telah
dititikberatkan oleh pemimpin negara.

Andaikan anda seorang pemimpin Malaysia, terangkan tindakan anda (8 Markah)
untuk menggalakkan generasi muda menceburi bidang pertanian?

7

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

PANDUAN PENSKORAN – BAB 2 : SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN
EKONOMI MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU

No. Soalan Jawapan Markah

1 (a) (i) F1 Raja dibantu oleh golongan agama/ golongan tentera 1
1 (a) (ii) F2 Funan dibahagikan kepada tujuh buah wilayah 1
F3 Ketua wilayah ialah putera-putera raja 1
1 (b) F4 Gelaran putera-putera raja ialah Raja Kecil. 1
[3 markah]
1 (c) (mana-mana 3 x 1)

F1 Raja dibantu oleh Yuvaraja sebagai Putera Mahkota/ 1
Pratiyuvaraja sebagai Raja Muda dan Rajakumara
1
F2 Raja dibantu oleh golongan agama/ tentera/ pemungut cukai/
hakim/ penjaga harta kerajaan 1
1
F3 Pentadbiran wilayah terbahagi kepada dua 1
F4 Iaitu Kedatuan/ Pradatuan 1
F5 Kedatuan ditadbir oleh Datu berketurunan raja [3 markah]
F6 Pradatuan ditadbir oleh Datu bukan berketurunan raja.

(mana-mana 3 x 1)

F1 Raja Funan menggunakan gelaran Kurung Bnam/ 1

Rajadhiraja/Cakravatin

H1 Bermaksud raja gunung/ raja segala raja/ pemerintah alam 1

sejagat

F2 Raja Champa menggunakan gelaran Rajadhiraja 1

F3 Raja Champa diiktiraf sebagai pemerintah yang mulia/suci/ 1

dikaitkan dengan Dewa Siva

F4 Raja Srivijaya mempunyai unsur kesaktian 1

F5 Raja Srivijaya dianggap sebagai Bodhisattva 1

H5 Peranan raja sebagai Buddha di bumi 1

F6 Raja Srivijaya digelar sebagai Raja di Gunung/ Maharaja di Pulau 1

F7 Raja Angkor menggunakan gelaran Dewaraja 1

H7 Kaitkan raja sebagai dewa 1

F8 Raja Majapahit menggunakan gelaran Maharaja/ Sri Maharaja/ 1

Sri Bathara

(mana-mana 6 x 1) [6 markah]

F1 Berdiri tegak dan menyanyikan lagu Negaraku dengan penuh
semangat

F2 Menghormati dan menyanjung tinggi golongan pemerintah dan
pemimpin negara

F3 Menyambut ketibaan pemimpin dengan meriah
F4 Mengelakkan dirinya daripada kegiatan dadah yang dapat

mencemarkan nama baik negara
F5 Sentiasa mengambil berat tentang pentadbiran dan

pembangunan negara
F6 Memberi sumbangan dalam pembangunan negara menerusi

kegiatan ekonomi
F7 Memastikan pembayaran cukai dilaksanakan untuk

menggerakkan pembangunan negara
F8 Mengibarkan jalur gemilang di premis masing-masing sempena

Hari Kemerdekaan
F9 Menyokong dasar-dasar kerajaan
I Inferens: Mengekalkan sistem warisan negara

(Mana-mana jawapan munasabah) [8 markah]

8

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Soalan Jawapan Markah

2 (a) F1 Barangan dari Alam Melayu menjadi tarikan pedagang luar 1
2 (b)
2 (c) H1 Rempah/ damar/madu/ kapur barus/ kayu cendana/ gaharu/ 1

beras/ emas/ perak/ gading gajah/rotan/ mutiara/ rumpai laut/

sumbu badak/ buah pelaga/ lilin lebah/ minyak sayuran/ ikan/ kulit

penyu/ bijih timah

F2 Kedudukan Alam Melayu strategik 1

H2 Terletak di tengah-tengah laluan perdagangan timur dan barat 1

F3 Terdapatnya kemudahan pelabuhan 1

H3 Seperti bekalan air/ tempat tinggal/ tempat menyimpan barang 1

dagangan/ kawasan berjual beli

F4 Barangan dari luar juga didagangkan di Alam Melayu 1

H4 Sutera/ tembikar/ pinggan dan mangkuk/ payung/ gula/ gendang/ 1

kain kapas/ pelbagai jenis batu seperti akik/ karnelian/ minyak

wangi/ barangan kaca/ manik

(mana-mana 6 x 1) [6 markah]

F1 Mempunyai pelbagai kegunaan 1

H1a Dijadikan sumber makanan 1

C1a Gamat / rumpai 1

H1b Dijadikan ubatan/ untuk kesihatan 1

C1b Gaharu/ sarang burung layang-layang/ gamat 1

H1c Dijadikan wangian 1

C1c Gaharu/ kapur barus 1

H1d Dijadikan perhiasan 1

C1d Mutiara 1

H1e Dijadikan bahan binaan/ barang kraf tangan 1

C1e Rotan 1

(mana-mana 6 x 1) [6 markah]

F1 - Mengaplikasikannya dengan memanfaatkan sumber hasil hutan
dan sumber hasil laut secara optimum

H1a untuk menjana pendapatan individu seterusnya membangunkan
ekonomi negara.

H1b - supaya tidak berlaku pembaziran sumber alam
H1c - Membolehkan rakyat Malaysia meneruskan kehidupan
C1a - Contohnya, peluang pekerjaan akan wujud sekiranya tanah

digunakan untuk aktiviti pertanian, penternakan, perladangan,
perindustrian, perumahan dan sebagainya.
F2 - Kebijaksanaan menguruskan hasil-hasil alam.
H2a - Kebijaksanaan masyarakat Alam Melayu menguruskan hasil-
hasil alam boleh dijadikan asas kepada perkembangan
pengurusan hasil-hasil alam pada masa kini.
C2a - Contohnya, lebihan hasil akan diperdagangkan.
- Pada masa kini, berlakunya pengkhususan pengeluaran yang
membawa kepada kewujudan perdagangan.
C2b - Contohnya, negeri Kedah terkenal dengan jelapang padinya.
F3 - Kegigihan dalam melakukan pekerjaan.
H3a - dapat meningkatkan pengeluaran.
H3b - Kreativiti dan inovatif masyarakat Alam Melayu juga boleh
diaplikasikan dalam kehidupan harian.
C3a - Contohnya, menjadikan tayar terpakai untuk menanam sayur-
sayuran/ pokok bunga

(Mana-mana jawapan munasabah) [8 markah]

9

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Soalan Jawapan Markah

3 (a) (i) F1 Pulau Jawa mempunyai tanah yang subur 1

F2 Sungai Bengawan Solo/ Sungai Brantas membekalkan air untuk 1

padi sawah

F3 Pemerintah Majapahit membina beberapa sistem pengairan 1

(mana-mana 3 x 1) [3 markah]

3 (a) (ii) F1 Kedudukan strategik 1
3 (b)
F2 Terletak di Lembah Sungai Mekong 1

F3 Kesuburan tanah 1

F4 Hujan membekalkan air ke tasik-tasik besar/ Tonle Sap untuk 1

mengairi kawasan padi sawah 1

(mana-mana 3 x 1) [3 markah]

F1 Pemerintah Angkor telah membina kolam/ baray 1

H1 Untuk menyimpan air 1

F2 Di Champa, Ketua Air di setiap kampung diwujudkan 1

H2 Untuk menyelenggarakan terusan/ daik 1

F3 Pemerintah Majapahit telah membina beberapa sistem pengairan 1

H3 Untuk meningkatkan pengeluaran padi sawah 1

(mana-mana 6 x 1) [6 markah]

3 (c ) F1 Memberi kesedaran dan memupuk minat kepada generasi muda
H1a Bahawa dunia tani menjanjikan pulangan lumayan melalui

pendidikan
H1b - Melalui subjek RBT di sekolah
H1c - Golongan muda akan disuntik semangat transformasi untuk

menggunakan bioteknologi dalam sektor pertanian
C1a - Contohnya, kini setongkol jagung berharga RM 2.
I - Setiap titik peluh yang mengalir menjanjikan pulangan yang

lumayan.
F2 Menawarkan latihan dan pengalaman pendidikan dalam

penternakan, perikanan dan perladangan.
H2a Dikendalikan oleh Jabatan Pertanian Negara.
H2b Penawaran biasiswa bagi bakal siswazah yang melanjutkan

pengajian dalam sains pertanian dan sains akuakultur di IPTA.
C2a Contohnya, Universiti Malaysia Terengganu
F3 Menawarkan bantuan modal dan pemberian insentif/ subsidi

kepada golongan muda yang menceburi bidang pertanian.
H3a Bantuan modal dapat digunakan untuk membeli mesin-mesin

yang canggih, baja-baja kimia dan bahan racun serangga
(Mana-mana jawapan munasabah) [8 markah]

10

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

BAB 3 : SOSIOBUDAYA MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU

TEMA : TAJUK : TINGKATAN 2 SP: 5.2.3
Warisan Sosiobudaya K: 5.2.7
Negara Masyarakat Kerajaan SK : 5.2 -
Alam Melayu Warisan Kerajaan
Alam Melayu

1. Sifat keterbukaan masyarakat Alam Melayu membolehkan sistem tulisan berkembang.
ms 40-42

(a) Jelaskan perkembangan sistem bahasa dan sistem tulisan dalam kerajaan Champa.
(6 Markah)

(b) Bincangkan sistem pendidikan dalam masyarakat kerajaan Alam Melayu. (6 Markah)

(c) Pada pandangan anda, mengapakah generasi muda pada masa ini perlu menguasai
pelbagai bahasa?
(8 Markah)

11

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

TEMA : TAJUK : TINGKATAN 2 SP: 5.2.3
Warisan Sosiobudaya K: 5.2.7
Negara Masyarakat Kerajaan SK : 5.2 -
Alam Melayu Warisan Kerajaan
Alam Melayu

2. Gambar berikut berkaitan dengan kegiatan persuratan masyarakat kerajaan Alam Melayu.
ms 44-45

(a) Terangkan kegiatan persuratan dalam masyarakat kerajaan berikut:

(i) Kerajaan Angkor (3 Markah)
(ii)Kerajaan Majapahit (3 Markah)

(b) Jelaskan kegiatan persuratan kerajaan Alam Melayu setelah Islam tersebar ke Alam

Melayu. (8 Markah)

(c) Pada pandangan anda, apakah cabaran utama yang dihadapi oleh Negara kita
dalam melahirkan tokoh persuratan Negara pada masa kini?
(6 Markah)

12

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

TEMA : TAJUK : TINGKATAN 2 SP: 5.2.3
Warisan Sosiobudaya K: 5.2.8
Negara Masyarakat Kerajaan SK : 5.2 -
Alam Melayu Warisan Kerajaan
Alam Melayu

3. Seni bina merupakan hasil daripada kecemerlangan masyarakat Alam Melayu. (6 Markah)
ms 46-48
(a) Jelaskan seni bina Alam Melayu.

(b) Gambar berikut menunjukkan seni bina kerajaan Angkor.

Bincangkan keistimewaan hasil seni bina dalam kerajaan Angkor. (6 Markah)

(c) Pada pandangan anda, apakah faktor-faktor kemajuan masyarakat Alam Melayu
dalam bidang seni bina?
(8 Markah)

13

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

PANDUAN PENSKORAN-
BAB 3 : SOSIOBUDAYA MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU

No. Jawapan Markah
Soalan

1 (a) F1 Masyarakat Champa menuturkan bahasa Melayu Champa 1
H1a Dan bahasa Sanskrit 1
H1b Dibuktikan dgn penemuan bt bersurat dlm kedua-dua bahasa 1
F2 Masyarakat kerajaan Champa menggunakan tulisan Palava 1
H2a Dan tulisan Champa Kuno 1
H2b Dibuktikan dgn penemuan inskripsi bertarikh abad keenam yg
1
ditulis oleh Raja Sambhuvarman
F3 Penyebaran agama Islam di Champa sejak abad kelapan 1
1
menyebabkan bahasa Melayu Champa menjadi bahasa
utama [6 markah]
H3a Seiring dengan perkembangan tulisan Jawi.

Maks:

1 (b) F1 Pendidikan berlaku kepada semua golongan masyarakat 1
1(c) F2 Golongan pemerintah mendapat pendidikan formal 1
H2a Berlangsung di istana 1
H2b Melahirkan golongan bijak pandai dan pujangga istana 1
H2c Boleh menghasilkan karya dalam bentuk batu bersurat
1
atau manuskrip 1
F3 Golongan rakyat menerima pendidikan tidak formal 1
H3a Lebih fokus kepada kehidupan seharian
C3a Seperti ilmu ubat-ubatan, petua bercucuk tanam, ilmu 1
[ 6markah]
pertukangan dan persenjataan serta adat resam.
Maks:

F1 Dapat bersaing dengan negara luar 1
F2 Mengukuhkan ilmu pengetahuan 1
F3 Memudahkan urusan seharian 1
F4 Mudah untuk mendapatkan pekerjaan 1
F5 Meningkatkan produktiviti negara 1
F6 Menjadi rakyat yang serba boleh 1
F7 Meningkatkan keyakinan diri 1
F8 Meningkatkan imej Negara 1
F9 Menguasai pelbagai ilmu dan kemahiran
[ 8markah]
(Mana-mana jawapan yang munasabah)

Maks:

14

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Soalan Jawapan Markah

2 (a) (i) F1 Dibuktikan melalui penemuan batu bersurat Sdok Kok Thom 1
H1a yang mengisahkan pemerintahan Jayavarman II 1
F2 Inskripsi yang terpahat pada dinding-dinding candi 1
H2a Menggambarkan aspek keagamaan dan pemerintahan 1

Maks: [3 markah]

(a) (ii) F1 Dibuktikan dengan penemuan batu bersurat Trowulan (1358) 1
H1a Ditulis dalam bahasa Jawa Kuno bertulisan Kawi 1
F2 Persuratan dalam bentuk manuskrip 1
C2a Karya sejarah yang terkenal ialah Nagarakertagama 1
C2b Karya lain seperti Pararaton dan Tantu Panggelaran 1
[3 markah]
Maks:

2 (b) F1 Sastera berbentuk Islam 1
2 (c) C1a Seperti syair, gurindam, cerita hikayat dan nazam 1
F2 Kisah kehidupan nabi-nabi 1
H2a Seperti Nabi Sulaiman dan Nabi Muhammad s.a.w 1
H2b Ditulis ke dalam bahasa Melayu 1
C2a Karya kisah nabi yang terkenal ialah Hikayat Nabi Bercukur,
1
Hikayat Nabi Wafat dan Hikayat Bulan Berbelah
F3 Karya epik pula banyak mengisahkan perjuangan pahlawan 1
1
Islam
H3a Diterjemahkan ke bahasa Melayu 1
C3a Seperti Hikayat Amir Hamzah, Hikayat Iskandar Zulkarnain dan
1
Hikayat Muhammad Ali Hanafiah
F4 Tokoh Islam seperti nabi dan pahlawan menjadi elemen yang [8 markah]
1
mempengaruhi persuratan Melayu 1
1
Maks: 1
1
F1 Sikap malas membaca 1

F2 Pengaruh media sosial [6 markah]

F3 Pengaruh budaya luar
Matlamat pendidikan berasaskan sains dan teknologi
F4 Keciciran dalam pendidikan

F5 Kemiskinan
F6 Kurang pendedahan

(Mana-mana jawapan yang munasabah)

15

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Soalan Jawapan Markah
3 (a) F1 Candi 1
H1a Sebagai rumah ibadat, pusat pendidikan dan pusat pertemuan
1
masyarakat 1
F2 Kapal 1
H2a Untuk kegunaan perdagangan dan peperangan 1
F3 Sistem pengairan 1
H3a Untuk menyalurkan air ke sawah padi 1
F4 Pintu gerbang 1
H4a Laluan raja serta pintu masuk ke dalam bangunan suci
[6 markah]
Maks:
1
3 (b) F1 Seni bina baray 1
H1a Berukuran 2x8 kilometer 1
H1b Dapat menampung 30 juta meter padu air 1
H1c Untuk disalurkan ke sawah-sawah padi 1
F2 Seni bina Angkor Wat 1
H2a Angkor Wat dibina dengan keluasan 208 hektar 1
H2b Dibina oleh Raja Suryavarman II 1
H2c Menara utama di tengah-tengah candi setinggi 6 meter 1
F3 Seni bina Angkor Thom 1
H3a Dibina oleh Raja Jayavarman VII 1
H3b Merupakan ibu kota kerajaan Angkor 1
F4 Pembinaan kapal 1
H4a Untuk kegunaan perdagangan dan peperangan
[ 6 markah]
3 (c) Maks:
1
F1 Pemerintah yang berwibawa 1
H1a Mampu memajukan sesebuah negara 1
F2 Pemerintah yang berwawasan
H2a Mempunyai matlamat untuk mencapai tahap ketamadunan 1
1
yang tinggi 1
F3 Rakyat yang setia kepada pemerintah 1
H3a Mereka sanggup berkorban demi negara 1
F4 Rakyat yang bersatu padu 1
F5 Rakyat yang bekerjasama 1
F6 Rakyat berkemahiran dalam seni bina
F7 Rakyat yang berilmu 1
F8 Kemahiran dalam ilmu matematik, sains, geometrid an
[8 markah]
kesenian
(Mana-mana jawapan yang munasabah)

Maks:

16

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

BAB 4 : AGAMA, KEPERCAYAAN DAN KEUNIKAN WARISAN MASYARAKAT
KERAJAAN ALAM MELAYU

TEMA : TAJUK : TINGKATAN 2 SP: 5.2.4
Warisan Agama, Kepercayaan K: 5.2.6
Negara dan Keunikan Warisan SK : 5.2 -
Masyarakat Kerajaan Warisan Kerajaan
Alam Melayu Alam Melayu

1. Agama Hindu, Buddha dan Islam telah tersebar ke Alam Melayu sebelum abad ke-15.
ms 58-59

(a) Jelaskan perkembangan agama bagi kerajaan berikut: (3 Markah)
(3 Markah)
(i) Kerajaan Champa
(ii) Kerajaan Srivijaya

(b) Bincangkan peranan pemerintah kerajaan Majapahit dan Kedah Tua bagi

mengembangkan agama dalam masyarakat. (8 Markah)

(c) Di negara kita, keharmonian dalam mengamalkan agama sangat penting.
Jelaskan pernyataan tersebut.
(6 Markah)

17

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

TEMA : TAJUK : TINGKATAN 2 SP: 5.2.4
Warisan Agama, Kepercayaan K: 5.2.6
Negara dan Keunikan Warisan SK : 5.2 -
Masyarakat Kerajaan Warisan Kerajaan
Alam Melayu Alam Melayu

2. Salah satu keunikan warisan masyarakat kerajaan Alam Melayu ialah kebijaksanaan
pemerintah.
ms 61

(a) Buktikan kebijaksanaan pemerintah dalam memilih dan membangunkan pusat

pemerintahan. (6 Markah)

(b) Jelaskan bentuk hubungan diplomatik yang dijalankan oleh pemerintah kerajaan

Alam Melayu. (6 Markah)

(c) Apakah kepentingan hubungan diplomatik kepada sesebuah negara?
(8 Markah)

18

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

TINGKATAN 2

TAJUK :

TEMA : Warisan Agama, Kepercayaan dan SK : 5.2 - SP:5.2.4
Negara K: 5.2.7
Keunikan Warisan Warisan Kerajaan Alam

Masyarakat Kerajaan Alam Melayu

Melayu

3. Maklumat berikut berkaitan dengan kegiatan ekonomi masyarakat kerajaan Alam Melayu.
ms 62

Kegiatan ekonomi masyarakat kerajaan Alam Melayu bergantung pada lokasi
petempatan mereka. Perkembangan petempatan mencorakkan jenis kegiatan
ekonomi yang boleh dilakukan untuk menyara hidup dan menjalankan perniagaan.
(a)
Jelaskan kegiatan ekonomi yang dilakukan oleh masyarakat kerajaan Alam Melayu.

(6 Markah)

(b) Bincangkan perkembangan pelabuhan dalam kerajaan Alam Melayu. (6 Markah)

(c) Pemimpin memainkan peranan penting dalam memajukan bidang perdagangan
negara.
Jelaskan pernyataan tersebut.
(8 Markah)

19

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

PANDUAN PENSKORAN- BAB 4 : AGAMA, KEPERCAYAAN DAN KEUNIKAN
WARISAN MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU

No. Soalan Jawapan Markah

1 (a) (i) Kerajaan Champa 1
F1 Penyebaran agama Hindu sejak abad keempat 1
H1a Ketika pemerintahan Bhadravarman 1
H1b Beliau membina candi Hindu di Lembah Mi Son yang dikenali
1
sebagai Siva-Bhadresvara 1
H1c Candi Hindu turut dibina di Po Nagar 1
F2 Candi Dong Duong membuktikan penyebaran agama Buddha
F3 Penemuan batu bersurat bertarikh 1035 dan batu nisan 1

bertarikh 1039 di Panduranga membuktikan penyebaran Islam 1
F4 Agama Islam tersebar luas semasa pemerintahan Sultan [3 markah]

Zainal Abidin pada abad keempat
Maks:

1 (a) (ii) Kerajaan Srivijaya
F1 Merupakan pusat kegiatan agama Buddha sejak abad
1
ketujuh 1
F2 Pendeta Buddha bernama I-Tsing dari China pernah 1

datang ke Srivijaya untuk mempelajari bahasa Sanskrit 1
H2a Turut menterjemahkan kitab-kitab agama Buddha
F3 Candi Buddha tinggalan kerajaan Srivijaya yang masyhur

seperti Candi Muara Jambi, Candi Bahal dan Candi Muara
Takus

Maks: [ 3 markah]

1(b) Kerajaan Majapahit

F1 Hayam Wuruk 1

H1a Menyatukan aliran agama Hindu dan Buddha yang dipanggil

Tripaksa pada abad ke-14 1

F2 Wu Ping 1

H2a Pegawai kerajaan Ming yang beragama Islam dilantik sebagai

wakil tetap di Majapahit 1

H2b Telah menyebarkan agama Islam kepada masyarakat

Majapahit 1

F3 Gan Eng Chou 1

H3a Pegawai beragama Islam pernah dilantik sebagai ketua kaum

Cina di Tuban 1

H3b Menyebarkan agama Islam kepada masyarakat Majapahit 1

Kerajaan Kedah Tua 1
F4 Maharaja Derbar Raja II 1
H4a Telah memeluk agama Islam pada tahun 1136 1
H4b Agama Islam tersebar ke kerajaan Kedah Tua [ 8 markah]

Maks:

1 (c) F1 Mewujudkan keamanan 1
20

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

F2 Mengelakkan pergaduhan 1
F3 Menghindari sikap berprasangka buruk 1
F4 Mewujudkan sikap saling menghormati 1
F5 Mewujudkan kesefahaman 1
F6 Meningkatkan kerjasama dalam kalangan masyarakat 1
[6 markah]
Maks:

No. Soalan Jawapan Markah

2 (a) F1 Mengembangkan kegiatan pertanian di kawasan subur
seperti lembah sungai
1
H1a Di Angkor dan Majapahit 1
H1b Sungai berfungsi sebagai laluan pengangkutan utama 1
F2 Memilih tempat yang menjadi laluan antarabangsa, timur dan
1
barat
H2a Seperti pelabuhan Oc-Eo di Funan dan Palembang di 1

Srivijaya 1
F3 Mengambil kira petunjuk arah yang memudahkan pedagang
1
singgah di pelabuhan seperti bukit, gunung atau teluk 1
H3a Contohnya Gunung Jerai yang menjadi mercu tanda kejayaan

Kedah
H3b Bukit dan teluk juga membantu dalam aspek pertahanan

Maks: [6 markah]

2 (b) F1 Hubungan persahabatan 1
2 (c) C1a Kerajaan Srivijaya mengirimkan utusan persahabatan ke
1
China pada abad ketujuh
C1b Kerajaan Majapahit menjalinkan persahabatan dengan China 1
1
pada abad ke-14
F2 Bantuan ketenteraan dan senjata 1
C2a Maharaja Chola dari India menghantar bantuan ketenteraan ke 1

Srivijaya untuk membantu menyelesaikan pemberontakan 1
pada abad ke-11 [ 6 markah]
F3 Perkahwinan
C3a Perkahwinan pemerintah Majapahit, Raden Wijaya dengan
puteri kerajaan Singhasari pada abad ke-13.

Maks:

F1 Menjamin keselamatan negara 1
F2 Menjalinkan hubungan baik dengan negara luar 1
F3 Mendapat pengiktirafan negara luar 1
F4 Mempertahankan kedaulatan negara 1
F5 Memajukan ekonomi negara 1
F6 Menjalinkan hubungan perdagangan dengan negara luar 1
F7 Menggalakkan perkongsian teknologi 1
F8 Menjamin kestabilan politik negara 1

(Mana-mana jawapan yang musabah) [ 8 markah]
Maks:

21

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Soalan Jawapan Markah

3 (a) F1 Memanfaatkan kesuburan tanah 1
H1a Untuk menjalankan kegiatan pertanian 1
C1a Kawasan lembah Sungai Mekong, Sungai Musi, Sungai
1
Bengawan Solo dan Sungai Brantas menjadi tapak pertanian 1
penting 1
F2 Mencipta sistem pengairan 1
H2a Memiliki kemahiran mencipta sistem pengairan
C2a Seperti baray dan sistem saliran 1
H2b Untuk memastikan bekalan air mencukupi di kawasan 1
pertanian 1
F3 Membina pelabuhan 1
H3a Membina pelabuhan di lokasi yang strategik
H3b Mudah dikunjungi oleh pedagang dari timur dan barat [6 markah]

Maks:

3 (b) F1 Pemerintah dan masyarakat Alam Melayu telah mendirikan 1
3 (c) pelabuhan di lokasi yang strategik 1
1
H1a Dan mudah dikunjungi oleh para pedagang dari timur dan barat 1
H1b Pelabuhan berkembang dalam tiga bentuk
F2 Pelabuhan pembekal 1
H2a Pelabuhan persinggahan untuk membekalkan bahan 1

dagangan dan bekalan makanan para pedagang 1
F3 Pelabuhan kerajaan
H3a Pelabuhan pembekal yang berkembang apabila wujudnya 1

pusat pentadbiran atau kerajaan di pelabuhan tersebut [6 markah]
F4 Pelabuhan enterpot
H4a Pelabuhan ini menjadi tumpuan para pedagang 1
1
Berperanan sebagai pengumpul, pengendali dan pengedar 1
barangan daripada para pedagang serantau dan antarabangsa 1
1
Maks: 1
1
F1 Menyediakan kemudahan insfrastruktur yang lengkap 1
F2 Meningkatkan hasil pengeluaran
[ 8 markah]
F3 Meningkatkan produktiviti Negara

F4 Menyediakan tenaga kerja yang mahir
F5 Meluaskan pasaran
F6
F7 Memperkasakan bidang perindustrian

F8 Mengadakan promosi besar-besaran
Pendidikan sepanjang hayat

(Mana-mana jawapan yang munasabah)

Maks:

22

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

BAB 5 : KESULTANAN MELAYU MELAKA

TINGKATAN 2

TEMA : Kesultanan TAJUK : SK : 6.1 - SP:6.1.1
Melayu Melaka Sebagai K: 6.1.4
Asas Kerajaan Masa Kini Kesultanan Warisan Kerajaan Alam

Melayu Melaka Melayu

1. Gambar berikut menunjukkan undang-undang yang digunakan dalam Kesultanan Melayu
Melaka.
ms 78-79

(a) Jelaskan undang-undang yang diperkenalkan oleh Kesultanan Melayu Melayu.
(6 Markah)

(b) Bincangkan undang-undang adat yang digunakan dalam sistem pemerintahan

Kesultanan Melayu Melaka. (6 Markah)

(c) Huraikan kepentingan undang-undang bagi sesebuah negara.

(8 Markah)

23

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

TINGKATAN 2

TEMA : Kesultanan TAJUK : SK : 6.1 - SP:6.1.2
Melayu Melaka Sebagai K: 6.1.6
Asas Kerajaan Masa Kini Kesultanan Warisan Kerajaan Alam

Melayu Melaka Melayu

2. Kesultanan Melayu Melaka telah muncul sebagai pusat penyebaran Islam yang unggul di Alam
Melayu pada abad ke-15.
ms 82-83

(a) Bagaimanakah agama Islam tersebar dalam Kesultanan Melayu Melaka?
(6 Markah)

(b) Apakah kesan penyebaran Islam dalam Kesultanan Melayu Melaka? (6 Markah)

(c) Bagaimanakah pedagang boleh menarik minat masyarakat untuk memeluk Islam?
(8 Markah)

24

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

TINGKATAN 2

TEMA : Kesultanan TAJUK : SK : 6.1 - SP:6.1.2
Melayu Melaka Sebagai K: 6.1.7
Asas Kerajaan Masa Kini Kesultanan Warisan Kerajaan Alam

Melayu Melaka Melayu

3. Kegiatan perdagangan Kesultanan Melayu Melaka dapat dijalankan dengan lancar dan teratur
hasil daripada pengurusan perdagangan yang cekap oleh syahbandar, cukai perdagangan
rendah, penggunaan sistem barter dan mata wang, peranan orang Laut serta kemudahan di
pelabuhan.
ms 86

(a) Jelaskan peranan syahbandar dalam memajukan kegiatan perdagangan Kesultanan
Melayu Melaka.
(6 Markah)

(b) Terangkan cukai perdagangan yang dikenakan kepada para pedagang dalam

Kesultanan Melayu Melaka. (6 Markah)

(c) Pada pendapat anda, apakah kepentingan cukai kepada Kesultanan Melayu
Melaka?
(8 Markah)

25

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

PANDUAN PENSKORAN- BAB 5 : KESULTANAN MELAYU MELAKA

No. Soalan Jawapan Markah
1
1 (a) F1 Hukum Kanun Melaka
1
H1a Ditulis semasa pemerintahan Sultan Muzaffar Shah (1446-
1
1456)
1
H1b Disusun semula secara teratur semasa pemerintahan Sultan
1
Mahmud Shah (1489-1511)
1
H1c Mengandungi 44 fasal yang berkaitan dengan hak 1
1
keistimewaan, tanggungjawab raja dan pembesar 1

H1d Terdapat hukum Islam berkaitan dengan jenayah, urusan jual 1

beli dan kekeluargaan 1

H1e Jenayah di dalam negeri Melaka dapat di atasi dengan baik 1

dan terurus [6 markah]
1
F2 Undang-undang Laut Melaka
1
H2a Ditulis semasa pemerintahan Sultan Mahmud Shah
1
H2b Bertujuan menentukan peraturan pelayaran dan perdagangan 1
1
H2c Mengandungi 25 fasal yang menerangkan peraturan laut, tertib
1
berniaga dan tatacara jual beli
[6 markah]
H2d Kandungan juga berkaitan tanggungjawab nakhoda,anak 1
1
kapal, kiwi dan syahbandar 1
1
H2e Undang-undang ini menyebabkan aktiviti perdagangan berjalan 1
1
dengan lancar 1
1
Maks:
[ 2markah)
Dikenali sebagai Adat Temenggung

1 (b) F1 Berkaitan dengan sistem pemerintahan, pewarisan takhta,

F2 perkahwinan, pewarisan harta dan perundangan

Berkaitan dengan sistem penggantian sultan, iaitu takhta

F3 kerajaan yang diwarisi oleh anak lelaki sulung

Mengamalkan sistem beraja

F4 Kuasa tertinggi terletak di tangan sultan atau raja

F5 Membolehkan sistem pewarisan takhta berlaku secara

F6 teratur

1 (c) Maks:

F1 Mewujudkan perpaduan

F2 Menjaga keamanan

F3 Mewujudkan kestabilan politik

F4 Menjamin kemakmuran negara

F5 Menjamin kesejahteraan hidup rakyat

F6 Menjadi panduan kepada pemerintah

F7 Mengelakkan daripada berlakunya jenayah

F8 Menegakkan keadilan

(Mana-mana jawapan yag munasabah)

Maks:

26

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Soalan Jawapan Markah

2 (a) F1 Pengislaman pemerintah 1
H1a Pengislaman Sultan Iskandar Shah 1414 diikuti oleh para
1
pembesar dan rakyat 1
F2 Perkahwinan
H2a Perkahwinan puteri Sultan Mansur Shah dengan putera Rajak 1
1
Siak
F3 Peranan ulamak dan mubaligh 1
H3a Pemerintah Melaka menghantar ulama dan mubaligh ke
1
seluruh kawasan pengaruhnya 1
H3b Ajaran tasawwuf dan sufi dikembangkan melalui ulama
1
dariTimur Tengah dan India 1
H3c Seperti Maulana Abu Bakar dan Maulana Yusuf 1
H3d Sultan Alauddin Riayat Syah menghantar ulama untuk
1
mengajar Raja Pahang, Kampar dan Inderagiri tentang hal 1
ehwal agama
F4 Perdagangan 1
H4a Islam tersebar melalui pedagang Arab, China dan India [ 6 markah]
H4b Mereka memiliki sifat mubaligh yang mendorong penyebaran
Islam
F5 Perluasan kuasa
H5a Negeri naungan dan jajahan memeluk Islam sebagai tanda taat
setia kepada pemerintah Melaka

Maks:

2 (b) F1 Melaka menjadi tumpuan ulama dan pendakwah 1
H1a Sultan Melaka menjadi penaung kepada aktiviti dakwah dan
1
perbincangan kitab agama seperti Darul Manzum 1
F2 Menjadi tempat pembelajaran
H2a Semasa pemerintahan Sultan Muzaffar Shah, madrasah, 1

masjid dan surau menjadi tempat pembelajaran Al-Quran 1
dan ilmu tasawwuf 1
F3 Pengaruh Islam terdapat dalam saduran karya satera dari
Arab dan Parsi 1
H3a Seperti Hikayat Ali Hanfiah dan Hikayat Amir Hamzah
H3b Berlakunya perkembangan dalam dalam tulisan jawi dan 1
bahasa Melayu 1
H3c Bahasa Melayu menjadi bahasa persuratan dan bahasa
penulisan 1
F4 Pemerintahan dan pentadbiran 1
H4a Undang-undang Islam terkandung dalam Hukum Kanun
Melaka dan Undang-undang Laut Melaka 1
H4b Ulama memainkan peranan penting dalam hal pentadbiran
H4c Jawatan mufti dan kadi diwujudkan untuk melicinkan urusan [ 6 markah]
agama Islam

Maks:

27

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

2 (c) F1 Menunjukkan teladan yang baik 1
F2 Jujur dalam aktiviti perdagangan 1
F3 Mengamalkan sikap saling menghormati 1
F4 Bernikah/berdiplomasi dalam menyampaikan ajaran Islam 1
F5 Berakhlak mulia 1
F6 Sabar dalam menyebarkan Islam 1
F7 Berilmu pengetahuan yang tinggi 1
F8 Sanggup berkorban 1

(Mana-mana jawapan yang munasabah) [8 markah]
Maks:

28

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Soalan Jawapan Markah

3 (a) F1 Mengendalikan urusan perniagaan 1
F2 Mengurus pasar dan gudang 1
F3 Menjaga kebajikan dan keselamatan pedagang 1
F4 Bertanggungjawab memeriksa alat timbang, sukat dan mata
1
wang 1
F5 Menjadi hakim di pelabuhan 1
F6 Mengurus cukai 1
F7 Menguatkuasakan peraturan keluar masuk kapal
[6 markah]
Maks:

3 (b) F1 Pengurusan cukai pelabuhan yang rendah menarik minat
pedagang ke Melaka
1
F2 Terdapat dua jenis cukai yang dikenakan, iaitu cukai rasmi dan
cukai tidak rasmi 1
1
F3 Cukai rasmi aitu cukai import dikenali sebagai panduan 1
H3a Kadarnya berbeza-beza mengikut tempat asal pedagang
H3b Pedagang dari Arab, India, Ceylon, Siam dan Pegu dikenakan 1

cukai sebanyak 6 peratus 1
H3c Pedagang dari Alam Melayu dikenakan cukai sebanyak 3 1

peratus 1
F4 Cukai tidak rasmi iaitu dalam bentuk hadiah
H4a Pedagang dari China dan Jepun hanya dikehendaki

memberikan hadiah yang nilainya sama dengan cukai lima
peratus
F5 Bahan makanan seperti beras tidak dikenakan cukai

Maks: [ 6 markah]

3 (c) F1 Memajukan ekonomi 1
F2 Menarik pedagang asing 1
F3 Memakmurkan Melaka 1
F4 Menjamin kesejahteraan rakyat 1
F5 Kebajikan masyarakat terjamin 1
F6 Menyediakan kemudahan prasarana 1
F7 Sumber pendapatan Melaka 1
F8 Menjadikan Melaka pelabuhan maju 1

(Mana-mana jawapan yang munasabah)

Maks: [8 markah]

29

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

BAB 6 : KESULTANAN JOHOR RIAU

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : 6.2 – SP:
Warisan Negara 6.2.2
Kesultanan Melayu Melaka Kesultanan Johor-Riau dan

sebagai asas kerajaan masa kini Kerajaan-kerajaan Melayu

1. Kerajaan Johor Riau telah menjadi pusat perdagangan dan pelabuhan yang unggul pada abad
ke-16 dan ke-17.(m/s 104-107)

(a) Apakah faktor yang mendorong kemajuan perdagangan kerajaan Johor (6 Markah)
Riau?

(b) Mengapakah pelabuhan Kesultanan Johor Riau menjadi pusat tumpuan (6 Markah)
pedagang?

(c) Huraikan kesan kemajuan perdagangan dan pelabuhan terhadap Kerajaan (8 Markah)
Johor Riau?

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : 6.2 – SP:
Warisan Negara 6.2.2
Kesultanan Melayu Melaka Kesultanan Johor-Riau dan

sebagai asas kerajaan masa kini Kerajaan-kerajaan Melayu

2. Rajah berikut menunjukkan persaingan kuasa yang berlaku dalam Kesultanan Johor Riau.
Johor

Portugis Acheh

(a) Jelaskan persaingan yang berlaku antara kuasa-kuasa tersebut. (6 Markah)
(8 Markah)
(b) Bagaimanakah Kesultanan Johor Riau berjaya mengekalkan kedaulatan (6 Markah)
kerajaannya melalui jalinan hubungan dengan Belanda?

(c) Sekiranya anda seorang pemimpin negara hari ini, jelaskan tindakan yang
akan anda lakukan bagi menghadapi cabaran yang boleh menggugat
kedaulatan negara.

30

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : 6.2 – SP:
Warisan Negara 6.2.2
Kesultanan Melayu Melaka Kesultanan Johor-Riau dan

sebagai asas kerajaan masa kini Kerajaan-kerajaan Melayu

3. Gambar menunjukkan kesibukan pelabuhan Batu Sawar bagi Kesultanan Johor Riau.

(a) Apakah keistimewaan Johor muncul sebagai pusat perdagangan yang

terunggul pada abad ke-16 dan ke-17? (6 Markah)

(b) Huraikan dari aspek pengurusan yang telah memajukan pelabuhan tersebut. (6 Markah)

(c) Berikan cadangan anda untuk memajukan pelabuhan di negara kita pada (8 Markah)
hari ini dan pada masa hadapan.

31

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

PANDUAN PENSKORAN – BAB 6 : KESULTANAN JOHOR RIAU

No. Jawapan Markah
Soalan

1(a) F1 Kedudukan yang strategik
H1 Sungai Johor yang lebar dan dalam mudah dilalui oleh kapal besar
F2 Pelabuhan di Selat Melaka
H2 mudah untuk mengawal lalu lintas kapal dagang dari timur dan barat
F3 Kedudukan Pelabuhan Riau di persimpangan lalu lintas maritim
H3 menjadi tumpuan pedagang luar untuk berjual beli
F4Tumpuan para pedagang
H4 dikunjungi ramai pedagang dari China, Gujerat, Belanda,Inggeris dan
Siam
F5 Menjadi pilihan pedagang
H5 dari tanah jajahan dan naungan serta kerajaan di Alam Melayu
F6 Pedagang Jawa
H6 memilih pelabuhan Johor kerana tidak berminat berdagang dengan
Portugis di Melaka.
F7 Pusat pengumpulan dan pengedaran barang dagangan
H7 Pelabuhan Johor Riau menjadi tempat pertukaran barangan Alam Melayu
dengan barangan dari China, India dan Arab.
F8 Kesibukan Pelabuhan Johor Riau
H8 lebih kurang 500 hingga 600 kapal dagang telah berlabuh di pelabuhan
Johor Riau.
(mana-mana 6 x 1) (6 markah)

1(b) F1 Menyediakan kemudahan gudang bawah tanah
H2 untuk mengelakkan berlakunya kebakaran terhadap barang dagangan
F2 Menyediakan pegawai terlatih
H2 mengendalikan urusan perdagangan
F3 Menyediakan pelbagai barangan
H3 memudahkan pedagang mendapatkan barang yang diinginkan
F4 Urusan jual beli
H4 berlaku secara tukar barang dan menggunakan mata wang
F5 Memperkenalkan mata wang emas, perak (kupang) dan timah
H5 memudahkan urusan jual beli
F6 Melantik syahbandar di pelabuhan
H6a menguruskan sistem jual beli
H6b mengutip cukai di pelabuhan
F7 Melaksanakan sistem naungan
H7a Melantik Bendahara, Temenggung, Laksamana dan Raja Indera Bongsu
H7b memudahkan pedagang mendapat surat daripada pedagang
H7c memudahkan pedagang belayar di Selat Melaka tanpa gangguan
F8 Peranan Orang Laut
H8a bertugas sebagai pegawai pelabuhan, penunda kapal dagang, penunjuk
arah kepada pedagang dan pengawal di perairan Johor dan Selat Melaka
H8b mengawal keselamatan Kesultanan Johor Riau degan tentera angkatan
laut
F9 Menyediakan kemudahan membaiki dan membina kapal
H9 Orang Laut mahir membina kapal di pesisir pantai
(mana-mana 6 x 1) (6 markah)

32

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

1(c) F1 Menggalakkan kemasukan pedagang tempatan dan pedagang luar
H1 Meningkatkan kemajuan ekonomi
F2 Hubungan perdagangan menjadi lebih luas
H2 Hasil pendapatan semakin meningkat
F3 Meluaskan pasaran barangan dan perkhidmatan
F4 Dapat meningkatkan penggunaan teknologi moden
H4 Kerajaan dikenali di seluruh dunia
F5 Meningkatkan kemasukan pelabur luar
F6 Meningkatkan penggunaan mata wang
F7 Menyediakan peluang pekerjaan
(Mana-mana yang munasabah) (8 markah)

No. Jawapan Markah
Soalan

2(a) F1 Peperangan berlaku untuk menguasai perdagangan di Selat Melaka
F2 Dikenal sebagai Perang Tiga Segi / Perang Seratus Tahun
F3 Johor menyerang Portugis di Melaka
H3 Ingin merampas semula Melaka daripada Potugis
F4 Acheh menyerang Johor
H4 Perdagangan Acheh tergugat
F5 Acheh menyerang Portugis di Melaka
H5 Portugis hendak menguasai perdagangan Acheh
F6 Portugis menyerang Johor
H6 Adanya pakatan Johor dan Acheh
F7 Peperangan berakhir apabila Johor membantu Belanda
H7 Mengalahkan Portugis dan menguasai Melaka pada tahun
F8 Acheh mula mengalami kemerosotan selepas kemangkatan Sultan
Iskandar Thani
(mana-mana 6 x 1) (6 markah)

2(b) F1 Berbentuk jalinan persahabatan / dasar berbaik-baik

F2 Strategi menghadapi ancaman daripada Potugis di Melaka dan Acheh

F3 Hubungan Johor-Belanda bermula pada tahun 1602

F4 Belanda menawarkan bantuan kepada Sultan Alauddin Riayat Shah II

H4 Melindungi Johor daripada serangan Portugis dan Acheh

F5 Perjanjian Johor-Belanda ditandatangani di atas kapal Belanda

bernama Oranje

H5 Antara Admiral Belanda, Cornelis Matelief de Jonge dan Sultan

Alauddin Riayat Shah II

F6 Belanda meminta bantuan Johor menyerang Melaka

F7 Johor mengambil bahagian dalam perang Belanda-Portugis

F8 Johor membantu mengangkut peralatan perang

F9 Membuat tapak 3 meriam 3

F10 Mengali parit kubu

F11 Menyekat musuh lari ke dalam hutan

F12 Menaikkan semangat tentera Belanda

F13 Johor membantu Belanda mengepung dan menyerang Portugis di

Melaka sejak Ogos 1640

F14 Portugis di Melaka Berjaya ditewaskan pada Januari 1941

(mana-mana 8 x 1) (8 markah)

33

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

2(c) F1 Memelihara kedaulatan wilayah
F2 Meningkatkan kawalan di kawasan-kawasan strategik di darat, maritim
dan udara
F3 Mempertahankan keutuhan wilayah dan kawasan sempadan yang
masih terdapat tuntutan bertindih
H3 Melalui perundangan, pemantauan dan rondaan di kawasan-kawasan
tersebut
F4 Mengelakkan kehilangan kawasan tersebut sekiranya dibawa ke
pengadilan antarabangsa
F5 Memperkasa keupayaan dan kesiagaan pertahanan dan keselamatan
F6 Program penyelidikan pertahanan dipertingkatkan
F7 Mempertingkatkan kecanggihan teknologi dalam pertahanan
F8 Mengurangkan kebergantungan kepada teknologi luar
F9 Memperkukuh jaringan perisikan
F10 Mengukuhkan perpaduan nasional
F11 Mengukuhkan sistem dan institusi negara
F12 Merapatkan jurang sosioekonomi
F13 Mempertingkatkan pendidikan rakyat
F14 Memupuk semangat jati diri
F15 Membina ketahanan ekonomi
F16 Mengukuhkan kerjasama serantau
(Mana-mana munasabah) (6 markah)

No. Soalan Jawapan Markah

3 (a) F1 Kedudukan Strategik.
H1a Pelabuhan Johor Lama, Batu Sawar dan Panchor mudah dimudiki

oleh kapal besar kerana Sungai Johor yang lebar dan dalam.
H1b Lokasi pelabuhan di kawasan selatan Selat Melaka

membolehkannya mengawal lalu lintas kapal dagang dari Timur
dan Barat.
H1c Pelabuhan Riau yang terletak di persimpangan lalu lintas maritim
yang strategik menjadi tumpuan para pedagang luar untuk berurus
niaga.

F2 Tumpuan para pedagang.
H2a Tumpuan pedagang dari China, Gujerat, Belanda dan Inggeris.
H2b Pedagang Jawa menjadikan Johor sebagai pelabuhan pilihan

disebabkan tidak berminat berdagang dengan Portugis di Melaka.
H2c Pedagang Siam memasarkan hasil pertanian seperti beras.
H2d Turut menjadi tumpuan pedagang dari tanah jajahan dan naungan

serta kerajaan lain di Alam Melayu.

F3 Pusat pengumpulan dan pengedaran pelbagai barangan dagangan.
H3a Pelabuhan Johor Riau berperanan sebagai pusat pertukaran

barangan keluaran Alam Melayu dengan barangan dari China,
India dan Arab.
H3b Barangan dagangan yang dibekalkan oleh tanah jajahan dan
naungan Johor ialah lada hitam, bijih timah dan emas.
C3bi Bijih timah dibawa masuk dari Klang, Sungai Ujong dan

Bernam serta Bangka, Sumatera.
C3bii Lada hitam dibawa dari Jambi.

34

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

C3biii Emas dari Inderagiri.
C3biv Barang tempatan lain seperti kelapa kering, kayu gaharu,

damar, kelembak, sagu, pinang, ikan masin, periuk belanga,
lilin dan garam dari Pahang, timur Sumatera, Kepulauan
Riau, Sungai Ujong, Naning dan Rembau.
H3c Pelabuhan Batu Sawar menjadi pusat perdagangan untuk
barangan yang dibawa dari China.
C3c benang emas, kain sutera putih, barang tembikar, seramik,
kuali besi, the dan tembaga.
H3d Pedagang Jawa membawa beras.
H3e Pedagang Gujerat membawa kain, wangian dan manik.
H3f Johor mendapat bekalan beras yang diniagakan oleh pedagang
Siam.

F4 Kesibukan pelabuhan Johor Riau. (6 Markah)
H4a Terdapat 500 hingga 600 kapal dagang pelbagai bangsa berlabuh

di pelabuhan Johor terutamanya di pelabuhan Riau.
C4 Antara kapal yang berlabuh di Riau termasuklah kapal Siam,

Portugis, Inggeris dan pulau-pulau di Alam Melayu.
(mana-mana 6 x 1)

3 (b) F1 Pelabuhan entrepot.
H1a Kecekapan pelabuhan Kesultanan Johor Riau mengendalikan

barang dagangan.
H1b Kemampuannya membekalkan kapal dengan cepat dan murah.

F2 Kemudahan pelabuhan.
H2a Menyediakan gudang bawah tanah untuk menyimpan barangan

bagi mengelakkan daripada kebakaran.
H2b Menyediakan pegawai terlatih untuk mengendalikan urusan

perdagangan.
H2c Membekalkan barangan yang diperlukan oleh pedagang lain.

C2c lada hitam & rempah ratus.

F3 Urusan jual beli dijalankan secara tukar barang (sistem barter) dan
Menggunakan mata wang.

H3a Sultan Alauddin Riayat Shah I memperkenalkan mata wang emas
yang dikenali sebagai mas, wang perak sebagai kupang dan wang
timah sebagai kartun.

H3b Mata wang asing turut digunakan pada akhir abad ke-18.
C3b Dolar Sepanyol, Dolar Mexico dan duit Belanda.

H3c Peranan Syahbandar.
C3ci mengurus sistem jual beli dan kutipan cukai pelabuhan.
C3cii menetapkan ukuran dan berat timbangan barangan.

H3d Cukai pelabuhan yang dikenakan terhadap pedagang berpatutan.

F4 Sistem Naungan.
H4a Pedagang luar dan pedagang tempatan mendapat naungan

daripada Bendahara, Temenggung, Laksamana dan Raja Indera
Bongsu.
H4b Sebahagian hasil keuntungan diberikan kepada pihak yang
memberikan naungan dalam bentuk cukai perdagangan.
H4c Pedagang mudah mendapat surat kebenaran daripada Belanda
dan dapat belayar tanpa gangguan di Selat Melaka.

F5 Peranan Orang Laut.
H5a Sebagai pengawal pelabuhan, penunda kapal dagang, penunjuk

35

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

arah kepada para pedagang dan pengawal di perairan Johor dan
Selat Melaka.
H5b mengawal keselamatan Kesultanan Johor Riau dengan menjadi
tentera angkatan laut.

F6 Kemudahan membaiki dan membina kapal bersaiz kecil.
H6a Orang Laut mahir dalam pembinaan kapal pesisir pantai.

C6a kolek, banteng, penjajap, balok dan pencalang.
H6b Kemahiran ini membantu memajukan Kesultanan Johor Riau.

F7 Kerjasama di antara pemerintah dan rakyat dalam urusan di (8 Markah)
pelabuhan menjadikan Kesultanan ini dapat menyaingi dan
mengambil alih peranan Melaka dan Acheh sebagai pusat
perdagangan yang unggul ketika itu.
(mana-mana 8 x 1)

3 (c)  Pengurusan pelabuhan terbaik menggunakan ICT dan atas talian.
 Kemudahan yang canggih menggunakan mesin elektronik dan

automatik
o seperti pengimbas untuk identifikasi barang dan diri.

 Pedagang luar dilayan dengan sopan.
 Kawalan keselamatan menjadi keutamaan seperti

o jaminan kawalan perairan negara daripada ancaman musuh
dan lanun.

o jaminan kawalan mutu pengawalan kesihatan. contoh, proses
sanitasi virus dan bakteria dari terdedah di pelabuhan dan
pekerja mereka yang terlibat.

 Cukai yang dikenakan fleksibel dan tidak membebankan pedagang.
 Tawaran cukai kepada pedagang yang sering berurus niaga dan

banyak melabur modal ke dalam negara.

(Mana-mana munasabah) (6 Markah)

36

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

BAB 7 : KESULTANAN MELAYU PAHANG, PERAK, TERENGGANU DAN
SELANGOR

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : 6.2 –
Warisan Negara
Kesultanan Melayu Melaka Kesultanan Johor-Riau dan SP:
6.2.3,6.2.4
sebagai asas kerajaan Kerajaan-kerajaan Melayu

masa kini

1. Legasi Kesultanan Pahang dan Perak merupakan kesinambungan langsung daripada
Kesultanan Melayu Melaka. Pengasasan Kesultanan Selangor dan Terengganu pula berkait
rapat dengan Kesultanan Johor Riau.

(a) Nyatakan latar belakang pengasasan kerajaan

(i) Kesultanan Pahang (3 Markah)

(ii) Kesultanan Perak (3 Markah)

(b) Bandingkan kemunculan Kesultanan Terengganu dengan Kesultanan (8 Markah)
Selangor.

(c) Jelaskan iktibar yang diperoleh daripada kesinambungan legasi Kesultanan

Melayu Melaka. (6 Markah)

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : 6.2 –
Warisan Negara
Kesultanan Melayu Melaka Kesultanan Johor-Riau dan SP:
6.2.3,6.2.4
sebagai asas kerajaan Kerajaan-kerajaan Melayu

masa kini

2. Kesultanan Terengganu mempunyai kaitan rapat dengan Kesultanan Johor Riau.

(a) Terangkan secara ringkas tentang pengasasan Kesultanan Terengganu. (6 Markah)

(b) Sultan Zainal Abidin III telah memberi banyak sumbangan kepada (6 Markah)
Kesultanan Terengganu. Jelaskan.

(c) Sesebuah kerajaan memerlukan pemimpin yang berwibawa untuk

memakmurkan negara.

Bincangkan ciri-ciri pemimpin yang berwibawa. (8 Markah)

37

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : SP:
Warisan Negara Kesultanan Melayu Melaka 6.2 - Kesultanan Johor-Riau 6.2.3,6.2.4
sebagai asas kerajaan dan Kerajaan-kerajaan Melayu
masa kini

3. Peta berikut menunjukkan Kuala Selangor sebagai pusat pemerintahan Kesultanan Selangor.

(a) Nyatakan secara ringkas pengasasan Kesultanan Selangor (6 Markah)
(b)
(6 Markah)
Sultan Ala’iddin Suleiman Shah (1989-1938) (8 Markah)

Terangkan latar belakang baginda dan sumbangannya kepada negeri
tersebut.

(c) Mengapakah institusi raja di negara kita perlu dipertahankan?

38

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

PANDUAN PENSKORAN – BAB 7 : KESULTANAN MELAYU PAHANG, PERAK,
TERENGGANU DAN SELANGOR

No. Soalan Jawapan Markah

1 (a) (i) Kesultanan Pahang

F1a Diasaskan oleh keluarga diraja Kesultanan Melayu Melaka pada
zaman kegemilangan kerajaan tersebut.

F1b Pahang merupakan sebahagian wilayah naungan Kesultanan
Melayu Melaka pada abad ke-15.

F1c Pada mulanya, Seri Bija Diraja dilantik untuk mentadbir Pahang.
F1d Semasa Melaka diperintah oleh Sultan Mansur Shah, baginda telah

menghantar puteranya iaitu Raja Muhammad untuk ditabalkan
sebagai Sultan Pahang.
H1di Raja Muhammad mengasaskan Kesultanan Pahang pada

1470 dengan gelaran Sultan Muhammad Shah.
H1dii Sultan Muhammad Shah mendirikan pusat pemerintahan di

Pekan, berhampiran Sungai Pahang.
H1diii Wilayah pemerintahan kerajaan Pahang meliputi dari Sedili

Besar hingga Terengganu.

(mana-mana 3 x 1) (3 Markah)

(ii) Kesultanan Perak

F2a Diasaskan oleh keluarga diraja Kesultanan Melayu Melaka pada
abad ke-16, iaitu selepas berakhirnya Kesultanan Melayu Melaka.

F2b Perak merupakan sebahagian wilayah naungan Kesultanan
Melayu Melaka pada abad ke-15.

F2c Serangan Portugis menyebabkan Sultan Mahmud Shah
meninggalkan Melaka dan bersemayam di Kampar, Sumatera.

F2d Pembesar Perak bernama Tun Saban dan Nakhoda Kassim telah
Ke Kampar menjemput anak Sultan Mahmud Shah iaitu Raja
Muzaffar untuk ditabalkan sebagai Sultan Perak.
H2di Raja Muzaffar berangkat ke Perak bersama-sama alat
kebesaran berupa sebilah pedang Cura Si Manja Kini,
sebilah keris, cap mohor, nobat dan Surat Ciri.
H2dii baginda berangkat ke Perak bersama-sama anak, isteri,
para pengikut dan pengiring yang menjemputnya dari Perak.
H2diii Raja Muzaffar mengasaskan Kesultanan Perak pada 1528
dengan gelaran Sultan Muzaffar Shah.
H2div Sultan Muzaffar Shah mendirikan pusat pemerintahan yang
pertama di Tanah Abang, di pesisir Sungai Perak. Keturunan
Sultan Muzaffar Shah mewarisi takhta hingga hari ini.

(mana-mana 3 x 1) (3 Markah)

1(b) Kemunculan Kesultanan Terengganu

F1a Kesultanan Terengganu mempunyai kaitan rapat dengan
Kesultanan Johor Riau, diasaskan pada awal abad ke-18 daripada
susur galur Bendahara Johor Riau.

F1b Terengganu merupakan wilayah naungan Kesultanan Johor Riau
sejak abad ke-16.

F1c Pada 1708, Sultan Abdul Jalil menganugerahkan Terengganu
kepada Tun Zainal Abidin

39

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

H1ci Merupakan putera kepada Tun Habib Abdul Majid iaitu
Bendahara Johor Riau yang ke-11.

H1cii Juga merupakan putera angkat kepada Raja Patani yang
digelar Nang Chayam (Raja Kuning).

H1ciii Raja Patani telah menyediakan kelengkapan untuk
menabalkan Tun Zainal Abidin sebagai Sultan Terengganu.

F1d Tun Zainal Abidin berangkat ke Terengganu diiringi oleh 80 orang
keluarga Patani
H1di Termasuk beberapa tokoh agama seperti Qadhi Wan Iamm
Mahmud dan Che Buang.
H1dii Turut dibawa alat kebesaran iaitu keris diraja, keris panjang
Nang Chayam.

F1e Tun Zainal Abidin mengasaskan Kesultanan Terengganu pada
tahun 1708 dengan gelaran Sultan Zainal Abidin 1.
H1ei Mendirikan pusat pemerintahan yang pertama di Tanjung
Baru, Kuala Berang.
H1eii Wilayah Terengganu semasa diasaskan meliputi dari
Kemaman hingga Besut.
H1eiii Keturunan Sultan Zainal Abidin 1 mewarisi takhta
Terengganu hingga ke hari ini.

Kemunculan Kesultanan Selangor

1 (c) F2a Kesultanan Selangor diasaskan oleh keluarga diraja Bugis yang (8 Markah)
berpengaruh dalam Kesultanan Johor Riau pada abad ke-18. (6 Markah)

F2b Selangor merupakan wilayah naungan Kesultanan Johor Riau
sejak abad ke-16.

F2c Daeng Chelak berketurunan Bugis menjadi Yang di-Pertuan Muda
Kesultanan Johor Riau
F2d Putera Daeng Chelak bernama Raja Lumu, telah menghadap

Sultan Perak iaitu Sultan Mahmud Shah untuk mendapatkan
pengiktirafan.
H2di Sultan Mahmud Shah telah menabalkan Raja Lumu sebagai

Sultan Selangor
H2dii Baginda dianugerahkan nobat serta cap mohor.
F2e Raja Lumu mengasaskan Kesultanan Selangor pada 1766 dengan
gelaran Sultan Salehuddin Shah.
H2ei Mendirikan pusat pemerintahan pertama di Kuala Selangor.
H2eii Keturunan Sultan Salehuddin Shah mewarisi takhta Selangor

hingga hari ini.
(mana-mana 8 x 1)

F1 Bertanggungjawab meneruskan tradisi bangsa agar diwarisi
generasi kemudian.

F2 Amanah mengetengahkan warisan yang baik agar tidak dinikmati
kebaikannya oleh rakyat.

F3 Bersungguh mempertahankan warisan bangsa agar tradisi Melayu
kekal.

F4 Tabah menghadapi cabaran walaupun generasi kini banyak
dipengaruhi budaya Barat.

F5 Sentiasa berwaspada kerana masyarakat Barat sentiasa
merosakkan budaya Timur.

F6 Bersatu padu rakyat dan pemerintah agar budaya Melayu
berteraskan Islam kekal.

F7 Raja atau Sultan perlu dihormati oleh semua rakyat.
F8 Raja atau Sultan menjadi pelindung rakyat pelbagai kaum dan

agama.
(Mana-mana Munasabah)

40

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Soalan Jawapan Markah

2(a) F1 Sejak abad ke-16, Terengganu merupakan wilayah naungan
Kesultanan Johor Riau
F2 Pada tahun 1708, Sultan Abdul Jalil menganugerahkan Terengganu
kepada Tun Zainal Abidin, putera kepada Tun Habib Abdul Majid,
Bendahara Johor Riau yang ke-11
F3 Tun Zainal Abidin merupakan putera angkat kepada Raja Patani
bergelar Nang Chayam (Raja Kuning)
F4 Raja Patani menyediakan kelengkapan untuk menabalkan Tun Zainal
Abidin sebagai Sultan Terengganu
F5 Tun Zainal Abidin berangkat ke Terengganu diiringi 80 orang
keluarga Patani termasuk tokoh agama seperti Qadhi Wan Imam
Mahmud dan Che Buang
F6 Mereka membawa keris diraja, keris panjang Nang Chayam
F7 Tun Zainal Abidin mengasaskan Kesultanan Terengganu pada tahun
1708 dengan gelaran Sultan Zainal Abidin I
F8 Baginda mendirikan pusat pemerintahan di Tanjung Baru, Kuala
Berang
F9 Wilayah Terengganu meliputi Kemaman hingga Besut

(mana-mana 6 x 1) (6 Markah)

2(b) F1 Merupakan antara Sultan Terengganu yang masyhur
F2 Membawa pemodenan kepada Terengganu
F3 Menggubal undang-undang tuh kerajaan
F4 Dikenali sebagai Itqan al-muluk bi ta’dil al’suluk
F5 Memperkemaskan sistem sukat dan timbang
F6 Menubuhkan mahkamah syariah
F7 Menubuhkan pasukan polis
F8 Membina istana Maziah
(mana-mana 6 x 1) (6 Markah)

2(c) F1 Pemimpin yang bijak merancang dasar pentadbiran negara
F2 Pemimpin yang berusaha memajukan ekonomi negara
F3 Pemimpin yang bersifat terbuka bekerjasama dengan negara luar
F4 Pemimpin yang mesra akan disayangi oleh rakyat
F5 Pemimpin yang berilmu akan dihormati oleh rakyat
F6 Pemimpin yang bebas rasuah menjadi contoh yang baik
F7 Pemimpin yang berwawasan membawa kemajuan
F8 Pemimpin yang tegas tidak mudah tunjuk pada kuasa asing
F9 Pemimpin yang bijak akan berjaya mengatasi masalah rakyat
F10 Pemimpin yang adil akan memberi kesejahteraan kepada rakyat
F11 Pemimpin yang tidak mementingkan diri akan mengutamakan
kebajikan rakyat
(Mana-mana yang munasabah) (8 Markah)

41

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

No. Jawapan Markah
Soalan

3(a) F1 Kesultanan Selangor diasaskan oleh keluarga Diraja Bugis
F2 Keluarga diraja Bugis amat berpengaruh dalam Kesultanan Johor Riau
pada abad ke-18
F3 Selangor merupakan sebahagian daripada wilayah Kesultanan Johor Riau
F4 Pada abad ke-18, ramai Bugis menetap di Selangor
H4 Daeng Chelak menjadi Yang di-Pertuan Muda Kesultanan Johor Riau
F5 Putera Daeng Chelak bernama Raja Lumu telah menghadap Sultan Perak
H5 Sultan Mahmud Shah mendapat pengiktirafan
F6 Sultan Mahmud Shah telah menabalkan Raja Lumu sebagai Sultan
Selangor
H6 Baginda dianugerahkan nobat dan cap mohor
F7 Raja Lumu mengasaskan Kesultanan Selangor pada tahun 1766 dengan
gelaran Sultan Salehuddin Shah
H7a Sultan Salehuddin Shah mendirikan pusat pemerintahan di Kuala
Selangor
H7b Kesultanan Salehuddin mewarisi Kesultanan Selangor sehingga ke hari
ini.

(mana-mana 6 x 1m) (6 Markah)

3(b) F1 Pemerintahan Selangor yang masyhur
F2 Antara sumbangannya membina jalan raya
C2a Landasan kereta api
C2b Pembinaan rumah kedai di Kuala Lumpur
F3 Kebijaksanaan pemerintahannya mendorong rakyat mengadakan
sambutan keramaian
H3a Majlis keramaian Jubli Emas
H3b Majlis berlangsung di Klang
H3C Pemerintahan baginda genap 40 tahun
(mana-mana 6 x 1m) (6 Markah)

3(b) F1 Memupuk perpaduan
F2 Sebagai simbol warisan terdahulu
F3 Sebagai ketua negara
F4 Sebagai ketua agama Islam
F5 Ketua angkatan tentera
F6 Sebagai sumber inspirasi pembangunan negara
F7 Pelindung rakyat Malaysia
F8 Mengekalkan keamanan dan keselamatan
F9 Menjadi identiti masyarakat Melayu
F10 Menjaga kedaulatan negara
F11 Mewujudkan persefahaman antara rakyat dan raja
F12 Sebagai lambang sebuah negara bangsa
(Mana-mana munasabah) (8 Markah)

42

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

BAB 8 : KERAJAAN KEDAH, KELANTAN, NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TAJUK : SK: 6.3 SP:
6.3.1, 6.3.2,
TEMA: Kesultanan Melayu Kerajaan Kedah, Kelantan, K
Warisan Negara 6.3.8
Melaka sebagai asas Negeri Sembilan dan

kerajaan masa kini Perlis

1.

Gambar di atas menunjukkan wang emas Kelantan semasa pemerintahan Che Siti Wan
Kembang dan replika bunga emas Perlis (m/s 141,145)

(a) Jelaskan asas pembentukan kerajaan Kelantan dan Perlis. (6 Markah)

(b) Aktiviti ekonomi merupakan elemen penting bagi setiap kerajaan. (6 Markah)
Terangkan bagaimanakah Kerajaan Kelantan dan Perlis menjalinkan
hubungan perdagangan dengan negeri-negeri Melayu yang lain?

(c) Pada pendapat anda, apakah kepentingan menjaga hubungan baik (8 Markah)
dengan negara lain?

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TAJUK : SK: 6.3 SP:
6.3.2
TEMA: Kesultanan Melayu Kerajaan Kedah, Kelantan, K
Warisan Negara 6.3.8
Melaka sebagai asas Negeri Sembilan dan

kerajaan masa kini Perlis

2. Berikut ialah Jata bagi Negeri Sembilan

(a) Huraikan sejarah pembentukan Negeri Sembilan. (6 Markah)
(6 Markah)
(b) Nyatakan iktibar yang boleh diperolehi daripada kelangsungan negeri – (8 Markah)
negeri Melayu.

(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah taat setia rakyat itu
penting kepada sesebuah kerajaan?

43

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA: TAJUK : SK: 6.3 SP:
Warisan Negara Kesultanan Melayu Melaka Kerajaan Kedah, Kelantan, 6.3.2
sebagai asas kerajaan masa Negeri Sembilan dan Perlis
kini

3. Pemerintahan kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan, dan Perlis sentiasa berusaha untuk
memantapkan pemerintahan masing – masing dengan menjalin hubungan antara satu sama
lain. ( m/s 146 – 151 )

(a) Nyatakan asas hubungan dalam memperkukuhkan kedaulatan dan (6 Markah)
kemakmuran negeri – negeri tersebut.

(b) Huraikan cara jalinan hubungan diplomatik berlaku di antara negeri-negeri (6 Markah)
tersebut

(c) Jelaskan bagaimanakah sesebuah kerajaan menjalinkan hubungan dengan

negara lain pada hari ini. (8 Markah)

44