жинақ 30 жыл

Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің
30 жылдығына арналған жинақ

Петропавл – 2021

1

ТӘУЕЛСІЗДІК – ЕЛ ТІЛЕГІ, ЕЛБАСЫ – ЕЛ ТІРЕГІ!

Қазақстан, сенің бағың ашылды ғой,
Нұрсұлтан Әбішұлы бастады ғой.

Қырандай, тәуелсіз ел болдық бүгін,
Елбасы талай ізгі іс атқарды ғой.

Еліміз тоқыраған тоқсандарда
Елбасы болды тірек арамызда
Көк туын желбіретіп еліміздің,
Бабалар аманатын жалғастыра.

Бүгінде елу елдің көшіндеміз,
Ел бірлігін бірлесіп көтереміз
Осынау күнге бізді жетелеген
Нұр ағаға шексіз алғыс білдіреміз!

Ел басқару біреуге арман екен,
Оңай емес, оны мен жақсы білем.
Азаттықты ардақ тұтқан халқым мен
Елбасым аман болсын - мұным тілек.

Құрдастар, жақсылықты ұмытпайық,
Елбасын бір ауыздан біз қолдайық.
Талайға арман болған бейбіт күннің,
Мәңгілік болуы үшін үлес қосайық.

Кабдолла Мадина, түлек – 2021

THERE IS NO GREATER TREASURE THAN LIBERTY AND INDEPENDENCE

Freedom means the liberty of speech, action, and our great-
grandparents strived to reach the goal of living in an independent country. In
the past, every word was heavily censored. In the distant 1990s, for example,
the previous generation suffered a lot because of not having a right of
expressing their views. According to the parent’s stories at that time, there
was no equality. People living in Kazakhstan could not get a high position at
work, if they did not know Russian.

On December 17-18, 1986 in the city of Alma Ata, Kazakh youth
protested against the government of that time. At the end of the XX century,
that is, on December 16, 1991, the Independence of our country, Kazakhstan, was obtained. From
that time and till the current moment, we are an Independent country, and there is even the law which

2

says that a prosperous country Kazakhstan is independent as well as people in this country are also
free.

I think, we live in the independent Kazakhstan and have the liberty of speech and actions only
thanks to those people. I really want to express my gratitude to them, I thank everyone who
participated in the political protest because it was the beginning of our freedom!

Zhadigerova Gulnaz, 8 «С»

МОЙ ДРУГ – МОЯ ОПОРА

Мои друзья – это моя опора, защита и поддержка. У меня есть
много приятных воспоминаний, связанных с друзьями. Мы всегда
проводим время весело, вместе нам совсем не скучно, даже в самой
трудной ситуации. Мои друзья являются спутником моей жизни.
Именно к ним я обращаюсь, если не знаю, как поступить. Они всегда
мне показывают правильный путь, и я не жалею о том, что обращалась
к ним. Ведь ни один из их советов не отразился с негативной стороны.
Наоборот, я видела только пользу.

На самом деле друзьями быть очень сложно. Это большая
ответственность. Ведь не всегда вы можете сойтись во мнениях, и даже можете поссориться.
А вот помириться будет уже сложно. Так же не всегда получается их прикрыть в трудной
ситуации или поддержать, поэтому важно научиться прощать друг друга. Хорошие друзья
должны быть верны и преданы друг другу, проявлять чувства милосердия, терпимости и
самоотдачи. Именно такие друзья у меня есть. Я очень рада, что однажды встретила их. Ведь
сейчас у меня замечательные друзья, с которыми никогда не будет скучно. Также благодаря
им, я знаю, что такое настоящая и искренняя дружба.

Есимова Дарина, 8 «D»

THE DIFFICULT PATH OF INDEPENDENT KAZAKHSTAN

Since 1936, Kazakhstan was the part of the USSR. My country only
got the independence in 1991 and it was given to us at a high price.
In 1986, Kazakh students participated in the protest to have the right
to live in the independent country. And only due to many efforts of Kazakh
people, who fought for our independence, 5 years after the event took place,
we were granted it.
Since we gained our freedom and independence and put a lot of
efforts to do it, we must remember and cherish the history of independent
Kazakhstan.

Sarmoldina Aiaru, 8 «С»

3

«ДАСТАРХАН»

Бекет Аружан
Техника: digital коллаж
ESSAY – MY BEST FRIEND – I CAN RELY ON
My friend is a very good person. I know I can rely on him. He will
always help me, support me in difficult times. I, of course, will do the same
for him.
My friend’s name is Yerkanat. I made friends with him in Grade 3, at
that time we hated each other and were enemies. We both wanted to study in
NIS. Our mothers knew each other and got along really well. So, we could
not hate each other for a very long time.
Once we bet on chocolate. We agreed that whoever enters NIS wins
and that who does not – buys chocolate. In the end, we both did and no one
lost. In the summer, we got closer, and I realized that we have a lot in common. Even though we do
not hate each anymore, sometimes we still continue to argue, but we always try to help each other

4

and support. Since now I have moved and we rarely see each other. But we continue to communicate
via social networks. I want to thank him for supporting me in tough times and helping with lessons.
I respect him for all his kindness and true friendship

Bayake Sagynysh, 8 «D»

FAMILY IS AN INVALUABLE GIFT

Every person has a family. Having a family means having people who
will always understand you.

There are 5 people in my family. They are a grandmother, dad, mom,
I and my sister. My grandmother was a teacher of the Kazakh language. Now
she is retired and in her free time she likes to solve crossword puzzles and
read books. My dad's name is Serik. He loves to present gifts. My mom's
name is Dana and she always helps and tries to understand my wishes and
actions. She is smart and purposeful. My little sister's name is Sulukhan. She's
4 years old and goes to the kindergarten. She is very mobile, loves to sing and
dance. My name is Saida. I love listening to music, dancing and singing. Our family is friendly. We
can always help each other. We celebrate the holidays together.

In conclusion, I would like to say that a family is an invaluable gift and we should support
each other and we - children should be worthy residents of our country.

Kanetova Saida, 8 «D»

ESSAY – MY BEST FRIEND – I CAN RELY ON

My friend is my support. My friend’s name is Almaz but people often
think that he is Almas with ”S” and it really annoys him.

My friend supports me in everything, even though sometimes we
quarrel, eventually we soon forget about it and the saying “A true friend is
known in trouble” is definitely true one.

Firstly, I communicated with children whose beds were close to mine but after

some time I and Almaz started to understand each other better, we played

some games and we did not need even have to speak to understand every our

movement. We have been good friends for almost ten years now and I am

grateful for having a friend like him.

Both of us were born in Kazakhstan and we are glad to be residents of this country, especially

because of our independence. Our country is friendly to other countries; by this reason we live in a

peaceful time, and it means that friendship can be not only between people but also between countries.
In conclusion, I would like to congratulate every resident of Kazakhstan with 30th anniversary

of our independence.

Iskakov Yernur, 8 «D»

5

«БӘЙГЕ»

Елембаева Алтынай, Түлек – 2021
Техника: гобелен

ПОМНИТЬ ПРОШЛОЕ - ДОЛГ БУДУЩИХ ПОКОЛЕНИЙ
«Вся история человечества есть не что иное, как эволюция
свободы». Пожалуй, с этим выражением я полностью согласна. Ведь
действительно, все свое прошлое человечество хотело глотнуть воздуха
независимости, свободы. А если же мы не будем помнить прошлое, то
где гарантия того, что мы не совершим тех страшных ошибок?
Зачастую, история для этого и нужна. Ведь человек, изучая ее,
запоминает не только радости, но и ошибки.
Если говорить о Казахстане, не пересчитать тех ужасов, которые
обрушились на нашу родину. С древних времен нашим предкам
приходилось воевать лишь ради жизни. Суровый голод в 30-х годах
оставил отпечаток в памяти нашего народа; Великую Отечественную войну мы не можем
вспоминать без слез горячи и скорби; душераздирающий подвиг молодых навсегда будет
напоминать нам о независимости нашей страны. Все это стоило миллионных жертв, но наш
народ непоколебим, он выстоял все тяготы и преграды. И сейчас мы процветающая страна,
которая помнит свое прошлое, чтобы такие события никогда не повторялись!

6

Нужно помнить прошлое – ради светлого будущего! Это наш горький опыт, о котором
мы не имеем права никогда забывать. Хранить ее, означает беречь свое будущее.

Құрмаш Айнара, 8 «D»
«БОТАЙ»

Мамбетова Дана, 12 «С»
Техника: масляная живопись

Стиль: пуантилизм

7

FAMILY IS INVALUABLE GIFT

Family is an inestimable treasure that life has kindly provided us with.

It is more than just being relatives of the same blood, it is about being an

incredible life support to each other, about understanding and realization of

mutual aid.

Personally, for me, family is a sweet home, where I can feel safe and

comfortable, where I am pretty sure I will be listened and always given some

advice. Every single day after I come back from school, I feel so excited to

finally be at home and spend some time with my precious family members.

They mean a lot to me and every second I appreciate the fact that I do have

loving parents and supportive siblings because not everyone was given a chance to be a part of an

amicable family. If I would be asked to compare family with something else, I would most likely to

collate it with our solar system. Sun would act as a parent of other eight planets and small space

bodies, for the reason that it emits perpetual light and warmth, just like our parents show us their

endless and eternal love. Thanks to the light and heat of the Sun, the life on Earth becomes feasible,

as due to our parents we have access to the food, safe shelter, security, studying and many other

opportunities.

Besides, when a person has a family, it makes them stronger physically and mentally. Having

a great backing is always helpful in the difficult situations and obstacles that life has prepared for us.
Imagine yourself breaking a tree branch – it is quite simple, isn’t it? And now imagine a bunch of
branches that you need to break at one time – it is impossible. This simple life situation is a brilliant
evidence of family’s value.

Taking everything into account, family is a priceless gift and people should appreciate every

single moment of their life spent with family members because time flies and it is crucial not to miss

the chance.

Sultangaliyeva Dilnaz, 12 «F»

СЕМЬЯ - ЭТО БЕСЦЕННЫЙ ДАР

Семья - это близкие, родные люди рядом с тобой, которые всегда
поддержат тебя и окажут помощь. Семья играет очень большую и
важную роль в жизни каждого человека. Ведь его характер, привычки,
поведение - все зависит от воспитания родителей. В кругу близких тебе
людей ты чувствуешь себя в безопасности и вместе с ними живешь в
своем маленьком мире. В семьях есть свои привычки, обычаи, культура
и т.д. Например, всегда помогать и поддерживать друг друга, быть
милосердными и трудолюбивыми.

Семья в моем понимании - это забота, любовь, уважение, помощь.
В моей семье 5 членов семьи. Это: мама,папа, сестра и младший братик и я. У моей старшей
сестры своя семья, у нее есть двое детей. Мой младший брат ходит в садик и в этом году пойдет
в первый класс. Я очень рада его первым шагам в большой мир знаний и горжусь его первыми

8

достижениями. Мои родители чудесные люди. Они всегда относяться к моим проблемам с
пониманием и поддерживают меня в любой момент. Я очень благодарна им за это.

Семья - это самое ценное, что есть у меня сейчас! Я не представляю свою жизнь без моих
родителей, сестры, брата, племянников. Они все в моем сердце! К каждому из них у меня
особая любовь. И мне приятно от того, что мы всегда проводим свободное время вместе. Это
самые ценные минуты для нашей семьи.

Мусабаева Малика, 8 «D»
«ТАБИҒАТТЫҢ ҚҰДРЕТІ»

Бакен Сабина, Еленбаева Алтынай, Түлек – 2021
Техника: гобелен

9

FAMILY IS AN INVALUABLE GIFT

Family is one of the most integral parts of a human’s life. As long as
you have one, it does not really matter if it is nuclear or extended. Why does
it play an inevitable role in one’s being? There are an obviously numerous
number of reasons for this, as the topic is pretty ambiguous.

Adults or teenagers, everyone is daily exposed to problems of some
kind, whether they are massive or not. At this point, the fact that someone is
waiting for you at home, getting the dinner done and ready to support is
flawless. Humankind is particularly fancy of attention, social connection, a
reminder that they are cherished and have an important place to be. Recent
researches showed that over half of the whole population of the planet feels grief due to the reason of
loneliness, and the rate is rocketing.
Another fundamental reason for this is that all the members of the family nest are putting each
other in some priorities, turning them into a particular goal, such as making them happy or supply
them with all world’s treasure. Consequently, it might lead to both of them becoming complete people
with individual identity.
In conclusion, to sum up everything that has been stated so far, siblinghood and all the
relatives are inextricably connected to our well-being, mental as well as psychological. As I reckon,
amongst a wide range of possible reasons, these two are a great deal honest: people’s craving for
social connection and having a particular sense of life is.

Faizullina Dinara, 12 «D»

YOUTH IS THE BEST TIME

Youth is undoubtedly the best period in everyone's life. This time is
ideal for making discoveries, exploring, and learning about the world around
you. At the time when the foundations of conscious behavior are laid, the
general direction in the formation of moral ideas and social attitudes is
emerging.

At this time, teenagers need to spend their time as efficiently as
possible. A young person should try him\herself in different fields, attend
different clubs and find hobbies, because it abets to find true calling and
hobby and opens up new abilities. Time flies, the emphasis ought on gaining
additional knowledge, self-mastering skills, and abilities, whether it is a
foreign language, playing the guitar, or typing without constantly looking at the keyboard, not to
mention various technical know-how.

In addition, youth is not only about learning and self-development, it is also about meeting
new people and having fun. Spending time with friends is the best thing a youngster can get, because
not every adult can laugh until they drop and have fun until the morning. Life is the moment, enjoy
every moment. By making new acquaintances, a teenager can get and learn from the experience of
other people, as well as meet interesting people.

10

Taking everything into account, youth is a beautiful and carefree time, there are difficulties
on the way for every teenager but one should remember this is just an obstacle on the way to a better
life, problems can be solved. The main thing is not to miss the opportunity, to learn and make new
acquaintances.

Shaimova Zhazira, 12 «D»

СЕМЬЯ – ЭТО БЕСЦЕННЫЙ ДАР

Сьюзан Кинг, автор многих исторических романов, однажды
написала: «Семья — это бесценный дар. Его нужно беречь, а не
разрушать». Действительно, семья- самое дорогое, что у нас есть, наше
главное богатство. Это родные люди, которые всегда готовы
поддержать и подать руку в сложнейших ситуациях. Я полностью
согласна с автором, что семья важна для любого человека.

Во-первых, когда ты один, ты можешь стать эгоистичным и
закрытым от всего общества, а семья сделает тебя более
коммуникабельным и открытым. Каждый член семьи участвует в твоем
воспитании, показывая, что такое человечность, справедливость и ответственность.
Во-вторых, какие бы приоритеты ни ставил человек перед собой, самым главной ценностью
навсегда останется семья. Не думаю, что есть люди, мечтающие прийти домой, где их ждет
лишь одиночество, никто не спросит, как прошел день. Без дорогих нам людей, жизнь теряет
свои краски и смысл.
В-третьих, без семьи, без наших родителей, не было бы нас на этой планете. Мы
должны быть благодарны за то, что имеем возможность увидеть их искреннею улыбку во
время своей победы или услышать похвалу за хороший поступок.
Таким образом, хочу сказать, что теплоту и настоящую любовь не сможет дать ничего,
кроме семьи. Каждый из нас имеет свою семью, свой бесценный дар, который будет
наполняться пониманием, заботой и искренней любовью. Как говориться, семья сильна, когда
над ней крыша одна.

Кульжанова Айгерим, 10 «А»

11

«ВЕЛИКИЙ ПРОСТОР»

Ибрагимов Гали, 10
Техника: гуашь

ТӘУЕЛСІЗДІГІМІЗГЕ 30 ЖЫЛ!
Биыл егеменді еліміздің тәуелсіздігіне 30 жыл толмақ. Осындай
жеңіске ата-бабаларымыз бірден жете қойған жоқ, ол үлкен күрестің
нәтижесінде келді. Қаншама қиыншылықтарға, биліктің
әділетсіздігіне, көтерілістің құрбандарының көптігіне қарамастан,
Желтоқсан жастары осындай үлкен нәтижеге жету үшін ат салысқан
еді.
1986 жылы 17-18 желтоқсан аралығында тарихымызда бұрын-
соңды болмаған, Қазақстан атты жеріміздің тағдырын шешетін
құрбандары көп «Желтоқсан көтерілісі» болған еді. Бұл көтеріліс
Алматы қаласында, КСРО үкіметінің отаршылдық саясатына қарсы бағытталған еді. Осы
оқиға бостандыққа, әділдікке ұмтылған қазақ халқының батылдығы есебінен тарихымызда
маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, осы күресте құрбандар саны да аз болған жоқ. Алайда
ерлікпен, батылдықпен көрінген жастардың саны көп болды. Олар: Жансая Әлкейқызы, Самат

12

Семейханұлы, Қайрат Рысқұлбеков және т.б. Одан да көп, батырлар бар. Және олардың
барлығы ештеңеге қарамастан, ортақ мақсатқа жету үшін тер төккен еді, қиналған еді. 1991
жылы 16-желтоқсан үлкен жеңіске жеткен едік, Атамекеніміздің тәуелсіздігін алдық.
Меніңше, бұл жеңіске «Желтоқсан көтерілісінің» батыр жастарының арқасында жеттік. Сол
сәттен бастап еліміздің салт-дәстүрі, мәдениеті мен экономикасы жандана бастады.

Қорытындылай келе, егеменді еліміздің тәуелсіздік алуы тарихымызда маңызды орын
алады. Қазіргі бейбітшілігіміз, басқа елдер алдында егемен болуымыз, бақытты өмір сүруіміз
осы тәуелсіздіктің арқасында. Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жылдығы құтты болсын!

Айтбай Адия, 9 «А»
«ШАҢЫРАҚ»

Шакенова Жұлдызай, түлек – 2021
Техника: біз кесте

13

YOUTH IS THE MOST WONDERFUL PERIOD IN A PERSON’S LIFE

There is no doubt that youth occupies an important place in the life of
every person. Youth is the phase that is perceived by curiosity, hormones,
emotions and passion. There is a quote, “Time misspent in youth is
sometimes all the freedom one ever has”. Sounds sorrowful but so lifelike
and realistic. I wonder, what makes youth wonderful and special for the
majority of people?

It is the perfect period to explore things and people because; curiosity
gets the better of adolescence. Someone learned something important in that
period and spent youth to be the best version of themselves by gaining
knowledge, someone met their partner for a life, and someone lived their best by doing everything
they want with their friends and loved ones. These things make it wonderful, feeling that you are alive
and desire to catch live with every moment.
It is important not only to socialize and make new friends. Additionally, teenagers need to
spend their time to develop mentally and intellectually. New hobbies, attending clubs and places can
help to find lifework, and it is a great opportunity to make new friends and associates. Use youth
curiosity and energy in a right and beneficial way, to gain knowledge and start some activity such as
team or individual sport, music or learning foreign languages.
To conclude, youth is truly the best and free part of our life. It is about how people going to
spend it. Getting out of the comfort zone and try, something that is unfamiliar is frightening and
terrifying, but result worth it. Sometimes, being uncomfortable is a good sign. Also, do not forget
about living and enjoying it but not surviving and exhausting. Seize the day!

Kaskyrbayeva Aizhan, 12 «D»

СЕМЬЯ – ЭТО БЕСЦЕННЫЙ ДАР

Каждый человек мечтает о любящей, счастливой семье, где его
всегда с радостью ждут дома и горячо любят. Именно в семье человек
получает свой первый жизненный опыт, здесь воспитываются все
главные качества человека, он учится тому, что когда-то видел у себя в
дому.

Крепость и защита каждой семьи - это дом, то место, где люди
прожили все счастливые моменты своей жизни, та родная малая Родина,
куда человек в любое время может вернуться и погрузиться в те самые
тёплые воспоминания, согревающие душу. Абсолютно каждый человек
ищет защиту и любовь под крышей своего дома.

Семья – это бесценный дар жизни, самое главное, что есть у человека. У каждого члена
семьи есть своя определённая роль, мама ухаживает, кормит и воспитывает детей, отец
обеспечивает каждого материальными благами, принимает важные решения в делах семьи,
дети являются продолжением рода, они поддерживают своих родителей и в будущем
заботятся о них. Каждый из них важен и нужен.

14

Понимание, поддержка, уважение и любовь - основа семьи, то на чём она держится.
Именно в семье ты можешь рассказать все свои секреты, показать настоящего себя не боясь
быть осужденным зная, что эти люди поймут тебя и никогда не разлюбят. Несмотря на ссоры,
недопонимания, родители, сестра и братья всегда будут ближе и роднее, чем остальные. Никто
не сможет заменить тебе ту любовь, которую они тебе дарят, ведь именно эта любовь самая
искренняя.

Алибек Үміт, 8 «Е»

ОТАН ОТБАСЫНАН БАСТАЛАДЫ

Көптеген сөздіктерге сәйкес, "Отбасы – бұл неке, туыстық
немесе асырап алуға негізделген және жалпы өмірмен, өзара көмек және
өзара жауапкершілік қатынастарымен байланысты шағын әлеуметтік
топ». Жанұя өз кезегінде өзара құрметке, өзара қабылдауға және өзара
сүйіспеншілікке негізделетіні ешкімге құпия емес. Дегенмен неліктен
халық «Отан отбасынан басталады» дейді? Қалайша адамның туған
жеріне махаббаты оның тәрбиемен немесе өскен адамдармен
байланысты болу керек? Дәл қазір, біз осыны анықтайтын боламыз.

Шын мәнінде, Отан - бұл сіздің еліңіз ғана емес, сіздің туған
жеріңіз ғана емес, бұл сіздің рухани және материалдық қатысуыңызды сезінетін орта. Осы
жағдайда бұл жер сіздің Отаныңыз деп аталуы мүмкін, ал туғаннан бастап, дәл осыны сезетін
жер, адам рухани байып, тиісті білім мен тәрбиені алатын қоғам - жанұя деген атқа ие.
Осылайша, отбасы - бұл біздің алғашқы Отанымыз, мектеп немесе туған қала тағы бір
Отанымыз болуы мүмкін екенін түсінуге болады, содан кейін бұл тізімге сіздің туған жеріңіз,
облысыңыз қосылуы мүмкін. Өсе келе, адам оның дамуына қандай да бір әсер еткен
нәрселерге деген сүйіспеншілік, құштарлық пен іңкәрлік сезімдері өсе бастайды. Бір жағынан,
бұл сезім туған жеріне оның сыйлықтары үшін ризашылық айту қалауына байланысты болуы
да мүмкін. Осыған қарап, «неліктен адамдар өз Отанын қорғауды қалайды, бұл махаббат сезімі
қайдан пайда болады?» деген сұрақ пайда болуы мүмкін. Нұрсұлтан Назарбаевтың осыған
қатысты бір сөзі бар: «Отбасында адам бойындағы асыл қасиеттер жарқырай көрініп,
қалыптасады. Отанға деген ыстық сезім – жақындарына, туған - туысқандарына деген
сүйіспеншіліктен басталады». Уақыт өте келе адам қоғамға, өзі өскен, ортақ тағдыр
біріктіретін адамдарға байланғандай болып қалады. «Адамға адам керек» деп халық босқа
айтпайтын шығар, біз әлеуметтік тіршілік иелері ретінде бір-бірінсіз өмір сүре алмаймыз.
Сондықтан әр адамға махаббат сезімін тудырып қана қоймай, оны басқалармен қалайша
бөлісуге болатындығын үйрететін отбасы қажет. Жанұя адамды басты құндылықтарға
үйреткізіп, оны болашақ өмірге дайындап, кейіннен балапандай ұясынан шығарып салады.
"Махаббат" деген не және қалайша жақсы көру керектігін біліп, адам "өмір" атты саяхатқа
қадам басады. Кейбір адамдар мұның қаншалықты маңызды екенін түсінбейді. Американдық
психолог, сонымен қатар Чикаго университетінің психологиясының профессоры Джон
Качиоппоның айтуынша, сүйіспеншіліктің пайда болуы мен жұптың қалыптасуына біздің
миымыздың ең ежелгі бөлімдері қатысады және олар көптеген жануарлар түрлерінде белсенді

15

болады. Басқа сөзбен айтқанда, жануарлардың миы жүздеген миллион жылдар бойы
махаббатты сезінуге бейімделген. Махаббаттың арқасында біз жақын адамды қорғауға және
бақытты етуге ниет білдіреміз. Алайда, адамның миы басқа жануарларға қарағанда әлдеқайда
үлкен ақыл-ой әлеуетіне ие болғандықтан, қалай сүю керектігін біле отырып, біз өз
отбасымызды ғана емес, сонымен бірге адам эмоционалды байланысты сезінетін барлық
нәрсені жақсы көруді үйренді. Мысалы, өз қауымдастығымызды және қоғамымызды сүйіп,
аялау. Сіз бір-біріңізбен таныс болмауыңыз да мүмкін, бірақ сіздерді бір мәселе, өмірлік
жағдай, идея, мақсат, кез-келген нәрсе біріктірген кезде, әр тұлға осы адамдарға сезім
деңгейінде қосылып, бауыр ретінде қабылдай бастайды. Бұл Отанға деген сүйіспеншілікке де
қатысты. Неліктен адам туған және өскен жерін, шыққан тегің жақсы көріп, жан беруге әзір
деп ойлайсыз? Біз елімізді шексіз дала мен таулар үшін емес, үлкен аумақ не мыңдаған
пайдалы қазбалар үшін емес, біз Қазақстанды осында тұратын адамдар үшін жақсы көреміз,
өйткені олармен бірге бірлікті сезінеміз, «ортақ нәрсеміз бар» екендігін ұғамыз. Алайда бала
кезінен махаббатты сезбеген, оны не екендігін түсінбеген, басқаларға қамқор болмаған
адамдар, осылайша оңай Отанға сүйіспеншілікті оята алмайды, себебі ол адам жанысының түп
қойнауында ғана жатып немесе мүлдем болмауы да әбден мүмкін. Әрине, сондай адамдарды
кінәлаудың мүлдем ешқандай қажеттігі жоқ, осындай жағдайда болып қалғанына олар кінәлі
емес. Дегенмен егер де адамдарда Отанға деген сүйіспеншілік болғаның қаласақ, онда оны
бала кезінен туған жерге махаббат сезімін көрсетіп, тәрбиелеуі де қажет, бірақ бұл жәй ғана
соқыр патриотизм емес, өз елдің қиыншылықтарын түсінетін, дұрыс бағалайтын және туған
жердің көркемдеуіне ат салғысы келетін патриотизм болу керек. Ахмет Байтұрсынұлы кезінде
осындайды айтқан болатын: «Баланы ұлша тәрбиелесең – ұл, құлша тәрбиелесең – құл
болмақшы». Осылайша бала кезінен ата-ананың Отанға махаббатын көрген, осыны сезген жан
ғана болашақта әке шешесі берген сезімдерді басқалармен алмасып, бөлісе алады.

Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін келтірсек, оны кеңестік педагог пен жазушы –
Антон Макаренконың сөздерімен аяқтағым келеді: «Сіз ұлыңызды немесе қызыңызды тек
қана өзіңіздің ата - аналық қуанышыңыз үшін ғана дүниеге әкеліп, тәрбиелеп жатқан жоқсыз.
Сіздің отбасыңызда және сіздің басшылығыңызда болашақ азамат, болашақ қайраткер және
болашақ күрескер өсіп келеді». Әр елдің болашақ азаматтарын дайындауда да әр баланың
жанұясы үлкен маңыздылыққа ие! «Отан отбасынан басталады» - деген тіркестің түп
мағынасы да осы жерде жатыр.

Аманжол Аружан, 12 «Е»

16

НЕТ БОЛЬШЕГО СОКРОВИЩА, ЧЕМ СВОБОДА

Много сокровищ видал и лишался человек, но со временем
только свобода в конечном счёте оказалась ценнейшей из всех. И наша
независимость – тоже есть свобода.

По определению в Википедии, свобода - это состояние субъекта,
при котором он волен сам определять свои действия, ведь они не
обусловлены никакими внешними факторами. Однако я считаю, что
свобода – понятие слишком абстрактное и в корне неоднозначное.
Каждый человек сам определяет для себя понятие свободы. К примеру,
для кого-то - это делать только то, чего желаешь сам, несмотря на
окружающих, для другого – не быть ни от кого зависимым в
материальном и моральном плане, а для третьего истинное выражение свободы есть простая
прогулка по родной степи, вдохи воздуха отчизны и звуки бегущего неподалёку ручейка.
Абсолютно ясно лишь то, что в наше время, как минимум, свободой выбора, слова и мысли
должен обладать каждый, независимо от его принадлежности к разным социальным группам,
конечно, с поправкой на совместимость при этом его действий с законом и моралью.
Я, являясь, казахом, особо трепетно подхожу к вопросу о свободе. Люд кочевой с
незапамятных времён был свободолюбив и непокорен, как гласят эпические и исторические
сказания предков. Даже будучи окружённым и загнанным в угол, народ мой не склонял голову
и боролся до конца. А если беда всё-таки одолевала, он с гордостью принимал поражение,
глядя врагу в глаза до последнего, подобно волку. Если обратиться к этнониму “казах”, что с
древнетюркского языка означало “Свободный человек”, можно утверждать, что кочевые люди
есть самые большие ценители свободы. Именно по этой причине, на мой взгляд, наша святая
обязанность – любыми силами бороться за независимость Родины и свободу народа нашего,
не давая никаким внешним и внутренним врагам овладеть ей, отняв у нас. Сегодня мы живем
в независимом государстве, где соблюдаются все права свободного человека. Так живите и
дышите свободой, цените её, ведь нет прекраснее и драгоценнее сокровища на белом свете,
чем эта самая свобода.

Арзакулов Рахат, 10 «А»

17

«БАЛА КЕЗІМНЕН ЕСТЕЛІК»

Аманжол Аружан, 12 «Е»
Техника: гуашь

МОЙ ДРУГ- МОЯ ОПОРА
Кто такой друг? Это тот человек, который поможет и поддержит
в любой момент, заступится за тебя, будет стоять горой всегда и никогда
не отвернется от тебя.
Для меня дружба всегда имела огромное значение, и я всегда
ценю всех своих друзей и очень горжусь ими. Примером идеальной
дружбы в моем сердце - это друзья папы. В нашей семье были
финансовые проблемы, когда папа лишился работы в таможенным
союзе, и тогда мы погрязли в долгах, но никто из родственников не
протянул руку помощи. В такой трудный момент нам на помощь
пришли друзья папы. Они очень добрые и щедрые, мы все общаемся
семьями, встречаем праздники, решаем проблемы друг друга. И видя их взаимовыручку с
детства, я была твердо уверена, что дружба существует в этом мире, даже если многие
говорили, что такого понятия уже давно нет.
В мои 18 лет меня много раз предавали мои, так называемые «друзья», для меня всегда
это было болезненно, так как я очень ценю своих друзей, верю в дружбу и взаимопомощь.
Сейчас моим самым близким и лучшим другом является Аружан Даулетбай, мы с ней
дружим уже 5 лет, и наша дружба началась в годы учебы в НИШ, хотя наши судьбы
пересекались дважды до Назарбаев интеллектуальной школы. Первое наше знакомство
состоялось еще в детском саду, мы учились в одной группе. Вторая наша встреча произошла
в учебном заведении. В 3 классе, когда я училась в городской классической гимназии, нас

18

временно перевели в 7 городскую школу из-за того, что было очень много учеников в школе,
и нам не хватало кабинетов.

Аружан – очень милая и добрая девушка, которая также ценит дружеские связи и всегда
готова протянуть руку помощи и просто быть рядом в нужный момент. Мы понимаем друг
друга без лишних слов и всегда поддерживаем в тяжелые минуты нашей жизни. У нас нет друг
от друга секретов, и я знаю, что она тот человек, на которого я всегда могу рассчитывать, и
что я никогда не разочаруюсь в ней.

Когда-то я сломала ногу и долгое время отсутствовала в школе, мне было крайне
некомфортно рядом с одноклассниками. Это способствовало тому, что я была несколько дней
в депрессии. Аружан в тот момент морально поддержала меня, помогала мне, когда у меня
были проблемы, также она терпела мои истерики и срывы из-за переизбытка негативных
эмоций. Это был ключевой момент, когда я поняла, что она является важной личностью,
частью моей жизни. Аружан может положиться на меня так же,как и я на нее. Моя подруга
является для меня и психологом, и учителем, и мотиватором и, конечно же, опорой в жизни.

Я думаю, что каждый человек хочет себе друга, который будет преданным тебе и
никогда не будет осуждать тебя за твой характер или действия. Я очень благодарна судьбе и
НИШ, что я встретила прекрасного человека и самого лучшего друга, Даулетбай Аружан.

Бейсембаева Сабина, 12 «В»

«МОЙ ДРУГ – МОЯ ОПОРА»

Человек не может жить один, ему необходимо общество. И
самое важное, конечно, взаимодействие людей в нем. Ведь если
подумать, то на каждого человека влияют другие люди. Без этого
невозможно было бы вести полноценную жизнь. У каждого из нас есть
враги или просто неприятные знакомые, любимые люди, коллеги или
одноклассники, и в этом списке, конечно, не обойдется без друзей.
Дружба, в моем понимании, это близкие отношения между людьми, где
главную роль занимают доверие, верность, привязанность,
откровенность и схожие мнения. Почему мнения должны быть
схожими? Я не говорю, что точка зрения должна быть одинакова во
всем, но такие вещи, как «что такое хорошо и плохо», у друзей должны сходиться. Да и какая
может быть дружба, если человек будет на ваших глазах делать то, что вам кажется плохим,
принимая это за норму? Теперь поговорим о самих друзьях. «Скажи мне, кто твой друг, и я
скажу, кто ты», - гласит народная мудрость, которую хоть раз слышал каждый из нас. И,
действительно, даже если не знать человека лично, зная его друзей, можно многое о нем
сказать. Ведь в друзья люди выбирают людей, похожих на них самих. На протяжении жизни
человек общается с сотнями, а то и тысячами людей, но друзьями становятся лишь единицы.
Ты можешь бояться что-то рассказать родственнику, но обязательно поделишься этим с
близким другом. Ведь друг – это тот, кто поймет тебя, поддержит, если тебе сложно, или
порадуется вместе с тобой. Ты можешь поделиться с ним счастьем или грустью, и, без

19

сомнений, он разделит с тобой эти чувства. Мне очень близки строки стихотворения «О
дружбе» Александра Яшина:

Печальна участь одинокого,
А нелюдимого – вдвойне

Во время странствия далекого,
В дни испытаний,
На войне.

Пусть радости необычайные
К тебе вдруг хлынут на порог –

Покажется еще печальнее,
Что ты друзей нажить не смог.

Все не под силу:
Дом не выстроить,
Хорошей песни не сложить,
В нужде и в горе дня не выстоять
Как без друзей на свете жить?

А сколько примеров из жизни можно привести, которые доказывают, как ценна и
дорога дружба.

В далеких 2000-х годах моя бабушка попала под сокращение. Дед был на инвалидности,
и денег, которые они получали, не хватало иногда даже на хлеб. Дети помочь тоже не могли.
Она искала работу, но все попытки были неудачными. И тогда, в эти тяжелые для них времена,
ее подруга привозила для них еду и продукты. Можно сказать, она спасла их от голода. Спустя
несколько лет, когда бабушка уже нашла стабильную работу, она тоже не осталась в долгу и
помогла ей в трудных ситуациях.

А вот еще одна история, которая показывает нам высокую цену дружбы. В селе, где
жили мои бабушка с дедушкой, был сосед казах по национальности. И не было бы ничего
примечательного, если бы не его имя - Марат Владимирович. Все его знакомые удивлялись,
как так, вроде бы казах, но отчество русское. «Может в документах по-другому?» – думали
они. Но оказалось, что нет, в документах он так и был записан – "Владимирович". И поведал
он историю, что у его деда был друг, однополчанин, который во время боя, рискуя жизнью,
спас ему жизнь. И пообещал дед назвать сына именем товарища, Владимиром. Благодаря этой
истории становится понятно, что дружба это нечто большее, чем просто общие интересы и не
зависит от возраста, национальности, расы.

Конечно же, раз уж я говорю про дружбу, то нельзя забывать и о своих друзьях. У меня
есть две близкие подруги. Я познакомилась с ними немного меньше, чем год назад. Возможно,
для кого-то это покажется недостаточным временем, но я понимаю, что полностью им
доверяю, и они меня всегда поймут. У нас с ними довольно много общих интересов, поэтому
в разговорах никогда не бывает тех самых "неловких пауз". Можно сказать, что эти интересы
появились у меня благодаря им, и я хотела бы сказать им за это спасибо. Я помню, что, когда
мне было плохо, они успокаивали и поддерживали меня, когда было смешно, они смеялись
вместе со мной. Мы все стараемся учитывать мнение друг друга и помогать, если требуется

20

помощь. Например, пытаемся объяснить тему урока, в том случае, если кто-то из нас не понял,
или помогаем пережить какое-нибудь разочарование. Не побоюсь даже добавить, что в
написании этого эссе они тоже помогли в некоторых маленьких, но все же важных моментах.
У нас довольно много общих воспоминаний. Мы поддерживаем и доверяем друг другу, что
очень важно в дружбе. Мои подруги и, правда, прекрасные, и я надеюсь, что наша дружба
будет длиться многие годы. Их можно назвать теми, ради кого пойдешь и в огонь, и в воду.

В заключение хочу еще раз подтвердить, что настоящие друзья- это поистине самое
дорогое, что может быть у человека в жизни. Я с уверенностью могу сказать, что мои друзья
– моя опора и буду надеяться, что как можно больше людей поймут, что такое счастье под
названием дружба.

Бекишева Тамирис, 8 «А»
«НАСЛЕДИЕ»

Милихан Гаухар, түлек – 2020
Техника: войлок

21

ЖАСТЫҚТЫҢ ОТЫ ЖАЛЫНДАП...

Биік түғыры бар Қазақстан елінің қайратты жастары бүгінгі
күннен бастап мемлекетіміздің келешегін ойлауы тиіс деген мәселе
көптеген қазақ бұқаралық ақпарат құралдарында талданып жатады,
алайда осы сұрақ күннен күнге дейін жауапсыз қалуда. Жасөспірімдер
махаббат, достық, мектептегі өмірмен айналысудың орнына далаға
шығып, Отандарын қорғауы тиіс деген ойлар түрлі форумдарда жиі-жиі
кездесіп кететіні Сіз үшін құпия болмаса керек. Осы шағын эсседе мен
ересек ұрпақтың ертеңгі елдің болашағын арқалайтын адамдарға неге
түсінушілік пен құрмет көрсетуі маңызды екенін талдайтың боламын.
Алдымен, ұрпақтар арасындағы түсініспеушілік тақырыбына тоқтала өтейік. Осы
мәселе күнде Жер шарымыздың кез-келген жерінде шам астына қойылып зерттелінеді,
бақыланады, талданады. Ата-аналар балаларына достарымен ұзаққа жүрмеуге, ұнайтын
заттарына ақша жинап жұмсамау, Интернет желісінде көп отырмау деп бағыт-бағдар береді,
алайда олар жиі баланың тұрғысынан осы нәрселер туралы ойламайды. Неге бұл маңызды деп
өзіңізге сұрақ қойып, «Мен оған барлық заттарын беріп, оның қамын ойлаймын» деп айтасыз.
Осы жердегі ересектер ұмытатын нәрсе – біз әртүрлі ғұмырлардың балаларымыз. Кембридж
университеті жасаған психологиялық бақылауына сүйенсек, соғысты көрген ұрпақ қарапайым
нәрселерге қатысты бақытты тым ақшаға сүйеніп таңдайды. Бұл олардың рухани жағынан
дамымағандығы дегенді білдірмейді, алайда сондай қатыгез жылдарда өсуінің арқасында олар
баланың менталды жағдайын ұмыта бастады. Қазіргі жастар соғыстың көрмеуінің еш кінәләрі
жоқ, алайда ересектердің кез-келген ұрыста олардың өмірлерді бағаламайтының деген
аргументті қолдануларын тоқтатуы тиіс деп санаймын. Шын мәнінде, қазіргі жасөспірімдер
басқа нәрселерді бағалайды, алайда олар телефон мен Интернет емес: планетаның басқа
жерінде өмір сүріп жүрген достары болуы мүмкін. Бәлкім, олар телефондарын Сіз көріп
жатқан кезде қоймайтын себебі сол жақын адамдарын қиын кезде қолдап жатқандары, алайда
ол туралы Сізбен ақпарат бөліспейді, себебі Сіз оның сенімін бұрын жоғалтуыңыз мүмкін.
Қазіргі күні жасөспірімдер жаһандық жылыну, әлемнің қоқысқа толуы, нәсілдер
арасындағы арамақайшылық, LGBTQ+ тобына кіретін адамдардың заңды түрде қорғалмауы
мәселелері туралы көп ойлайды, шешу жолдарын Интернетке бөлісіп талдайды, сондықтан
әлемнің жақсы қолдарда екеніне тіпті күмәнданбаңыз. Жастардың жастық оты одан сайын
жана берсің, ал ересек ұрпақтан күтілетін бір нәрсе – түсінушілік.

Бектурганова Аруза, 12 «В»

22

«РОБОТ, ИЛИ ВОПЛОЩЕНИЕ НЕРЕАЛЬНОЙ ИДЕИ»
(ИСТОРИЯ О ШКОЛЬНОЙ ЖИЗНИ)

Меня зовут Амина, я учусь в 8 классе Назарбаев
Интеллектуальной школы города Петропавловска. Школа для меня не
просто пространство для обучения, это целый кусочек моей жизни,
зачастую самый яркий и наполненный эмоциями. Только о двух годах
в НИШ я могу написать целую книгу. Но сейчас мне бы хотелось
поведать историю, которая случилась в 7 классе и запомнилась
надолго. Даже сейчас мы частенько вспоминаем ее с друзьями.

7 класс. Первый год в новой школе. Новые знакомые. Новые
школьные предметы. Одним из новых предметов для нас стало
«Искусство». «Искусство» - урок творчества, а в 7 классе он еще был совмещен с музыкой.
Вторую четверть мы сразу начали с разработки проекта. Нам предстояло сделать робота из
подручных материалов, и не просто разукрашенную статую из картона, а привести ее в
движение и обеспечить музыкальной озвучкой, самостоятельно созданной в звуковом
редакторе.

Задание не из простых, не правда ли? Безусловно, делать все это в одиночку нам не под
силу, поэтому нас разделили на пары. В моей голове сразу появилась картинка робота мечты
(подростковый максимализм это вроде называется). В моей голове уже был создан робот,
который может налить кофе и взять за него плату, некий автомат с кофе, но все-таки робот и
созданный своими руками. «Чушь, невозможно», -именно так и выразились мои
одноклассники, да и учитель не особо верил в мою задумку.

Стоит познакомить вас с Дильназ, моей напарницей, которая хоть и с сомнением, но
приняла мою идею. Дильназ - активистка, спортсменка, добрая душа, ну и просто моя подруга,
с ней мы 24/7 вместе, да еще и в интернате живем через стенку. Вот и решили мы как две
подружки делать проект вместе. Как и все, сначала сделали эскиз, но до последнего
откладывали главное – механизм, который будет наливать кофе. Знали бы мы, сколько
трудностей нам с ним предстоит, поменяли бы тему! Но легкие пути не для нас. В тот момент
мы видели только одну сложность – материалы. Мы с Дильназ живем в интернате, и, понятно,
что различных коробок у нас было не так много. А точнее их не было вовсе. Но мы так хотели
сделать робота, что, наверное, подойдет фраза «мысли материальны». Как-то в один из
мрачных пятничных вечеров нам позвонила куратор и пригласила выпить с ней сока с
печеньями. За чаепитием собрались все учащиеся нашего класса, проживающие в интернате,
а было их не так уж и мало. Куратор наивно думала, что нас заинтересует сок. Почти сразу у
нас началась битва. Битва за коробки от сока и сладостей - всем нужны были данные
материалы. Действовать стали по правилу «Кто первый схватит, тот и хозяин». Мы с Дильназ
как настоящие леди забрали больше половины коробок и счастливые потащили их в интернат.
Тут же приступили к общему виду робота. Стоит отметить, что в голове у нас и на чертеже все
выглядело проще. Собрав основную конструкцию, мы разошлись по комнатам спать.

Ночь, время около одиннадцати, я, конечно, как и любой добросовестный житель
интерната пытаюсь уснуть, воспитатель приходит на ночной обход, открывает дверь и -

23

громко кричит. Причина? Робот, стоящий на подоконнике. Не буду лукавить, мне было
смешно, но напугать ее я не хотела.

Бурная разработка робота остановилась на главном этапе, времени не хватало. Но тут
произошло изменение в нашем составе класса. С резерва взяли новую ученицу. Алуа - яркая
особа, творческая личность, ее идей, пожалуй, хватило бы на тысячу роботов, мы с ней как-то
сразу сдружились и решили взять в нашу команду. Пришло время делать главный механизм.
Начали мы это на уроке искусства. Первая идея- бутылка, которая при перевороте через
отверстие будет наливать кофе. Сразу практика. Не удачно. И это еще мягко сказано, видимо,
в 7 классе мы не настолько хорошо знали физику, ну, или просто совершили глупость, но
бутылка, наполненная водой, просто вылилась и на нашу картонную основу, и на пол, и на
нас. Зрелище было невероятное.

Сроки сдачи поджимали, и я не отрицаю, что мы сами виноваты и до последнего
затягивали этот проект, но сдавать было надо и мы решились на преступление. Да, именно
преступление, каждый уважающий себя интернатовец знает, что городским в комнаты нельзя.
Но у нас не было выхода. Мы тайком провели Алуа в мою комнату и начали делать робота.
Был еще один потоп, только уже на ковер. И, кажется, ну, всё, самое страшное позади, но вдруг
в комнату стучатся, я слышу голос своего воспитателя. Страх? Тревожность? Именно это я
чувствовала. Хоть и 7 класс, но девочки мы не маленькие, в шкаф не залезем, и вообще делать
это было поздно. Спасибо моей соседке по комнате, которая быстро сориентировалась и
вышла открыть дверь, заболтав воспитателя на самом входе так, что он не прошел в саму
комнату и мы остались безнаказанными. Механизм был готов! Вам знакомо это чувство
гордости? Мне вот тоже нет, ведь несмотря на то, что работал робот исправно, пережив два
потопа, он выглядел как коробка, которую, наверное, вам приходилось видеть в любой
мусорке. Декорировать пришлось мне. Всю ночь в туалете я обклеивала его и рисовала. Алуа
тоже не спала, монтировала звук.

Вот он, день сдачи, мы всем классом сидим в кабинете со своими творениями.
Самокритичности у нас было не мало, и мы считали, что обязательно хуже всех сделали
робота. Заходит учитель, явно не в духе, просит первых по списку продемонстрировать робота
и документацию к нему. Первый робот был не просто недоработан, но и вообще не
соответствовал критериям, учитель позвал куратора, а нам стало еще страшней. Чтобы не
мучить себя страхом, мы вышли следующими. Учитель и все были в шоке, ведь наш робот
действительно налил кофе, который было горячим и вкусным. Выступление, честно, было
импровизированно, но учитель назвал это лучшей работой и с наслаждением выпил кофе. Ну
вот тут вы можете прочувствовать гордость за себя, которую мы испытали. И да, кроме нас
робота так никто и не завершил, им дали дополнительное время.

А еще наш робот занял второе место среди роботов всей параллели. Мы были безумно
рады.

Вот так задумка, в которую никто не верил, осуществилась и покорила сердца многих.
А сейчас, после прочтения моего рассказа, еще чуточку большему количеству людей стало
известно, сколько трудностей и казусов нам пришлось преодолеть. Но могу с уверенностью
сказать, что это одно из лучших моих школьных воспоминаний.

Головина Амина, 9 «Е»

24

«НАТЮРМОРТ»

Жамалиева Мадина, түлек
Техника: графика

25

ӨТКЕНДІ ҰМЫТПАУ – ҰРПАҚҚА ПАРЫЗ

Қай елдің болмасын ең басты қазынасы – ол бостандық,
тәуелсіздік. Бір елде ол бар, бірінде жоқ. Не дегенмен, қалайша
қарапайым және күнделікті өмірдің бір бөлігі ретінде көрінсе де,
осындай қазынаға қол жеткізу оңай емес. Мүмкін сол себепті де өз-өзіне
енді қожа болған қазақ елі үшін бостандық тәтті болар. Осындай
жағдайға қол жеткізгелі отыз жыл енді толмақ, сондықтан да тарих,
бостандық үшін күреске толы оқиғалар әлі де халық жадында.

Әрине, ата-бабаларымыздың қазақ «қазақ» атанғанына дейінгі
тарихында жер үшін, қой үстінде бозторғай жұмыртқалаған заманға қол
жеткізу үшін жүргізілген күрестер аз емес, оларды тіпті санап айту да мүмкін болмас. Бірақ
«тәуелсіздік» дегенде менің ойыма тоқсаныншы жылдардағы оқиғалардан бұрын он бесінші
ғасырдағы Керей мен Жәнібек сұлтандардың қазақ руларын жинап, Жетісу жеріне көшуі
келеді. Шынымен де, тарихтан белгілі, қос сұлтанның артынан қарапайым халық тектен-тек
ерген жоқ, бейбіт өмір іздеп ілесті. Сол кездегі Дешті Қыпшақты билеген Әбілқайыр ханның
халыққа жасаған озбырлығы орасан еді. Ал халық болса, болашақтарын Керей мен Жәнібекке
табыстай отыра, 1465 жылы тәуелсіздікке қол жеткізді, бөлек мемлекет құра алды. Ойланып
қарайтын болсақ, бұл тәуелсіздік аз адам шығыны арқылы келгендігің атап өту өте маңызды,
себебі Әбілқайырдың езгісіне шыдамаған халықты жетелеген сұлтандар жұртынын сеніміне
күшпен емес, іспенен ене алды. Тіпті Керей мен Жәнібек билеген Қазақ хандығының алғашқы
жылдарында көптеген қазақ рулары, қалалары өз еркімен жаңа хандық құрамына еніп жатты.
Келесі тарих қойнауында сақталған, бірақ әлі де құнды болып саналатын кезең бәлкім
алашордалықтардың тәуелсіздік үшін жүргізген күресі болар. Сөз жоқ, жиырмасыншы
ғасырға дейін де көптеген патша үкіметі немесе Кеңес үкіметінен бөлек шығу мақсатында
көптеген көтерілістер жүргізілді. Ал «Алаш партиясының» күресінің ерекшелігі сонда — ол
либералды түрде, ешқандай радикалды, қарулы күштерсіз жүргізілді және айтарлықтай көп
нәтижеге жетті. Бұл қозғалыс халық тарапынан да қолдау тапқан бастама болды және де
халықтың үмітін белгілі-бір деңгейде ақтай алды дей аламын, себебі 1917-1920 жылдар
аралығында көптеген істер атқарылды, соның ішінде «Алаш партиясының» «Қазақ» газетіне
жарияланған мақаласы, партия мен автономия құру үшін шақырылған Бүкілқазақтық съездер,
әртүрлі ғылыми жұмыстар, т.б. Осылардың ішінде Әлихан Бөкейхановтың басшылығымен
Алаш автономиясының құрылуы аса маңызды тарихи оқиға деп есептеймін, себебі бұл жағдай
бар қазақтың тәуелсіздікке деген жолының жаңа либералды бағдарын ашып, арманға айналған
еркіндіктің ауылы алыс еместігін айқындады.
Тәуелсіздікпен байланысты оқиғаларға шолу жасау кезінде 1986 жылғы Желтоқсан
оқиғасын назардан тыс қалдыруға болмайтын шығар. Патриот қазақ жастарының билік
тарапынан көрсетілген озбырлығына шыдай алмай, қала көшелеріне шеруге шыққаны белгілі
бір түрде 1991 жылы қол жеткізген тәуелсіздіктің символына айналды. Қаншама жас
қыршынынан қиылды, қаншамасы жазықсыз айыпталып, жарқын болашаққа деген сенімнен
айырылды. Бұл оқиға тарих беттерінде ешқашан ұмытылмастай таңба қалдырған ұлттық
трагедия іспеттес болып біздің жадымызда қалды.

26

Қорытындылай келе, тарихтың бізге, біздің ұрпақтарымызға айтары көп. Бір күні біз де
сол тарих атты кітапта жазылармыз, бірақ ол уақыт еншісінде. Тарихтың бізге үйретері де,
айтары да көп, оны мен осы ой толғауымда көрсетуге тырыстым. Егер тарих ұстаз болса, біз,
жастар оның шәкірті болуымыз керек, өйткені өткенді ұмытпау – ұрпаққа парыз.

Ербол Айсана, 12 «В»

ТӘУЕЛСІЗДІК – ҚАСТЕРЛІ ҚҰНДЫЛЫҚ

Еліміздің әрбір азаматының ащы терімен келген тәуелсіздік атты
тәтті жеңіске биыл 30 жыл толып отыр. 1991 жыл желтоқсанының 16
жұлдызында Егемендіктің тізгінін енді ұстанған байтақ еліміз
материалдық, рухани байлықтар мен қоғам және адам дамуының
жоғарғы дәрежесіне ие болған еді. Аз уақыт төңірегінде халқымыз
құндылықтарын мықты ұстап, тарихи мәні мен мағынасын жеңіне
жиып зайырлы мемлекеттердің біріне айналды. Желтоқсанның
ызғарына тізесін бүкпеген жастарымыздың өлмес жігерінің отынан
туған ерлік пен ерендей еңбегіне қарамастан қызыл судай аққан қанын
ақтап шығу, көшті жалғастырып келе жатқан бүгінгі ұрпақтың парызы. Шыны керек,
дұшпанға қан құстырып, қайсарлықтың қара нардай қырандары жас болса да бас болып,
керегені кеңейтпей қарсы тұрды. Қозғалыста да, қуғын-сүргін кезеңінде де апа-аталарымыз
намысты қолдан бермей, Кеңес үкіметіне иланған рухы асқақ өрімдей жастарымыз сын сәттен
сүрінбей өтулері ерекше назарды талап етеді. Жаны мен ары таза халықтың жеңісін бір ел
болып емес, түгел әлем этностары мойындап, қолдауының өзі қазақ халқының тәуелсіздік
бесігінде армансыз тербелуіне себепші болды. Еркіндікке қол жеткізе алып, қоғам бірлестігін
бір қара шаңырақ астында ұстап, экономика мен ішкі және сыртқы саясат салаларының басты
арнасында жүзуін де отыз жыл көлемінде қамтамасыз етіп, даңқты ел атана білдік. Ғасырлар
бойы құпия болып қала беріп, ондаған жылдар бойы ұмытылып бара жатқан елеулі
тұлғалардың есімдері мен әділетсіз жала жабылып абақтыда күн санап отырған адамдардың
атқарған зор ерліктері ел аузынан орын тауып, өз ұлтымызға тән құндылықтар қайта
жанданған кезі жастарға жаңа мүмкіндіктер сыйлады. Сол себепті, нағыз рухтың тәжін
құлатпаған Қайрат, Сәбира сияқты аталарымыз бен апаларымыздың ұрпағы болып табылатын
біздер үшін, тәуелсіздік ең ұлы да, қымбат аманат болуы тиіс. Аяғымызды нық басып,
басымызды ешкімге имей келе жатқанымыз осы Қайрат Ноғайбайұлы Рысқұлбеков, Ләззат
Асанова сында қаһарман ата-апаларымыздың егемендікке деген күресінің арқасында жүзеге
асып отыр. Қорытындылай келе айтарым, тәуелсіздік деген қысқа сөздің мағынасы теңізден
терең, таудан биік астарға ие екенін ұмытпайық!

Еркенқызы Сағыныш 10 «А»

27

«МАХАББАТСЫЗ ДҮНИЕ БОС»

Аманжол Аружан, 12 «Е»
Техника: цифрлық кескіндеме
ОТАН ОТБАСЫНАН БАСТАЛАДЫ
«Отбасы – отанымыздың ошағы. Отбасында адам бойындағы асыл
қасиеттер жарқырай көрініп, қалыптасады. Отанға деген ыстық сезім-
жақындарына, туған-туыстарына деген сүйіспеншілікпен басталады.»-
деп, кезінде Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев айтып кеткен. Әр адамның
тәлім-тәрбиесі, ой-санасы, өмірге деген көзқарасы отбасында
қалыптасады.
Менің де сүйікті отбасым бар: әкем-асқар тауым, анам-қайнар
бұлағым, інім- қорған орманым, сіңлім – жайнаған жайлауым. Менің
отбасым бастауын Жуалы ауданынан алады, кішкентай кезімнен бастап
тауларды,жасыл жайлауларды көріп өстім. Бала кезімнен есте қалар естеліктердің бірі бұл
атамның күннің бірінші шуағымен қойларды, жылқыларды жайлауға апаратыны. Боранды
ауылы жазда өте ыстық болушы еді, алайда таңертен әрдайым салқын самал жел денені
түршіктіріп, шөптің шығы әлі кеппей тұратын.
Атам жануарларды бағуға кеткен соң әжем екеуміз базарға баратынбыз, базарда ыстық
шелпектердің иісін сезіп, шелпексіз үйге қайтпаушы едік. Базарда мен сияқты кішкентай

28

балалар қарбыз сатып, кішкене болса да ақша табатын. Ауылда әр отбасы сиыр ұстайтын,
базарға келіп, әйелдер ащы құрт, айран, сүт сатып отыратын, алайда менің әжемнің құрты мен
үшін әрдайым ең ерекше болатын, бір татсаң, ешқашан ұмытылмас дәм.

Ауылда өткен балалық шақ – өмірдегі ең бақытты кездердің біреуі. Ешнәрсеге
уайымдамай, уақытыңды отбасыңның қасында өткізесің, дәл осындай кездерде менің адами
қасиеттерім, адами құндылықтарым қалыптасты. Асыл әжем бар болғаны бес сынып бітірсе
де, оның даналығы, ақылы, көптеген профессорлардан, академиктерден асып кетеді. Өсе келе
мен адамдарға деген сыйластықты, кішіге ізет болуды үйрендім, ата-әжем қазақтың салт-
дәстүрлерін ұмытпауды үйретті: мені бесікте тербетіп, сосын «қуыр, қуыр, қуырмаш» деп
әлдилетті, бабаларымызға бата оқытып, менің санамда «мен қазақпын» деген сөздер
мақтанышпен әлі күнге дейін айтылып келеді.

Жылдар өтіп, мен де есейдім, елімнің өміріне белсене қатысып келемін. Айналамды
тазалықта ұстап, мені қоршаған адамдарға сүйіспеншілікпен қараймын, бұл менің
отбасымның берген тәрбиесінің нәтижесі. Білімді, мықты ұрпақты өсіру үшін елдің
қаражатынан миллиондаған ақша шашу мүлдем керек емес, бастысы әрбір балаға оны сүйетін,
оған қорған болатын отбасының бар болуы қажет. Баланы «Балапан» телеканалындағы
мультфильмдер емес, телехикаялар емес, ата-әжесі, әке-шешесі өсіруі керек.

Егер де сізден біреу «Отан неге отбасынын басталады?» деп сұраса, осы кішігірім эссені
оқуға берсеңіз болады.

Жамалбай Сымбат, 12 «F»

ӨТКЕНДІ ҰМЫТПАУ – ҰРПАҚҚА ПАРЫЗ

Соғыс. Қандай қорқынышты, құлаққа жағымсыз сөз еді? Талай
адамның өмірін әкеткен бұл әрекет, барлық адамдардың, тіпті бесікте
жатқан бейкүнә сәбилердің де өмірін жалмап, тағдырында өшпес із
қалдырды. Ұлы Отан соғысы 1941-1945 жылдары болған ең бір қиын,
ұзақ соғыстардың бірі еді. Осы соғыстың жеңіспен аяқталуына 76 жыл
өтсе де, бұл жылдар адам санасында мәңгілікке сақталады. Ұлы Отан
соғысы Кеңес одағының қайсарлығын, ержүректілігі мен
қайраттылығын, қарапайым халықтың Отанына деген сүйіспеншілігін
паш етті. 9 мамыр күні Отан алдындағы борышын өтеп, асқан
батылдықпен жанын пида еткен ержүрек батырларымызды еске алып, қаһармандарымызды
бүкіл ел болып еске түсіреміз.

1941 жылы 22 маусымда фашистік Германия КСРО-ға соғыс туралы жарияламай,
барлығы ұйықтап жатқанда опасыздықпен шабуыл жасады. «Бiздiң жүрегiмiз темiр емес.
Бiрақ бiздiң кек отымыз қандай темiрдi болса да ерiтiп, күйдiрiп жiбере алады. Бiздiң үрейдi
жеңетiн ең күштi қаруымыз бар, ол – Отанға деген сүйiспеншiлiк» деген еді Бауыржан
Момышұлы. Атамекен-туған жерге деген ыстық сезімі бар 35 миллионға жуық адам соғысқа
аттанды. Шынымен де, Ұлы Отан соғысы халқымызға төнген ең ауыр күндер болды. Төрт
жыл, 1418 күн мен түн бойы өз жері мен Отаны үшін, келешек ұрпақ үшін жан қиярлық соғыс
жүріп жатты. Қазақ халқы да осы қанды майданда өз ерлігін көрсетті. Талғат Бигелдинов,

29

Нұркен Әбдіров, Бауыржан Момышұлы, Қабылов Төлен, Сұлтан Баймағамбетов, Төлеген
Тоқтаров, тағы да басқа батырларымыз талай жаудың көзін жойды. Олардың ерліктеріне бүкіл
әлем тамсанады. Нұркен Әбдіровтің ұшағына оқ тигенде, отқа оранған ұшағын жаудың
шоғырланған тұсына бағыттады. Қабылов Төлен ұрыстардың бірінде гранатаны кеудесіне
қысқан бойы жау танкісінің астына жата қалып, өзімен бірге танкіні де жарып жіберді. Ұлы
Отан соғысының батырлары, тіпті, өлімнен де қорыққан жоқ, себебі олар келешек ұрпақтың
бақытты өмірі үшін барлығына дайын еді. Қазақтың қайсар қыздары да Жеңіс үшін қолдан
келгенін жасады. Әлия Молдағұлова, Мәншүк Мәметова, Хиуаз Қайырқызы өз еріктерімен
майданға аттанды. Қазақстандық еңбекшілер «Бәрі де майдан үшін, бәрі де ЖЕҢІС үшін»
ұранымен күн демей, түн демей еңбек етті. Олардың тылдағы ерлігі соғыстың сәтті аяқталуына
әсер етті. Соғысқа аттанған әрбір үшінші қазақ азаматы жау қолынан мерт болды. Ленинград
қаласын қоршауға алғанда 872 күн ішінде 1,5 миллион адам қайтыс болды. Қызыл әскердің
шамамен 6 миллионға жуығы тұтқынға түсті. Орташа есеппен, Кеңес одағы 26 миллион
адамнан айырылды, 5 миллионға жуық адам із-түзсіз кетті. Бұл біздің ағамыз, атамыз, туған-
туыстарымыз еді.

Жеңіс бізге оңай берілмеді, 1945 жылы Германия астанасы - Берлин алынды. Рақымжан
Қошқарбаев Рейхстагқа жеңіс туын ілгендердің бірі болды. Өкініштісі, Кеңес Одағында
«Жеңіс күні» мерекесі, тек 1965 жылдан бастап мейрам ретінде қабылданды. Жеңіс жолында
талай адам мерт болды. Осындай тарихтағы елеулі оқиғада, ата-әжелеріміз, бабаларымыз
келешек ұрпақтың бақытты да, баянды өмірі, тәуелсіздігі үшін өз жанын пида етті. Әрине,
олардың есімі-әрқашан біздің есімізде. Өткенді ұмытпау-біздің парызымыз.

Қасым Камила, 9 «А»

ТӘУЕЛСІЗДІК – ҚАСТЕРЛІ ҚҰНДЫЛЫҚ

Көзді ашып-жұмғанша Қазақстан Республикасы 30 жылды артта
қалдырып, кезекті жеңісін тойлауда. Теледидарлардан селт етіп, тұрып
жатқан еліміздің тәуелсіздігіне 30 жыл толғанын естіп жатамыз.
Әлеуметтік желілерде мүлдем мұндай жаңалықтарды өткізіп жіберіп,
аты шулы талқылауларға көшіп жүргеніміз бәрімізге бірдей таныс.
Әнұран шырқағанда қолын жүрекке қоюды ұмытып, сөзін қалай
болсын солай айтуы, жеті атасын әлі білмеуі, үш жүзді картадан көрсете
алмауы жүрегімді қан жылатады. Ал тәуелсіздікпен қатар отыз жасқа
әрең жеткен адам әлі бұл өмірде өз жолын таба алмай, жаңадан ғана
буыны қатып жатқан бала іспеттес. Сонда 500 жылдық тарихы бар қазақ халқы неліктен 21
ғасырда тек отыз жылдығын тойлап жатқан жайы бар?
Әр қазақ баласының қанында бостандық пен тәуелсіздікке деген құмарлық ғасырлар
бойы жоғалмауы тиіс. Біздің мақтанышымыз да, арқа сүйеріміз де осы тәуелсіздік.
Төбеміздегі осы көк аспан, осы байтақ жер біз үшін үлкен тәуекелмен келді. Бұл жер тек біздің
кіндік қанымыз тамған жер емес, бұл ата-бабамыздың ұлдары құл, қыздары күң болмай бойын
тік ұстап өсуі үшін жанын пида еткен жандардың қанын сіңірген топырақ.

30

Қай заман болмасын, ұлан-ғайыр жерге көзін тіккен дұшпандар қарасы көп болды.
Мәселен, 1643 жылы қалың жоңғар қолы қазақ есімін біржолата тарихтан сызып тастауды
қалады. 20 мың жау әскеріне қарсы шыққан 600 сарбаздың алдағы өміріне тек үміт арту ғана
қалғанда, бізбен бірге ешбір нәрсе басып тастай алмайтын қазақ рухы болды. Ендігі
жоңғарларың қайда? Әлем картасынан бір де бір орын тапқан жоқ. Көптеген тарихшылар қазақ
батырларын 300 спартандыққа теңейді. Алайда, бұл адамдар спартандықтар емес, олар
қазақтар, менің айбынды Отандастарым!

Енді бір бой жазып, толық кеудемен тыныс алуға үлгермеген келесі ұрпаққа қазақ
тарихындағы ащы қасірет «Ақтабан шұбырынды, Алқақөл сұлама» кезеңі тұспа-тұс келді.
Бірақ, түрлі салаларда ауыр дағдарысқа ұшырап, есеңгіреген қазақ елі етек-жеңін тез жинап,
жаумен шайқас алаңына шықты. Битімізді сығып қана сүмірейіп жүрген уақытта біздің
бойымызда ойнаған ар-ұят жауға мойынсұнуға жол бермей, аяққа тұрғызды. Туған жеріне
бауыр басып қалған азаматтардың қанша көз жасы төгілді. Алайда, біз оралдық және
тамырымызды одан сайын тереңірек жайдық.

Аз болса, кеңес үкіметіне қарсы қимылдар мен КСРО-дан шығуды да алайын.
Жертөлелерде түрлі мақалалар жазып, «Оян қазақ!» деп аты шулы өлеңдер үкіметтің шын
портретін тайға таңба басқандай анық көрсетті. Тіпті осындай әрекеттерден кейін де оңбай
жазаланған қанша бауырларым келмеске кетті. Талай халқым қазақ тілінде сөйлеп соққының
астына алынды, суық суға аяқтарын батырып бақытсыз күндерін өткізді. Сонда мұның
барлығы не үшін болды? Патша үкіметіне жағып жүріп, өздерінің алтын медальдарын неге
алмады екен? Қазіргі сөз еркіндігі мен ұлт болып өмір сүріп жатқанымыз кешегі Алаш
зиялыларының өз өмірін арнаған асыл армандарының орындалған көрінісі.

Басымыздан кешкен небір аласапыран тағдыр бізді әлі күнге дейін сындырған жоқ.
Төбемізде бейбіт күндер орнаса да, рухы биік халықтың ұрпағы екенін ұмытпағаймыз.
Қазақстан халқы аспаннан түскен жоқ және ататегін білмейтін мәңгүрт емес. Президентіміз
Қасым – Жомарт Тоқаев атап өткендей: «Бізге ұлан-ғайыр жерді ешкім сыйға тартқан жоқ».
Қанды жолмен келген тәуелсіздігімізді қолдан ұшырып алмай, ел байрағын жоғарыдан
желбіретейік!

Басқа халық осындай өмір тәлкегіне шыдай алар ма еді? Кім білсін...

Қасым Нұрай, 10 «А»

ТӘУЕЛСІЗДІК – ҚАСТЕРЛІ ҚҰНДЫЛЫҚ

Тәуелсіздік бұл сөздің тамыры терең, тұғыры биік. «Ханның да,
қараның да рухани өзегі – тәуелсіздік. Өзегінен айырылған ел өледі»
Шыныңда да, билігі жоқ, хан емес, азаттығы жоқ, ел емес. Халқымыз
тек нені ғана көрмеді... Тарихқа көз үңілтсек, осы бастан кешірген
азаптың барлығы тәуелсіздік үшін күрес болғаның аңғарамыз!

Еліміз еркіндіктің жұпар иісін енді ғана татты. 30 жыл өтсе де,
өткенді ұмыту қиын, иә, оны ұмытуға хақымыз жоқ! Бұны естен
шығарсақ, ата-бабаларымыздың қандары босқа төгілді деп санауға
болады. Тарихты еске ала, қолында барды, еркіндікті һәм азаттықты

31

қадір тұта бастайсын. Ал оның қандай құнмен келгенің біреуі білсе, біреуі біле бермейді.
Байырғы заманның Сақтары, Түрік қағанаттары, Қазақ хандығы бізге бұл қастерлі азаттықты
аманат етті! Бұл олардың ғасырлар бері аңсаған армандары еді. Бабаларымыз осы арманы,
болашақ ұрпағы үшін жаңдарын қимады! Бірақ бәрібір де тәуелсіздікті кеше алмады. Енді біз
осы жанқияр ерлікті, мойымаған батылдықты, рухының таймас беріктігін қалай ұмытамыз?
Күні кеше болған желтоқсан көтерілісін ше? Жастығын ұрпақтын жарқын, тәуелсіз болашағы
үшін қиған Қайрат, Сәбира, Ләззат аға-апайларымыз үшін мың тағзым! Осындай жайбарқат
өміріміздің құны құрбандарға өтелмес.

Біз, шынымен де, бақытты заманда өмір сүріп жүрміз. Осының барлығы тәуелсіздігіміздің
арқасында! Оның бізге қандай бағамен келгенің ұмытпайық! Қастерлі құндылығымызды
қадірлеп, оны көздің қарашығындай сақтап, болашақ ұрпаққа аманат етіп қалдыру - біздің
борышымыз!

Құрмаш Айнара, 8 «D»
«ВНУТРЕННИЙ ОГОНЬ»

Аманжол Аружан, 12 «Е»
Техника: цифровая живопись

32

ТҰҒЫРЫ БИІК ЕЛІМНІҢ

Қазақстан Республикасы тәуелсіздігін алғаннан бері әлемнің
алдыңғы қатарлы елдерінің қатарына енуге тырысып бағуда. Нұрсұлтан
Назарбаев бастаған «Қазақстан-2050» стратегиясы аясында 2050 жылға
дейін мемлекет әлемнің ең дамыған 30 елдің қатарына ену мақсат етілген.
Бірақ осы мақсатты жүзеге асыру үшін еліміз ауыр жолдан өтуі қажет.

Қазақстан қазіргі жағдайға қарасақ, әлемнің озық 30 елінің
қатарына кіруге әлі дайын емес. Осы 30 жылдың ішінде де ештеңе өзгере
алмайтынына кәміл сенемін. Бұл тым пессимисттік болып көрінуі мүмкін,
бірақ ащы шындықтың бетіне қарағанда, ең жайдарлы және патриот адам
да Қазақстанның болашағында Еуропаның мемлекеттеріндегідей сұлу көшелер мен бақытты
адамдарды көре алмайды. Неліктен барлығы осылай? Біріншіден, бұл Қазақстан халқының ой-
санасы мен менталитетінде жатыр. Біздің халықты қоршаған ортада болып жатқан еш нәрсе
қызықтырмайды. Бізді өзіміздің аш қарнымыз бен қалтамыздағы ақша ғана ойландырады. Біз
жаһандық түрде ойлануға қазірдің өзінде үйренген жоқпыз. Бұл қарапайым нәрселерден
көрінеді. Неліктен батыс елдерінде адамдар аяқ киімді үйлерінде де шешпейді. Себебі
олардың аула мен көшелері тап-таза. Біздің адамдарды тек қана есіктерінің алдына дейінгі
үйлерінің ішінің тазалығы қызықтырады. Ал аула мен көшеде болып жатқан нәрселер туралы
ойлауға да әуреленбейміз, басқалары жинай салады деген ойда жайбарақат жүре береміз.
Жағдай тек қана өзімізге тікелей қатысты болғанда, орнымыздан тұрып, абыржи бастаймыз.
Мысалы, өзімізге тиесілі емес жерде қоқысты анда-мында шаша беретініміз бар. Бірақ өзімізге
біреулер қоқыс тастап кетсе, көп сөз айтамыз. Соның өзінде де бір нәрсе жасайтындарын
қолдың саусағымен санап шығуға болады. Қалғандары өмірдің өзі бәрін реттеп отыратынына
сеніп, тағдырға жалынып жатады. Екіншіден, жемқорлық мәселесін ешкім де шешіп отырған
жоқ. Бұл мәселе жоғарыда айтылған фактордан шығады деуге болады. Адамдар тек өздері
туралы ойлағандықтан, жоғары шенді ала салысымен әр жақтан келген ақшаны жымқыра
береді, жымқыра береді. Бізге жақсы, ал басқалары өз мәселелерін өздері шешсін, менің онда
шаруам жоқ деу өте оңай болып кетті. Сонымен қатар жемқорлықпен күресетін адамдар да
табылмай жүр. Әрбіреуі «басқалары ұрлап жүр, мен не олардан кеммін бе?» немесе «мен бұған
жалғыз қалай қарсы болам, мені жүйе қасқырдай талап кетіп, шайнап, бір бұрышта түкіріп
жібереді, одан да мүмкіндік барда қалтамды жасыл қағаздарға толтырып кетейін» деп
ойлайды. Шынында да, осындай жағдаймен күресетін қаһарман табылса да, оның аузын көзді
ашып жұмғанша ақшаға толтырып жауып тастайды немесе түрмеге қамап кетеді. Сондықтан
мына мәселелердің арты не соңы да қарапайым адамдарға көрінбей кетті.
Өмір осындай! Сөзді айта салу оңай, ал оны қалайша өмірге әкелу әлі де түсініксіз
болып отыр. Үстімізде отырған ағалар айта берсе де, жоғарыда аталған мәселелер мен аталмай
кеткендері шешілмей, Қазақстан озық 30 мемлекеттің арасындағы орның өз құлағындай көре
алмасы анық. Оның артын болашақта көре жатармыз. Біз қазақпыз ғой!

Мукаш Мади, 12 «В»

33

«ТӘУЕЛСІЗДІК - ТҰҒЫРЫМ»

Абаева Бибинур, 12 «В»
Техника: графика

НЕЗАВИСИМОСТЬ – ЗАВЕТНАЯ ЦЕННОСТЬ
Для того чтобы Казахстан достиг своей независимости, нашей
стране пришлось пройти долгий и нелегкий путь. Почему же
независимость так важна?
Период с 1989 по 1991 год стал важным для всех республик,
которые входили в состав СССР, ведь на тот момент уже ничего не
могло остановить распад союза. Таким образом, 16 декабря 1991 года в
Казахстане был принят исторически важный для нашей страны закон о
государственной независимости.
Самой большой ценности нашей страны - независимости в этом
году исполняется 30 лет. Каждый год, празднуя день независимости,
казахстанцы вспоминают, что пришлось пройти нашей стране, чтобы стать независимой. Это
был нелегкий путь, но именно получение независимости стало первой целью, над которой

34

начал работать первый глава Казахстана - Нурсултан Назарбаев. Именно поэтому наша страна
получила суверенитет.

За 30 лет независимости Казахстан прошел огромный путь, благодаря которому из
малоизвестной страны Казахстан стал государством, намеренным войти в число самых
конкурентоспособных в мире.

Наверняка, для каждого казахстанца независимость ассоциируется со свободой,
справедливостью, развитием. Иметь отсутствие подчиненности кому-либо или чему-либо - это
очень важно для каждого государства, ведь именно тогда оно будет развиваться во всех
сферах. Я считаю, что независимость дала Казахстану практически все: узнаваемость,
признание, уважение в мире.

И вот уже 30 лет Казахстан - суверенное государство. Все казахстанцы горды своей
независимостью и независимостью своей страны. Это очень важно, ведь независимость - это
показатель сильного и зрелого духа. Свобода и независимость - суть человеческого развития.

Нет большего сокровища, чем свобода

Свобода – это возможность проявления субъектом своей воли в условиях осознания законов
развития природы и общества. Так почему же право или отсутствие стеснений за простые
поступки для человека столь важно?

Испокон веков люди устраивают сражения за власть, за престол, стараясь подчинить
себе как можно большие территории и количества людей, забывая о самом простом, но не
менее ценном – независимости. Если подумать с другой стороны, то личность человека – это
сплетение разных качеств и чувств, но находясь под влиянием другого, можно потерять свою
изюминку и даже самого себя. Поэтому быть свободным, иметь свои права и возможности
является для нас необходимым, словно глоток воздуха.

С самых ранних лет нам объясняют значимость независимости, описывая в литературе,
показывая в фильмах исторические ошибки прошлого – войны. Свобода является не только
правом на жизнь, но и свободой слова, свободой мысли. Ценность свободы отражается в
различных литературных произведениях. Например, в одном из жанров японской литературы
– манге, есть известнейший персонаж Эрен Йегер, который был простым мальчишкой, но с
самого детства сражался за независимость и безопасность своей Родины. Этот человек
посвятил всю свою жизнь сражению за свободу, не отчаявшись даже, когда остальные
опустили руки. Его подвиг спас целый остров благодаря целеустремленности и любви к
Родине. Свобода есть сейчас и у нашей Родины, все права каждого гражданина закреплены в
Конституции. В Казахстане каждый человек может высказывать свое мнение, отстаивать свои
права. Независимость нашей страны позволяет всем ее гражданам спокойно жить и
развиваться.

Давайте помнить, что каждый человек должен знать и чувствовать такую прекрасную
вещь, как свобода!

Мусаева Лейла, 9 «Е»

35

«ӨТКЕНДІ ҰМЫТПАУ – ҰРПАҚҚА ПАРЫЗ»

Әр адам белгілі бір жерде және ерекше ұлттың иеленушісі болып
дүниеге келеді. Демек әрбір халқының қалыптасу тарихы және салт-
дәстүрлері бар. Меніңше, өз ұлттың тарихын білу – әр адамның міндеті,
өйткені ортақ тарих мыңдаған адамдарды біріктіреді және осы
қоғамның саулығы туралы ойлануға мәжбүр етеді. Сондай-ақ елдік
ерекшелікті сақтауға зор үлес қосады және ата-бабалардың
тәжірибесінен жасөспірімдер сабақ алып, жасалған қателіктерді
қайталамауға тырысады.

Тарихын білмеген ұлттың болашағы бұлыңғыр демекші тарихты
білу – әр адамның парызы. Себебі халық, ел бір күнде қалыптаспайды, ғасырлар бойы
жинақталған салт-дәстүрлердің өнегелік құндылықтары үзілмей барлығымызға ортақ болып
келеді. Мысалға алсақ, қазақ хандығының құрылуы: 1465 жылы Әбілхайыр ханның қатаң,
әділетсіз реформалардан, жүрегінің түгі бар Керей мен Жәнібек бірнеше тайпаларды
біріктіріп, Балқаштың шұрайлы жерлеріне көшіп, Қазақ хандығын құрды. Содан бастап қазақ
халқының өркендеуі басталды. Қасым хан билікке келіп, елдің аумағын кеңейткен, «Қасым
ханның қасқа жолы» деген заң жинағын шығарған, елді бүкіл әлемге паш етті.

Әр мықты мемлекеттің жолында ауыр кезеңдер болды, ажал ауызында жүреді.
Қазақтың басына түскен қайғы-қасірет қаншама!? Мәселен, «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл
сұлама» оқиғасы. 1723 жылы жоңғарлардың кенеттен жасалған шабуылдан қазақ халқы зардап
шекті. Тірі қалған отбасылар өз жерін, елін, малын тастап, қоныс аударуға мәжбүр болды. Сол
кездегі халықтың қайғысын Қожабереген жырау «Елім-ай» әні арқылы керемет жеткізді. Бұл
ән - қазақтардың зары. Көрші мемлекеттер ұлан байтақ жерімізге көз тігіп, саналуан жаулап
алуға тырысты, ұлттың болашағын қиындата түсті. Алайда қазақтың ұлы батырлары
Қабанбай, Бөгенбай, Саңырақ, Әбілхайыр, Абылай, Малайсары және Жәнібек елімізді жаудың
қолында жібермеді. Бақытымызға орай, 1727 жылы жаудың басшысын Цэван Рафтанды
өлтіріп, жоңғарлармен соғысты аяқтады. Олар елді, жерді қорғап, дұшпанға қарсы күш пен
ерлікті көрсетіп, туған жерін сақтай алды. Осы тұлғалардың ерліктеріне тағзым етіп, кең
байтақ жерімізді келер ұрпаққа жеткізу – міндетіміз. Бабаларымыздың ерліктері мен
данышпандығымен шаттанып, тарихтан тағылым аламыз.

«Түтінсіз от жоқ, қатесіз адам жоқ» деген мақалмен мен келісемін. Адамдар өткенді
білуге тиісті, себебі ата-бабалардың қателерін түсініп, болашақта олардың болуын жояды. Тек
тарихқа қарап, адам бар нәрселерді зерделейді, олардың құнын бағалайды. Мысалы, қазір біз
бейбітшілікті қадірлейміз, себебі біз Ұлы Отан соғысы кезіндегі қорқынышты салдарларын
білеміз. Сондықтан тарихты оқу және білу керек, оған сүйініп жаңа заттар жасаланады.

Қорытынылай келе, меніңше, өткенді ұмытуға болмайды. Болған тарихи құнды
оқиғалардан сабақ алып, ата-бабалардың батырлығына, қайсарлығына ұмтылуымыз керек.
Сонда ғана қайғылы оқиғаның қайталанбауына үміт және туған жеріміздің бақытты
болашағының кепілі.

Саликова Дильназ, 10 «D»

36

«МАҒЖАН ЖҰМАБАЕВ»

Мамбетова Дана, 12 «С»
Техника: кастомайзинг
ӨТКЕНДІ ҰМЫТПАУ – ҰРПАҚ ПАРЫЗЫ
Өткен шақ – тарихтың маңызды бөлігі болып табылады. Онсыз
болашақтың болуы күмән тудырады. Тарихи оқиғалардың себебін,
нәтижесін және оң жақтарын ғана оқымай, олардың барысында пайда
болған қателіктерге де көз жетеді. Сол себептен, өткенде орын алған
жағдайларды біліп, оларды қазіргі күндерде пайда болуын алын алу
мүмкіндігіміз бар. Ата- бабаларымыз үлкен батылдықты көрсетіп,
бейбітшілік үшін тәуекелге барды. Бізді бейбіт өмірмен қамтамасыз
етіп, өз өмірлерін берді. Солайша, олардың жетістіктерін ұмытпау -
ұрпақ парызы деп бекер айтылмаған.

37

Қазақстан тарихында орын алған ең қиын кезендерің, дәуір ұранына сәйкес қазақ
топырағында тарихи-революциялық тақырыпқа барған тұңғыш роман – “Тар жол, тайғақ
кешу”. Ол 1922 жылдары жазыла бастап, 1927 жылы жеке кітап болып шықты. 1936 жылы
өңделіп, толықтырылып, екінші рет басылды. Шығармада 1916-1919 жылдардың оқиғалары
қамтылады. Роман сюжетіне назар аударсақ, әйгілі ақын, қоғам қайраткері Сәкен Сейфуллин
елімізде болған тарихи-әлеуметтік мәселелердің көрінісін, ұлттық-саяси бостандыққа
ұмтылатын халық туралы баяндайды. Қаламгер өз басынан кешкен оқиғаларады еске алып,
туында кейіпкерлерлің өмірімен тікелей байланыстырады. Бәрімізге мәлім Ахмет
Байстұрсырұлы, Амангельді Иманов сияқты тарихи тұлғаларды шығарма бетінде кездестіре
аламыз. 1916 жылғы болған Орта Азиялық көтеріліс, Алаш партияның құрылуы және т.б.
маңызды эпизодтар әңгімеленеді. Шығаманы оқу барысында, мемлекетімізде болған қиын
әлеуметтік жағдай. Яғни, бірінші Дүниежүзілік соғыс уақыты және одан кейінгі Қазақстан.

Құқықбұзушылық, қазақ халқына деген әділетсіз көзқарас арқылы өткен қаһармандар,
бізге, қазіргі қоғамға, бейбіт өмірді берді. Олардың арқасында біз қалаған жұмысты таңдауға,
қалаған адамға үйленуге мүмкіндігіміз бар. Еркін өмірдің құның біліп, оны ешқашан ұмытпау
керек. Жастар – ел болашағы. Халқымыз күрескен құқықтар, мәдениет – осының барлығын
сақтау ұрпақтың қолына келеді. Егер біз, жастар, ана жерімізлің тарихының сақталуына, орың
таралуына үлес қоссақ, онда аталарымыздың үміттерін ақтарып, халқымыздың қуатын
көрсетеміз.

Саянова Асемгуль, 11 «В»

ТӘУЕЛСІЗДІК – ҚАСТЕРЛІ ҚҰНДЫЛЫҚ

Тәуелсіздік деген сөздің мағынасын адамдар әрқалай түсінеді.
Менің түсінігімде тәуелсіздік ол көптеген мүмкіндіктер,ел еркіндігі
мағынасын береді.Тәуелсіз елде тұру мен үшін де,барша адамға да мәртебе.

Елді тәуелсіз елдер санатына кіргізу баяғы заманнан қиын болды.
Ата – бабамыз армандап кеткен ,ел азаттығына қазіргі уақытта жетіп
отырмыз. Осы жағдайға ат салысқан барша азаматқа біз және бізден кейінгі
ұрпақ шексіз риза болатыны анық. Тәуелді болумен тәуелсіз болудың
арасы жер мен көктей. Егер де, біз 1991 жылы тәуелсіздікке қол
жеткізбесек, қазіргі жағдайымызды елестету қиын болар еді. Ал қазіргі ұрпақта өз арманына
қол жеткізуге, өз ынталарын шыңдауға үлкен мүмкіндік бар. Біз де бар әлемнің оқушыларынан
қалмай, керемет жоғары оқу орындарына түсе аламыз. Осының өзі, еліміздің тәуелсіз екенін
растайды. Жеке мен үшін тәуелсіздіктің болуы менің шахмат ойындарымды күшейтуге үлкен
үлес қосты. Үкімет менің облыстық, республикалық жарыстарға қатысуыма экономикалық
түрде көмек беріп отырады. Алдағы уақытта мен Елбасы медалі атты байқауға қатыспақпын.
Ол маған арманымдағы жоғары оқу орнына түсуіме көмек береді. Одан басқа да мүмкіндіктер
саны өте көп және жастар үшін бұл өте пайдалы деп санаймын.
Осылайша, тәуелсіздік біздің өмірімізде үлкен рөл атқаруда. Әрбір Қазақстанда тұрып
жатқан адам оның құнын біле отыра, оны бағалай білуі керек деп ойлаймын.

Серік Жанбатыр, 10 «А»

38

«ҰЛТТЫҚ КОЛОРИТ»

Жангелді Руфия, түлек – 2020
Техника: гуашь, пуантель

АЗАТТЫҚТАН АСҚАН ҚАЗЫНА ЖОҚ
(Соғыс туралы қарияның естелігі)

Бес қабатты тұрғын үйдің ауласы толған бала-шаға. Кешкі
салқында таза ауаға шығып, есік алдындағы орындықтарға жайғасқан
ата-әжелер. Біз, бір топ осы ауланың балалары, қолымыздағы ойыншық
автоматтармен бір-бірімізбен соғысып, атысып ойнап жүргенбіз. Біздің
бұл ойынымызды жақтырмаған ата-әжелердің бірі: «Әй, балалар,
атысып ойнау дегенді қайдан шығардыңдар, басқа ойын жоқ па?» - деп
ұрсып тастады. Біз сәл тыныштала қалдық. Сол кезде қарттардың
арасындағы кеудесінде орден-медальдары жарқыраған бір қария сонау
алысқа көз тігіп: «Құлыншақтарым, сендер соғысты көрген жоқсыңдар,
көрмей-ақ та қойыңдар», - деп әңгімесін бастады.

39

«Ешкім де, ештеңе де ұмытылмайды» демекші, сұм соғыс әлі күнге дейін қаз-қалпы көз
алдымнан кетпейді. Соғыс бізді ерте есейтті. Балғын жасөспірімдік кезеңнің қызықтарын
сезіне алмай, қолымызға қару алып, ұрыстарға шығып, сұрапыл соғыста жан аямай «еліміз,
жеріміз үшін!» деген ұранмен алға басып, жаумен шайқастық. Екі көзі төрт болып, әр атылған
оқ пен жарылған бомба дауысынан зәресі ұшып ауылда әйелдер, қарттар мен балалар қала
берді. Соғыс басталғалы бері тұтқиылдан келген қанішер немістердің жемтігі болмайын деген
үреймен өмір сүрді. Қанды қырғын соғыс ешкімнің маңдайынан сипамады, қаншама баланың,
әйелдердің көз жасы көл болды. Ажал оғы атылған жауынгерлерден айырылған отбасылардың
жай-күйін сөзбен айтып жеткізу мүмкін емес.

Әкем екеуміз майданға бірге аттандық, сұрапыл соғыс көп нәрсені үйретті. Әкем
жанымда болған соң ба, кеудемдегі қорқынышым аз еді. Бір күні оны басқа отрядқа жіберді.
Мен өзімді қоярға жер таппадым, әкемнен айырылып қалатындай ішім бір жамандықты сезді.
Амал не, берілген бұйрыққа көндігуден басқа амал жоқ. Күндер өте берді, қаруымызды
асынып, майдандағы жолдастарыммен күн-түн демей дамылсыз шайқастық. Ауыр болса да
үнемі бірге тасып жүретін зеңбірек бар еді. Соның арқасында талай рет жаудан аман қалған
едік. Алайда немістерден қашып келе жатып, зеңбіректі алып жүре алмайтын болғандықтан
оны жарып тастауға мәжбүр болдық. Кенеттен аспанда зымырап ұшқан ұшақтан жерге
жарылғыш зат түсті. Иығым жараланып, тез арада қашуға талпынып, жүгіре жөнелдім.
Жолдастарымнан жалғыз қалып қойдым. Орманды кезіп келе жатқанымда, бір айғай-шуды
естідім. Қаруымды оқтап, еш дыбыссыз, сол жаққа қарасам бес-алты немістің қолына
тұтқынға түскен біздің жауынгерлерді көрдім. Олардың арасынан әкемді көріп, жүрегім шым
ете қалды. Оларды сүйрелеп, қинап әкеле жатқан немістер қаруларын кезеніп, атып тастауға
даяр болды. Арасында зар жылаған қыздар да бар. Мен болсам қолымнан ештеңе келмеді,
оларды қалай құтқарарымды білмедім. Міне, дәл менің көз алдымды әкемді атып тастады.
Шарасыздығымнан өзімді жұлқылап, қатты айғайлайдым. Дәл осы сәтті өз көзіңмен көру мен
үшін өте қиын болды. Қол қусырып қарап тұрғаным үшін жанымды жегідей жедім.

Осындай қиындықтарды бастан өткеріп, қырық жыл қырған болса да жеңіске жеттік.
Жауды жеңген күнгі қуанғаным бүгінге дейін санамнан өшер емес. Е-е-ее балалар! Мен
сендерге мұны бостан-бос айтып отырған жоқпын. Біз сендерің бұлай атыс-шабыс
ойнағандарыңды көргіміз келмейді. Одан да көп қызықты ойындар толып жатыр емес пе?
Соғыс автоматтарын ұстап, бір-бірлеріңді атып ойнаған дұрыс емес.

Қарияның бірде-бір сөзін қалт жібермей тыңдаған біз өз ісіміздің дұрыс еместігін
түсіндік. Майдангердің өткен өмір жолы бәрімізді ойландырды. Автоматтарды тастап, ата-
әжелерден кешірім сұрап, ойын алаңына қарай бардық.

Ахметова Алтыншаш, түлек – 2021

40

Бес қабатты тұрғын үйдің ауласы толған бала-шаға. Кешкі
салқында таза ауаға шығып, есік алдындағы орындықтарға жайғасқан
ата-әжелер. Біз, бір топ осы ауланың балалары, қолымыздағы ойыншық
автоматтармен бір-бірімізбен соғысып, атысып ойнап жүргенбіз. Біздің
бұл ойынымызды жақтырмаған ата-әжелердің бірі: «Әй, балалар,
атысып ойнау дегенді қайдан шығардыңдар, басқа ойын жоқ па?» - деп
ұрсып тастады. Біз сәл тыныштала қалдық. Сол кезде қарттардың
арасындағы кеудесінде орден-медальдары жарқыраған бір қария сонау
алысқа көз тігіп: «Құлыншақтарым, сендер соғысты көрген жоқсыңдар,
көрмей-ақ та қойыңдар», - деп әңгімесін бастады.
Тап сол сәтте алаңсыз асыр салып ойнап жүрген әрқайсымыз ақсақалдың даусы шыққан
жаққа қарай жалт қарап, кірерге жер таппадық. Бұдан бұрын да талай сөз естісек те, дәл осы
сөздерге ерекше көңіл аудардық. Кеудесі орден-медальға толы ақ шашты ардагердің
бейнесінен соғыстың суық ызғары бірден сезілді. Сол мезеттегі күйімді есіме түрсем, тірідей
жерге кіргендей боламын. Екі бетім қызарып, тамағым құрғап, қол-аяғым ерікісіз дірілдей
бастады. Бірақ сол күннен бастап, бір топ қазақтың қара домалақ балалары ретінде біз өз
заманымыздың қадір-қасиетін, ата-бабаларымыздың бізге сыйлаған керемет өмірін бағалап,
болмашы ойынымыздың үлкен адамдарға өте ауыр болып көрінетінін ұғындық.
Қария біз үшін гауһар тастай бағалы өсиетін айтып, кеудемізде ізгі ой қалдырды.
Маңағы бастаған әңгімесін ол былай деп жалғастырған еді: «Соғыс бізді ерте есейтті,
қарақтарым. Балалық шақтан айырылған былай тұрсын, көбіміз тұл жетім қалдық, жүрек
жалғауға бір түйір нан, бір тамшы су таппадық, ерте жастан қара жұмысқа араласып, өз
күнімізді өзіміз көріп жүрсек те, әр атқан таңымыз үшін ризашылық білдірдік. Менің жасым
үлкендеу болғаннан кейін бірден майдан шебіне аттандым. Сол бір ызғарлы күндерден
өкініштің, қорқынышың, үрейдің салқын лебі сезіледі.»
Мұндай мазмұнды, әсерлі толғаудан кейін мен көкейімде туындаған сұрақты қоймай кетуді
жөн деп санамадым. Атаның кідіріс жасағанын күтіп, ерекше құрметпен көкейімді кернеген
сауалымды жолдауға рұқсат сұрадым. Ақсақал бұл өтінішімді қуана-қуана қарсы алып, бір
жымиып, үнсіз қалды. Онсыз да әлсін естілетін дауысым, сол мезетте одан сайын дірілдеп:
«Құрметті ата, ал жас болсаңыз да үлкен жауапкершілікті талап ететін ерлікке қайдан күш-
жігер алдыңыз? Қорқынышыңызды қалай бастаңыз?» - деп сұрадым.
Ақсақал бірден жауап қайтаруға асығып: «Шырақтарым, ойындарыңды ескермегенде,
ойы терең, көкірегі ояу, тәрбиесі көз сүйсіндірерлік азаматтар екенсіндер! Ол кезде ойланатын
да уақыт болмады, бірінші кезекте, Отанымыздың алға ұстар, үміт артар тұяқтары болғаннан
кейін, одан соң шашын ақ басқан, белі бүкірейген аталарымыздың да майданға аттанып
жатқанын көріп, жеңіске өз үлесімді де қосудан басқа амал таппадым. Сұрапыл соғыста жас,
кәрі болып бөлінбей, жан аямай жаумен шайқастық. Өзіміз жайлы емес, болашақ ұрпақтың
бейбіт өмірі, ата-бабамыздың ащы терімен келген баға жетпес аманаты, туған жеріміздің
тағдыры жайлы ғана ойладық. Соғыста бауырларымыздан, құрдастарымыздан, жақын
адамдарымыздан айырылдық, жаралы майдагерлерді аман алып қалу үшін окоптар қаздық.
Маған ең әсерлі әрі ауыр тигені - қарагөз қарындастарымыздың да қайсар жігіттерімізден
қалыспай, қасық қаны қалғанша күрескені. «Еліміз, жеріміз үшін!» деген ұранмен алға
бастық,  қанды қырғын соғыс ешкімнің маңдайынан сипамады» деп тіл қатты.

41

Содан кейін ақсақал сәл мүдіріп, көзіне жас алып, бізге ерекше бір жылулықпен қарады
да, әңгімесін былай деп жалғастырды: «Ал енді сұм соғыстағы ерлігіміздің жемісі, тәтті жеңіс
жайлы айтайық. Жауды жеңген күнгі қуанғаным бүгінге дейін санамнан өшер емес. Қызу
жүріп жатқан атыстар бір сәтте тоқтап, үнсіздік орын алған еді. Айнала тым-тырыс. Бір кезде
алыстан «Жеңдік! Кірпігінен қырау тамған жау артқа шегінді, жеңдік!» деген қуанышқа толы
дауыс шықты. Бұл сөзге сенер, сенбесімді білмей қалдым, ал қатыгез соғыстың шынымен де
аяғталғанына көз жеткізген сәтте жүрегім аттай тулады.»

Қарияның әрбір айтқан сөзін естіп, көз алдымызға сол бір күндердің бейнесі келді. Бізге
айтар өсиетін қария былай деп аяқтады: «Боталарым, бұдан бұлай Отанға қауіп төнген күн
тумайды деп үміттенемін, сол себепті мұндай ойындарыңды қойып, бейбіт заманның қадірін
бағаландар! Ал егер қажет болып жатса, әрбіреулеріннің ереуіл атқа ер салып, Отанды қорғай
алатындарына сотықтай сенімдімін. Ақылды болындар, саналарынды үлкен істерге тәрбиелеп,
күштің білекте емес жүректе екенін еске алып жүріндер. Жүрегі қайсарлыққа толы адамға
жеңіс әрқашан серік болады. Сендерге батамды берейін, майысып көлге біткен құрақтарым!»
деп әрқайсымызға жылы лебіз білдіріп, ой тастады.
Қарияның бізге арнаған өсиет сөздері мен ғибратқа толы әңгімесінен кейін әрқайсымыз
үлкендерден кешірім сұрап, қолымыздағы ойыншықтарды қалай ғана асығыс тығып
тастағанымызды аңғармай қалдық. Ал ең маңыздысы - еркіндіктің құнын жоғары тұтып,
өмірлік сабақ-рухани азық алдық.

Қабдолла Мадина, түлек – 2021

Бес қабатты тұрғын үйдің ауласы толған бала-шаға. Кешкі салқында
таза ауаға шығып, есік алдындағы орындықтарға жайғасқан ата-әжелер.
Біз, бір топ осы ауланың балалары, қолымыздағы ойыншық
автоматтармен бір-бірімізбен соғысып, атысып ойнап жүргенбіз. Біздің
бұл ойынымызды жақтырмаған ата-әжелердің бірі: «Әй, балалар,
атысып ойнау дегенді қайдан шығардыңдар, басқа ойын жоқ па?» - деп
ұрсып тастады. Біз сәл тыныштала қалдық. Сол кезде қарттардың
арасындағы кеудесінде орден-медальдары жарқыраған бір қария сонау
алысқа көз тігіп: «Құлыншақтарым, сендер соғысты көрген жоқсыңдар,
көрмей-ақ та қойыңдар», - деп әңгімесін бастады Қошқарбай ата.

1941 жылдың 22-ші маусымынан басталған қатыгез соғыс тарих бетінде Ұлы Отан
Соғысы деп қанды әріптермен таңбаланды.Әрине, суық оқиғаны еске түсіру оңай болмаса да,
сендерге өзімнің басымнан өткен қиын кезеңді баяндайын.Ал, отырыңдар!

1941 жыл. 22 маусым. Таңғы сағат төрт.Халық қалың ұйқыда жатқан кезде фашистік
герман әскері КСРО-ны басып алу операциясын бастаған уақыт. Қаланың әр бұрышындағы
радиоларда таралған хабарлама «Ұлы Отан Соғысы» деп аталып кетті.

Фашистік әскер КСРО-ның батыс бөлігін жаулап алмақ болған шақта, Кеңес үкіметі аз
уақыт ішінде жауға қарсы тұратын әскер жинақтауға кірісті. Бұл жаңалықты естіген кезде
Мырзабек екеуіміз небәрі 19 жаста едік. 1922 жылы туылған біздерде балалық шақ болған
емес, ес білгеннен молдадан сауат алдық. Жазып, оқып үйренгеннен кейін колхоздың

42

жұмысшылары болып үлкен өмірге аяқ бастық.Одан кейін соғыс та басталып кетті. Соғыс
бізді ерте есейтті.

Жас болғандықтан болар бойымызда жауды жеңеміз деген сенімділік пен тамырымызға
қан жүгіргені соншалық, ойланбастан соғысқа аттандық.

- Құлыным, сені соғысқа қимаймын. Мына, зұлым соғыс мені отағасыдан, үлкен
баламнан айырды, енді міне кезек сағанда келгені ме ?!

- Уайымдама.
- Бір жағдай бола қалса, бірден маған хат жазып жібер.Бүгінгі күннен бастап маған

тыныштық жоқ,балам! Амандығынды тіледім!
Артымызда бізді қимай тұрған аналарымызға «Жеңіспен ораламыз!» деп ант беріп,
қоштастық. Отанға қауіп төнген шақта Қазақстаннан 1,3 миллионнан астам сағы сынбаған,
жігері жасымаған қазақ баласы әскер қатарына қосылып, елді қорғауда алдыңғы шепте тұрды.
Біз 18 батальон, 28 бригаданың әскері болып құрылдық.Мәскеуге келе сала, бірден окоп
қазуға кірістік.
- Жау әскері жақындап қалды.Бірер сағаттың ішінде 5 км-ге созылған окоп қазып

шығасындар,- деді қатал дауысты, сарылау келген әскер басшысы Мусағалиев.
- Фашистердің қару-жарағының саны төтеп беруге мүмкіндік бере ме ?,- деді буыны

қатпаған 17 жасар Мүсәпір.
Мүсәпір сыртқы көзге жанын шүберекке түйетіндердің қатарынан көрінген.Уақыт өте келе,
сыйлауға тұрарлық ер-жігіт екенін жауға катарынан 16 оқ жаудырғаны байқатты.

- Қаруы көп екен деп, беріле салатындар қатарынан бе едік?! - деп қаталдана түсті
Мусағалиев.

Біздің әрекетімізді байқаған жау әскері оқтарын жаңбырдай жаудырып, қазып жатқан 23
бозбаланың өмірін қиды. Шіркін, қанды қырғын соғыс ешкімнің маңдайынан сипамады.Окоп
қазып жатып, қатарлас әскерді жоқтап жатқанымыз әлі де есімде. Қимылсыз жатқан
ауылдастарынды көргенде, жаудың мықты танкісі де саған кедергі болмайды екен... Жаудың
пулеметін өзіне қарсы қолданып, жақындап қалған 34 жаудың көзін құрттым.
Жау көбейген сайын, біздің қаруымыз азайып бара жатқанын байқаған батальон командирі
Мырзабек Бейсемұлы жау танкісін иемденуді көздеді.

- Кешегі күні Бауыржан ағамызбен екінші жоспар құрып едік.Бүгін екінші әдісті
қолданатын сәт туып отыр.Солдаттар, 3 километрдей артқа шегініп барып, жауды
құрыққа түсірмесек, біткен жеріміз осы болатыны сөзсіз.

- Құп болады, батальон командирі.
Бір айдың ішінде мыңдаған жауынгерге «әке» атанып үлгерген Мырзабектің жоспарын
барлығы бір ауыздан қолдады.28-ші бригада артқа қарай шегіне берді де , фашистердің
жеңгенін сездірткендей болды.Алайда жау босаңсыған кезде, қақпанға түскендей күй кешті ,
себебі Кеңес әскері жаудың мүлтіксіз қаруын тағы бір мәрте өздеріне қарсы қолданды.
Мырзабек танкпен жаудың 3 бригадасын, 2 бас қолбасшысын атқылап , қайтып келе жатқан
мезетте жарақаттанып, жау қолынан мерт болды. Осылай, мен батальон командирі , әрі жан
досым Мырзабектен көз бен қастың арасында айырылдым да қалдым.
Өлім соңындағы оның батырлығы жеңіске жетуге көмектесіп, Отан алдындағы парызымызды
орындадық.Барлығымыз қуанышты хабармен келгенімізбен, үйде тосып алар адам жоқ.... Біз
Мәскеуді қорғап жүрген кезде, туғандарымызды қорғай алмауымыз зұлмат соғыстың кесірі...

43

Фашистер екі күни бұрын ауылдың тас-талқанын шығарып, үйлерді тірі адамдарымен қосы
өртеп жіберген екен........

Сұм соғыс біреуді жесір етті, біреуді жетім етті , ал біреуді тіптен жалғыз ұл-қызынан
айырды. Қалай болса да талай адамның өмірін қанға бөктірген қырық бірдің зұлматы елді
есеңгіретті.
Қошқарбай атаның әңгімесі аң-таң болып отырған балаларға фантастика болып
көрінді.Мылтық, танк, батальон сынды сөздер оларға таныс емес еді.

- Ата, біз жауды жеңсек, біздің мемлекетіміз қандай?
- Ал, бүгін жаумен жан аямай шайқасып, ерліктің ерен үлгілерін көрсеткен ата-

бабалардың арқасында Тәуелсіз мемлекетте тұрамыз. «Тәуелсіздікке» жету жолындағы
қаншама жантүршігерлік оқиғалардың жемісі - бүгінгі бейбіт өмір.
- Жақсы , ата! Біздің атысып ойнағанымыз дұрыс болмады.
- Иә, сендер, тоқтаусыз атылған мылтықтың дауысын естімеген, танкінің алпауыт
көрінісін көрмеген бақытты жансындар!
Тәуелсіз мемлекеттің ұрпағы болып мәңгі қалуды жазсын!

Базарбекова Мерей, түлек – 2021

Бес қабатты тұрғын үйдің ауласы толған бала-шаға. Кешкі
салқында таза ауаға шығып, есік алдындағы орындықтарға жайғасқан
ата-әжелер. Біз, бір топ осы ауланың балалары, қолымыздағы ойыншық
автоматтармен бір-бірімізбен соғысып, атысып ойнап жүргенбіз. Біздің
бұл ойынымызды жақтырмаған ата-әжелердің бірі: «Әй, балалар,
атысып ойнау дегенді қайдан шығардыңдар, басқа ойын жоқ па?» - деп
ұрсып тастады. Біз сәл тыныштала қалдық. Сол кезде қарттардың
арасындағы кеудесінде орден-медальдары жарқыраған бір қария сонау
алысқа көз тігіп: «Құлыншақтарым, сендер соғысты көрген жоқсыңдар,
көрмей-ақ та қойыңдар», - деп әңгімесін бастады.
Қарияның сөзінен түсінер-түсібестен бір-бірімізге қарап, бірер секундтан соң жанына
келіп айнала отыра қалдық.
– Бұл сөздермен не айтқыңыз келеді? Бастан кешірген оқиғаны бізге айтып бере аласыз
ба? – деп мен қариядан сұрадым.
– Біз бой көтерген жас жігіттер мен қыздар болғанымыз кезінде соғыс бізді уақытынан
бұрын есейтіп, тіпті қартайтып жіберді,-деп, қария көкжиекке қарай басын бұрып, бастан
өткерген қайғылы да қорқынышты естеліктерге батқандай болды. – Жасымыз келгенде ата-
анаммен қоштасып, хат жазып тұратындығыма уәде беріп, жолдастарыммен бірге майдан
аймағына аттандық. Командирлердің бұйрықтарын бұлжытпай орындап, бір ай ішінде қас
жауымызға қарсы шығуға даяр солдаттар болып шықтық. Майдан айналасы гүрілдеген жүрек
жарарлық дыбыстарға толы, ауаны кернеген сұр шаң мен түтін тас жүректі жау әскерін жауып
тұрғандығы жағдайды біршама қиындатқан еді. Мен окоптан бір топ жігіттермен пулемет пен
автоматтардан атуға даяр едік. Кенеттен жау тарапынан граната ұшып келіп, сол жақтағы
окопта жатқан солдаттарды бір сәтте-ақ жан-жаққа бытыратып жіберді. Жүрегім кеудемнен
шығып кете жаздады. Қаруынан жауына бір оқты да атып үлгермеген солдаттар бір мезгілде

44

мерт болды. Сол кезде арқам мұздап қоя беріп, үрей сезімі денемді баураса да, бетіп
күреңденіп, кек қайтару сезімі асып түсті. Отан үшін, еліміз бен жеріміз үшін!-деп ұрандатып,
автоматымды қолыма алып, жау жаққа оқты жаудыра бастадым. Жанымдағы солдаттар да
қалыс қалмай, мейлінше көбірек солдатты өлтіруге тырысты. Майдан бірнеше сағатқа емес,
мәңгілікке созылған секілді болды. Қатардағы жауынгерлердің уақыт өткен сайын қызыл
қанға боялып, азайып бара жатты,-деп қарияның көзінен маржан жас тамып, көңілінен ел
көшіп кеткендей болды. Атаның бастан өткерген оқиғасы біздің де көңілімізге тиіп кетті. Бірақ
қария жасып сүртіп жіберіп, әңгімесін жалғастыра берді: - Қолып талып, әлім құрыған кезде
неміс офицерінің маған қарай оқ атқанын аңғармай да қалдым. Денем бұйрығыма көнбей, қара
жерге жата қалды. Түнерген аспанға қарап, іштей соғыстың аяқталуын тілеп, есімнен тандым
да қалдым.

– Содан? Сосын не болды?-деп жанымдағы балалар әңгіменің жалғасын тыңдағысы
келді.

– Содан не? Содан көріп тұрғандарыңдай, аман қалдым. Көзімді ашсам, ауруханадағы
ақ төбені көріп, қуанышты айғай-шуды естідім. Жолдас солдат екі бетімді алақанына алып,
«біз жеңдік!» деп қайталай айғай салды. Айтылған сөздерге сенер-сенбестен көзіме жас алып,
қуанышым қойныма сыймады, – деп, атамыз өз әңгімесін аяқтады. Майдангердің айтқан
сөздері барлығымызды толғандырды.

– Енді атыс ойындарын ойнамаймыз, ата! – деп бір бала тіл қатты. Енді «Урааааа!» –
деп айқайлап ойнаймыз,- деген сөздері барлығымызды күлдіріп, бетімізге күлкі ұялатты.

Усманова Саяжан, түлек – 2021

Бес қабатты тұрғын үйдің ауласы толған бала-шаға. Кешкі
салқында таза ауаға шығып, есік алдындағы орындықтарға жайғасқан
ата-әжелер. Біз, бір топ осы ауланың балалары, қолымыздағы ойыншық
автоматтармен бір-бірімізбен соғысып, атысып ойнап жүргенбіз. Біздің
бұл ойынымызды жақтырмаған ата-әжелердің бірі: «Әй, балалар,
атысып ойнау дегенді қайдан шығардыңдар, басқа ойын жоқ па?» - деп
ұрсып тастады. Біз сәл тыныштала қалдық. Сол кезде қарттардың
арасындағы кеудесінде орден-медальдары жарқыраған бір қария сонау
алысқа көз тігіп: «Құлыншақтарым, сендер соғысты көрген жоқсыңдар,
көрмей-ақ та қойыңдар», - деп әңгімесін бастады.

Мен ол кезде 18 жасар бозбала едім. Мектеп бітіріп, қалаға арман қуып, оқуға түсейін
деп жатқанымда, сұм соғыстың басталғанын радио арқылы естідім. Бойымды қорқыныш
билеп, ойым шым-шытырық болды. Бірақ, ішімдегі еліме деген сүйіспеншілік сол бір
қорқыныштан әлдеқайда биік болды. Ертесіне біз мерзімі белгісіз ұзақ «сапарға» аттандық.

Сұрапыл соғыс ешкімді аямады, ешкімнің маңдайынан сипамады. Бірақ ешкімнің сағы
сынбады, жігері жасымады. Сол кездегі бар арманымыз өртке оранған ормандарды, ай далада
жатқан өлі адамдардың денелерін көрмей, анамыздың ыстық бауырсағы мен шайыннан бір
дәм татсақ екен деп тілейтінбіз. Бірақ соғыстың төрт жылға созылып кететінін кім білген?
Қатігез соғыс жылдарында миллиондаған адам жер құшты. Өмірдің мәні мен сәні жоғалып,
өміріміз тек ақ пен қарадан тұратындай көрінді. Соғыс бізді ерте есейтті. Қалаға барып

45

бухгалтер боламын деген бала, бірнеше күннен кейін қалам мен қағаз емес, қолында ауыр
автомат ұстап тұрады деп үш ұйықтасам да түсіме кірмепті. Ішіміздегі мызғымас рух
жанымызға күш сыйлап, «Еліміз, жеріміз үшін!» деген ұранмен алға бастық та, жеңіске қол
жеткіздік. Бұл менің өмірімде ең бақытты, ұмытылмас күн болды.

4 жыл бойы өлім мен өмір арасында жүріп Отанын қорғап, қан майданда қасық қаны
қалғанша айқасқан жауынгерлердің еңбегі ерен екенін ұмытпандар. Соғыстың аяқталғанына
76 жыл өтсе де, сол бейне әлі көз алдымда. Қырық жыл қырғын болса да, қазір бейбіт заманда
өмір сүріп келеміз. Сондықтан балалар тыныш күндерімізді сақтауға ат салысып, жеңістің
оңай келмегенін ұмытпайық. Қанды қырғын қайта тумасын. Бейбіт заман сендерге аманат,
жастар!

Баяхметова Аделя, түлек – 2021

Бүгінгі күні Қазақстан Республикасы – алуан түрлі ұлт өкілдерінің
үйіне айналған егеменді және тәуелсіз мемлекет екендігі бәрімізге
белгілі. Алайда ата-бабаларымыздың тәуелсіздік пен жарқын болашаққа
жету жолы оңай болған жоқ.

Біріншіден, қазақ хандарының үлесін мойындағым келеді. Керей
мен Жәнібек хандар – Қазақстан тарихындағы аты аңызға айналған
тұлғалар. Олар Қазақ хандығын қалыптастырып, тұңғыш рет ұлы қазақ
халқын біріктірді. Қасым хан кезінде Қазақ хандығы өркендеп, Шығыс
Дешті-Қыпшақтың кең территориясына бақылау орнатты. Тәуке хан
қатынастары жүйесінде алғашқы үлкен өзгерісті жасады – ол сұлтандардың билігін әлсіретеп,
үкімет саясатында билерге сүйенеді. Абылай хан өзінің батылдығы мен табандылығының
арқасында қазақ әскерімен жоңғарларды жеңген ірі жеңісімен танымал болды. Олар
патриотизмімен және қазақ халқына деген сүйіспеншілігімен танымал бола отырып, мәңгілік
еліміздің тәуелсіздігін жеңіп алудың алғашқы қадамдарын жасай алды, бұл үшін мен оларға
өте ризамын. 20 ғасырда Қазақстанды орыстандыру және отарлау саясаты басталды, бұл біздің
халқымызға көптеген қайғы әкелді. Ресейлік кеңестік үкіметі қазақтардың саяси құрылымын
жойды, аумақтық біртұтастықты бұзды, ұлттың қалыптасуы мен мәдениеттің дамуына
қиындық туғызды. Кеңес өкіметіне қарсы шығуға немесе ұлттық идеяларды насихаттауға
батылы бар адам концлагерьлерге жіберіліп, ауыр репрессияға ұшырады. Мысалы, қазақ
интеллигенцияның өкілдері және 25 мың қарапайым адам «қазақ мәдениетін насихаттай
отырып, Кеңес өкіметіне нұқсан келтіргені» үшін атылды. Дегенмен қазақтар бас тартқан жоқ.
20 ғасырдың басындағы отаршылдыққа қарсы қозғалыс, зиялы қауымның кішігірім топтары
ұлттық дамудың ең үлкен ынталандырушысы болды және азапқа қарамастан, халықты алға
жылжытуға шабыттандырды. Алихан Бөкейханов, Бақытжан Қаратаев, Ахмет Байтұрсынов,
Міржақып Дулатұлы, т.б. өкілдері қазақ интеллигенцияның негізгі өкілдері, Алаш
партиясының қатысушылары болып, қиын кезеңдерде қазақ халқына қолдау көрсетіп,
олардың құқықтары мен бостандықтарын қорғады.
Тоқсан ауыз сөзінің тобықтай түйіні, жоңғарлардың, Кеңес өкіметінің ашуын, аштықты,
талай қиындықтарды және өзімізге деген әділетсіздікті жеңе білген қазақ халқы ұлы-

46

бабаларының арқасында біз ашық аспанның астында өмір сүреміз. Қуатты мемлекетіміздің
намысы мен тәуелсіздігін қорғаған барша қазақтарға тағзым!

Султангалиева Ділназ, 12 «Ғ»

ТӘУЕЛСІЗДІК – ҚАСТЕРЛІ ҚҰҢДЫЛЫҚ

Әр адам үшін, әсіресе бүкіл мемлекет үшін Тәуелсіздік даму мен
өркендеудің өте маңызды факторы болып табылады. Қазақстан өз
тәуелсіздігін ерекше бағалайды және Қазақстан кеңесі өзінің егемендігін
жариялаған күні, 16 желтоқсан-ең маңызды ұлттық мерекелердің бірі
болып табылады. Елімнің тарихы, экономикасы мен қазіргі қоғамын
зерттей отырып, мен өз елімнің тәуелсіздігі қымбат құндылық екенін
батыл мәлімдеймін.

Қазақстандағы Тәуелсіздік мәселесі әрқашан оқиғалардың
орталығында және ең алдымен қоғамдық өмірде болды. Саяси себептерге байланысты
Қазақстанға орыстар, немістер,украиндар және т.б. сияқты көптеген ұлт өкілдері келді. Бірақ
қазақ халқының адами құндылықтарының және біздің тарихымыз арқасында біз бүгін
көпұлтты ұйымшыл мемлекетпіз және Тәуелсіздіктің арқасында азаматтар басқа ұлтқа
жататынына қарамастан өздерін бос сезіне алады, өйткені ел азаматтары өз таңдауында
тәуелсіз.

Өткен ғасырда ел шикізат базасы ретінде пайдаланылды, алайда 30 жылдан бері
мемлекет өз бетінше дамып келеді, 120-дан астам елмен шарттарға қол қойылды,Қазақстан
Қытай,Ресей, Италия,Швейцария сияқты көптеген беделді дамыған елдермен экономикалық
қарым-қатынаста және үлкен ШЫҰ, ЭЫҰ, ТМД, Еуразия одағы, БҰҰ деген үлкен ұйымдарға
кіреді. Бостандық пен тәуелсіздік идеялары әрдайым шығармашылықта көрініс табады, ұлы
жазушылар мен ойшылдар бұл мәселені көтеріп,оны халыққа жеткізді. Қазіргі
шығармашылықта бостандық, тәуелсіздік және әділеттілік маңызды. Режиссерлер,
жазушылар,музыканттар және медиа инфлюенсерлер біздің тарихымызды қадірлейді және өз
елінің жетістіктерін мақтан тұтады,сондай-ақ өскелең ұрпаққа осы қастерлі тәуелсіздікті
бағалай білудің және өз мәдениеті мен тәрбиесін көрсете отырып,әрқашан да әлемімізді жақсы
жаққа өзгертудің маңыздылығын айтады.

Бүгінде қазақстандықтардың бірнеше ұрпағы тәуелсіз жерде дүниеге келген және бұл
бізге ата-бабаларымыздан мұра болған құнды сыйлық. Жас ұрпақта құрмет, әділеттілік сезімі
және ең бастысы – еліміздің ауыр, бірақ маңызды тарихын қадірлеу сезімі тәрбиеленеді. Ол өз
жемісін де береді, бұл әрине, қазіргі заманғы Қазақстанда көруге болады. Тұңғыш Президент
Н.Ә. Назарбаев былай деп жазды: "Басты құндылық - тәуелсіздік, өз бетінше таңдау
мүмкіндігі, өз тағдырының шебері болу құқығы. Біз бәріміз осы ұлы жеңістерді өткен
ұрпақтарды еске алу үшін, бақыт үшін қорғауға міндеттіміз».

Тәуелсіздік – бұл бәрі жақсы болатынын білгенің, өйткені бәрі біздің қолымызда,
өйткені біз туған жерімізді жақсы көреміз және құрметтейміз!

Тажиева Салтанат, 12 «Ғ»

47

«ВЗГЛЯД ЛИДЕРОВ»

Мамбетова Дана, 12 «С»
Техника: Кастомайзинг
НЕЗАВИСИМОСТЬ – ЗАВЕТНАЯ ЦЕННОСТЬ
Что такое свобода? Донести её значение простыми словами
будет трудно. Ведь каждый человек понимает все это по-своему, у
каждого своего мировоззрения. Но одно я знаю точно. Это самое
драгоценное, что у нас есть. Какого быть под контролем? Если после
каждого твоего необдуманного шага будут последствия? Когда ты не
можешь за себя что-то решать, возмутиться? Ты, буквально, связан по
рукам и ногам. Это все в конце концов надоедает. Ты не можешь
полноценно прожить свою жизнь. Твоя жизнь не будет красочной,
будут лишь указания, правила, контроль. Если собственная свобода так
важна для человека, то важна ли свобода для народа, страны? То есть, другими словами
свобода страны, народа - независимость. Почему она так важна нам? Именно об этом я хочу
написать в своем эссе.
Независимость мы получили 30 лет назад. Получив свободу, наша страна расцвела, как
цветок. Казахстан развивается с каждым днем, и наш народ живет мирно и спокойно. Мы

48

помним прошлое и двигаемся только вперед, думая о будущем. Вспомним, как наши предки,
братья и сестры боролись за нашу свободу. Они думали лишь об одном: чтобы мы, будущее
поколение, жили счастливо в свободной стране. Чтобы мы могли развиваться, не боясь
осуждений, могли бы показать свои лучшие стороны, преподносить свои идеи и менять
стереотипы. Мы учимся, можем ездить туда, куда хотим, высказывать свое мнение. Не это ли
свобода? Зависеть от кого-то или от чего-то – значит, быть на поводке. Это как птица в клетке.
Тогда у тебя, у всех нас нет выбора, мы не можем взлететь, покорять высоты. От одной такой
мысли становится нехорошо. Чтобы такая участь не достигла нас, многие пожертвовали собой.
Мы должны быть благодарны им всем. Всем нашим героям. А если мы сейчас не были бы
независимой страной? Что было бы тогда? Только представьте, какие возможности мы бы
потеряли, не будь мы независимой страной. ЭКСПО 2017, новая столица. А не будь бы у нас
своих прав, своей свободы, прекрасного президента, не было бы всего этого. Новые
начинания- новая жизнь. На мой взгляд, эти слова ассоциируется с независимостью. Мы
должны сами понимать, какое это богатство. Именно должны сами понять. Чтобы страна
развивалась, нужны умные, надежные люди, патриоты, те, кто думает о нашем будущем. К
чему это все? А вот к чему. Например, обыкновенный человек любит учиться. Так как сейчас
демократия и никто никому ничего не запрещает, мы всячески можем развиваться. Так вот,
вернёмся к началу. Человек любит получать новые знания, экспериментировать. И однажды
он открывает что-то новое для человечества. То самое может способствовать развитию
страны, поднять статус. Тогда наша страна становится все более и более успешной,
разнообразной. Не хорошо ли? Каждому хочется, чтобы его страну узнавали. А вот теперь
представьте, что всего этого никогда не будет. Просто от того, что у нас нет для этого прав. И
мы не повидаем мир, не будем гордиться страной… Но сейчас все по-другому. У всех нас есть
возможности, расправить крылья и стремиться ввысь, к свободе …выбора, взглядов, друзей…
Это так здорово быть независимым и тем самым делать независимой свою страну!

Я достаточно привела примеров, чтобы понять, как нам нужна независимость. Что оно
для нас значит. Независимость - заветная ценность. Не могу не согласиться с этим. Одно
предложение, а как много оно для нас значит! Просто давайте помнить об этом, помнить о
наших героях, понимать, что именно свобода является одним из богатств, и то, что без нее мы
не можем ничего сделать. Свобода нужна нам так, как всем нужен воздух. Думаю, без неё мы
ни дня не продержимся. Будьте свободными и цените свободу!

Тәжібай Әдемі, 8 «А»

49