SET 1 Koleksi Soalan dan Skema Jawapan Tingkatan 1

55 Kertas Model Pra-PT3 (1)

(b) Lakar dan labelkan imej yang terbentuk pada cermin itu.
Sketch and label the image formed in the mirror.

sumber cahaya cermin satah
light source plane mirror

imej
image

pemerhati
observer

Rajah 6.2/Diagram 6.2

[2 markah/2 marks]

(c) Rajah 6.3 menunjukkan objek dan imejnya yang terbentuk pada retina mata manusia.
Diagram 6.3 shows an object and its image that is formed on the retina of the human eye.

imej
image

objek
object

Rajah 6.3/Diagram 6.3

Terangkan mengapa imej itu mempunyai ciri-ciri seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 6.3.
Explain why the image has the characteristics as shown in Diagram 6.3.

– Hal ini kerana mata manusia mempunyai kanta cembung.

It is because the human eye has a convex lens.

– Kanta cembung membentuk imej yang songsang dan lebih kecil daripada objek.

Convex lens forms an inverted image and smaller than the object.

[2 markah/2 marks]

7 (a) Rajah 7.1 menunjukkan dua jenis pembiakan yang dijalankan oleh organisma.
Diagram 7.1 shows two types of reproduction that are carried out by organisms.

S T
PINTAR BESTARI KSSM PT3 Sains Tingkatan 1
© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) Rajah 7.1/Diagram 7.1

5

Kertas Model Pra-PT3 (1) 55

Kenal pasti jenis pembiakan yang dijalankan oleh organisma S dan organisma T.
Identify the types of reproduction that are carried out by organism S and organism T.
S: Belahan dedua

Binary fission

T: Pertunasan
Budding

[2 markah/2 marks]

(b) Rajah 7.2 menunjukkan dua ekor haiwan yang sedang mengawan.
Diagram 7.2 shows two animals involved in mating.

Rajah 7.2/Diagram 7.2

Berdasarkan Rajah 7.2, nyatakan dua ciri bagi jenis persenyawaan yang terlibat.
Based on Diagram 7.2, state two characteristics of the type of fertilisation involved.

– Jenis persenyawaan ini berlaku di luar badan haiwan betina.

This type of fertilisation takes place outside the body of the female.

– Memerlukan banyak gamet untuk memastikan persenyawaan berlaku.

It needs a lot of gametes to ensure fertilisation occurs.

[2 markah/2 marks]

(c) Rajah 7.3 menunjukkan pembiakan pokok ubi kayu.
Diagram 7.3 shows the reproduction of tapioca plants.

pokok ubi kayu
tapioca plant

Rajah 7.3/Diagram 7.3

Terangkan kelebihan cara pembiakan ini.
Explain the advantage of this method of reproduction.

– Semua anak pokok menunjukkan ciri-ciri yang sama seperti pokok induk.

All the young plants show the same characteristics as the parent plant.

– Banyak anak pokok yang sama diperoleh dalam masa yang singkat.

Many similar young plants can be obtained in a short period.

[2 markah/2 marks]

6

55 Kertas Model Pra-PT3 (1)
8 Rajah 8.1 menunjukkan Jadual Berkala. Dalam Jadual Berkala, setiap unsur ditempatkan pada kedudukan
yang spesifik berdasarkan kepada struktur atomnya.
Diagram 8.1 shows a Periodic Table. In the Periodic Table, each element is placed in a specific position based
on its atomic structure.

Y

X

Rajah 8.1/Diagram 8.1 [2 markah/2 marks]
(a) Namakan kedudukan X dan Y dalam Jadual Berkala.

Name the positions of X and Y in the Periodic Table.
X: Logam

Metals
Y: Gas nadir

Noble gas

(b) Rajah 8.2 menunjukkan segulung dawai yang diperbuat daripada unsur Q.
Diagram 8.2 shows a coil of wire that is made of element Q.

Rajah 8.2/Diagram 8.2

Mengapakah unsur Q sesuai untuk membuat dawai?
Why is element Q suitable for making wire?
– Unsur Q merupakan konduktor elektrik yang baik.

Element Q is a good conductor of electricity.

– Unsur Q adalah mulur.

Element Q is ductile.

[2 markah/2 marks]

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 7 PINTAR BESTARI KSSM PT3 Sains Tingkatan 1

Kertas Model Pra-PT3 (1) 55

(c) Gas nadir sangat berguna. Rajah 8.3 menunjukkan sebiji mentol.
Noble gases are very useful. Diagram 8.3 shows a bulb.

Rajah 8.3/Diagram 8.3

Terangkan mengapa mentol itu perlu diisi dengan gas argon.
Explain why the bulb should be filled with argon gas.

– Filamen yang sangat nipis di dalam mentol akan bertindak balas dengan oksigen dan terbakar.

The very thin filament inside the bulb will react with oxygen and burn away.

– Argon mencegah filamen daripada terbakar kerana argon tidak reaktif.

Argon prevents the filament from burning away because it is unreactive.

[2 markah/2 marks]

9 Rajah 9.1 menunjukkan satu kaedah yang digunakan oleh Puan Roslina untuk mencegah kehamilan.
Diagram 9.1 shows a method used by Puan Roslina to prevent pregnancy.

Rajah 9.1/Diagram 9.1

(a) (i) Namakan kaedah yang ditunjukkan dalam Rajah 9.1.
Name the method shown in Diagram 9.1.

Implan

Implant

[1 markah/1 mark]
(ii) Bagaimanakah kaedah ini diaplikasikan?

How is this method applied?
Setelah kulit dibiuskan, implan diselitkan ke dalam kulit pada lengan atas oleh doktor.

After numbing the skin, the implant is inserted into the upper arm by a doctor. [1 markah/1 mark]

(iii) Mengapakah kaedah ini dapat mencegah kehamilan?
Why is this method able to prevent pregnancy?
Implan merembeskan hormon yang mencegah pengovulan.

It secretes hormones that prevent ovulation.

[1 markah/1 mark]

8

55 Kertas Model Pra-PT3 (1)

(b) Cadangkan kaedah pencegahan kehamilan yang berfungsi dengan cara yang sama seperti kaedah
yang ditunjukkan dalam Rajah 9.1.
Suggest a birth control method that works in the same way as the method shown in Diagram 9.1.

Pil pencegah hamil

Contraceptive pills

[1 markah/1 mark]

(c) Rajah 9.2 menunjukkan seorang wanita hamil.
Diagram 9.2 shows a pregnant woman.

Rajah 9.2/Diagram 9.2 [1 markah/1 mark]
Nyatakan satu perubahan yang ketara setelah wanita menjadi hamil.
State one noticeable change after a woman becomes pregnant.
Dia tidak datang haid.
She will not have menstruation.

(d) Rajah 9.3 menunjukkan fasa pertumbuhan seorang perempuan.
Diagram 9.3 shows the phases of growth of a female.

XY

Rajah 9.3/Diagram 9.3

(i) Nyatakan dua perubahan fizikal pada perempuan berbanding dengan peringkat kanak-kanak.
State two physical changes in the female compared to the stage of childhood.

– Buah dada membesar

The breasts grow larger

– Punggung semakin lebar

The hips grow wider

[2 markah/2 marks]

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 9 PINTAR BESTARI KSSM PT3 Sains Tingkatan 1

Kertas Model Pra-PT3 (1) 55

(ii) Terangkan faktor yang menjamin pertumbuhan sihat bagi perempuan yang ditunjukkan dalam

Rajah 9.3.
Explain a factor that ensures healthy growth of the female shown in Diagram 9.3.

Dia perlu mengambil protein untuk pertumbuhan sel-sel baharu.

She should consume proteins for growing new cells.

[1 markah/1 mark]

10 Rajah 10.1 menunjukkan perubahan keadaan jirim.
Diagram 10.1 shows a change of state of matter.

Rajah 10.1/Diagram 10.1

(a) (i) Namakan perubahan keadaan jirim yang ditunjukkan dalam Rajah 10.1.
Name the change of state of matter shown in Diagram 10.1.

Peleburan

Melting

[1 markah/1 mark]

(ii) Tulis persamaan perkataan untuk mewakili perubahan keadaan jirim yang dinamakan di
10(a)(i).
Write a word equation to represent the change of state of matter named in 10(a)(i).
Pepejal → cecair

Solid → liquid

[1 markah/1 mark]

(b) Rajah 10.2 menunjukkan Anna sedang memanaskan coklat bar.
Diagram 10.2 shows that Anna is heating a bar of chocolate.

Rajah 10.2/Diagram 10.2

Terangkan perubahan keadaan coklat berdasarkan teori kinetik jirim.
Explain the change of state of the chocolate based on the kinetic theory of matter.

– Tenaga haba meningkatkan tenaga kinetik zarah-zarah bar coklat.

Heat energy increases the kinetic energy of the particles of the bar of chocolate.

– Zarah-zarah bergerak dengan lebih cepat dan terpisah jauh sehingga coklat melebur.

The particles move faster and further apart until the chocolate melts.

[2 markah/2 marks]

10

55 Kertas Model Pra-PT3 (1)

(c) Jadual 10.3 menunjukkan takat didih bagi beberapa cecair.
Table 10.3 shows the boiling points of several liquids.

Cecair Takat didih (°C)
Liquids Boiling points (°C)

Air tulen 100.0
Pure water 78.5
300.0
Alkohol
Alcohol

Minyak masak kacang soya
Soya bean cooking oil

Jadual 10.3/Table 10.3

Berdasarkan maklumat yang diberi dalam Jadual 10.3, cadangkan kaedah yang sesuai bagi
pengasingan campuran di bawah.
Based on the information given in Table 10.3, suggest a suitable method of separating the mixtures below.

(i) Campuran minyak masak kacang soya dan air tulen
A mixture of soya bean cooking oil and pure water
– Kaedah menggunakan corong pemisah.

The method of using a separating funnel.
– Minyak adalah kurang tumpat dan terapung di permukaan air yang lebih tumpat. Oleh sebab

itu, air dapat dikeluarkan dan diasingkan daripada minyak.

The oil is less dense and floats on the surface of water which is denser. Therefore, the water can be

drained out and separated from the oil. [2 markah/2 marks]

(ii) Campuran air tulen dan alkohol
A mixture of pure water and alcohol
– Kaedah penyulingan.

The method of distillation.
– Alkohol mempunyai takat didih yang rendah berbanding dengan air. Alkohol akan mendidih

dan menjadi stim. Stim alkohol dikondensasikan kepada alkohol dan diasingkan daripada air.

Alcohol has a lower boiling point compared to water. It will boil and turn into wapour. The vapour

of alcohol is condensed to alcohol and separated from the water.

[2 markah/2 marks]

11 Rajah 11.1 menunjukkan keadaan yang berlaku di Malaysia.
Diagram 11.1 shows a condition that occurs in Malaysia.

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) Rajah 11.1/Diagram 11.1 PINTAR BESTARI KSSM PT3 Sains Tingkatan 1

11

Kertas Model Pra-PT3 (1) 55
[1 markah/1 mark]
(a) Nyatakan satu aktiviti manusia yang menyebabkan pencemaran itu.
State one human activity that causes the pollution.
Pembakaran terbuka
Open burning

(b) Jadual 11.2 menunjukkan bacaan IPU di kawasan Q.
Table 11.2 shows the API readings of area Q.

Tarikh 7.00 pagi Bacaan IPU 5.00 petang
Date 7.00 a.m. API Reading 5.00 p.m.
222
20.6.2016 215 11.00 pagi 249
23.6.2016 235 11.00 a.m. 227
26.6.2016 245 203
29.6.2016 224 228

244

223

217

Jadual 11.2/Table 11.2

(i) Apakah status pencemaran udara di kawasan Q?
What is the status of air pollution in area Q?

Sangat tidak sihat

Very unhealthy

[1 markah/1 mark]
(ii) Apakah kesan terhadap kesihatan orang yang tinggal di kawasan Q?

What is the effect on the health of the people who are living in area Q?
Kesan buruk kepada pesakit yang mempunyai masalah yang berkaitan dengan sistem respirasi.

Bad effect for patients who have problems related to the respiratory system.

[1 markah/1 mark]

(iii) Apakah nasihat yang boleh diberi kepada penduduk yang mempunyai masalah kesihatan di
kawasan Q?
What is the advice that should be given to residents with health problems in area Q?
– Penduduk perlu berada di dalam rumah.

These residents should remain indoors.

– Penduduk perlu kurangkan aktiviti luar.

These residents should reduce outdoor activities.

[2 markah/2 marks]

(c) Rajah 11.3 menunjukkan keadaan di kawasan M dan kawasan N.
Diagram 11.3 shows the condition in area M and area N.

M N

Rajah 11.3/Diagram 11.3

12

55 Kertas Model Pra-PT3 (1)
Tempat yang manakah akan menjadi pilihan tempat kediaman anda? Wajarkan pandangan anda.
Which place should be the choice of your residence? Justify your opinion.

M kerana M tidak mempunyai masalah pencemaran udara.

M because M does not have air pollution problem.

[2 markah/2 marks]

(d) Mengapakah aktiviti penyahhutanan perlu dikawal? Terangkan.
Why the acitivity of deforestation should be controlled? Explain.

– Penyahhutanan menyebabkan peningkatan kepekatan karbon dioksida dalam atmosfera. Hal ini

kerana hanya tumbuhan hijau menggunakan gas ini untuk fotosintesis.

Deforestation causes a rise in the concentration of carbon dioxide in the atmosphere. It is because only

green plants use this gas for photosynthesis.

– Tumbuhan hijau membebaskan oksigen yang diperlukan oleh semua organisma.

Green plants release oxygen which is needed by all organisms.

– Tumbuhan hijau dapat menyejukkan udara.

Green plants are able to cool the air.

[3 markah/3 marks]

12 Rajah 12.1 menunjukkan satu sistem yang terlibat dalam kawal atur kandungan air dalam badan.
Diagram 12.1 shows a system that is involved in the regulation of the water content of the body.

Rajah 12.1/Diagram 12.1 [1 markah/1 mark]
[2 markah/2 marks]
(a) (i) Apakah sistem yang ditunjukkan dalam Rajah 12.1?
What is the system shown in Diagram 12.1?
Sistem urinari
Urinary system

(ii) Bagaimanakah sistem ini mengawal atur kandungan air dalam badan?
How does this system regulate the water content of the body?
– Melalui isi padu air kencing
Through the volume of urine
– Melalui kepekatan air kencing
Through the concentration of urine

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 13 PINTAR BESTARI KSSM PT3 Sains Tingkatan 1

Kertas Model Pra-PT3 (1) 55

(b) Rajah 12.2 menunjukkan seorang lelaki mengalami nyahhidrat.
Diagram 12.2 shows a dehydrated man.

Rajah 12.2/Diagram 12.2 [2 markah/2 marks]
(i) Mengapakah lelaki itu mengalami nyahhidrat?

Why is the man dehydrated?
– Dia mengalami kehilangan air.

He experiences water loss.
– Dia tidak minum air yang mencukupi.

He does not drink enough water.

(ii) Rajah 12.3 menunjukkan perbualan antara Badrul dengan gurunya.
Diagram 12.3 shows a conversation between Badrul and his teacher.

Cikgu, saya suka Minuman
minum minuman berkarbonat tidak
berkarbonat sejuk baik untuk kesihatan
selepas senaman. kamu.
Teacher, I like to drink Carbonated drinks
cold carbonated drinks are not good for your
after physical activities. health.

Tapi, mengapa
cikgu?
But, why teacher?

Rajah 12.3/Diagram 12.3
14

55 Kertas Model Pra-PT3 (1)
Tulis dialog yang sesuai bagi cikgu itu.
Write a suitable dialogue for the teacher.

– Minuman berkarbonat berkait rapat dengan perkembangan batu karang ginjal.

Carbonated drinks are closely linked with the development of kidney stones.

– Minuman ini mengurangkan fungsi ginjal dan menyebabkan masalah renal yang lain.

These drinks reduce kidney function and cause other renal problems.

[2 markah/2 marks]

(c) Setelah bercakap dengan gurunya, Badrul meminum air kelapa muda untuk menggantikan minuman
berkarbonat.
Pada pendapat anda, apakah kelebihan meminum air kelapa muda berbanding dengan minuman
berkarbonat?
After talking with his teacher, Badrul consuming young coconut juice instead of carbonated drinks.
In your opinion, what are the advantages of drinking young coconut juice compared to carbonated drinks?

– Air kelapa muda tidak mengandungi pengawet, perasa atau pewarna.

Young coconut juice does not contain preservatives, flavourings or colouring.

– Air kelapa muda kaya dengan pelbagai garam mineral semula jadi berbanding dengan

minuman berkarbonat.

Young coconut juice is rich in various natural mineral salts compared with carbonated drinks.

– Air kelapa muda kurang manis berbanding dengan minuman berkarbonat yang kebiasaannya

mengandungi lebih banyak gula.

Young coconut juice is less sweet compared with carbonated drinks that normally contain more sugar.
[3 markah/3 marks]

13 (a) Rajah 13.1 menunjukkan kedai runcit Aaron.
Diagram 13.1 shows Aaron’s grocery shop.

Rajah 13.1/Diagram 13.1

(i) Juruwang itu mempunyai masalah untuk mengawasi keadaan di bahagian penjuru di mana
buah-buahan dan bunga segar diletakkan.
Cadangkan satu alat untuk membantu juruwang mengatasi masalah itu.
The cashier has problems in keeping an eye on the condition at the corners where the fruits and fresh
flowers are placed.
Suggest a tool to help the cashier overcome the problems.

Cermin cembung

Convex mirrors

[1 markah/1 mark]

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 15 PINTAR BESTARI KSSM PT3 Sains Tingkatan 1

Kertas Model Pra-PT3 (1) 55

(ii) Pada Rajah 13.1, tandakan ( ✗ ) pada lokasi yang sesuai untuk meletakkan alat itu dan

terangkan jawapan anda.
On Diagram 13.1, mark ( ✗ ) the locations that are suitable for placing the tool and explain your
answers.

– Cermin cembung biasanya digunakan untuk menyediakan medan pandangan yang lebih luas.

Convex mirrors are commonly used to provide a wider field of view.

– Imej yang terbentuk pada cermin membolehkan juruwang melihat apa yang berlaku di

belakangnya.

The image formed on the mirror enables the cashier to observe what is happening at her back.
[3 markah/3 marks]

(b) Pengurus kedai runcit itu menerima aduan daripada pelanggan bahawa kedainya terlalu sesak dan
kecil. Dia ingin membuatkan pelanggan merasakan kedainya luas tanpa pengubahsuaian dengan
kos yang tinggi.
Apakah kaedah yang sesuai untuk menjadikan kedainya luas? Terangkan jawapan anda.
The manager of the grocery shop receives complaints from customers that his shop is too crowded and small.
He wants to make customers feel that his shop is spacious without costly renovations.
What is a suitable method of making his shop spacious? Explain your answers.

– Letakkan cermin dinding yang besar pada dinding-dinding kedai.

Place large wall mirrors on the walls of the shop.

– Cermin memantulkan imej di dalam kedai.

The mirrors reflect images in the shop.

– Imej pada cermin menjadikan kedai kelihatan luas.

The images of the mirrors make the shop look spacious.

[3 markah/3 marks]

(c) Rajah 13.2 menunjukkan bagaimana imej dihasilkan oleh kanta cembung di kedudukan W.
Diagram 13.2 shows how an image is formed by a convex lens at position W.

objek W
object
imej
image

Rajah 13.2/Diagram 13.2 [2 markah/2 marks]
Terangkan ciri-ciri imej yang terbentuk di W.
Explain the characteristics of the image formed at W.
– Imej adalah lebih kecil daripada objek.

The image is smaller than the object.
– Imej adalah songsang dan nyata.

The image is inverted and real.

16

55 Kertas Model Pra-PT3 (1)

(d) Dalam minggu sains, saintis muda diberi tugas membina satu model untuk melupuskan dokumen
lama tanpa menggunakan bahan api.
In a science week, young scientists are given a task of building a model to dispose of old documents without
using fuel.

lubang kotak aluminium
hole aluminium box

dokumen lama
old documents

Rajah 13.3/Diagram 13.3

Berdasarkan Rajah 13.3, lakarkan aktiviti yang perlu dijalankan dalam petak yang disediakan di
bawah dan terangkan sebab anda.
Based on Diagram 13.3, sketch the activity that should be carried out in the box provided below and explain
your reasons.

lubang kecil
small holes

kanta cembung
convex lenses

dokumen lama
old documents

– Lubang kecil di bahagian atas membolehkan udara panas keluar.

The small holes at the top enable hot air to leave.

– Dua lubang pada dinding yang menghadap Matahari dipasang dengan kanta cembung untuk

menumpukan cahaya bagi menyalakan dokumen lama.

– Two holes on the wall which faces the Sun are fixed with convex lenses for focusing light to

light up the old documents.

[3 markah/3 marks]

14 Rajah 14.1 menunjukkan kesan daripada sejenis geobencana.
Diagram 14.1 shows the effect of a type of geohazard.

1908 1969

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) Rajah 14.1/Diagram 14.1 PINTAR BESTARI KSSM PT3 Sains Tingkatan 1

17

Kertas Model Pra-PT3 (1) 55

(a) Apakah geobencana yang menyebabkan keadaan yang ditunjukkan dalam Rajah 14.1?
What is the geohazard that leads to the conditions shown in Diagram 14.1?

Hujan asid

Acid rain

[1 markah/1 mark]

(b) Geobencana yang dinyatakan di 14(a) juga menjejaskan organisma akuatik dalam sungai. Terangkan
mengapa.
The geohazard that stated in 14(a) also affects aquatic organisms in the rivers. Explain why.

Hujan asid merendahkan nilai pH air sungai dan menjejaskan organisma dalam sungai.

Acid rain lowers the pH value of river water and affects the organisms in the rivers.
[1 markah/1 mark]

(c) Aktiviti manusia bertanggungjawab terhadap peningkatan pesat dalam kepekatan karbon dioksida.
Rajah 14.2 menunjukkan perubahan kepekatan karbon dioksida di bandar Z selama bertahun-tahun.
Human activities are responsible for the rapid increase in the concentration of carbon dioxide. Diagram
14.2 shows the change in the concentration of carbon dioxide in city Z over the years.

ppm

360 karbon dioksida (CO2)
carbon dioxide (CO2)

350

340

330

1965 1975 1985 1995 2005 tahun
2015 year

Rajah 14.2/Diagram 14.2

Terangkan mengapa kepekatan karbon dioksida di bandar Z meningkat.
Explain why the concentration of carbon dioxide in city Z increases.
– Peningkatan bilangan kilang di bandar Z.

An increase in the number of factories in city Z.
– Peningkatan bilangan kenderaan di bandar Z.

An increase in the number of vehicles in city Z.
– Penyahhutanan dijalankan di kawasan yang berhampiran dengan bandar Z.

Deforestation is carried out in areas nearby city Z. [3 markah/3 marks]

(d) Rajah 14.3 menunjukkan peningkatan suhu global.
Diagram 14.3 shows the increase in the global temperature.

0.6

0.4

suhu (ºC) 0.2
temperature (ºC)
0

-0.2

-0.4

-0.6 tahun
1870 1890 1910 1930 1950 1970 1990 2010 year

Rajah 14.3/Diagram 14.3

18

55 Kertas Model Pra-PT3 (1)
Terangkan tindakan yang perlu diambil untuk mengawal keadaan itu.
Explain the action should be taken to control the condition.

– Melarang pembalakan dan penyahhutanan secara haram

Prohibit illegal logging and deforestation

– Menjalankan projek penanaman semula

Carry out replanting projects

– Melarang pembakaran terbuka untuk mengurangkan kesan rumah hijau

Prohibit open burning to reduce the effects of greenhouse

[3 markah/3 marks]

(e) Rajah 14.4 menunjukkan seorang warga tua yang sedang mengumpul daun yang gugur di kebunnya.
Diagram 14.4 shows an old man collecting fallen leaves in his garden.

Rajah 14.4/Diagram 14.4

Warga tua itu tidak mahu membakar daun yang gugur kerana dia risau akan punca kepada pencemaran
udara.
Cadangkan dan terangkan kaedah untuk menghapuskan daun yang gugur yang memberi faedah
kepada pokok di kebunnya.
The old man does not want to burn the fallen leaves because he is worried that it may cause air pollution.
Suggest and explain a method of disposal of the fallen leaves that can benefit the trees in his garden.

– Menutupi tanah berhampiran dengan batang pokok dengan lapisan tebal daun yang gugur.

Cover the soil near the tree trunks with a thick layer of fallen leaves.

– Tindakan ini mengekalkan kelembapan tanah di sekeliling pokok.

This action maintains the moisture of the soil around the trees.

– Tanah di sekeliling pokok yang telah ditutupi mengelakkan pertumbuhan rumput.

The soil around the trees that is covered prevents the growth of grass.

– Daun yang reput akan menyuburkan tanah.

The rotten leaves will fertilise the soil.

[4 markah/4 marks]

KERTAS SOALAN TAMAT
END OF QUESTION PAPER

© Sasbadi Sdn. Bhd. (139288-X) 19 PINTAR BESTARI KSSM PT3 Sains Tingkatan 1

Jawapan

Praktis 1 1.4 Sumber Sejarah 6 (a) Merancang grid pada tapak

1.1 Pengertian Sejarah 1 (a) (i) Asli ekskavasi dengan menombori
(ii) Belum ditafsir petak-petak yang terlibat
1 (iii) Bahan belum diolah (b) Menandakan kawasan yang
NHKUT POKOKKNAVU terlibat
H A F E X A E Q Y T A CWX F (b) (i) Bahan telah diolah
V KWR T F Y H Y K I M I XW (ii) Disebarkan kepada umum (c) Mencatatkan penemuan
RL EAUUVA I QZOTER (iii) Telah diterbitkan
7 (a) ii (b) i
A G T D R B R DWC X A S V Z 2 (a) Sumber sekunder (c) iv (d) iii
YZSCLA I UJ I KU I HB (b) Sumber primer
T UOV B L J L NDR T RNM (c) Sumber primer 8 (a) Kajian saintifik tentang sejarah
WD X Y E X J E OA C F E HO tinggalan manusia yang terdapat
D L RYCODZ SKNGP T K 3 (a) Peralatan yang dicipta oleh di dasar laut, tasik dan sungai
K L NHAL I SALASODG manusia
G E G UM I C HWO I WK L R (b) Kaedah ini masih baharu yang
P J I B I X C X P R A J PWB (b) Maklumat am tentang segala memerlukan kos dan peralatan
cabang ilmu pengetahuan berteknologi tinggi
1.2 Pengertian Sejarah Mengikut
Pandangan Sejarawan (c) Data arkeologi tentang budaya (c) (i) Jabatan Warisan Negara
manusia yang terdapat pada (ii) Universiti tempatan
1 (a) Penceritaan tentang tindakan permukaan dan di bawah tanah
manusia yang penting dan 9 (a) Kelebihan: Ketepatan fakta
mengagumkan serta sebab (d) Patung daripada batu, kayu dan sejarah dapat dibuktikan
berlakunya sesuatu peristiwa sebagainya yang dipahat Kelemahan: Sumber bertulis
menyerupai sesuatu tidak dapat memberi makna
(b) Sejarah merupakan tindakan sekiranya sejarawan tidak
balas pembaca terhadap 1.5 Penyelidikan dalam Sejarah membuat pentafsiran kerana
penulisan sejarah iaitu fakta- sumber tersebut sukar untuk
fakta yang ditulis oleh sejarawan 1 (a) lisan (b) bertulis difahami. Contohnya, tulisan
(c) arkeologi pada batu bersurat
(c) Sejarah membicarakan perkara (Mana-mana jawapan yang
tentang masyarakat manusia, 2 Kajian terhadap sesuatu peristiwa munasabah)
peradaban dunia dan perubahan- daripada maklumat pada sumber
perubahan yang berlaku pada yang dipahat atau ditulis (b) Kelebihan: Dapat memberi
sifat-sifat masyarakat itu keterangan yang lebih jelas serta
3 Langkah 1– Mengenal pasti sumber lengkap tentang sesuatu
(d) Sejarah merujuk kepada apa- bagi sesuatu peristiwa, tokoh atau peristiwa yang tidak terdapat
apa yang pernah atau sudah institusi dalam sumber lain
berlaku. Sejarah mendorong Langkah 2 – Mendapat dan Kelemahan: Maklumat yang
kita lebih memahami apa-apa mengesahkan sumber bertulis diperoleh perlu dipilih, ditafsir
yang berlaku pada masa kini, di tersebut dan dibuat perbandingan fakta
samping menjamin kesilapan Langkah 3 – Mengumpul dan (Mana-mana jawapan yang
yang sama tidak berulang. menyimpan sumber yang diperoleh munasabah)
Sejarah ialah ibu kepada semua Langkah 4 – Menggunakan
bidang peralatan yang sesuai (c) Kelebihan: Maklumat daripada
Langkah 5 – Menganalisis bahan tinggalan sejarah
(e) Sejarah ialah masa lalu itu diperoleh melalui kajian saintifik
sendiri. Sejarah juga merupakan 4 (a) (i) Daun lontar Kelemahan
catatan ataupun rekod tentang (ii) Papirus Melibatkan kos yang tinggi
sesuatu peristiwa yang berlaku (iii) Tanah liat terutama arkeologi bawah air
pada suatu masa yang lalu (iv) Batu (Mana-mana jawapan yang
munasabah)
(b) (i) Tugu (ii) Bangunan
10 Jawapan oleh murid
(iii) Prasasti

1.3 Masa Silam dan Ruang dalam 5 (a) Membuat persediaan seperti 1.6 Tafsiran dalam Sejarah
Sejarah memilih tokoh, menentukan
skop dan memilih soalan yang
1 (a) rentetan (b) kronologi bersifat pendekatan sejarah 1 (a) fakta
(b) sumber
(c) (ii) Abad (iii) Alaf (b) Membuat rakaman temu bual
(c) Memproses rakaman seperti 2 (a) (i) Mempunyai perbezaan
2 (a) Zaman Kesultanan Melayu daripada aspek pandangan
Melaka membuat senarai dan
menyunting rakaman, menilai (ii) Disebabkan perbezaan
(b) Zaman Kemunculan Kuasa Luar fakta serta menyimpan rakaman ideologi
(c) Kemerdekaan Negara

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 J1 Drill In KSSM Sejarah Tingkatan 1 (Jawapan)

JAWAPAN 2.2 Zaman Air Batu (f) (i) Ciri fizikal bumi
(ii) air laut
(iii) Tujuan penulisan 1 (a) Zaman Air Batu ialah garis masa
(iv) Pemilihan sumber yang geologi yang menunjukkan 2.5 Perubahan Zaman Air Batu
penurunan dalam suhu bumi Akhir
pelbagai
(b) (i) Penilaian terhadap sesuatu (b) Zaman ini memberi kesan 1 (a) (i) Pembentukan sungai dan
terhadap perubahan bentuk tasik
peristiwa yang sama dapat fizikal bumi seperti yang ada
dilihat melalui sudut pada hari ini (iv) Perubahan iklim
pandangan yang berbeza (b) (i) Kepupusan binatang
(ii) Dapat mendorong supaya (c) Proses pengglasieran
berfikiran terbuka dalam bermaksud kecairan air batu 2 (a) Perubahan suhu pada zaman
mengkaji sesuatu peristiwa pada bumi ini telah menyebabkan bentuk
bersejarah fizikal bumi terbentuk seperti
(Mana-mana jawapan yang (d) Disebabkan iklim dunia yang pada hari ini
munasabah) mengalami perubahan, iaitu
(c) (i) Bersikap terbuka suhu menjadi panas (b) Pengglasieran yang berlaku
(ii) Tidak bias telah menyebabkan lebihan air
(iii) Memberi pentafsiran dan 2 (a) Zaman Miosen melimpahi kawasan tanah tinggi
penerangan yang objektif (b) Zaman Pliosen dan juga laut
(Mana-mana jawapan yang (c) Zaman Pleistosen
munasabah) (d) Zaman Holosen (c) Perubahan iklim berlaku di
bumi, iaitu daripada terlalu sejuk
3 Jawapan oleh murid 3 (a) (i) Pembentukan gunung- kepada sederhana yang
ganang disebabkan oleh faktor radiasi
1.7 Kepentingan Mempelajari bumi
Sejarah (ii) Hidupan mamalia di bumi
berkembang begitu juga (d) Sungai dan tasik yang terbentuk
1 (a) Peristiwa yang telah berlaku hidupan dalam air pada hari ini disebabkan oleh
dapat digunakan sebagai iktibar kecairan air batu
agar tidak mengulangi kesilapan (iii) Panas dan kering
yang lalu (b) Pembentukan dataran tinggi (e) Spesies binatang yang hidup
pada Zaman Pleistosen seperti
(b) Asal usul tentang diri, keluarga (c) (i) Berlaku glasier sebanyak 11 sloth, mamot dan harimau
dan negara dapat dipelajari kali bertaring mengalami kepupusan

(c) Semangat cinta akan negara (ii) Manusia tahu cara (f) Perubahan iklim telah
dapat disemai serta menyalakan api/Manusia menyebabkan suhu di Asia dan
membangkitkan semangat dari Asia Tenggara juga Eropah sudah tidak terlalu sejuk.
patriotik telah berhijrah dan tiba ke Hal ini menyebabkan manusia
Australia menggunakan bergerak keluar dari benua Afrika
(d) Mempelajari sejarah dapat jalan darat/Binatang yang secara beransur-ansur
memberi kesedaran kepada wujud pada zaman ini
masyarakat dalam meneruskan kebanyakannya masih kekal 3 (a) Membangunkan teknologi hijau
keharmonian hubungan antara hingga hari ini (b) Menerapkan kesedaran dalam
kaum kalangan diri dan masyarakat
(d) (i) Bentuk muka bumi wujud tentang penjagaan alam sekitar
(e) Kedaulatan negara dapat seperti pada hari ini seperti, menanam pokok
dikekalkan agar dapat terus (c) Menggantikan kenderaan
memacu pembangunan negara (ii) Perkembangan dalam bermotor dengan kenderaan yang
dan bangsa kehidupan manusia berlaku menggunakan kuasa elektrik
seperti menjalankan aktiviti (d) Mengamalkan gaya hidup sihat
Kajian Kes pertanian, mencipta tulisan (Mana-mana jawapan yang
dan sebagainya munasabah)
Jawapan oleh murid
2.3 Garis Masa Zaman Air Batu 2.6 Kesan Perubahan Zaman Air
Praktis 2 Batu Akhir di Asia Tenggara
1 Kewujudan pelbagai spesies
2.1 Dunia Kita binatang adalah berkaitan dengan 1 (a) Pentas Sunda tenggelam
perubahan iklim yang berlaku (b) Berlaku pergerakan manusia di
1 (a) Bidang ilmu yang mengkaji seiring dengan perkembangan kawasan sekitar
tentang organisma yang pernah tempoh masa Zaman Air Batu
hidup di bumi, fosil serta bentuk 2 (a) kawasan daratan yang luas, iaitu
hidupan purbakala 2.4 Ciri-ciri Zaman Air Batu Akhir sekitar 3.2 juta kilometer per
segi. Pentas Sunda pada zaman
(b) Bidang ilmu yang mengkaji 1 (a) (i) Aras laut tersebut menghubungkan tanah
tentang pembentukan bumi (ii) air laut; bersambung daratan dengan kepulauan
seperti yang wujud pada hari ini
2 (a); (b); (c) (b) (i) Tumbuhan (ii) renek
(c) (i) Kehidupan manusia (b) (i) Semenanjung Tanah Melayu
3 (a) hidupan (d) benua (ii) Singapura
(ii) nomad (iii) Kemboja
(b) amfibia; tawar (e) laut (d) (i) Suhu

(c) dinosaur (ii) dunia; kawasan kutub
(e) (i) Binatang (ii) pamah

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 J2 Drill In KSSM Sejarah Tingkatan 1 (Jawapan)

JAWAPAN

(iv) Vietnam 3 (a) Harus meneruskan (c) Menjalankan aktiviti pertukaran
(v) Thailand kelangsungan hidup dengan barangan dan peralatan gangsa
(vi) Laos menggunakan teknologi batu
(vii) Myanmar yang ringkas (d) Contoh peralatan besi seperti
(viii) Borneo beliung dan mata lembing
(c) (i) Sumatera (iii) Borneo (b) Mereka juga bergantung pada (Mana-mana jawapan yang
(ii) Jawa peralatan yang diperbuat munasabah)
daripada tulang binatang dalam
Kajian Kes aktiviti harian mereka 3.2 Lokasi Zaman Prasejarah di
Jawapan oleh murid Dunia
4 (a) Memburu binatang
Praktis 3 (b) Menangkap ikan 1 (a) Stonehenge
(b) Gua Chauvet
3.1 Maksud Zaman Prasejarah 5 (a) Mencapai peningkatan teknologi (c) Shahr-i-Sokhta
1 (a) tulisan (b) Mempunyai corak kehidupan (d) Zhoukoudian
(b) (i) Zaman Batu yang baik (e) Catal Huyuk
(ii) Zaman Logam (c) Mengamalkan aktiviti bercucuk (f) Gobekli Tepe
2 (a) Zaman Paleolitik tanam (g) Altamira
(b) Zaman Mesolitik (d) Menternak binatang (h) Bhimbetka
(c) Zaman Neolitik (Pilih mana-mana dua)
2 (a) Gua Padah-lin
6 (a) Menggunakan teknologi gangsa (b) Ban Chiang
dan besi (c) Sa Hyun
(d) Lenggong
(b) Melakukan inovasi logam besi (e) Gua Liang Bua, Pulau Flores
dan gangsa (f) Gua Tabon

3.3 Ciri-ciri Kehidupan Manusia Zaman Prasejarah

1 Ciri-ciri Paleolitik Mesolitik Neolitik Logam

Tempat • Gua • Gua Rumah diperbuat • Rumah diperbuat daripada
kediaman • Lubang bawah • Lubang bawah daripada batu, kayu dan batu, kayu dan tanah liat
tanah liat
tanah tanah • Petempatan lebih tersusun

Peralatan Diperbuat daripada Diperbuat daripada Mempunyai pelbagai Peralatan daripada logam
peralatan
batu, kayu dan tulang batu, kayu dan tulang

haiwan haiwan

Pengumpulan • Aktiviti mengumpul Aktiviti mengumpul Aktiviti mengumpul Kemajuan dalam pertanian,
makanan makanan berkurangan penternakan dan
makanan makanan kerana menjalankan perdagangan secara barter
aktiviti pertanian dan menyebabkan pemerolehan
• Memburu binatang penternakan makanan mencukupi

Kegiatan Sara diri • Mengutip hasil hutan • Pertanian • Pertanian
ekonomi • Menangkap ikan • Penternakan • Penternakan
• Memburu binatang • Perdagangan secara • Perdagangan secara barter
• Pembuatan
barter • Pertukangan

Organisasi Hidup dalam • Hidup dalam • Hidup menetap Pemimpin bertanggungjawab
sosial kelompok kecil kelompok kecil • Mempunyai ketua menyelesaikan masalah dan
secara nomad secara nomad • Wujud pembahagian membentuk peraturan
kehidupan
• Tiada organisasi sosial
sosial yang tersusun

Kepercayaan • Animisme Animisme • Percaya kehidupan Menyembah kuasa alam
• Kepercayaan alam selepas mati

semula jadi • Menjalankan ritual

Kesenian dan Lukisan gua Lukisan gua • Lukisan gua Peralatan mempunyai nilai
kebudayaan • Corak pola geometri estetika

3.4 Kesinambungan Sumbangan menggunakan peralatan menggunakan senjata yang
Zaman Prasejarah kepada yang lebih maju. Hasil diperbuat daripada batu,
Kemajuan Kehidupan Manusia tanaman dikomersialkan tulang, kayu, besi dan
gangsa
1 (a) (ii) Aktiviti pertanian dilakukan (b) (i) Binatang diburu bagi
secara besar-besaran mendapatkan sumber (c) (i) Manusia Prasejarah
dalam bentuk ladang dan makanan. Manusia mempunyai kemahiran

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 J3 Drill In KSSM Sejarah Tingkatan 1 (Jawapan)

JAWAPAN 2 Peralatan logam yang ditemui 4.2 Konsep Tamadun
membuktikan Zaman Logam pernah
menternak binatang bagi berlaku di negara kita 1 (a) Pembangunan lahiriah
memastikan sumber (b) Pembangunan rohaniah
makanan dapat diperoleh 3 (a) Gua Niah, Sarawak (c) Pembangunan lahiriah
secara berterusan (b) (i) Kuala Selinsing, Perak
(ii) Kegiatan penternakan (ii) Lembah Bernam, Selangor 2 (a) Islam sebagai cara hidup
dilakukan secara komersial (al-Din) yang merangkumi
bagi menampung keperluan 4 (a) Sebagai medium komunikasi pembangunan lahiriah dan
daging dan tenusu bagi menyampaikan maklumat rohaniah. Pembangunan
(d) (i) Peralatan dalam kehidupan tentang kehidupan mereka tersebut adalah berdasarkan
seharian pada peringkat nilai yang terkandung dalam
awal diperbuat daripada (b) Oker merah dan arang al-Quran, hadis dan ajaran Nabi
batu, tulang dan kayu. (c) Kewujudan ukiran batu Muhammad SAW
Setelah itu, peralatan
diperbuat daripada gangsa menunjukkan wujud budaya (b) Konsep ketamadunan diukur
dan besi megalit, iaitu budaya melalui pembangunan lahiriah
(ii) Peralatan dalam bentuk berasaskan penggunaan batu- seperti pencapaian dalam ilmu
mesin dan jentera batu besar di negara kita dan teknologi, struktur politik,
digunakan seperti mesin kemasyarakatan dan
memotong dan menghiris 5 (a) Merupakan aktiviti terpenting petempatan di kawasan bandar
daging manusia pada Zaman Paleolitik
(e) (i) Mempunyai pengetahuan hingga Zaman Hoabinhian. 3 (a) Tokoh terawal yang
dan kemahiran membuat Kegiatan ekonomi ini berbentuk membincangkan konsep
tembikar. Tembikar sara diri tamadun Islam. Dalam
digunakan sebagai bekas karyanya, iaitu Muqqadimah,
makanan, peralatan (b) Manusia Zaman Neolitik beliau memperkenalkan konsep
masakan dan upacara menjalankan aktiviti penanaman tamadun, iaitu umran dan
ritual padi. Peralatan yang berkaitan hadharah. Hadharah
(ii) Tembikar buatan China aktiviti ini ditemui di beberapa merangkumi aspek akidah,
(Dinasti Ming) dan Vietnam lokasi seperti penemuan Pisau syarak, falsafah, kebudayaan
menjadi komoditi Tembeling di Pahang dan peradaban. Madaniyyah
perdagangan yang penting pula merujuk kepada aspek
pada abad ke-14 dan 15 (c) Dijalankan dengan cara bertukar kebendaan dalam kehidupan
Masihi. Pada hari ini, barang seperti gendang gangsa manusia
pembuatan tembikar dan loceng. Aktiviti perdagangan
dijadikan sebagai salah berlaku melalui laluan darat dan (b) Tamadun dalam masyarakat
satu industri maritim Barat berkaitan dengan
(f) (i) Mereka percaya kehidupan pembangunan lahiriah. Oleh itu,
selepas kematian. Mereka 6 (a) Pengebumian tempayan menurut beliau, tamadun
menghormati mayat dan (b) Kubur kepingan batu merupakan suatu sistem
upacara pengebumian (c) Pengebumian melentur masyarakat yang
dilakukan mengikut ritual (d) Pengebumian memanjang memperkasakan sistem politik,
(g) (i) Berkemahiran membina (e) Pengebumian keranda kayu sosial, ekonomi, kesenian dan
pelbagai monumen dan (f) Pengebumian perahu kebudayaan
binaan untuk pelbagai
tujuan Kajian Kes 4.3 Ciri-ciri Tamadun Awal Dunia
(ii) Binaan dan monumen
masih kekal dan menjadi Jawapan oleh murid 1 (a) Mempunyai sistem
warisan sejarah. pemerintahan
Kemampuan manusia untuk Praktis 4
membina binaan terus (b) Terdapat kegiatan pertanian dan
meningkat 4.1 Maksud Tamadun perdagangan

3.5 Zaman Prasejarah di Malaysia 1 (a) daya inovasi (c) Wujud pengkhususan pekerjaan
(b) bandar atau kota (d) Pembentukan bandar
1 (a) Lembah Mansuli/Tingkayu (c) (i) Kebudayaan (e) Menguasai teknologi
(b) Kota Tampan (ii) Sains (f) Mempunyai organisasi sosial
(c) Jenderam Hilir (iii) Industri (g) Agama dan kepercayaan
(d) Bukit Tegun Lembu (iv) Sistem kerajaan (h) Mempunyai tulisan dan sistem
(e) Gua Tapadong (Pilih mana-mana dua)
(f) Lubang Angin (d) (i) pembangunan manusia penyimpanan rekod
(g) Lembah Bernam (ii) organisasi yang dianggap (i) Kesenian dan kesusasteraan
(h) Sungai Tembeling maju
(e) (i) tinggi budi bahasa 2 (a) Kegiatan pertanian dan
(ii) pembukaan bandar perdagangan
(f) (i) kebendaan
(ii) perkembangan pemikiran (b) (i) Dijalankan dalam kalangan
(g) (i) Membina kemajuan masyarakat yang tinggal di
(ii) Kemodenan kehidupan kota. Mereka memperoleh
manusia yang teratur makanan dan barangan

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 J4 Drill In KSSM Sejarah Tingkatan 1 (Jawapan)

(b) (i) Ukeragamaan(ii) Uruk kehidupan lain selepas kematianHwang He s
©7865438345675364Ox((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((fabbccacdbaccbacdbbcacdbdaaadbaadbcacbcdadoccbbadccbcdadaab)))))))))))r)))))))))))))))))))))))))))))))))))))))d((((((BBARRKMPPMAMKMMBBMMmdMMUmydBdUBdyMM((((((((((((((BRMKMPMABMMdMBymUdF((viiii(((((((((((((((((vvviiiiiiiiiiiiiiiiiiiaaaaaaaaiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaaiiiieeAAeaannEEeeAaEneAANNAN))))))))))))))))))))))))))))))))eeeee)ee)eeooeeeeeeeojnnnnnnnnnmmyyamnnnnynnNNNNNNJJnnmnnmnnmhmhmJmnnnhmmDDDgggaaraggttgtAAKFFMTSMPTSPGGKKUUPBWBWKKMKIMIMMMMMMPmdsbPMmthMeMbssgMttpmtembdgskpDmkpmbpDgAMUBMdttmpMbksesmmMpspsgeegggeepseggeuueeGGuDDeGDAAaaaannAaapppppnnpppSnuueeuaaeeeeeeettmeoeeaoeameoeaeeiitiiemeeieeehhmmehhnneeooeaaemhhniffieeddaaenndrrnroosseerrsmnmneddaaeeaeeeeaeeeeoaeaoemnaaaeeeorrEEuuuuhhaaNNggiiEuuhSSNgdSnnaanmmppppappnnnlrrnlmnnlrraarnnnrmmmaatajjnmttkrrmaaaajrraarrrggattgtooollrrggruussssssssssamnhssnsmashoogssmnashsoaaapnnpiinnzzttttnpnintteeooaaTTyyoolleAAggaTleeeeAgGGeeaauuassggggGssuuasgkksssssgaauummssaaahhuahyyyyyyaannnoiioiiiiyyyaaiuussssbee--aiiuse-yyyyn.bbubaayybaaaAAAmmddrrrrnnrrnnmdaarnauurrrrrryWWurrssaaddllssppiiiiWnnadpiiaDDttnnkkDnkkaaaaaaaakkaaaaB--iinngggppllll-,,nnaaaallkkannnaakneettttieenattwweiiiissggakkkkimmkkPPPPmssaaUUsnnuuUuunaauiiiiuddrabbuuiiiibbbuinnbrrrrrraanrrrddaaaaaaaadooaappiiiihdjjiiaaAAjrrttcnaAaaaatuaaaaTTuuaaaaaaauwwaaaooaaddlklkonnnnduuuuklrrnnruueeaaiiueiNNttNaataadsspprroorrnnnaattsproreeppa--upnnnn-tddnnnnneedhppnnnniiNNpnnnkkkkkkeeiNnkkkaae--nnooaa-kkyyoarrrrkyttnnussaanntkknskiii.nnaaeeggnaegggeellnDDleDDlaaDuuDbbbbeeassuaaaaaarresrraaar/ggaaaapaaaammgaaaannnii(ddiggdnnccttuugtuggppPaaaannllaaaanlddnnntt0kktraaaanneekttttttnetttaaaaAAappaiiAnniigeg((piiinin(ibeeaammeeeaameakk  aaaaku eennassmmnwwsiimeaapp0aaiiddpaidggmmSSSSddgmSSdssnnrraasneeraaiikeiuNNmmNnnnnmiinnninaannttm))nna..too)8bb.obiknneerrrruuerrueeaaeaauuaaauaaeaantt,,mmuuuut,uuraaggggagbbMMbrrtt9MyyssreeGGeseaaGarrddrdbbnnunnbniimmnrruumnnrranaasbbammmmbaammppaannpkk7aaaniikuuiuUUmmUriijaamrriruukkkkuMMaagghkageeppnntaehpnn4eenjeaarrhhaeennhenllbbssibsaeeeeaaaaeeakkiirrkrreertttrerraa-ggrappaassddpasnnnniinrriuuooriiuuaauueeaueTeedaeddrrrrnnrrdrrrssccllclppddpiidaaiaaayyggyiiginnhhs)nnnkkrrnkBBrkkanttktllmmaaaaaalaamddddaddddaadaaaaaeeiiattaeinntaaaieeaa2ggnnagnaanaa/aannnnttaarreeeereeaaaaarrarnnrrnraaaanndan0aannaaaggagllnniilnaaia,,bbnnnnnnttsstnnaasttnaggt1gttuuatuujjnnuiiaaniattaayykktakooggggaagga8mmmuuun1kkrrkr1nnnllrrrnnnaaaa--llaaloo0rraaiir0ooaionnnnnnn_nn_nnffttftDgggaaDarriillllIInn__©55511©©1SSPP32342119900PP876P32910P586374348567..e.eOOO111jeeej__rrrxxxTtttTBMMMM(s((((k(Sm(S(((l(((((rPkmtaWmsmmsdmmkmWmPrassdtMM(((((((((((((((PmmkdtrsmmWas((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((fuuuuaaeeffaegccdbcabaabcaddbdabcabbcdacduudcabaoEEuECDDBACABgCBDAabcaccdbdccadabbbdbaacbcaccbaabbcccadbbddadeeeooeeeeeeeeiggiigeeaeuu1mttaaaanntrr))))eeeeeeeeeaa1)))nrr)eeee))))))))))))))))))mmaa))))ma))))))))))))rr))))))))))))))))))))))))))))kkeehhmmspsspkehmspaaadhh_nnhnnnndd_kssssnmnmlmnmlssjjnlmmjlllueeJrreiipaaeeri((aemmJaam((uuaa(a(eeuaaaj((((eaggattdd((tyyyyd(DDyyKKTTATATBBSdSdtbmtmtdbldytbbbSbbmblSppymMMMMMKABSd((((((yiiajjFiivi(j(ppBMRKMAMPMBUMBMyddmBMKAPRMMBMMUBMmdydpiii((((((((((((((((aiFFviviuuatteeee((((((tiimmuallarrrmvvalrppppuuiiiddiiiiii((((((((pp((((((((uimmdhhkkvvvvaaaaaamwhkaawaaeeuuiiiiiiiiiiiiiiiiiieeaauueueueeeeiiaaaaaaaaiiiiiiiiiwiiiiiiiiiiaaaaiauuttaassuuuuuuuaaaatsuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaaaeennaaAiAmmanEeanE))e)))))n))))))))))rree)eerlleeeeoANANlueeuy))))))))))))))))))))aa))))))))))))))))))))iiuesseeeeoeea--eeeeeoeiiisrrrr-arrjnnnnpprrnnaiainpbllrriaaannnrnnrnaajajuuniinbbddiiibllmmnnuuiannnnlmuurraaaaaammttddrrryyaaaannnnddtdmmaaannddnnnhmllattddpaabNlNrnnrllNtdNaNNpprnnmnJnhmmpnnmJnhmmttpDDtggggaaaannppgaauun..dddduiiaa.sssgrgaaaaaccaggaacaaaiirnrbbakkkkiHHddiiKFTPSKGPWKMIKMMPDbphPggkkgtbbgtaaHdiaakk;;iibnggggeea;aayyAnnAeKFMSTPKUGPWBKKMMMIMPgMeshDPpbmdgtMmbKFMPTSKUGPBWKMMMMIKPmtPDdkmMbtppsmheMbggsaynTTTPMTTTTTPMnneespgegepseggeMTTTPTnennaauunnnHHmmaaessLLaiiGnGddDnDHbbmmLiiia55aaaaaamp5mmAAaaanSllaamnnggaaakkgnnaaaakppppppnnuunaaatnSSooddlliiddeoaaoueeuppaaidiggaaeegahhaaeehhemeeneeoeaaaaaaaannattrifaaaaeoaamoeeiooeaemeaeiniaiaaggrreehmehneeehmehneeoeeaogerajjaggttkkuuuofiefiehhddj_gkruttaanhndiieeerrooooknnnrrrrroyyosohseeaee_rryieSSaamnmdaaeeeoaeedaaeeeaeeoeSdaiieeaauuwrttttruEhuuEhueauahheeamjNNggttimiSuuSaa;;ttiidlldaauunmnl;aanlssnaaaiiaaummnasmuu,,mipamaatppjnmtkaammmmmmmmraJammmmlrnnlnmlmrnnnlrauaeernmmggniiemmaatjnmmaatjnmtkmmtgkaaaairrakarraooJlrraaaaraarrggullssstotabakkoolooplihhzrrEEkkkhjjninigussssssasmhusssssonhamnssokinssllaaaoMdMdaaynpinoaaanpinslazrrzBBaadM1bbteettsnnBttnappaanbennetupabbnnaaagoosaTyaToyulttolhhAbalAakguu1mmbbiiehsseegddmGGmauauasdasggggssugaauhhkkahssgssgnneiiauumamnaanniioiahaheaiiiiaasb-eeiyyyyyyeean.nnoiiinnubioiaii-aaaaaaaaiiaooaaaiiiusaaaebssa-ebsi-oainnillbbayyaarrnyny.aannn.nbubabuba-lbuubbhhnnaeeaaAAoobeerrresggmdmdleraarrsnrrrnriiddbbnnttnaaaannuurdagg1uuDrtarrnruuryyWWsasadldluspsipiiinllniia1aeeliDtDtBggmbbnekiknmmggpllbka,aakaaaaammssbbiieeappBBii-b-emmaapriniinggpiggnlalpll,aamdd,wddddddaddaanppaaiknaddddandnapssetsaaektthhigllkiTTenasenaJ2yykkappwiiwlTssttiiPPallinnbbsiisnsaabgakkguuakkdd2maabbiinndurdPPsPPsabbainnUUnnuuaanluuassattabbidiirdrssseebtbuuggaaaaasbeeiuuoapnddrrrnrrruuhaadrrudeedaaaaraaanne_aocnopnnpuuuuuuuunuuiiooiiahhtaaddaaanumuuuujjuoaaaaAraaArT_iiaaatcntcanhbhiwaaaaaauuaggaaddbaaanngTuaTuadyyaappaaiiaauuaggwypweeioeuuoaaeeeadlklinnmmiien5nuuuurrSSeemippaaSuhheuepFdaahhrnnippiteeddheNaaNtdtauaarraddaFdspdsprornnorvnnaarrrkttteBBeppnnnnnnannttrnnnnpepaaB,,-h-pnnnunwutmmnnnnrrkkntdmtdrarrnnttnneaeTTddhllhnhhoppddaaaTdddnilNniNhndnnakkaankkkrrkekkannccaa-usss-nonommaaallncnaiykyhmealrrssrreettoopp.nusnuseaannaakeeokuuinniiaaag;;iuuhhiniin;uluh.nn.eeiiaeeggppebbggaapaaerenlnPPlNNnDaDllDDPaauu/rrwppbbebbeaassaptraaaaarmaaaruuaaaaaarrbbaaaaapphuaaaaa/ipaann/(gaaaauuapapnamamaaaauppnmmMIHHIMcntuttimmHMIiiag((ptdrrPnnggwwttrnnccaairrtunhhtuggwatdattaiiggbbppiPaPbaaappnll0uutaapraadedoonnnnunnnaanonnatt00kkmmaaeerruuaankkaanerreaageyyttattttueeknnrnnnarryyyiittaaassaanammAlAbyiisstannsppmittianinneg(gea(iairreennnklbbaeeuamapemea.a;;aannwddk;aa k innaeauuaaadauww0useeunan.swbbsmmiiaawwbnniiaaaeaemannddiieen0p0aiaaidimmdaandbieaamaaaaannttrrgagmmuuannkiSSdSnSdrssaeunsssnttsunrnrttaasteeaaaanijjikikmddajbbbbuddunNNnmbmCCmnnenniiCnnaannee8aaunnggppainaknrrUUttnbbeeggtmm)uurpuu)nnr.tb.yyeeouou88ssbe,,bsikiuunknauuaass,errruruunnueasdaaettne..eaaaaatnaameeauaunnaggaaanetn,,agdeeddr,dnntt,m,maguuaauuwwbaaeeriirwaat9eaayaaaggrgeannnnbbnaaMaaMaaaairt9rrrt9aaysyskkadeGeeaGerrhhkiiannurhddeimmnissdDDrdddmuskrrnnraddbnbnppununnnandshhssrrimimggn//bbrhrrunnugna/rtkkrarriiaddnaakrissbbnkkggmmymm7aaaggaairradduuprpnnadnnurnk7ii7aggajaibbiuugHHllkknnnntdduubaUHUkdumrmrittieekkjajaMrtaheaaruuntddggakkeehkkeeMaMgagdhghpeeddaa4uuuueeejeappuntiintraaaaaahhiiiaannaa44eeajjggiilreearsghuuennieeaanunaayyluulluulllabsbsy5ugglaaddaajjiinajaaill5leelleetaataalaakk-igaayyaaiiirarbbddreraeyaituuttmmteeiidllddrumrriwwna-ag-ddgppnnnkdaappannansdsdaaoaaiunnaaannnaaainnnttrrHHaTnndaaunotoaHnitiukkuaaiauaeueknruuisTeTeddasaaaaaarrdrrnrnrammsuusuuiiss.aamculilsaddnnaaaapdpdhhaadeeiighggemmaaaammhmmyys--)ttmgnnaai-itBttnannnnhhtnsaas)ss)enknrkraaaammBBkkaannrrtteerllnnmeaaaaHaa;;aassna;addddaaskknnaaggAAiimmaknAihmnggddnnllaattaaaaaaaaeieiaattinneakk2ttggssbbkiiaatgbnaaee/aattb22ggnntnntallsananaa//zzeeaaaggzennntntrraaagrwwaaiireeeeiihhwiNNaaiuaaii.uuaarriadrrannrraar0awwffnaaaaattdllnwdftlaaaa00iiaeekkmmnanuekaaugg,ddbiillnniiaaiaappiiaaaa..puui,,bb.nnunnnntt1nnnsaasggnnaaguttalaagg1nn1anaajnnttutuaaaatallnnrruujnjtrnnbiiaayaaiioiiikkeettaaikiiayyehhaak8aggihooggggaarreeiuu8nn8mmeunnllnnlnLLuLLHLEHLETTunnLLLHETnnnnnnkrkrldunn..nn-.llrrrnraaggallaaaa--olllkkrriikoroigggeereeeernnaeieiieiooiittuutiurwwaawanggngnniinnnnaanniiaiDDDnngggmmmmmmaafmmmttppptttrrggraaaaaiiiiiiuuhhuhssbbbbbbsbbbnnnrrrnnn;;;aaaaaaaaagggaaaDLLLiiihhhhhhhhhttaataHHLLJKKJHLJK5511ee1eee1111er1iaaSSSSSS423aSSS12125567oo12PP23401432109PossPmmsmeeleaa..alwww11uuuuuuuuukkkeejjjIbbrrbiiinnnnnnnnnaanaaBaakls(SSm(((((((ttaa(sHBd(p(psMd(H((MppB((kk(((((((((((kk(aBMBMMpspdB((((k((k(Ssm((k(((lS((WarmsdtsmPmS((((k((m(SlmsWPdmmktarsmaauauucddcababuuaaeecabcababbdccaaacbbaacdbacadcbccbdcabadbaddacbgggggguueEggEppgesspCABDsCDABeeeeuueeeeeueeeeeeaeeaeeannaeeuuigignKeeeeaaehhmuuuueeh))e))))))mtmt))))))eeaaanrnr)))))eeee)eeeee))))))))))))))))))aaaaaa))))))))))))mamaaaasiiiahahaammhakekehmmspsmssprpnprnnaapnrnnhhnnrrnnkrSnnnnrrnkksssssnlmnnmmlnhhjjhiiiiiiulliiiddSSpKKdSKoogiginnueueginrripaepaeadadj((mmdaggaaa(uauaeeaajjDddKTTAdSBbmlpbtmdStybbggggatatdSdyyatMtaDDMpKDMDpdPsyZmemmmmmPdZysyybiibi((((DatDMDpsmPZydDbKTTAdBSSldmbtytbbpmbKTTAdBSdptbSlybbbmmt((yIINNyiijjuuiIiNiippuuaeieaaurrraaa((((((eedduuatataeeeeemmuuularualrttuurriiiiuiiaannutwpiippuuniadeedaemmhehekkaaaeeaaaaaauuiaaawweauaeaeueaeaeoouuMrraaakaeeueeoiiiiiiiiiiiiraaeeeeeiisuuuiaaaaiiaaaaiaiiaaaaiibbuuaatitbnasuuuisuuuiimariieiassaer))s))))))))m))m))kkooiinaunaiiiioeemeeeeemymk)irreeeennerlerlkkddddniikddtdtduaaueyydtnaaianrissss--brlsiirniinrrllpprnnnaajsjnlpnannnpjunrnrlliiaaihhhhrrdibbllrlrhharalmnnnrnrnnnmmwaamiiuuuuuiibabdiiduippaadrlmnulmnuaapdamnaneeaanudurlrnaeaaattttadbrsdrtthmmrnnnrlddNNmmtssmragganaadndiiuulslgtdtduuiuababnnnnrllugNNpNNpnaptSaggaaddttlligaaagsggogoasauuanpnplljjuuaaoaauueelju..gddddiaaieaassasnnsnbaaaanaacrrigagaaarrrbaaririkhh;iingiinRR22MMKKRRnFFktkpmtmpsgsmmgKKaaaaabbihkkkaanyyHiediegbbaaaak;aeking;ingaaakkaaassynkyneneggskkTTPTMTgmPTTTTMasnnmeedkbbeeiiaeeannanaaankkanaaagHgnkHmssmasLaslLiidllbbadgbbbbmamiiaiia5kkl5baaaaaaiikmmuaiggtllggogeedllakatktdneehhnaaaetpeeoouuwwpapeeght11tdduuswpoodiilledllduariddrrn..eeeepapaiiggraa.rghghnnaaaaaaaaaannngtaaurrggjtaaggagrriollakrrnmnmmeehghtjrrkugtukueeueehhoomnnhrrttSoiooniroookokinnonnwrrrryeehejmaaaSaSauaaaar;tiimmieaaeauuww00ppalltttsmahebbjmhmejmmmeemmmmrru,uSSiiuaaaaem;t;tiilSilauuajaskkaasaiuaiaammau,udd,aaaajjammmmmmmmoodaajjkaaaueuenngkmgaaihhlikknaaammkabkrkmmrnnaoaaaaddEajdllllaarlaabbkPPkhahrBnnEaEkkPbehhjnijinsnnalnslana00eedndMataraaBrlBaaa.rruuubebebiseensntpauutuuparuddennbnabnadfftgthhlalaumumfbibiaeendnnnedaeaaaerrnargaehgaheeijjSSaSSSSaaejjSeenSeSneimeeaaegna-nakkaeeiiiaaknnee((naeeanii(uaaaaaabaaahainoaioaaaeiirrorMnkkgrlabakk−−rraaanabntkabbbbuukurbhbnhnrrgeebbhhoeraannoerrii((hggMMaaDaidbd(bhttnaunrurgMMggnnlluddgmbburiinnnldaainlmilimmsbieaaaadddemrrppgmagmabnnssruumpmsmmttsiisuuuubieuubienaaaappiuiuiuiiiiaakmamrarhaaiieeaJykapdadddddidddaadppsteknnlassikakahlhTlTdeeJyaJbkykk11pknpiiddiststkiikkklnttlndiibb))))iikaaaalu))dudabtaibninbeeenagnenuaaalldyyuustatbbrssnnnniiyisnneTeeegsgneaggeuuaaaeaadduueetnnannrnnraaiimhheennnnnaieeahnnammannallnbhunuuuuuuuunnssumootaltaaaaamaaaamnsbbbaadaaaa66naaiaiaynnibahbghbrrnnauggannadbdnbinn5ypiyeepiSeggeeeaaarrhuunepagieeilmnmedi55aSeesSrepittaaahahaadnnphvpssknnnedednnaangguugggg,wrrdggdgeennrvvaakerkkeNNBBarpnnnpnnnnnttntnjjNhh,l,nnwnwaaadeemunm55rrttppkkoenrakrapttTdBBSSTSSdsllhhddaaaadSSdhebbabbaskkaauubncbncarropssmamailssaerujjnhehiesa;ssuhjiuueaauopoptticcbbeaueuiinnciiaee;a;aaaauhaauiahiimmNuaauaimebbeeaappmrwpbppaaaaataaagNPpNabhhaahzza00ttbbaeerwpaarwpzaatetatauppauaaapaababaapahphaaayyiamaeeanaiinaeettuueikknuuuuaeatppmHIMmIMHikruuhgSStitbkmimtiiibkkmmruuiiiaannmtwtuairaihrghgtsshhtitiiiibiibnhiiaaipaassrruuttmaeaklleeonornnnaaknknakkaele(nariskiaasrrsmaemkkaeuktkraarrayayareeneenennrmmyryititasasrrammaamisissrrsnnakkttjjpnenraaakarbr;nnnnejaenaannanppkkauasnnmp,,pSS,,b;;aainIInNNHH,ddaauunnINHuaaaiiuawaawssaiarrbabbuuaiaiaahaggnnaantKKgllnnnduinediekkmaamsaaleanbbkaaaatanassntntrannuunmssdasanmmeaessbtdtannhhttCnaaeeaeaajmjmmaaadndeggggabubbbdhhdggngeenrUCggCeiihgeessammay)neneaasuunbnngpgprUtnntrUtbegegkkuuuuMMnneykeyeaaaanaattus.,aba,baaatauuggiiunaswwuasnnnntngiewtteaeeattu.yynn.taaaanddeenngammnnndtnt,,adadinaarrakkllnnraaaaaankhlnnwaaaaeneaiiassauuammijriiaaurrinnhnnnnaaaaeggaaiaeeairraDkkbbkrrhddrhnniiijipnnadiinedaaiaeiaawwhmsmaasgsDDddbwrrkkrndrntdsdduuppeenanauhhnsuursr55kggg/ybbu5ngiinaauuttraikriddttnniauuryyaanSSkkggiiiiyyyiSaHagggiirgrlnbbdnndntuuannnaauuiiegnngbbgaaglkHlkannnrddntdntrrduammauudeemaatteeeejjraaaraprinndakkuieeeneeddagegaeaeisseennpapedasdassuu00uueeTTaaaais0iiannaaTasnawwaaaaaiiEEannnaaakkiiEmkmgigulaeesasgauggudnnnannuuagjj1yuyulluuiillaulaiilgigaadaadajnnnnakkrrnnilkbdllllggeiaaldiirnnagwrrayda,,aiyaipinbdnbdaak,umeieilad00ldrrweewa0ddpeeggpaaiinnnenkkaaegtninimmaaaaaaahhtaaaiannaauaccauuaahhnnuttiasHnHunaaNNttkkaiaiiieennggpperrnugruisittsaprauau.aaaaakkanaaaa(ggmkuwwauuiummesi.sann.aggmaadananaama00ahhhtahaaa0eneddgghagmgamduuiinymmmmaaJJi--tstennJiinanappaamtitpnnJasrreseppeerpHm;mppHHggkeprHkragguueeooiiunhnnnnH;naHg;asaanslataaknakgAinagaAittmmhhngngnnllititaaahhaalliiAAilliaaspiAiaaajjllkjkbwwtgstgsbhhaaaaaalhsaaaddzatuubbassta..tdssnnuastaaluusalnsaaahuttzzeennNaaaaaatguagaa.rurnnddwawaiinssihiheeNNuauaei.u.uaaawtaranraWWnnaapaaWiwmwfafPPaautltluarrdhhiakkiieekrkmmeekuuuunmmdduuuttumdddididaanggtdaaaaguupieepiii..nnuauikgnnaalaannnnaagaghhaniihlglaainnannlaanntntaataaabauualaalnrrllnnppttaanbbpAAhaaaaaagaaiiAtaaaikikmmeeaaiirhiahaugaagppttrreeiiutunnuuneeullnnp..nLLETLHLLnHETLn.dnunrrnnnnneeeggdadauugaag.n.nPPlPrragattgrlaalbbkllkrriinnnanaggieeeeeeenenaaiiriaaaititssuusininrrwwnnaAAiaAggninittaaiiaaDDnaggnnmmmmmamnnahhtppttNNrrNaa)iiiiuuhhssbbbbbbnnrrnn;;aaaaaaggaaDDDLLiihhhhhhttaaHLHLKJJKr11eeee1rri576iiaaSSSSSS257612576loossmmelelaalllwwuuuuuukkIjjIIbbniinnnnnnnnaaaa(p(Bdp(HMs((aaBMsHpp(d((((((((((sBd(p(pHMk(((((k((((aabcaaabcaaadbcacbcabaacbbcdaauggggggppssaeeeeuuKeeeaeeanneKKeehh)eee)))))))e)))e))))))))))))))))aaaaaamiirnpaahammrrnpnrpSrrrSSsrrhssdhhoiiiiiiddSSKdaK(onoginadda((SMKmmemmib((d(SSMatKpMDmemmmPmyduatMDpMDKdZPmsymmemmbibii((((((aININruu(((iidaautrriii((a((((eeddiuuuttuiiiiiinn
7 (a) ((vi) PKeotantiedraanncbaunrguhMohenjo- 6 (Hae)roMdoohtuesnmjo-eDnagraota(kba)n Hbaahraapwpaa
4 Banjyiraynagndgiabnegrlgaakpu mseetniagputaashauin di
(vi) PDeamrobantu rumah dan 7 (Mae) sKiraiawlaahsahnaddiialehmSbuanhgainiiNil.
(ii) hInadmubsa SungbaainNdial rm, ieamitubatuwhaanbebruslaamn aNanna 5 (a) m(i)enRgaaljaamMi ednueasmusim yang
(b) (i) KPeirmamunidculan institusi dan lumpduarnbiesrtwerainrnya,hNitianmgaylang subur
(b) Terdapat terusan yang (ii) Raja Menes, iaitu

1Praktis Mengenali Sejarah

1.1 Pengertian Sejarah

1 Berdasarkan huruf-huruf berikut, cari perkataan (a) hingga (g) yang berkaitan dengan pengertian
TP sejarah.

1

NHKU T POKOK KNA VU
H A F E X A E Q Y T A CWX F
V KWR T F Y H Y K I M I XW
RL EAUUVA I QZOTER
A G T D R B R DWC X A S V Z
YZSCLA I UJ I KU I HB
T UOV B L J L NDR T RNM
WD X Y E X J E O A C F E HO
D L RYCODZ SKNGP T K
K L NHA L I SA L ASODG
G E G UM I C HWO I WK L R
P J I B I X C X P R A J PWB

(a) KETURUNAN (e) RIWAYAT
(b) PENYELIDIKAN (f) SALASILAH
(c) PERISTIWA (g) SEJARAWAN
(d) POKOK

1.2 Pengertian Sejarah Mengikut Pandangan Sejarawan

1 Tuliskan pengertian sejarah berdasarkan pandangan sejarawan.

TP Pengertian sejarah

2 Sejarawan

(a) Herodotus

(b) E.H. Carr

(c) Ibn Khaldun

(d) Khoo Kay Kim

(e) Muhd Yusof Ibrahim

1 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 1

1.3 Masa Silam dan Ruang dalam Sejarah

1 Lengkapkan maklumat di bawah.

TP (a) Masa silam ialah peristiwa yang telah berlaku.
3

(b) Masa silam dikaji mengikut urutan masa yang dikenali sebagai .

(c) Berdasarkan rajah garis masa di bawah, nyatakan ruang masa yang terlibat.

10 tahun

100 tahun

1000 tahun

(i) Dekad (ii) (iii)

2 Gambar di bawah menunjukkan peristiwa yang pernah dilalui negara kita yang disusun secara rawak.
TP Pada rajah garis masa yang diberi, tulis semula zaman tersebut secara kronologi.

4

KBAT Zaman Kemunculan Kemerdekaan Zaman Kesultanan
Kuasa Luar Negara Melayu Melaka

1400 (a)
1511 (b)
1957 (c)
2
© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 1

1.4 Sumber Sejarah

1 Berdasarkan pilihan jawapan yang diberi, tulis semula maksud sumber primer dan sumber sekunder
TP pada ruangan yang disediakan.

2

• Bahan telah diolah • Telah diterbitkan • Belum ditafsir

• Bahan belum diolah • Asli • Disebarkan kepada umum

(a) Sumber (b) Sumber
Primer Sekunder

(i) (i)

(ii) (ii)

(iii) (iii)

2 Kategorikan bahan di bawah sama ada sumber primer atau sumber sekunder.

TP
4

KBAT

(a) (b) (c)
3 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 1

3 Jelaskan maksud istilah berikut.

TP (a) Artifak
2

(b) Ensiklopedia

(c) Bukan artifak

(d) Arca

1.5 Penyelidikan dalam Sejarah

1 Isi tempat kosong dengan tiga kaedah penyelidikan dalam sejarah berdasarkan maklumat yang
TP berikut.

2

Penyelidikan dalam sejarah
(a) Kaedah

(b) Kaedah

(c) Kaedah

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 4

PRAKTIS 1

2 Apakah maksud kaedah bertulis?

TP
2

3 Susun proses yang dilakukan oleh ahli sejarah dalam penyelidikan sejarah.

TP
3

• Menganalisis
• Menggunakan peralatan yang sesuai
• Mengumpul dan menyimpan sumber yang diperoleh
• Mendapat dan mengesahkan sumber bertulis tersebut
• Mengenal pasti sumber bagi sesuatu peristiwa, tokoh atau institusi

Langkah 1

Langkah 2

Langkah 3

Langkah 4

Langkah 5

5 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 1

4 Dua bidang ilmu yang berikut sangat penting kepada para sejarawan dalam mengkaji tulisan kuno.
TP Nyatakan tempat tulisan kuno ditulis bagi setiap bidang.

4

Bidang ilmu Tempat/Bahan kajian

(a) Paleografi (i)
(ii)
(iii)
(iv)

(b) Epigrafi (i)
(ii)
(iii)

5 Senaraikan tiga tahap dalam proses penyelidikan sejarah menggunakan kaedah lisan.

TP (a) Tahap pertama:
3

(b) Tahap kedua:

(c) Tahap ketiga:

6 Berdasarkan gambar ekskavasi di bawah, terangkan proses yang terlibat.

TP (a) (b) (c)
3

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 6

PRAKTIS 1

7 Susun semula kerja-kerja yang terlibat dalam makmal arkeologi mengikut turutan i hingga iv.

TP

3 (a) Proses pembersihan bahan sebelum pengkajian dibuat

(b) Proses menyisihkan mengikut jenis artifak

(c) Proses mendapatkan maklumat melalui penganalisisan terhadap artifak

(d) Mengkatalogkan setiap artifak dengan nombor pengenalan

8 Jawab soalan di bawah.

TP (a) Apakah maksud arkeologi bawah air?
3

(b) Mengapakah arkeologi bawah air kurang dilakukan di negara kita?

(c) Namakan pihak yang berperanan dalam membangunkan bidang arkeologi bawah air di negara
kita.
(i)

(ii)

9 Berdasarkan pengetahuan anda, buat perbandingan tentang kaedah penyelidikan sejarah dari aspek
TP kelebihan dan kelemahan.

4

KBAT Kaedah Penyelidikan Kelebihan Kelemahan

(a) Kaedah bertulis

(b) Kaedah lisan

(c) Kaedah arkeologi

10 Anda menghadapi situasi seperti di bawah. Rancang cara untuk menyudahkan tugasan tersebut.

TP
6

KBAT Sekolah anda akan menyambut Jubli Perak tidak lama lagi.
Sempena sambutan tersebut, anda diberi tugasan untuk
menyelidik tentang sejarah penubuhan sekolah.

7 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 1

1.6 Tafsiran dalam Sejarah

1 Lengkapkan maklumat di bawah.

TP Tafsiran dalam sejarah bermaksud menerangkan tentang sesuatu (a)
3

sejarah. Penerangan tentang fakta tersebut adalah berdasarkan (b) yang

berkaitan dengan perkara yang hendak ditafsirkan.

2 Nyatakan penilaian anda berhubung tafsiran dalam sejarah dalam jadual di bawah.

TP Aspek Huraian
5
KBAT

(a) Sebab berlaku perbezaan dalam tafsiran
sejarah

(b) Kepentingan tafsiran dalam sejarah

(c) Nilai yang perlu ada pada setiap sejarawan
dalam membuat sesuatu tafsiran sejarah

3 Nyatakan tafsiran mengikut pandangan anda berhubung peristiwa berikut.

TP
6

Peristiwa penentangan Tok Janggut terhadap British di Pasir Puteh,Kelantan.

KBAT

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 8

PRAKTIS 1

1.7 Kepentingan Mempelajari Sejarah

1 Huraikan kepentingan mempelajari sejarah berdasarkan aspek di bawah.

TP

3 (a) Memperoleh iktibar

(b) Mengetahui asal usul

(c) Dapat memupuk semangat patriotisme

(d) Dapat mengukuhkan perpaduan kaum

(e) Dapat membangunkan negara dan bangsa
9 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 1

Kajian Kes
Tugasan
Anda ingin merekodkan susur galur keluarga supaya dapat dijadikan sebagai rujukan pada ahli keluarga
serta saudara-mara yang lain.

Buat kajian tersebut berdasarkan metode di bawah.
1 Menyenaraikan sumber sejarah yang dapat digunakan
2 Mengenal pasti kaedah penyelidikan sejarah yang sesuai

Hasilkan sebuah carta salasilah keluarga dalam ruangan yang disediakan berdasarkan dapatan yang
diperoleh.

Carta Salasilah Keluarga Saya

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 10

2Praktis Zaman Air Batu

2.1 Dunia Kita Bidang ilmu yang mengkaji tentang
organisma yang pernah hidup di bumi,
1 Padankan istilah berikut dengan maksudnya. fosil serta bentuk hidupan purbakala

TP Bidang ilmu yang mengkaji tentang
1 pembentukan bumi

(a) Paleontologi

(b) Geologi

2 Kenal pasti binatang yang pernah hidup pada Zaman Air Batu dengan menandakan (✓) pada gambar

TP di bawah. (b)

2

(a)

(c) (d)
11 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 2

3 Lengkapkan maklumat di bawah tentang pembentukan fizikal bumi.

TP 390 Juta Tahun Dahulu

3 650 Juta Tahun Dahulu

(a) Tiada sebarang (b) Wujud hidupan seperti ikan dan
yang wujud dalam bumi . Air laut

195 Juta Tahun Dahulu 94 Juta Tahun Dahulu

(c) Berlaku Zaman Jurasik. Hidupan utama (d) Rupa mula
pada waktu ini ialah
terbentuk. Dinosaur alami kepupusan
18 000 Tahun Dahulu
Bumi Pada Hari Ini

(e) Peningkatan aras air
berlaku. Wujud

binatang seperti kuda, kucing dan badak
sumbu

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 12

PRAKTIS 2

2.2 Zaman Air Batu

1 Jawab soalan di bawah.

TP (a) Apakah Zaman Air Batu?
3

(b) Mengapakah Zaman Air Batu dianggap zaman yang terpenting?

(c) Proses pengglasieran berlaku pada akhir Zaman Air Batu. Apakah maksud proses
pengglasieran?

(d) Apakah yang menyebabkan berakhirnya Zaman Air Batu?

2 Lengkapkan maklumat dalam peta alir di bawah dengan menamakan tahap-tahap Zaman Air Batu
TP yang terlibat.

2

Tahap Zaman Air Batu

23 Juta − 5 Juta Tahun Dahulu 5.3 Juta − 2.6 Juta Tahun Dahulu

(a) (b)

2.5 Juta − 10 000 Tahun Dahulu 10 000 Tahun Dahulu − Kini
(c) (d)

13 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 2

3 Berdasarkan garis masa Zaman Air Batu, analisis perkara yang berlaku kepada bumi dan hidupan
TP pada ketika itu.

4

KBAT

(i) Bentuk fizikal bumi

(a) 23 juta hingga 5 juta (ii) Hidupan
tahun dahulu (iii) Iklim

Bentuk fizikal bumi

(b) 5.3 juta hingga 2.6
juta tahun dahulu

(c) 2.5 juta hingga (i) Bentuk fizikal bumi
10 000 tahun dahulu (ii) Hidupan

(d) 10 000 tahun dahulu (i) Bentuk fizikal bumi
hingga kini (ii) Hidupan

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 14

PRAKTIS 2

2.3 Garis Masa Zaman Air Batu

1 Jawab soalan di bawah.

TP
5
KBAT

500 juta tahun 25 juta tahun 5.2 juta tahun 2 juta tahun 12 000 tahun

Apakah kesimpulan yang dapat anda buat berhubung kewujudan pelbagai spesies hidupan seperti
dalam rajah garis masa di atas?

2.4 Ciri-ciri Zaman Air Batu Akhir

1 Gambar di bawah berkaitan dengan ciri-ciri khusus pada Zaman Air Batu Akhir. Nyatakan ciri-ciri
TP tersebut serta lengkapkan huraian yang diberi.

3

(a) (b)

Petunjuk (i) Ciri
Kawasan diliputi ais
Sempadan darat (ii) Huraian
Tumbuhan
(i) Ciri yang menjalar dan rumput
merupakan tumbuhan utama yang
(ii) Huraian terdapat di kawasan air batu
Aras
rendah manakala permukaan
air membeku. Manusia dan
binatang dapat bermigrasi kerana
tanah besar dan kepulauan

15 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 2 (d)

(c)

(i) Ciri Petunjuk
Kawasan diliputi ais
(ii) Huraian Kawasan daratan
Manusia yang hidup di tanah Kawasan lautan
pamah sejuk menjalani hidup
secara (i) Ciri
dan memburu binatang
(ii) Huraian
Suhu
melampau kerana bumi
dipenuhi oleh salji terutama di
kawasan benua Eropah dan

(e) (f)

(i) Ciri (i) Ciri

(ii) Huraian (ii) Huraian
Wujud binatang yang Sebahagian besar kawasan
tinggal di kawasan tanah bumi dilitupi salji. Hal ini
yang menyebabkan permukaan
sejuk. Antaranya kuda, mamot membeku
berbulu dan singa

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 16

PRAKTIS 2

2.5 Perubahan Zaman Air Batu Akhir

1 Senaraikan kesan terhadap bentuk fizikal dan hidupan di bumi ekoran perubahan suhu yang berlaku
TP pada Zaman Air Batu Akhir.

1

Kesan Perubahan Suhu

(a) Bentuk Fizikal Bumi (b) Hidupan di Bumi
(i) (i)

(ii) Pembentukan rupa fizikal bumi (ii) Penghijrahan manusia
(iii) Proses pengglasieran
(iv)

17 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 2

2 Berdasarkan kesan perubahan suhu pada Zaman Air Batu, huraikan aspek tersebut mengikut
TP pemahaman anda.

4

KBAT Kesan Huraian

(a) Pembentukan rupa fizikal bumi

(b) Proses pengglasieran

(c) Perubahan iklim

(d) Pembentukan sungai dan tasik

(e) Kepupusan binatang

(f) Pergerakan keluar manusia dari benua
Afrika ke Eropah dan Asia

3 Pada pendapat anda, apakah langkah-langkah yang boleh diambil bagi mengawal pemanasan
TP global?

6

KBAT

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 18

PRAKTIS 2

2.6 Kesan Perubahan Zaman Air
Batu di Asia Tenggara

1 Lengkapkan peta pokok di bawah tentang kesan penting perubahan Zaman Air Batu Akhir di Asia
TP Tenggara.

1

Kesan Perubahan Zaman Air Batu
Akhir di Asia Tenggara

(a) (b)

2 Jawab soalan di bawah.

TP
2

Petunjuk
Pantas Sunda

Pentas Sunda pada Zaman Holosen

(a) Pentas Sunda pada Zaman Holosen merupakan suatu

(b) Namakan negara pada hari ini yang dapat dihubungkan melalui Pentas Sunda pada ketika itu.
(i) (v)
(ii) (vi)

(iii) (vii)
(iv) (viii)
(c) Namakan kepulauan pada hari ini yang dapat dihubungkan melalui Pentas Sunda pada ketika itu.

(i)
(ii)
(iii)

19 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 2

Kajian Kes
Tugasan

Gambar di bawah menunjukkan antara binatang yang pernah hidup pada Zaman Air Batu.

Harimau bertaring panjang Wooly Mammoth

Buat kajian tentang binatang lain yang pernah hidup pada zaman tersebut. Kajian perlu merangkumi
binatang yang hidup di darat, air dan udara. Kajian adalah berdasarkan pengelasan yang berikut:
(a) Nama saintifik
(b) Klasifikasi
(c) Habitat
(d) Diet
(e) Keunikan binatang yang dikaji

Hasilkan sebuah buku skrap yang menarik bagi memuatkan maklumat yang kamu peroleh daripada
kajian yang dibuat.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 20

3Praktis Zaman Prasejarah

3.1 Maksud Zaman Prasejarah

1 Lengkapkan ayat yang berikut dengan maklumat yang betul.

TP (a) Zaman Prasejarah bermaksud zaman sebelum manusia mengetahui dan mengenali
1

.

(b) Zaman Prasejarah terbahagi kepada dua zaman, iaitu
(i)
(ii)

2 Susun tahap yang terdapat dalam Zaman Batu mengikut urutan yang betul.

TP
4
* Neolitik * Mesolitik * Paleolitik

(a)
(b)
(c)

3 Mengapakah Zaman Paleolitik dianggap sebagai zaman yang serba mencabar?

TP (a)
4

(b)

4 Bagaimanakah masyarakat Zaman Mesolitik menyara kehidupan mereka?

TP (a)
4

(b)

5 Masyarakat Zaman Neolitik dianggap zaman paling maju dalam Zaman Prasejarah. Buktikan.

TP (a)
5

(b)

6 Masyarakat Zaman Logam dianggap masyarakat pencetus teknologi dan inovasi. Buktikan
TP kebenaran pernyataan tersebut.

5

(a)

(b)

21 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 3

3.2 Lokasi Zaman Prasejarah di Dunia

1 Namakan lokasi Zaman Prasejarah berdasarkan peta dunia di bawah.

TP
3

(a) (d)

(b) (c)

Britain U
Perancis
Turki
Sepanyol

Iran China

Lautan Pasifik

India

Lautan Hindi

(e) (f)
(g) (h)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 22

PRAKTIS 3

2 Namakan lokasi Zaman Prasejarah di Asia Tenggara berdasarkan peta di bawah.

TP
3

(a) (b) (c)

U

Myanmar

Laos

Thailand Filipina

Vietnam

Kemboja

Malaysia Brunei
Darussalam

Singapura

Indonesia

(d) (e) (f)
23 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 3

3.3 Ciri-ciri Kehidupan Manusia Zaman Prasejarah

1 Bandingkan ciri kehidupan manusia Zaman Prasejarah dalam jadual di bawah.

TP Paleolitik Mesolitik Neolitik Logam

4 Ciri-ciri

Tempat kediaman • • Gua Rumah diperbuat •
• • Lubang bawah daripada batu, •
kayu dan tanah
tanah liat

Peralatan Mempunyai Peralatan
pelbagai daripada logam
peralatan

Pengumpulan • Aktiviti
makanan • mengumpul
makanan

Kegiatan ekonomi Sara diri • • • Pertanian
Organisasi sosial • • Penternakan
•
• • • Perdagangan
secara barter
•
• Pembuatan

• • Pertukangan

• Hidup menetap
• Mempunyai

ketua
• Wujud

pembahagian
sosial

Kepercayaan • Aninisme • Menyembah
• Kepercayaan kuasa alam
Kesenian dan
kebudayaan alam semula •
jadi

Lukisan gua Lukisan gua •
•

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 24

PRAKTIS 3

3.4 Kesinambungan Sumbangan Zaman
Prasejarah kepada Kemajuan

Kehidupan Manusia

1 Analisis kesinambungan sumbangan Zaman Prasejarah kepada kemajuan kehidupan manusia pada
TP hari ini berdasarkan aspek berikut.

5

KBAT (a) Aktiviti pertanian

(i) Zaman Prasejarah (ii) Zaman moden
Giat dijalankan sejak Zaman Neolitik.
Tanaman seperti padi dan gandum
yang ditanam dapat menjadi sumber
makanan serta peluang pekerjaan

(b) Memburu binatang (ii) Zaman moden
(i) Zaman Prasejarah Aktiviti ini dilakukan sebagai hobi.
Senjata yang digunakan mempunyai
(c) Menternak binatang lesen dan didaftarkan dengan pihak
(i) Zaman Prasejarah berkuasa. Aktiviti memburu juga perlu
mendapatkan lesen terlebih dahulu

(ii) Zaman moden

(d) Peralatan (ii) Zaman moden
(i) Zaman Prasejarah

25 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 3 (ii) Zaman moden

(e) Tembikar (ii) Zaman moden
(i) Zaman Prasejarah Penghormatan terhadap mayat masih
diamalkan hingga kini
(f) Ideofak
(i) Zaman Prasejarah (ii) Zaman moden

(g) Monumen dan seni bina
(i) Zaman Prasejarah

3.5 Zaman Prasejarah di Malaysia

1 Lengkapkan jadual di bawah tentang lokasi Zaman Prasejarah di Malaysia.

TP Tapak

3 Zaman

Paleolitik (a) Sabah :
(40 000 SM) (b) Perak :

Mesolitik (Hoabinhian) (c) Selangor :
(12 000 SM−2800 SM) (d) Perlis :

Neolitik (e) Sabah :
(2800 SM−500 SM) (f) Sarawak :

Logam (g) Selangor :
(500 SM−500 M) (h) Pahang :

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 26

PRAKTIS 3

2 ‘Peralatan manusia prasejarah yang diperbuat daripada logam telah ditemui di Klang, Selangor.’
TP Berdasarkan pernyataan tersebut, apakah kesimpulan yang dapat anda buat?

5

KBAT

3 Namakan lokasi penemuan tembikar dan manik prasejarah di negara kita.

TP

3 (a) Tembikar :

(b) Manik : (i) (ii)

4 Lukisan gua dan ukiran batu turut ditemui di negara kita. Jawab soalan berkaitan aspek tersebut di
TP bawah.

2

(a) Apakah tujuan manusia prasejarah menghasilkan lukisan gua dan ukiran batu?

(b) Apakah bahan yang digunakan oleh manusia prasejarah untuk menghasilkan lukisan gua?
(c) Apakah yang dapat dibuktikan melalui kewujudan ukiran batu?

5 Terangkan tentang ekonomi manusia prasejarah.

TP (a) Memburu dan memungut hasil hutan
3

(b) Kegiatan pertanian

(c) Kegiatan perdagangan

6 Berdasarkan lokasi penemuan beberapa tapak perkuburan masyarakat Zaman Prasejarah, nyatakan
TP cara pengebumian yang dilakukan.

3

(a) Kampung Limbongan, Terengganu :
(b) Lembah Bernam, Selangor :
(c) Gua Gunung Runtuh, Perak :
(d) Gua Cha, Kelantan :
(e) Pantai Timur, Sabah :
(f) Kuala Selinsing, Perak :

27 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 3

Kajian Kes
Tugasan

Buat kajian lanjut tentang lokasi Zaman Prasejarah di beberapa buah negara di Asia Tenggara.
Menggunakan peta Asia Tenggara di bawah, tandakan lokasi-lokasi yang kamu temui berserta maklumat
ringkas tentang kawasan tersebut.

U

Myanmar

Laos

Thailand Filipina

Vietnam

Kemboja

Malaysia Brunei
Darussalam

Singapura

Indonesia

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 28

4Praktis Mengenali Tamadun

4.1 Maksud Tamadun

1 Jawab soalan-soalan yang berikut berkaitan dengan maksud tamadun.

TP (a) Perubahan kehidupan manusia ini didorong oleh sesuatu masyarakat.
1

(b) Civitas dalam bahasa Yunani bermaksud

(c) Senaraikan dua bidang yang diukur sebagai tahap kemajuan kehidupan dalam tamadun Yunani.

(i) (ii)

(d) Maksud tamadun dalam bahasa Inggeris ialah civilisation yang merujuk kepada dua tahap, iaitu

(i)

(ii)

(e) Perkataan tamadun dalam bahasa Arab merangkumi mudun, madain dan madana yang
bermaksud

(i)

(ii)

(f) Maksud tamadun dalam bahasa Melayu merupakan suatu peradaban yang merujuk kepada
pencapaian kemajuan masyarakat dari aspek

(i)

(ii)

(g) Pada pandangan anda, mengapakah tamadun penting bagi sesuatu masyarakat?

(i)

(ii)

4.2 Konsep Tamadun

1 Lengkapkan rajah di bawah tentang konsep tamadun.

TP Konsep Tamadun
2

Sudut pandangan Islam Sudut pandangan Barat

(a) (b) (c)
29 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PRAKTIS 4

2 Jelaskan konsep tamadun mengikut sudut pandangan berikut.

TP (a) Sudut pandangan Islam
3

(b) Sudut pandangan Barat

3 Analisis pandangan tokoh di bawah tentang konsep tamadun.

TP
4

KBAT (a)

Ibn Khaldun

(b)

Arnold J. Toynbee 30

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018