แผนพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง

จ.สงขลา แผนพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน อำ เภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง พ.ศ. 2566 - 2570 กรมการท่องเที่ยว

ก สารบัญ เรื่อง หน้า บทที่ 1 1. บทน ำ-หลักกำรและเหตุผล วัตถุประสงค์กลุ่มเป้ำหมำย ขอบเขต และนิยำมศัพท์ 1 2. บทสรุปผู้บริหำร (Executive Summary) 5 บทที่2 วิธีการด าเนินงาน และสรุปความสัมพันธ์ของกรอบยุทธศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง 3. วิธีกำรด ำเนินงำน กว่ำจะมำเป็นแผนแม่บท 12 3.1 สรุปวิธีกำรด ำเนินงำน 12 3.2 สรุปควำมสัมพันธ์ของกรอบยุทธศำสตร์ที่เกี่ยวข้องกับกำรพัฒนำ 13 แหล่งท่องเที่ยวและเส้นทำงท่องเที่ยวต้นแบบ จำกระดับประเทศ สู่ระดับพื้นที่ อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง บทที่3 ข้อมูลพื้นฐาน 4. ภำพรวมกำรท่องเที่ยว อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง 40 5. ข้อมูลพื้นฐำนของพื้นที่ (ประวัติควำมเป็นมำ ลักษณะกำยภำพทำงภูมิศำสตร์ 42 ลักษณะกำรปกครอง/ประชำกร ลักษณะประเพณีและวัฒนธรรม) 6. ข้อมูลแหล่งท่องเที่ยวที่ส ำคัญ ที่สำมำรถค้ำงคืนได้ มีที่พัก 47 และสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกส ำหรับนักท่องเที่ยว บทที่4 การประเมินความพร้อมของพื้นที่ และแนวทางการพัฒนาแบบบูรณาการ 7. กำรประเมินควำมพร้อมของพื้นที่ จำกผลกำรวิเครำะห์ ต ำแหน่งทำงกำรตลำด 79 ก ำหนดห่วงโซ่คุณค่ำของพื้นที่ศักยภำพ พื้นที่และกำรมีส่วนร่วมของภำคีเครือข่ำย 8. แผนพัฒนำแบบบูรณำกำรด้ำนกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน 93 (เป้ำหมำยสูงสุด และแนวทำงพัฒนำบุคลำกร กำรมีส่วนร่วม พัฒนำแหล่งท่องเที่ยวทำงกำยภำพ พัฒนำสำธำรณูปโภคพื้นฐำน กำรส่งเสริมด้ำนสิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม กำรบริกำรด้ำนกำรท่องเที่ยว และกำรประชำสัมพันธ์)

ข สารบัญ เรื่อง หน้า บทที่5 แผนพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน อ าเภอปากพะยูน 9. กำรก ำหนดกรอบกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนที่เข้ำกับพื้นที่ 97 10. ตัวอย่ำงภำพอนำคตของพื้นที่ ตำมกรอบวิสัยทัศน์ 98 11. กำรก ำหนดแผนที่ด้ำนกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน 120 (ออกแบบภำพรวมของพื้นที่และอัตลักษณ์ส ำคัญ รวมถึงเส้นทำงท่องเที่ยว) 12. แผนงำนโครงกำรตำม Roadmap พร้อมระบุหน่วยงำนหลัก/รอง 128 และคำดกำรณ์งบประมำณ

ค สารบัญตาราง ตาราง หน้า ตำรำงที่ 1 ควำมสอดคล้องกับแผน 3 ระดับ และแผนงำนระดับจังหวัด 21 ตำรำงที่ 2 ยุทธศำสตร์กำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวภำคใต้ 24 ตำรำงที่ 3 กลยุทธ์เชิงรุก 26 ตำรำงที่ 4 กลยุทธ์เชิงรับ 26 ตำรำงที่ 5 ควำมสัมพันธ์ของกรอบยุทธศำสตร์ที่เกี่ยวข้องกับกำรพัฒนำ 33 แหล่งท่องเที่ยวในระดับประเทศสู่ระดับพื้นที่ ตำรำงที่ 6 สรุปประเด็นส ำคัญเชื่อมโยงกับแผนยุทธศำสตร์ต่ำงๆ 37 จำกระดับประเทศสู่ระดับพื้นที่ ตำรำงที่ 7 สรุปเหตุกำรณ์ส ำคัญของ อ ำเภอปำกพะยูน 43 ตำรำงที่ 8 ประเพณีและวัฒนธรรม อ ำเภอปำกพะยูน 46 ตำรำงที่ 9 กำรเชื่อมโยงท่องเที่ยว 3 จังหวัด ภำยใต้วิถีชีวิตแห่งลุ่มน ้ำทะเลสำบสงขลำ 47 ตำรำงที่ 10 แหล่งท่องเที่ยว 48 ตำรำงที่ 11 สถำนที่พัก 49 ตำรำงที่ 12 สิ่งอ ำนวยควำมสะดวก 50 ตำรำงที่ 13 แนวคิดกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวตำมยุทธศำสตร์ระดับพื้นที่ 76 ตำรำงที่ 14 ปัจจัยภำยในและภำยนอกกำรเปลี่ยนแปลงของ อ ำเภอปำกพะยูน 80 ตำรำงที่ 15 ท่องเที่ยวชุมชนต ำบลกมลำ อ ำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต 81 ตำรำงที่ 16 กำรท่องเที่ยวปำกบำรำ อ ำเภอละงู จังหวัดสตูล 83 ตำรำงที่ 17 กำรท่องเที่ยวชุมชนเกำะยำวน้อย อ ำเภอเกำะยำว จังหวัดพังงำ 84 ตำรำงที่ 18 ประเด็นยุทธศำสตร์ 100 ตำรำงที่ 19 กลไกในกำรขับเคลื่อนแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน 106 อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง ตำรำงที่ 20 โครงกำรน ำเสนอที่เกี่ยวข้องกับกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวในพื้นที่ 128 อ ำเภอปำกพะยูน ที่ต้องกำรจัดท ำ/หรืออยู่ในแผน ในช่วง5 ปี(พ.ศ. 2566-2570)

ง สารบัญภาพ ภาพ หน้า ภำพที่1-4 รำยละเอียดกำรประเมินของ GSTC-D Version 2.0 3 ภำพที่ 5 ร่ำงแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน อ ำเภอปำกพะยูน 7 จังหวัดพัทลุง พ.ศ. 2566-2570 ภำพที่ 6 Roadmap ในกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน 9 ภำพที่ 7 แผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนของพื้นที่ปำกพะยูนในช่วง 5 ปี 11 ภำพที่ 8 ผังแนวคิดและขั้นตอนกำรด ำเนินงำน 12 ภำพที่ 9 ข้อมูลธุรกิจน ำเที่ยว จ ำแนกรำยอ ำเภอ 29 ภำพที่ 10 แผนพัฒนำกำรท่องเที่ยว จังหวัดพัทลุง (พ.ศ. 2566-2570) 35 ภำพที่ 11 กรอบแผนพัฒนำที่เกี่ยวข้องกับกำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยวของประเทศ 36 ภำพที่ 12 สรุปควำมสัมพันธ์ของกรอบยุทธศำสตร์ที่เกี่ยวข้องกับกำรพัฒนำ 39 แหล่งท่องเที่ยวจำกระดับประเทศสู่ อ ำเภอปำกพะยูน ภำพที่ 13 แผนที่แสดงที่ตั้ง อ ำเภอปำกพะยูน 41 ภำพที่ 14-15 เกำะหมำก 51 ภำพที่ 16-17 เกำะนำงค ำ 51 ภำพที่ 18-19 เกำะสี่ เกำะห้ำ 52 ภำพที่ 20-21 เกำะกระ 53 ภำพที่ 22-23 เกำะรำบ 53 ภำพที่ 24-25 อุทยำนนกน ้ำทะเลน้อย 54 ภำพที่ 26-27 สะพำนเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษำ 54 ภำพที่ 28-29 คลองปำกประ 55 ภำพที่ 30-31 ภูเขำอกทะลุ 55 ภำพที่ 32-33 หำดแสนสุขล ำป ำ 56 ภำพที่ 34-35 แกรนด์แคนยอน ควนน้อย 56 ภำพที่ 36-37 นำโปแก 57

จ สารบัญภาพ ภาพ หน้า ภำพที่ 38-39 ศรีปำกประ รีสอร์ท 57 ภำพที่ 40-41 ทะเลสำบปำกประ 58 ภำพที่ 42-43 หลำดใต้โหนด หรือตลำดใต้โหนด 58 ภำพที่ 44-45 วัดเขำอ้อ 59 ภำพที่ 46-47 ศำลหลักเมืองสงขลำ 59 ภำพที่ 48-49 สตรีตอำร์ตบนถนนนครนอก ถนนนครใน และถนนนำงงำม 60 ภำพที่ 50-51 โรงสีแดง (หับ โห้ หิ้น) โรงสีข้ำวเก่ำแก่ที่มีอำยุร่วม 100 ปี 60 ภำพที่ 52-53 กำรออกหำปลำของขำวบ้ำน บ้ำนช่องฟืน 62 ภำพที่ 54-55 บริเวณเกำะกระ 63 ภำพที่ 56-57 บรรยำกำศกำรออกหำปลำของชำวบ้ำน หมู่บ้ำนเขำชัน 64 ภำพที่ 58-59 งำนบุญประเพณีประจ ำปีของชำวบ้ำน บ้ำนแหลมกรวด 65 ภำพที่ 60-61 บรรยำกำศเกำะกลำงทะเลสำบสงขลำ 68 ภำพที่ 62-63 บรรยำกำศเส้นทำงกำรท่องเที่ยวเกำะหมำก 69 ภำพที่ 64-65 บรรยำกำศหมู่เกำะสี่ เกำะห้ำ 71 ภำพที่ 66 แผนที่เส้นทำงเที่ยวเกำะหมำก ปำกพะยูน 72 ภำพที่ 67-68 สถำนที่ท่องเที่ยวทะเลสำปเกำะหมำก 74 ภำพที่ 69-70 ป่ำไผ่สร้ำงสุข “ตลำดชุมชนของคนหัวใจสีเขียว” 75 ภำพที่ 71-72 ตลำดใต้โหนด “ตลำดสีเขียวเลี้ยวเข้ำมำก็สุขใจ” 75 ภำพที่ 73 แผนที่แสดงที่ตั้งหมู่บ้ำนของ อ ำเภอปำกพะยูน 76 ภำพที่ 74 กำรประเมินควำมพร้อมของพื้นที่ จำกผลกำรวิเครำะห์ 79 ต ำแหน่งทำงกำรตลำด ก ำหนดห่วงโซ่คุณค่ำของพื้นที่ศักยภำพพื้นที่ ภำพที่ 75 ภูมิศำสตร์ของที่ตั้งแหล่งท่องเที่ยว ปำกพะยูน 87 ภำพที่ 76 แผนที่แสดงสถำนที่เที่ยวในเส้นทำงธรรมชำติ 89 ภำพที่ 77 แผนที่แสดงสถำนที่เที่ยวในเส้นทำงสำยมู 90 ภำพที่ 78 แผนที่แสดงสถำนที่เที่ยวในเส้นทำงสำยกิน 90 ภำพที่ 79 กำรวิเครำะห์ห่วงโซ่คุณค่ำของพื้นที่ศักยภำพ 91 ภำพที่ 80กรอบกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนที่เข้ำกับพื้นที่ 97

ฉ สารบัญภาพ ภาพ หน้า ภำพที่ 81 Roadmap ในกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน 103 ภำพที่ 82 แผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน ของพื้นที่ปำกพะยูนในช่วง 5 ปี 105 ภำพที่ 83-86 ตัวอย่ำง สื่อ ตลำดปำกยูน 109 ภำพที่ 87-88 ภำพตัวอย่ำง แนวทำงพัฒนำตลำดปำกยูน สู่ Green Market 111 ภำพที่ 89 ศูนย์อนุรักษ์รังนก เกำะหมำก 113 ภำพที่ 90 ตัวอย่ำงสื่อมิวเซียมรังนก พัทลุง 113 ภำพที่ 91 ตัวอย่ำงรูปแบบมิวเซียมรังนก และองค์ประกอบ 114 ภำพที่ 92 รูปแบบของศูนย์กำรเรียนรู้อนุรักษ์รังนกอีแอ่นธรรมชำติ (มิวเซียมรังนก) 114 ภำพที่ 93 แกรนด์แคนย่อน เกำะนำงค ำ 116 ภำพที่ 94 ลุงแลนด์ แกรนด์พัทลุง 116 ภำพที่ 95 ตัวอย่ำงของที่ระลึก ลุงแลนด์ แกรนด์พัทลุง 117 ภำพที่ 96 กิจกรรมที่ลุงแลนด์ แกรนด์พัทลุง 117 ภำพที่ 97 บรรยำกำศที่พักลุงแลนด์ แกรนด์พัทลุง 118 ภำพที่ 98 แผนที่แนะน ำเส้นทำงท่องเที่ยว ปำกพะยูน 120 ภำพที่ 99 เส้นทำง CBT เกำะหมำก 122 ภำพที่ 100 แผนที่กิจกรรมท่องเที่องที่เกำะหมำก 122 ภำพที่ 101 เส้นทำงชวนเพื่อนเที่ยว เอกชน Theme Eco 124 ภำพที่ 102 เส้นทำงชวนเพื่อนเที่ยว เอกชน Theme Eco 126 ภำพที่ 103 เส้นทำงเทศบำลต ำบลดอนทรำย Theme สำยอำหำร โปรแกรมครึ่งวัน 126

1 บทที่ 1 1. บทน า ด้วยรัฐบำลมีนโยบำยให้ควำมส ำคัญในพัฒนำแหล ่งท ่องเที ่ยวเมืองรอง เพื ่อสร้ำงควำมเจริญ สร้ำงงำน สร้ำงสำธำรณูปโภคต่ำงๆเพื่อส่งเสริมกำรท่องเที่ยวล่ำสุดเมื่อวันที่18 มีนำคม 2565กระทรวงคมนำคมได้ท ำพิธีวำงศิลำฤกษ์ โครงกำรก ่อสร้ำงสะพำนข้ำมทะเลสำบสงขลำ ต ำบลเกำะใหญ่ อ ำเภอกระแสสินธุ์ จังหวัดสงขลำ ต ำบลจองถนน อ ำเภอเขำชัยสน จังหวัดพัทลุง โดยคำดว่ำจะเปิดใช้บริกำรปีพ.ศ.2569 สะพำนแห่งนี้จะช่วยส่งเสริมกำรท่องเที่ยวเชื่อมโยง จังหวัดสงขลำกับจังหวัดพัทลุง เป็นอย่ำงมำก กรมกำรท่องเที่ยว กระทรวงกำรท่องเที่ยวและกีฬำ เป็นองค์กรหลักในกำรพัฒนำยกระดับมำตรฐำนสินค้ำ บริกำร บุคลำกรด้ำนกำรท่องเที่ยว และส่งเสริมกำรมีส่วนร่วม เสริมสร้ำงกิจกรรมกำรบริหำรจัดกำรด้ำนกำรท่องเที่ยวแก่ทุกภำคส่วน เพื ่อพัฒนำกำรท ่องเที ่ยวอย ่ำงยั ่งยืนให้สอดคล้องกับแผนพัฒนำเศรษฐกิจและสังคมแห ่งชำติฉบับที่ 13ยุทธศำสตร์ กำรสร้ำงควำมเข้มแข็งทำงเศรษฐกิจ และแข่งขันได้อย ่ำงยั่งยืน ยุทธศำสตร์กำรสร้ำงควำมเป็นธรรมลดควำมเหลื่อมล ้ำ ในสังคม และสอดคล้องกับแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวแห่งชำติฉบับที่ 3ยุทธศำสตร์กำรพัฒนำคุณภำพแหล่งท่องเที่ยว สินค้ำ และบริกำรด้ำนกำรท่องเที่ยวให้เกิดควำมสมดุลและยั่งยืน กรมกำรท ่องเที ่ยวได้เล็งเห็นว ่ำอ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง เป็นพื้นที ่ที ่จะได้โอกำสจำกกำรเชื ่อมโยง กำรท ่องเที ่ยวจังหวัดสงขลำกับจังหวัดพัทลุง ที ่จะเกิดขึ้นในอนำคตอันใกล้ด้วยศักยภำพต้นทุนทำงกำรท ่องเที ่ยว ทำงวัฒนธรรมและธรรมชำติหลำกหลำยของอ ำเภอปำกพะยูนมีควำมพร้อมต่อยอดให้เป็นจุดหมำยปลำยทำงกำรท่องเที่ยว ใหม่ของจังหวัดพัทลุง กรมกำรท่องเที่ยว จึงมีแนวคิดที่จะจัดท ำแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวให้แก่พื้นที่อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง โดยให้ควำมส ำคัญกับกระบวนกำรกำรมีส่วนร่วมของกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (Stakeholders) ภำยในพื้นที่ อ ำเภอปำกพะยูน ผ ่ำนกลไกกำรระดมสมองของทุกฝ ่ำย ดังนั้น ในขั้นต้นกรมกำรท ่องเที ่ยว ร ่วมกับ กำรท ่องเที ่ยว แห่งประเทศไทย (ททท.) ได้ร่วมกันลงพื้นที่เพื่อศึกษำควำมต้องกำรและควำมเป็นไปได้ของพื้นที่ โดยได้จัดกิจกรรมอบรม เชิงปฏิบัติกำร Co Creation Workshop เปิดโอกำสให้ชุมชนและผู้ประกอบกำรท่องเที่ยวและอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องทุกกลุ่ม ในพื้นที่อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง ได้เข้ำมำมีส่วนร่วมในกำรก ำหนดทิศทำงกำรยกระดับพัฒนำกำรท่องเที่ยวและ ได้เชิญกลุ่มนักพัฒนำ นักออกแบบประสบกำรณ์ท่องเที่ยว มำร่วมคิด ร่วมสร้ำงสรรค์กับชุมชนในพื้นที่ เพื่อค้นหำต้นทุน และสินทรัพย์ทำงกำรท่องเที่ยวตลอดจนเรื่องรำวของวัฒนธรรมท้องถิ่นเดิมที่มีอยู่ในพื้นที่อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง จำกนั้นได้ร่วมกันก ำหนดกรอบแนวทำงร่ำงแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวภำยใต้กำรด ำเนินงำนของกรมกำรท่องเที่ยวที่เปิดโอกำส ให้กลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในพื้นที่อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุงได้เข้ำมำมีส่วนร่วมในทุกกระบวนกำรของกำรจัดท ำ ร่ำงแผนพัฒนำในครั้งนี้จึงเป็นนิมิตหมำยอันดีที่ทุกภำคส่วนได้มีควำมเข้ำใจในบริบทของกำรพัฒนำและขับเคลื่อนพื้นที่ ไปในทิศทำงเดียว อีกทั้งยังเป็นกำรบูรณำกำรกำรท ำงำนร่วมกันของทุกภำคส่วนอย่ำงเป็นระบบ

2 วัตถุประสงค์ 1. เพื่อให้ได้แนวทำงในกำรบริหำรจัดกำรแหล่งท่องเที่ยวและออกแบบเส้นทำงท่องเที่ยวในรูปแบบที่เหมำะสมกับศักยภำพ และบริบทของพื้นที่โดยกำรเพิ่มมูลค่ำและยกระดับชุมชนด้วยควำมคิดสร้ำงสรรค์ ต่อยอดจำกต้นทุนอัตลักษณ์และ เอกลักษณ์ที่มีอยู่เดิมของพื้นที่มำสร้ำงคุณค่ำใหม่ (New Value Creation) เพื่อให้ชุมชนและธุรกิจอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องใน พื้นที่ได้ใช้ประโยชน์จำกกำรท่องเที่ยวให้เป็นเครื่องมือในกำรพัฒนำเศรษฐกิจอย่ำงเข้มแข็งและยั่งยืน 2. เพื่อกระตุ้นและสร้ำงแรงบันดำลใจในกำรพัฒนำยกระดับแหล่งท่องเที่ยวและกำรท่องเที่ยวของชุมชน 3. เพื ่อเสริมสร้ำงควำมเข้มแข็งของเครือข ่ำยกำรท ่องเที ่ยวโดยชุมชนให้เกิดควำมรู้จักและมีกำรประสำนงำนกันได้มี ประสิทธิภำพยิ่งขึ้น 4. เพื่อสร้ำงภำคีเครือข่ำยจำกองค์กรต่ำงๆ ที่มีศักยภำพร่วมภำรกิจในกำรท ำงำนช่วยเหลือเศรษฐกิจชุมชนฐำนรำกของไทย ตำมนโยบำยของรัฐบำล กลุ่มเป้าหมาย 1. ภำครัฐอำทิองค์กำรบริหำรส่วนจังหวัดพัทลุง/ส ำนักงำนพัฒนำชุมชน อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง/เทศบำลต ำบล เกำะนำงค ำ/สถำบันพัฒนำองค์กรชุมชน (องค์กำรมหำชน) 2. ภำคประชำชนในพื้นที่อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง 3. ชุมชนท่องเที่ยว/วิสำหกิจชุมชนในพื้นที่อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง 4. ผู้ประกอบกำรธุรกิจท่องเที่ยวและบริกำรที่เกี่ยวข้องในพื้นที่อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง นิยามศัพท์ 1. GSTC คือ เกณฑ์ของสภำกำรท่องเที่ยวอย ่ำงยั ่งยืนระดับโลก (GSTC) ถูกสร้ำงขึ้นเพื่อให้เกิดควำมเข้ำใจเกี ่ยวกับ กำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน เกณฑ์ของ GSTC หรือ GSTC-D เป็นเกณฑ์ขั้นต้นที่แหล่งท่องเที่ยวหรือจุดหมำยปลำยทำงต่ำง ๆ ควรตั้งเป้ำที่จะไปถึง โดยแบ่งออกเป็น 4 หัวข้อหลัก ได้แก่ กำรจัดกำรที่ยั่งยืน ผลกระทบทำงเศรษฐกิจและสังคม ผลกระทบทำงวัฒนธรรม และผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โดยจะมีผลบังคับใช้กับภำคกำรท่องเที่ยวทั้งหมด อ้างอิงจาก : https://www.gstcouncil.org/wp-content/uploads/GSTC-Criteria-for-Destinations-2.0-Thai.pdf

3 ภาพที่1-4 รายละเอียดการประเมินของ GSTC-D Version 2.0

4

5 2. บทสรุปผู้บริหาร(Executive Summary) กรมกำรท ่องเที ่ยวได้ตระหนักถึงควำมส ำคัญของกำรท ่องเที ่ยวในฐำนะกลไกในกำรช ่วยขับเคลื ่อนเศรษฐกิจ ของประเทศ อย ่ำงไรก็ดี ภำยใต้สภำวกำรณ์กำรท ่องเที ่ยวและพฤติกรรมของผู้บริโภคที ่เปลี ่ยนแปลงอย ่ำงรวดเร็ว กรมกำรท่องเที่ยวเล็งเห็นถึงควำมส ำคัญในกำรวำงแผนกำรพัฒนำให้สอดคล้องกับควำมต้องกำรของตลำด เพื่อรักษำและพัฒนำ ขีดควำมสำมำรถด้ำนกำรท่องเที่ยวของประเทศ ภำยใต้แผนแม่บทยุทธศำสตร์ชำติระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2560-2579) ซึ่งมุ่งเน้น กำรพัฒนำ 3 ด้ำนอย่ำงมั่นคง คือ สังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม เมื่อกล่ำวถึงแผนแม่บทภำยใต้ยุทธศำสตร์ชำติในประเด็น กำรท่องเที่ยว ซึ่งให้ควำมส ำคัญกับกำรรักษำกำรเป็นจุดหมำยปลำยทำงของกำรท่องเที่ยวระดับโลก จึงเป็นเหตุผลส ำคัญในกำร ที ่จะต้องพัฒนำกำรท ่องเที ่ยวทั้งระบบ โดยมุ ่งเน้นนักท ่องเที ่ยวกลุ ่มคุณภำพ ส ่งเสริมแนวทำงกำรท ่องเที ่ยวให้มีควำม หลำกหลำยสอดคล้องกับควำมต้องกำรของกลุ่มนักท่องเที่ยว มุ่งเน้นกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวในสำขำที่มีศักยภำพ ภำยใต้ กำรรักษำจุดเด่นของประเทศด้ำนขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม อัตลักษณ์ควำมเป็นไทย และสิ่งแวดล้อม เพื่อให้เกิดกำร พัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน เพื่อมุ่งสู่เป้ำหมำยสูงสุดของกำรใช้กำรท่องเที่ยวเป็นเครื่องมือในกำรลดควำมเหลื่อมล ้ำของ สังคมไทย ในกำรจัดท ำร่ำงแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง พ.ศ. 2566-2570 ครั้งนี้ กรมกำรท่องเที่ยวได้น ำกรอบยุทธศำสตร์ชำติระยะ 20 ปี (พ.ศ.2560-2579) ร่วมกับ (1) แผนยุทธศำสตร์กำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยวของประเทศ พ.ศ. 2560-2564 (2) แผนพัฒนำกำรท ่องเที่ยวแห ่งชำติ ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2560-2564) โดยคณะกรรมกำรนโยบำยกำรท่องเที ่ยว แห่งชำติ กระทรวงกำรท่องเที่ยวและกีฬำ (3) แผนยุทธศำสตร์และกลยุทธ์พัฒนำกำรท่องเที่ยว (พ.ศ. 2557-2560) โดยกรมกำรท่องเที่ยว (4) กรอบทิศทำงยุทธศำสตร์ 20 ปี ด้ำนวัฒนธรรม ตำมกรอบทิศทำงยุทธศำสตร์ชำติระยะ 20 ปี โดยกระทรวง วัฒนธรรม (2559-2579) (5) แผนแม่บทรองรับกำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศปี พ.ศ. 2558-2593 โดยกระทรวงทรัพยำกรธรรมชำติและ สิ่งแวดล้อม (6) แผนยุทธศำสตร์กรมส่งเสริมกำรเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พ.ศ. 2560-2579) (7) กรอบนโยบำยเทคโนโลยีสำรสนเทศและกำรสื่อสำร (พ.ศ. 2565-2570) ของประเทศไทย กระทรวงดิจิทัลเพื่อ เศรษฐกิจและสังคม (8) แผนขับเคลื ่อนองค์กำรบริหำรกำรพัฒนำพื้นที ่พิเศษเพื ่อกำรท ่องเที ่ยวอย ่ำงยั ่งยืนในระยะ 4 ปี (พ.ศ. 2562-2565) (9) แผนขับเคลื่อนกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวพื้นที่พิเศษลุ่มน ้ำทะเลสำบสงขลำ

6 เป็นจุดเริ ่มต้นในกำรจัดท ำร ่ำงแผนพัฒนำกำรท ่องเที ่ยวให้แก ่พื้นที ่อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง ภำยใต้ หลักคิดของกำรมุ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวคุณภำพที่เติบโตอย่ำงสมดุลและยั่งยืน ให้ควำมส ำคัญต่อกระบวนกำรกำรมีส่วนร่วมของ ภำคีกำรท ่องเที ่ยวทั้งหน ่วยงำนภำครัฐ ภำคเอกชน ภำคชุมชน ภำคประชำสังคม และกลุ ่มนักวิชำกำร เพื ่อให้เกิด กำรบูรณำกำรในกำรพัฒนำแหล ่งท ่องเที ่ยวอย ่ำงมีประสิทธิภำพสู ่กำรพัฒนำกำรท ่องเที ่ยวอย ่ำงยั ่งยืน ตำมกำรปรับใช้ เกณฑ์กำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนโลก (Global Sustainable Tourism Criteria) จำกกรอบแนวทำงกำรพัฒนำแหล ่งท ่องเที ่ยวอ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง ดังที ่ได้อธิบำยไว้ข้ำงต้น กรมกำรท่องเที่ยวเล็งเห็นควำมส ำคัญของกระบวนกำรกำรมีส่วนร่วมของกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (Stakeholders) ภำยในพื้นที่ อ ำเภอปำกพะยูน ผ่ำนกลไกกำรระดมสมองของทุกฝ่ำย ดังนั้นในขั้นต้นกรมกำรท่องเที่ยวได้มีกำรลงพื้นที่เพื่อศึกษำควำม ต้องกำรและควำมเป็นไปได้ของพื้นที่ จำกนั้นได้ก ำหนดกรอบแนวทำงร่ำงแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยว ซึ่งในขั้นตอนนี้ได้มีกำรเก็บ ข้อมูลผ่ำนกำรสัมภำษณ์เชิงลึกผู้น ำในพื้นที่ จ ำนวน 16 ท่ำน กำรจัดท ำแบบสอบถำมเพื่อสอบถำมควำมคิดเห็นจำกกลุ่มต่ำงๆ ต่อกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวในพื้นที่อ ำเภอปำกพะยูน จ ำนวน 300 ชุด และมีกำรจัดประชุมกลุ่ม 3 ครั้ง ต่อมำได้มีกำรจัดตั้งคณะท ำงำนขับเคลื่อน ซึ่งเป็นกำรเปิดรับอำสำสมัคร โดยคณะท ำงำนกลุ่มนี้ประกอบไปด้วย กลุ่มภำคประชำชน ชมรมกำรท่องเที ่ยว ภำคเอกชน และ อปท. จ ำนวน 41 ท่ำน โดยมีนำยอ ำเภอปำกพะยูนเป็นประธำน คณะท ำงำน ภำยใต้กำรท ำงำนของคณะท ำงำนขับเคลื่อนกลุ่มดังกล่ำว ได้มีกำรยื่นเสนอโครงกำรด้ำนกำรท่องเที่ยวเพื่อบรรจุไว้ ในแผนของแต ่ละพื้นที ่ควำมรับผิดชอบ จำกนั้นกรมกำรท ่องเที ่ยวจึงด ำเนินกำรรวบรวมและวิเครำะห์ข้อมูลที ่ได้รับจำก คณะท ำงำนขับเคลื่อน เพื่อจัดท ำร่ำงแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน ตำมควำมต้องกำรและอัตลักษณ์ของพื้นที่ โดยมีกำร ปรับใช้กรอบแนวคิดจำกเกณฑ์กำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนโลก (GSTC-D) ร่วมด้วย เพื่อให้มีกำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยวใหม่ที ่มี ควำมเป็นไปได้ พร้อมเส้นทำงกำรท่องเที่ยวที่ผ่ำนกระบวนกำรคัดเลือกโดยผู้เชี่ยวชำญ ภำยใต้กำรด ำเนินงำนของกรมกำรท ่องเที ่ยวที่เปิดโอกำสให้กลุ่มผู้มีส ่วนได้ส่วนเสียในพื้นที่อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง ได้เข้ำมำมีส่วนร่วมในทุกกระบวนกำรของกำรจัดท ำร่ำงแผนพัฒนำในครั้งนี้ จึงเป็นนิมิตหมำยอันดีที่ทุกภำค ส่วนได้มีควำมเข้ำใจในบริบทของกำรพัฒนำและขับเคลื่อนพื้นที่ไปในทิศทำงเดียว อีกทั้งยังเป็นกำรบูรณำกำรกำรท ำงำน ร่วมกันของทุกภำคส่วนอย่ำงเป็นระบบ

7 ภาพที่ 5 ร่างแผนพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนอ าเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง พ.ศ. 2566-2570 จำกกำรด ำเนินกำรข้ำงต้น วิสัยทัศน์ในร่ำงแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนอ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง พ.ศ. 2566-2570 คือ “มุ่งสู่เมืองท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่มีความมั่นคงทางอาหารบนพื้นฐานการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างมี ส่วนร่วมและพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล” ภำยใต้กำรขับเคลื่อนของยุทธศำสตร์ 5 ด้ำน ได้แก่ (1) กำรพัฒนำโครงสร้ำงพื้นฐำนเพื่อคุณภำพชีวิตที่ดีและกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนในระดับมำตรฐำนสำกล (2) กำร พัฒนำบุคลำกรเพื่อยกระดับกำรจัดกำรแหล่งท่องเที่ยวอย่ำงมีส่วนร่วมของภำคีเครือข่ำย (3) กำรพัฒนำระบบกำรจัดกำร สิ ่งแวดล้อมแบบองค์รวมเพื ่อกำรท ่องเที ่ยวอย ่ำงยั ่งยืน (4) กำรพัฒนำกำรท ่องเที ่ยวเชิงวัฒนธรรมเพื ่อต ่อยอดคุณค่ำ และอัตลักษณ์ของพื้นที่ และ (5) กำรยกระดับกำรท่องเที่ยวอย่ำงรับผิดชอบ เพื่อรักษำระบบควำมมั่นคงทำงอำหำรของพื้นที่ ซึ่งน ำไปสู่แนวคิดกำรพัฒนำแผนกำรท่องเที่ยว 3 รูปแบบ คือ (1) เนื ่องจำกพื้นที ่อ ำเภอปำกพะยูนมีควำมอุดมสมบูรณ์ทำงทรัพยำกรด้ำนอำหำรและสัตว์น ้ำที่มองเห็นถึง แหล่งอำหำรที่เพียงพอต่อประชำกรในพื้นที่ตลอดทั้งปี ท่ำมกลำงกำรอยู่ร่วมกันระหว่ำงชำวพุทธและชำวมุสลิมได้อย่ำง กลมกลืน สร้ำงเสน่ห์และอัตลักษณ์ของตลำดสดท่ำเรือปำกพะยูนที่สำมำรถพัฒนำเป็น Green Market ได้ อีกทั้งยังเป็นกำร

8 ช่วยส่งเสริมสินค้ำเกษตรปลอดสำร อำหำรปลอดภัย และผลิตผลแปรรูป ให้มีช่องทำงกระจำยสินค้ำจำกเครือข่ำยเกษตรกรใน พื้นที่สู่ท้องตลำดชุมชนผ่ำนกิจกรรมกำรท่องเที่ยว เช่น เทศกำลอำหำร กำรชูวัตถุดิบประจ ำฤดูกำล กำรมีส่วนร่วมกับ ผู้เชี่ยวชำญด้ำนอำหำรหรือเชฟชื่อดังกับศิลปะวัฒนธรรมท้องถิ่น เพื่อให้เกิดกำรรับรู้ในวงกว้ำงและเกิดนวัตกรรมทำงอำหำร ในรูปแบบใหม่ๆ (2) มิวเซียมรังนก เนื่องจำกพื้นที่รังนกอีแอ่น ต ำบลเกำะหมำก อ ำเภอปำกพะยูน อยู่ในบริบทของแหล่งท่องเที่ยว เชิงนิเวศ ต ำบลเกำะหมำก ซึ ่งเป็นจุดหมำยปลำยทำงที ่นักท ่องเที่ยวนิยมมำท ่องเที ่ยว และพื้นที ่ของเกำะหมำกรวมถึง ศักยภำพด้ำนสังคมของพื้นที่ชุมชนบริเวณใกล้เคียงมีควำมพร้อมในกำรต้อนรับนักท่องเที่ยวในด้ำนกำรบริกำร กำรขนส่ง ร้ำนอำหำร ที่พักอำศัย และสถำนที่อ ำนวยควำมสะดวกสำธำรณะต่ำงๆ กำรเชื่อมโยงเส้นทำงเพื่อสร้ำงเป็นแหล่งท่องเที่ยว ใหม่ในรูปแบบของศูนย์กำรเรียนรู้อนุรักษ์รังนกอีแอ่นธรรมชำติ (มิวเซียมรังนก) ที่มีกำรเรียนรู้ตั้งแต่กระบวนสร้ำงรังจนถึง รูปแบบของวัตถุดิบในกำรท ำอำหำรโดยไม่รบกวนวิถีกำรด ำเนินชีวิตของนกอีแอ่น เพื่อให้เป็นศูนย์กลำงกำรเรียนรู้อนุรักษ์ รังนกอีแอ่นธรรมชำติ (มิวเซียมรังนก) แห่งแรกในประเทศไทย และ (3) ลุงแลนด์ แกรนด์พัทลุง เนื่องจำกพื้นที่แกรนด์แคนยอน ต ำบลเกำะนำงค ำ อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง เป็นพื้นที่ที่มีลักษณะทำงกำยภำพผสมผสำน ประกอบด้วยพื้นที่ธรรมชำติ พื้นที่รำบหุบเขำ พื้นที่แอ่งน ้ำที่มีหินผำสวยงำมที่มี รูปทรงแปลกตำ เป็นจุดเด่นที่ไม่เหมือนใคร สำมำรถสร้ำงควำมสนใจจำกองค์ประกอบด้ำนกำรท่องเที่ยวได้ อีกทั้งเป็นสถำนที่ ที่เพิ่งจะถูกค้นพบได้ไม่นำนนัก จึงเป็นพื้นที่ที่มีควำมเหมำะสมในกำรพัฒนำให้เกิดกิจกรรมกำรท่องเที่ยวเพื่อถ่ำยทอดควำม เป็นตัวตนของพื้นที่ที่ส่งเสริมกำรท่องเที่ยวในแหล่งท่องเที่ยวชุมชนใกล้เคียง รวมถึงเกิดกำรสื่อสำรและสืบทอดอัตลักษณ์ ทำงวัฒนธรรม เช่น อำหำร ประเพณี ภำษำ ดนตรี เป็นต้น ถือได้ว่ำเมืองปำกพะยูนก ำลังจะก้ำวไปสู่กำรเป็นแหล่งท่องเที่ยวสีเขียว (Green destination) ที่ได้รับกำรยอมรับ ในระดับสำกล โดยมุ่งเน้นในเรื่องกำรจัดกำรสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศที่ยั่งยืน ซึ่งมีควำมเชื่อมโยงกับวิถีชีวิตที่เรียบง่ำยแต่มี คุณค่ำในกำรอนุรักษ์ธรรมชำติและเป็นแหล่งผลิตอำหำรที่มีควำมมั่นคงของคนในพื้นที่ กำรที่จะก้ำวไปสู่กำรเป็นแหล่ง ท่องเที่ยวสีเขียวตำมเกณฑ์กำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนโลก (GSTC-D) นั้นจ ำเป็นต้องหำจุดร่วมของกำรพัฒนำที่ได้ประโยชน์ต่อ สังคม สิ่งแวดล้อม และเศรษฐกิจในพื้นที่ ในกำรยื่นเข้ำสู ่กำรประเมินกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนของ Green destination สำมำรถท ำให้ปำกพะยูนน ำเสนอเรื่องเล่ำกำรเป็นพื้นที่ต้นแบบที่เน้นควำมสัมพันธ์ของกำรจัดกำรสิ่งแวดล้อมและปัญหำ สภำพอำกำศที่เปลี่ยนแปลงไปที่ส่งผลให้ชุมชนต้องร่วมกันสร้ำงบรรทัดฐำนหรือธรรมนูญปำกพะยูนเพื่อบอกเล่ำวิธีกำร จัดกำรพื้นที่ให้ผู้มำเยือนได้เคำรพในแนวทำงกำรดูแลแหล่งท่องเที่ยว รวมถึงให้ควำมส ำคัญกับคนในพื้นที่ถึงผลกระทบที่ อำจจะเกิดขึ้นจำกกำรท่องเที่ยว กำรที่ปำกพะยูนมีกำรจัดท ำสัมปทำนรังนกที่มีเรื่องรำวเชื่อมโยงกับกำรเป็นแหล่งผลิตรังนก ตำมธรรมชำติที่มีคุณภำพซึ่งเกิดจำกกำรรักษำทรัพยำกรธรรมชำติที่สมบูรณ์มำยำวนำนกว่ำ 133 ปี ตั้งแต่สมัยรัชกำลที่ 5 จนถึงปัจจุบันของคนปำกพะยูน ทั้งกำรปล ่อยลูกกุ้ง กำรรักษำคุณภำพน ้ำ ตรวจสอบผลกระทบของทะเลและชำยฝั่ง เพื่อปกป้องแหล่งอำหำรของนกและคน ซึ่งเป็นที่มำของควำมมั่นคงทำงอำหำรของชำวปำกพะยูน ส่งผลให้ระบบนิเวศในพื้นที่

9 มีควำมโดดเด ่น และควรค ่ำแก ่กำรส ่งเสริมให้เป็นแหล ่งท ่องเที่ยวสีเขียว โดยสำมำรถสรุปประเด็นตัวแปรกลไกในกำร ขับเคลื่อนสู่กำรเป็นเมืองต้นแบบแห่งควำมยั่งยืน ได้ดังนี้ สรุปตัวแปรกลไกในการขับเคลื่อนสู่การเป็นเมืองยั่งยืนของปากพะยูน 1. กำรจัดกำรระบบนิเวศเพื่อควำมมั่นคงทำงอำหำรของพื้นที่ 2. กำรส่งเสริมเชิดชูเมืองแห่งพหุวัฒนธรรมที่ยังคงอัตลักษณ์ท้องถิ่นด้วยเรื่องเล่ำผ่ำนเส้นทำงกำรท่องเที่ยวเชิง อำหำรและศรัทธำ 3. กำรจัดกำรรอนุรักษ์นกอีแอ่น แหล่งหญ้ำทะเล และทรัพยำกรทำงทะเลและชำยฝั่ง 4. กำรสนับสนุนสินค้ำท้องถิ่น สร้ำงแพลตฟอร์มห่วงโซ่สีเขียว และ BCG model 5. กำรเป็นเมือง Low carbon ที่เน้นกำรใช้พลังงำนทำงเลือกเพื่อกำรท่องเที่ยว Roadmap ในกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนของปำกพะยูนนั้น จะสอดคล้องกับกำรพัฒนำตำมแผนยุทธศำสตร์กำร พัฒนำพื้นที่พิเศษเพื่อกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนลุ่มน ้ำทะเลสำบสงขลำระยะ 5 ปีต่อจำกนี้ ภาพที่ 6Roadmap ในการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน จะเห็นได้ว่ำจำกกลไกในกำรขับเคลื่อนแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนนั้นจะมีแกนหลักส ำคัญ ในเรื่องกำรจัดกำร และกำรประสำนควำมร่วมมือเพื่อให้พื้นที่มีควำมเข้มแข็งและมีควำมโดดเด่นเพิ่มขึ้น โดยองค์กำรบริหำรกำรพัฒนำพื้นที่ พิเศษเพื่อกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน ได้มีเป้ำหมำยในกำรวำงแผนยุทธศำสตร์กำรพัฒนำพื้นที่พิเศษเพื่อกำรท่องเที ่ยว

10 อย ่ำงยั ่งยืนลุ ่มน ้ำทะเลสำบสงขลำในระยะ 5 ปี ไปสู ่กำรปฏิบัติหน้ำที ่อย ่ำงเป็นรูปธรรม โดยมีกำรก ำหนดให้ใช้ กระบวนกำรและกลไกตำมเกณฑ์กำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนโลก (Global Sustainable Tourism Criteria) และมีเป้ำหมำย เพื่อให้พื้นที่ปำกประและปำกพะยูนเป็นพื้นที่ได้รับรำงวัล Top 100 Green Destination ในปี 2569 โดยให้ควำมส ำคัญ กับกำรท่องเที่ยวโดยชุมชน รวมถึงมำตรฐำนกำรท่องเที่ยวตำมมำตรฐำนของกรมกำรท่องเที่ยว และมีกำรน ำเกณฑ์กำร ประเมินของ GSTC มำปรับใช้กว่ำ 70% ที่ได้วำงเป้ำหมำยไว้ ดังนั้นแนวโน้มและเส้นทำงในกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยว อย่ำงยั่งยืนจึงถือได้ว่ำมีหน่วยงำนที่ท ำหน้ำที่ด้ำนกำรจัดกำรกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนโดยตรงมำช่วยประสำน ส่งเสริม ให้บรรลุเป้ำหมำยได้เร็วขึ้น ทั้งนี้ ในแผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนของพื้นที่ปำกพะยูนในช่วง 5 ปีนั้น ได้ก ำหนด แผนที่น ำทำง (Roadmap) โดยเริ่มจำกในปีแรก (2566) ที่เป็นกำรจัดตั้งคณะท ำงำนและสร้ำงกำรมีส่วนร่วมของพื้นที่ ในปีที่ 2 (2567) เป็นกำรเตรียมควำมพร้อมสู่เกณฑ์กำรประเมิน Top 100 Green Destination ทั้ง 15 ประเด็น และในปี ที ่ 3 (2568) เป็นกำรจัดเตรียมคณะท ำงำนเพื ่อน ำเสนอปำกพะยูนให้เป็นเครือข ่ำยเมืองสร้ำงสรรค์ทำงด้ำนอำหำร (Creative city of Gastronomy) โดยยูเนสโก และในปีที่ 4 จะเป็นกำรชูควำมเป็นเมืองสีเขียวต้นแบบเพื่อรักษำมำตรฐำน ในระดับสำกลที่มีกำรส่งเสริมกิจกรรมทำงด้ำนวัฒนธรรม แหล่งเรียนรู้ระบบนิเวศและควำมมั่นคงทำงอำหำร สร้ำงกลไก รำงวัลแห่งควำมส ำเร็จในระดับพื้นที่เพื่อชื่นชมผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ส่วนในปีที่ 5 นั้นจะเป็นกำรสร้ำงองค์ควำมรู้และ ทบทวนแผน ทั้งในด้ำนกำรจัดกำรควำมร่วมมือ กำรทบทวนวิสัยทัศน์และเป้ำหมำย อีกทั้งกำรถอดบทเรียนที่ในช่วง 5 ปี ที่ผ่ำนมำเพื่อสร้ำงองค์ควำมรู้และถ่ำยทอดแก่ผู้สนใจต่อไป

11 ภาพที่ 7 แผนพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนของพื้นที่ปากพะยูนในช่วง 5 ปี

12 บทที่2 วิธีการด าเนินงาน และสรุปความสัมพันธ์ของกรอบยุทธศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง ✓ 3. วิธีการด าเนินงาน กว่าจะมาเป็นแผนแม่บท (การประชุมเครือข่ายเพื่อวางแผนบูรณาการ ประชุมกลุ่มย่อย ส ารวจความเห็นประชาชนในพื้นที่ แนวทางการประเมินความส าเร็จโครงการ 3.1 สรุปวิธีการด าเนินงาน ภาพที่ 8 ผังแนวคิดและขั้นตอนการด าเนินงาน

13 3.2. สรุปความสัมพันธ์ของกรอบยุทธศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวและเส้นทางท่องเที่ยว ต้นแบบ จากระดับประเทศสู่ระดับพื้นที่อ าเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง 1. กรอบยุทธศาสตร์ที ่เกี ่ยวข้องกับการพัฒนาแหล ่งท ่องเที ่ยว น าไปสู ่การพัฒนาแหล ่งท ่องเที ่ยว อ าเภอ ปากพะยูน 1.1 ระดับประเทศ 1.1.1 กรอบยุทธศาสตร์แห่งชาติระยะ 20 ปี (พ.ศ.2560-2579) (ส านักนายกรัฐมนตรี) เน้น พัฒนำ 3 ด้ำนอย่ำงมั่นคง คือ สังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม ยุทธศาสตร์ 1. ยุทธศำสตร์ด้ำนควำมมั่นคง 2. ยุทธศำสตร์ด้ำนกำรสร้ำงควำมสำมำรถในกำรแข่งขัน 3. ยุทธศำสตร์กำรพัฒนำและเสริมสร้ำงศักยภำพคน 4. ยุทธศำสตร์ด้ำนกำรสร้ำงโอกำสควำมเสมอภำคและเท่ำเทียมกันในสังคม 5. ยุทธศำสตร์ด้ำนกำรสร้ำงกำรเติบโตบนคุณภำพชีวิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม 6. ยุทธศำสตร์ด้ำนกำรปรับสมดุลและพัฒนำระบบบริหำรกำรจัดกำรภำครัฐ 1.1.2 แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวของประเทศ พ.ศ. 2560-2564 (โครงการศึกษาเพื่อจัดท าแผน ยุทธศาสตร์การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวของประเทศ พ.ศ. 2560-2564 ประจ าปีงบประมาณ พ.ศ. 2559) วิสัยทัศน์“มุ่งสู่กำรเป็นแหล ่งท ่องเที ่ยวคุณภำพที ่เติบโตอย ่ำงสมดุลและยั ่งยืนบนพื้นฐำนควำมเป็นไทย ตำมแนวทำง เศรษฐกิจพอเพียงและกำรอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม” ให้ความส าคัญ กระบวนกำรกำรมีส่วนร่วมของภาคีการท่องเที่ยว ทั้งหน่วยงำนภำครัฐ ภำคเอกชน ภำคชุมชน และภำค ประชาสังคมและนักวิชาการเป็นอย่ำงมำก เพื่อให้เกิดกำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยวอย่ำงบูรณาการและมีประสิทธิภาพสู่กำร พัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน โดยค ำนึงถึงแนวทำงกำรปรับใช้เกณฑ์กำรท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนโลก (Global Sustainable TourismCriteria) ยุทธศาสตร์ 1. ยกระดับคุณภำพแหล่งท่องเที่ยวให้เป็นที่ยอมรับในระดับสากลโดยเน้นความยั่งยืนของแหล่งท่องเที่ยว สิ่งแวดล้อม และอัตลักษณ์วิถีไทย 2. พัฒนำองค์ความรู้และส่งเสริมนวัตกรรมในกำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยวให้มีคุณภาพอย่างยั่งยืน 3. พัฒนำบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับกำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยวให้มีองค์ความรู้ด้านการพัฒนาและบริหารจัดการ แหล่งท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนตำมหลักเศรษฐกิจพอเพียง

14 4. พัฒนำกลไกกำรบูรณำกำรความร่วมมือกับภาคีเครือข่ายในกำรส่งเสริมกำรท ่องเที ่ยวอย ่ำงยั ่งยืนโลก (Global Sustainable Tourism Criteria) แนวทางการพัฒนา ระยะสั้น (Preparation-term ปี 2560-2564) เน้นศึกษำแนวทำงกำรพัฒนำและแนวทำงที่เหมาะสมกับบริบทของประเทศ ไทย กำรเตรียมควำมพร้อมในทุกด้าน รวมถึงก าหนดตัวชี้วัดความส าเร็จร ่วมกัน (Shared KPI) ในกำรประเมิน ประสิทธิภำพกำรท ำงำนของหน่วยงำนในแผนบูรณำกำร เพื่อเรียนรู้กำรท ำงำนร่วมกันอย่ำงเป็นระบบ ระยะกลาง (Medium-term ปี 2565-2569) เน้นปรับปรุงฐานข้อมูลให้ทันสมัย เหมำะสม และใช้งำนได้ง่ำยขึ้น เพิ่มองค์ ความรู้และทักษะที่จ ำเป็นแก่ผู้พัฒนำแหล่งท่องเที่ยวและภำคเอกชนในกำรท ำธุรกิจ วำงแผนกำรด ำเนินงำน ฟื้นฟู พัฒนำ แหล่งท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน และเพิ่มจ ำนวนแหล่งท่องเที่ยวที่เป็นพื้นที่ต้นแบบในกำรพัฒนำ รวมถึงประเมินกำรท างาน ร่วมกันของกลุ่มภาคีเพื่อปรับปรุงกลไกกำรด ำเนินกำรและตัวชี้วัดควำมส ำเร็จร่วมกัน ระยะยาว (Long-term ปี 2570-2579) เน้นกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน โดยปรับปรุงและพัฒนำจำกประสบกำรณ์ในช่วง 10 ปีแรก และให้ควำมส ำคัญกับปัจจัยหลักที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม รวมถึงพฤติกรรมของนักท่องเที่ยวที่เปลี่ยนไปและ กำรใช้เทคโนโลยีเข้ำมำช่วยในกำรจัดกำรและบริหารแหล่งท่องเที่ยวอย่างเป็นระบบ 1.2 กรอบยุทธศาสตร์ระดับกระทรวงและกรมที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว 1.2.1 แผนพัฒนาการท่องเที่ยวแห่งชาติ ฉบับที่2(พ.ศ. 2560-2564) โดยคณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา วิสัยทัศน์เพื่อยกระดับประเทศไทยให้เป็นประเทศพัฒนำแล้ว เพื่อให้เกิดกำรบริหำรจัดกำรอย่ำงมีประสิทธิภำพ และเป็น แหล่งท่องเที่ยวคุณภำพอย่ำงยั่งยืน ยุทธศาสตร์ 1. กำรพัฒนำคุณภำพแหล่งท่องเที่ยวและสินค้ำ บริกำรด้ำนกำรท่องเที่ยว รวมถึงกำรส่งเสริมควำมยั่งยืนของ แหล่งท่องเที่ยวสิ่งแวดล้อม และอัตลักษณ์วิถีไทย 2. กำรพัฒนำโครงสร้ำงพื้นฐำนและสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกเพื่อกำรท่องเที่ยวโดยไม่ก่อให้เกิดผลกระทบเชิงลบต่อ ชุมชนและสิ่งแวดล้อม 3. กำรพัฒนำขีดควำมสำมำรถของทรัพยำกรมนุษย์ด้ำนกำรท่องเที่ยวและกำรสร้ำงจิตส ำนึกด้ำนกำรท่องเที่ยว ส ำหรับประชำชนโดยกรมกำรท่องเที่ยว 4. กำรสร้ำงสมดุลในนักท่องเที่ยวกลุ่มต่ำง ๆ ผ่ำนกำรตลำดเฉพำะกลุ่ม กำรส่งเสริมวิถีไทย และกำรสร้ำงควำม มั่นใจของนักท่องเที่ยว

15 5. กำรส่งเสริมกำรมีส่วนร่วม และกำรบูรณำกำรของภำครัฐหรือภำคเอกชน และภำคประชำชน ในกำรบริหำร จัดกำรด้ำนกำรท่องเที่ยว รวมถึงกำรสนับสนุนควำมร่วมมือระหว่ำงประเทศ เน้น ส่งเสริมกำรสร้ำงรำยได้จำกกำรท่องเที่ยว โดยอำศัยสร้ำงมูลค่ำเพิ่มสินค้ำและบริกำรโดยใช้ควำมเป็นไทย กำรพัฒนำ กลุ่มคลัสเตอร์ท ่องเที ่ยว กำรฟื้นฟูควำมเชื ่อมั ่น และภำพลักษณ์ของประเทศ กำรท ำตลำดเชิงรุกและรับทั้งภำยในและ ต่ำงประเทศกำรเชื่อมโยงกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวและตลำดร่วมกับประเทศเพื่อนบ้ำน กำรพัฒนำบุคลำกรทำงกำรท่องเที่ยว กำรพัฒนำโครงข่ำยคมนำคมเชื่อมโยงกำรท่องเที่ยว 1.2.2 แผนยุทธศาสตร์และกลยุทธ์พัฒนาการท่องเที่ยว (พ.ศ. 2561-2564) โดยกรมการท่องเที่ยว วิสัยทัศน์“กรมกำรท่องเที่ยวเป็นองค์กรหลักในกำรส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนและเป็นที่ยอมรับ ในระดับสำกล ยุทธศาสตร์ 1. ส่งเสริมและพัฒนาห่วงโซ่อุปทานทางการท่องเที่ยวแบบบูรณาการอย่างยั่งยืน - มุ่งเน้นกำรพัฒนำ คุณภำพของห่วงโซ่อุปทำนทำงกำรท่องเที่ยว ประกอบด้วย สินค้ำและบริกำรทำงกำรท่องเที่ยว บุคลำกร ทำงกำรท่องเที่ยว กำรพัฒนำมำตรฐำนกำรท่องเที่ยว และสร้ำงต้นแบบเพื่อเป็นตัวอย่ำงเชิงประจักษ์ให้ หน่วยงำนต่ำงๆ ศึกษำและถอดบทเรียนน ำไปประยุกต์ใช้ในพื้นที่เป้ำหมำยซึ่งจะช่วยยกระดับคุณภำพกำร ท่องเที่ยวในภำพรวมและลดปัญหำทำงกำรท่องเที่ยว รวมถึงส่งเสริมให้ประเทศไทยเป็นสถำนที่ที่ได้รับควำม นิยมในกำรถ่ำยท ำภำพยนตร์ต่ำงประเทศ 2. การพัฒนาการจัดการด้านการท่องเที่ยวแบบองค์รวม –กำรพัฒนำและเผยแพร่องค์ควำมรู้และสำรสนเทศ ด้ำนกำรท่องเที่ยว รวมถึงกำรจัดกำรกำรท่องเที่ยวพร้อมทั้งส่งเสริมบทบำทหน่วยงำนต่ำงๆ ที่เกี่ยวข้องใน กำรพัฒนำกำรท่องเที่ยว บนพื้นฐำนควำมสมดุลทำงเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม 3. การยกระดับองค์กรและระบบงานสู่ความเป็นเลิศ – ปรับกระบวนกำรท ำงำนภำยในองค์กรให้ทันสมัยและ มีประสิทธิภำพทั้งส ำหรับบุคลำกรภำยในกรมกำรท่องเที่ยว และผู้รับบริกำรจำกกรมกำรท่องเที่ยว กำรปรับ วัฒนธรรมองค์กรและค่ำนิยมร่วมของบุคลำกรในกรมกำรท่องเที่ยว กำรพัฒนำสมรรถนะของบุคลำกรให้เท่ำ ทันต่อสถำนกำรณ์และพลวัตกำรเปลี่ยนแปลงของอุตสำหกรรมกำรท่องเที่ยวในปัจจุบัน รวมถึงกำรสร้ำง ภำพลักษณ์ที่ดีของกรมกำรท่องเที่ยวและบุคลำกรกรมกำรท่องเท่ยวให้เป็นที่ยอมรับ 4. การขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีและระบบดิจิทัล - เป็นกำรพัฒนำระบบเทคโนโลยีและระบบดิจิทัลมำใช้เพื่อ ประสิทธิภำพกำรด ำเนินงำนภำยในกรมกำรท่องเที่ยวรวมถึงเพื่อเสร้ำงควำมเชื่อมโยง เพื่อส่งเสริม สนับสนุน และติดตำมกำรด ำเนินงำนของภำคส่วนต่ำงๆ ที่เกี่ยวข้องรวมถึงเป็นฐำนข้อมูลในกำรตัดสินใจกำรส่งเสริม และพัฒนำกำรท่องเที่ยว

16 1.2.3 กรอบทิศทางยุทธศาสตร์ 20 ปี ด้านวัฒนธรรม ตามกรอบทิศทางยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี โดยกระทรวง วัฒนธรรม (2559-2579) วิสัยทัศน์วัฒนธรรมสร้ำงคนดี สังคมสันติสุข ทุนทำงวัฒนธรรมเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจไทยเป็นศูนย์กลำงกำรแลกเปลี่ยน ทำงวัฒนธรรมในระดับนำนำชำติ ยุทธศาสตร์ 1. พัฒนำคุณภำพและมำตรฐำนในกำรอนุรักษ์และสืบทอดวัฒนธรรม 2. เสริมสร้ำงคุณธรรม จริยธรรม ค่ำนิยม และควำมเป็นไทย 3. ส่งเสริมอุตสำหกรรมวัฒนธรรมเชิงสร้ำงสรรค์เพื่อสร้ำงมูลค่ำเพิ่มทำงเศรษฐกิจ 4. พัฒนำคุณภำพและมำตรฐำนในกำรจัดกำรศึกษำวิจัย บริหำรจัดกำรควำมรู้ และสร้ำงนวัตกรรมด้ำนศำสนำ ศิลปะ และวัฒนธรรม 5. พัฒนำศักยภำพกำรเสริมสร้ำงควำมสัมพันธ์เกียรติภูมิและภำพลักษณ์ที่ดี เพื่อน ำควำมเป็นไทยสู่สำกล 6. พัฒนำกลไกและยกระดับกำรบริหำรจัดกำรงำนวัฒนธรรม 1.2.4 แผนแม่บทรองรับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ปีพ.ศ. 2558-2593โดยกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม วิสัยทัศน์ประเทศไทยมีภูมิคุ้มกันต่อกำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศ และมีกำรเติบโตที่ปล่อยคำร์บอนต ่ำตำมแนวทำงกำร พัฒนำที่ยั่งยืน พันธกิจ 1. กำรสร้ำงภูมิคุ้มกันต่อกำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศในกำรพัฒนำประเทศ โดยผลักดันให้เกิดกำรบูรณำ กำรแนวทำงและมำตรกำรในกำรปรับตัว เพื่อรองรับกำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศในทุกภำคส่วน และ ทุกระดับ 2. กำรลดอัตรำกำรปล่อยก๊ำซเรือนกระจกของประเทศและสร้ำงกลไกให้เกิดกำรเติบโตแบบปล่อยคำร์บอนต ่ำ อย่ำงยั่งยืน 3. กำรเสริมสร้ำงศักยภำพ และกำรตระหนักรู้ของภำคี กำรพัฒนำในทุกระดับ เพื่อสร้ำงควำมพร้อมในกำร ด ำเนินมำตรกำรตำมนโยบำยและแผนด้ำนกำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศและกำรพัฒนำฐำนข้อมูล องค์ควำมรู้ และเทคโนโลยี เพื่อสนับสนุนกำรรองรับและปรับตัวต่อกำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศ รวมถึง กำรพัฒนำแบบปล่อยคำร์บอนต ่ำอย่ำงยั่งยืน

17 1.2.5 แผนยุทธศาสตร์กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พ.ศ. 2560-2579) วิสัยทัศน์ เกษตรกรมั่นคง ภำคกำรเกษตรมั่งคั่ง ทรัพยำกรกำรเกษตรยั่งยืน เน้น ควำมร่วมมือและกำรท ำงำนที่เชื่อมโยงกันในสำมมิติ คือ พื้นที่-คน-สินค้ำ เพื่อต้องกำรพัฒนำเกษตรกร ผลผลิตที่ เกี่ยวข้องกับกำรเกษตร และกำรด ำเนินงำนให้เป็น Smart Farmer, Smart Product และ Smart Office ตำมล ำดับ แผนยุทธศำสตร์ของกรมส ่งเสริมกำรเกษตรได้มีบริบทที ่เกี ่ยวข้องกับกองพัฒนำแหล ่งท ่องเที ่ยว โดยเน้นที ่กำรน ำกำร ท่องเที่ยวเชิงเกษตรมำเป็นตัวเพิ่มมูลค่ำ (Value) โดยเฉพำะในภำคกำรบริกำร และได้เล็งเห็นว่ำกำรท่องเที่ยวเชิงเกษตรยังมี ศักยภำพในกำรพัฒนำ ยุทธศาสตร์ ประกอบด้วย 5ยุทธศำสตร์และมีแนวทำงกำรพัฒนำภำยใต้แต่ละยุทธศำสตร์ดังนี้ ยุทธศาสตร์ที่ 1การสร้างความเข้มแข็งให้กับเกษตรกรและสถาบันเกษตรกร 1) สร้ำงควำมเข้มแข็งให้กับเกษตรกรและสถำบันเกษตรกร Smart Farmer, Smart Group,and Smart Enterprise 2) เสริมสร้ำงควำมภำคภูมิใจและควำมมั่นคงในอำชีพเกษตรกรรม 3) บริหำรจัดกำรแรงงำนภำคเกษตรโดยนวัตกรรมและเทคโนโลยีมำประยุกต์ใช้ ยุทธศาสตร์ที่ 2การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและยกระดับมาตรฐานสินค้าเกษตร 1) พัฒนำประสิทธิภำพกำรผลิตและคุณภำพมำตรฐำนสินค้ำ 2) ส่งเสริมกำรเกษตรตลอดโซ่อุปทำนให้สอดคล้องกับควำมต้องกำรของตลำด ยุทธศาสตร์ที่ 3การเพิ่มความสามารถในการแข่งขันภาคการเกษตรด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรม 1) พัฒนำเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อกำรขับเคลื่อนเกษตรให้สอดคล้องกับไทยแลนด์4.0 2) บริหำรจัดกำรเทคโนโลยีสำรสนเทศเพื่อกำรเกษตร 3) พัฒนำผลงำนวิจัยด้ำนกำรเกษตรน ำไปสู่กำรผลิตนวัตกรรมเชิงพำณิชย์ ยุทธศาสตร์ที่4การบริหารจัดการทรัพยากรการเกษตรและสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลและยั่งยืน 1) บริหำรจัดกำรทรัพยำกรกำรเกษตรอย่ำงยั่งยืน 2) ฟื้นฟูและอนุรักษ์ทรัพยำกรกำรเกษตรให้สมดุลและยั่งยืน ยุทธศาสตร์ที่ 5การพัฒนาระบบบริหารจัดการภาครัฐ 1) พัฒนำบุคลำกรเป็น Smart Office และ Smart Researcher 2) เชื่อมโยงระบบกำรท ำงำนของทุกหน่วยงำนในกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ 3) ปรับปรุงและพัฒนำกฎหมำยด้ำนกำรเกษตร

18 1.2.6 กรอบนโยบายเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (พ.ศ. 2565-2570) ของประเทศไทย กระทรวงดิจิทัลเพื่อ เศรษฐกิจและสังคม วิสัยทัศน์ ระบบสำรสนเทศสนับสนุนกำรปฏิบัติงำนโครงกำรอันเนื่องมำจำกพระรำชด ำริอย่ำงมีประสิทธิภำพ พันธกิจ (Mission) 1. พัฒนำระบบสำรสนเทศและเป็นศูนย์ข้อมูลกลำงเพื่อสนับสนุนกำรปฏิบัติงำนของส่วนรำชกำรต่ำงๆ ภำยใน ส ำนักงำน บริหำรระบบเครือข่ำยภำยในและระบบเครือข่ำยภำยนอกเพื่อเผยแพร่ข้อมูลข่ำวสำรต่อสำธำรณะ 2. ด ำเนินกำรจัดท ำระบบสำรสนเทศทำงกำรบริหำรของส ำนักงำน กปร. เพื่อสนับสนุนกำรปฏิบัติงำนภำยในและ สนับสนุนกำรตัดสินใจของผู้บริหำรให้มีประสิทธิภำพ 3. พัฒนำบุคลำกรให้สำมำรถมีควำมรู้ ควำมเข้ำใจ และทักษะในกำรน ำเครื่องมือ อุปกรณ์ และเทคโนโลยีดิจิทัล มำใช้ให้เกิดประโยชน์ในกำรสื่อสำร กำรปฏิบัติงำน และกำรท ำงำนร่วมกันได้อย่ำงมีประสิทธิภำพ 4. ปฏิบัติหน้ำที่ให้เป็นไปตำมกฎหมำยว่ำด้วยข้อมูลข่ำวสำรของทำงรำชกำรและกฎหมำยเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยีสำรสนเทศ 5. พัฒนำระบบห้องสมุดให้เป็นศูนย์รวมผลงำนวิชำกำร เพื่อประโยชน์ในกำรศึกษำ ค้นคว้ำ หรือเผยแพร่ผลงำน โครงกำรอันเนื่องมำจำกพระรำชด ำริ ส ำหรับผู้ปฏิบัติงำนและประชำชนทั่วไป 6. ปฏิบัติงำนร่วมกับหรือสนับสนุนกำรปฏิบัติงำนของหน่วยงำนอื่นที่เกี่ยวข้องหรือที่ได้รับมอบหมำย ยุทธศาสตร์ ยุทธศำสตร์ที่1 พัฒนำโครงสร้ำงพื้นฐำนเทคโนโลยีสำรสนเทศอย่ำงเหมำะสม และมีควำมมั่นคงปลอดภัย ยุทธศำสตร์ที่ 2 เพิ ่มประสิทธิภำพและคุณภำพกำรให้บริกำรเทคโนโลยีสำรสนเทศตลอดจนสนับสนุนกำรตัดสินใจ ของผู้บริหำร รวมทั้งบริหำรจัดกำรธรรมำภิบำลข้อมูลและเปิดเผยข้อมูล ยุทธศำสตร์ที่ 3 พัฒนำบุคลำกรให้มีควำมรู้ควำมสำมำรถด้ำนเทคโนโลยีสำรสนเทศ เพื่อเพิ่มศักยภำพในกำรท ำงำน ยุทธศำสตร์ที่ 4 เป็นศูนย์กลำงข้อมูลองค์ควำมรู้โครงกำรอันเนื่องมำจำกพระรำชด ำริ แนวพระรำชด ำริ และปรัชญำของ เศรษฐกิจพอเพียง เพื่อเป็นประโยชน์แก่ประชำชน

19 1.3 แผนยุทธศาสตร์ของหน่วยงานและองค์กรที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว 1.3.1 แผนขับเคลื่อนองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในระยะ 4 ปี(พ.ศ. 2562- 2565) องค์กรแห ่งควำมเป็นเลิศด้ำนกำรพัฒนำกำรท ่องเที ่ยวอย ่ำงยั ่งยืน (องค์กำรมหำชน) หรือ อพท. ได้จัดท ำแผน ขับเคลื่อนองค์กำรบริหำรกำรพัฒนำพื้นที่พิเศษเพื่อกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนในระยะ 4 ปี(พ.ศ. 2562-2565) เพื่อเชื่อมโยง ยุทธศำสตร์ชำติ 20 ปี และแผนพัฒนำเศรษฐกิจและสังคมแห ่งชำติ ฉบับที ่ 12และนโยบำยรัฐบำลที ่มุ ่งเน้นสร้ำง ควำมสำมำรถในกำรแข่งขันและกำรสร้ำงโอกำสควำมเสมอภำคกันทำงสังคม โดยเฉพำะด้ำนกำรกระจำยรำยได้และลดควำม เหลื่อมล ้ำทำงสังคม ประกอบด้วย 1) บริหำรกำรพัฒนำพื้นที่พิเศษสู่ควำมเป็นพื้นที่ต้นแบบกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน 2) พัฒนำและส่งเสริมกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน โดยชุมชนที่ได้มำตรฐำน 3) บูรณำกำร ประสำน และส่งเสริมกำรมีส่วนร่วมของทุกภำคีในกำรจัดกำรกำรท่องเที่ยว 4) ขับเคลื่อนสู่องค์กรที่เป็นเลิศในกำรบริหำรจัดกำรกำรท่องเที่ยว ภำยใต้วิสัยทัศน์ “เป็นองค์กรแห่งควำมเป็นเลิศ ด้ำนกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนเพื่อสร้ำงชุมชนแห่งควำมสุข” พันธกิจ 1) พัฒนำพื้นที่ต้นแบบเพื่อสร้ำงกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน 2) พัฒนำกำรบริหำรจัดกำรกำรท่องเที่ยวโดยชุมชน 3) ส่งเสริมกำรท่องเที่ยวสร้ำงสรรค์ และเสริมสร้ำงเศรษฐกิจชุมชน 4) บูรณำกำรร่วมกับทุกภำคีเพื่อพัฒนำขีดควำมสำมำรถในกำรบริหำรจัดกำรกำรท่องเที่ยว เป้าประสงค์หลัก (1) พัฒนำกำรท่องเที่ยวในพื้นที่พิเศษเพื่อมุ่งสู่ชุมชนแห่งควำมสุข (2) สร้ำงเสริมและกระจำยรำยได้เพื่อลดควำมเหลื่อมล ้ำด้วยกำรท่องเที่ยวโดยชุมชน (3) สร้ำงต้นแบบของกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนเพื่อขยำยผลไปยังพื้นที่อื่น (4) ประสำนควำมร่วมมือทุกภำคีเพื่อเสริมสร้ำงศักยภำพกลไกและระบบบริหำรจัดกำรกำรท่องเที่ยวที่น ำไปสู่ควำม ยั่งยืนอย่ำงบูรณำกำร (5) พื้นที่ที่ได้รับกำรพัฒนำตำมแนวทำงของเกณฑ์กำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนโลก (Global Sustainable : GSTC) (6) เพิ่มขีดควำมสำมำรถกำรแข่งขันทำงกำรท่องเที่ยว (7) ร่วมพัฒนำกำรท่องเที่ยวในพื้นที่เขตพัฒนำพิเศษภำคตะวันออก (EEC)

20 ยุทธศาสตร์ ประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 1 บริหำรกำรพัฒนำพื้นที่พิเศษสู่ควำมเป็นต้นแบบกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน เป้ำประสงค์เชิงยุทธศำสตร์ : กำรเป็นต้นแบบกำรพัฒนำและกำรบริหำรจัดกำรกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน ประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 2 พัฒนำและส่งเสริมต้นแบบกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน โดยชุมชนที่ได้มำตรฐำน เป้ำประสงค์เชิงยุทธศำสตร์ : พัฒนำ ส่งเสริม และสร้ำงต้นแบบกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน โดยชุมชนที่ได้มำตรฐำนในรูปแบบ ของพื้นที่พิเศษ ประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 3 บูรณำกำร ประสำน และส่งเสริมกำรมีส่วนร่วมของทุกภำคีในกำรจัดกำรกำรท่องเที่ยว ประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 4ขับเคลื่อนสู่องค์กรที่เป็นเลิศในกำรบริหำรจัดกำรกำรท่องเที่ยว เป้ำประสงค์เชิงยุทธศำสตร์ : ขับเคลื่อนองค์กรด้วยธรรมำภิบำลสู่ควำมเป็นเลิศด้ำนกำรจัดกำรกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืน 1.4 ระดับภาคใต้ 1.4.1 แผนพัฒนากลุ่มจังหวัดภาคใต้ฝั่งอ่าวไทยระยะ 5 ปี (พ.ศ.2566-2570) เป้าหมายการพัฒนา พัฒนำกำรท่องเที่ยว กำรเกษตร อุตสำหกรรมชีวภำพ สู่ผลิตภัณฑ์และบริกำรที่มีคุณภำพ และมูลค่ำสูงอย่ำงยั่งยืน ประเด็นพัฒนา 1. กำรพัฒนำกำรเกษตร (ด้ำนพืช ประมง ปศุสัตว์ สมุนไพร และไม้เศรษฐกิจ) 2. กำรพัฒนำด้ำนกำรท่องเที่ยว 3. กำรพัฒนำด้ำนอุตสำหกรรม กำรค้ำ กำรลงทุน และกำรค้ำระหว่ำงประเทศ 4. กำรพัฒนำโครงสร้ำงพื้นฐำน กำรขนส่งโลจิสติกส์ เครือข่ำยกำรสื่อสำร และพลังงำน 5. กำรพัฒนำด้ำนสังคมและสิ่งแวดล้อม

21 ตารางที่ 1 ความสอดคล้องกับแผน 3 ระดับ และแผนงานระดับจังหวัด แผนระดับ 1 ระดับชาติ ด้านการสร้างความสามารถทางการแข่งขัน 1. กำรเกษตรสร้ำงมูลค่ำ 2. อุตสำหกรรมและบริกำรแห่งอนำคต 3. สร้ำงควำมหลำกหลำยด้ำนกำรท่องเที่ยว 4. โครงสร้ำงพื้นฐำน เชื่อมไทย เชื่อมโลก 5. พัฒนำเศรษฐกิจบนพื้นฐำนผู้ประกอบกำรยุคใหม่ ด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม กำรกระจำยศูนย์กลำงควำมเจริญทำงเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยี กำรเสริมสร้ำงพลังทำงสังคมกำรเพิ่มขีดควำมสำมำรถของชุมชนท้องถิ่นในกำรพัฒนำ กำรพึ่งตนเอง และกำรจัดกำรตนเอง ด้านการสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม สร้ำงกำรเติบโตอย่ำงยั่งยืนบนสังคมเศรษฐกิจสีเขียว ภำคทะเล และสังคมที่เป็นมิตรต่อสภำพ ภูมิอำกำศ รวมถึงพัฒนำพื้นที่เมือง ชนบท เกษตรกรรม และอุตสำหกรรมเชิงนิเวศ มุ่งเน้นควำม เป็นเมืองที่เติบโตอย่ำงต่อเนื่อง แผนระดับ 2ระดับชาติ แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ 1. ประเด็นการเกษตร เน้นผลิตภำพกำรผลิตของภำคเกษตรเพิ่มขึ้น 2. ประเด็นการท่องเที่ยวเน้นรำยได้จำกกำรท่องเที่ยวของเมืองรองเพิ่มขึ้น 2.1แผนย่อยกำรท่องเที่ยวเชิงสร้ำงสรรค์และวัฒนธรรม -รำยได้จำกกำรท่องเที่ยวเชิงสร้ำงสรรค์และวัฒนธรรมเพิ่มขึ้น - เมืองและชุมชนที่มีศักยภำพด้ำนกำรท่องเที่ยวเชิงสร้ำงสรรค์และวัฒนธรรมเพิ่มขึ้น -สินค้ำท่องเที่ยวเชิงสร้ำงสรรค์และวัฒนธรรมได้รับกำรขึ้นทะเบียนทรัพย์สินทำงปัญญำเพิ่มขึ้น 2.2 แผนย่อยกำรท่องเที่ยวเชิงธุรกิจ -รำยได้จำกกำรท่องเที่ยวเชิงธุรกิจเพิ่มขึ้น -กำรเป็นจุดหมำยปลำยทำงในกำรจัดกำรประชุมนำนำชำติของไทย 2.3แผนย่อยกำรท่องเที่ยวเชิงสุขภำพควำมงำมและแพทย์แผนไทย -รำยได้จำกกำรท่องเที่ยวเชิงสุขภำพควำมงำม และแพทย์แผนไทยเพิ่มขึ้น -อันดับด้ำนรำยได้กำรท่องเที่ยวเชิงสุขภำพของประเทศไทย -สถำนประกอบกำรด้ำนกำรท่องเที่ยวเชิงสุขภำพและบริกำรทำงกำรแพทย์ได้รับมำตรฐำน เพิ่มขึ้น 4. แผนย่อยกำรท่องเที่ยวส ำรำญทำงน ้ำ

22 -รำยได้กำรท่องเที่ยวส ำรำญทำงน ้ำเพิ่มขึ้น -กำรขยำยตัวของท่ำเรือท่องเที่ยวในประเทศไทยเพิ่มขึ้น 5. แผนย่อยกำรท่องเที่ยวเชื่อมโยงภูมิภำค - ประเทศไทยเป็นจุดเชื่อมต่อกำรเดินทำงของนักท่องเที่ยวในภูมิภำคอำเซียน 6. แผนย่อยกำรพัฒนำระบบนิเวศกำรท่องเที่ยว - นักท่องเที่ยวมีควำมปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินมำกขึ้น - โครงสร้ำงพื้นฐำนเพื่อสนับสนุนกำรท่องเที่ยวมีคุณภำพและมำตรฐำนดีขึ้น -กำรท่องเที่ยวอย่ำงมีควำมรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมดีขึ้น แผนการปฏิรูปประเทศด้านเศรษฐกิจ -กำรสร้ำงเกษตรมูลค่ำสูง (High Value Added) -กำรส่งเสริมและพัฒนำกำรท่องเที่ยวคุณภำพสูง แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 13 - เศรษฐกิจมูลค่ำสูงที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม -สังคมแห่งโอกำสและควำมเสมอภำค -วิถีชีวิตที่ยั่งยืน นโยบายและแผนระดับชาติว่าด้วยความมั่นคงแห่งชาติ นโยบำยที่ 11 รักษำควำมมั่นคงของฐำนทรัพยำกรธรรมชำติและสิ่งแวดล้อม นโยบำยที่ 12 เสริมสร้ำงควำมมั่นคงทำงพลังงำนและอำหำร แผนระดับ 3 ภาคใต้ แผนพัฒนาภาคใต้ พ.ศ. 2560-2565 (ฉบับทบทวน) แผนระยะ 3 ยุทธศาสตร์ที่ 1 พัฒนำกำรท่องเที่ยวของภำคให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวคุณภำพชั้นน ำของโลก ยุทธศาสตร์ที่ 2 พัฒนำอุตสำหกรรมแปรรูปยำงพำรำและปำล์มน ้ำมันแหล่งใหม่ ยุทธศาสตร์ที่ 3 พัฒนำกำรผลิตสินค้ำเกษตรหลักของภำค และสร้ำงควำมเข้มแข็งสถำบันเกษตร ยุทธศาสตร์ที่ 4 กำรพัฒนำโครงสร้ำงพื้นฐำนสนับสนุนกำรท่องเที่ยว กำรพัฒนำเขต อุตสำหกรรม และกำรเชื่อมโยงกำรค้ำโลก ยุทธศาสตร์ที่ 5อนุรักษ์ ฟื้นฟู และบริหำรจัดกำรทรัพยำกรธรรมชำติและสิ่งแวดล้อมอย่ำงเป็น ระบบ เพื่อเป็นฐำนกำรพัฒนำที่ยั่งยืน ยุทธศาสตร์ที่ 6กำรพัฒนำพื้นที่ระเบียบเศรษฐกิจภำคใต้อย่ำงยั่งยืน แผนงานกลุ่มจังหวัด ประเด็นการพัฒนาด้านการท่องเที่ยว ตัวชี้วัดและค่าเป้าหมาย • ภำคธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมกำรท่องเที่ยวของกลุ่มจังหวัดมีรำยได้ เพิ่มขึ้น ร้อยละ 5 ต่อปี แผนงานด้านการท่องเที่ยว 1. กำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยว/กิจกรรมท่องเที่ยวเดิมและใหม่

23 2. กำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยว/กิจกรรมกำรท่องเที่ยว/Route ท่องเที่ยวใหม่ 3. กำรเชื่อมโยงกำรท่องเที่ยวกับภำคเศรษฐกิจอื่น เช่น กำรท่องเที่ยวเชิง-เกษตรกำรท่องเที่ยว เชิงสุขภำพ (กำรแพทย์แผนไทย) 4. กำรขับเคลื่อนกำรท่องเที่ยวแบบ MICE (ธุรกิจ MICE) 5. กำรพัฒนำโครงสร้ำงพื้นฐำนด้ำนกำรท่องเที่ยว และสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกด้ำนกำรท่องเที่ยว ส ำหรับกลุ่มผู้สูงอำยุและผู้พิกำร 6. กำรพัฒนำด้ำนกำรตลำดและกำรประชำสัมพันธ์ 7. กำรพัฒนำกำรบริหำรจัดกำรด้ำนกำรท่องเที่ยว (ควำมปลอดภัย ระบบสำธำรณสุข และ สุขภำพของนักท่องเที่ยวและผู้ให้บริกำร) 8. กำรยกระดับกำรท่องเที่ยวชุมชนเพื่อกำรรองรับนักท่องเที่ยวระดับกลำง และระดับสูง 9.กำรพัฒนำบุคลำกรภำครัฐ ภำคเอกชน ภำคประชำสังคม ด้ำนกำรท่องเที่ยว 10. กำรพัฒนำระบบเทคโนโลยีสำรสนเทศด้ำนกำรท่องเที่ยวให้มีควำมครบถ้วน โครงการส าคัญที่เกี่ยวกับพัทลุง 1. โครงกำรเพิ่มประสิทธิภำพกำรรักษำควำมปลอดภัยพื้นที่ท่องเที่ยวชุมชน กลุ่มจังหวัดภำคใต้ฝั่งอ่ำวไทย 2. โครงกำรพัฒนำศักยภำพบุคลำกรเครือข่ำยชุมชนท่องเที่ยวกลุ่มจังหวัดภำคใต้ฝั่งอ่ำวไทย 3. โครงกำรพัฒนำเส้นทำงกำรท่องเที่ยวเชิงสร้ำงสรรค์ ตำมรอยเมืองท่ำ ทำงกำรค้ำที่ส ำคัญในอดีตสู่ระดับนำนำชำติ 4. โครงกำรยกระดับกำรท่องเที่ยวชุมชนสู่ตลำดสำกลเพื่อส่งเสริมตลำด MICEของภำคใต้ฝั่งอ่ำว ไทย 5. โครงกำรยกระดับมำตรฐำนทำงถนนสำยรองเข้ำสู่แหล่งท่องเที่ยวเชื่อมโยงถนนสำยหลัก จังหวัดสงขลำ นครศรีธรรมรำช และพัทลุง 6.ส่งเสริมกำรท่องเที่ยวโดยชุมชน ยกระดับมำตรฐำนสู่กำรท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่ำงรับผิดชอมสู่ ควำมยั่งยืนลุ่มน ้ำทะเลสำบสงขลำ (จังหวัดสงขลำ 12 อ ำเภอ จังหวัดพัทลุง 11อ ำเภอ และ จังหวัดนครศรีธรรมรำช 2อ ำเภอ)

24 สรุปโอกาสในการพัฒนากลุ่มจังหวัดภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย ภายใต้แผนพัฒนาภาคใต้ เป้าหมายการพัฒนาภาค “ภำคใต้เป็นเมืองท่องเที่ยวพักผ่อนตำกอำกำศระดับโลก เป็นศูนย์กลำงผลิตภัณฑ์ยำงพำรำและ ปำล์มน ้ำมันของประเทศ และเป็นเมืองเศรษฐกิจเชื่อมโยงกำรค้ำกำรลงทุนกับภูมิภำคอื่นของโลก” ตารางที่ 2 ยุทธศาสตร์การพัฒนาการท่องเที่ยวภาคใต้ ยุทธศาสตร์ แนวทางการพัฒนา ตัวอย่างโครงการ ยุทธศาสตร์ที่ 1 พัฒนาการท ่องเที ่ยวของภาคให้เป็น แหล่งท่องเที่ยวคุณภาพชั้นน าของโลก ยกระดับมำตรฐำนบริกำร และส่งเสริมธุรกิจ ต่อเนื่องในแหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงของ ภำค 1. โครงกำรยกระดับมำตรฐำนกำรท่องเที่ยว ของจังหวัด เพื่อรองรับนักท่องเที่ยวระดับบน 2. โครงกำรพัฒนำบุคลำกรด้ำนกำรท่องเที่ยว พัฒนำและสนับสนุนรูปแบบกำร ท่องเที่ยวเรือส ำรำญ และกำรท่องเที่ยว เชิงอำหำร 1. โครงกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวเชิงอำหำร พัฒนำกิจกรรมและบริกำรท่องเที่ยวรูปแบบ ใหม่ให้มีควำมหลำกกลำยเพื่อสร้ำงมูลค่ำเพิ่ม ให้กับกำรท่องเที่ยวที่ส ำคัญของภำค 1. โครงกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวเชิงเกษตร 2. โครงกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวเชิงอำหำร พัฒนำแหล่งท่องเที่ยวบนบกบริเวณตอนใน ของภำคเชื่อมโยงกับแหล่งท่องเที่ยวทำงทะเล ที่มีชื่อเสียง โครงกำรสร้ำง Routeกำรท่องเที่ยว เชื่อมโยง กำรท่องเที่ยว พัฒนำกิจกรรมและบริกำรท่องเที่ยวรูปแบบ ใหม่ให้มีควำมหลำกหลำยเพื่อสร้ำงมูลค่ำเพิ่ม ให้กับกำรท่องเที่ยวที่ส ำคัญของภำค 1. โครงกำรกำรท่องเที่ยวเชิงสุขภำพและสปำ 2. โครงกำรท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ 3. โครงกำรกำรท่องเที่ยวเชิงผจญภัย 4. โครงกำรกำรท่องเที่ยวเชิง ประวัติศำสตร์และวัฒนธรรม ส่งเสริมกำรท่องเที่ยวชุมชนให้มีควำม เข้มแข็งและสอดคล้องกับศักยภำพของพื้นที่ โครงกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวชุมชน ยุทธศาสตร์ที่ 2 พัฒนาอุตสาหกรรมการแปรรูป ยางพารา และปาล์มน ้ามันแห่งใหม่ของ ประเทศ พัฒนำและสนับสนุนกำรใช้เทคโนโลยีชีวภำพ และนวัตกรรมในกำรผลิตภำคเกษตร โครงกำรแปรรูปผลิตภัณฑ์กำรเกษตรหลัก ของพื้นที่สู่อุตสำหกรรมเครื่องส ำอำง

25 ยุทธศาสตร์ แนวทางการพัฒนา ตัวอย่างโครงการ ยุทธศาสตร์ที่ 3 พัฒนาการผลิตสินค้าเกษตรหลักของ ภาค และสร้างความเข้มแข็งของ สถาบันการเกษตร ยกระดับกำรผลิตสินค้ำเกษตรที่เป็นอัต ลักษณ์ที่เหมำะสมกับศักยภำพพื้นที่ของภำค โครงกำรพัฒนำผลิตภัณฑ์กำรเกษตรหลักของ พื้นที่สู่อุตสำหกรรมเครื่องส ำอำง ส่งเสริมให้มีกำรใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรม ในกำรผลิตและบริหำรจัดกำรฟำร์มอย่ำงเป็น ระบบ โครงกำรพัฒนำเกษตรกรรุ่นใหม่สู่กำรเป็น เกษตรทันสมัย (Smart Farmer) ยุทธศาสตร์ที่ 4 พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานสนับสนุนการ ท่องเที่ยวการพัฒนาเขตอุตสาหกรรม และการเชื่อมโยงการค้าโลก พัฒนำโครงข่ำยคมนำคมขนส่งเชื่อมโยงกำร พัฒนำแหล่งท่องเที่ยวชั้นน ำแห่งใหม่กับ แหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียง โครงกำรพัฒนำถนนเชื่อมโยง สำย The Royal Coast และ Thailand Rivera ยุทธศาสตร์ที่ 5 อนุรักษ์ ฟื้นฟู และบริหารจัดการ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม อย่างเป็นระบบ เพื่อเป็นฐานการพัฒนา ที่ยั่งยืน กำรเพิ่มประสิทธิภำพกำรจัดกำรฐำน ทรัพยำกรให้มีควำมอุดมสมบูรณ์ โครงกำรปลูกป่ำชุมชน และกำรปลูกไม้เศรษฐกิจ บริหำรจัดกำรและแก้ไขปัญหำสิ่งแวดล้อม อย่ำงเป็นระบบ โครงกำรบริหำรจัดกำรขยะอย่ำงครบวงจร ยุทธศาสตร์ที่ 6 พัฒนาพื้นที่ระเบียง เศรษฐกิจภาคใต้อย่างยั่งยืน (SEC) พัฒนำประตูสู่กำรท่องเที่ยวอ่ำวไทย และอันดำมัน 1. โครงกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวเชื่อมโยงสอง ฝั่งทะเล 2. โครงกำรพัฒนำโครงสร้ำง พื้นฐำนเพื่อกำรท่องเที่ยว 3. โครงกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่มี คุณภำพและมำตรฐำน พัฒนำอุตสำหกรรมฐำนชีวภำพ และกำรแปร รูปกำรเกษตรมูลค่ำสูง 1. โครงกำรพัฒนำอุตสำหกรรมชีวภำพ 2. โครงกำรพัฒนำกำรแปรรูปผลผลิตทำง กำรเกษตรสู่ผลิตภัณฑ์มูลค่ำสูง กำรอนุรักษ์ทรัพยำกรธรรมชำติ กำรส่งเสริม วัฒนธรรม และกำรพัฒนำเมืองน่ำอยู่ โครงกำรเมืองน่ำอยู่

26 1.4.2 ยุทธศาสตร์การพัฒนาการท่องเที่ยวภาคใต้ จากกรณีปัญหาผลกระทบของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) กำรวิเครำะห์ทบทวนศักยภำพด้ำนกำรท่องเที่ยวในพื้นที่ภำคใต้ กำรวิเครำะห์แบบ TOWS Matrix โดยน ำจุดแข็ง จุดอ่อน โอกำส และอุปสรรคที่ได้จำกกระบวนกำรวิเครำะห์สภำพแวดล้อมภำยนอกและภำยในขององค์กร (SWOT Analysis) ตารางที่3 กลยุทธ์เชิงรุก กลยุทธ์เชิงรุก (SO) กลยุทธ์เชิงแก้ไข (WO) 1. เร่งส่งเสริมด้ำนกำรตลำดในกำรสร้ำงภำพควำมเชื่อมมั่น ของกำรท่องเที่ยวไทย 2. มุ่งเน้นภำคกำรท่องเที่ยวเชิงสุขภำพกำรพัฒนำคุณภำพ และมำตรฐำนกำรบริกำรด้ำนสำธำรณสุข 3. สร้ำงเครือขำยกำรท่องเที่ยวที่หลำกหลำยสร้ำง ประสบกำรณ์แปลกใหม่ภำยใต้รูปแบบกำรท่องเที่ยว แบบ New Normal 4. กำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวตำมแผนงำนที่ก ำหนดอย่ำง ต่อเนื่อง โดยเฉพำะโครงกำรพัฒนำโครงสร้ำงพื้นฐำน ขนำดใหญ่เพื่อรองรับกำรท่องเที่ยวที่จะฟื้นตัวในอนำคต 1. เน้นกำรให้บริกำรนักท่องเที่ยวภำยในประเทศ 2. เร่งรัดกำรพัฒนำเมืองอัจฉริยะ (Smart City) 3. กำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยวรองที่มีศักยภำพ 4. เร่งพัฒนำและแก้ไขปัญหำที่เกิดจำกกำรท่องเที่ยว โดย พัฒนำกำรท่องเที่ยวควบคู่ไปกับกำรพัฒนำชุมชนและ สร้ำงกำรมีส ่วนร ่วมในกำรพัฒนำและแก้ไขปัญหำ ร่วมกัน ตารางที่ 4 กลยุทธ์เชิงรับ กลยุทธ์เชิงรับ (ST) กลยุทธ์เชิงป้องกัน (WT) 1. กระตุ้นกำรท่องเที่ยวภำยใต้ข้อจ ำกัดตำมมำตรกำร ของรัฐแบบวิถีใหม่ New Normal 2. ภำครัฐอุดหนุนผู้ประกอบกำรในกำรลดต้นทุน มีรำยได้ ตลอดจนแนวทำงอื่น ๆ เพื่อประคอง ให้ธุรกิจสำมำรถด ำเนินกิจกำรไปได้ 3. สร้ำงกำรเปลี่ยนแปลงในรูปแบบกำรให้บริกำรที่ เหมำะสมและสอดคล้องกับกลุ่มเป้ำหมำยและ รูปแบบในกำรท่องเที่ยววิถีใหม่ New Normal 1. ยกระดับมำตรฐำนบริกำรด้ำนกำรท่องเที่ยวให้เป็นไป ตำมแนวทำงควำมปลอดภัยด้ำนสุขอนำมัย 2. พัฒนำและสนับสนุนรูปแบบกำรท่องเที่ยวในลักษณะ New Normal

27 สรุปข้อเสนอแนะในด้านยุทธศาสตร์การพัฒนาการท่องเที่ยวภาคใต้ -กำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวแบบวิถีใหม่ หรือ New Normal -กำรพัฒนำศักยภาพท่องเที่ยว -กำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน -ยกระดับมาตรฐานให้เป็นไปตำมแนวทำงความปลอดภัยด้านสุขอนามัย -ส่งเสริมกำรท่องเที่ยวชุมชนให้มีความเข้มแข็ง - เร่งรัดกำรพัฒนำเมืองอัจฉริยะ (Smart City) เป้าหมาย ภาคใต้ “เป็นเมืองท่องเที่ยวพักผ่อนตำกอำกำศระดับโลก” “เป็นเมืองท่องเที่ยวระดับนำนำชำติ ที่มีควำมหลำกหลำยของรูปแบบกำรท่องเที่ยว เพื่อรองรับนักท่องเที่ยวที ่มี คุณภำพอย่ำงยั่งยืน” “กำรท่องเที่ยวที่มีคุณภำพระดับโลก บนฐำนควำมเข้มแข็งของภำคเกษตรและชุมชนอย่ำงยั่งยืน” 1.5 ระดับจังหวัดพัทลุง 1.5.1 แผนพัฒนาจังหวัดพัทลุง 2566-2570 วิสัยทัศน์ เมืองแห่งควำมยั่งยืนด้ำนเศรษฐกิจ สังคม ควำมมั่นคง ทรัพยำกรธรรมชำติและสิ่งแวดล้อม ค ำว่ำ “เมืองแห่งควำมยั่งยืน” หมำยถึง กำรเติบโตอย่ำงต่อเนื่องของเศรษฐกิจจังหวัดจำกกำรเกษตร กำรใช้ทรัพยำกรอย่ำง ประหยัดมีประสิทธิภำพ ตั้งอยู่บนพื้นฐำนของควำมสมดุลต่อสภำพแวดล้อม รักษำอัตรำกำรผลิตให้อยู่ในระดับที่ไม่ก่อให้เกิด ผลเสียทั้งในระยะสั้นและระยะยำว รวมถึงวัฒนธรรม ภูมิปัญญำ ประเพณี ผลผลิตจำกภูมิปัญญำของจังหวัด สำมำรถสร้ำง รำยได้เข้ำสู่จังหวัด อีกทั้งแหล่งท่องเที่ยวและกิจกรรมกำรท่องเที่ยว ทั้งในพื้นที่นิเวศภูเขำ ทะเลสำบ วัฒนธรรม ศำสนำ ประเพณี มีชื่อเสียงระดับประเทศและนำนำชำติ มุ่งสู่อุตสำหกรรมกำรท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์แบบครบวงจร โดดเด่นในกำร ท่องเที่ยว เพื่อกำรเรียนรู้ ศึกษำดูงำนกำรท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ กำรท่องเที่ยวเพื่อสุขภำพ กำรท่องเที่ยวในเชิงวัฒนธรรม ชุมชนและท้องถิ่นมีควำมพร้อมในกำรเป็นเจ้ำบ้ำนที่ดี

28 พันธกิจตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 1. พัฒนำคนให้มีคุณภำพ สุขภำพดี มีควำมรู้และปัญญำพร้อมคุณธรรม ครอบครัวอบอุ่น ชุมชนเข้มแข็ง พึ่งพำตนเองได้ อย่ำงยั่งยืน 2. เสริมสร้ำงและจัดกำรให้เกิดควำมอุดมสมบูรณ์ของทรัพยำกรธรรมชำติ ดูแลรักษำคุณภำพสิ่งแวดล้อม และกำรใช้ ประโยชน์อย่ำงรู้คุณค่ำ 3. พัฒนำชุมชนให้มีควำมเข้มแข็งด้วยหลักปรัชญำของเศรษฐกิจพอเพียง มีควำมสำมำรถในกำรพึ่งตนเอง ปรับตัวได้เท่ำ ทันกำรเปลี่ยนแปลง 4. พัฒนำกำรเกษตรให้มีควำมมั่งคั่งและยั่งยืน เป็นรำยได้หลักทำงเศรษฐกิจของจังหวัด และควำมมั่นคงทำงอำหำร ในอนำคต 5. ส่งเสริมและพัฒนำกำรท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ให้มีคุณภำพมำตรฐำนทำงกำรท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์แบบครบวงจร ประเด็นยุทธศาสตร์ 1. กำรเพิ่มขีดควำมสำมำรถภำคเกษตร อุตสำหกรรมต่อเนื่องจำกกำรเกษตรรวมถึงผลิตภัณฑ์ชุมชนและท้องถิ่น 2. กำรพัฒนำสู่อุตสำหกรรมท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์แบบเพิ่มคุณค่ำครบวงจรที่ยั่งยืน 3. กำรพัฒนำคนคุณภำพ สังคมคุณธรรม สู่เมืองแห่งภูมิปัญญำและสุขภำวะยั่งยืน 4. กำรจัดกำรทรัพยำกรธรรมชำติและสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน 5. กำรพัฒนำโครงสร้ำงพื้นฐำนและกำรบริหำรจัดกำรบ้ำนเมืองเพื่อรองรับกำรเปลี่ยนแปลงและกำรพัฒนำสู่เมืองน่ำอยู่ ข้อมูลสถิติการท่องเที่ยว ส ่วนใหญ ่รำยได้จำกกำรท ่องเที ่ยวของจังหวัดพัทลุงมำจำกกำรท ่องเที ่ยวโดยชุมชน อำทิ กำรท่องเที่ยวเชิงเกษตรและกำรท่องเที่ยวธรรมชำติ ส ำหรับในปี 2564จำกสถำนกำรณ์โควิดส่งผลกระทบต่อกำรท่องเที่ยว ของประเทศไทย คำดว่ำกำรท่องเที่ยวของจังหวัดพัทลุงจะมีจ ำนวนนักท่องเที่ยวและรำยได้จำกกำรท่องเที่ยวลดลง โดยมี รำยได้จำกกำรท่องเที่ยว 67.01ล้ำนบำท ซึ่งมำจำกนักท่องเที่ยวชำวไทยเข้ำมำท่องเที่ยวในจังหวัดพัทลุง 40,008คน ด้านการท่องเที่ยวจังหวัดพัทลุง ข้อมูลกำรท่องเที่ยวจังหวัดพัทลุง ประกอบด้วย ข้อมูลจ ำนวนแหล่งท่องเที่ยว สถำนที่พัก บริษัทน ำเที่ยว มัคคุเทศก์ธุรกิจ น ำเที่ยว และข้อมูลร้ำนอำหำร

29 ภาพที่ 9 ข้อมูลธุรกิจน าเที่ยว จ าแนกรายอ าเภอ จำกภำพแสดงให้เห็นถึงข้อมูลธุรกิจน ำเที่ยวจ ำแนกรำยอ ำเภอ โดยอ ำเภอปำกพะยูนมีจ ำนวน 23 แหล่งท่องเที่ยว เป็นอันดับ 5 ยุทธศาสตร์การพัฒนาด้านการท่องเที่ยวจังหวัดพัทลุง วิสัยทัศน์ พัทลุงเมืองท่องเที่ยวเชิงเกษตร วิถีชีวิตชุมชน บนฐำนทุนวัฒนธรรม และทรัพยำกรธรรมชำติที่ยั่งยืน พันธกิจ 1. เสริมสร้ำงควำมเข้มแข็งของภำคกำรผลิต (Supply-side) ในอุตสำหกรรมกำรท่องเที่ยวในจังหวัดพัทลุง ปรับสมดุล และกระจำยควำมเจริญอย่ำงครอบคลุม ลดกำรรั่วไหลตลอดห่วงโซ่คุณค่ำ (Value Chain) เพื่อให้พร้อมรับมือกับ ควำมเปลี่ยนแปลงทุกรูปแบบ พัฒนำมำตรฐำนคุณภำพกำรบริกำรผู้ประกอบกำรและแหล่งท่องเที่ยว 2. พัฒนำปัจจัยพื้นฐำนของอุตสำหกรรมกำรท ่องเที ่ยวจังหวัดพัทลุง ในด้ำนมำตรฐำนสถำนประกอบกำร แหล่ง ท่องเที่ยว และบุคลำกร และควำมพร้อมของโครงสร้ำงพื้นฐำนคมนำคมขนส่งสำธำรณูปโภค สิ่งอ ำนวยควำมสะดวก และบุคลำกรให้มีคุณภำพในระดับสำกล 3. พัฒนำและยกระดับประสบกำรณ์กำรท ่องเที ่ยวตลอดเส้นทำงอย่ำงครบวงจรในจังหวัดพัทลุง ด้วยรูปแบบกำร ท่องเที่ยวใหม่ที่หลำกหลำยและกำรสื่อสำรกำรตลำดที่ตรงใจ โดยมุ่งเน้นนักท่องเที่ยวเป็นศูนย์กลำง ประชำสัมพันธ์ ตลำดเชิงรุก ด้วยกำรบูรณำกำรนวัตกรรมทำงกำรตลำดเชิงรุก 4. พัฒนำระบบกำรบริหำรจัดกำรกำรท ่องเที ่ยวให้เป็นพื้นที ่ท ่องเที ่ยวปลอดภัยและยั ่งยืนของอุตสำหกรรมกำร ท่องเที่ยวในจังหวัดพัทลุง บนพื้นฐำนของควำมสมบูรณ์ของทรัพยำกรธรรมชำติและสิ่งแวดล้อม อัตลักษณ์ของ สังคมและชุมชน ศิลปวัฒนธรรม และกำรบริหำรจัดกำรนักท่องเที่ยวอย่ำงมีประสิทธิภำพ

30 เป้าหมายการพัฒนา 1. ผู้ประกอบกำรท่องเที่ยวของจังหวัดพัทลุง ได้รับกำรยกระดับมำตรฐำนกำรบริกำรทำงกำรท่องเที่ยว 2. ผู้ประกอบกำรท่องเที่ยวของจังหวัดพัทลุง มีกระจำยครอบคลุมทุกอ ำเภอเกิดกำรกระจำยรำยได้อย่ำงทั่วถึงและ/ หรือกำรยกระดับอุตสำหกรรมท่องเที่ยวไทยมำตรฐำนควำมปลอดภัยด้ำนสุขอนำมัย (Amazing Thailand Safety & Health Administration) 3. รำยได้จำกกำรท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวในประเทศในส่วนจังหวัดพัทลุงเพิ่มสูงขึ้น 4. กำรเปลี ่ยนแปลงพฤติกรรมที ่ส ่งผลดีต ่อสิ ่งแวดล้อม วิถีชีวิต วัฒนธรรม โดยให้ชุมชนสำมำรถขับเคลื ่อนกำร พัฒนำกำรท่องเที่ยวโดยชุมชนได้อย่ำงยั่งยืน ประเด็นยุทธศาสตร์การพัฒนาการท่องเที่ยวของจังหวัดพัทลุง 1. กำรเสริมสร้ำงควำมเข้มแข็งและภูมิคุ้มกันของอุตสำหกรรมกำรท ่องเที ่ยวไทยด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรม (Innovative & Resilient Tourism) 2. กำรปรับปัจจัยพื้นฐำนของอุตสำหกรรมกำรท่องเที่ยวให้เชื่อมโยงและมีคุณภำพสูง (Reconnected Foundation) 3. กำรยกระดับประสบกำรณ์กำรท่องเที่ยวครบวงจรโดยมุ่งเน้นนักท่องเที่ยวเป็นศูนย์กลำง (Traveler’s Experience & Centricity) 4. กำรส่งเสริมกำรพัฒนำกำรท่องเที่ยวอย่ำงยั่งยืนทั้งในมิติสังคมและสิ่งแวดล้อม (Sustainable Tourism Growth) 1.6 ระดับพื้นที่ 1.6.1 แผนพัฒนาชุมชนอ าเภอปากพะยูน ข้อมูลทั่วไปของอ าเภอปากพะยูน “ทะเลสาบงาม เมืองสามแผ่นดิน ถิ่นรังนกนางแอ่น แท่นพระนอนยอดเขา ภูมิล าเนาสัตว์น ้ากร่อย” จุดเด่น - ด้ำนกำยภำพ มีควำมพร้อม เขำ ป่ำ นำ เล มีควำมอุดมสมบูรณ์ด้ำนทรัพยำกรธรรมชำติ สรุปได้ว่ำในด้ำนที่ตั้งและทรัพยำกรกำรท่องเที่ยวถือเป็นจุดแข็งของอ ำเภอปำกพะยูน คือ เขำ ป่ำ นำ เล อยู่ในเขตภูมิอำกำศ ดีที่สำมำรถเที่ยวได้ตลอดปี - ด้ำนวัฒนธรรม มีประวัติศำสตร์ พ.ศ. 2439 พระบำทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ำเจ้ำอยู ่หัว ได้ทรงตั้งมณฑล นครศรีธรรมรำช ปำกพะยูน เป็นอ ำเภอหนึ่งของจังหวัดพัทลุง เดิมชื่ออ ำเภอทักษิณ ต่อมำเมื่อปี พ.ศ. 2445ได้เปลี่ยนมำเป็น ชื่ออ ำเภอปำกพะยูน ประชำชนมีวิถีชีวิตที่นับถือศำสนำพุทธและอิสลำม อยู่ร่วมกันอย่ำงสมำนฉันท์ - งำนประเพณีชักพระ(เทศบำลปำกพะยูน)

31 - งำนลอยกระทง (เทศบำลดอนประดู่/อบต.เกำะหมำก) - งำนย้อนรอยประวัติศำสตร์พระพุทธเจ้ำหลวง (อบต.เกำะหมำก) - งำนห่มผ้ำพระนอน (เทศบำลอ่ำวพะยูน) “เขา ป่า นา เล มีความอุดมสมบูรณ์ด้านทรัพยากรธรรมชาติ ทุกด้านอยู่ด้วยกัน” การศึกษาเกี่ยวกับการพัฒนาการท่องเที่ยวที่ผ่านมา จำกกำรศึกษำกำรสื ่อสำรอัตลักษณ์ท้องถิ ่นเพื ่อส ่งเสริมกำรท ่องเที ่ยวของชุมชน ต าบลเกาะหมาก อ ำเภอ ปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง (Local Identity Communication for Tourism Promotion at Koh Mak, Pak Phayun District, Phatthalung Province) (เจริญเนตร แสงดวงแข,2564) ที่ได้ศึกษำอัตลักษณ์ท้องถิ่นของชุมชนต ำบลเกำะหมำก อ ำเภอ ปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง และเพื่อพัฒนำรูปแบบกำรสื่อสำรและสื่อที่สะท้อนอัตลักษณ์ท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมกำรท่องเที่ยวของ ชุมชนต ำบลเกำะหมำก อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง พบว ่ำอัตลักษณ์ท้องถิ ่นที ่ชุมชนต้องกำรน ำเสนอ ได้แก่ อัตลักษณ์ ด้ำนวิถีชีวิต ด้ำนอำหำร ด้ำนสถำนที่ท่องเที่ยว และด้ำนภูมิปัญญำชำวบ้ำน รูปแบบสื่อที่ชุมชนต้องกำร ได้แก่ สื่อเฟซบุ๊กแฟนเพจและสื่อวิดีโอ โดยคนในชุมชนมีส่วนร่วมผลิตสื่อตั้งแต่ขั้นวำงแผน กำรเป็นผู้ผลิตหรือผู้ร่วมผลิต เป็นผู้รับ สำรที่มีควำมกระตือรือร้น ผลกำรประเมินผลประเมินคุณภำพสื่อพบว่ำ ในส่วนของสื่อเฟซบุ๊กเพจ ผู้รับสำรมีควำมพึงพอใจ สื่อในด้ำนเนื้อหำว่ำมีประโยชน์ต่อชุมชน และด้ำนเนื้อหำสะท้อนควำมเป็นอัตลักษณ์ท้องถิ่นในด้ำนต่ำงๆ ในระดับมำกที่สุด จำกกำรศึกษำ กำรจัดกำรท่องเที่ยวโดยชุมชนในพื้นที่ลุ่มน ้ำทะเลสาบสงขลา : กรณีศึกษำ ต าบลเกาะหมาก อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง (วิสุทธิณี ธำนีรัตน์,2564) เป็นกำรศึกษำรูปแบบกำรจัดกำรท่องเที่ยวโดยชุมชนในพื้นที่ลุ่ม น ้ำทะเลสำบสงขลำของชุมชนเกำะหมำก อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง และศึกษำแนวทำงกำรพัฒนำกำรจัดกำรท่องเที่ยว ของชุมชนเกำะหมำก อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง กำรศึกษำนี้พบว่ำ พื้นที่ชุมชนเกำะหมำก อ ำเภอปำกพะยูน ตั้งอยู่ใน พื้นที่ลุ่มน ้ำทะเลสำบสงขลำโดยมีทรัพยำกรทำงธรรมชำติที่เป็นทรัพยำกรกำรท่องเที่ยวโดดเด่นอย่ำงหลำกหลำยทั้งทำงบก และทำงทะเล รวมทั้งมีแหล่งเที่ยวทำงวัฒนธรรมและภูมิปัญญำ จึงท ำให้สำมำรถดึงดูดนักท่องเที่ยวที่สนใจเป็นจ ำนวนมำก ในด้ำนกำรกำรจัดกำรท ่องเที ่ยวเป็นควำมร ่วมมือที ่เกิดขึ้นโดยคนในชุมชน ซึ ่งผลจำกกำรจัดกำรท ่องเที ่ยวของชุมชน เกำะหมำก ท ำให้เกิดประโยชน์ต่อชุมชนที่ส ำคัญ 3 ด้ำน ได้แก่ ด้ำนกำรสร้ำงงำนและสร้ำงรำยได้ ด้ำนควำมเข้มแข็งของ ชุมชนและพึ่งตนเอง และด้ำนกำรท่องเที่ยวในชุมชน ส ำหรับข้อเสนอแนะแนวทำงกำรพัฒนำกำรจัดกำรท่องเที่ยวของชุมชน เกำะหมำกหน่วยงำนที่เกี่ยวข้องควรให้กำรสนับสนุนด้ำนกำรผลิตและด้ำนกำรตลำด โดยเฉพำะกำรออกแบบผลิตภัณฑ์และ กำรท ำกำรตลำดออนไลน์ จำกกำรศึกษำ กำรจัดกำรวัฒนธรรมและภูมิปัญญำท้องถิ่นเพื่อกำรท่องเที่ยวเชิงสร้ำงสรรค์ในต ำบลเกำะหมำก อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง (นิตติยำ ทองเสนอ และอุทิศ สังขรัตน์,2558) พบว่ำ กำรจัดกำรวัฒนธรรมและภูมิปัญญำ ท้องถิ่นของชำวบ้ำนในต ำบลเกำะหมำก ประกอบด้วยกันดังนี้ 1) กำรรื้อฟื้นวัฒนธรรมและภูมิปัญญำท้องถิ่นดั้งเดิมของ ชุมชนบำงอย่ำงที่ก ำลังเลือนหำยขึ้นมำใหม่ 2) กำรปลุกจิตส ำนึกทำงด้ำนวัฒนธรรมและให้เกิดขึ้นในชุมชน 3) กำรส่งเสริม

32 ปรำชญ์ชำวบ้ำนและครูภูมิปัญญำให้มีบทบำทในกำรถ่ำยทอดควำมรู้และกำรอนุรักษ์สืบสำน 4) กำรใช้วิถีวัฒนธรรมกำร ด ำรงชีวิตและวิถีประมงเพื่อกำรท่องเที่ยวและ5) กำรก ำหนดกิจกรรมทำงวัฒนธรรมและภูมิปัญญำให้เป็นจุดท่องเที่ยวเชิง สร้ำงสรรค์ ซึ่งผลที่ได้จำกกำรศึกษำจะน ำไปเป็นแนวทำงในกำรพัฒนำกำรจัดกำรท่องเที่ยวเชิงสร้ำงสรรค์ในชุมชนอย่ำงยั่งยืน ต่อไป สรุปประเด็นส าคัญส าหรับการพัฒนาการท่องเที่ยวอ าเภอปากพะยูน 1. พัฒนำกำรท่องเที่ยวโดยชุมชน (Community-based tourism : CBT) “เอกลักษณ์ของวัฒนธรรมท้องถิ่น” “ขับเคลื่อนกำรท่องเที่ยวโดยชุมชน” 2. ปรับภูมิทัศน์ สิ่งแวดล้อม ควำมสะอำด ขยะ ในทุกชุมชนให้ต่อเนื่องอย่ำงยั่งยืน 3. อัตลักษณ์ท้องถิ่นที่ชุมชนต้องกำรน ำเสนอ ได้แก่ อัตลักษณ์ด้ำนวิถีชีวิต ด้ำนอำหำร ด้ำนสถำนที่ท่องเที่ยว และด้ำนภูมิปัญญำชำวบ้ำน รูปแบบสื่อที่ชุมชนต้องกำร 4. วัฒนธรรมและภูมิปัญญำท้องถิ่น “รื้อฟื้น”“ปลุกจิตส ำนึกทำงด้ำนวัฒนธรรมผ่ำนระบบกำรศึกษำให้เกิดขึ้น ในชุมชน”“ส่งเสริมปรำชญ์ชำวบ้ำนและครูภูมิปัญญำให้มีบทบำทในกำรถ่ำยทอดควำมรู้ และกำรอนุรักษ์ สืบสำน”“วิถีวัฒนธรรมกำรด ำรงชีวิตเพื่อกำรท่องเที่ยว”“กำรท่องเที่ยวเชิงสร้ำงสรรค์” 5. ปัจจัยส ำคัญในกำรที่ท ำให้คนในชุมชนตระหนักคือประโยชน์ที่เกิดต่อชุมชน 3 ด้ำน คือ ด้ำนกำรสร้ำงงำนและ สร้ำงรำยได้ ด้ำนควำมเข้มแข็งของชุมชนและพึ่งตนเอง และด้ำนกำรท่องเที่ยวในชุมชน 6. ทุกภำคส่วนมีส่วนร่วมในกำรแก้ไขปัญหำ เริ่มจำกประชำชนให้ควำมส ำคัญและตระหนักถึงปัญหำ 7. ทุกหน่วยภำครัฐและภำคเอกชนเป็นพันธมิตรร่วมกัน

33 1. ความสัมพันธ์ของกรอบยุทธศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวในระดับประเทศสู่ระดับพื้นที่ ตารางที่5 ความสัมพันธ์ของกรอบยุทธศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวในระดับประเทศสู่ ระดับพื้นที่ ยุทธศาสตร์ที่ 1 พัฒนาการ ท่องเที่ยวของภาค ให้เป็นแหล่ง ท่องเที่ยวคุณภาพ ชั้นน าของโลก ยุทธศาสตร์ที่ 2 พัฒนาอุตสาหกรรม การแปรรูป ยางพาราและปาล์ม น ้ามัน แห่งใหม่ของ ประเทศ ยุทธศำสตร์ที่ 3 พัฒนำกำรผลิต สินค้ำเกษตร หลักของภำค และสร้ำงควำม เข้มแข็งของ สถำบัน กำรเกษตร ยุทธศำสตร์ที่ 4 พัฒนำโครงสร้ำง พื้นฐำน สนับสนุนกำร ท่องเที่ยว กำรพัฒนำเขต อุตสำหกรรม และกำร เชื่อมโยงกำรค้ำ โลก ยุทธศาสตร์ที่ 5 อนุรักษ์ ฟื้นฟู และ บริหารจัดการ ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม อย่างเป็นระบบ เพื่อ เป็นฐานการพัฒนาที่ ยั่งยืน ยุทธศาสตร์ที่ 6 พัฒนาพื้นที่ระเบียง เศรษฐกิจภาคใต้ อย่างยั่งยืน (SEC) -ยกระดับ มำตรฐำนบริกำร และส่งเสริมธุรกิจ ต่อเนื่องในแหล่ง ท่องเที่ยวที่มี ชื่อเสียงของภำค - พัฒนำกิจกรรม และบริกำร ท่องเที่ยวรูปแบบ ใหม่ให้มีควำม หลำกหลำยเพื่อ สร้ำงมูลค่ำเพิ่ม ให้กับกำร ท่องเที่ยวที่ส ำคัญ ของภำค - พัฒนำแหล่ง ท่องเที่ยวบนบกบริ เวณตอนในของ ภำคเชื่อมโยงกับ พัฒนำและสนับสนุน กำรใช้ เทคโนโลยีชีวภำพ และนวัตกรรมในกำร ผลิตภำคเกษตร -ยกระดับกำร ผลิตสินค้ำ เกษตรที่เป็นอัต ลักษณ์ที่ เหมำะสมกับ ศักยภำพพื้นที่ ของภำค -ส่งเสริมให้มี กำรใช้เทคโนโลยี และนวัตกรรมใน กำรผลิต และ บริหำรจัดกำร ฟำร์มอย่ำงเป็น ระบบ - พัฒนำ โครงข่ำย คมนำคมขนส่ง เชื่อมโยงกำร พัฒนำแหล่ง ท่องเที่ยวชั้นน ำ แห่งใหม่กับ แหล่งท่องเที่ยว ที่มีชื่อเสียง -กำรเพิ่ม ประสิทธิภำพกำร จัดกำรฐำนทรัพยำกร ให้มีควำมอุดม สมบูรณ์ -บริหำรจัดกำรและ แก้ไขปัญหำ สิ่งแวดล้อมอย่ำงเป็น ระบบ - พัฒนำประตูสู่กำร ท่องเที่ยวอ่ำวไทย และอันดำมัน - พัฒนำ อุตสำหกรรมฐำน ชีวภำพและกำรแปร รูปกำรเกษตรมูลค่ำ สูง -กำรอนุรักษ์ ทรัพยำกรธรรมชำติ กำรส่งเสริม วัฒนธรรม และกำร พัฒนำเมืองน่ำอยู่

34 แหล่งท่องเที่ยว ทำงทะเลที่มี ชื่อเสียง-ส่งเสริมกำร ท่องเที่ยวชุมชนให้ มีควำมเข้มแข็ง และสอดคล้องกับ ศักยภำพของพื้นที่- โครงกำรยกระดับ มำตรฐำนกำร ท่องเที่ยวของ จังหวัดเพื่อรองรับ นักท่องเที่ยว ระดับบน- โครงกำรพัฒนำ บุคลำกรด้ำนกำ ร ท่องเที่ยว- โครงกำร พัฒนำกำร ท่องเที่ยวเชิง เกษตร- โครงกำร พัฒนำกำร ท่องเที่ยวเชิง อำหำร- โครงกำร กำรท่องเที่ยวเชิง สุขภำพและสปำ- โครงกำร ท่องเที่ยวเชิง อนุรักษ์ - โครงกำรปลูกป่ำ ชุมชนและกำรปลูกไม้ เศรษฐกิจ- โครงกำรบริหำร จัดกำรขยะอย่ำงครบ วงจร - โครงกำรพัฒนำ กำรท่องเที่ยว เชื่อมโยงสองฝั่งทะเล- โครงกำรพัฒนำ โครงสร้ำงพื้นฐำน เพื่อกำรท่องเที่ยว- โครงกำรพัฒนำ กำรท่องเที่ยวเชิง นิเวศที่มีคุณภำพ และมำตรฐำน- โครงกำรเมืองน่ำ อยู่

35 - โครงกำร กำรท่องเที่ยวเชิง ผจญภัย - โครงกำรกำร ท่องเที่ยวเชิง ประวัติศำสตร์และ วัฒนธรรม ที่มำ: แผนยุทธศำสตร์กำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยวของประเทศ พ.ศ.2560-2564 โครงกำรศึกษำเพื่อจัดท ำแผนยุทธศำสตร์กำรพัฒนำแหล่งท่องเที่ยวของประเทศ พ.ศ. 2560-2564 ประจ ำปี งบประมำณ พ.ศ. 2559/แผนพัฒนำกลุ่มจังหวัดภำคใต้อ่ำวไทย พ.ศ.2566-2570/แผนพัฒนำกำรท่องเที่ยวจังหวัดพัทลุง (พ.ศ. 2566-2570) ภาพที่ 10 แผนพัฒนาการท่องเที่ยวจังหวัดพัทลุง (พ.ศ. 2566-2570)

36 2. สรุปประเด็นส าคัญ (Key Messages) กรอบยุทธศาสตร์การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวระดับประเทศ ภาพที่ 11 กรอบแผนพัฒนาที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวของประเทศ

37 ตารางที่6 สรุปประเด็นส าคัญเชื่อมโยงกับแผนยุทธศาสตร์ต่าง ๆจากระดับประเทศสู่ระดับพื้นที่ 4. สรุปประเด็นส าคัญเชื่อมโยงกับแผนยุทธศาสตร์ต่าง ๆ จากระดับประเทศสู่ระดับพื้นที่ แหล่งที่มาของ ข้อมูล กรอบ ยุทธศาสตร์ แห่งชาติระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2560-2579) แผนพัฒนา เศรษฐกิจและ สังคม แห่งชาติ ฉบับที่13 แผน ยุทธศาสตร์ การพัฒนา แหล่ง ท่องเที่ยว ของประเทศ พ.ศ.2560- 2564 แผนพัฒนา การท่องเที่ยว แห่งชาติ ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2560- 2564) แผน ยุทธศาสตร์ และกลยุทธ์ พัฒนาการ ท่องเที่ยว (พ.ศ. 2557- 2560) กรอบทิศทาง ยุทธศาสตร์ 20 ปี ด้าน วัฒนธรรม (2559-2579) แผนแม่บทรองรับ การเปลี่ยนแปลง สภาพภูมิอากาศปี พ.ศ. 2558-2593 แผน ยุทธศาสตร์ กรมส่งเสริม การเกษตร กระทรวง เกษตรและ สหกรณ์ (พ.ศ. 2560- 2579) กรอบ นโยบาย เทคโนโลยี สารสนเทศ และการ สื่อสาร (พ.ศ. 2565-2570) ของประเทศ ไทย (ICT2020) องค์การ บริหารการ พัฒนาพื้นที่ พิเศษเพื่อ การท่องเที่ยว อย่างยั่งยืน (อพท. -พ.ศ. 2562-2565) องค์การบริหาร การพัฒนาพื้นที่ พิเศษเพื่อการ ท่องเที่ยวอย่าง ยั่งยืน (อพท.) โครงการ การศึกษาและ จัดท าแผน ขับเคลื่อนการ พัฒนาการ ท่องเที่ยวพื้นที่ พิเศษลุ่มน ้า ทะเลสาบสงขลา แผนพัฒนากลุ่ม จังหวัดภาคใต้ ฝั่งอ่าวไทย ระยะ 5 ปี (พ.ศ.2566- 2570) แผนพัฒนา จังหวัดพัทลุง พ.ศ. 2561-2565 แผนพัฒนาการ ท่องเที่ยว จังหวัดพัทลุง (พ.ศ. 2566- 2570) อ าเภอปาก พะยูน 1.ควำมมั่นคง ด้ำนสังคม √ √ √ √ √ √ 2.ควำมมั่นคง ด้ำนเศรษฐกิจ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ 3.ควำมมั่นคง ด้ำนสิ่งแวดล้อม √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ 4.ท่องเที่ยว คุณภำพ √ √ √ √ √ √ √ 5.อนุรักษ์ สิ่งแวดล้อม √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ 6.เศรษฐกิจ พอเพียง √ √ √

38 7.ควำมร่วมมือ ของภำคี เครือข่ำย รัฐ เอกชน ประชำชน √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ 8.องค์ควำมรู้ √ √ √ √ √ √ √ 9.อัตลักษณ์วิถี ไทย √ √ √ √ √ √ √ 10.ควำมยั่งยืน √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ 11.สมดุล √ √ √ 12.สินค้ำและ กำรบริกำร √ √ √ √ √ 13.วัฒนธรรม √ √ √ √ √ √ √ 14.ภูมิปัญญำ ท้องถิ่น √ √ √ √ √ √ 15.ท่องเที่ยวเชิง สร้ำงสรรค์ √ √ √ √ √ √ √ 16.เกษตร √ √ √ √ √ 17.พัฒนำคน √ √ √ √ √ √ 18.นวัตกรรม √ √ √ √ 19.เทคโนโลยี สำรสนเทศ √ √ √ 20.เมืองน่ำอยู่ √ √ 21.ควำม ปลอดภัย √ √ √ √ 22.อำหำร √ √ √ 23.ควำมเข้มแข็ง ของชุมชน √ √ √ √ √ √

39 5. สรุปความสัมพันธ์ของกรอบยุทธศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวจากระดับประเทศสู่อ าเภอปาก พะยูน ภาพที่ 12 สรุปความสัมพันธ์ของกรอบยุทธศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวจากระดับประเทศสู่ อ าเภอปากพะยูน

40 บทที่3 ข้อมูลพื้นฐาน 4. ภาพรวมการท่องเที่ยว อ าเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง ข้อมูลจังหวัดพัทลุง พัทลุง เมืองลุง หรือเมืองอกทะลุ จังหวัดของภำคใต้ ตัวเมืองมีเขำอกทะลุเป็นสัญลักษณ์เด่น และมีฐำนะเป็นเมือง ต้นก ำเนิดศิลปะกำรแสดงที่ขึ้นชื่อ คือ มโนห์รำและหนังตะลุง ซึ่งตกทอดเป็นมรดกทำงวัฒนธรรมของภำคใต้มำเนิ่นนำน ภำยใต้ค ำขวัญที่ว่ำ “เมืองหนังโนราห์ อู่นาข้าว พราวน ้าตก แหล่งนกน ้า ทะเลสาบงาม เขาอกทะลุ น ้าพุร้อน” นอกจำก ศิลปวัฒนธรรมชัดเจนของชำวใต้ที่ปรำกฏในพัทลุงแล้ว แหล่งธรรมชำติส ำคัญระดับประเทศ คือ ทะเลน้อย พื้นที่ชุ่มน ้ำ และ ทะเลสำบน ้ำจืด อันเป็นแหล่งอำศัยของนกน ้ำหลำกหลำยพันธุ์ ก็ตั้งอยู่ในจังหวัดนี้ ควำมส ำคัญของทะเลน้อยคือส่วนหนึ่ง ของพื้นที่ชุ่มน ้ำแห่งนี้ คือ พรุควนขี้เสียน ได้รับกำรประกำศเป็นเขตพื้นที่ชุ่มน ้ำระดับโลกแห่งแรกของไทย พัทลุงยังมีสำยธำร น ้ำตกอีกมำกมำยเรียงรำยอยู่บนเส้นทำงพัทลุง-ตรัง ซึ่งบ่งบอกถึงควำมสมบูรณ์ของผืนป่ำต้นน ้ำล ำธำรในจังหวัดนี้ได้อย่ำง ชัดเจน จังหวัดพัทลุงมีเนื้อที ่ประมำณ 3,425 ตำรำงกิโลเมตร ภูมิประเทศเป็นภูเขำและที ่รำบสูงทำงด้ำนตะวันตก ส่วนทำงด้ำนตะวันออกเป็นที่รำบไปจนถึงทะเลสำบสงขลำเหมำะต่อกำรท ำนำและท ำกำรประมง โดยจังหวัดพัทลุงเป็นส่วน หนึ่งของลุ่มน ้ำทะเลสำบสงขลำ ส ำหรับลักษณะของลุ่มน ้ำทะเลสำบสงขลำ แบ่งเป็น 4 ตอน ประกอบด้วย ตอนที่ 1เป็นตอนบนสุด “ทะเลน้อย” อยู่ในพื้นที่ อ ำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง มีพื้นที่ 27ตำรำง กิโลเมตร ซึ่งมีควำมลึกเฉลี่ยประมำณ 1.2เมตร และมีลักษณะเป็นน ้ำจืด โดยมีลุ่มน ้ำสำขำย่อย คือ ลุ่มน ้ำคลองป่ำพะยอม ตอนที่ 2ถัดลงมำอยู่ในเขต “ทะเลหลวง”ซึ่งภำษำท้องถิ่นนิยมเรียกกันว่ำ “ทะเลสำบ ตอนบน”อยู่ถัด จำกทะเลน้อยลงมำจนถึงต ำบลเกำะใหญ ่ อ ำเภอกระแสสินธ ุ์ จังหวัดสงขลำ มีพื้นที ่ 373 ตำรำงกิโลเมตร ซึ ่งมีควำมลึกเฉลี ่ยประมำณ 2เมตร และมีลักษณะเป็นน ้ำกร ่อย โดยมีลุ ่มน ้ำสำขำย ่อย คือ ลุ ่มน ้ำคลองท ่ำแนะ ลุ่มน ้ำคลองนำท่อม และลุ่มน ้ำย่อยฝั่งตะวันออก 1 ตอนที่ 3อยู่ในเขต “ทะเลหลวง”ซึ่งภำษำท้องถิ่นนิยมเรียกว่ำ “ทะเลสำบตอนกลำง ทะเลตอนใน”อยู่ถัด จำกเกำะใหญ่จนถึงต ำบลปำกรอ อ ำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลำ มีพื้นที่ 360ตำรำงกิโลเมตร ซึ่งมีควำมลึกเฉลี่ยประมำณ 2เมตร และมีลักษณะเป็นน ้ำกร่อยค่อนมำทำงเค็ม โดยมีลุ่มน ้ำสำขำย่อย คือลุ่มน ้ำคลองท่ำเขียด ลุ่มน ้ำคลองป่ำบอน ลุ่มน ้ำ คลองพรุพ้อ และลุ่มน ้ำย่อยฝั่งตะวันออก 2 ตอนที่ 4เป็นตอนล่ำงสุด “ทะเลสำบสงขลำ” หรือที่นิยมเรียกว่ำ “ทะเลสำบตอนล่ำงหรือ ทะเลนอก” โดยเริ่มจำกบ้ำนปำกรอ ต ำบลปำกรอ อ ำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลำ จนถึงจุดเชื่อมต่อกับอ่ำวไทย มีพื้นที่ 182ตำรำง กิโลเมตร ซึ่งมีควำมลึกเฉลี่ยประมำณ 1.5เมตร และมีลักษณะเป็นน ้ำเค็ม โดยมีลุ่มน ้ำสำขำย่อย คือ ลุ่มน ้ำรัตภูมิ ลุ่มน ้ำ คลองอู่ตะเภำ ลุ่มน ้ำฝั่งตะวันออก 3และลุ่มน ้ำฝั่งตะวันออก 4 โดยพื้นที่อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง อยู่ภำยในพื้นที่ลุ่มน ้ำทะเลสำบสงขลำ ดังภำพ

41 ภาพที่13 แผนที่แสดงที่ตั้งอ าเภอปากพะยูน

42 ทะเลสำบแห่งเดียวของประเทศไทย ที่มีเนื้อที่ครอบคลุมถึง 3จังหวัดคือสงขลำ พัทลุง และนครศรีธรรมรำช พื้นที่ ทั้งหมด 1,040ตร.กม. จุน ้ำได้ 1,600ล้ำนลูกบำศก์เมตร ควำมยำวจำกเหนือสุดถึงใต้สุด 77กิโลเมตร เป็นทะเลสำบ แบบลำกูนแห่งเดียวของประเทศไทยที่มีน ้ำจืดจำกล ำคลองหลำยสิบสำยไหลลงสู่ทะเลสำบ และมีน ้ำเค็มจำกทะเลอ่ำวไทยไหล เข้ำมำผสำนท ำให้มีลักษณะเป็นระบบทะเลสำบแบบลำกูนขนำดใหญ่ ลำกูน คือ แหล ่งน ้ำตื้นที่แยกจำกทะเลโดยกำรขวำงกั้นของตะกอนและเนินทรำย ทะเลสำบสงขลำเป็นหนึ่งใน 117แห่งทั่วโลก เป็น “ทะเลสำบสำมน ้ำ”คือ มีทั้งน ้ำจืด น ้ำกร่อย และน ้ำเค็มผสำนผสมปะปนกันอยู่ตลอดเวลำ ในฤดูแล้งที่ มีน ้ำจืดไหลลงสู่ทะเลสำบน้อย มีน ้ำเค็มจำกในทะเลไหลเข้ำมำมำก น ้ำในทะเลสำบจะกลำยเป็นสำมน ้ำคือ ตอนบนเป็นน ้ำจืด ตอนกลำงเป็นน ้ำกร่อย และตอนล่ำงเป็นน ้ำเค็ม 5. ข้อมูลพื้นฐานของพื้นที่ปากพะยูน 1. ประวัติควำมเป็นมำ อ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง มีที ่ตั้งอยู ่ในทะเลสำบสงขลำตอนกลำง มีสภำพเป็นน ้ำกร ่อย ท ำให้มีควำมอุดมสมบูรณ์ของทรัพยำกรในทะเลสำบประกอบกับเส้นทำงกำรสัญจรหลักในอดีตเป็นทำงน ้ำ ตำมแนว ฝั่งทะเลสำบ คนในชุมชนประกอบอำชีพกำรประมง ต่อมำเริ่มมีกำรขยำยชุมชนกระจำยไปในพื้นที ่สูงขึ้นบริเวณพื้นที ่รำบ สู่พื้นที่เนินควน สอดคล้องกับลักษณะของภูมิประเทศ ประกอบกับสภำพสังคมมีประชำกรนับถือศำสนำพุทธ และอิสลำม ท ำให้กลำยเป็นชุมชนที่มีรูปแบบวิถีชีวิตที่มีลักษณะเฉพำะ มีควำมโดดเด่นด้ำนทรัพยำกรธรรมชำติ วิถีชีวิต และวัฒนธรรม ประเพณี รวมถึงมีประวัติศำสตร์ยำวนำน สำมำรถอธิบำยได้ดังต่อไปนี้ อ ำเภอปำกพะยูน สันนิษฐำนว่ำ มำจำกค ำว่ำ “ปลำพะยูน”เป็นลักษณะของพันธุ์ปลำ ในอดีตพบมำกอยู่ใน ทะเลสำบตอนใต้ แต่บำงแหล่งข้อมูลกล่ำวว่ำมำจำกค ำว่ำ “ปำกพูน”แปลว่ำปำกน ้ำ อ ำเภอปำกพะยูน ตั้งเมื่อ พ.ศ.2439 ใน สมัยของพระบำมสมเด็จพระจุลจอมเกล้ำเจ้ำอยู ่หัว รัชกำลที่ 5 เดิมมีอำณำเขตกว้ำงขวำง มีต ำบลอยู ่ในเขตกำรปกครอง รวม 17 ต ำบล รวมทั้งต ำบลเขำชัยสน และต ำบลก ำแพงเพชร จังหวัดสงขลำ พระบำทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ำเจ้ำอยู ่หัว รัชกำลที่ 5 ได้เสร็จเมื่อ ร.ศ. 108 มีหลักฐำนพระปรมำภิไธย ย่อ จปร. ร.ศ. 108 ไว้ ณ หน้ำเพิงเทวดำในหมู่เกำะสี่ เกำะห้ำ อ ำเภอปำกพะยูน เป็นอ ำเภอเก่ำแก่ที่ตั้งขึ้นในยุคของกำรเปลี่ยนแปลงกำรปกครองเป็นจตุสดมภ์ เป็นระบบมณฑลเทศำภิบำล สำมำรถสรุปเหตุกำรณ์ส ำคัญ ดังนี้

43 ตารางที่7 สรุปเหตุการณ์ส าคัญของ อ าเภอปากพะยูน ล าดับ เวลา เหตุการณ์ส าคัญ 1 กรุงศรีอยุธยำ เกิดชุมชนบ้ำนพระเกิดต ำบลฝำละมี ชุมชนบ้ำนทุ่งขุนหลวง ต ำบลหำรเทำ 2 พ.ศ. 2375 เมืองคชรำ (บ้ำนพระเกิด) ขึ้นอยู่กับเมืองพัทลุง 3 พ.ศ. 2432 พระบำทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ำเจ้ำอยู่หัว เสด็จประพำสเกำะสี่ เกำะห้ำ 4 พ.ศ. 2437 ยกบ้ำนพระเกิดขึ้นกับแขวงปำกพะยูน 5 พ.ศ. 2439 ตั้งแขวงปำกพะยูนเป็นอ ำเภอ 6 พ.ศ. 2442 อ ำเภอทักษิณเปลี่ยนชื่อเป็นอ ำเภอปำกพะยูน 7 พ.ศ. 2445 รับเสด็จพระเจ้ำฟ้ำลูกยำเธอเจ้ำฟ้ำกรมขุนลพบุรีรำเมศวร์ ที ่เกำะสี ่ เกำะห้ำ และอ ำเภอ ปำกพะยูน 8 พ.ศ. 2450 โอนต ำบลท่ำชะมวง ต ำบลคูหำใต้ ต ำบลก ำแพงเพชร ไปขึ้นกับอ ำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลำ 9 พ.ศ. 2455 โอนต ำบลจองถนน ต ำบลนำปะขอ ต ำบลท่ำมะเดื่อ ต ำบลตะโหมด ไปขึ้นกับอ ำเภอเขำชัยสน 10 พ.ศ. 2477 แยกต ำบลโคกทรำย ต ำบลหนองธง ต ำบลป่ำบอน ตั้งเป็นกิ่งอ ำเภอป่ำบอน 11 พ.ศ. 2526 พลเอกเปรม ติณสูลำนนท์ เป็นประธำนเปิดโรงพยำบำลปำกพะยูน 12 พ.ศ. 2529 สมเด็จพระเทพรัตนรำชสุดำสยำมบรมรำชกุมำรี เสด็จเยี่ยมโรงเรียน ตชด. บ้ำนควนนกหว้ำ หมู่ที่ 5 ต ำบลหำรเทำ อ ำเภอปำกพะยูน 13 พ.ศ. 2536 นำยชวน หลีกภัย นำยกรัฐมนตรี เปิดที่ว่ำกำรอ ำเภอปำกพะยูนหลังใหม่ 2. สภำพทั่วไปของอ ำเภอปำกพะยูน จังหวัดพัทลุง มีพื้นที่ 3,424 ตำรำงกิโลเมตร หรือประมำณ 2,140,296 ไร่ ตั้งอยู่ทำงทิศตะวันออกของ ภำคใต้ของประเทศไทย และอยู่ห่ำงจำกกรุงเทพมหำนครตำมเส้นทำงรถยนต์ทำงหลวงสำยเอเชีย ทำงหลวง (หมำยเลข 41) เป็นระยะทำงประมำณ 858 กิโลเมตร และตำมเส้นทำงรถยนต์เลียบฝั่งทะเลด้ำนตะวันตก เป็นระยะทำง 1,200 กิโลเมตร โดยพื้นที่และอำณำเขตอ ำเภอปำกพะยูน มีเนื้อที่ 433 ตำรำงกิโลเมตร แบ่งเป็นพื้นดิน 323 ตำรำงกิโลเมตร และพื้นน ้ำ 110 ตำรำงกิโลเมตร กำรปกครองของอ ำเภอปำกพะยูน แบ่งออกเป็น 2 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อบต.) และ 6 เทศบำล ท้องที่อ ำเภอปำกพะยูน ประกอบด้วย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 8แห่ง ได้แก่ 1. เทศบำลต ำบลปำกพะยูน ครอบคลุมพื้นที่บำงส่วนของต ำบลปำกพะยูน 2. เทศบำลต ำบลอ่ำวพะยูน ครอบคลุมพื้นที่ต ำบลปำกพะยูน (เฉพำะนอกเขตเทศบำลต ำบลปำกพะยูน) 3. เทศบำลต ำบลหำรเทำ ครอบคลุมพื้นที่ต ำบลหำรเทำทั้งต ำบล 4. เทศบำลต ำบลดอนทรำย ครอบคลุมพื้นที่ต ำบลดอนทรำยทั้งต ำบล