หนังสือเรียน สาระความรู้พื้นฐาน รายวิชา ภาษาไทย (พท21001) ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

142

กิจกรรม บทที่ 5 หลกั การใชภ าษา

กจิ กรรมท่ี 1 ใหผูเ รียนแยกคาํ ตอ ไปน้อี อกเปน 3 ประเภท ตามตาราง

ผลไม รัฐบาล อคั คภี ัย พลเรือน ศิลปกรรม

รปู ธรรม วทิ ยาลยั มหาชน พระเนตร พุทธกาล

นพเกา คหกรรม สัญญาณ นโยบาย ภมู ิศาสตร

คาํ ประสม คําสมาส คาํ สนธิ

กจิ กรรมที่ 2 ใหผ ูเรยี นพิจารณาประโยคตอไปนว้ี าเปนประโยคชนดิ ใด

1. วนั นี้อากาศรอ นมาก

2. ฉนั ดใี จทเ่ี ธอมคี วามสขุ

3. พอ ซ้ือนาฬิกาเรือนใหมใ หฉนั

4. พชี่ อบสีเขียวแตนองสาวชอบสฟี า

5. รายการราตรสี โมสรใหค วามบันเทิงแกผูช ม

กจิ กรรมที่ 3 ใหผูเ รยี นฝก เขียนอกั ษรยอ ประเภทตา ง ๆ นอกเหนอื จากตวั อยา งทีย่ กมา

กิจกรรมท่ี 4 ใหผเู รยี นศกึ ษาและรวบรวมคําสภุ าพ และคาํ ราชาศพั ทท ่ใี ชแ ละพบเหน็ ในชีวิตประจําวัน

กิจกรรมท่ี 5 ใหผูเรยี นจับคสู าํ นวนใหตรงกบั ความหมาย

1. เกีย่ วโยงกันเปนทอด ๆ ก. ผกั ชโี รยหนา

2. หมดหนทางทจ่ี ะหนีได ข. จับปลาสองมือ

3. ทาํ ดที ี่สุดเปน ครงั้ สุดทาย ค. ขมิน้ กับปูน

4. รนหาเร่ืองเดอื ดรอน ง. แกวงเทาหาเสยี้ น

5. ทาํ ดแี ตเพียงผวิ เผิน ฉ. จนตรอก

6. ไมดําเนนิ การตอ ไป ช. หญาปากคอก

7. นิง่ เฉยไมเ ดือดรอ น ซ. ทิง้ ทวน

8. ทาํ อยา งลวก ๆ ใหพ อเสรจ็ ฌ. แขวนนวม

9. รอู ะไรแลวพดู ไมได ญ. มวยลม

143

10. อยากไดส องอยา งพรอม ๆ กัน ฎ. ลอยแพ

11. ถกู ไลออก ปลดออก ฏ. หอกขา งแคร

12. เรอ่ื งงา ย ๆ ทีค่ ิดไมถ ึง ฐ. พระอิฐพระปูน

ฑ. สกุ เอาเผากิน

ฒ. งกู ินหาง

ณ. นาํ้ ทวมปาก

กิจกรรมท่ี 6 ใหผ ูเรยี นเขยี นคําพงั เพยใหตรงกับความหมายทก่ี ําหนดให

1. ชอบโทษผูอน่ื โดยไมดตู ัวเอง

2. ไมชวยแลวยงั กดี ขวางผูอ ืน่

3. การลงทุนไมค มุ คา กับผลท่ไี ดร ับ

4. ชอบร้อื ฟน เร่อื งเกา ๆ

5. เปน คนชอบสุรุยสุราย

กจิ กรรมท่ี 7 ตอบคาํ ถามตอ ไปนี้สนั้ ๆ แตไดใ จความ

1. การแตงคําประพันธตามหลกั ฉันทลักษณม ีกี่ประเภท อะไรบาง

2. บทประพนั ธตอไปนีเ้ ปนคาํ ประพันธป ระเภทใด

2.1 ถึงกลางวันสรุ ิยนั แจม ประจักษ ไมเห็นหนานงลกั ษณย่ิงมดื ใหญ

ถึงราตรมี จี นั ทรอ นั อาํ ไพ ไมเ ห็นโฉมประโลมใจใหมดื มน

วิวาหพระสมทุ ร

2.2 ขึ้นกกตกทุกขย าก แสนลาํ บากจากเวยี งชยั
ผักเผอื กเลอื กเผาไฟ กนิ ผลไมไ ดเปน แรง
พระสุริยงเย็นยอแสง
รอนรอนออนอสั ดง แฝงเมฆเขาเงาเมธธุ ร
ชว งด่ังนํา้ กร่ิงแดง

กิจกรรมท่ี 8 ผูเรียนเขยี นประโยคภาษาท่เี ปน ทางการ และภาษาไมเปนทางการ อยางละ 3 ประโยค
ภาษาท่เี ปนทางการ 1...................................................................................
2..................................................................................
3...................................................................................

ภาษาไมเ ปน ทางการ 1...................................................................................
2..................................................................................
3...................................................................................

144

บทที่ 6
วรรณคดี และวรรณกรรม

สาระสําคญั

การเรียนภาษาไทย ตองเรียนรูในฐานะเปนวัฒนธรรมทางภาษาใหเกิดความชื่นชม ซาบซึ้ง
และภูมิใจในภาษาไทย โดยเฉพาะคุณคาของวรรณคดี และภูมิปญญาทางภาษาของบรรพบุรุษที่ได
สรางสรรคไวอันเปนสวนเสริมความงดงามในชีวิต นอกจากนั้น วรรณคดีและวรรณกรรม ตลอดจน
บทรองเลนของเด็ก เพลงกลอมเด็ก ปริศนาคาํ ทาย เพลงพื้นบาน วรรณกรรมพื้นบาน เปนสวนหนึ่ง
ของวัฒนธรรมซ่ึงมีคุณคา การเรียนภาษาไทยจึงตองเรียนวรรณคดี วรรณกรรม ภูมิปญญาทางภาษา
ที่ถายทอดความรูสึกนึกคิดทั้งรอยแกวและรอยกรองประเภทตาง ๆ เพ่ือใหเกิดความซาบซึ้งและ
ความภมู ใิ จในส่ิงที่บรรพบุรษุ ไดส ่ังสมและสบื ทอดมาจนถงึ ปจ จุบนั

ผลการเรยี นรูท่คี าดหวงั ผูเรยี นสามารถ

1. อธบิ ายความแตกตา งและคุณคาของวรรณคดี วรรณกรรมปจ จบุ ันและวรรณกรรมทอ งถิ่น
2. ใชห ลักการพนิ ิจวรรณคดแี ละวรรณกรรม หลกั การพิจารณาวรรณคดีและวรรณกรรม
ใหเ หน็ คุณคา และนําไปใชใ นชวี ติ ประจําวัน
3. รองเลนหรอื ถา ยทอดเพลงพ้นื บา นและบทกลอมเด็กในทอ งถ่ิน

ขอบขา ยเนอ้ื หา

เร่อื งที่ 1 หลกั การพจิ ารณาวรรณคดแี ละหลกั การพนิ จิ วรรณกรรม
เร่อื งท่ี 2 หลักการพินิจวรรณคดีดา นวรรณศิลปแ ละดานสังคม
เรือ่ งท่ี 3 เพลงพ้นื บา น เพลงกลอ มเด็ก

145

เรื่องที่ 1 หลกั การพิจารณาวรรณคดีและหลกั การพนิ จิ วรรณกรรม

กอนที่จะศึกษาถึงเร่ืองการพิจารณาวรรณคดีและการพินิจวรรณกรรม ตองทําความเขาใจ
กับความหมายของคาํ วา วรรณคดีและวรรณกรรม เพื่อใหผูเรียนสามารถเขาใจในความหมายของคํา
ท้ังสองนี้ ไดอยางชัดเจนโดย ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ (2514 : 58 - 133) ไดกลาวถึงความสัมพันธ
และความแตกตา งระหวา งวรรณคดีและวรรณกรรมไว ดงั นี้

วรรณคดี ใชในความหมายวา วรรณกรรมหรอื หนงั สอื ทไี่ ดร บั การยกยองวาแตง ดี มวี รรณกรรมศลิ ป
กลาวคือ มีลักษณะเดนในการใชถอยคําภาษาและเดนในการประพันธ ใหคุณคาทางอารมณและ
ความรูสึกแกผูอานสามารถใชเปน แบบฉบบั อางอิงได

หนงั สือที่เปน วรรณคดสี ามารถบงบอกลักษณะได ดังน้ี
1. มีเน้อื หาดี มปี ระโยชนแ ละเปนสภุ าษติ
2. มีศิลปะการแตงท่ียอดเย่ียมท้ังดานศิลปะการใชคํา การใชโวหารและถูกตองตามหลัก
ไวยากรณ
3. เปนหนังสอื ทีไ่ ดร บั ความนิยมและสืบทอดกันมายาวนานกวา 100 ป
วรรณกรรม ใชในความหมายวา งานหนงั สอื งานนิพนธท่ที ําข้ึนทุกชนดิ ไมวาแสดงออกมาโดย
วิธีหรือในรูปอยางใด เชน หนังสือ จุลสาร สิ่งเขียน ส่ิงพิมพ ปาฐกถา เทศนา คําปราศรัย สุนทรพจน
สงิ่ บันทกึ เสียง ภาพ เปน ตน
วรรณกรรมแบงออกเปน 2 ประเภท
1. สารคดี หมายถึง หนังสือท่ีแตงขึ้นเพ่ือใหความรู ความคิด ประสบการณแกผูอาน
ซ่ึงอาจใชร ปู แบบรอ ยแกว หรอื รอ ยกรองก็ได
2. บันเทิงคดี คือ วรรณกรรมท่ีแตงข้ึนเพ่ือมุงใหความเพลิดเพลิน สนุกสนาน บันเทิง
แกผ อู าน จงึ มักเปน เรอ่ื งที่มเี หตกุ ารณและตวั ละคร
การพินิจหรือการพิจารณาคุณคาของวรรณคดีหรือวรรณกรรม ไมวาจะเปนรอยแกวหรือ
รอ ยกรองมีหลักการพิจารณากวา ง ๆ คลายกันคอื เราอาจจะตงั้ คาํ ถามงา ย ๆ วางานประพันธชนิ้ นนั้
หรือเรื่องนัน้ ใหอ ะไรแกคนอานบาง

ความหมาย

การพินิจ คือ การพิจารณาตรวจตรา พรอมท้ังวิเคราะหแยกแยะและประเมินคาได ท้ังนี้
นอกจากจะไดประโยชนตอตนเองแลว ยังมีจุดประสงคเพื่อนาํ ไปแสดงความคิดเห็นและขอเท็จจริง
ใหผูอื่นไดทราบดวย เชน การพินิจวรรณคดีและวรรณกรรมเพื่อเปนการแนะนําใหบุคคลท่ัวไปท่ีเปน
ผูอานไดรูจักและไดทราบรายละเอียดที่เปนประโยชนในดานตาง ๆ เชน ใครเปนผูแตง เปนเรื่อง
เกี่ยวกับอะไร มีประโยชนตอใครบาง ทางใดบาง ผูพินิจมีความเห็นวาอยางไรคุณคาในแตละดาน
สามารถนาํ ไปประยุกตใ หเ กิดประโยชนอ ยางไรในชวี ติ ประจําวนั

146

แนวทางในการพินิจวรรณคดแี ละวรรณกรรม

การพินิจวรรณคดีและวรรณกรรมมีแนวใหปฏิบัติอยางกวาง ๆ เพื่อใหครอบคลุมงานเขียน
ทุกชนิดซึ่งผูพินิจจะตองดูวาจะพินิจหนังสือชนิดใด มีลักษณะเฉพาะอยางไรซึ่งจะมีแนวในการพินิจ
ทจี่ ะตอ งประยุกตห รอื ปรับใชใหเหมาะสมกับงานเขยี นนัน้ ๆ

หลักเกณฑก วาง ๆ ในการพินิจวรรณคดีและวรรณกรรม มดี งั นี้
1. ความเปน มาหรอื ประวัติของหนังสือและผแู ตง เพ่ือชวยใหว ิเคราะหใ นสว นอ่นื ๆ ไดดขี นึ้
2. ลักษณะคาํ ประพนั ธ
3. เรอื่ งยอ
4. เน้ือเรื่อง ใหวิเคราะหเรื่องตามหัวขอตามลําดับ โดยบางหัวขออาจจะมีหรือไมมีก็ได
ตามความจาํ เปน เชน โครงเรอ่ื ง ตัวละคร ฉาก วธิ กี ารแตง ลกั ษณะการเดินเรอื่ ง การใชถอ ยคาํ สาํ นวน
ในเร่ือง การแตง วิธีคิดท่ีสรางสรรค ทัศนะหรอื มุมมองของผเู ขยี น เปน ตน
5. แนวคิด จดุ มงุ หมาย เจตนาของผเู ขียนท่ีฝากไวใ นเร่อื งซ่งึ จะตองวิเคราะหออกมา
6. คณุ คา ของวรรณคดีและวรรณกรรม ซึง่ โดยปกติแลว จะแบง ออกเปน 4 ดา นใหญ ๆ
และกวาง ๆ เพื่อความครอบคลุมในทุกประเด็น ซ่ึงผูพินิจจะตองไปแยกแยะหัวขอยอยใหสอดคลอง
กับลกั ษณะหนังสอื ท่จี ะพนิ จิ นน้ั ๆ ตามความเหมาะสมตอไป
การอานวรรณคดีมรดกตองอานอยางพินิจจึงจะเห็นคุณคาของหนังสือ การอานอยางพินิจ
หมายความวาอยา งไร
การพินิจวรรณคดี คือ การอานวรรณคดีอยางใชความคิด ไตรตรอง กลั่นกรอง แยกแยะ
หาเหตผุ ล หาสว นดี สว นบกพรอ งของหนังสือ เพอ่ื จะไดประเมินคาของหนังสือนั้น ๆ อยางถูกตองและ
มเี หตผุ ล การอา นหนงั สืออยางพินจิ พเิ คราะหม ีประโยชนต อชวี ติ มาก เพราะผพู ินิจวรรณคดี จะรจู กั เลอื ก
รับประโยชนจ ากหนงั สอื และนาํ ประโยชนไ ปใชในชวี ติ ของตนไดและความสามารถในการประเมนิ คา ของ
ผูพินิจวรรณคดีจะชวยใหผูพินิจเปนผูมีเหตุผล มีความยุติธรรม มีวิจารณญาณ การพินิจวรรณคดี
ผพู นิ จิ ไมควรเอาความรสู กึ หรอื ประสบการณส ว นตนมาเปนหลกั สาํ คัญในการตดั สนิ วรรณคดี เพราะแตล ะคน
ยอมมีความรสู ึกและประสบการณต า งกนั
หลกั การพินิจวรรณคดี
การพินิจวรรณคดี เปนการแนะนาํ หนังสือในลักษณะของการวิเคราะหวิจารณหนังสือ
อยางงาย ๆ โดยบอกเรื่องยอ ๆ แนะนําขอดีขอบกพรองของวรรณคดี บอกชื่อผูแตง ประเภทของ
หนังสือ ลักษณะการแตง เนื้อเรื่องโดยยอ ๆ คุณสมบัติของหนังสือ ดวยการวิจารณเกี่ยวกับเนื้อหา
แนวคิด ภาษา คุณคา และขอคิดตาง ๆ ประกอบทัศนะของผูพินิจ ซึ่งเปนลักษณะของการชักชวน
ใหผูอานสนใจหนังสือเลมนั้น การพินิจวรรณคดีเปนการศึกษาและวิเคราะหลักษณะของวรรณคดี
เพื่อนํามาแนะนําใหเกดิ ความเขา ใจซาบซ้งึ อยางแจม แจง

147

การพนิ จิ วรรณคดีมหี ลักการพนิ ิจกวาง ๆ 3 ดาน คอื
1. โครงสรา งของวรรณคดี
2. ความงดงามทางวรรณคดี
3. คุณคาของวรรณคดี

ดานที่ 1 โครงสรางของวรรณคดี
การที่เราจะพนิ ิจวรรณคดีเรอื่ งใด เราจะตอ งพิจารณาวา เรื่องน้ันแตงดวยคําประพันธชนิดใด

โครงเรอื่ งเนือ้ เรื่องเปน อยา งไร มแี นวคดิ หรอื สาระสําคญั อยา งไร ตวั ละครมรี ปู ราง ลักษณะนิสัยอยางไร
ฉากมคี วามหมายเหมาะสมกับเรื่องหรอื ไม และมวี ิธีดาํ เนนิ เรอ่ื งอยางไร
ดานที่ 2 ความงดงามทางวรรณคดี

วรรณคดีเปนงานที่สรางขึ้นอยางมีศิลปะ โดยเฉพาะการใชถอยคําเพื่อใหเกิดความไพเราะ
ในอรรถรส ซึ่งเราจะพิจารณาไดจากการใชคํา มีท้ังการเลนคํา เลนอักษร พิจารณาไดจากการใช
สํานวนโวหาร กวโี วหาร ซ่ึงจะดูจากการสรา งจนั ตภาพ ภาพพจน และพิจารณาจากการสรางอารมณ
ในวรรณคดีส่งิ เหลา นีเ้ ปนความงดงามทางวรรณคดที ้ังนั้น
ดา นท่ี 3 คุณคาของวรรณคดี

มคี ณุ คาทางศีลธรรม ปญญา อารมณ วัฒนธรรม ประวัตศิ าสตร และวรรณศิลป เปน ตน

โวหารภาพพจน

การใชโ วหารภาพพจน คือ การใชถอยคําใหเกิดภาพโดยวิธกี ารเปรียบเทียบอยางมศี ลิ ปะ

ภาพพจนมีหลายลกั ษณะ เชน อปุ มา อปุ ลกั ษณ อธพิ จน บคุ ลาธิษฐาน สทั พจน หรือการใชส ญั ลักษณ

เปนตน

อุปมา คือ การเปรียบเทียบเพื่อทําใหเห็นภาพหรือเกิดความรูสึกชัดเจน จึงตองนําสิ่งอื่นท่ีมี

ลักษณะคลา ยคลงึ กนั มาชวยอธิบาย หรือเช่ือมโยงความคิดโดยมีคํามาเช่ือม ไดแก เหมือน เสมือน ดุจ

เลห  เฉก ดัง กล เพยี ง ราว ปนู ฯลฯ

อปุ ลักษณ เปน การเปรียบเทยี บทล่ี กึ ซึ้งกวาอปุ มา เพราะเปน การเปรียบส่ิงหน่งึ เปน สงิ่ หนึง่ มาก

จนเหมอื นกบั เปนสง่ิ เดยี วกนั โดยใชคาํ วา “ เปน กับ คือ ” มาเช่อื มโยง

ตัวอยาง “แมเ ปนโสมสอ งหลา” “สุจรติ คอื เกราะบังศาสตรพอง”

โวหารอธิพจน เปน โวหารทกี่ วกี ลาวเกนิ จริง เพื่อตอ งการท่ีจะเนนใหความสําคัญและอารมณ

ความรสู กึ ทีร่ นุ แรง เชน

ถงึ ตอ งงาวหลาวแหลนสกั แสนเลม ใหต ิดเตม็ ตัวฉุดพอหลุดถอน

แตต องตาพาใจอาลยั วอน สุดจะถอนทง้ิ ขวางเสยี กลางคัน

(นริ าศวดั เจา ฟา สนุ ทรภู)

148

บุคลาธษิ ฐาน เปน โวหารทน่ี ําส่ิงไมมีชีวิต หรือส่ิงท่ีเปนนามธรรม มากลาวเหมือนเปนบุคคล

ที่มชี ีวติ เชน

เพชรนาํ้ คางหลนบนพรมหญา เย็นหยาดฟา พาฝนหลงวนั ใหม

เคลาเคลียหยอกดอกหญา อยางอาลยั เมอ่ื แฉกดาวใบไผไหวตะวัน

โวหารสัทพจน หมายถงึ โวหารทเี่ ลยี นเสียงธรรมชาติ เชน

ทง้ั กบเขยี ดเกรยี ดกรดี จ้งิ หรีดเรอื่ ย พระพายเฉือ่ ยฉวิ ฉวิ วะหววิ หวาม

การสรางอารมณ

ความงามดานอารมณ เม่อื เราอานวรรณคดี จะเห็นวาเรามีความรูสึกหรืออารมณรวมไปกับ
เร่ืองตอนนั้น ๆ ดวย เชน สงสาร โกรธ ชงิ ชัง น่นั แสดงวากวีไดส รางอารมณใ หเ รามีความรูสึกคลอยตาม
ซงึ่ เปน ความงามอยา งหน่ึงในวรรณคดี กวจี ะสอดแทรกความคิดออกมาในรูปของความรัก ความภาคภูมิใจ
ความเศราสลดใจ และมีการเลือกสรรคําประพันธใหเหมาะสมกับเน้ือเรื่อง การที่กวีใชถอยคําใหเกิด
ความงามเกดิ อารมณท ําใหเราไดรับรสวรรณคดีตาง ๆ

รสวรรณคดี

รสวรรณคดีของไทยเปนลีลาของบทประพันธอยางหน่ึง คือ การใชภาษาไทยใหเหมาะสม

แกเนอ้ื ความของเรือ่ ง กลาวคือ แตงบทประพันธต ามรสบทประพันธไทยหรือรสวรรณคดไี ทยซึ่งมี 4 รส คอื

1. เสาวรจนี เปนบทพรรณนาความงามของสถานท่ี ธรรมชาติ ชมนาง เชน

“ตาเหมอื นตามฤคมาศพิศควิ้ พระลอราช

ประดุจแกวเกาทัณฑ กงนา

พิศกรรณงามเพริศแพรวกลกลิน่ บงกชแกว

อกี แกมปรางทอง เปรียบนา”

2. นารปี ราโมทย เปน บทเกีย้ วพาราสี แสดงความรักใคร เชน

“เจา งามปลอดยอดรักของพลายแกว ไดม าแลวแมอ ยา ขับใหก ลบั หนี

พส่ี ตู ายไมเสยี ดายแกชีวี แกวพี่อยา ไดพ ร่าํ รําพนั ความ

พผี่ ดิ พ่ีกม็ าลุแกโ ทษ จงคลายโกรธแมอ ยาถือวา หยาบหยาม

พช่ี มโฉมโลมลูบดว ยใจงาม ทรามสวาทด้นิ ไปไมไ ยดี”

3. พโิ รธวาทงั เปน บทโกรธ บทตัดพอ ตอวา เหน็บแนม เสียดสี หรอื แสดงความเคยี ดแคน เชน

ผันพระกายกระทบื พระบาทและอึง พระศพั ทส ีหนาทพงึ สยองภัย

เอออเุ หมนะมึงชชิ างกระไร ทุทาสสถุลฉะน้ไี ฉนกม็ าเปน

4. สลั ลาปงคพสิ ัย เปน บทแสดงความโศกเศรา ครํา่ ครวญ อาลัยอาวรณ เชน

เคยหมอบใกลไ ดก ลิ่นสุคนธต ลบ ละอองอบรสรื่นชนื่ นาสา

สนิ้ แผน ดินสิ้นรสสคุ นธา วาสนาเรากส็ ้ินเหมอื นกลนิ่ สคุ นธ

(สุนทรภู)

149

หลักการและแนวทางการพจิ ารณาวรรณคดี

การพิจารณาวรรณคดี คือ การแสดงขอคิดเห็นเกี่ยวกับวรรณคดีเลมใดเลมหน่ึงอยางส้ัน ๆ
โดยมีเจตนาจะแนะนําวรรณคดีน้ันใหผูอานรูจักวามีเนื้อเรื่องอยางไร มีประโยชนมีคุณคาอยางไร
ผูพิจารณามีความคิดเห็นอยางไรตอวรรณคดีเรื่องน้ัน ๆ ชอบหรือไมชอบ เพราะเหตุใด มีลักษณะ
การวจิ ารณวรรณกรรม

หลกั การพิจารณาวรรณคดี
1. แยกองคประกอบของหนังสือหรือวรรณคดีทีจ่ ะวิจารณใหได
2. ทําความเขาใจองคประกอบทแ่ี ยกออกมาใหแ จมแจง ชดั เจน
3. พิจารณาหรอื วิเคราะหหนงั สือหรือวรรณคดี ตามหวั ขอ ตอ ไปนี้

3.1 ประวัตคิ วามเปนมาและประวตั ิผูแตง
3.2 ลกั ษณะการประพันธ
3.3 เรือ่ งยอ
3.4 การวิเคราะหเรือ่ ง
3.5 แนวคิดและจดุ มงุ หมายในการแตง
3.6 คุณคา ดา นตา ง ๆ
การพินจิ คุณคา วรรณคดแี ละวรรณกรรมมี 4 ประเดน็ ดงั น้ี
1. คุณคาดานวรรณศิลป คือ ความไพเราะของบทประพันธซึ่งอาจจะเกิดจากรสของคํา
ที่ผูแตงเลอื กใชและรสความไพเราะท่ีใหความหมายกระทบใจผูอา น
2. คุณคาดานเนื้อหา คือ การใหความรูสึกในดานตาง ๆ ใหคุณคาทางปญญาและความคิด
แกผูอ าน
3. คุณคาดานสังคม วรรณคดีและวรรณกรรมสะทอนใหเห็นภาพของสังคมในอดีต
และวรรณกรรมที่ดสี ามารถจรรโลงสงั คมไดอีกดว ย
4. การนาํ ไปประยุกตใชในชีวิตประจาํ วัน เพ่ือใหผูอานไดประจักษในคุณคาของชีวิต
ไดความคิดและประสบการณจ ากเรอื่ งทอ่ี าน และนําไปใชในการดําเนินชวี ติ นําไปเปนแนวปฏิบตั หิ รือ
แกป ญหารอบ ๆ ตวั

เรอื่ งท่ี 2 หลักการพนิ ิจวรรณคดีดา นวรรณศลิ ปแ ละดานสังคม

ความหมายของวรรณคดีมรดก

วรรณคดีมรดก หมายถึง วรรณคดีที่บรรพบุรุษสรางไวและเปนท่ีนิยมตกทอดเรื่อยมาจนถึง
ปจจุบนั วรรณคดมี รดกของไทยน้นั มักจะแสดงภาพชีวิตของสังคมในสมัยที่เกิดวรรณคดี ขณะเดียวกัน

150

กจ็ ะแทรกแนวคิด ปรชั ญาชวี ิตดว ยวธิ ีอันแยบยลจนทําใหผูอานเกิดอารมณสะเทือนใจ มีความรูสึกรวม
ไปกบั กวีดวย

คุณคาของวรรณคดมี รดก
วรรณคดมี รดกน้ันมคี ณุ คามาก ทงั้ ทางดานประวัตศิ าสตร สงั คม อารมณ คติสอนใจและคุณคา
ทางวรรณศลิ ปหรอื จะพดู วา วรรณคดีมรดกเปน ทรพั ยสนิ ทางปญญาทตี่ กทอดเปนสมบัติทางวัฒนธรรม
ของชาติซ่ึงบรรพบุรุษไดอุตสาหะสรางสรรคข้ึนดวยอัจฉริยภาพ เพราะการอานวรรณคดีมรดกทําให
ทราบเหตกุ ารณตา ง ๆ ทป่ี ระทับใจบรรพบรุ ษุ สงั คม สภาพชีวติ ความเปนอยูของคนไทยในชุมชนน้ัน ๆ
วามีลกั ษณะอยางไรเหมือนหรือแตกตางจากสงั คมปจ จุบนั อยา งไร มกี ลวธิ ีในการใชถอ ยคําโวหารอยา งไร
จึงทาํ ใหเ รารว มรับรอู ารมณนน้ั ๆ ของกวี
นอกจากนี้วรรณคดีมรดกมีคุณคาเปนเคร่ืองเชิดชูความเปนอัจฉริยะของชาติ ชวยสะทอนถึง
บุคลิกลักษณะประจําชาติ และชวยทําใหคนในชาติรูเร่ืองราวในอดีตและคุณคาที่สําคัญก็คือ คุณคา
ทางดา นอารมณและดานความงาม ความไพเราะ เพราะเกิดการอานวรรณคดีมรดกจะทําใหเราไดรับ
ความเพลิดเพลินในเนื้อหาและรสศิลปะแหงความงาม ความไพเราะดานอักษรศิลปไปพรอมกัน
ชวยสงเสริมจติ ใจผอู านใหรักสวยรกั งาม เขา ใจหลกั ความจริงในโลกมนษุ ยย ิ่งขน้ึ
วรรณคดมี ีคณุ คาแกผูอานหลายประการ คือ
1. ทําใหผอู านเกิดอารมณคลอ ยตามกวี เชน สนุก เพลดิ เพลิน ดีใจ เศราใจ ขบขัน เปน ตน
2. ทําใหผูอา นเกดิ สติปญ ญา เราจะไดข อคดิ คติ หลกั การดาํ เนินชวี ติ ในวรรณคดีชว ยยกระดบั
จิตใจใหส งู ขึน้ การอานวรรณคดที ําใหเ กดิ ความเฉลียวฉลาดและเกิดปญ ญา
3. ทําใหไดรบั ความรใู นดา นตาง ๆ เชน ประวตั ศิ าสตร ตาํ นาน ภูมศิ าสตร ภาษา ประเพณี
ความเชอ่ื ในสมยั ท่ีแตงวรรณคดีนนั้ ๆ
4. ทาํ ใหเ ขา ใจสภาพสังคมวัฒนธรรมของบรรพบุรุษท่ีกวีไดนํามาเขียนสอดแทรกไวทําใหเรา
เขาใจและสามารถเปรยี บเทยี บสงั คมในวรรณคดีกบั ปจ จุบนั ได
ลกั ษณะเดนของวรรณคดีไทย จาํ แนกเปน ขอ ๆ ดังน้ี
1. นิยมแตง หนงั สอื หรอื การแตง วรรณคดดี วยคาํ ประพนั ธร อยกรองมากกวา รอยแกว เปน บทกลอน
ลกั ษณะภาษากาพยกลอนทีม่ ีสมั ผสั คลองจองสอดคลองกบั ลักษณะนสิ ัยของคนไทย แมภาษาพูดก็มีลีลา
เปนรอยกรองแบบงาย ๆ เชน หมอ ขาวหมอแกง ขาวยากหมากแพง ขนมนมเนย ในนํา้ มปี ลาในนามีขา ว
ชกั น้ําเขาลึก ชกั ศึกเขาบาน เปน ตน
2. เนนความประณีตของคําและสํานวนโวหาร ภาษาท่ีใชวรรณคดีไมเหมือนภาษาพูดทั่วไป
คอื เปน ภาษาท่ีมีการเลือกใชถอ ยคาํ ตกแตงถอ ยคาํ ใหห รหู รา มกี ารสรางคาํ ท่มี คี วามหมายอยางเดยี วกนั
ทเี่ รยี กวา คําไวพจน โดยใชร ปู ศัพทต าง ๆ กนั เพื่อมใิ หเ กดิ ความเบ่อื หนา ยจาํ เจ เชน
ใชคําวา ปกษา ปก ษี สกุณา สกณุ ี ทวชิ แทนคาํ วา “นก”
ใชคําวา กญุ ชร คช ไอยรา หัตถี กรี แทนคําวา “ชาง”

151

นอกจากนั้นยังมีการใชภาษาสัญลักษณ เชน ใชคํา ดวงจันทร บุปผา มาลี เยาวมาลย

แทน คาํ วา “ผหู ญงิ ”

3. เนนการแสดงความรสู ึกสะเทอื นอารมณจากการรําพันความรสู กึ ตัวละครในเร่ืองจะรําพัน

ความรสู กึ ตา ง ๆ เชน รกั เศรา โกรธ ฯลฯ เปน คํากลอนยาวหลายคํากลอน

ตัวอยางอเิ หนาคร่ําครวญถงึ นางบษุ บาทถ่ี ูกลมหอบไป ดงั นี้

เมอื่ นน้ั พระสุรยิ วงศอ สญั แดหวา

ฟน องคแลวทรงโศกา โอแ กว แววตาของเรยี มเอย

ปา นฉะนีจ้ ะอยูแหงใด ทาํ ไฉนจงึ จะรูน ะอกเอย

ฤาเทวาพานอ งไปชมเชย ใครเลยจะบอกเหตุรายดี

สองกรพระคอ นอรุ าร่าํ ชะรอยเวรกรรมของพ่ี

ไดส มนองแตสองราตรี ฤามิ่งมารศรมี าจากไป

พระยิ่งเศรา สรอ ยละหอยหา จะทรงเสวยโภชนากห็ าไม

แตครวญครํา่ กาํ สรดระทดใจ สะอนื้ ไหโศกาจาบลั ย

(อเิ หนา สาํ นวนรชั กาลท่ี 2)

4. มีขนบการแตง คือ มีวิธีแตงท่ีนิยมปฏิบัติแนวเดียวกันมาแตโบราณ ไดแก ข้ึนตนเร่ือง

ดวยการกลา วคําไหวครู คือ ไหวเ ทวดา ไหวพ ระรัตนตรยั ไหวครูบาอาจารย สรรเสริญพระเกยี รตคิ ณุ ของ

พระมหากษัตริย หรือกลาวชมบานชมเมือง

5. วรรณคดไี ทยมเี นอื้ หาเกย่ี วกบั ชนช้นั สูงมากกวาคนสามัญ ตัวละครเอกมักเปนกษัตริยและ

ชนช้นั สงู

6. แนวคิดสําคญั ที่พบในวรรณคดีไทยโดยทั่วไปเปนแนวคดิ แบบพุทธปรัชญางาย ๆ เชน แนวคิด

เรอื่ งทําดไี ดด ี ทําช่วั ไดชั่ว ความไมเทีย่ งตรงของสรรพส่ิง อนจิ จัง ความกตญั ู ความจงรักภักดี ความรัก

และการพลดั พราก เปน ตน

7. เน้ือเรือ่ งท่รี บั มาจากวรรณกรรมตางชาตจิ ะไดรบั การดดั แปลงใหเ ขากับวฒั นธรรมไทย

8. ในวรรณคดีไทยมลี กั ษณะเปนวรรณคดีสําหรับอาน เนื่องจากมีการพรรณนาความยืดยาว

ใหรายละเอยี ดตาง ๆ เพื่อใหผูอานไดภาพชัดเจน เนนความไพเราะของคํา ดังน้ัน เมื่อจะนําไปใชเปน

บทแสดงจะตอ งปรับเปลีย่ นเสียใหมเพือ่ ใหก ระชับขึน้

9. ในวรรณคดีไทยมีบทอัศจรรยแทรกอยูดวย เร่ืองของความรักและเพศสัมพันธ

เปนธรรมชาตอิ ยางหนึ่งของมนุษย กวีไทยไมนิยมกลา วตรงไปตรงมา แตจ ะกลา วถึงโดยใชก ลวิธีการ

เปรียบเทียบหรอื ใชส ญั ลักษณแทน เพ่ือใหเ ปน งานทางศลิ ปะมใิ ชอนาจาร

10. วรรณคดีไทยมักแทรกความเชื่อ คานิยมของไทยไวเสมอ

ลักษณะตาง ๆดังกลาวมาขางตน นับเปนลักษณะเดนของวรรณคดีไทยซ่ึงผูเรียน

ควรเรียนรแู ละเขา ใจเพื่อจะอานวรรณคดไี ทยไดอยา งซาบซ้ึงตอ ไป

152

การอา นวรรณคดีเพือ่ พิจารณาคุณคา ดานวรรณศลิ ป

วรรณศิลป มีความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 วา ศิลปะ
ในการแตงหนังสือ ศิลปะทางวรรณกรรม วรรณกรรมท่ถี งึ ข้ันวรรณคดี หนงั สอื ทไ่ี ดร บั การยกยองวา แตง ดี

จากความหมายนี้ การพิจารณาคุณคาดานวรรณศิลปตองศึกษาตั้งแตการเลือกชนิด
คาํ ประพันธใหเหมาะสมกับประเภทงานเขียน ถูกตองตรงความหมาย เหมาะกับบุคคลหรือตัวละคร
ในเรื่องและรสวรรณคดี การรูจักตกแตงถอยคําใหไพเราะสละสลวยอันเปนลักษณะเฉพาะภาษากวี
และทําใหผ ูอา นเกดิ ความสะเทอื นอารมณ

ภาษากวเี พอื่ สรา งความงดงามไพเราะแกบ ทรอ ยแกวรอยกรองนั้น มีหลักสําคัญท่ีเกี่ยวของกัน
3 ดา น ดงั นี้

1. การสรรคาํ
2. การเรยี บเรยี งคํา
3. การใชโ วหาร
การสรรคํา คือ การเลือกใชคําใหส่ือความคิด ความเขาใจ ความรูสึกและอารมณไดอยาง
งดงามโดยคาํ นงึ ถึงความงามดานเสียง โวหาร และรูปแบบคําประพันธ การสรรคาํ ทําได ดังนี้
การเลือกคําใหเหมาะแกเ น้ือเรอื่ งและฐานะของบคุ คลในเรือ่ ง
การใชคาํ ใหถ กู ตองตรงตามความหมาย
การเลือกใชค าํ พองเสยี ง คําซา้ํ
การเลือกใชค ําโดยคํานึงถงึ เสียงสมั ผัส
การเลือกใชค าํ เลยี นเสียงธรรมชาติ
การเลือกใชคําไวพจนไดถูกตอ งตรงตามความหมาย
การเรยี บเรยี งคํา คือ การจัดวางคําท่ีเลือกสรรแลว ใหม าเรยี บเรยี งกนั อยางตอ เนื่องตามจงั หวะ
ตามโครงสรา งภาษาหรือตามฉนั ทลักษณ ซ่ึงมหี ลายวธิ ี เชน
จัดลาํ ดับความคดิ หรอื ถอยคาํ จากส่ิงสาํ คญั จากนอ ยไปหามาก จนถงึ สิ่งสาํ คัญสงู สุด
จดั ลําดับความคดิ หรือถอ ยคําจากสิ่งสําคญั นอ ยไปหามาก แตก ลับหักมมุ ความคิดผูอา น เม่อื ถึงจดุ สุด
จดั ลําดับคําใหเปนคาํ ถามแตไมตอ งการคําตอบหรอื มีคําตอบอยใู นตวั คําถามแลว
เรียงถอ ยคํา เพอ่ื ใหผ ูอานแปลความหมายไปในทางตรงขา มเพื่อเจตนาเยาะเยย ถากถาง
เรียงคาํ วลี ประโยคท่มี คี วามสําคญั เทา ๆ กัน เคียงขนานกันไป
การใชโ วหาร คือ การใชถ อ ยคําเพ่ือใหผอู า นเกิดจนิ ตภาพ เรยี กวา “ภาพพจน” ซ่ึงมีหลายวิธี
ท่ีควรรจู กั ไดแ ก
อุปมา คือ การเปรียบเทียบสิ่งหนึ่งวาเหมือนกับสิ่งหนึ่งโดยมีคําเปรียบปรากฏอยู
ดวยคาํ เปรียบเทยี บเหลาน้ไี ดแก เหมอื น ดุจ เลห  เฉก ดัง กล เพียง ราว ปูน
อุปลักษณ คือ การเนนความหมายวา สิ่งหนึ่งเหมือนกับส่ิงหน่ึงมากจนเหมือนกับ
เปนส่ิงเดยี วกนั โดยใชค าํ วา เปน กบั คอื เชน “แมเปน โสมสองหลา ” “สจุ รติ คอื เกราะบงั ศาสตรพ อง”

153

การพิจารณาวรรณคดีดานสังคม

สังคม คือ ชนชาติและชุมชนที่อยูรวมกันภายใตการปกครองในกรอบวัฒนธรรมเดียวกัน
วรรณคดีเปนเหมือนกระจกเงาท่ีสะทอนใหผูอานสามารถมองเห็นชีวิตความเปนอยู คานิยมและ
จริยธรรมของคนในสังคมที่วรรณคดีไดสะทอนภาพไวทาํ ใหเขาใจชีวิต เห็นใจความทุกขยากของ
เพ่อื นมนุษยดวยกนั ชัดเจนขึน้

ดังนั้นการพิจารณาวรรณคดีดานสังคมจะตองมีเนื้อหา ภูมิปญญาที่เก่ียวกับวัฒนธรรมหรือ
จริยธรรมของสังคมใหมีสวนกระตุนจิตใจของผูอานใหเขามามีสวนชวยเหลือในการจรรโลงโลกหรือ
พัฒนาสงั คมไทยรวมกนั โดยพิจารณาตามหวั ขอ ดังน้ี

1. การแสดงออกถึงภูมปิ ญ ญาและวัฒนธรรมของชาติ
2. สะทอ นภาพความเปนอยู ความเชือ่ คา นยิ มในสังคม
3. ไดค วามรู ความบันเทงิ เพลิดเพลนิ อารมณไปพรอ มกนั
4. เนือ้ เรอื่ งและสาระใหแงค ิดทง้ั คุณธรรมและจริยธรรมในดา นการจรรโลงสงั คม ยกระดับ
จติ ใจเหน็ แบบอยางการกระทําของตัวละครท้งั ขอดีและขอ ควรแกไ ข
จากการพิจารณาตามหัวขอขางตนน้ีแลว การพิจารณาคุณคาวรรณคดีดานสังคมใหพิจารณา
โดยแบง ออกได 2 ลกั ษณะใหญ ๆ ดงั น้ี
ดานนามธรรม ไดแ ก ความดี ความชัว่ คานิยม จรยิ ธรรมของคนในสังคม เปนตน
ดานรูปธรรม ไดแก สภาพความเปน อยู วถิ ชี วี ติ การแตงกายและการกอสรางทางวัตถุ เปนตน

กิจกรรม บทท่ี 6 วรรณคดีและวรรณกรรม

1. ใหผเู รียนตอบคําถามตอ ไปน้ี
1.1 บอกความหมายของการพินิจได

....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

1.2 บอกหลกั เกณฑใ นการพินิจวรรณคดีได
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

2. ใหผูเรียนอานหนังสือวรรณคดีที่กําหนดใหศึกษาแลวพิจารณาวรรณคดีแตละเร่ือง
ในดา นวรรณกรรมศลิ ป และดา นสงั คม แตละเรอื่ งใหส าระขอ คิดในการดาํ เนนิ ชีวิตอยางไรบา ง ไดแกเรอ่ื ง

1.1 สามกก
1.2 ราชาธริ าช

154

1.3 กลอนเสภาขนุ ชา งขุนแผน
1.4 กลอนบทละครเรื่องรามเกยี รต์ิ

คณุ คาทไ่ี ดรับจากเร่อื ง..............................................

ดานวรรณศลิ ป
1. การสรรคาํ
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. การเลน ซํ้าคาํ
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. การหลากคาํ หรอื คาํ ไวพจน
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
ดานสงั คม
1. วฒั นธรรมและประเพณี
....................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
2. การแสดงสภาพชวี ติ ความเปนอยูและคานยิ มของบรรพบุรษุ
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. การเขา ใจธรรมชาตขิ องมนษุ ย
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
4. เปน หลักฐานทางประวัตศิ าสตร
....................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
5. การสอดแทรกมุมมองของกวี
....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

155

เร่อื งที่ 3 เพลงพ้นื บาน เพลงกลอมเด็ก

ความหมายของเพลงพน้ื บาน

เพลงพ้ืนบาน คือ บทเพลงที่เกิดจากคนในทองถ่ินตาง ๆ คิดรูปแบบการรอง การเลนข้ึน
เปน บทเพลงท่มี ีทวงทาํ นอง ภาษาเรียบงา ยไมซบั ซอ น มุง ความสนุกสนานรนื่ เรงิ ใชเลนกนั ในโอกาสตาง ๆ
เชน สงกรานต ตรุษจีน ลอยกระทง ไหวพระประจําป หรือแมกระท่ังในโอกาสท่ีไดมาชวยกันทํางาน
รว มมอื รว มใจเพ่ือทํางานอยา งหนึง่ อยา งใด เชน เก่ยี วขาว นวดขาว เปนตน

ประวัติความเปน มาของเพลงพนื้ บาน

เพลงพื้นบานในประเทศไทยมีมาแตโ บราณไมปรากฏหลกั ฐานแนช ดั วา มีข้ึนในสมัยใด เปน สง่ิ ท่ี
เกิดข้นึ เปนปกติวสิ ัยของคนในสงั คมจึงมีผูเรียกวา เพลงพ้ืนบาน เปนเพลงนอกศตวรรษ เปนเพลงนอก
ทําเนียบบาง เพราะหลักฐานทางประวัติศาสตร วรรณคดี และความรูทุกแขนงในประเทศไทยไมได
อา งถงึ หลกั ฐานเกี่ยวกบั การเลนเพลงพืน้ บา นมีปรากฏในสมยั อยธุ ยา ซง่ึ ท่ีพบคอื เพลงเรือ เพลงเทพทอง
สวนในสมัยรัตนโกสินทร มีช่ือเพลงพ้ืนบานปรากฏอยูในจารึกวัดโพธิ์และในวรรณคดีตาง ๆ สมัยตน
รัตนโกสินทรท่ีปรากฏชื่อคือ เพลงปรบไก เพลงเรือ เพลงสักวา แอวลาว ไกปา เกี่ยวขาว ตั้งแตสมัย
รชั กาลท่ี 5 เปน ตนมา ปรากฏหลักฐานแนชัดวามีการเลนเพลงเรือสักวา เพลงพ้ืนบานของไทยเราน้ัน
มมี าแตชา นานแลว ถายทอดกนั โดยทางมุขปาฐะ จาํ ตอ ๆ กนั มาหลายช่วั อายคุ น เช่อื กันวา มีกําเนิดกอน
ศลิ าจารกึ พอขุนรามคาํ แหงมหาราชเสียอีก ตอมาคอยมีชื่อเสียง มีแบบสัมผัสคลองจองทวงทํานองไป
ตามภาษาถ่ินน้ัน ๆ ในการขับรองเพื่อความบันเทิงตาง ๆ จะมีจังหวะดนตรีทองถิ่นเขามาและมี
การรอ งรําทาํ เพลงไปดวย จึงเกิดเปนระบําชาวบาน เพลงพ้ืนบานใชรองรําในงานบันเทิงตาง ๆ มีงาน
ลงแขก เกีย่ วขา ว ตรษุ สงกรานต

ตอ มาในสมัยกรงุ รัตนโกสินทร เปนสมยั ทม่ี หี ลกั ฐานเกยี่ วกบั เพลงพื้นบานชนิดตาง ๆ มากท่ีสุด
ต้งั แตสมัยรชั กาลท่ี 1 ถึงรชั กาลที่ 5 เปน ยุคทองของเพลงพื้นบานท่ีเปนเพลงปฏิพากย รองโตตอบกัน
เชน เพลงฉอย เพลงอีแซว เพลงสงเครื่อง หรือเพลงทรงเคร่ือง หลังรัชกาลที่ 5 อิทธิพลวัฒนธรรม
ตะวันตกทําใหเกิดเพลงไทยสากลข้ึน เพลงพ้ืนบานจึงเร่ิมหมดความนิยมลงทีละนอย ๆ ปจจุบัน
เพลงพื้นบานไดรับการฟนฟูบางจากหนวยงานท่ีเห็นคุณคาแตก็เปนในรูปของการอนุรักษไวเทาน้ัน
ปญ หาเนอ่ื งมาจากขาดผสู นใจสืบทอดเพลงพืน้ บานจึงเส่อื มสูญไปพรอม ๆ กับผูเลน

ลกั ษณะของเพลงพ้นื บา น

โดยท่วั ไปแลว เพลงพื้นบา นจะมลี กั ษณะเดน ๆ เปน ทส่ี ังเกตไดค อื
1. สํานวนภาษาใชคําธรรมดาพื้น ๆ ไมมีบาลีสันสกฤตปน ฟงเขาใจงาย แตถอยคําคมคาย
อยูในตัวทําใหเกดิ ความสนุกสนาน บางครั้งแฝงไวดวยการใชสัญลักษณแทนคําหยาบตาง ๆ เปนตนวา

156

ยาเสน ใบพลู ท่นี า หัวหมู อุปกรณไถนา เปนตน และเรียบงายทางดานโอกาสและสถานท่ีเลนไมตอง
ยกพ้ืนเวที

2. มคี วามสนุกสนานเพลิดเพลิน มคี วามคมคายในการใชภ าษา กระทบกระเทียบเปรียบเปรย
ชวนใหค ดิ จากประสบการณท พี่ บเหน็ อยูใ นวิถีชวี ติ ทองถิ่น

3. มีภาษาถ่นิ ปะปนอยูทําใหสะทอนใหเห็นถึงวิถีการดําเนินชีวิต ประเพณีความเช่ือ ตลอดจน
คา นยิ มตาง ๆ ทแี่ ฝงอยู

4. มีลักษณะภาษาตองคลองจองกัน ท่ีเปนกลอนหัวเดียว คือ กลอนที่ลงทายดวยสระชนิด
เดียวกัน เชน กลอนใส ลงเสียงขางทายดวยสระไอตลอด กลอนลี ลงเสียงขางทายดวยสระอีตลอด
เปน ตน ตวั อยา งเชน ในเพลงไซเอย ไซ ลามะลลิ า ซงึ่ งา ยตอการเลนมุงใหทุกคนมีสวนรองไดสนุกสนาน
รวมกัน

5. มกั จะมีการรอ งซา้ํ บางทซี ้าํ ที่ตนเพลง หรอื บางทีซํา้ ทท่ี อนทา ยของเพลง เชน เพลงพิษฐาน
เพลงพวงมาลยั เพลงฉอ ย เปนตน ผลดีของการรองซํา้ ๆ กัน กค็ อื เพิ่มความสนกุ สนานใหผูอยูรอบขาง
ไดมีสวนรวมในเพลง ทําใหบรรยากาศครึกคร้ืน และเนื่องจากเปนการปะทะคารมกันสด ๆ ซ่ึงชวง
การรองซํ้านี้จะชวยใหไดมีโอกาสคิดคําและพอเพลง แมเพลงจะไดพักเหนื่อย และสามารถใช
ปฏิภาณพลิกแพลง ยว่ั ลอกนั อีกดวย

นอกจากน้ีเพลงพ้ืนบานยังมีลักษณะพิเศษอีก คือ เปนวรรณกรรมมุขปาฐะที่เลาสืบตอกันมา
ปากตอ ปากไมส ามารถจะสบื คนหาตวั ผแู ตง ทีแ่ นน อนไดและมลี กั ษณะของความเปน พ้ืนบานพื้นเมือง

ประเภทของเพลงพนื้ บาน

เพลงพ้ืนบานโดยท่ัวไปน้ัน มีอยูดวยกันหลายชนิด พอจะแยกประเภทโดยแบงตามผูเลน
ได 2 ประเภทใหญ ๆ คือ

1. เพลงเด็ก จาํ แนกยอ ย ๆ ได 4 ประเภท ดังน้ี
1.1 เพลงรองเลน เชน โยกเยกเอย ฝนตกแดดออก นกกระจอกเขารงั เปน ตน
1.2 เพลงหยอกลอ เชน ผมจกุ ผมมา ผมเปย ผมแกละ เปนตน
1.3 เพลงขู ปลอบ เชน แมใ ครมา น้ําตาใครไหล จนั ทรเ จาขา แตช าแต เขาแหย ายมา

เปนตน
1.4 เพลงประกอบการเลน เชน จ้ําจม้ี ะเขอื เปราะ รี รี ขาวสาร มอญซอ นผา เปนตน

2. เพลงผใู หญ แบง 6 ประเภท คอื
2.1 เพลงกลอมเดก็ เชน กาเหวาเอย พอ เน้ือเย็น เปน ตน
2.2 เพลงปฏพิ ากย เชน เพลงฉอย เพลงรําวง ซ่ึงเพลงปฏิพากยน้ีตอมาวิวัฒนาการ

มาเปน เพลงลกู ทุงนนั่ เอง
2.3 เพลงประกอบการเลน เชน ราํ โทน ตอ มาคือ รําวง ลูกชวง เขาผี มอญซอนผา

เปนตน
2.4 เพลงประกอบพิธี เชน ทาํ ขวญั นาค ทําขวัญจุก แหน างแมว เปน ตน

157

2.5 เพลงเกย่ี วกบั อาชีพ เชน เตนกําราํ เคยี ว
2.6 เพลงแขง ขัน สวนใหญคอื ปฏิพากย
เพลงเด็ก การเลน เปนการแสดงออกอยางหน่ึงในกลุมชน จะแตกตางกันไปตามวัฒนธรรม
และเมอ่ื มีการเลนเกิดข้นึ กม็ กั มีบทเพลงประกอบการเลนดว ย เพลงทีร่ องงา ย ๆ ส้ัน ๆ สนุกสนาน เชน
รีรี ขา วสาร มอญซอนผา จาํ้ จ้ีมะเขือเปราะ แมงมุมขยมุ หลงั คา
เพลงผูใหญ เพลงผูใหญมีหลายประเภท นอกจากจะใหความสนุกสนานบันเทิงใจแลว
ยงั สะทอ นใหเหน็ ถึงความสามคั ครี วมใจกันทาํ สงิ่ ตา ง ๆ ของสังคมไทย สภาพวถิ ชี ีวิตวัฒนธรรมประเพณี
ตาง ๆ ไวอยางนาศึกษาอกี ดวย ดานเพลงกลอ มเดก็ จะเห็นความรักความผูกผันในครอบครัว ธรรมชาติ
ส่งิ แวดลอ ม ตํานาน นิทาน ประวัติศาสตร ตลอดจนจินตนาการความรูสึกนึกคิดของมนุษย เนื่องจาก
ความหลากหลายในเพลงกลอมเดก็ จงึ เปน เพลงทีม่ ีคณุ คา แกก ารรักษาไวเปนอยางยงิ่

คุณคา ของเพลงพื้นบาน

เพลงพ้ืนบานมีคุณคาอยางมากมายที่สําคัญคือ ใหความบันเทิงสนุกสนาน มีนํ้าใจ สามัคคี
ในการทํางานชว ยเหลือกนั สะทอนวัฒนธรรมประเพณี วถิ ีชีวติ การแตงกาย ฯลฯ และเปน การปลกู ฝง
เดก็ ใหครบองค 4 คอื

1. สง เสรมิ ใหเด็กมกี าํ ลงั กายแข็งแรง
2. สงเสริมใหเด็กมีสตปิ ญญาเฉลยี วฉลาด มีไหวพรบิ ปฏภิ าณดใี นการแกปญหา
3. สง เสริมใหเดก็ มจี ิตใจงาม มีคุณธรรมประจําใจ
4. รจู ักปฏิบตั ติ นตอ สว นรวมในสงั คม
การปลูกฝงใหประชาชนพลเมืองของประเทศ เปนผูถึงพรอมดวยคุณสมบัติท้ัง 4 ประการนี้
ตองปูพื้นรากฐานกันตั้งแตเยาววัย และคอยเปนคอยไปทีละนอย จึงจะซึมซาบจนกลายเปนนิสัย
สมัยน้ีวิทยาศาสตรมีมากเพียงไร วัตถุนิยมก็ตามมา วัตถุนิยมเจริญขึ้น ความเจริญทางจิตใจก็นอยลง
เปน ผลใหค วามมน่ั คงของประเทศไดรับความกระทบกระเทือนไปดวยอยางแนนอน ดังน้ัน เราจึงควร
ชว ยกันปลูกฝง อนุรกั ษสบื สานใหดํารงอยูอ ยา งย่ังยนื สบื สานไป
เพลงพ้ืนบานเกิดจากชาวบา นเปน ผูส รา งบทเพลงและสืบทอดกันมาแบบปากตอปาก โดยการ
จดจาํ บทเพลงเปนคํารองงาย ๆ ที่เปนเร่ืองราวใกลตัวในทองถิ่นน้ัน ๆ จึงทําใหเพลงพ้ืนบานของไทย
ในภาคตาง ๆ มคี วามแตกตา งกนั ออกไป ดังนี้
เพลงพื้นบานภาคกลาง มีอิทธิพลมาจากสภาพแวดลอมทางธรรมชาติ การประกอบอาชีพ
วถิ กี ารดําเนินชวี ติ พธิ กี รรมและเทศกาลตา ง ๆ โดยสามารถแยกประเภทได ดงั น้ี
- เพลงท่ีรอ งเลน ในฤดนู า้ํ มาก ไดแก เพลงเรือ เพลงรอยพรรษา เพลงรําภาขา วสาร เพลงหนาใย
เพลงคร่ึงทอน เปน ตน
- เพลงท่ีรองเลนในฤดูเกี่ยวขาวและนวดขาว ไดแก เพลงเก่ียวขาว เพลงเตนกํารําเคียว
เพลงซึง่ ใชรองเลนระหวางเกี่ยวขาว สําหรับเพลงสงฟาง เพลงพานฟาง เพลงโอก เพลงสงคอลําพวน
เพลงเตะขาว และเพลงชักกระดาน ใชร องเลนระหวา งนวดขาว

158

เพลงทใี่ ชรอ งเลน ในชวงตรุษสงกรานต ไดแก เพลงสงกรานต เพลงหยอย เพลงระบําบานไร
เพลงชาเจาหงส เพลงพวงมาลยั เพลงสันนิษฐาน เพลงคลองชา ง และเพลงใจหวัง

เพลงที่รองเลน ไดทกุ โอกาส เพอ่ื ความเพลดิ เพลินสนุกสนาน เกิดความสามัคคีในหมูคณะ มกั จะ
รอ งเลนกนั ในโอกาสทํางานรวมกนั หรือมงี านบุญและงานรื่นเริงตาง ๆ โดยเปนเพลงในลักษณะพอเพลง
แมเพลงอาชีพ ท่ีใชโตตอบกัน ไดแก เพลงเทพทอง เพลงปรบไก เพลงอีแวว เพลงฉอย เพลงลําตัด
เพลงทรงเคร่อื ง เปนตน

เพลงพ้ืนบานภาคเหนือ สามารถใชรองเลนไดทุกโอกาสโดยไมจํากัดเทศกาลหรือฤดูใด ๆ
ซึง่ ใชร อ งเพลงเพอ่ื ผอ นคลายอารมณและการพักผอนหยอ นใจ โดยลกั ษณะการขับรองและทวงทํานอง
จะออนโยน ฟงดเู นบิ นาบนมุ นวล สอดคลอ งกบั เครื่องดนตรีหลกั ไดแ ก ป ซงึ สะลอ เปน ตน นอกจากน้ี
ยงั สามารถจดั ประเภทของเพลงพื้นบานของภาคเหนอื ได 3 ประเภท คือ

1. เพลงซอ ใชรอ งโตตอบกนั โดยมีการบรรเลงป สะลอ และซึงคลอไปดว ย
2. เพลงจอย เปนการนําบทประพันธของภาคเหนือมาขับรองเปนทํานองสั้น ๆ โดยเนื้อหา
ของคาํ รอ งจะเปน การระบายความในใจ แสดงอารมณค วามรัก ความเงียบเหงา มีนักรองเพียงคนเดียว
และจะใชดนตรีบรรเลงในโอกาสตา ง ๆ หรือจอ ยอาํ ลา
3. เพลงเดก็ มลี ักษณะคลา ยกับเพลงเดก็ ของภาคอ่ืน ๆ คือ เพลงกลอ มเดก็ และเพลงที่เดก็ ใช
รอ งเลน กนั เพลงอ่อื ลกู และเพลงสกิ จุงจา
เพลงพน้ื บา นภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ เพลงพื้นบานของภาคอีสาน ใชรองเพ่ือความสนุกสนาน
ในงานรนื่ เรงิ ตา งๆ สามารถแตงไดต ามวฒั นธรรม 3 กลุม ใหญ ๆ คอื กลุม วฒั นธรรมหมอลํา กลมุ วฒั นธรรม-
เพลงโคราช และกลมุ วฒั นธรรมเจรยี งกันตรึม ดงั น้ี
1. เพลงพื้นบานกลุมวัฒนธรรมหมอลาํ ประกอบดวยหมอลาํ และเซ้งิ โดยหมอลําแบงการลํา
นําและการรองออกเปน 5 ประเภท คือ ลําเรื่อง ลํากลอน ลําหมู ลําเพลิน และลําผีฟา สวนเซ้ิงหรือ
คํารองจะใชคํารองรื่นเริง เชน การแหบ้ังไฟ การแหนางแมว การแหนางดัง โดยเน้ือเร่ืองในการรอง
ซ่งึ อาจเปนการขอบรจิ าคเงนิ ในงานบุญ การเซง้ิ อวยชัยใหพร หรือเซิ้งเลานิทานชาดกตามโอกาส
2. เพลงพื้นบานกลุมวัฒนธรรมเพลงโคราช เปนเพลงพ้ืนบานท่ีเลนกันมานานในจังหวัด
นครราชสีมา หรือโคราช ซ่ึงเนื้อเพลงมีลักษณะเดน มีการเลนสัมผัสอักษรและสัมผัสสระทําใหเสียง
นา ฟง ย่งิ ขึ้นและยงั มเี สียง ไช ชะ ชะ ชิ ชาย พรอ มมีท้ังการรําประกอบแบบเหยาะตัวตามจังหวะขึ้นลง
ซง่ึ เพลงโคราชน้ี นยิ มเลนทกุ โอกาสตามความเหมาะสม
3. เพลงพื้นบานกลมุ วฒั นธรรมเจรยี งกนั ตรมึ ที่นยิ มรอ งเลนกนั ในแถบจังหวดั ทม่ี เี ขตตดิ ตอ กับ
เขมร ไดแก จังหวัดบุรีรัมย สุรินทร และศรีสะเกษ โดยคําวากันตรึม น้ัน หมายถึง กลองกันตรึม
ซึ่งเปนเครื่องดนตรีหลักเวลาตีจะใชจังหวะเสียงดัง โจะกันตรึม ๆ และเจรียง หมายถึง การขับหรือ
การรองเพลงมี 2 แบบ คือ เจรียงใชประกอบการบรรเลงดนตรีกันตรึม ซึ่งเมื่อขับรองไปทอนหนึ่ง
ดนตรีกันตรึมก็จะรับและบรรเลงยาว อีกแบบคือ เจรียงดนตรี ใชรองในงานโดยจะขับรองไปเร่ือย ๆ

159

และมดี นตรบี รรเลงคลอไปเบา ๆ ซ่ึงในการรอ งเพลงเจรียงนน้ั สามารถรองเลน ไดทุกโอกาสโดยไมจํากัด
ฤดูหรือเทศกาล

เพลงพนื้ บานภาคใต มอี ยปู ระมาณ 8 ชนิดมที ั้งการรองเด่ียว และการรองเปน หมู โดยสามารถ
แบงเปน 2 กลุมใหญ ๆ คือ

1. เพลงทร่ี องเฉพาะโอกาสหรือฤดู ไดแก เพลงเรอื เพลงบอก เพลงนาคาํ ตัด เพลงกลอมนาค
หรอื เพลงแหนาค เปน ตน

2. เพลงที่รองไมจํากัดโอกาส ไดแก เพลงตันหยง ซ่ึงนิยมรองในงานบวช งานขึ้นปใหม
และงานมงคลตาง ๆ เพลงเด็กท่ีรองกลอมใหเด็กหลับ และเพลงฮูลูหรือลิเกฮูลูท่ีเปนการรองคลาย ๆ
ลําตัด โดยมีรํามะนาเปนเคร่ืองดนตรีประกอบจังหวะกับบทขับรองภาษาทองถิ่นคือภาษามลายู
เปน กลอนโตตอบกนั

กิจกรรมเพลงพน้ื บา น

1. ผเู รยี นคดิ วา คําวา “เพลงพื้นบาน” ความหมายวา อยา งไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

2. ผูเรียนคิดวา “เพลงพ้ืนบาน” มีอะไรบาง และในทองถิ่นของผูเรียนมีการละเลน
พ้นื บา นอะไรบาง
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

160

3. ผเู รียนคิดวา “ เพลงพนื้ บาน” ในชุมชนหรือทอ งถนิ่ แตล ะภาคมีความเหมอื นกนั
หรือแตกตา งอยา งไรบาง ยกตัวอยา งประกอบ
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

4. คาํ ชี้แจง ใหผูเรียนตอบคําถามตอ ไปนใ้ี หถ ูกตอง
1. ความหมายของเพลงพื้นบาน ขอ ใดกลา วถูกตอ งท่สี ุด

ก. เพลงที่ชาวบานรอง
ข. เพลงท่ีชาวบา นประพนั ธ
ค. เพลงทช่ี าวบานรว มกนั รืน่ เริง
ง. เพลงทช่ี าวบา นรวมกนั แสดง
2. ขอ ใดเปน คณุ สมบตั ิของเพลงพืน้ บานเดนชดั ทส่ี ุด
ก. แสดงเอกลกั ษณข องคนในหมบู า น
ข. ทุกคนรอ งได
ค. มีสมั ผสั คลอ งจอง
ง. ใหค วามบันเทงิ
3. โดยท่วั ไปแลว เพลงพ้นื บานจะมลี ักษณะเดน คอื
ก. มีความสนุกสนาน ใชภ าษาคมคาย มีภาษาบาลสี นั สกฤต
ข. มีความเรยี บงา ยทง้ั ดานแตง กายและการเลน
ค. เปน วรรณกรรมอมุขปาฐะ มีความเปนพื้นบานพ้ืนเมือง
ง. มีภาษาถนิ่ ปะปนอยู จังหวะเราใจ ใชศัพทส งู ชวนฟง
4. เพลงพื้นบา นท่ปี ระกอบการทํางาน คอื เพลงอะไร
ก. เพลงเตนกําราํ เคียว
ข. หมอลํา
ค. เพลงเรอื
ง. เพลงฉอย

161

5. เพลงแหน างแมวจดั เปน เพลงชนดิ ใด
ก. เพลงปฏิพากย
ข. เพลงประกอบการเลน
ค. เพลงประกอบพิธี
ง. เพลงเขาผเี ชิญผี

6. เพลงทใ่ี ชรอ งเกี้ยวพาราสี หลงั จากทําบญุ ตักบาตรแลวมาน่ังรอบโบสถ เรยี กวา เพลงอะไร
ก. เพลงพวงมาลัย
ข. เพลงลําตัด
ค. เพลงรําวง
ง. เพลงพิษฐาน

7. จะน่ังแตหอทอแตห ูก น่ังเล้ยี งแตกนั แตไร จากบทเพลงน้ีทําใหเ ราไดร ับความรู เก่ยี วกับสิง่ ใดบาง
ก. การทํางาน การเลี้ยงดูบุตร
ข. การเล้ยี งลูกในสมัยโบราณ การใชเวลาวา งใหเ ปน ประโยชน
ค. การทอผา การแตง กาย
ง. การปลกู เรือน การเลย้ี งดบู ุตร

8. “วดั เอยวัดโบสถ ปลกู ขา วโพดสาลี เจาลกู เขยตกยาก แมย ายก็พรากลูกสาวหนี ตนขาวโพด
สาลีต้งั แตน้จี ะโรยรา” เพลงกลอ มเด็กนม้ี จี ดุ มุงหมายเพื่ออะไร

ก. สอนใหรจู กั มสี ัมมาอาชพี
ข. สอนใหมคี วามประพฤติดี
ค. สอนเก่ียวกับความรัก การทํามาหากิน
ง. สอนใหเปนผมู ีคุณธรรม
9. เพลงกลอมเด็กมจี ดุ มงุ หมายเพ่ืออะไร
ก. อบรมส่งั สอน
ข. แสดงความในใจของแมท ีม่ ตี อลูก
ค. ตองการใหเด็กนอนหลับ
ง. ถูกทุกขอ
10. ขอ ใดเปนประโยชนและคุณคาของเพลงพืน้ บา น
ก. ทราบเกรด็ ยอยความรูในดานตาง ๆ
ข. ไดค วามรูเกี่ยวกบั วฒั นธรรมในยุคสมัยน้ัน
ค. ทาํ ใหทราบลกั ษณะของวรรณกรรมลายลักษณทองถ่ิน
ง. ขอ ก. และ ข. ถูก

162

เพลงกลอมเดก็

เพลงกลอมเดก็ คือ เพลงทรี่ อ งเพอ่ื กลอ มเดก็ ใหเ ด็กนอย ๆ เกิดความเพลิดเพลินและอบอุนใจ
จะไดหลับงายและหลับสบาย เปน เพลงท่ีมเี นอื้ ความส้ัน ๆ รอ งงา ย ชาวบานในอดีตรองกันได เนื่องจาก
ไดยินไดฟงมาตั้งแตเกิด คือ ไดฟงพอแมรองกลอมตนเอง นอง หลาน ฯลฯ เม่ือมีลูกก็มักรองกลอมลูก
จึงเปนเพลงท่ีรองกันไดเปนสวนมากเราจึงพบวาเพลงกลอมเด็กมีอยูทุกภูมิภาคของไทยและเปน
วฒั นธรรมทเ่ี ก่ียวขอ งกับการเลยี้ งดขู องเด็กในสังคมไทย ซ่งึ หากศกึ ษาจะพบวา

1. เพลงกลอมเด็กมีหนาที่กลอมใหเด็กหลับโดยตรง ดังน้ัน จึงเปนเพลงท่ีมีทํานองฟงสบาย
แสดงความรักใครหวงใยของผูใ หญท ีม่ ตี อเด็ก

2. เพลงกลอ มเด็กมีหนาทแี่ อบแฝงหลายประการ
การสอนภาษา เพ่ือใหเด็กออกเสียงตาง ๆ ไดโดยการหัดเลียนเสียง และออกเสียงตาง ๆ

ไดเ รว็ ขึน้
ถายทอดความรตู าง ๆ ไดแ ก เรือ่ งราวเกี่ยวกับธรรมชาติ การดําเนินชีวิต การทํามาหากิน

ของสังคมตนเอง การสรางคา นยิ มตา ง ๆ รวมท้ังการระบายอารมณและความในใจของผูรอ ง นอกจากน้ี
พบวา สว นมากแลว เพลงกลอ มเด็กมักมีใจความแสดงถงึ ความรักใครหวงใยลกู ซ่ึงความรกั ความหวงใยนี้
แสดงออกมาในรูปของการทะนุถนอมกลอมเกล้ยี งเก็บเดก็ ไวใ กลตวั บทเพลงกลอมเด็กจึงเปนบทเพลง
ทแี่ สดงอารมณค วามรกั ความผกู พันระหวางแม ลกู ซง่ึ แตละบทมกั แสดงความรกั ความอาทร นาทะนุถนอม
ทแ่ี มมีตอ ลกู อยา งซาบซ้ึง

เพลงกลอมเด็ก เปนวัฒนธรรมทองถิ่นอยางหน่ึงที่สะทอนใหเห็นความเชื่อ คานิยมของ
คนในทองถิ่นตาง ๆ คนทุกชาติทุกภาษาในโลกมีบทเพลงกลอมเด็กดวยกันทั้งนั้น สันนิษฐานวา
เพลงกลอ มเด็กมวี ิวัฒนาการจากการเลา นทิ าน ใหเดก็ ฟง กอ นนอน ดังนน้ั เพลงกลอมเด็กบางเพลงจึงมี
ลักษณะเนื้อรองท่ีเปนเร่ืองเปนราว เชน จันทโครพ ไชยเชษฐ พระรถเสน เปนตน การที่ตองมี
เพลงกลอมเดก็ ก็เพื่อใหเ ด็กเกิดความเพลิดเพลนิ หลบั งาย เกิดความอบอุน ใจ

ลกั ษณะของเพลงกลอมเด็ก

ลกั ษณะกลอนของเพลงกลอ มเดก็ จะเปนกลอนชาวบา น ไมมีแบบแผนแนน อน เพยี งแตม ีสัมผัส
คลองจองกันบาง ถอยคําที่ใชในบางคร้ังอาจไมมีความหมาย เนื้อเรื่องเกี่ยวกับธรรมชาติส่ิงแวดลอม
เรื่องราวตาง ๆ ท่ีเก่ียวกับชีวิต ความเปนอยู สะทอนใหเห็นความรักความหวงใยของแมที่มีตอลูก
สงั่ สอน เสยี ดสสี ังคม เปน ตน สามารถแยกเปน ขอ ๆ ไดด งั น้ี

เปน บทรอ ยกรองสน้ั ๆ มคี าํ คลองจองตอ เนือ่ งกัน
มฉี นั ทลกั ษณไ มแนน อน
ใชค าํ งา ย ๆ สนั้ หรอื ยาวกไ็ ด
มีจังหวะในการรองและทํานองท่เี รยี บงาย สนกุ สนานจดจําไดง าย

163

จดุ มงุ หมายของเพลงกลอมเด็ก

1. ชักชวนใหเด็กนอนหลับ
2. เน้ือความแสดงถึงความรกั ความหวงใย ความหวงแหนของแมทม่ี ีตอลกู

ประเภทของเนือ้ เพลงกลอมเด็ก

แสดงความรักความหวงใย
กลา วถงึ สงิ่ แวดลอม
เลาเปนนทิ านและวรรณคดี
เปนการเลาประสบการณ
ลอ เลียนและเสียดสสี ังคม
ความรเู กี่ยวกับการดูแลเดก็
เปน คตคิ ําสอน
ตัวอยา งเพลงกลอมเด็ก
นกเขาขัน
นกเขาเอย ขนั แตเชาไปจนเย็น ขนั ไปใหดังแมจ ะฟง เสียงเลน เนือ้ เย็นเจาคนเดยี วเอย
กาเหวา
กาเหวา เอย ไขใ หแมก าฟก แมก าหลงรัก คิดวา ลูกในอทุ ร
คาบขา วมาเผ่ือ คาบเหยอ่ื มาปอน ปกหางเจายงั ออน สอนรอ นสอนบนิ
แมกาพาไปกิน ทปี่ ากนํ้าแมคงคา ตีนเหยียบสาหรา ย ปากกไ็ ซห าปลา
กินกงุ กินกัง้ กนิ หอยกระพังแมงดา กินแลวบนิ มา จับตวั หวา โพธ์ทิ อง
นายพรานเหน็ เขา เย่ียมเยีย่ มมองมอง ยกปนขน้ึ สอ ง หมายจองแมกาดํา
ตวั หนง่ึ วา จะตม ตัวหน่ึงวาจะยาํ แมกาตาดาํ แสนระกาํ ใจเอย
วัดโบสถ
วดั เอย วดั โบสถ ปลกู ขาวโพดสาลี
ลูกเขยตกยาก แมยายกพ็ รากลกู สาวหนี
ตนขาวโพดสาลี ต้ังแตนจ้ี ะโรยรา
นอนไปเถดิ
นอนไปเถิดแมจ ะกลอ ม นวลละมอมแมจะไกว
ทองคาํ แมอยา ร่ําไห สายสุดใจเจา แมเอย
เจา เนอื้ ละมุน
เจาเน้อื ละมนุ เอย เจา เนื้ออนุ เหมอื นสาํ ลี
แมม ใิ หผ ูใดตอง เน้ือเจาจะหมองศรี
ทองดเี จาคนเดียวเอย

164

เจาเน้ือออ น
เจา เนอื้ ออ นเอย ออ นแมจะกนิ นม
แมจ ะอุม เจา ออกชม กนิ นมแลว นอนเปลเอย

เพลงกลอ มเดก็ ในแตละภาค
ในประเทศไทยเราน้ันมเี พลงกลอ มเดก็ อยูท วั่ ทกุ ภาค เน้ือรอ งและทํานองจะตา งกันไป มชี อ่ื เรียก

หลายอยา ง เชน ภาคเหนือเรยี ก “เพลงนอนสาหลา” “นอนสาเดอ” ภาคกลางเรียก “เพลงกลอมเด็ก”
“เพลงกลอมลูก” สวนภาคใตเรียก “เพลงชานอง” เพลงนองนอน” และ “เพลงรองเรือ” โดยเพลง
กลอมเด็กเปนคติชาวบานประเภทใชภาษาเปนส่ือที่ถายทอดจากปากตอปากแตโบราณ เรียกวา
“มขุ ปาฐะ” มลี กั ษณะเปนวัฒนธรรมพน้ื บา นทีม่ ีบทบาทและหนา ทีแ่ สดงเอกลกั ษณข องแตล ะชุมชน

เพลงกลอมเด็กภาคกลาง
เพลงกลอมเด็กภาคกลางเปนที่รูจักแพรหลายและมีการบันทึกไวเปนหลักฐานมากกวา

เพลงกลอ มเดก็ ภาคอ่ืน ซ่งึ จะสะดวกแกก ารศึกษาคนควา การฟน ฟูและการอนุรกั ษ โดยไมมีช่ือเฉพาะ
สาํ หรับเรียกเพลงกลอมเด็กภาคกลาง เนื่องจากข้ึนตนบทรองดวยคําหลากหลายชนิดตามแตเนื้อหา
ของเพลง ไดมีการศึกษาแบง ประเภทเนื้อหาของเพลงกลอมเด็กภาคกลางไวค ลา ยกัน คอื

1. ประเภทสะทอนใหเห็นความรักความผูกพันระหวางแมกับลูก ดังจะเห็นไดจากถอยคํา
ที่ใหเ รยี กลกู วา เจา เนอ้ื ละเอยี ด เจา เนอ้ื อนุ เจา เน้ือเย็น สดุ ท่รี กั สดุ สายใจ เปน ตน

2. ประเภทสะทอนใหเห็นความเปนอยูของไทยภาคกลางในดานตาง ๆ เชน ความเจริญ
ทางวัตถุประเพณี วัฒนธรรมตาง ๆ ความศรัทธา ความเช่ือ คุณธรรมประจําใจ อารมณขันและ
การทาํ มาหากินของประชาชน

3. ประเภทใหความรูดานตาง ๆ เชน ความรูทางภาษา ธรรมชาติวิทยา วรรณคดี นิทาน
ภูมิศาสตร ประวตั ิศาสตร แบบแผนการปกครองและครอบครวั

ลักษณะทํานองและลีลาของเพลงกลอมเด็กภาคกลาง จะเปนการขับกลอมอยางชา ๆ
เชนเดียวกับภาคอ่ืน ๆ กลุมเสียงก็จะซ้ํา ๆ เชนกัน แตจะเนนการใชเสียงทุมเย็น และยึดคําแตละคํา
ใหเชื่อมกลืนกันไปอยา งไพเราะ ออนหวาน ไมใหม เี สียงสะดดุ ทัง้ นี้ เพือ่ มุง ใหเดก็ ฟง จนหลับสนิทในทีส่ ดุ

ตัวอยา งเพลงกลอมเด็กภาคกลาง แมจะเหใหนอนวัน
โอละเหเอย นอนวนั เถดิ แมค ุณ
ตนื่ ข้นึ มาจะอาบนาํ้ ทาํ ขวญั แมมิใหเ จาไปเลน ทท่ี า
พอเน้ือเยน็ เอย มันจะคาบเจา เขา ถาํ้
จระเขหรา
เจา ทองคาํ พอ คุณ

165

เพลงกลอ มเดก็ ภาคเหนือ

สําหรับภาคเหนือมีเพลงกลอมลูกสืบทอดเปนลักษณะแบบแผนเฉพาะของตนเองมาชานาน

อาจารยส งิ ฆะ วรรณไสย แหง มหาวิทยาลัยเชียงใหม เรียกฉันทลักษณของเพลงกลอมเด็กภาคเหนือวา

“คําร่ํา” ซึง่ จดั เปนลํานาํ ชนดิ หนงึ่ หมายถึง การร่าํ พรรณนามเี สียงไพเราะสงู ตา่ํ ตามเสยี งวรรณยุกตของ

สําเนียงภาคเหนอื นยิ มใชแตง ในการร่าํ บอกไฟข้ึน รา่ํ สรา งวหิ าร รา่ํ สรางเจดยี  ร่าํ สรา งถนนขึ้นดอยสุเทพ

และแตงเปนคํากลอมเดก็

คํากลอมเด็กน้ีพอแม ปูยา ตายาย ในภาคเหนือสมัยกอนมักจะใชขับกลอมสอนลูกหลาน

ขณะอุมเด็กน่ังชิงชาแกวงไกวชา ๆ จนเด็กงวงนอนจึงอุมไปวางบนท่ีนอนหรือในเปลแลวเหกลอมตอ

จนเดก็ หลับสนิท คํากลอ มเด็กนี้จึงเรยี กวา “สิกจุงจาโหน” ตามคาํ ทใี่ ชขน้ึ ตนเพลง

ลักษณะเดนของเพลงกลอมเด็กภาคเหนือ นอกจากจะข้ึนตนดวยคําวา สิกจุงจาโหนแลว

ยังมักจะข้ึนตนดวยคําวา “อ่ือจา” เปนสวนใหญ จึงเรียกเพลงกลอมเด็กนี้วา เพลงอ่ือลูก ทํานอง

และลลี าอ่ือลกู จะเปนไปชา ๆ ดวยนา้ํ เสยี งทมุ เยน็ ตามถอยคาํ ที่สรรมา เพ่ือส่ังสอนพรรณนาถึงความรัก

ความหว งใยลูกนอ ย จนถงึ คาํ ปลอบ คาํ ขู ขณะยังไมย อมหลับถอยคาํ ตาง ๆ ในเพลงกลอ มเด็กภาคเหนือ

จะสะทอนใหเห็นสภาพความเปนอยู สิ่งแวดลอมและวัฒนธรรมตาง ๆ ของคนในภาคเหนือในอดีต

จนปจจุบันไดเปนอยางดี นับวาเปนประโยชนทางออมท่ีไดรับนอกเหนือจากความอบอุนใจของลูก

ท่ีจะเปน ประโยชนโ ดยตรงของเพลงกลอมเดก็

ตัวอยางเพลงกลอ มเด็กภาคเหนอื

ออื่ อ่อื อือ จา ปอนายแดง สา

แมน ายไปนานอกบา น เก็บบา สานใสโ ถง

เกบ็ ลกู กง ใสว า เกบ็ บา หา ใสป ก

หนวยหนึง่ เก็บไวก ินเมือ่ แลง หนว ยหน่ึงเอาไวข ายแลกขาว

หนว ยหน่ึงเอาไวเปนเปอนเจา ออ่ื อือ จา

เพลงกลอมเดก็ ภาคอสี าน
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสาน เปนดินแดนที่กวางขวางและมีประชากรมากท่ีสุด

ในบรรดา 4 ภาคของไทย เพลงกลอมลูกจึงมีหลายสําเนียงถาเปนอีสานตอนเหนือจะมีสําเนียงคลายลาว
ถา เปน อสี านตอนใตจ ะมสี าํ เนียงคลา ยเขมร แตเ พลงกลอ มลูกท่แี พรห ลายและยอมรับวาเปนเอกลักษณ
ของอสี านจะเปน สาํ เนียงของอสี านตอนเหนือ และมกั จะข้ึนตนดว ยคาํ วา “นอนสาหลา ” หรอื “นอนสาเดอ”
หรือ “นอนสาแมเยอ” มีทํานองลีลาเรียบงายชา ๆ และมีสุมเสียงซ้ํา ๆ กันท้ังเพลงเชนเดียวกับ
ภาคเหนือ การใชถ อ ยคาํ มเี สยี งสมั ผสั คลายกลอนสุภาพทั่วไปและมีคําพื้นบานท่ีมีความหมายในเชิงส่ัน
สอนลกู หลานดว ยความรักความผูกพัน ซึ่งมักประกอบดวย 4 สวนเสมอ คือ สวนที่เปนการปลอบโยน
การขูและการขอโดยมุงใหเด็กหลับเร็ว ๆ นอกจากน้ีก็จะเปนคําที่แสดงสภาพสังคมดานตาง ๆ เชน

166

ความเปน อยู บรรยากาศในหมบู าน คานิยม ขนบธรรมเนียมประเพณี เปน ตน คุณคา ของเพลงกลอ มเดก็
อสี านจงึ มีพรอมทงั้ ทางดา นจิตใจ และดา นการศกึ ษาของชาติ

ตวั อยาง เพลงกลอมเดก็ ของภาคอีสาน
นอนสาหลา หลบั ตาสามเิ ยอ
แมไปไฮ หมกไข มาหา
แมไปนา จี่ปา มาปอน
แมเล้ยี งมอน ในปา สวนมอ น

เพลงกลอมเดก็ ภาคใต
ในบรรดาภาษาถ่ิน ภาคใตเปนภาษาท่ีคนไทยสวนใหญรูจักมากที่สุด เพราะมีสําเนียงท่ีเปน

เอกลักษณชัดเจนท่ีสุด เชนเดียวกับเพลงกลอมเด็กภาคใตท่ีมีทํานองและลีลาเดนเปนของตนเอง
เพลงกลอ มเด็กภาคใตมีชื่อเรยี ก 4 อยา ง คอื เพลงรอ งเรือ เพลงชานองหรือเพลงชา นอง เพลงเสภาและ
เพลงนองนอน ท่ีเรียกเพลงรองเรือ สันนิษฐานวานาจะเปนลักษณะของเปลท่ีใชผาผูกมีรูปราง
คลา ยเรือ เพลงชานองหรอื ชานอง คาํ วา ชา มาจากคําวา บูชา ซ่ึงแปลวาสดุดีหรือกลอมขวัญชานองหรือ
ชานอง จึงหมายถึงการสดุดีแมซื้อ ซึ่งเชื่อกันวาเปนเทวดาหรือผีประจําทารก เพลงเสภาเปนเพลงที่ใช
โตคารมกันเปนบทปฏิพากยแสดงปฏิภาณไหวพริบ นํามาใชเปนเพลงกลอมลูกนองนอน เปนการมุง
กลอมนองหรือกลอมลูกโดยตรง ลักษณะเดนของเพลงกลอมลูกภาคใตไมวาจะเปนเพลงประเภทใด
มักจะขน้ึ ตนดวยคําวา “ฮา เออ” หรือคาํ วา “เหอ” แทรกอยูเสมอในวรรคแรกของบทเพลง แลวจึง
ขบั กลอ มไปชา ๆ เหมือนภาคอ่ืน ๆ จากหลักฐานการคนควาเพลงกลอมเด็กภาคใต ของศาสตราจารย
สทุ ธิวงศ พงศไ พบูลย ระบุไวว าเพลงกลอ มเด็กภาคใตมจี ดุ ประสงคและโอกาสการใชกวา งขวาง จํานวน
เพลงจงึ มมี ากถงึ 4,300 เพลง นับวา มากกวา ทุกภาคในประเทศ

ตวั อยางเพลงกลอมเดก็ ภาคใต

...รอ งเรอื เหอ รองโรก ันทัง้ บา น

ไมใชเ รื่องของทา น ทา นเหอ อยา เกบ็ ไปใสใจ

รอ งเรือชาหลาย ไมเ กย่ี วไมพ านไปหาใคร

ทา นอยาเกบ็ มาใสใจ รองเรอื ชาหลาน...เอง

...โผกเปลเหอ โผกไวใตต น ชมพู

ใหแ หวนชายไปทัง้ คู บอกพอบอกแมว าหาย

พอวาไมรับรูบ ญุ แมว าไมรบั รดู าย

บอกพอ บอกแมวา แหวนหาย ติดมือพช่ี ายไป

....................................

167

กจิ กรรมเพลงกลอมเดก็
1. ใหผูเรียนคนควาบทเพลงกลอมเด็กท่ีมีอยูในทองถ่ินของตน บันทึกไวพรอมท้ังแปล

ความหมายหรืออธิบายคาํ ภาษาถ่นิ น้นั ๆ

บทเพลงกลอ มเดก็
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

168

บทท่ี 7
ภาษาไทยกับชอ งทางการประกอบอาชพี

สาระสาํ คญั

ภาษาไทยเปน ภาษาประจําชาติ เปนภาษาท่ใี ชส ่ือสารในชีวติ ประจําวัน อีกท้งั ยงั เปน ชอ งทาง
ทสี่ ามารถนาํ ความรภู าษาไทยไปใชในการประกอบอาชพี ตา ง ๆ ได โดยใชศ ลิ ปะทางภาษาเปน ส่ือนํา

ผลการเรียนรทู ค่ี าดหวงั

เม่อื ศกึ ษาจบบทที่ 7 แลวคาดหวังวาผเู รยี นจะสามารถ
1. มีความรู ความเขาใจ สามารถวิเคราะหศ กั ยภาพตนเอง ถงึ ความถนัดในการใชภาษาไทย

ดานตา ง ๆ ได
2. เห็นชอ งทางในการนาํ ความรูภาษาไทยไปใชในการประกอบอาชพี
3. เห็นคุณคาของการใชภ าษาไทยในการประกอบอาชพี

ขอบขา ยเน้อื หา

เรื่องที่ 1 คุณคา ของภาษาไทย
เร่อื งที่ 2 ภาษาไทยกบั ชอ งทางการประกอบอาชีพ
เรอื่ งที่ 3 การเพิม่ พนู ความรแู ละประสบการณทางดานภาษาไทยเพอื่ การประกอบอาชพี

169

เร่ืองที่ 1 คณุ คา ของภาษาไทย

ภาษาไทยเปนภาษาประจําชาติ เปนภาษาท่ีใชในการส่ือสารในชีวิตประจําวัน เปนเคร่ืองมือ
ในการเรยี นรู และการนําไปใชในการประกอบกจิ การงาน ทงั้ สวนตน ครอบครวั กจิ กรรมทางสังคมและ
ประเทศชาติ อีกทั้งยังเปนสวนหนึ่งของวัฒนธรรมไทย ดังน้ัน การเรียนรูภาษาไทย จึงตองมุงใหเกิด
การเรียนรูเพ่ือพัฒนาทักษะดานตาง ๆ อยางถูกตองและเหมาะสม ทั้งทักษะการอาน การดู การฟง
การพูดและการเขียน โดยเฉพาะทักษะการพูดและการเขียน เมื่อศึกษาใหลึกลงไปและฝกทักษะ
ใน 2 ดานนี้อยางจริงจงั สามารถนาํ ไปสูการประกอบอาชีพได ซึง่ การที่คนไทยจะตระหนักถึงประโยชน
ที่จะไดจ ากการมพี น้ื ฐานภาษาไทยท่ีดี ตอ งรูและเขาใจคณุ คาของภาษาไทยอยา งถองแท

คุณคาของภาษาไทย
เมือ่ กลา วถงึ คุณคา ของภาษาไทย จะพบวา ภาษาไทยมีคุณคา ในดา นตาง ๆ ดงั น้ี
1. คุณคาทางวัฒนธรรม ภาษาของแตละชาติ ยอมแสดงใหเห็นวัฒนธรรมของชาตินั้น ชาติท่ี

สามารถประดิษฐภาษาและตัวอักษรเปนของตนเองไดแสดงวาเปนชาติท่ีมีความเจริญทางวัฒนธรรม
คนไทย ก็เชนกนั เราสามารถประดิษฐต วั อกั ษรเพือ่ ใชใ นภาษาของตนเอง เพือ่ เปน การส่ือสารที่สามารถ
จดจําจารึกเร่ืองราวตาง ๆ ใหคนรุนหลังไดทราบ เปนภูมิรูทางประวัติศาสตรและวัฒนธรรมมาต้ังแต
ครัง้ กรงุ สโุ ขทยั ในสมยั พอ ขนุ รามคาํ แหงมหาราช

การท่ีคนรุนใหมไดทราบถึงวิถีชีวิตและความเปนอยูของคนรุนกอน ไดมีโอกาสอานวรรณคดี
วรรณกรรมโบราณ จนสามารถสรางสรรคพัฒนางานวรรณกรรมท้ังรอยแกวและรอยกรองใหม ๆ ได
โดยอาศัยศึกษาพนื้ ฐานมาจากวรรณคดี วรรณกรรมโบราณ ซงึ่ มีการสรา งสรรคจากตวั อกั ษรไทยนนั่ เอง
และไดถ ายทอดเปนมรดกทางวัฒนธรรมมาจนทุกวนั นี้

2. เปนเคร่ืองมือในการติดตอส่ือสาร ในการดําเนินชีวิตประจําวันและการประกอบอาชีพ
เครื่องมือท่ีจะกอใหเกิดความเขาใจในการติดตอสื่อสารกัน คือ ภาษาเพื่อสื่อสารความตองการ
ความรูส กึ นึกคดิ ใหอกี ฝายทราบตรงกัน โดยมกี ระบวนการสอื่ สาร คอื

ผสู งสาร สาร ชอ งทาง ผรู บั สาร
3. เปนเครื่องมือในการเรียนรูและแสวงหาความรู ภาษาไทยจัดเปนวิชาพื้นฐาน
เพอ่ื การแสวงหาความรใู นวิชาอนื่ ๆ ตอ ไป หากผูเรียนมีความรูพ้ืนฐานทางภาษาไทยท่ีดีพอ ก็จะทําให
การเรียนรูในวิชาอ่ืน ๆ มีประสิทธิภาพท่ีดีตอไปดวย การมีความรูพ้ืนฐานภาษาไทยที่ดี คือ
การมีความสามารถในการเขียน สะกดคําไดถูกตอง อานและออกเสียงไดถูกตองตามอักขรวิธีไทย
รวมทงั้ พูดและใชค ําไดถกู ตอ งตรงกับความหมายของคํา
4. เปนเครือ่ งมือในการสรางความเขาใจอันดีตอกัน ประเทศไทยแบงเปน 5 ภาค แตละภาค
ลวนมีภาษาของตนเองท่ีเรียกวา “ภาษาถิ่น” โดยมีภาษาไทยภาคกลางเปนภาษาของทางราชการ

170

ทําใหก ารสอ่ื สารทําความเขาใจในเร่ืองตาง ๆ ทั้งเรื่องการศึกษา เร่ืองราชการ และการส่ือสารมวลชน
มคี วามเขาใจท่ีตรงกัน เพราะใชภาษาไทยภาคกลางเปน ภาษาสือ่ สาร

5. เปนเคร่ืองมือสรางเอกภาพของชาติ ภาษาไทยเปนภาษาของชาติไทยที่เปนเอกลักษณ
ของความเปนชาติไทย แสดงถึงความเปนชาติที่มีอารยธรรม มีความเจริญรุงเรืองทางวัฒนธรรม
จึงมีภาษาและตัวอักษรเปนของตนเอง และการที่ภาษาไทยภาคกลางเปนภาษาของทางราชการ
จงึ เปนสอ่ื รวมใจใหคนไทยในแตล ะภาคไดต ิดตอ ส่อื สารแลกเปลย่ี นวัฒนธรรม ความรู และขาวสารขอมลู
ถงึ กนั ได มีความระลกึ อยใู นใจถงึ ความเปนคนไทย เปน เช้ือชาติเผาพันธุเดยี วกัน

6. เปนเครื่องจรรโลงใจ ภาษาไทยเปนภาษาที่มีเสียงวรรณยุกต 5 เสียง เม่ือนําไปประสม
เปนคํา จะทําใหเกดิ เปนเสียงสูงต่ําไดถ ึง 5 เสยี ง กอใหเกิดความไพเราะของเสียงคํา เม่ือนําไปแตงเปน
บทประพันธประเภทตางๆ ไมวาจะเปนเพลง โคลง ฉันท กาพย กลอน นิยาย นิทาน กอใหเกิด
ความจรรโลงใจแกผ ูฟง และผอู า นไดอ ยางดี

จากคุณคาทัง้ 6 ประการของภาษาไทย จะเหน็ ไดว าภาษาไทยไมเ พียงเปนภาษาเพื่อนําไปใชใน
การแตงคาํ ประพันธประเภทตาง ๆ หรือเปนเพียงภาษาเพื่อการอาน การดูและการฟง แตยังเปน
ภาษาเพ่ือการพูดและการเขียน หากคนไทยทุกคนไดศึกษาภาษาไทยใหถองแท มีความรูความเขาใจ
ทางภาษาไทยอยางถูกตองลึกซึ้ง สามารถใชภาษาไดดีทั้งภาษาพูด ภาษาเขียน จะทําใหสามารถ
สรา งสรรคสง่ิ ใหม ๆ ทางภาษาอันจะนําไปสูก ารประกอบอาชีพตา ง ๆ โดยใชภ าษาเปนพนื้ ฐานของอาชพี
ไดอยางดี และมีโอกาสประสบความสําเรจ็ ในอาชพี นน้ั ๆ ได

เร่อื งท่ี 2 ภาษาไทยกบั ชองทางการประกอบอาชพี

ในปจจุบันมีอาชีพมากมายท่ีคนในรุนกอน ๆ อาจมองขามความสําคัญไป แตกลับเปนอาชีพ
ท่ีทํารายไดอยางงามแกผูประกอบอาชีพนั้น และกลายเปนอาชีพที่เปนที่นิยมของคนไทยในปจจุบัน
เปน อาชีพทใี่ ชภาษาไทยเปนพน้ื ฐาน โดยเฉพาะใชท ักษะการพูด และการเขยี นเปนพ้ืนฐาน ดงั น้ี
1. อาชีพทีใ่ ชทักษะการพูดเปน ชอ งทางในการประกอบอาชีพ

การพูดเปนทักษะสําคัญอีกทักษะหนึ่งที่ตองอาศัยวรรณศิลป คือ ศิลปะการใชภาษา
ที่จะสามารถโนมนาวใจ กอใหเกิดความนาเช่ือถือ เห็นคลอยตาม สรางสัมพันธภาพท่ีดีระหวางผูพูด
และผูฟง หรือผูฟงตอสวนรวม หรือโนมนาวใจใหใชบริการหรือซ้ือส่ิงอุปโภคบริโภคในทางธุรกิจได
การพดู จึงเปน ชอ งทางนําไปสูอ าชพี ตา ง ๆ ได ดังน้ี

1.1 อาชพี ดา นส่ือสารมวลชนทุกรปู แบบ ทง้ั ในวงราชการ เอกชน และวงการธรุ กจิ ไดแ ก
1.1.1 อาชีพนักโฆษณาประชาสัมพันธ ท้ังการโฆษณาสินคาและบริการ โฆษณา

การจัดงานตาง ๆ ของชุมชน หนวยงานราชการ โดยใชรถประชาสัมพันธ โดยการประชาสัมพันธ
ผา นเสียงตามสาย โดยการพบปะตดิ ตอ ตอบคาํ ถามตาง ๆ เปนข้ันตน และในข้ันที่สูงขึ้นไป คือ การใช
ทักษะการพดู และเขียนประกอบกันเพอื่ คดิ หาถอยคําในเชิงสรา งสรรคในการโฆษณาประชาสมั พันธ

171

ผานส่ือตาง ๆ ที่เรยี กวา การโฆษณาสนิ คา และบริการ
1.1.2 อาชีพนักจัดรายการวิทยุ เปนอีกอาชีพหน่ึงที่ตองใชทักษะในการพูด การมี

โวหาร และวาจาคารมท่ีคมคาย ลึกซ้ึงกินใจ เพ่ือใหผูฟงติดตามรายการอยางตอเนื่องดวยความนิยม
มที ง้ั นกั จัดรายการวิทยชุ มุ ชน วิทยเุ อกชน และรายการวิทยุของทางราชการ ตลอดจนการใชภาษาพูด
เพอื่ สรางความเปน นา้ํ หนง่ึ ใจเดียวกนั ของผฟู ง เชน นักจดั รายการวทิ ยขุ องทางราชการ

1.1.3 อาชีพพิธีกร ในปจจุบันอาชีพพิธีกรเปนอีกอาชีพหนึ่งท่ีสามารถทํารายได
อยา งงามใหแกผูป ระกอบอาชพี ไมว า จะเปนพิธีกรในชุมชนที่ทําหนาที่ในงานของราชการและงานของ
เอกชน เชน พิธีกรงานประจําปต าง ๆ พธิ ีกรการประกวดนางงามของทอ งถนิ่ พิธกี รงานประเพณสี ําคญั ทาง
ศาสนา พธิ กี รงานมงคลสมรส พิธีกรงานอุปสมบท พิธีกรงานศพหรืองานพระราชทานเพลิงศพ และ
พิธีกรงานพเิ ศษในโอกาสตาง ๆ ของทางราชการ
2. อาชีพที่ใชทกั ษะการเขยี นเปนชองทางในการประกอบอาชีพ

การเขียนเปนทักษะสําคัญอีกทักษะหน่ึงท่ีเปนชองทางในการนําภาษาไทยไปใชประโยชน
ในการประกอบอาชีพตาง ๆ ได การจะใชภาษาเขียนเพื่อประโยชนในการประกอบอาชีพก็เชนเดียวกับ
การพูด คือ ตองมีวรรณศิลปของภาษา เพื่อใหสิ่งที่เขียนสามารถดึงดูดความสนใจดึงอารมณ
ความรูสึกรวมของผูอาน โนมนาวใจใหผูอานเห็นคลอยตาม และเพ่ือสรางความบันเทิงใจ รวมทั้ง
สรางความรูความเขาใจแกผูอาน ตลอดถึงความเปนอันหนึ่งอันเดียวกันของสวนรวม อาชีพ
ท่ีสามารถนําทักษะการเขียนภาษาไทยไปใชเพ่ือการประกอบอาชีพไดโดยตรง ไดแก อาชีพ ดังน้ี

2.1 อาชพี ดา นสื่อสารมวลชนทกุ รูปแบบ ทง้ั ในวงราชการ เอกชน และวงการธุรกิจ ไดแก
อาชพี ดงั น้ี

2.1.1 อาชีพผูสื่อขาว ผูเขียนขาว เปนอาชีพท่ีตองใชศิลปะการเขียนและการใชภาษา
ทด่ี ึงดดู ความสนใจของผอู าน

2.1.2 อาชีพผูพิสูจนอักษรและบรรณาธิการ เปนอาชีพท่ีตองมีความรูในการเขียน
การสะกดคํา การใชถ อ ยคําสาํ นวนภาษา สุภาษิต คาํ พังเพยและหลกั ภาษาไทยเปนอยางดี จัดไดวาเปน
อาชพี ท่ชี วยธํารงรกั ษาภาษาไทยไดอาชีพหน่ึง

2.2 อาชีพดานการสรางสรรคงานศิลปะรูปแบบตางๆ ท้ังในวงราชการ เอกชน
และวงการธรุ กิจ ไดแก อาชพี ดังนี้

2.2.1 อาชีพกวี นักเขียน ทั้งการเขียนสารคดี นิยาย เรื่องสั้น การเขียนบทละครเวที
บทละครโทรทัศน บทภาพยนต ผูประกอบอาชีพเหลาน้ี นอกจากมีศิลปะการเขียน และการเลือกใช
ถอยคําภาษามาใชเปนอยางดีตองเปนคนท่ีอานมาก ฟงมาก เพ่ือนําขอมูลที่ไดรับไปใชประโยชน
ในการเขยี นสอ่ื สารสรางความสนุกสนาน บันเทิงใจ จรรโลงใจแกผูอานและควรเปนผูมีความคิดริเริ่ม
สรา งสรรค และจนิ ตนาการเปนองคป ระกอบ จึงจะทาํ ใหอาชพี ทป่ี ระกอบประสบความสาํ เร็จดว ยดี

172

นอกเหนือจากอาชีพท่ีใชภาษาไทยเปนชองทางในการประกอบอาชีพโดยตรงแลว ยังมี
การประกอบอาชีพอื่น ๆ อีก ที่ใชภาษาไทยเปนชองทางโดยออม เพื่อนําไปสูความสําเร็จในอาชีพ
ของตนเอง เชน อาชีพลาม มคั คเุ ทศก เลขานกุ าร นกั แปล และนักฝกอบรม ครู อาจารย เปน ตน

เรื่องท่ี 3 การเพิม่ พนู ความรูแ ละประสบการณท างดา นภาษาไทย
เพอื่ การประกอบอาชพี

ในการนําความรูทางภาษาไทย ทั้งทักษะการพูดและการเขียนไปใชในการประกอบอาชีพนั้น
เพียงการศึกษาในชั้นเรียนและตําราอาจจะยังไมเพียงพอ ผูประกอบอาชีพตองเพ่ิมพูนความรู
และประสบการณดานภาษาและดานตาง ๆ เพอื่ ใหก ารประกอบอาชีพประสบความสาํ เร็จ ดังจะยกตัวอยา ง
อาชีพทใ่ี ชภาษาไทย เปนชอ งทางในการประกอบอาชีพโดยตรง เพอ่ื เปนตวั อยา ง ดงั นี้
1. อาชีพนกั โฆษณา - ประชาสัมพนั ธ

เปนอาชีพที่ผูประกอบการ ตองเพ่ิมพูนความรูในเร่ืองการเขียน และการพูดแบบสรางสรรค
รวมทั้งฝกประสบการณ โดยการฝกเขียนบอย ๆ ตลอดจนการศึกษาดูงานของหนวยงาน หรือบริษัเอกชน
ที่ประสบความสําเรจ็ ในเร่ืองของการโฆษณาและประชาสัมพนั ธ

องคความรทู ่คี วรศกึ ษาเพิ่มเตมิ
ในการเพ่ิมพูนองคความรูในดานการเขียนและการพูด ผูประกอบอาชีพดานน้ี ควรศึกษา
เนื้อหาความรทู จี่ ะนําไปใชใ นการพัฒนาอาชพี ในเรอ่ื งตอไปนี้
1) ศลิ ปะการพูดและศลิ ปะการเขียน เพราะอาชพี นักโฆษณาประชาสัมพันธเปน อาชีพที่ตอง
อาศัยศาสตรทั้งสองดานประกอบกัน ในการพูดนํ้าเสียงตองนุมนวลหรือเราใจข้ึนอยูกับสถานการณ
ของเร่ืองที่จะโฆษณาหรือประชาสัมพันธ รูจักเลือกใชถอยคําที่เปนการใหเกียรติแกผูฟง หรือเคารพ
ขอ มูลท่เี จา ของงานใหมา
2) ระดบั ของภาษา ซ่งึ เปน เรอ่ื งของการศกึ ษาถงึ ความลดหลน่ั ของถอ ยคาํ และการเรยี บเรยี ง
ถอยคําที่ใชตามโอกาส กาลเทศะและความสัมพันธระหวางบุคคลท่ีเปนผูสื่อสารและผูรับสาร ซ่ึงกลุม
บุคคลในสังคมแบงออกเปน หลายกลุม หลายชนชนั้ ตามสภาพอาชพี ถิ่นท่ีอยอู าศัย ฯลฯ ภาษาจึงมีความ
แตกตา งกนั เปนระดับตามกลุมคนทใี่ ชภาษา เชน ถอยคําท่ีใชกับพระภิกษุสงฆและพระราชวงศ อาจใช
ถอยคําอยางหนึ่ง ภาษาของนักเขียนหรือกวีที่ส่ือสารถึงผูอาน ก็อาจจะใชภาษาอีกอยางหน่ึง เปนตน
ดงั น้นั ผใู ชภาษาจงึ ตอ งคาํ นงึ ถงึ ความเหมาะสมและเลอื กใชใ หถ ูกตองเหมาะสมกับกาลเทศะและบุคคล

ในภาษาไทย จะแบงระดบั ของภาษาเปน 5 ระดบั คอื
2.1) ภาษาระดับพธิ ีการ เปนภาษาทใ่ี ชในงานพระราชพธิ ีหรอื งานพิธขี องรฐั
2.2) ภาษาระดบั ทางการ เปน ภาษาท่ใี ชใ นทป่ี ระชุมทมี่ ีแบบแผนการบรรยาย
การอภปิ รายที่เปนทางการ เปนตน

173

2.3) ภาษาระดับกง่ึ ทางการ เปนภาษาทใ่ี ชใ นการอภิปราย ประชมุ กลุมในหอ งเรียน
การพูดทางวิทยุและโทรทัศน ขา ว และบทความในหนงั สือพมิ พ

2.4) ภาษาระดบั สนทนาท่วั ไป เปน ภาษาทใี่ ชสนทนาท่ัว ๆ ไป กับคนท่ีไมค ุนเคย
มากนกั เชน ครพู ูดกบั ผูเรียน เปนตน

2.5) ภาษาระดับกันเอง เปนภาษาระดบั ท่เี รียกวาระดับภาษาปาก เปนภาษาสนทนา
ของครอบครวั ในหมเู พือ่ นสนทิ หรือญาตพิ ีน่ อง พดู อยใู นวงจาํ กัด

3) เรอ่ื งของน้ําเสยี งในภาษา ซึ่งเปน เรอ่ื งที่เกี่ยวกับอารมณความรูสึกของผูสงสารท่ีปรากฏ
ใหรูสึกหรือเปนรองรอยในภาษาหรือเนื้อหาที่ผูสงสารตองการจะสื่อออกมาเปนความรูสึกแฝง
ที่ปรากฎในการสื่อสาร ซึ่งนักโฆษณาประชาสัมพันธตองระมัดระวังมิใหมีน้ําเสียงของภาษาออกมา
ในทางทไ่ี มพ ึงประสงค หรือสรางความรสู กึ ที่ไมด ีแกผฟู ง

4) ดานการพัฒนาบุคลิกภาพ ในบางคร้ังนักโฆษณา - ประชาสัมพันธตองปรากฎตัวตอ
บุคคลทวั่ ไปในงานตาง ๆ จึงควรตองแตงกายใหสุภาพเรียบรอย เหมาะกับกาลเทศะของสถานท่ีและ
งานท่วั ไป ซึง่ จะชวยสรางความนา เช่ือถือแกผ พู บเหน็ ไดส ว นหน่ึง

5) การพัฒนาองคความรูในตนเอง นักโฆษณา - ประชาสัมพันธ ตองหม่ันแสวงหาความรู
ติดตามขาวสารขอมูลทุกดานอยางสมํา่ เสมอ เพื่อนํามาใชเปนขอมูลในการพัฒนาการโฆษณา -
ประชาสัมพันธใหนาสนใจอยูตลอดเวลา รวมท้ังตองแสวงหาความรูในดานการประเมินผล เพ่ือใช
ประโยชนในการประเมินผลการปฏิบัติหนาที่ของตนเองดวยรูปแบบวิธีการตาง ๆ ท่ีจะกอใหเกิด
การพฒั นาอาชพี ใหดยี ่งิ ขนึ้

แหลงทค่ี วรศกึ ษาเพมิ่ เติม
แหลงท่คี วรศึกษาเพมิ่ เตมิ เพ่ือเพ่ิมพูนความรใู นอาชพี นี้ ไดแก
1) สถาบันฝกอบรมของเอกชน ซึ่งผเู รียนสามารถหาขอมลู รายชอื่ ไดจากอินเตอรเ นต็
2) หนว ยงานของทางราชการ ไดแก กรมประชาสมั พันธ สถาบันสงเสริมการศึกษานอกระบบ
และการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ภาคตาง ๆ
3) สถานศกึ ษาตาง ๆ ของรฐั บาล เชน ผูที่จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนตน ตองศึกษา
ตอในระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย และเขาศกึ ษาตอในระดับอดุ มศกึ ษา คณะนเิ ทศศาสตร คณะวารสาร-
ศาสตร คณะศิลปะศาสตร คณะอักษรศาสตร ถาศึกษาตอใน 2 คณะหลัง ตองฝกอบรมทางอาชีพ
เพิ่มเติมจากสถาบนั ฝก อบรมตา ง ๆ
2. อาชีพนักจดั รายการวทิ ยุ
เปนอาชีพที่ผูประกอบการตองเปนคนที่ตรงตอเวลา มีจรรยาบรรณวิชาชีพ มีความเปนกลาง
ในการนําเสนอขาวสารขอมูล รูจักแกปญหาเฉพาะหนาและตองเพ่ิมพูนความรูในเร่ืองการเขียนและ
การพดู เพราะการเปน นักจัดรายการวทิ ยุ ผูจัดตองเขียนสคริปทที่จะใชในการดําเนินรายการไดเองและ
พูดตามสครปิ ทไดอยางเปนธรรมชาติ รวมท้ังตองอานมาก ฟงมาก เพื่อเก็บรวบรวมขอมูลไวใช ในการ

174

จัดทํารายการวิทยุ ซึ่งมีสถานท่ีท่ีผูประกอบการสามารถฝกอบรมและศึกษาดูงานไดท้ังของภาครัฐและ
เอกชน

องคความรทู ี่ควรศึกษาเพิ่มเติม
ในการเพ่ิมพูนความรูเพ่ือการเปนนักจัดรายการวิทยุที่ดี ผูประกอบอาชีพดานนี้ควรศึกษา
เนือ้ หาความรทู ี่จะนํามาใชในการพฒั นาอาชพี ในเรือ่ งตอไปนี้
1) ศิลปะการพดู และศลิ ปะการเขียน เพราะเปนอาชพี ทต่ี องอาศยั ศาสตรท งั้ สองดา นประกอบกนั
2) ระดบั ของภาษา ซง่ึ เปนเรอ่ื งของการศกึ ษาถึงความลดหลั่นของถอยคํา และการเรียบเรียง
ถอยคําท่ีใชตามโอกาส กาลเทศะ และความสัมพันธระหวางบุคคลที่เปนผูสงสารและผูรับสาร
ซึ่งกลุมบุคคลในสังคมแบงออกเปน หลายกลุม หลายชนชั้น ตามสภาพอาชีพ ถิ่นที่อยูอาศัย ฯลฯ
ภาษาจึงมีความแตกตางกันเปนระดับตามกลุมคนที่ใชภาษา เชน ถอยคําที่ใชกับพระภิกษุสงฆและ
พระราชวงศ อาจใชถอยคําภาษาอยางหนึ่ง ภาษาของนักเขียนหรือกวีท่ีส่ือสารถึงผูอาน ก็จะใชภาษา
อีกอยา งหนึง่ เปนตน ดงั นนั้ ผูใ ชภาษาจึงตองคํานึงถงึ ความเหมาะสม และเลอื กใชใ หถกู ตองเหมาะสมกบั
กาลเทศะและบคุ คล

ในภาษาไทยจะแบงระดบั ของภาษาเปน 5 ระดบั คอื
2.1 ภาษาระดบั พธิ กี าร เปนภาษาที่ใชในงานพระราชพิธี หรืองานพิธขี องรัฐ
2.2 ภาษาระดับทางการ เปนภาษาที่ใชในท่ปี ระชุมท่ีมีแบบแผน ในการบรรยาย
การอภิปรายท่เี ปนทางการ เปน ตน
2.3 ภาษาระดับกึ่งทางการ เปนภาษาทใ่ี ชในการอภิปราย ประชมุ กลมุ ในหองเรียน การพูด
ทางวิทยแุ ละโทรทศั น ขาว และบทความในหนงั สอื พิมพ เปน ตน
2.4 ภาษาระดับสนทนาท่ัวไป เปน ภาษาท่ใี ชส นทนาทว่ั ๆ ไปกบั คนทไี่ มคุนเคยมากนัก เชน
ครูพดู กบั ผเู รยี น เปนตน
2.5 ภาษาระดับกนั เอง เปน ภาษาระดับท่ีเรียกวาระดับปาก เปนภาษาสนทนาของครอบครัว
ในหมเู พื่อนสนทิ หรือญาตพิ น่ี อ ง พดู อยใู นวงจํากดั
3) เร่ืองของนํ้าเสียงในภาษา ซึ่งเปนเร่ืองที่เก่ียวกับอารมณความรูสึกของผูสงสารที่ปรากฏ
ใหรูสึกหรือเปนรองรอยในภาษาหรือเนื้อหาที่ผูสงสารตองการจะสื่อออกมาเปนความรูสึกแฝง
ท่ีปรากฎในการส่ือสาร ซึ่งนักจัดรายการวิทยุตองระมัดระวังมิใหมีน้ําเสียงของภาษาออกมาในทาง
ทไ่ี มพ งึ ประสงค หรือสรางความรสู กึ ทไ่ี มดีแกผ ูฟง
4) เรื่องของหลักการใชภาษา เชน เร่ืองของคําสรรพนามท่ีเก่ียวกับบุคคล คําลักษณะนาม
คําราชาศพั ท การออกเสยี ง ร ล และการออกเสยี งคาํ ควบกลาํ้
5) ดานการพัฒนาบุคลิกภาพ ในบางครั้งนักจัดรายการวิทยุตองปรากฏตัวตอบุคคลท่ัวไป
ในงานตาง ๆ จึงควรตองแตงกายใหสุภาพเรียบรอย เหมาะกับกาลเทศะของสถานที่และงานท่ีไป
ซง่ึ จะชว ยสรา งความนาเชื่อถือแกผพู บเห็นไดส วนหนง่ึ

175

6) การพัฒนาองคความรูในตนเอง นักจัดรายการวิทยุ ตองหม่ันแสวงหาความรูติดตาม
ขาวสารขอมูลทุกดานอยางสมํ่าเสมอ เพื่อนํามาใชเปนขอมูลในการพัฒนาการจัดรายการวิทยุ
ใหนาสนใจอยูตลอดเวลา รวมทั้งตองแสวงหาความรูในดานการประเมินผล เพื่อใชประโยชน
ในการประเมินผลการปฏบิ ัตหิ นาท่ีของตนเองดว ยรูปแบบวธิ กี ารตา ง ๆ ท่ีจะกอใหเกิดการพัฒนาอาชีพ
ใหดยี ่ิงขึ้น

แหลง ที่ควรศึกษาเพม่ิ เติม
แหลงทคี่ วรศึกษาเพิ่มเติม เพอ่ื เพิ่มพนู ความรูในอาชพี นี้ ไดแก
1. สถาบนั ฝก อบรมของเอกชน ซงึ่ ผเู รยี นสามารถหาขอ มูลรายช่ือไดจ ากอนิ เตอรเน็ต
2. หนว ยงานของทางราชการ ไดแก กรมประชาสมั พันธ สถาบันสงเสริมการศึกษานอกระบบ
และการศกึ ษาตามอธั ยาศัยภาคตาง ๆ
3. สถานศึกษาตา ง ๆ ของรฐั บาล เชน ผูท่ีจบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนตน ตองศึกษา
ตอในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย และเขาศึกษาตอในคณะนิเทศศาสตร คณะวารสารศาสตร
คณะศิลปะศาสตร คณะอักษรศาสตร ถาเขาศึกษาในคณะศิลปะศาสตร หรืออักษรศาสตรตองอบรม
เพม่ิ เติมในเรอื่ งเทคนิคการจัดรายการวิทยเุ พ่มิ เติม
3. อาชีพพิธกี ร
เปนอาชีพที่ผูประกอบอาชีพตองมีพ้ืนฐานความรูในเร่ืองการพูดเปนอยางดี เพราะเปนอาชีพ
ท่ตี องใชการพูดเปนเครื่องมือในการสอื่ สารกบั ผอู ่นื การใชคําพูดและถอ ยคําภาษาจึงเปนเรื่องสําคัญตอ
การสรางความรูส กึ ทดี่ ีหรอื ไมดตี อผฟู ง นอกจากนบี้ ุคลิกภาพและการแตง กายของผูท าํ หนาท่พี ธิ ีกรก็เปน
อีกเร่ืองหนึ่งท่ีจะดึงดูดความสนใจของผูฟง รวมทั้งควรเปนผูท่ีตรงตอเวลา เพื่อเปนความเช่ือถือ
ในวิชาชีพไดส วนหนึ่ง
องคความรูท ี่ควรศกึ ษาเพิ่มเตมิ
ในการเพม่ิ พนู องคค วามรใู นการประกอบอาชีพพิธีกร ควรศึกษาเน้ือหาความรูที่จะนําไปใชใน
การพฒั นาอาชีพ ในเรื่องตอ ไปนี้
1. ศิลปะการพูดหรือศิลปะการใชภาษา เพราะอาชีพพิธีกร เปนอาชีพที่ตองอาศัยศาสตร
(ความรู) และศิลปข องการพูดเปน อยา งมาก ซงึ่ ตอ งอาศยั การฝก ฝนบอ ย ๆ
2. ระดับของภาษา ซ่ึงเปนเรือ่ งของการศึกษาถึงความลดหล่ันของถอยคํา และการเรียบเรียง
ถอยคําที่ใชตามโอกาส กาลเทศะ และความสัมพันธระหวางบุคคลที่เปนผูสงสารและผูรับสาร
ซ่ึงกลุมบคุ คลในสังคมแบง ออกเปนหลายกลมุ หลายชนชั้นตามสภาพอาชีพถน่ิ ทอ่ี ยูอาศยั ฯลฯ ภาษาจึงมี
ความแตกตางกันเปนระดับตามกลุมคนท่ีใชภาษา เชน ถอยคําท่ีใชกับพระภิกษุสงฆและพระราชวงศ
อาจใชถอยคําภาษาอยางหน่ึง ภาษาของนักเขียนหรือกวีที่ส่ือสารถึงผูอาน ก็จะใชภาษาอีกอยางหน่ึง
เปนตน ดงั น้ัน ผูใชภาษาจงึ ตอ งคํานึงถงึ ความเหมาะสม และเลือกใชใหถูกตองเหมาะสม กับกาลเทศะ
และบุคคล

176

ในภาษาไทยจะแบง ระดบั ของภาษาเปน 5 ระดบั คอื
2.1 ภาษาระดบั พิธีการ เปนภาษาที่ใชในงานพระราชพิธี หรอื งานพิธขี องรัฐ
2.2 ภาษาระดบั ทางการ เปนภาษท่ีใชในท่ปี ระชุมท่ีมแี บบแผน ในการบรรยาย
การอภปิ รายทเ่ี ปนทางการ เปนตน
2.3 ภาษาระดบั กง่ึ ทางการ เปน ภาษาทใ่ี ชในการอภิปราย ประชุมกลุมในหองเรียน
การพูดทางวิทยุและโทรทศั น ขาว และบทความในหนังสอื พมิ พ เปนตน
2.4 ภาษาระดบั สนทนาทวั่ ไป เปนภาษาที่ใชส นทนาทั่ว ๆ ไปกับคนท่ีไมคนุ เคยมากนัก เชน
ครูพดู กับผเู รยี น เปน ตน
2.5 ภาษาระดบั กันเอง เปน ภาษาระดบั ท่ีเรียกวา ระดบั ปากเปนภาษาสนทนาของครอบครัว
ในหมูเ พื่อนสนทิ หรอื ญาติพ่นี องพูดอยใู นวงจาํ กดั
3. เรอ่ื งของน้ําเสียงในภาษา ซ่ึงเปนเร่ืองท่ีเก่ียวกับอารมณ ความรูสึกของผูสงสารที่ปรากฏ
ใหรูสึก หรือเปนรองรอยในภาษา หรือเนื้อหาท่ีผูสงสารตองการจะส่ือออกมา เปนความรูสึกแฝง
ทปี่ รากฎในการสือ่ สาร
4. เรื่องของหลักการใชภาษา เชน เรื่องของคําสรรพนามที่เกื่ยวกับบุคคล คําลักษณะนาม
คําราชาศัพท การออกเสียง ร ล และการออกเสยี งคาํ ควบกลํา้
5. เรอ่ื งของการพัฒนาบคุ ลิกภาพและการแตงกาย ผูทําหนาที่พิธีกร เปนผูที่ตองปรากฏกาย
ตอหนาคนจํานวนมาก บุคลิกภาพและการแตงกายจึงเปนเรื่องสําคัญท่ีจะปรากฏเปนสิ่งแรกใหผูท่ี
พบเห็นเกดิ ความประทับใจหรอื ไม ถา ประทับใจผูคนจะจดจอรอฟงการพูดเปนประการตอมา ถาผูพูด
สามารถพดู ไดป ระทบั ใจ จะกอ เกดิ เปน ความนิยมชมชอบตามมาและจะกอใหเกิดเปนความสําเร็จของ
อาชพี ในท่ีสดุ
6. ดานการพัฒนาองคความรูในตนเอง พิธีกรตองหมั่นแสวงหาความรูท่ีเกี่ยวของกับ
การประกอบอาชีพ เพ่ือนําไปสูการพัฒนาอาชีพของตนเอง เชน เรื่องของการวัดผลประเมินผล
การทําหนา ทข่ี องตนเองดวยรูปแบบวิธีการตา ง ๆ ซ่งึ จะกอ ใหเ กดิ การพัฒนาอาชพี ใหด ยี ่งิ ข้นึ

แหลงทคี่ วรศึกษาพ่มิ เตมิ
แหลง ท่ีควรศึกษาเพม่ิ เตมิ เพอ่ื เพิ่มพนู ความรูใ นอาชีพน้ี ไดแ ก
1. สถาบันฝก อบรมของเอกชน ซึง่ ผูเรยี นสามารถหาขอ มลู รายช่อื ไดจากอนิ เตอรเนต็
2. หนว ยงานของทางราชการ ไดแ ก กรมประชาสมั พนั ธ สถาบนั สงเสริมการศกึ ษานอกระบบ
และการศกึ ษาตามอธั ยาศัยภาคตา ง ๆ
3. สถานศกึ ษาตาง ๆ ของรัฐบาล เชน ผูที่จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนตน ตองศึกษา
ตอในระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย และเขาศึกษาตอในระดับอุดมศึกษา คณะนิเทศศาสตร คณะวารสาร-
ศาสตร คณะศลิ ปศาสตร คณะอักษรศาสตร ถาเขาศึกษาในคณะศิลปศาสตรหรืออักษรศาสตรตองอบรม
เพิ่มเติมในเร่ืองเทคนคิ การจัดรายการวิทยเุ พิม่ เติม

177

กิจกรรมทายบท

กจิ กรรมที่ 1 ใหผ เู รียนสรปุ คุณคาของภาษาไทยมาพอสงั เขป
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

กจิ กรรมท่ี 2 ใหผ เู รียนตอบคําถามตอไปน้สี น้ั ๆ ใหไดใ จความ
1. ภาษาไทยเปน มรดกทางวฒั นธรรมอยา งไร
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
2. ภาษาไทยกอ ใหเ กดิ ความจรรโลงใจไดอ ยา งไร
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
3. อาชพี ใดตอ งอาศยั การพดู เปนชอ งทางในการประกอบอาชีพ
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
4. อาชพี ใดตองอาศยั การเขียนเปนชอ งทางการประกอบอาชีพ
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
5. ความรูแ ละทักษะเรือ่ งใดบางท่ีผปู ระกอบอาชพี พิธกี รตองเรยี นรแู ละฝก ฝนเพม่ิ เตมิ
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

178

กจิ กรรมที่ 3 จงวงกลมลอมรอบขอท่ถี ูกตอ งทสี่ ดุ
1. อาชพี ใดทจ่ี ัดเปนอาชีพทใี่ ชภ าษาไทยในทางสรา งสรรคแ ละเปน ศลิ ปะรปู แบบหนึ่ง

ก. กวี
ข. พธิ ีกร
ค. นกั จัดรายการวทิ ยุ
ง. นกั ประชาสมั พันธ
2. อาชพี ใดที่ตอ งใชค วามสามารถท้ังการพูดและการเขียน
ก. บรรณาธกิ าร
ข. นกั เขยี นสารคดี
ค. นกั พสิ จู นอ กั ษร
ง. นกั จดั รายการวทิ ยุ
3. อาชีพใดท่ีตอ งอาศัยความสามารถในการพูดและตอ งมบี คุ ลกิ ภาพท่ีดี
ก. พิธกี ร
ข. นักเขียนบทโทรทศั น
ค. ผสู อ่ื ขา วหนงั สือพิมพ
ง. นกั โฆษณา - ประชาสัมพนั ธ
4. อาชีพใดทต่ี องมคี วามสามารถในการเขียนเปนพเิ ศษ
ก. พธิ กี ร
ข. นกั เขยี น
ค. บรรณาธิการ
ง. นกั จดั รายการวทิ ยุ
5. การศึกษาในสาขาใดทําใหส ามารถประกอบอาชพี ท่ใี ชภาษาเพ่อื การสอ่ื สารมวลชนได
ก. ครุศาสตร
ข. ศลิ ปะศาสตร
ค. นเิ ทศศาสตร
ง. อกั ษรศาสตร

179

เฉลยแบบฝกหัด

บทท่ี 1 เรอ่ื งการฟง การดู

กิจกรรมที่ 1 ใหผ เู รียนตอบคาํ ถามตอ ไปนี้
1.1 การฟงและการดู หมายถงึ การที่มนษุ ยร ับรเู รอ่ื งราวตาง ๆ จากแหลง ของเสียงหรือภาพ

หรือเหตุการณซึ่งเปนการฟงจากผูพูดโดยตรง หรือฟงและดูผานอุปกรณหรือส่ิงตาง ๆ แลวเกิด
การรบั รูและนําไปใชประโยชนไ ดโ ดยตอ งศึกษาจนเกดิ ความถูกตอง วองไว ไดป ระสทิ ธิภาพ

1.2 จดุ มงุ หมายของการฟง และการดู
1. ฟง เพื่อจับใจความสําคัญไดวาเรื่องท่ีฟงนั้นเปนเรื่องเกี่ยวกับอะไร เกิดข้ึนท่ีไหน

เมื่อไร หรอื ใครทาํ อะไรทีไ่ หน เม่อื ไร
2. ฟง เพ่ือจับใจความโดยละเอียด ผูฟงตองมีสมาธิในการฟง มีการบันทึกยอ เพ่ือชวย

ความจํา
3. ฟงและดู เพ่ือความเพลิดเพลิน ไดแก การฟงเพลง ฟงดนตรี ดูภาพยนตร ดูภาพ

สวยงาม ฟง นทิ าน เปนตน
กจิ กรรมที่ 3 เลอื กคาํ ตอบทีถ่ ูกตองทส่ี ุดเพียงคําตอบเดยี ว

1. ก 2. ง 3. ค 4. ข 5. ก

เฉลย

บทท่ี 2 การพดู

กจิ กรรมที่ 1 ใหผูเรยี นเลือกคาํ ตอบทถี่ ูกทส่ี ดุ เพียงขอเดียว
1. ง 2. ข 3. ข 4. ค 5. ค

กิจกรรมท่ี 2 ใหผ เู รยี นยกตัวอยา งการกระทําทไี่ มม ีมารยาทในการพูดมา 5 ตัวอยา ง
1. พดู ใหรา ยผอู ื่น
2. พดู หยาบคาย
3. พูดยกตนขม ทา น
4. พูดดดุ นั พดู เสียงดัง
5. พูดไมถกู กาลเทศะ

180

เฉลย

บทที่ 3 การอาน

กิจกรรมท่ี 1
1. การอา นในใจมจี ุดมุง หมาย คือ
1) จบั ใจความไดถ ูกตอ งรวดเร็ว
2) เกิดความรู ความเขา ใจ และความคดิ
3) ใชเวลาวางใหเ ปนประโยชน
4) ถา ยทอดความรใู หผ ูอ นื่ ได
2. การอานออกเสียงมีหลกั การ
1) ออกเสยี งถูกตอ งชัดเจน
2) เสยี งดังใหผ ูฟ ง ไดยนิ
3) เปน เสยี งพดู โดยธรรมชาติ
4) เขาถงึ ลักษณะของเนือ้ เรอ่ื ง
5) รูจกั ทอดจงั หวะและหยดุ หายใจ
3. จงยกตวั อยา งการอา นออกเสียงท่ีเปน ทางการ คือ

การอานในชน้ั เรียน อานในที่ประชมุ อา นรายงาน อา นคําปราศรัย อานสารในโอกาสทสี่ ําคญั ตาง ๆ

กิจกรรมท่ี 2 การนําขอความหรอื ประโยคที่เปน หวั ใจของเร่ืองออกมา

กิจกรรมท่ี 3 วิทยุ โทรทศั น เทปเสียง วีดทิ ศั น ซีดี คอมพวิ เตอร อนิ เทอรเนต็

กิจกรรมที่ 4 การอานเพอ่ื การวิเคราะหวจิ ารณ เปน การอธบิ ายลกั ษณะของงานเขียน โดยแยกแยะ
รายละเอียดสิง่ ทสี่ าํ คัญของงานเขียนนั้นออกมาใหเ ดนชดั เพือ่ ชีใ้ หเหน็ สว นทง่ี ดงาม หรอื จดุ บกพรอง
ทแ่ี ฝงอยเู พอ่ื ใหเห็นคณุ คา ของหนังสือเลม นัน้

การวจิ ารณห นงั สือ เปน การหาความรปู ระเภท และลกั ษณะของงานเขียนเรือ่ งน้นั ๆ ใหเ ขาใจ
กอนวิจารณ มีการแยกประเด็นขอดี ขอบกพรองที่ควรนํามากลาวถึงไวตางหากใหชัดเจน
และเปรียบเทียบกบั ผลงานของนักเขียนทีเ่ ขียนเรือ่ งในแนวเดยี วกนั
กจิ กรรมท่ี 5 มารยาทในการอา น มดี ังน้ี

1. ไมอา นออกเสียงดังในทที่ ีต่ อ งการความสงบ
2. ไมท าํ ลายหนังสือ โดยขูด ขดี พบั หรอื ฉกี สวนท่ตี องการ
3. ไมควรอา นเรอื่ งทเ่ี ปนสว นตวั ของผอู นื่
4. อา นอยางตัง้ ใจ มีสมาธิ และไมทาํ ลายสมาธิผูอ่นื
5. เม่ืออา นหนงั สือเสรจ็ แลวควรเก็บหนังสอื ไวท ี่เดิม

181

เฉลย

บทท่ี 5 หลักการใชภ าษา

กิจกรรมท่ี 1 แยกคําตอไปน้ตี ามตาราง
คาํ ประสม ผลไม พลเรือน นพเกา
คาํ สมาส รฐั บาล ศลิ ปกรรม รูปธรรม มหาชน อคั คีภยั พระเนตร พทุ ธกาล
คหกรรม ภมู ิศาสตร
คําสนธิ วิทยาลัย สญั ญาณ นโยบาย

กิจกรรมที่ 2 ใหผูเ รยี นพิจารณาประโยคตอ ไปน้ีวาเปน ประโยคชนิดใด
1. ประโยคความเดยี ว
2. ประโยคความซอ น
3. ประโยคความเดยี ว
4. ประโยคความรวม
5. ประโยคความเดียว

กิจกรรมที่ 5 จบั คูสํานวนใหตรงกบั ความหมาย 5. ก 6. ญ
1. ฒ 2. ฉ 3. ซ 4. จ 11. ฎ 12. ช
7. ฐ 8. ฑ 9. ณ 10. ข

กิจกรรมที่ 6 เขียนคาํ พงั เพยใหตรงกับความหมาย
1. ราํ ไมดโี ทษปโ ทษกลอง
2. มือไมพายเอาเทา ราน้ํา
3. ขี่ชา งจับตกั๊ แตน
4. ฟนฝอยหาตะเข็บ
5. กระเชอกนั รวั่

กจิ กรรมท่ี 7
1. กลอนสุภาพ
2. กาพยย านี 11

182

เฉลย

บทที่ 6 วรรณคดีและวรรณกรรม

1. การพนิ ิจ หมายถงึ การพจิ ารณาตรวจสอบ พรอมทัง้ วเิ คราะหแ ยกแยะและประเมินคาได
2. หลกั เกณฑใ นการพนิ ิจวรรณคดีและวรรณกรรม

1) ความเปนมาหรือประวัตหิ นังสอื และผแู ตง
2) ลกั ษณะคําประพันธ
3) เรอื่ งยอ
4) เนอ้ื เร่ือง
5) แนวคดิ จดุ มุง หมาย
6) คุณคาของวรรณคดแี ละวรรณกรรม
3. เพลงพื้นบาน หมายถงึ เพลงทีเ่ กดิ จากคนทอ งถน่ิ ตา ง ๆ ท่คี ิดรปู แบบการเลน
ทว งทาํ นอง ภาษาเรียบงายไมซ ับซอ น
4. เพลงพื้นบาน จะแบงเปนภาคตามภูมิศาสตร คือ เพลงพ้ืนบานภาคกลาง เพลงพ้ืนบาน
ภาคเหนอื เพลงพื้นบานภาคใต และเพลงพื้นบานภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ
5. –
6. 1. ข 2. ก 3. ข 4. ก 5. ค
6. ค 7. ค 8. ค 9. ง 10. ง

เฉลย

บทท่ี 7 ภาษาไทยกับชอ งทางการประกอบอาชีพ

กิจกรรมท่ี 1 ใหผูเ รียนสรปุ คุณคา ของภาษาไทยมาพอสงั เขป
คณุ คาของภาษาไทยมีหลายประการ ดงั นี้
1. คณุ คา ทางวฒั นธรรม ภาษาไทยเปน ภาษาทมี่ ีทง้ั ภาษาพูด และภาษาเขียน ซึ่งเขียนโดยใช

ตัวอักษรของไทยที่ประดิษฐข้ึนใชเองโดยพอขุนรามคําแหงมหาราชในสมัยสุโขทัย ซึ่งการที่ชาติใด
ก็ตามมีอักษรในภาษาใชเองได แสดงวาชาติน้ันเปนชาติที่มีวัฒนธรรมสูง มีความเจริญ จึงมีอักษร
ในภาษาใชเ อง และถอื เปน มรดกทางวัฒนธรรมที่ใชสบื ทอดมาจนทุกวันน้ี

2. เปนเครื่องมือในการติดตอสื่อสารของคนในชาติ เพราะประเทศไทยมีวัฒนธรรมและ
ภาษาถิ่นแตกตางกันใน 5 ภูมิภาค โดยมีภาษาไทยภาคกลางเปนภาษาเพื่อการสื่อสารของคน
ทั้ง 5 ภูมิภาค เปน ภาษาราชการ

183

3. เปนเครอ่ื งมือในการเรียนรแู ละแสวงหาความรู ในการเรยี นรวู ชิ าอื่น ๆ หรอื เรื่องราวตา ง ๆ
ตองอาศยั ภาษาไทยภาคกลาง ซึ่งบางครง้ั เรียกภาษามาตรฐาน เปน ภาษาในการเรยี นรูว ชิ าอ่ืน ๆ ทั้งการ
อานและการเขยี น

4. เปน เครอื่ งมอื ในการสรางความเขาใจอันดีตอ กันของคนในทกุ ภมู ภิ าค
5. เปนเคร่ืองมือในการสรางเอกภาพของชาติ เพราะภาษาไทยภาคกลางเปนภาษาที่ใช
ในการสื่อสารความเขาใจของคนในภูมิภาคตาง ๆ ซึ่งเปนสื่อรวมใจใหคนไทยในแตละภาค
ไดติดตอ สือ่ สารแลกเปล่ียนความรู ขาวสาร ขอมูล และการแลกเปล่ยี นวฒั นธรรม ทําใหตระหนักระลึก
ถึงความเปน เช้อื ชาตเิ ผาพนั ธุเดยี วกัน
6. เปน เคร่อื งจรรโลงใจ ภาษาไทยเปนภาษาดนตรี มเี สยี งวรรณยกุ ต 5 เสยี ง ทําใหภาษาไทย
มเี สยี งสูง ตา่ํ ไพเราะ เม่ือนํามาแตงเปนคําประพนั ธ ไมวาจะเปน โคลง ฉันท กาพย กลอน จึงกอใหเกิด
ความจรรโลงใจ ความบันเทิงใจ
กิจกรรมที่ 2 ใหผ ูเรยี นตอบคาํ ถามตอไปนีส้ ้ัน ๆ ใหไ ดใจความ
1. ภาษาไทยเปนมรดกทางวัฒนธรรมอยางไร
ภาษาไทยเปนภาษาทีม่ อี กั ษรเปนของตนเอง ท้ังภาษาพูด และภาษาเขียน ซึ่งชาติที่สามารถ
ประดิษฐอักษรในภาษาใชเองได มีแตชาติที่มีความเจริญทางวัฒนธรรมเทานั้น จึงจะมีอักษรในภาษา
เปนของตนเองและคนไทยไดใชสบื ทอดมาจนทุกวันน้ี
2. ภาษาไทยกอใหเกิดความจรรโลงใจไดอยางไร
ภาษาไทยเปนภาษาทมี่ วี รรณยุกตเ พอ่ื ผันใหคําในภาษามเี สยี งสูง ตา่ํ ไดถ ึง 5 เสยี ง ทําให
ภาษาไทยเปน ภาษาดนตรี เมอ่ื นํามาแตงเปนคําประพนั ธทง้ั รอ ยแกว และรอ ยกรอง ทําใหไดอ รรถรส
ของภาษา กอใหเ กดิ ความสนกุ สนาน เพลดิ เพลินจรรโลงใจแกผ ูอาน
3. อาชพี ใดตองอาศัยการพูดเปน ชองทางในการประกอบอาชพี
อาชพี พิธกี ร อาชพี นักโฆษณา - ประชาสมั พันธ อาชีพนกั รายการวทิ ยุ - โทรทศั น
4. อาชพี ใดตองอาศัยการเขยี นเปน ชองทางในการประกอบอาชพี
อาชีพกวี นักเขยี น ท้งั เขียนนวนยิ าย เรือ่ งสั้น บทละคร นกั เขียนสารคดี
5. ความรแู ละทักษะเร่อื งใดบา งทีผ่ ปู ระกอบอาชพี พิธีกรตองเรียนรูและฝก ฝนเพมิ่ เติม
1. ศิลปะการพดู และศลิ ปะการเขยี น
2. ระดับของภาษา

3. เร่ืองของนาํ้ เสยี งในภาษา

4. เร่ืองของหลักการใชภาษา

5. เร่อื งของการพฒั นาบุคลกิ ภาพและการแตง กาย

6. การพฒั นาองคค วามรูในตนเอง

กจิ กรรมที่ 3 1. ก 2. ง 3. ก 4. ข 5.ค

184

บรรณานุกรม

การศกึ ษานอกโรงเรยี น, กระทรวงศกึ ษาธิการ, หมวดวชิ าภาษาไทย (สองระดบั ) ชุดท่ี 1
การรบั สารดว ย การอา น และการฟง ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน หลักสูตร
การศกึ ษานอกโรงเรยี น กรงุ เทพฯ โรงพมิ พครุ ุสภา 2541

การศึกษานอกโรงเรยี น กทม : ชุดการเรยี นทางไกล หมวดวิชาภาษาไทย ระดบั
มัธยมศึกษาตอนตน โรงพมิ พคุรสุ ภา, 2546

กรมการศกึ ษานอกโรงเรียน, กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. แบบเรยี นวิชาภาษาไทย (วชิ าบงั คับ)
ตอนท่ี 2 ภาษาไทยเพ่ือพัฒนาการสง สารตามหลกั สตู รการศกึ ษานอกโรงเรยี น
ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน พุทธศักราช 2530

กรมการศกึ ษานอกโรงเรยี น, กระทรวงศึกษาธกิ าร. หนังสืออา นเพิ่มเติม วชิ าภาษาไทย
(วิชาบงั คับ) ตอนท่ี 1 ภาษาไทยเพอื่ พัฒนาการรับสาร หลกั สตู รการศกึ ษา
นอกโรงเรยี น ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน พทุ ธศกั ราช 2530

กรมการศกึ ษานอกโรงเรียน, กระทรวงศึกษาธกิ าร. แบบเรียนภาษาไทย (วิชาเลือก)
ตอนท่ี 2 ศลิ ปศกึ ษาตามหลักสตู รการศกึ ษานอกโรงเรยี น ระดบั มธั ยมศกึ ษา
ตอนตน พุทธศักราช 2530 โรงพมิ พค รุ สุ ภาลาดพราว 2540

กรมการศกึ ษานอกโรงเรยี น, กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. หมวดวชิ าภาษาไทย (วิชาบงั คับ)
ชุดท่ี 3 การพูด ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน หลักสตู รการศึกษานอกโรงเรยี น
พิมพครัง้ ท่ี 2 พ.ศ.2539.

กรมการศึกษานอกโรงเรยี น, กระทรวงศึกษาธกิ าร. ชดุ วชิ าภาษาไทย หมวดวชิ าภาษาไทย
ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน โรงพมิ พครุ สุ ภาลาดพรา ว 2546

ณัฐยา อาจมงั กร, ภาษาไทย ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน หลกั สูตรการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน
พุทธศักราช 2544 สามเจรญิ พาณิชย การพิมพ (กรงุ เทพฯ) จํากดั 2548

ประพันธ เรืองณรงค กลมุ สาระการเรียนรู ภาษาไทยชวงช้ันท่ี 3 ม.1 - 3 (เลม 1) กรุงเทพฯ :
ประสานมติ ร 2545.

ประพนธ เรอื งณรงค รศ. และคณะ ชุดปฏริ ูปการเรยี นรู กลุมสาระการเรียนรูภ าษาไทย
ชว งชน้ั ท่ี 3 ม.1 - ม.3

วราภรณ บํารงุ กลุ อานถูก - สะกดถูก - คํา - ความหมาย - ประโยค.กรงุ เทพฯ : ตนออ
2536.252 หนา .

ศกึ ษาธิการ, กระทรวง. หมวดวชิ าภาษาไทย (วิชาบงั คับ) ชุดที่ 5 ภาษาพาสนกุ ระดบั
มัธยมศึกษาตอนตน หลักสูตรการศกึ ษานอกโรงเรียน กรุงเทพฯ คุรุสภา 2538.

สํานักงาน กศน. จังหวัดปราจนี บุรี.ชุดวชิ าภาษาไทย.ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน โรงพิมพครุ สุ ภา 2546
อมั รา บญุ าทิพย และบุปผา บุญาทิพย, ภาษาไทย 1 กรงุ เทพ : ประสานมิตร, 2540

185

หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน
พุทธศักราช 2551

รายชื่อผเู ขารว มประชุมปฏบิ ตั ิการพฒั นาหนังสือเรยี นวิชาภาษาไทย

ระหวางวันที่ 10 – 13 กมุ ภาพันธ 2552 ณ บา นทะเลสีครีมรีสอรท จังหวดั สมุทรสงคราม

1. นางสาวพมิ พใจ สทิ ธสิ รุ ศกั ด์ิ ขา ราชการบํานาญ
2. นางพมิ พาพร อนิ ทจักร สถาบนั กศน. ภาคเหนือ
3. นางกานดา ธวิ งศ สถาบนั กศน. ภาคเหนือ
4. นายเริง กองแกว สาํ นักงาน กศน. จงั หวดั นนทบุรี

รายช่อื ผูเขา รว มประชุมบรรณาธิการหนังสอื เรียนวิชาภาษาไทย

คร้ังท่ี 1 ระหวา งวนั ที่ 7 – 10 กนั ยายน 2552 ณ โรงแรมอทู องอนิ น จงั หวดั พระนครศรีอยธุ ยา

1. นางสาวพิมพใจ สทิ ธิสุรศกั ดิ์ ขา ราชการบาํ นาญ
สํานกั งาน กศน. จงั หวัดนนทบุรี
2. นายเรงิ กองแกว กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน

3. นางนพรตั น เวโรจนเสรวี งศ

คร้งั ที่ 2 ระหวางวันท่ี 12 – 15 มกราคม 2553 ณ โรงแรมอทู องอนิ น จงั หวดั พระนครศรีอยุธยา

1. นางสาวพมิ พใจ สทิ ธิสุรศักดิ์ ขา ราชการบาํ นาญ
สํานักงาน กศน. จงั หวดั นนทบุรี
2. นายเริง กองแกว กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น

3. นางนพรตั น เวโรจนเสรีวงศ

186

คณะผจู ดั ทาํ

ท่ปี รกึ ษา จรี วฒุ ิ เลขาธิการ กศน.
อม่ิ สุวรรณ รองเลขาธกิ าร กศน.
1. นายอภิชาติ จําป รองเลขาธกิ าร กศน.
2. ดร.ชัยยศ แกว ไทรฮะ ทปี่ รกึ ษาดานการพฒั นาหลักสูตร กศน.
3. นายวัชรินทร ตณั ฑวฑุ โฒ ผูอํานวยการกลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น
4. ดร.ทองอยู
5. นางรักขณา

คณะทํางาน กลุมพฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน
กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
1. นายสรุ พงษ ม่นั มะโน กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
2. นายศุภโชค ศรรี ตั นศิลป กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน
3. นางสาววรรณพร ปท มานนท กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน
4. นางสาวศริญญา กลุ ประดษิ ฐ
5. นางสาวเพชรินทร เหลอื งจติ วัฒนา

ผพู มิ พต น ฉบับ

1. นางปยวดี คะเนสม กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน
2. นางสาวเพชรนิ ทร เหลืองจติ วัฒนา กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน
กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
3. นางสาวกรวรรณ กววี งษพพิ ฒั น กลุม พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน

4. นางสาวชาลีนี ธรรมธษิ า

5. นางสาวอรศิ รา บานชี

ผอู อกแบบปก ศรรี ัตนศลิ ป กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น

นายศุภโชค

187

รายช่ือผเู ขา รวมประชุมปฏิบตั กิ ารปรบั ปรุงเอกสารประกอบการใชห ลกั สตู ร
และสื่อประกอบการเรียนหลกั สูตรการศกึ ษานอกระบบระดบั การศกึ ษาข้ันพ้ืนฐาน

พุทธศกั ราช 2551
ระหวางวันท่ี 4 – 10 พฤศจกิ ายน 2554 ณ โรงแรมมริ ามา กรงุ เทพมหานคร

สาระความรูพ้ืนฐาน (รายวิชาภาษาไทย)

ผูพ ัฒนาและปรับปรงุ หนว ยศึกษานิเทศก ประธาน
1. นางอัชราภรณ โควคชาภรณ หนวยศกึ ษานเิ ทศก
2. นางเกลด็ แกว เจริญศกั ดิ์ กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน เลขานุการ
3. นางนพรตั น เวโรจนเ สรวี งศ ผูชวยเลขานุการ
กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน
4. นางสาวสมถวลิ ศรจี นั ทรวโิ รจน
กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น
5. นางสาววันวสิ าข ทองเปรม

188

คณะผปู รบั ปรงุ ขอ มูลเก่ียวกบั สถาบนั พระมหากษตั ริย ป พ.ศ. 2560

ที่ปรึกษา จาํ จด เลขาธิการ กศน.
หอมดี ผตู รวจราชการกระทรวงศึกษาธกิ าร
1. นายสรุ พงษ ปฏิบัตหิ นา ทีร่ องเลขาธกิ าร กศน.
2. นายประเสริฐ สุขสเุ ดช ผอู าํ นวยการกลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบ
และการศึกษาตามอธั ยาศยั
3. นางตรีนุช

ผปู รบั ปรุงขอมูล

นางสาวสุลาง เพ็ชรสวา ง กลุม พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย

คณะทาํ งาน

1. นายสรุ พงษ ม่นั มะโน กลุมพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย
กลุมพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั
2. นายศุภโชค ศรีรัตนศิลป กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั
กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั
3. นางสาวเบญ็ จวรรณ อําไพศรี กลุม พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั
กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย
4. นางเยาวรัตน ปนมณีวงศ กลุมพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
กลุมพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย
5. นางสาวสุลาง เพช็ รสวาง

6. นางสาวทิพวรรณ วงคเรือน

7. นางสาวนภาพร อมรเดชาวฒั น

8. นางสาวชมพนู ท สังขพชิ ัย