จะกี่ครั้งเราต้องผ่านไปได้ COVID-19

คำนำ

สถานการณก ารแพรร‹ ะบาดของโรคโควด� -19 ระลอก 3 สายพนั ธอุ งั กฤษ หรอ� สายพนั ธุ
อัลฟา ที่มีการแพร‹ระบาดตั้งแต‹เดือนเมษายน เร�มจากสถานบันเทิง ผับ บาร แลŒวเพ�มวงระบาด
ในโรงงาน ตลาด หŒางสรรพสินคŒา จนมีการแพร‹เชื้อสู‹บุคคลที่รัก ในระดับครอบครัว ชุมชน
จนถึงเดือนกรกฎาคมที่เร�มมีการแพร‹ระบาดของสายพันธุอินเดีย หร�อสายพันธุเดลตา
ส‹งผลกระทบต‹อระบบการรักษาพยาบาล ระบบการสาธารณสุขที่ไม‹เพ�ยงพอ กรมอนามัยจ�ง
ไดรŒ วบรวมสอ่ื อนิ โฟกราฟก� ทใ่ี หคŒ วามรเŒู รอ่� งวคั ซนี ประจำใจ มาตรการความปลอดภยั ในสถานท่ี
สาธารณะประเภทตา‹ ง ๆ รวมถงึ การจดั การขยะตดิ เชอ้ื การเตรย� มตวั ฉดี วคั ซนี การแยกกกั ตวั
ที่บŒานและแยกกักตัวในชุมชน (Home Isolation / Community Isolation) ตลอดจนการดูแล
สุขภาพตัวเอง การจัดการบŒาน เพ�่อสรŒางภูมิตŒานทานและเตร�ยมความพรŒอมในการต‹อสูŒ
กับโรคโคว�ด-19

หนงั สอื “จะก่ีครงั้ …เราตอŒ งผา‹ นไปได”Œ ฉบับนี้ จง� เปšนการรวบรวมคำแนะนำในการดูแล
สุขภาพอนามัยตนเอง ครอบครัว และชุมชน ที่สามารถปฏิบัติตามมาตรการของทางราชการ
อย‹างถูกตŒองและสอดคลŒองกับว�ถีการดำเนินชีว�ตใหม‹ของประชาชนทุกกลุ‹มวัย การดไม‹ตก
ห‹างไกลโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 อย‹างยั่งยืน

ทีมสือ่ สารกรมอนามยั
สงิ หาคม 2564

สารบญั หนาŒ

คำนำ 1
3
สารบัญ 5
6
การป‡องกนั และการปฏิบัตติ ัวเพอ่� ปอ‡ งกันการตดิ เชือ้ ดวŒ ย DMHTT 7
3 สรŒางมน่ั ใจดวŒ ย Thai Stop COVID+ 8
3-3-1 เลอื ก ใชŒ ท�ิง หนาŒ กากใหถŒ ูกวธ� ี 9
สวมหนาŒ กากลดเสย่ี งโคว�ด-19 10
หนŒากาก สวมถูกว�ธีลดเสย่ี งโคว�ด-19 11
ขอŒ ควรระวงั การสวมหนาŒ กากใหŒกบั เดก็ 12
4 มาตรการ เม่อื พบผปูŒ †วยโคว�ด-19 ของสถานประกอบการ (โรงงาน) 13
มาตรการหลกั ดาŒ นอนามัยสง�ิ แวดลอŒ มของสถานประกอบการ (โรงงาน) 17
มาตรการหลกั ดาŒ นปอ‡ งกนั โรคของสถานประกอบการ (โรงงาน) 18
มาตรการหลักดŒานปอ‡ งกันโรคของสถานประกอบการขนาดกลางและขนาดใหญ‹ 19
แนวปฏิบัตดิ าŒ นสาธารณสุข เพ�่อการปอ‡ งกนั การแพรร‹ ะบาดของโคว�ด-19 ในตลาด 21
6 Check เพ่�อความปลอดภยั สถานประกอบการท่ีถูกเปด เผย Timeline ของผูŒปว† ยโคว�ด-19 22
รŒานมาตรฐานมมี าตรการป‡องกนั โคว�ด-19 23
ขนส‹งสาธารณะปลอดภยั มัน่ ใจ ไรโŒ ควด� -19 24
ดแู ลท่พี กั คนงานกอ‹ สรŒาง 25
คำแนะนำสำหรบั คนงานก‹อสราŒ งและบคุ ลากรในครอบครวั 26
สวนสาธารณะ ขอŒ ปฏิบัตสิ ำหรบั ผมŒู าใชŒบร�การ 27
8 วธ� ี ดแู ลเดก็ พเ� ศษ ในวันที่โคว�ด-19 ระบาด
6+ มาตรการหลัก รองรบั การระบาด "ระลอกใหม"‹ ของโควด� -19 ในสถานศกึ ษา (DMHT-RC) 30
6+ มาตรการเสรม� รองรบั การระบาด "ระลอกใหม‹" ของโคว�ด-19 ในสถานศึกษา (SSET-CQ) 31
มาตรการเฉพาะรองรบั การระบาด "ระลอกใหม"‹ ของโคว�ด-19 ในสถานศกึ ษา 33
35
• หอพักนกั เรย� น
• รถรบั -สง‹ นักเร�ยน
• สถานปฏบิ ัติศาสนกจิ
Delivery สะอาด ปลอดภยั ทง้ั รŒานและคนส‹ง
คำแนะนำการปอ‡ งกนั ความเสี่ยง สำหรบั ผŒูใหŒบร�การรับ-สง‹ ผตูŒ ดิ เชื้อโคว�ด-19
แนวทาง 8 ดาŒ น จัดการอนามัยสง�ิ แวดลŒอมโรงพยาบาลสนาม
จัดการอนามยั ส�ิงแวดลอŒ มโรงพยาบาลสนาม : การจัดการนำ้ เสีย

สารบัญ หนาŒ
36
จัดการอนามยั ส�งิ แวดลŒอมโรงพยาบาลสนาม : การจัดการมูลฝอยตดิ เชอ้ื 37
ว�ธกี ารดูแลตัวเองของพนักงานเกบ็ ขยะ 38
การกำจดั หนŒากากอนามัย 39
การจดั การขยะติดเชื้อ ทีเ่ กิดจากการแยกกักตวั ทีบ่ าŒ น (Home Isolation)
และการแยกกักตัวในชุมชน (Community Isolation) 41
ชดุ ตรวจโควด� -19 (Antigen Test Kit) ทงิ� อยา‹ งไร ปลอดภัย ลดเสีย่ งเชอ้ื โรค 43
7 ขอŒ แนะนำ เตรย� มตวั ไปฉดี วัคซนี 44
เร่อ� งทค่ี วรรูŒ ปฏบิ ัติตัวอย‹างไรหลงั ฉดี วัคซีน 45
ฉีดวัคซีนโคว�ด-19 ในหญิงต้ังครรภแ ละใหŒนมบุตร 46
กนิ ยาคมุ กำเนิด สามารถฉีดวคั ซนี ป‡องกันโคว�ด-19 ไดŒ 47
วคั ซนี โควด� -19 กบั สตร� 48
อยร‹ู ‹วมกันในครอบครัวอย‹างปลอดภยั ไม‹ติดโควด� -19 49
เมอื่ ตŒองแยกกักตวั ทีบ่ าŒ น Home Isolation 50
9 ขอŒ ควรปฏบิ ตั ขิ ณะกกั ตัวอยูท‹ ีบ่ าŒ น 51
การเตรย� มครอบครัวทีม่ ผี ูŒตดิ เช้อื ตอŒ งแยกกักตวั
55
• 10 ขอŒ ปฏิบัตขิ องคนทีพ่ ักอาศัยรว‹ มกับผตูŒ Œองแยกกักตวั 56
• การเตร�ยมพ�้นที่และการจดั การบŒาน 57
• การปฏิบตั ขิ องเพอ�่ นบŒานขาŒ งเคียง หŒองขŒางเคียง 58
เตร�ยมพรอŒ มรบั กบั เหตกุ ารณที่คนในบาŒ นติดเช้ือโควด� -19 59
กินบำรงุ ปอด 61
10 ขอŒ ออกกำลังกายในชว‹ งท่ีโคว�ด-19 ระบาด 62
3 กลมุ‹ ผŒูสูงวัย ติดสงั คม ติดบŒาน ตดิ เตียง ปลอดภยั โคว�ด-19 63
ขŒอควรรŒู การเลี้ยงลกู ดวŒ ยนมแม‹ ในสถานการณโรคโควด� -19 64
Delivery สั่งอาหารออนไลน ปลอดภัยจากโควด� -19 65
ตักบาตรปลอดภัย อย‹บู าŒ น ลดความเสี่ยง ตดิ เช้อื ตดิ โรค 66
รูŒไวŒใช‹วา‹ … ศพผปูŒ †วยโควด� -19 สามารถแพร‹เชอื้ ไดหŒ ร�อไม‹ และญาตมิ วี ธ� ีปฏบิ ตั อิ ย‹างไร 67
เร่�องควรรŒู เมือ่ ประสบเหตุในสถานการณศพผŒูเสยี ชวี �ตจากโควด� -19 68
5 ว�ธปี รับพฤติกรรม สรŒางภูมิคมุŒ กนั ร‹างกาย
ดูแลตัวเอง เมอื่ ตดิ โคว�ด-19 เบ้ืองตŒน
รŒกู อ‹ นมเี พศสมั พนั ธ ในสถานการณโควด� -19
ประเมินอาการ "ป†วยเปนš โคว�ด-19" ตอนนคี้ ณุ อยใ‹ู นระดับไหน?

การปอ้ งกนั และปฏิบัตติ ัว

เพ�่อป‡องกันการติดเชื้อดŒวย D•M•H•T•T

D Distancing
เวนŒ ระยะหา‹ ง

M MWaesakring
สวมหนาŒ กาก

H HWaansdhing
ลาŒ งมอื บอ‹ ย ๆ

T Testing 36.0
เตวรนŒ วรจะยวดัะหอา‹ ณุ ง หภมู ิ

T Thai Cha Na
ใชŒไทยชนะ

ควรทำทุกมาตรการควบคู‹กัน
เพ�่อเพ�มประสิทธิภาพในการป‡องกันไดŒดีที่สุด

1

ยกการด์ สูง
เพอ่� ปอ‡ งกนั โควด� -19 ทกุ สายพนั ธุ

เวŒนระยะหา‹ ง ปวรคัะจซำนี ใจ ลาŒ งมือบ‹อย ๆ

ใส‹หนŒากา กบŒาน แยกรับประทานอาหาร
กทง้ั ในบาŒ นและออกนอ

*ถงึ ฉดี วคั ซนี แลวŒ * กต็ อŒ งมวี คั ซนี ประจำใจ การด หาŒ มตก 2

DATA

สถานประกอบการ ลงทะเบยี นบน
แพลตฟอรม TSC+
ผูใหบรก� าร
เจาของกิจการ เรย� นรูแนวทาง
การปฏบิ ตั ิตามมาตรการ

ปรบั ปรงุ การจัดบรก� าร
ใหเปนไปตามมาตรการ

ระบบตรวจสอบโดยประชาชน

ประชาชนแจง การไมป ฏิบตั ติ าม
มาตรการโดย Scan QR Code

3

ปฏิบัติการเฝา‡ ระวัง

Rapid Survey สุม ตรวจเชงิ รกุ
ตรวจสอบ ประเมนิ ตามขอรอ งเรย� น
ประชาชนสรา งความรู

E-Certificated ควบคมุ และปอ‡ งกนั
สถานประกอบการ ความเสย่ี ง

รับรองตนเองวาปฏิบัตติ ามมาตรการ

เกียรติบัตรรับรองตนเอง
ในการปฏิบัติตามมาตรการ

ที่กำหนดไดครบถวน

4

3-3-1

เลือก•ใช้•ทงิ้ หน้ากากให้ถกู วิธี

3 เลือก 3 ใช้ 1 ทงิ้

ไดมŒ าตรฐาน สวมใหŒครอบจมูก/ปาก ทง�ิ ลงถงั ขยะทมี่ ฝี าปด มดิ ชดิ
ใหŒเหมาะสมกบั ไม‹สวมหนาŒ กาก และลŒางมอื ดวŒ ยนา้ํ และสบ‹ู
วัตถปุ ระสงคการใชงŒ าน ออกกําลงั กาย
หรอ� เจลแอลกอฮอล
ใหสŒ ะอาดทุกครงั้

ขนาดพอดี ไมใ‹ ชหŒ นŒากาก
กับใบหนŒา ร‹วมกับผูอŒ น่ื

5 ทำคู‹กับการรักษาระยะห‹าง ลŒางมือ และไม‹ไปในพ�้นที่เสี่ยง

สวมหน้ากาก
• ลดเส่ียงโควดิ -19 •

ผูŒมีเช้อื โควด� -19 ผูŒไมม‹ เี ช้อื โควด� -19
(ไม‹สวมหนŒากาก)
(ไมส‹ วมหนŒากาก) ผŒูไม‹มเี ชอื้ โคว�ด-19
(สวมหนาŒ กาก)
ผŒูมเี ชอ้ื โควด� -19

(ไมส‹ วมหนาŒ กาก)

ผŒมู เี ช้ือโควด� -19 ผŒูไมม‹ ีเชอ้ื โควด� -19
(ไม‹สวมหนŒากาก)
(สวมหนŒากาก)
ผŒูไม‹มเี ชือ้ โคว�ด-19
ผŒูมเี ชื้อโคว�ด-19 (สวมหนาŒ กาก)

(สวมหนาŒ กาก)

สวมหนŒากาก เวŒนระยะห‹าง ตŒองทำควบคู‹กัน

เพ�มประสิทธิภาพในการป‡องกันไดŒดีที่สุด

6

หน้ากาก สวมถกู วิธี

ควรทาํ ควรเลยี่ ง

สวมใหŒกระชับใบหนŒา ไม‹ดึงหนŒากากไวŒใตŒคาง
คลุมท้ังจมูกและปาก

สวมหนŒากาก 2 ช้ัน ไม‹ควรสวมหนŒากากอนามัย
ตŒองสวมหนŒากากอนามัยก‹อน ซชŒอนกันสองช้ัน

แลŒวสวมหนŒากากผŒาทับ

หากสวมแลŒวรูŒสึกอึดอัด หายใจไม‹สะดวก ควรถอดออกทันที
7 และหาŒ มสวมหนาŒ กากใหŒเดก็ อายตุ ่ำกวา‹ 2 ขวบ

• ข้อควรระวัง •

การสวมหน้ากากใหก้ บั เด็ก

เด็กอายุตํ่ากว‹า 2 ขวบ ขณะเดก็ นอนหลบั
ไม‹ควรสวมหนŒากาก ไมค‹ วรสวมหนŒากาก

เลอื กขนาดหนาŒ กาก ถŒาเดก็ รูŒสกึ อึดอดั
ใหเŒ หมาะกับหนŒาเด็ก ใหŒถอดเปนš ระยะ ๆ ไดŒ

ในกล‹มุ เดก็ ท่ีมีความบกพร‹องทางสมองหรอ� ระบบทางเดินหายใจ
ไม‹ควรสวมหนŒากาก เพราะเด็กไม‹สามารถช‹วยเหลือตัวเองไดŒ

8

4 มาตรการ
เม่ือพบผŒปู †วยโคว�ด-19
ของสถานประกอบการ (โรงงาน)

3ช.ม.

แจงเจา พนักงานควบคมุ โรคติดตอในพ้�นท่ี CLOSE
ภายใน 3 ชว่ั โมงนับตงั้ แตพบผปู วย

พจ� ารณาหยดุ กจิ การหรอ� ปดใหบ รก� ารแผนกนั้น
หรอ� ปด อาคารตามทพี่ นักงานควบคุมโรคกำหนด

ทำความสะอาดและฆาเชือ้ บรเ� วณสถานท่ี
โดยรอบและพ้น� ผวิ โดยเฉพาะจด� สมั ผสั รว ม

กรณีพบพนักงานติดเช้ือมากกวา 10%
ใหใชห ลักจดั การ Bubble & Seal เพอ�่ ควบคุม

เช้ือไมใหอ อกมาสสู ังคมภายนอก

9

มาตรการหลกั
ดา้ นอนามยั สิ่งแวดล้อม

ของสถานประกอบการ (โรงงาน)

ราŒ นขายอาหารและเคร�่องดืม่ ขยะมลู ฝอย

กรณีสถานทีจ่ ำหนายอาหารและ จดั ใหมภี าชนะรองรบั ขยะ
เคร่�องดื่มใหปฏบิ ตั ติ ามคำแนะนำ มลู ฝอยและกำจดั อยา งถูกตอ ง
กระทรวงสาธารณสุข

ทำความสะอาดพ�้นที่ กาสรำเดหนิรับทบางุคแลลาะกทรพี่ กั
ทุกรอบการปฏิบตั ิงาน
จัดใหม ีการระบาย กรณีสถานประกอบกิจการมีหอพกั
อากาศที่เหมาะสม สำหรับผูปฏิบัติงาน ใหปฏิบัติตาม
คำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข
สราŒ งอนามยั สิง� แวดลŒอมท่ีดี
กรณมี ีรถรบั -สง ตองมี
ความสะอาด ลดความแออัด

10

มาตรการหลกั
ด้านปอ้ งกนั โรค

ของสถานประกอบการ (โรงงาน)

สวมหนา กาก จัดใหมที ี่ลางมือพรอ มสบู
อนามยั ตลอดเวลา หรอ� เจลแอลกอฮอลไวบ ร�การ

XXX XXXXX 2m
XXXXXXXXX
XXX มกี ารเวน ระยะหา งหรอ� ทก่ี ัน้
XXXXXX วสั ดุในท่ีที่มีการใชพ�้นที่รวมกนั

มาตรการติดตาม
ขอมูลของผูปฏิบตั ิงาน

ตรวจวดั อณุ หภูมิ มีมาตรการลดความแออดั

จดั ตง้ั จด� คัดกรอง ประชาสมั พนั ธและกำกบั
บรเ� วณทางเขา พ้น� ที่ ดูแลอยางเครงครัด

11

มาตรการหลกั 12
ดา้ นปอ้ งกนั โรค

ของสถานประกอบการขนาดกลางและขนาดใหญ‹

มาตรการที่ 1
มีคณะกรรมการบรห� ารและมีนโยบาย
สถานการณฉุกเฉนิ
COVID-19 Steering Committee

มาตรการท่ี 2
คัดกรองผูŒปฏิบัตงิ านและผมŒู าติดตอ‹ หร�อใชŒ
โปรแกรมประเมนิ ตนเอง (Thai Save Thai)
แสดงต‹อเจŒาหนาŒ ท่กี ‹อนเขาŒ ปฏิบัตงิ าน

มาตรการท่ี 3
กรณมี ีรถรบั -ส‹งใหพŒ นกั งานสวมหนŒากาก
ตลอดเวลา และรักษาระยะห‹าง ตรวจสอบ
อณุ หภมู ิร‹างกายก‹อนขน�้ รถและเชด็ ฆา‹ เชื้อ
รถหลังใชŒงาน
มาตรการท่ี 4
ทำความสะอาดฆา‹ เชื้อในพ�้นทสี่ ว‹ นกลาง
และอปุ กรณท่ีเปšนจด� สัมผัสรว‹ มใหŒเปล่ยี น
เปšนระบบอตั โนมัติ เชน‹ ประตู กอกน้ำ

มาตรการท่ี 5
มแี ผนปอ‡ งกนั ควบคมุ โรคตดิ เชือ้ ไวรัส
โคโรน‹า 2019 (โควด� -19) เพ่อ� รองรบั
กรณีพบพนักงานตดิ เชอื้ และมกี ารซกั ซŒอมแผน

มาตรการที่ 6
กรณีมแี รงงานขŒามชาติ ใหŒมีการเฝา‡ ระวัง
และปฏบิ ัติตามคำแนะนำของกระทรวง
สาธารณสขุ และกระทรวงแรงงาน

แนวปฏบิ ตั ดิ า้ นสาธารณสขุ
เพื่อการป้องกนั การแพรร่ ะบาด

ของโคว�ด-19 ในตลาด

สำหรบั เจาŒ ของตลาด

กำหนดใหมีทางเขา-ออกที่ชัดเจน มีการคัดกรองอาการ
ของลูกคา ลูกจางและผูใชบร�การใหสวมหนากาก 100%
มีมาตรการเวนระยะหางระหวางบุคคลและแผงคา
จดั สภาพแวดลอมในบรเ� วณตลาดใหม ีการระบายอากาศทด่ี ี
ทำความสะอาดบรเ� วณพน้� ตลาดแผงจำหนา ยอาหารสด
ดวยน้ำยาทำความสะอาดเปนประจำทุกวันอยางนอย
สัปดาหละ 1 ครั้ง
ทำความสะอาดหองน้ำ หองสวม
จดั ใหม ีสบแู ละนำ้ สำหรบั ลางมือ
ใหมีบร�การเจลแอลกอฮอลวางไว
ในจ�ดตาง ๆ
จัดใหภาชนะมีฝาปดรองรับขยะ
ภายในบร�เวณตลาด รวบรวมขยะ
ไวยังที่พักขยะทุกวัน และสงไปกำจัด
อยางถูกตอง

13

สำหรับพ‹อคŒา แม‹คŒาและลูกจŒางที่ขายของในตลาด

ใหผ ูมาคาขายของในตลาดและลูกจา งสังเกตอาการตนเอง หากมอี าการไขห ร�อวดั อุณหภูมิ
ไดเกิน 37.5 องศาเซลเซียสรวมกับอาการไอ มีน้ำมูก เจ็บคอ จมูกไมไดกลิ�น ลิ�นไมรับรส
หายใจเรว็ หายใจเหนอ่ื ย หรอ� หายใจลำบากอยา งใดอยา งหนง่ึ และอาจมอี าการทอ งเสยี รว ม
ดวยใหหยุดงานและแนะนำใหไปพบแพทย
ตองสวมหนากากผาหร�อหนากากอนามัยตลอดเวลาขณะปฏิบัติการและลางมือดวยสบู
และน้ำหร�อเจลแอลกอฮอลกอนและหลังปฏิบัติงานและหลังสัมผัสสิ�งสกปรก
สำหรับตลาดที่มีลูกจางหร�อผูคาขายที่มีลูกจางเปนแรงงานตางดาว ใหควบคุมดูแลหาม
มิใหเคลื่อนยายแรงงานตางดาวและใหนายจางสงทะเบียนรายชื่อลูกจางตางดาวให
ฝายปกครอง และประสานหนวยงานสาธารณสุขเพ�่อจัดใหมีการคัดกรองและสุมตรวจ
หาเชื้อโควด� -19 ทางหองปฏิบัติการ

คน หากลมุ เสย่ี งทท่ี ำงานในตลาดโดยเฉพาะแรงงานตา งดา ว
หร�อแรงงานไทยที่ไปมีกิจกรรม หร�อเดินทางไปในพ�้นที่เสี่ยง
(เชน กรณีไปตลาดกุง ไปเลนการพนัน บอนไก สถานบนั เทงิ
เปนตน) และกำหนดใหมีมาตรการกักตัว เพ�่อสังเกตอาการ
กรณีไปในพน้� ทด่ี งั กลา ว

สื่อสารและประชาสัมพันธใหความรูในการปองกันโรคติดตอ
เชอ้ื โควด� -19 ตามชอ งทางตา ง ๆ และสอ่ื สารเนน ยำ้ ประชาสมั พนั ธ
ใหผ ปู ระกอบกิจการเจา ของรา น แผงในตลาด รวมถึงผชู วยขาย
ทั้งไทยและแรงงานตางดาวแนะนำใหไปตรวจคัดกรองโคว�ด-19
โดยเร็วท่สี ุด

14

แนวปฏบิ ตั ิดา้ นสาธารณสุข
เพ่ือ่ การปอ้ งกันการแพร่ระบาด

ของโคว�ด-19 ในตลาด

มาตรการดŒานกฎหมาย

ใหคŒ วามร‹วมมอื กบั องคกรปกครองสว‹ นทอŒ งถ�ินและหนว‹ ยงาน
ราชการที่เกี่ยวขŒองดำเนินการตามมาตรการที่กำหนดในพ�้นที่นั้น ๆ
รวมทง้ั ปฏบิ ตั ติ ามกฏกระทรวงวา‹ ดวŒ ยสขุ ลกั ษณะของตลาด พ.ศ.2551
ที่กำหนดใหŒผูŒขายและผูŒช‹วยขายตŒองปฏิบัติตามขŒอบัญญัติทŒองถิ�น
ในดŒานการรักษาความสะอาดของตลาดและแผงจำหน‹ายสินคŒา
การจัดการขยะและการลŒางตลาด

เง�่อนไขสำหรับผูŒขายและผูŒช‹วยขายของ ที่ตŒองผ‹านการอบรม
ดŒานสุขาภิบาลอาหารการตรวจสุขภาพ มีการแต‹งกายสะอาด
ไม‹ไอจามรดอาหาร ไม‹ใชŒมือหยิบจับอาหาร ไม‹สูบบุหร�่หร�อดื่มสุรา
ในระหวา‹ งขายสนิ คŒา เปšนตŒน

ขแนŒาวรปฏาิบชตั กิสำาหรรบัส‹วนทŒองถิน�

ตดิ ตาม ตรวจสอบใหทุกตลาดมีการดำเนนิ การ
ตามมาตรการขางตน

รวบรวมทะเบยี นรายชือ่ ตลาดและแรงงาน

XXX XXXXX
XXXXXXXXX

ตา งดาวทอ่ี ยใู นตลาดXXX

XXXXXX

ควบคมุ ใหมีการปฏิบัตติ าม
พระราชบญั ญตั กิ ารสาธารณสุข พ.ศ. 2535
พระราชบัญญัติโรคติดตอ พ.ศ. 2558 และ
กฎหมายอืน่ ท่เี กีย่ วของอยา งเครง ครัด

15

ล้างตลาดใหส้ ะอาด

ป‡องกันโคว�ด-19

แผงขายอาหารสด

อาหารทะเลและแผงเน้อื สตั วชำแหละตอŒ งทำความสะอาดทุกวนั
ดŒวยน้ำยาทำความสะอาดและฆา‹ เชือ้ ดŒวยน้ำผสมคลอร�น
(คลอรน� 60% ความเขมŒ ขŒน 100 ppm อัตราสว‹ น 1 ชŒอนต‹อน้ำ 20 ลิตร)

ฉีดลŒาง ทางเดิน ฝาผนัง

โดยใชนŒ ำ้ สะอาดลาŒ งส�ิงสกปรกและสารเคมอี อกใหหŒ มด

บร�เวณท่พี ักขยะ

จัดใหŒมที ี่พักขยะและนำไปกำจดั ใหŒถกู ว�ธี
เพอ่� ไมใ‹ หŒเปนš แหล‹งสะสมเชื้อโรค

หอŒ งน้ำ หŒองสŒวม

ทำความสะอาดจ�ดสัมผสั ร‹วมเปนš ประจำทกุ ๆ
2 ชัว่ โมง โดยใชŒนำ้ ยาทำความสะอาด

สำหรับเจŒาหนŒาที่ทำความสะอาด

ตŒองสวมหนŒากากผŒาหร�อหนŒากากอนามัย
และ Faceshield ทุกครั้ง สวมถุงมือยาง
ผŒายางกันเป„œอน สวมรองเทŒายางหุŒมแขŒง
หลกี เลย่ี งการใชมŒ อื สมั ผสั ใบหนาŒ และลาŒ งมอื
ใหสŒ ะอาดดวŒ ยสบแ‹ู ละนำ้ หลงั ปฏบิ ตั งิ านเสรจ็

16

6 CHECK เปพลือ่ อคดวภาัยม
สถานประกอบการท่ีถูกเปดเผย Timeline ของผŒูป†วยโคว�ด-19

ตอŒ งปฏบิ ตั ิอย‹างไร ?

Check สถานที่
เพ่อ� ใหมั่นใจวาผปู วยโคว�ด-19
ไปใชบ รก� ารจร�งหร�อไม
CคัดhกeรอcงkอากTาiรmพeนักliงnานeท่ีใหบร�การ
ในวันท่มี ผี ูปว ยมาใชบ รก� าร
CD-hMe-Hc-kT-มT-าAตเวรนกราะยระหาง
ใสหนา กาก ลางมือ วดั อณุ หภูมิ
สแกนไทยชนะ ใชแ อปหมอพรอม
Check มาตรฐาน
ดำเนินการตามแนวทางปฏิบัตขิ อง
สถานประกอบกจิ การ
Check พนักงาน
ตรวจสอบประวัตแิ ละประเมนิ
ความเส่ยี งของพนักงานกอ นเขา
ทำงานดวย Thai Save Thai
Check สร้างความม่ันใจ
ประเมินดว ย Thai STOP COVID+

ถาพบผปู วย ถาไมพ บผูปว ย

ใหปฏิบัติตามแนวทางปฏิบัติของสถาน ยังคงเปดดำเนินกิจการการ แตปฏิบัติตาม
ประกอบกิจการ ปดสถานประกอบการ มาตรการปองกันอยางเครงครัดและสราง
ทำความสะอาดเปนเวลา 3 วัน หร�อให ความมั่นใจดวยการประเมิน
ปฏิบัติตามมาตรการที่จังหวัดกำหนด Thai STOP COVID+
และสรางความมั่นใจดวยการประเมิน
Thai STOP COVID+

17

รานมาตรฐาน
มีมาตรการปองกันโคว�ด-19

มจี �ดคดั กรองและจ�ดบรก� าร ผูใหบ รก� ารมกี ารตรวจวดั ไข
สำหรับลา งมอื หร�อ ดแู ลดานความสะอาดสขุ ลักษณะ
เจลแอลกอฮอลใหบรก� าร ขณะปฏบิ ตั ิงานสวมหมวก
ผา กันเปอ นและสวมหนากาก
ใชอ ปุ กรณในการหยบิ จบั อาหาร ตลอดเวลา
และมีฝาปกปดภาชนะอาหารมิดชิด จัดใหมบี รก� ารชอ นกลาง
หมน่ั ทำความสะอาดภายในรา น สำหรบั ลูกคา
พ�้นผิวที่มีจด� สมั ผสั รวมสมำ่ เสมอ มจี �ดชำระลาง
มีการเวน ระยะหา งระหวา ง ทำความสะอาดอุปกรณ
ผปู ฏิบัตงิ านและระหวาง
ผบู รก� าร หากพนกั งานเจ็บปวยหรอ�
มีไขใหห ยดุ ปฏิบตั ิงานทันที

การปฏบิ ัตติ นสำหรบั ผใู้ ช้บริการ

ผูใหบ รก� ารและผรู บั บรก� ารตอ งปฏบิ ตั ิตามมาตรการ
อยา งเครง ครัด เพ�่อลดโอกาสการรับเช้อ่ื โคว�ด-19

สแกนไทยชนะ คดั กรองอณุ หภูมิ ลา งมอื บอ ย ๆ

สวมหนา กากตลอดเวลา มกี ารเวน ระยะหา ง
และไมน ำมาสวมไวใตค าง ไมต ะโกน พด� คยุ เสยี งดัง

18

ขนสง่ สาธารณะ

ปลอดภยั มนั่ ใจ

ไร้โควิด-19

บรเ� วณอาคารสถานีขนส‹ง

ตองเนนทำความสะอาดในจด� เสี่ยง
ทีอ่ าจมีการแพรก ระจายของเชื้อโรค เชน

มือจับหร�อลูกบิดประตู ราวจับ เคานเตอรจำหนายตั๋ว มีจ�ดใหบร�การเจลแอลกอฮอล

จด� บรก� ารจำหนา‹ ยอาหาร

อาหารปรุงสุกใหม มีการปกปดและใชอุปกรณหยิบจับ
ทำความสะอาดโตะอาหารทุกครั้งหลังมีผูมาใชบร�การ
ผูใหบร�การมีสุขอนามัยที่ดี หากมีอาการเจ็บปวยใหหยุดปฏิบัติงาน

จ�ดเส่ียง หŒองสŒวม

กลอน หร�อ ลูกบิดประตู สายฉีดชำระ กอกน้ำ

19

ยานพาหนะที่ใหŒบร�การ

กอ นและหลังการใหบ ร�การ หากมีผา หม ปลอกหมอน
ควรเปดหนาตางเพ�่อถายเท ใหบ รก� ารตอ งเปลย่ี นทุกรอบ
หรอ� ระบายอากาศ และนำไปซกั ใหส ะอาด
ใชนำ้ ยาเชด็ ทำความสะอาด หองน้ำที่ใหบรก� ารบนพาหนะ
ในจด� ทม่ี ีการสมั ผัสบอ ย ตอ งจัดใหมสี บสู ำหรับลา งมือ
และกระดาษเช็ดมอื

จด� เสย่ี งทอี่ าจมีการแพรก ระจายของเชอื้ โรค เชน

ประตู ราวจับตาง ๆ

เบาะนั่ง พนักพ�ง

ผูปฏิบัติงาน

กอนปฏิบตั ิงานใหล า งมอื ดว ยสบูและน้ำ สวมหนา กากอนามยั
หากมีไข ไอ จาม จมกู ไมไดก ลนิ� ลนิ� ไมรับรส ใหห ยุดงานและไปพบแพทย

20

ดูแลทพ่ี ัก
คนงานกอ่ สร้าง

สำหรับนายจŒางหร�อผูŒรบั ผดิ ชอบ

จดั ใหมีท่ีลา งมอื พรอมสบู ควบคุมความสะอาดทีพ่ ัก หองน้ำ จัดใหมีการคดั กรองเบื้องตน

หร�อเจลแอลกอฮอล อุปกรณแ ละสิ�งของที่ใชร วมกัน โดยสังเกตอาการ

สำหรับคนงานหร�อคนในครอบครวั

หมน่ั สงั เกตอาการตนเอง หม่นั ลา งมอื ใหส ะอาด สวมหนา กากอนามยั แบบผา
และคนในครอบครัว ดวยสบูและนำ้ และงดการสัมผัสใบหนา

หลกี เล่ียง กินอาหารปรงุ สุก
การรวมหมูกัน ใชชอ นกลางหรอ� แยกสำรบั กนั

21

คำแนะนำ

สำหรบั คนงานก่อสร้าง
และบคุ ลากรในครอบครวั

ติดตามขŒอมลู ขา‹ วสาร ทำความสะอาดหŒองนำ้ หอŒ งสŒวม

หาความรูเกย่ี วกับการปองกัน ใชน้ำยาฆาเชื้อในจด� ที่มีการสมั ผสั รว มกัน เชน ลูกบิด
ตนเองจากการติดเช้อื โคว�ด-19 ราวจับ สว�ตซไฟ เปน ตน อยางนอ ยวันละ 2 ครง้ั

ทำความสะอาดหอŒ งพัก งดกจิ กรรมที่มกี ารรวมกลมุ‹

หร�อพน้� ที่ใชร วมกันในสถานที่พักคนงาน งดการกนิ อาหารรว มกันในชว งเวลางาน
และใหมีการระบายอากาศที่ดีเปดประตู และงดการดมื่ หรอ� เลน สงั สรรค
หนา ตา งเพอ่� หมนุ เวย� นอากาศเปน ประจำทกุ วนั ในชว งเวลาเลิกงาน หร�อวันหยดุ

หมน่ั สงั เกตอาการตนเอง การประกอบอาหารในบรเ� วณทีพ่ กั
และบุคคลในครอบครวั
ผปู รงุ อาหารสวมหนา กากขณะประกอบอาหาร
หากมีไข รว มกบั ไอ นำ้ มกู จมกู ไมไดก ลน�ิ ลน�ิ ไมร บั รส ลา งมือดว ยน้ำและสบู ทกุ คร้งั กอ นหยบิ
เจ็บคอ หายใจเร็ว หายใจเหนอ่ื ยหรอ� หายใจลำบาก หรอ� จบั อาหารและปรุงใหสุกอยางทว่ั ถึง
อยา งใดอยา งหนง่ึ และอาจมอี าการทอ งเสยี รว มดว ย *ใชชอนกลางสว นตัวเมื่อตอ งรบั ประทาน
รว มกนั ในครอบครวั
ใหหยดุ ปฏิบตั ิงานแจง หวั หนา งานหรอ� นายจา ง
และร�บไปพบแพทย

22

หากมีไข ไอ จาม มนี ำ้ มกู
หร�อเหนอ่ื ยหอบ งดใชบ ร�การ

เวนระยะหา งระหวางผูใชบ รก� าร
คนอน่ื ๆ ไมนอ ยกวา 1-2 เมตร
ในกรณที ่มี กี ารเดนิ - ว�่งใหม รี ะยะเยอื้ งกนั

หร�ออยูค นละแนวเสนทาง

ลางมือดว ยสบูและนำ้ หรอ� เจลแอลกอฮอลทกุ ครัง้
กอนเขาและหลงั ออกจากสวนสาธารณะ และหลีกเล่ยี ง
การใชมอื สมั ผัสใบหนา ตา จมูก ปาก โดยไมจำเปน

ไมค วรมานั่งรบั ประทานอาหารหร�อ
กิจกรรมอื่น ๆ นอกจากการออกกำลงั กาย

หลกี เลยี่ งการพด� คยุ ระยะใกลชดิ ตองสวมหนากากอนามยั
ระหวางการเดนิ วง่� หรอ� ออกกำลังกาย หร�อหนา กากผา ตลอดเวลา
และไมถมนำ้ ลายหรอ� สั่งนำ้ มูกลงพ�น้ ยกเวน ขณะออกกำลงั กายหร�อเลนกีฬา

23

8 วิธี ดูแลเดก็ พเิ ศษ

สอนดวยว�ธที ี่เดก็ สนใจ ส่ือสารใหข อมลู ท่ีงา ยเหมาะสม ผูปกครองควรอยูใกลช ิดเพ�อ่
เชน ภาพหร�อนทิ านประกอบ กับอายุและระดบั ความเขา ใจของเด็ก ทำใหร สู กึ มั่นใจและคอยตอบคำถาม

คอยตดิ ตามและสื่อสารขอ มูลกับครู คอยเปน ที่ปร�กษา ในชว งการระบาด
พ่�เลย้ี งและผูดูแลอน่ื ๆ ทเ่ี ก่ยี วของ สรา งความมัน่ ใจใหเ ด็กรูสึกปลอดภัย เดก็ พเ� ศษที่ตองมารับการฝก
หรอ� บำบดั ตอเน่อื ง อาจจะตอ ง
และผานสถานการณไปได งดฝก หรอ� งดบำบดั ไปกอ น

คอยสงั เกตการเปล่ยี นแปลง ใหเ ดก็ สวมหนากาก ถาเดก็ ไมคุน
เปนสญั ญาณความเคร�ยด อาจจะสรา งความคนุ เคยใหเ ดก็ เชน
ตองการความชวยเหลือ
หากมีความเคร�ยดหร�อกังวล ใสใหต ุกตาที่เด็กเลน หรอ�
อาจจะเปน คำชมเชยใหร างวลั

24

6+ มาตรการหลักรองรบั การระบาด “ระลอกใหม”‹

DMHT-RC
ของโควด� -19 ในสถานศึกษา

1-2 เมตร M Mask Wearing
สวมหนา กาก
D Distancing
เวน ระยะหา ง นักเรย� น นกั ศกึ ษา (มธั ยม-อดุ มศึกษา)
บคุ ลากรทางการศึกษาสวมหนากากผา
เวนระยะหา งระหวา งบุคคล หร�อหนา กากอนามยั 100% ตลอดเวลา
อยางนอ ย 1-2 เมตร
ทอี่ ยูในสถานศกึ ษา

H Hand Washing T Testing
ลา งมอื คัดกรองวัดไข

ลางมอื บอย ๆ ดว ยน้ำและสบู วดั ไข สังเกตอาการซักประวัติ
นาน 20 วน� าที หรอ� ใชเ จลแอลกอฮอล ผูสมั ผัสเสีย่ งทุกคนกอนเขา สถานศึกษา

R Reducing C Cleaning
ลดการแออดั ทำความสะอาด

ลดแออดั ลดเขาไปในพ�้นทีเ่ สีย่ ง ทำความสะอาดพ้น� ผิวสัมผัสรว ม
กลมุ คนจำนวนมาก

25

6+ มาตรการเสริมรองรบั การระบาด “ระลอกใหม”‹ ของโคว�ด-19 ในสถานศึกษา
SSET-CQ

S Self-care ดแู ลตนเอง S Spoon ใชช อ นกลางสวนตัว

ดแู ลใสใจ ปฏิบตั ิตน มีวน� ยั รบั ผดิ ชอบ ใชช อนกลางของตวั เองทกุ ครั้งเมือ่ ตอ งกนิ
ปฏบิ ตั ิตามมาตรการอยางเครง ครัด อาหารรวมกนั ลดสมั ผัสกับผูอ่ืน

E Eating กนิ อาหารปรุงสุกใหม T Thai chana ลงทะเบยี น

กินอาหารปรุงสุกใหมร อน ๆ กรณที ีอ่ าหาร ลงทะเบยี นตามทีร่ ัฐกำหนดดวย app
เก็บเกิน 2 ชม. นำมาอุนใหร อนใหทัว่ ถงึ กอน ไทยชนะหร�อลงทะเบียนบนั ทึก
การเขา-ออกอยา งชดั เจน
กินอกี คร้ัง

C Check สำรวจตรวจสอบ Q Quarantine กกั กนั ตวั เอง

สำรวจบุคคล นักเร�ยน กลุมเส่ียงทเ่ี ดินทาง กกั กันตัวเอง 14 วันเมื่อเขา ไปสัมผสั หรอ� อยู
มาจากพ�น้ ท่ีเส่ยี งเพ�่อเขาสูกระบวนการคดั กรอง ในพ�้นท่เี สยี่ งทีม่ ีการระบาดของโรคโควด� -19

26

เมฉาตพรกาาระ รองรบั สถานการณ การระบาดระลอกใหม‹
ของโรคโควด� -19 ในสถานศึกษา

หอพักนกั เรียน

เปดประตูหนา ตา ง
ระบายอากาศ ถา ยเทสะดวก

คดั กรองวดั อณุ หภูมริ างกาย จด� น้ำด่ืม ภาชนะ สะอาด
กอนเขา หอพัก ถูกหลักสขุ อนามยั

ทำความสะอาดหอพัก มีจด� ลางมอื ดว ยสบแู ละนำ้
เนน พน้� ผวิ สัมผัส วนั ละ 2 ครั้ง หร�อเจลแอลกอฮอล
อยา งพอเพ�ยง
จัดเตยี งนอน เวน ระยะ
อยางนอย 1-2 เมตร คดั แยกขยะ รวมใสถ งุ ขยะ
ลดความแออดั มัดปากถงุ ใหแนน นำไปท�ิง
กำจัดอยางถกู ตอง

27

รองรับสถานการณ การระบาดระลอกใหม‹ เมฉาตพรกาาระ
ของโรคโควด� -19 ในสถานศกึ ษา

รถรับ-ส่งนกั เรียน

ทำความสะอาดใน-นอกรถ จดั ที่นง่ั เวน ระยะ
จ�ดสัมผสั เสีย่ ง อยางนอย 1-2 เมตร

สวมหนากากผา หรอ� เปดประตูหนา ตางรถ
หนากากอนามยั ระบายอากาศ
ตลอดเวลาท่อี ยบู นรถ ถา ยเทสะดวก

ลดพด� คยุ หยอกลอ มเี จลแอลกอฮอลบ นรถ
เลนกนั บนรถ สำหรบั ทำความสะอาดมือ

BUS กำหนดจด� รบั -สง นกั เร�ยน
STOP

หมายเหตุ รวมถึง รถขนสง สาธารณะ รถโดยสารประจำทาง รับ-สง นักเรย� น

เดินทางไป-กลับระดับอำเภอ-ตำบลดวย

28

เมฉาตพรกาาระ รองรบั สถานการณ การระบาดระลอกใหม‹
ของโรคโควด� -19 ในสถานศึกษา

สถานปฏิบัติ
ศาสนกจิ

คดั กรองวดั อุณหภูมิ 1 เมตร เวนระยะ อยา งนอย 1-2 เมตร
รา งกายประเมนิ ความเส่ยี ง ลดความแออดั

สวมหนากากผา หรอ� ไมใ ชข องสวนตัวรวมกบั ผอู ื่น
หนากากอนามยั ตลอดเวลา เชน แผน รองน่งั ผาเช็ดมอื
ขณะปฏบิ ัติศาสนกจิ
ทำความสะอาดหอ ง พ้�นผิวสมั ผสั
มเี จลแอลกอฮอล อุปกรณประกอบพธ� ี
ทำความสะอาดมอื ลา งมือทกุ ครงั้ หลังเสร็จงาน
อยา งเพย� งพอ

29

สะอาด ปลอดภัย

DELIVERY
ท้ังรŒานและคนสง‹

1 เมตร ควิ 1

ระหวางยืนรอหางกันอยางนอย ใชบ ตั รควิ รอรบั อาหาร จดั ทางเดนิ
1 เมตรและมีเจลแอลกอฮอลไว เขา-ออกคนละทาง หร�อใหโทรสั่ง

บร�การหนาราน ลวงหนาเพ�่อลดการแออดั

NAME อาหารตองจัดอยูในบรรจ�ภัณฑ
DATE ที่มิดชิดหามใหพนักงานจัดสง

อาหารปรงุ สำเร็จตองระบุ ชอ่ื รา น จับอาหารโดยตรง
วัน เวลาที่ผลิตใหชัดเจน

พนักงานตอŒ งสวมหนŒากากผาŒ หรอ� หนŒากากอนามัย
แต‹งกายเปนš ไปตามหลักสขุ าภิบาลและไมม‹ อี าการเจ็บป†วย มีไขŒ ไอจาม

30

คำแนะนำการป้องกันความเสียง

สำหรับผูŒใหŒบร�การรับ-ส‹งผูŒติดเชื้อโคว�ด-19

*โดยไม‹ไดŒรับผลประโยชนตอบแทน

ผูŒใหŒบร�การรับส‹ง

ตŒองไดŒรับการฉีดวัคซีนเพ�่อสรŒางภูมิคุŒมกันโรคโคว�ด-19
ขณะปฏิบัติงานตŒองสวมชุด Semi-PPE ไดŒแก‹ ชุดกันเป„œอน
ชุดกันฝน หนŒากากอนามัย หมวก ถุงมือ และรองเทŒาบูท

ตŒองเปลี่ยนถุงมือทุกครั้งหลังปฏิบัติงานสำหรับชุดกันเป„œอน
ใหŒเปลี่ยนใหม‹ทุกวัน

เมื่อเสร็จภารกิจแต‹ละวันตŒองถอดชุดป‡องกันทิ�งในรูปแบบมูลฝอยติดเชื้อ อาบน้ำดŒวยสบู‹ สระผม
เปลี่ยนเสื้อผŒาที่สะอาดก‹อนกลับบŒาน และเฝ‡าระวังอาการหากมีอาการผิดปกติใหŒร�บพบแพทย

การจัดการภายในยานพาหนะ

จัดเตร�ยมเคร�่องมือ เคร�่องใชŒ และอุปกรณสำหรับปฏิบัติงาน
เช‹น แอลกอฮอลสำหรับลŒางมือ หนŒากากอนามัย ถุงบรรจ�
มูลฝอยติดเชื้อใหŒใชŒถุงแดงที่ระบุหร�อมีป‡ายระบุ
“มูลฝอยติดเชื้อ ผูŒติดเชื้อโคว�ด-19” และจัดเตร�ยมถุงบรรจ�
มูลฝอยติดเชื้อ ในลักษณะเดียวกันกรณีผูŒติดเชื้ออาเจ�ยน
รวมทั้งมีถังรองรับมูลฝอยติดเชื้อแบบมีฝาปด เปšนตŒน
ใหŒมีฉากกั้นระหว‹างพ�้นที่ผูŒใหŒบร�การกับผูŒรับบร�การ (ผูŒป†วย)
มีการระบายอากาศภายในหŒองผูŒใหŒบร�การรับและส‹งผูŒติดเชื้อ
และหŒองผูŒติดเชื้ออย‹างเพ�ยงพอ

31

ขŒอปฏิบัติการเคลื่อนยŒาย

ข้อปฏิบัติxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx ตอŒ งระมดั ระวงั ในการสมั ผสั ใกลชŒ ดิ ผตŒู ดิ เชอ้ื ทม่ี อี าการไอ
จามควรใหŒผูŒติดเชื้อสวมหนŒากากอนามัยตลอดเวลา

หลกี เล่ียงการใชมŒ อื สมั ผัสใบหนาŒ ตา จมูก โดยไม‹จำเปšน
และลาŒ งมอื บอ‹ ย ๆ ดวŒ ยแอลกอฮอล ทง้ั กอ‹ นขน้� ยานพาหนะ
และระหวา‹ งอย‹ใู นยานพาหนะใหŒใชกŒ ารสอ่ื สารทางโทรศพั ท
หร�ออุปกรณส อื่ สารเท‹าน้นั

ระหว‹างเดินทางหากร‹างกายสัมผัสกับสารคัดหลั่ง
ของผูŒติดเชื้อใหŒใชŒกระดาษชำระเช็ดออกทันที แลŒวเช็ด
บร�เวณที่ปนเป„œอนดŒวยแอลกอฮอลและลŒางมือดŒวย
น้ำยาทำความสะอาดที่มีส‹วนผสมของแอลกอฮอล
ทกุ ครั้ง

ในกรณีจำเปšนตŒองจอดพักรถ

ไมค‹ วรใหผŒ ตŒู ดิ เชอ้ื ลงจากยานพาหนะ ยกเวนŒ มเี หตจุ ำเปนš
เช‹น การกินอาหาร เขŒาหŒองสŒวม ใหŒจอดบร�เวณที่ทาง
ราชการกำหนด เช‹น ศูนยพักรถที่ทางกองบังคับการ
ตำรวจทางหลวงกำหนด

หากผูŒติดเชื้อเกิดอาการผิดปกติหร�อมีเหตุฉุกเฉินขณะ
เดนิ ทางใหตŒ ดิ ตอ‹ สายด‹วน 1669 หร�อ 1330 เพ่อ� ส‹งต‹อ
ผตูŒ ดิ เชอ้ื ไปยังโรงพยาบาลใกลŒเคยี ง

การทำความสะอาดหลังใหŒบร�การ

ใหŒเก็บกวาดสิ�งสกปรกออกก‹อน และทำความสะอาดดŒวยน้ำยาทำความสะอาดหร�อใชŒน้ำผสมสบู‹
หร�อผงซักฟอกเช็ดถูกพ�้นผิว ส‹วนการฆ‹าเชื้อพ�้นผิวภายในใหŒเช็ดเบาะที่นั่ง ที่จับ พ�้นรถ ผนัง เพดาน
ภายในทั้งหมดบร�เวณหŒองผูŒโดยสารผูŒติดเชื้อดŒวยน้ำยาฆ‹าเชื้อโรค โดยเปดหนŒาต‹าง ประตูระบายอากาศ
หลังจากทำความสะอาดและฆ‹าเชื้อทุกครั้ง

32

แนวทาง 8 ด้าน

จดั การอนามัยสง่ิ แวดล้อม
โรงพยาบาลสนาม

ดา้ นสุขาภิบาลอาหาร

มีสถานทีเ่ ตร�ยม ปรุง ประกอบอาหาร
ทส่ี ะอาด ถูกสขุ ลักษณะ

ด้านน้ําดืม่ น้ําใช้

นา้ํ ด่ืมเปนš นา้ํ บรรจ�ขวดหรอ� ในภาชนะปด สนิท
หรอ� อาจจดั ใหมŒ ีอปุ กรณสาํ หรบั ตŒมนํ้า
นาํ้ ใชกŒ รณเี ปนš นา้ํ ประปาควรมคี ลอรน�
อสิ ระคงเหลือ ไม‹นอŒ ยกวา‹ 0.5 มิลลิกรมั ตอ‹ ลติ ร

ดา้ นความสัมพันธ์กับชมุ ชน

มีแนวทางทํางานสรŒางความเขŒาใจ และการยอมรับ
จากชุมชนโดยรอบ

ดา้ นการจัดการส้วมและสงิ่ ปฏิกลู

มีหอŒ งสวŒ มและมรี ะบบเก็บกักสง�ิ ปฏกิ ลู ท่ีถูกหลัก
สุขาภิบาล ระบบทอ‹ และระบบเกบ็ กักอจุ จาระ
หร�อบอ‹ เกรอะ อย‹ูในสภาพใชŒการไดŒดี ไมแ‹ ตก ไม‹รั่วซึม

ดา้ นการจดั การมลู ฝอยติดเชือ้

มบี รเ� วณท่ีพักรวมมลู ฝอยตดิ เชอ้ื แยกเฉพาะ
โดยตŒองมลี ักษณะมิดชิด และสะดวกต‹อ
การเก็บขนไปกาํ จัด

33

ดา้ นสขุ าภิบาล
และความปลอดภัยในการซกั ฟอก

มโี รงซกั ฟอกทส่ี ามารถ ทาํ ความสะอาดผาŒ
และทําลายเช้ือโรคไดอŒ ย‹างมปี ระสทิ ธิภาพ
เชน‹ ใชสŒ ารฆ‹าเช้ือทเ่ี หมาะสม หรอ� ซักทอ่ี ุณหภูมินาํ้
ไม‹นอŒ ยกว‹า 71 Cํ เปนš เวลา 25 นาที

ด้านการควบคมุ สตั ว์
และแมลงพาหะนําโรค

มรี ะบบตรวจสอบ ควบคมุ ป‡องกนั และ
กําจัดสัตว แมลงพาหะนําโรคเปนš ประจาํ

ดา้ นการจดั การน้าํ เสยี

มรี ะบบบําบดั นํ้าเสยี ที่สามารถใชกŒ ารไดดŒ ี
รองรับปร�มาณน้าํ เสีย 800 ลติ ร/เตียง/วนั
สามารถติดตั้งอปุ กรณฆ‹าเชอื้ ในน้าํ ท�งิ
โดยตรวจวดั ปร�มาณคลอรน� อสิ ระคงเหลือในนา้ํ ท�งิ
ทุกวันใหŒมคี ‹าไมน‹ อŒ ยกวา‹ 1 มิลลกิ รมั ตอ‹ ลติ ร

324

การจดั การน้าํ เสีย

จดั การอนามยั สงิ่ แวดลอ้ มโรงพยาบาลสนาม

ผปŒู ฏิบัตงิ านสวมใส‹อปุ กรณปอ‡ งกัน
หลีกเลีย่ งการสมั ผัสละอองฝอย
จากระบบบาํ บดั น้ําเสยี
หากใชŒคลอรน� ตอŒ งมตี รวจวัด ปร�มาณ Residual Chlorine
เหลอื ไมน‹ Œอยกว‹า 1 มลิ ลิกรัมตอ‹ ลติ ร โดยมรี ะยะเวลาสัมผสั
ไมต‹ าํ่ กว‹า 30 นาที พรอŒ มตรวจวัดปรม� าณคลอร�นอิสระ
คงเหลือในนา้ํ ท�ิงทุกวนั วนั ละ 1 ครัง้

ตรวจสอบและควบคมุ ใหŒมีการสง‹ ตรวจ เมอ่ื เลกิ ปฏบิ ตั งิ าน
ระบบบําบดั นํา้ เสยี คณุ ภาพนาํ้ ทงิ� ใหทŒ ําความสะอาด
และระบบฆา‹ เชอ้ื โรค อย‹างนŒอย 1 ครงั้ ตอ‹ เดอื น และใชนŒ ํ้ายาฆา‹ เชอื้ โรคทุกคร้ัง

ใหŒทาํ งานอย‹างตอ‹ เนอื่ ง
ตลอด 24 ชั่วโมง

35

การจัดการมลู ฝอยติดเชือ้
จัดการอนามยั สงิ่ แวดล้อมโรงพยาบาลสนาม

ผปŒู ฏบิ ตั งิ านสวมชดุ อุปกรณปอ‡ งกนั อนั ตราย
ส‹วนบุคคล ทเี่ หมาะสมขณะท่ปี ฏบิ ตั ิงาน

จัดใหมŒ ภี าชนะบรรจแ� ละภาชนะรองรบั ขยะติดเชือ�
มูลฝอยติดเชื้อใหŒหอŒ งผูŒป†วย โดยแยก 2 ประเภท
ขยะติดเชื�อ
คอื มูลฝอยติดเช้ือไมม‹ ีคมและมีคม

ใหŒผปูŒ ว† ยทราบถึงว�ธกี ารจดั การมูลฝอยติดเชอ้ื
รวมทั้งนดั หมายเวลา ในการนาํ มลู ฝอยติดเชอ้ื
มารวบรวมไวŒหนาŒ หŒองผŒูปว† ย

ผŒูปฏิบตั ิงานเกบ็ รวบรวมมลู ฝอยติดเช้อื จากหอŒ งผูŒป†วย ใช้เฉพาะขน
ตามเวลานดั หมาย โดยใชŒรถเข็นเกบ็ รวบรวม และ มูลฝอยติดเชื�อ
เคล่อื นยŒายมูลฝอยติดเชื้อจากหอŒ งผปูŒ †วยไปยัง
ทพ่ี กั รวมมูลฝอยติดเชอ้ื ตามเสนŒ ทางท่กี าํ หนดไวŒ

เมอ่ื ผปŒู ฏิบตั ิงาน เสร็จภารกิจแลวŒ ใหŒถอดอุปกรณปอ‡ งกนั
อนั ตรายส‹วนบุคคล หากชนดิ ใชคŒ รั้งเดยี ว ใหŒทงิ� ลงใน
ถงั มูลฝอยติดเช้อื หากสามารถนํากลบั มาใชซŒ ํา้ ไดŒ
ใหแŒ ช‹ลงในสารโซเดียมไฮโฟคลอไรท 5,000 ppm
นาน 30 นาที จากนั้นลŒางแลŒวนาํ ไปผึง่ แดดใหแŒ หงŒ

36

วธิ กี ารดูแลตัวเอง

ของพนกั งานเก็บขยะ

ข้อควรปฏบิ ัติ

ควรใส่อปุ กรณ์ปอ้ งกัน ใชอ้ ปุ กรณ์เกบ็ มลู ฝอยทีม่ ดี า้ มจบั
ขณะปฏิบัติงาน โดยเฉพาะ เพื่อลดการสมั ผัสกบั ขยะโดยตรง

หนŒากากผŒา ถงุ มือยางหนา ที่คบี ขยะ เหลก็ เสยี บขยะ

เมือ่ ปฏิบตั ิงานเสร็จ ควรชําระร‹างกายใหŒสะอาด
เปล่ยี นเสื้อผาŒ ใหม‹ทุกคร้ัง

37

การกําจัด

หนา้ กากอนามยั

สําหรับบุคลากรทางการแพทย์

ผŒูปว† ยและกลุ‹มเสย่ี งสูง ใหถŒ อื ว‹าหนŒากากอนามัยใชŒแลวŒ เปนš
“มูลฝอยติดเชื้อ” ท่ีตŒองจัดการตามกฎกระทรวง ว‹าดŒวย
การกําจัดมูลฝอยติดเช้ือ พ.ศ. 2545 ไดŒแก‹ เก็บรวบรวม
ในภาชนะท่ีมีสีหร�อสัญลักษณที่แสดงถึงมูลฝอยติดเช้ือ
มีการเก็บกัก รวบรวม และกําจัดทําลายอย‹างถูกตŒอง

สาํ หรบั ประชาชนท่ัวไป

(กรณีทีใ่ ช้หน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทงิ้ )

หŒามใชŒซ้าํ หรอ� หาŒ มเกบ็ หนŒากากอนามัย ก‹อนท�งิ ใหŒตดั ฉกี หรอ�
นํากลับมาใชŒใหม‹ ใชŒแลวŒ ไวŒในท่ีพักอาศัย ทําลายกอ‹ น ป‡องกนั
เกิน 7 วัน การนาํ กลับมาใชŒใหม‹

แยกทิ�งจากขยะประเภทอื่น ๆ
หร�อแยกจ�ดทิ�งและจด� รวบรวม
เฉพาะสาํ หรบั หนาŒ กากอนามยั
ทใ่ี ชŒแลวŒ

38

การจดั การขยะติดเช้ือ

ท่ีเกดิ จากการแยกกกั ตวั ท่ีบŒาน (Home Isolation)
และการแยกกกั ตวั ในชุมชน (Community Isolation)

ขยะตดิ เชื้อทเี่ กดิ จากการแยกกกั ตัวทบ่ี า้ น (Home Isolation)
และการแยกกกั ตัวในชุมชน (Community Isolation) ไดแ้ ก่

ขยะที่ปนเป้ ือนน้ํามูก น้ําลาย หรือสารคัดหลั่ง

หน้ากากอนามัย กระดาษทิชชู่

C
T

S

ภาชนะใส่อาหารพร้อมบริโภค ชุดตรวจ
(แบบใช้ครั้งเดียว) Antigen Test Kit

ถือเป็นขยะที่มีความเสี่ยงสูง

จึงต้องแยกจัดการจากขยะทั่วไป

39

กรณีในพ้�นทีห่ ร�อชมุ ชน มรี ะบบการจดั เก็บขนขยะติดเชื้อ

1 เกบ็ รวบรวมขยะติดเช้อื เปนš ประจําทุกวัน ใสถ‹ ุงขยะ (ถุงแดง) 2 ชัน้

1) ถงุ ชน้ั แรก ใหมŒ ัดปากถงุ ดวŒ ยเชอื กใหแŒ น‹น แลวŒ ฉดี พน‹ บร�เวณปากถุง
ขยะติดเชอื้ ดŒวยสารฆ‹าเชอ้ื เชน‹ แอลกอฮอล 70% หร�อ นํ้ายาฟอกขาว (เชน‹ ไฮเตอร)

2) ซŒอนดวŒ ยถงุ ขยะอีก 1 ชั้น มัดปากถงุ 3) นาํ ไปไวยŒ งั จด� ท่ีพัก
ขยะตดิ เช้อื ดŒวยเชอื กใหแŒ น‹นและฉดี พ‹นบรเ� วณ ขยะทจ่ี ดั ไวŒเฉพาะ

ปากถงุ ดวŒ ยสารฆ‹าเชอื้ อีกครง้ั

2 ประสานหน‹วยงาน อปท. หร�อ 3 ลŒางมอื ใหสŒ ะอาดดวŒ ยนํา้ และสบู‹
รพ.สต. ในพน�้ ที่ เพ�่อเกบ็ ขน และ หร�อเจลแอลกอฮอลท ันที
นาํ ขยะติดเชื้อไปกําจัดอย‹างถูกตอŒ ง

กรณีในพ�้นทีห่ ร�อชมุ ชน ไมม‹ ีระบบการจดั เกบ็ ขนขยะติดเช้ือ

1 เก็บรวบรวมขยะติดเชื้อเปนš ประจาํ ทกุ วนั ใส‹ถุงขยะทั่วไป 2 ช้ัน

1) ถุงชัน้ แรกทีบ่ รรจ�ขยะติดเชื้อใหรŒ าดดวŒ ยสารฆา‹ เชอื้ เช‹น แอลกอฮอล 70%
หร�อน้าํ ยาฟอกขาว ลงในถุงเพอ�่ ทาํ ลายเชือ้

2) มดั ปากถงุ ดวŒ ยเชือกใหŒแน‹น 3) ซŒอนดŒวยถงุ ขยะอกี 1 ช้นั
แลŒวฉีดพน‹ บรเ� วณปากถุง มัดปากถุงดวŒ ยเชอื กใหแŒ นน‹
ดวŒ ยสารฆา‹ เช้อื และฉดี พน‹ บร�เวณปากถุง
ดวŒ ยสารฆา‹ เชื้ออกี ครงั้

2 ขยะทีผ่ า‹ นการทาํ ลายเชอ้ื แลŒว 3 ลŒางมอื ใหŒสะอาดดวŒ ยนํ้าและสบ‹ู
ใหŒประสานและนําสง‹ อปท. ในพน�้ ที่ หรอ� เจลแอลกอฮอลทันที
เพ�อ่ นําไปกําจดั เปšนขยะทั่วไป

40

ชุดตรวจโควดิ -19

(Antigen Test Kit)

ทง�ิ อย‹างไร ปลอดภัย ลดเสี่ยงเชื้อโรค

Antigen Test Kit ประกอบดว้ ยขยะ 2 ส่วน

หลอดใสน‹ ํ้ายา ตลบั ทดสอบ ขยะทป่ี นเป้ ือนน้าํ มกู น้าํ ลาย
หรอื สารคดั หลัง่
C
T เป็นขยะที่มีความเสี่ยงสูง
S ต้องแยกจัดการจากขยะทั่วไป

ไมŒ Swap เอกสารกํากบั ชดุ ตรวจ

ขยะทไี่ ม่ได้ปนเป้ ือนน้าํ มกู
น้ําลาย หรือสารคัดหลัง่

ให้เก็บรวบรวมทิ้งถังขยะทั่วไป
ที่มีฝาปิดมิดชิด

กลอ‹ งบรรจภ� ัณฑ

41

การจัดการขยะจากชุดตรวจโคว�ด-19
ในสว‹ นท่ีปนเปœ„อนน้าํ มูก นา้ํ ลาย หรอ� สารคดั หลั่ง

กรณีในพ�น้ ท่หี ร�อชุมชน กรณีในพ�้นทีห่ รอ� ชุมชน
มีระบบการจัดเก็บขนขยะตดิ เช้อื ไมม‹ ีระบบการจัดเกบ็ ขนขยะตดิ เช้อื

1 เก็บรวบรวมขยะติดเช้ือเปนš ประจํา 1 เก็บรวบรวมขยะตดิ เช้อื เปšนประจํา
ทุกวัน ใสถ‹ งุ ขยะ (ถุงแดง) 2 ชัน้ ทกุ วนั ใส‹ถุงขยะท่ัวไป 2 ชั้น
1) ถุงช้ันแรก ใหŒมดั ปากถงุ ดŒวย 1) ถงุ ชัน้ แรกที่บรรจ�ขยะตดิ เช้อื
ใหŒราดดวŒ ยสารฆ‹าเช้ือ เชน‹
ขยะติดเชื้อ เชือกใหŒแนน‹ แลวŒ ฉดี พ‹นบร�เวณ แอลกอฮอล 70% หรอ�
ปากถงุ ดŒวยสารฆ‹าเชอ้ื เช‹น นํ้ายาฟอกขาว ลงในถงุ
แอลกอฮอล 70% หรอ� เพอ�่ ทาํ ลายเช้ือ
นํา้ ยาฟอกขาว (เช‹น ไฮเตอร)
2) ซŒอนดŒวยถุงขยะอกี 1 ชั้น 2) มดั ปากถงุ ดวŒ ยเชอื กใหŒแน‹น
มัดปากถุงดŒวยเชือกใหแŒ นน‹ และ แลวŒ ฉีดพน‹ บร�เวณปากถงุ
ดŒวยสารฆ‹าเชือ้
ขยะติดเชื้อ ฉีดพ‹นบร�เวณปากถุงดวŒ ย 3) ซอŒ นดŒวยถงุ ขยะอีก 1 ช้ัน
สารฆา‹ เชอื้ อกี คร้งั มัดปากถงุ ดวŒ ยเชอื กใหแŒ น‹น
3) นาํ ไปไวยŒ งั จด� ทีพ่ กั ขยะ และฉดี พ‹นบรเ� วณปากถุง
ที่จัดไวŒเฉพาะ ดวŒ ยสารฆ‹าเช้ืออีกครง้ั
2 ขยะท่ีผ‹านการทาํ ลายเชือ้ แลวŒ
2 ประสานหนว‹ ยงาน อปท. หร�อ ใหŒประสานและนําสง‹ อปท. ในพ้น� ที่
รพ.สต. ในพ้�นท่ี เพ�่อเก็บ ขน และ เพอ่� นาํ ไปกาํ จดั เปšนขยะทว่ั ไป
นําขยะตดิ เชอื้ ไปกาํ จัดอยา‹ งถูกตŒอง

3 ลาŒ งมือใหŒสะอาดดวŒ ย 3 ลาŒ งมอื ใหสŒ ะอาดดŒวย
นาํ้ และสบู‹ หร�อ นํ้าและสบ‹ู หรอ�
เจลแอลกอฮอลทันที เจลแอลกอฮอลทันที

422

7 ขŒอแนะนํา

เตรียมตวั ไปฉดี วคั ซนี

สองวนั ก่อนและหลังการฉีดวคั ซนี
ใหง้ ดออกกําลงั กายหนกั หรือยกน้าํ หนัก
และนอนหลับพักผอ่ นใหเ้ พียงพอ

วนั ทีฉ่ ดี ควรกนิ น้ําอยา่ งนอ้ ย 500-1,000 ซีซี
งดชา กาแฟ หรือของทีม่ ีคาเฟอีน
รวมถึงเครือ่ งดืม่ ทีม่ ีแอลกอฮอล์

ฉีดแขนขา้ งทีไ่ มค่ อ่ ยถนัดและหลังฉีดสองวนั
อยา่ ใช้แขนนัน้ อยา่ เกร็งยกของหนกั

การฉดี วคั ซนี โควดิ -19 ควรหา่ งกบั วคั ซนี ปอ้ งกนั
โรคไขห้ วัดใหญ่ อย่างน้อย 1 เดอื น

ถา้ กินยาละลายลิม่ เลอื ดอยู่
ก็ใหก้ นิ ยาตามปกติ แตเ่ มือ่ ฉีดยาแลว้
ใหก้ ดนงิ่ ตรงตําแหนง่ ทีฉ่ ีดตอ่ อีก 1 นาที

หลังฉีดแล้วเจ้าหน้าทีจ่ ะใหร้ อดูอาการ
ในบริเวณทีฉ่ ีด 30 นาที

ถา้ มไี ข้ หรือปวดเมือ่ ยมาก ทนไมไ่ หว
สามารถกนิ ยาพาราเซตามอล ขนาด 500 มิลลิกรมั
ครงั้ ละหนึง่ เม็ดซ้ําได้ ถา้ จําเป็น ใหห้ า่ ง 6 ชัว่ โมง

ใหข้ ้อมลู ประวตั ิการรักษา เช่น โรคประจําตวั การตัง้ ครรภ์
หรอื อาการแพ้ยา และข้อมลู สขุ ภาพทจี่ ําเป็น
ก่อนการรบั วคั ซนี การแพทย์โดยไมป่ กปิด

43

• เร่�องทค่ี วรรŒู •

ปฏบิ ตั ิตัวอย่างไร
หลังฉีดวคั ซีน

สังเกตอาการข้างเคยี งที่ ณ สถานทรี่ ับบรกิ าร
หลังฉดี กอ่ นกลบั บ้าน 30 นาที

เมือ่ กลบั ถึงบา้ นอาจมีอาการขา้ งเคยี งเลก็ นอ้ ย
เช่น มผี ืน่ ปวด มไี ข้ หลังจากไดร้ บั วัคซีน
ครึง่ ชัว่ โมงถึง 2 ชัว่ โมง อาการจะค่อย ๆ ลดลง
ถา้ มีไขห้ รอื ปวดเมือ่ ยมาก ทนไม่ไหวสามารถ
กนิ ยาพาราเซตามอล ขนาด 500 มลิ ลกิ รมั
ครัง้ ละหนึง่ เม็ดซ้ําได้ถ้าจําเป็น
แตใ่ หห้ ่างกนั 6 ชวั่ โมง

* แต่ถา้ มีไข้สูงมากให้รีบกลบั มาพบแพทย์ หรอื โทร 1669

หลังฉดี วัคซีน 3 วนั โอกาสแพ้และ
มีผลขา้ งเคียงจากวคั ซนี จะน้อยมาก
ควรสงั เกตอาการใหค้ รบ 30 วนั

หลังฉดี 24 ชัว่ โมง
ไม่ควรดืม่ สรุ า ไม่ควรสบู บุหรี่ ไมค่ วรนอนดึก
ใหด้ ืม่ น้ําเยอะ ๆ พักผอ่ นให้เพียงพอ และ

ยังไมค่ วรออกกําลงั กายหรอื ทํางานหนกั

44

ฉดี วคั ซนี โควิด-19

ในหญิงตง้ั ครรภ์และให้นมบุตร

หญงิ ตงั้ ครรภท ต่ี ดิ โรคโควด� -19 มคี วามเสย่ี งทโี่ รคจะรนุ แรง
กวา‹ คนทว่ั ไป 3 เทา‹ การใหวŒ คั ซนี จง� ควรชง่ั นาํ้ หนกั ของประโยชน
และความเสย่ี ง กอ‹ นการตดั สนิ ใจเขาŒ รบั การฉดี วคั ซนี

ควรฉีดวคั ซนี ในสตรีต้งั ครรภ์ ควรฉีดวคั ซนี ในสตรีตง้ั ครรภ์
ทีม่ โี อกาสเสย่ี งสงู ท่เี ป็นกลุ่มเส่ยี งทีเ่ ป็นโรค

จะติดเช้ือได้สงู จะรุนแรงหากติดเชอ้ื

บุคลากร อย‹ูในพ้น� ท่ี คนอวŒ น คนทมี่ โี รคประจําตวั เชน‹
ทางการแพทย เส่ียงสูง เบาหวาน ความดนั โลหติ สูง โรคหวั ใจ

คณุ แม‹ควรรูŒ ก‹อนฉีดวัคซนี

ระยะเวลาทีค่ วรฉดี วัคซีน
• หลังอายคุ รรภ 12 สัปดาห
ผลขŒางเคียงของวคั ซนี
• อาจเกิดข้�นไดŒเช‹นเดียวกบั ในผŒูท่ีไม‹ไดตŒ ้งั ครรภ
สตร�ที่ใหŒนมบตุ ร
• สตร�ท่ีใหŒนมบตุ รสามารถรบั การฉีดวัคซนี ไดŒ

45