จะกี่ครั้งเราต้องผ่านไปได้ COVID-19

กินยาคุมกําเนดิ

• สามารถฉีดวัคซีนป‡องกันโคว�ด-19 ไดŒ •

ผŒทู ีใ่ ชŒว�ธีคมุ กําเนิดชนิดฮอรโมน
เม่ือฉดี วคั ซีน พบวา‹ ไม‹มคี วามเส่ียง
ในการเกดิ หลอดเลอื ดดําอุดตันเพ�มขน้�

ผทŒู ี่ใชŒว�ธคี ุมกําเนดิ ชนดิ ฮอรโมน
สามารถรบั การฉีดวคั ซนี
ปอ‡ งกันโรคโคว�ด-19 ไดŒ
โดยไม‹จําเปšนตอŒ งหยุดการใชŒ

หากตŒองการหยดุ การใชŒว�ธี
คมุ กาํ เนดิ ชนดิ ฮอรโมน
ควรใชŒว�ธีการคมุ กาํ เนิดอน่ื ๆ
มาทดแทนเพอ�่ ปอ‡ งกันการต้ังครรภ

*ขอŒ มูลจากราชวท� ยาลัยสูตินารแ� พทยแ หง‹ ประเทศไทย

ทางเลอื กในการคุมกําเนดิ

ถุงยางอนามัย ยาเม็ดหร�อยาฉีด ยาฝ˜งคุมกําเนิด
คุมกําเนิดชนิดที่มีฮอรโมน ห‹วงอนามัย
โปรเจสโตเจนอย‹างเดียว
46

วัคซีนโควดิ -19
กับสตรี

สตร�ต้งั ครรภฉ ีดวคั ซีนโคว�ด-19 ไดŒหรอ� ไม‹?
ไดŒ หลงั อายุครรภ 12 สัปดาห

คณุ แมห‹ ลังคลอดฉีดวคั ซีนโควด� -19
ไดเŒ ลยหร�อไม?‹
ฉดี ไดŒเลยครบั

สตร�ที่ใหŒนมบตุ รฉีดวัคซีนโควด� -19 ไดŒไหม?
ไดŒ และภมู คิ ุŒมกนั ทีเ่ กิดข�้นจะออก
ในน้ํานมดŒวยไมต‹ ŒองงดใหนŒ มลูกหลงั ฉีด

มีประจาํ เดอื นหร�อกาํ ลังมปี ระจาํ เดอื น
ฉดี วัคซนี โควด� -19 ไดŒไหม?
ฉดี ไดคŒ รับ

47

อยูร่ ว่ มกนั ในครอบครวั

อย่างปลอดภัย ไม่ตดิ โควดิ -19

ประเมนิ ตนเอง

ประเมนิ ตนเองและคน หากพบมีไขร ว มกบั ไอ รบั ประทานอาหาร
ในครอบครัววาเปน มีน้ำมกู จมกู ไมไดกลน�ิ ปรุงสกุ ใหม
กลุมเสีย่ งหรอ� ไม ลน�ิ ไมร บั รส ใหไปพบแพทย
และใชชอ นกลางสว นตัว

ไมใชสิ�งของสว นตวั รวมกัน ดแู ลสุขอนามยั เม่อื กลับถงึ บาน ลา งมือ
เชน ผาเชด็ หนา ผา เช็ดตวั ดว ยการลางมอื บอย ๆ และอาบน้ำเปลี่ยนเส้อื ผา

แกวน้ำ ดว ยสบแู ละนำ้ ชดุ ใหมทนั ที

48

เมอื ต้องแยกกักตวั ทีบา้ น

Home Isolation

จดั เตรย� มบาน การปฏิบัตติ ัว การจัดการขยะ

แยกตัวออกจากครอบครวั สวมหนา กากตลอดเวลา แยกทำความสะอาด
แยกของใชส วนตัว ลางมือดวยน้ำ และสบู ทำความสะอาดของ
จัดหองใหโปรง อากาศ หรอ� เจลแอลกอฮอล ทส่ี มั ผัสบอ ย ๆ
ถา ยเทดี เวนระยะหา ง 1-2 เมตร ใชห อ งน้ำเปน คนสดุ ทา ย
แบงสัดสว นหองชดั เจน กบั คนในครอบครัว และทำความสะอาด
หรอ� มฉี ากก้ัน ทกุ คร้ังที่ใช

การทำความสะอาด มาตรการปอ งกัน

ใชถ งั ขยะท่ีมีฝาปดมดิ ชิด D-M-H -T-T
Distancing Mask Hand Testing Thai
ฆา เชอ้ื ดว ยนำ้ ยาฟอกผา ขาว Wearing Washing Cha Na
และผูกปากถุงใหแนน
มกี ารแยกขยะติดเชอ้ื กบั ขยะ เวน ระยะหา ง สวมหนา กาก ลา งมอื ตรวจวดั ใชไทยชนะ
ทว่ั ไปหรอ� ติดปา ยชัดเจน บอ ย ๆ อณุ หภมู ิ

49

ขอ้ ควรปฏบิ ตั ิ
ขณะกกั ตวั ทบี า้ น

9 Home Isolation
แงงแยยดดกกเเยยกกยยีี่่ ักักมมตตรรัววั ะะหหวว‹าา‹ งง หลีกเลยี่ งกินอาหาร
ร‹วมกัน

รงผแขดยักอูŒสกกษงงู ใาอหาชรราอŒ Œสสะยงว‹ยมันุแนะลผอหตะนสัา‹เัวดงกทก็กบั ี่นบั อผนอูŒ น่ื ลาŒ งมอื ดวŒ ยนำ้ สบ‹ู หร�อ
รกั ษาระยะหา‹ ง เจลแอลกอฮอลท ุกครง้ั ท่ี
งดการสัมผสั กบั สัมผัสกบั ผอูŒ ่ืนและหยบิ จับของ
ผŒูสูงอายุและเด็ก แยกซกั เส้อื ผŒา ผŒาขนหนู
สวมหนาŒ กากอนามยั และเคร่อ� งนอน ดŒวยนำ้ สบ‹ู
หรอ� หนŒากากผาŒ ตลอด หรอ� ผงซกั ฟอก
เวลาท่จี ะออกมา ควรใชŒหŒองน้ำแยกจากผูŒอื่น
จากที่พัก หากเลย่ี งไม‹ไดŒใหŒใชคŒ นสดุ ทาŒ ย
หม่ันทำความสะอาดอยูเ‹ สมอ
เปดหนŒาตา‹ งใหอŒ ากาศถา‹ ยเท
ไมค‹ วรนอนรว‹ มกันในหŒองปด
ที่ใชเŒ ครอ�่ งปรับอากาศ

50

IsHoolamtioen การเตรยี มครอบครวั ทมี่ ผี ตู้ ดิ เชือ้ ตอ้ งแยกกกั ตวั

อยู่ทบี่ ้าน แฟลต คอนโดฯ ทัง้ ทมี่ ีห้องแยกกกั และอาศัยอยู่รว่ มกนั

10 ขอŒ ปฏบิ ัติ ของคนที่พกั อาศยั
รว มกับผูตองแยกกักตัว

สวมหนาŒ กากอนามัย หลีกเลี่ยงการอยู‹ใกลชŒ ดิ
ตลอดเวลา ลŒางมือบอ‹ ย ๆ กบั ผูŒแยกกักตวั

แยกใชŒของส‹วนตัวและ เส้ือผาŒ ใชŒแลŒวใหแŒ ยกตะกรŒา
แยกทำความสะอาด และแยกซัก

แยกกันรบั ประทาน หากจิ กรรมผ‹อนคลาย
อาหารและนำ้ ดม่ื เพอ�่ ลดความเคร�ยด

ลŒางภาชนะดŒวยนำ้ ยา รวบรวมขยะ หนาŒ กากอนามยั
ลาŒ งจาน ตากแดด ท่ีใชŒแลวŒ ไวŒในถงุ ใส‹น้ำยา
ผง่ึ ใหแŒ หŒง ฟอกขาว 2 ฝา ใสถ‹ งุ อกี ช้ัน
ผูŒแยกกกั ตวั ใชหŒ Œองน้ำ ปดปากถุงใหสŒ นทิ
เปนš คนสดุ ทŒายและ สังเกตอาการตัวเอง
ทำความสะอาดทุกครั้ง ถŒามีอาการผิดปกติ
ใหรŒ บ� ไปพบแพทย

51

กรณีไมม‹ ีหŒองแยก

แยกสวน/พ�้นที่ เวนระยะหาง
หากมีพ�้นที่จัดทำฉากกั้นระหวาง
ผูถูกกักตัวและคนอื่น ๆ ในครอบครัว
จดั หองพกั ใหโปรง อากาศถายเทไดด ี
เตรย� มถงั ขยะทฝ่ี าปด มดิ ชดิ และแยกของใช
สวนตัวไวสำหรับผูปวยโดยเฉพาะทั้งใน
บร�เวณท่นี อนและหองพกั
เปด ประตู หนา ตา ง มกี ารระบายอากาศท่ดี ี

กรณีมหี อŒ งแยก

ควรแยกหองนอน หองน้ำ ใหชัดเจน
หากทำได
มีการระบายอากาศสูภายนอกเปนระยะ
แยกของใชสวนตัว แยกทำความสะอาด
ใชหองน้ำ หองสวมเปนคนสุดทาย
กรณีที่ไมสามารถแยกหองได
เตรย� มถงั ขยะทฝ่ี าปด มดิ ชดิ และแยกของใช
สวนตัวไวสำหรับผูปวยโดยเฉพาะทั้งใน
บรเ� วณที่นอนและหอ งพกั

กรณีที่มีพ�้นที่ส‹วนกลาง

ควรมีจ�ดบรก� ารเจลแอลกอฮอล 70% บร�เวณจด� เขา ออกตา ง ๆ
เชน หนาลฟิ ตประตเู ขา -ออกอาคาร ทำความสะอาดพน้� ที่สว นกลาง
เปนประจำทกุ วนั และเพ่ม� ความถี่ในจด� เสี่ยงโดยใชน ้ำยาฆา เชอื้
เชด็ ทำความสะอาดบรเ� วณทม่ี ีการสมั ผัสรวมกนั บอ ย ๆ

52

IsHoolamtioen การเตรยี มครอบครัวทมี่ ีผตู้ ดิ เชือ้ ต้องแยกกกั ตัว

อยู่ทบี่ า้ น แฟลต คอนโดฯ ทัง้ ทมี่ ีหอ้ งแยกกักและอาศยั อยู่ร่วมกนั

การเตรย� มพ�น้ ท่ี
และการจดั การบาŒ น

ควรแยกหŒองนอน หอŒ งน้ำใหŒชดั เจนหากทำไดŒ และใหแŒ ยกจาก
ผูสŒ งู อายุ ผŒปู ว† ยดŒวยโรคเร�้อรังใหมŒ ากที่สุด

เปดประตู หนŒาต‹าง เพ�่อใหŒมีการระบายอากาศสู‹ภายนอก
เปšนระยะและปดประตูดŒานที่เชื่อมต‹อกับคนอื่นภายในบŒาน

แยกของใชสŒ ว‹ นตวั แยกทำความสะอาด

ใชหŒ Œองนำ้ หŒองสวŒ ม กรณที ่ีไมส‹ ามารถแยกหอŒ งไดŒ ใหŒผŒูอน่ื ใชŒ
หŒองนำ้ กอ‹ นผแŒู ยกกักตวั หรอ� กักกนั ตัวใชŒเปนš คนสุดทาŒ ย
พรŒอมทำความสะอาดใหเŒ รย� บรอŒ ย

เตร�ยมถังขยะที่ฝาปดมิดชดิ และแยกของใชสŒ ‹วนตวั ไวสŒ ำหรับ
ผŒปู †วยโดยเฉพาะทั้งในบรเ� วณทีน่ อนและหอŒ งพัก

53

IsHoolamtioen การเตรยี มครอบครัวทมี่ ผี ้ตู ดิ เชือ้ ตอ้ งแยกกักตวั

อยู่ทบี่ า้ น แฟลต คอนโดฯ ทัง้ ทมี่ หี ้องแยกกักและอาศยั อยู่ร่วมกัน

การปฏิบัติ
ของเพ่�อนบาŒ นขาŒ งเคียง หŒองขŒางเคียง

งดการเยี่ยมผูŒป†วย ไมต‹ ื่นตระหนก มีสติ ไมต‹ ำหนิหรอ� ตอ‹ ว‹าผŒูปว† ย
รับมอื กบั สถานการณ หร�อผูŒแยกกัก

งดการเยี่ยมผูŒป†วย

จดั หาอาหาร ยา หรอ� พ�ดคุยระบายกับคนใกลŒชดิ ทำกิจกรรมต‹าง ๆ
ส�ิงอำนวยความสะดวก เม่ือรสŒู กึ เครย� ดหรอ� กงั วล เพ่�อผ‹อนคลายความว�ตก

แก‹ผูŒแยกกกั ตัว กงั วล และหลกี เลี่ยง
การออกจากท่พี กั

สงั เกตอาการของตนเอง
และคนในครอบครัวหาก
ผิดปกติใหŒรบ� พบแพทย

54

เตรยี มพรอ้ มรับกบั เหตุการณ์

ที่คนในบŒานติดเชื้อโคว�ด-19

พด� คยุ กับคนในบานในการตกลงเรอ่� งการใชหองสำหรบั ผูปวย
ท่อี ยูในบา น “ควรใชห อ งท่มี ีหอ งน้ำในตวั ” (ถา ม)ี รวมไปถงึ
วางแผนการสง อาหารใหผ ปู ว ยและงดการเผชญิ หนา กนั
ใหมากทส่ี ุด
การเตรย� มอุปกรณในหองนอน ควรมีชดุ ผาปทู นี่ อน
ปอกหมอน สำหรับผูปวยไวในหองของผูปวยอีก 1 ชุด
เพ�่อผลดั เปลย่ี นในชวงรกั ษาตวั

ในเร�่องการกินควรเตร�ยมอาหารสำเร็จรปู น้ำดม่ื ใหเ พ�ยงพอ
อุปกรณทำอาหารงาย ๆ เชน ไมโครเวฟ กระติกน้ำรอน มีด
เขย� ง จาน ชอ นสอ ม และแกว นำ้ อปุ กรณส ำหรบั ทำความสะอาด
นำ้ ยาลา งจาน กระดาษทชิ ชู และถุงขยะ
กจิ กรรมระหวา งวันอาจจะเตร�ยม ทวี � ว�ทยุ หนังสอื สวดมนต
นิตยสาร โนตบุค หนังสือการตูน เพ�่อใหผูปวยไดมีกิจกรรม
คลายเครย� ดระหวา งวนั ทร่ี กั ษาตวั และอาจเตรย� มอปุ กรณอ น่ื ๆ
เชน ทช่ี ารจ มอื ถอื พดั ลม ไมก วาด ทโ่ี กยผง ผา ถพู น้� แอลกอฮอล
ทำความสะอาดกร�่งเร�ยกเผือ่ ฉกุ เฉิน

หองน้ำควรเตร�ยมของใชสวนตัวไวใหพรอมไมวาจะเปน สบู
ยาสฟี น� ยาสระผม ครม� บำรงุ ผวิ รวมไปถงึ อปุ กรณซ กั ผา ตา ง ๆ
และควรเตร�ยมผาเชด็ ตวั ไวอยา งนอย 2 ชดุ

เตร�ยมพรอมเรอ�่ งยาสามญั ประจำบา น และว�ตามินตาง ๆ
เชน ฟา ทะลายโจร พาราเซตามอล ยาดม ยานวด นำ้ เกลอื แร

หากมคี นในบา นตดิ เชอ้ื โควด� -19 เลกิ โทษกนั เอง และหาวา ใคร
เปน ตน เหตุ เปลย่ี นเปน การใหก ำลงั ใจซง่ึ กนั และกนั ลดการเสพ
ขาวในโซเชียล ในปจจบ� ันมขี าวปลอมมาจากทุกที่ ซึ่งจะทำให
สถานการณในบา นแยลง

55

“กนิ บำรุงปอด”

ข�ง

ดีตอระบบทางเดินอาหาร
ชวยตานการอักเสบ
ฟ�กทอง ขมิ�นชัน

มีสารอาหาร สงเสร�มสุขภาพ มีสารเคอรคูมินทำให
ปอดหลายชนิด การทำงานของปอดดีข�้น

แอปเป�ล ผลไมŒตระกูลเบอรร�่ พร�กหวาน
มีว�ตามินซี
สารตานอนุมูลอิสระ ชวยตานอนุมูลอิสระ
ทำใหระบบภูมิคุมกันปกติ

มะเข�อเทศ เปนสารตานอนุมูลอิสระ
ที่มีประสิทธิภาพสูง

ธัญพ�ชเต็มเมล็ด

ชวยลดอาการอักเสบของทางเดินหายใจ ขาวกลอง ขาวบารเลย ขาวฟาง
ในผูที่เปนโรคหอบหืด และชวยเร�่องการทำงาน มีเสนใยสูงอุดมไปดวยว�ตามินอี
และกรดไขมันจำเปน ดีตอสุขภาพปอด
ของปอดในผูที่เปนโรคปอดอุดกั้นเร�้อรัง

น้ำมันมะกอก หอยนางรม

โพลีฟ�นอลและว�ตามินอี ชวยปองกัน อุดมดวยแรธาตุตาง ๆ
โรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ ที่จำเปนตอสุขภาพปอด
สังกะสี ซีลีเนียม ว�ตามินบีและทองแดง

แนะนำ

การกินผักและผลไมŒเปšนประจำใหŒไดŒอย‹างนŒอยวันละ 400 กรัมโดยแบ‹งเปšนผักสุก 3 มื้อ
มื้อละ 2 ทัพพ� ผลไมŒตามฤดูกาลวันละ 3-5 ส‹วน จะช‹วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคปอด
เนอ่ื งจากผักและผลไมŒอุดมไปดŒวยว�ตามนิ และแรธ‹ าตตุ า‹ ง ๆ เสรม� การทำงานของเมด็ เลอื ดขาว

ใหŒสามารถกำจัดเชื้อโรคไดŒอย‹างมีประสิทธิภาพมากข�้น

56

ออกกำลังกาย

10 ขŒอ ในช‹วงที่โคว�ด-19 ระบาด

ระวงั การใชŒมือสมั ผสั ลาŒ งมือดวŒ ยสบ‹ู หร�อ เชด็ ทำความสะอาด
ใบหนาŒ จมูก ตา ปาก เจลแอลกอฮอลบ‹อย ๆ เครอ�่ งมือและอปุ กรณ

เล่ยี งการสมั ผัสกับพ�น้ ผิว หลีกเล่ียงการพ�ดคุย ออกกำลงั กายใหเŒ หมาะสม
สัมผสั ตา‹ ง ๆ ในทสี่ าธารณะ ระยะใกลชŒ ดิ ในแตล‹ ะบุคคล

ออกกำลงั กายในทอ่ี ากาศ พักผ‹อนใหเŒ พย� งพอ และ รักษาระยะหา‹ งจากผอูŒ ่นื ไมว‹ า‹
ถา‹ ยเทสะดวกหลีกเลย่ี งคน รับประทานอาหารใหŒถูก จะอยใ‹ู นช‹วงออกกำลงั กาย

จำนวนมาก สุขอนามยั หรอ� กจิ กรรมอ่ืน ๆ

ควรเปลย่ี นเสอื้ ผŒาและอาบนำ้
ทนั ทหี ลังจากออกกำลังกาย

57

3 กลุ่มผู้สูงวัย

ติดสังคม ติดบ้าน ติดเตียง

• ปลอดภัยโควิด-19 •

กลุ่มติดสังคม กลุ่มติดบ้าน กลุ่มติดเตียง

ซ่ึงรอŒ ยละ 96 เปนผสู ูงอายุ มีรอŒ ยละ 3 สว นใหญเปน มรี Œอยละ 1 กลุม นี้เปน
ท่สี ามารถชวยเหลือตนเองได ผสู ูงวัยที่ชวยเหลือตนเองได ผสู ูงอายุท่ีไมสามารถ
สขุ ภาพดี ไมมีโรคเร�้อรัง หร�อ หรอ� ตองการความชว ยเหลอื ชว ยเหลอื ตนเอง ตอ งการ
ความชว ยเหลือจากผูอ ่นื
มโี รคเร�้อรงั แตค วบคมุ ได บางสว น ผดู แู ลใกลช ดิ หรอ� บตุ ร หลาน
สามารถใชช ีว�ตในสังคมได ควรปฏบิ ตั ติ ามอยา งเครง ครดั

โดยอสิ ระ

เมอ่ื กลบั ถงึ ทพ่ี กั /บา นใหอ าบนำ้ สระผม เปลย่ี นเสอ้ื ผา ทนั ทแี ลว คอ ยทำกจิ กรรมอน่ื หากพบวา
ตนเองเปนผูเสี่ยงตอการติดเชื้อ หร�อเดินทางกลับมาจากพ�้นที่ความเสี่ยงสูง ตองแยกตัวออกจากผูอื่น
อยางเด็ดขาด หลีกเลี่ยงการกินรวมกัน ตองหมั่นลางมือบอย ๆ มีการจัดหองพักและของใชสวนตัวแยก
กับผูอื่นหากแยกหองไมได ควรจัดที่นอนใหหางจากคนอื่นมากที่สุด และเปดหนาตางใหอากาศถายเท
ทำความสะอาดพ�้นผิวที่สัมผัสรวมกันบอย ๆ เชน สว�ตซไฟ ลูกบิดหร�อมือจับประตู โตะ ร�โมท โทรศัพท์

ควรทำทั้ง 3 กลุ‹มผูŒสูงวัย

ปฏิบัติตามมาตรการของกระทรวงสาธารณสุข ดวยการสวมหนากาก
เวนระยะหางและลางมือบอย ๆ ทำความสะอาดพ�้นผิวที่สัมผัสรวมกันบอย ๆ
หมั่นสังเกตอาการของผูสูงอายุ หากมีไข ไอ จาม จมูกไมไดกลิ�น ลิ�นไมรับรส
ควรพบแพทยทันที

58

ขอ้ ควรรู้ การเลยี งลกู ดว้ ยนมแม่

ในสถานการณ์โรคโควดิ -19

ในช‹วงสถานการณการแพรร‹ ะบาดของโรคโควด� -19
ยังสามารถเลีย้ งลกู ดวŒ ยนมแม‹ไดŒหรอ� ไม‹ ?

ควรเลี้ยงลูกดวยนมแมเปนอยางยิ�ง เพราะในน้ำนมแมมีสารภูมิคุมกันที่
ชว ยเสร�มสรา ง ภูมคิ ุมกนั ของลกู และปกปองลูกนอยจากเชื้อโรคตาง ๆ ได
ซง่ึ อาจรวมถงึ โรคโควด� -19 โดยเราควรสนบั สนนุ ใหล กู กนิ นมแมอ ยา งเดยี ว
ต้ังแตแ รกเกิดจนถงึ 6 เดือน หลงั จากน้นั กินนมแมควบคูกับอาหารตามวัย
จนถึง 2 ปห ร�อนานกวานนั้

ถาŒ คณุ แม‹ป†วยเปนš โรคโคว�ด-19 หรอ� สงสัยวา‹ จะเปนš
คุณแม‹ยงั ควรเลีย้ งลูกดŒวยนมแม‹หร�อไม‹ ?

แม‹ควรเล�้ยงลูกดŒวยนมแม‹อยู‹ในทั้ง 2 กรณี แต‹ตŒองเพ�มความระมัดระวัง
ในการเลี้ยงลูกดวยการสวมหนากากอนามัย ลางมือใหสะอาดดวยน้ำ
และสบู หร�อลางมือดวยเจลแอลกอฮอล กอนการสัมผัสตัวลูก และทำ
ความสะอาดฆาเชื้อบร�เวณพ�้นผิวตาง ๆ ที่คุณแมสัมผัส และคุณแมควร
ลางทำความสะอาดหนาอกเมื่อมีการไอ หร�อจามรดบร�เวณหนาอก

59

เชอื้ โรคโคว�ด-19 สามารถผา‹ นไปสู‹ลกู นŒอย
ทางน้ำนมแม‹ไดหŒ รอ� ไม‹ ?

ปจ จบ� ันองคก รอนามัยโลกรายงานวา ยังไมม ขี อ มลู เพ�ยงพอที่จะยืนยนั วา
มีการติดเชื้อผานทางน้ำนมแมได แตอาจติดเชื้อผานการสัมผัสมากกวา
ซ่ึงตองระมัดระวงั เรอ่� งความสะอาดเปน อยา งยิ�ง ดงั นน้ั ลกู จงึ สามารถกนิ
นมจากแมทีป่ ว ยเปนโรคโควด� -19 หร�อสงสัยวา อาจจะเปนได

เมื่อคณุ แมป‹ ว† ยไม‹สามารถเล้ยี งลูกดวŒ ยนมแม‹ไดŒ
ควรทำอย‹างไร ?

หากคณุ แมไมส บายจนไมส ามารถอมุ ลกู เขา เตา ได คณุ แมอ าจตอ งปรบั วธ� กี าร
ใหนม เชน การบีบ หรอ� ปมนม เนื่องจากการบีบหร�อปม นมเปนปจ จัยหลกั ที่
ทำใหร า งกายผลติ นมอยา งสมำ่ เสมอ เพอ่� ทเ่ี มอ่ื คณุ แมอ าการดขี น้� กส็ ามารถ
กลบั มาเล้ียงลกู ไดท นั ที โดยหลังจากบีบ หร�อปม นมแลว ใหลกู กินดว ยแกว
หร�อชอ นสะอาดตอไปหรอ� ปรก� ษาแพทยเพ่อ� รบั คำแนะนำทเี่ หมาะสม

แม‹ใหŒนมลูกสามารถฉดี วคั ซีนไดŒหรอ� ไม‹ ?

แมใหน มสามารถฉดี วคั ซนี ปอ งกนั โควด� -19 ไดท กุ ประเภท และหลงั ฉดี วคั ซนี
สามารถใหน มลกู ตอ ไดเ ลยโดยไมต อ งงดนมแมห รอ� ปม ทง�ิ ขณะนย้ี งั ไมม ขี อ มลู
ของวคั ซนี ทม่ี ผี ลกระทบตอ การใหน มแม ซง่ึ ภมู คิ มุ กนั บางสว นของวคั ซนี ยงั
สามารถสง มาทางนำ้ นมแมด ว ย ดงั นน้ั การฉดี วคั ซนี ใหแ มใหน มบตุ ร สามารถ
ทำได เนอ่ื งจากประโยชนท ่ีไดม มี ากกวา ความเสย่ี งทเ่ี กดิ ขน้� และเมอ่ื ฉดี แลว
ไมจ ำเปน ตอ งงดนมแม

60

สงั อาหารออนไลน์ ปลอดภัยจากโควิด-19

เลือกส่งั อาหารจาก
ราŒ นอาหารใกลŒบาŒ น

เลอื กจ‹ายเงน� ผา‹ น สวมหนŒากากทกุ คร้ัง
ระบบออนไลน เมอ่ื ออกไปรับอาหาร

เวŒนระยะห‹างอย‹างนŒอย ลาŒ งมือหลงั รบั
1 เมตรระหวา‹ งผูŒสง‹ และผรูŒ บั อาหารจากผสูŒ ‹ง

เปลยี่ นภาชนะอาหาร ก‹อนกินอาหาร
มาใส‹ภาชนะส‹วนตัว ตอŒ งลาŒ งมือทกุ คร้งั

61

ตักบาตรปลอดภัย

อย‹บู Œาน ลดความเสย่ี ง ติดเช้อื ติดโรค

ตักบาตรอย‹ทู ่บี าŒ น

ลŒางมือดวŒ ยน้ำและสบู‹ หร�อ มีอาการไอ จาม เปนš หวัด เตร�ยมอาหารปรงุ สกุ ใหม‹
เจลแอลกอฮอลทกุ ครงั้ มีไขŒ งดกจิ กรรม สะอาด จดั ใหŒเปšนชุด
กอ‹ นและหลังใส‹บาตร งดใส‹บาตร พรอŒ มฉันภตั ตาหาร

หากจำเปšนทจี่ ะตอŒ งออกนอกบาŒ น

เตรย� มเจลแอลกอฮอล ไมเ‹ ขŒาไปสถานท่ีแออดั ลาŒ งมอื ดŒวยน้ำและสบ‹ู หร�อ สแกน “ไทยชนะ”
และสวมหนาŒ กากทกุ คร้ัง หรอ� สถานที่ เจลแอลกอฮอลทุกครั้ง ท้งั เขาŒ และออก
กอ‹ นและหลังใส‹บาตร ทุกสถานท่ี
ท่ีออกจากบาŒ น ท่มี ีคนจำนวนมาก

62

รู้ไว้...ใช่ว่า

ศพผูŒป†วยโคว�ด-19 สามารถแพร‹เชื้อไดŒหร�อไม‹

และญาติมีวธิ ีปฏิบตั ิอย่างไร

ญาติสามารถจัดพ�ธีงานศพไดŒเพ�่อทำบุญอุทิศส‹วนกุศลแก‹ผูŒเสียชีว�ต
โดยไม‹ตŒองกังวลว‹าจะเกิดการแพร‹เชื้อ ดŒวยเหตุผล คือ
เพราะก‹อนออกจากโรงพยาบาลศพจะถูกบรรจ�ในถุงซิปกันน้ำ 3 ชั้น
และทำความสะอาดดŒานนอกของถุงสารคัดหลั่งจ�งไม‹ปนเป„œอนออกมา
เพราะเชื้อโคว�ด-19 อยู‹ในสารคัดหลั่งของผูŒป†วย เช‹น น้ำลาย น้ำมูก
เสมหะ เขŒาสู‹ร‹างกายไดŒ 2 ช‹องทางคือ การสูดหายใจ และการสัมผัส
เยื่อบุตา หร�อจมูก

เชื้อโคว�ด-19 ไม‹แพร‹เชื้อผ‹านควันจากการเผาศพ และญาติสามารถ
เกบ็ เถŒากระดกู ไดตŒ ามปกติ เพราะเชือ้ ถูกทำลายดวŒ ยอณุ หภมู ิท่สี งู ไปแลวŒ
สำหรับศาสนาอน่ื ๆ เช‹นศาสนาคร�สต ศาสนาอิสลาม จัดพธ� ีกรรมตาม
ความเชือ่ ทางศาสนา โดยฝง˜ ศพทงั้ ถุงในพน้� ท่ีท่จี ดั เตรย� มเฉพาะไม‹มีการ
เปดถงุ บรรจ�ศพอย‹างเด็ดขาดและดำเนนิ การใหเŒ สรจ็ ภายใน 24 ชั่วโมง

คำแนะนำญาติผู้เสียชีวิตและผู้ประกอบพิธีทางศาสนา
หŒามเปดถุงบรรจ�ศพเพอ�่ ดูศพ รดน้ำศพ ทำความสะอาดศพ เปลีย่ นเสอ้ื ผŒา
ฉดี นำ้ ยารักษาศพ และประกอบพธ� ที างศาสนาอื่น ๆ

หากมาร‹วมในงานพ�ธตี Œองเคร‹งครัดการดแู ลตวั เอง

สวมหนŒากาก เวŒนระยะห‹าง ลŒางมือ

63

• เรอื งควรรู้ •

เมือประสบเหตใุ นสถานการณ์

ศพผเู้ สยี ชวี ิตจากโควดิ -19

ในโรงพยาบาล

สำหรบั ศพผเูŒ สียชีวต� ในโรงพยาบาล
เจŒาหนาŒ ที่จะดำเนินการตามข้นั ตอน
อยา‹ งถูกวธ� ีใหศŒ พไม‹สามารถแพร‹เชือ้ ไดŒ

นอกโรงพยาบาล

ในกรณมี ผี Œูเสยี ชวี ต� ภายในบาŒ น
ตอŒ งโทรแจงŒ เจŒาหนŒาท่ผี รŒู บั ผิดชอบ

เขŒามาดำเนินการจดั การ

1669 สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ

191 กองบังคับการสายตรวจ
และปฏิบัติการพิเศษ

หรือติดต่อ อาสาสมัคร/กู้ภัย/มูลนิธิ

ห้าม ญาติหร�อผูŒที่ไม‹มีความเกี่ยวขŒองทุกคนเขŒาไปจัดการศพดŒวยตนเอง
เพราะในสารคัดหลั่งและของเหลวจากร‹างผูŒตายสามารถแพร‹เชื้อไดŒ
64

5 วิธีปรับพฤติกรรม

สร้างภูมิคุ้มกันร่างกาย

ข้อท่ี 1 กนิ อาหารที่หลากหลาย เนนŒ กนิ ผัก ผลไมŒ ถั่ว ธัญพ�ช โปรตนี และไขมนั ดีใหพŒ อ
Vitamin B6 : ไก‹ ปลา ทนู ‹า กลŒวย ผกั ใบเข�ยว มันฝรั่ง
Vitamin C : ผลไมรŒ สเปรย�้ ว สมŒ สตรอวเ บอรร �่ มะเขอ� เทศ บลอ็ คโคลแี่ ละผกั โขม
Vitamin E : อัลมอนด นํ้ามันดอกทานตะวันและดอกคําฝอย เมล็ดทานตะวัน

เนยถั่วและผักโขม

ข้อท่ี 2 ออกกําลงั กายสมํ่าเสมอ
การออกกําลังกายช‹วยสรŒางภูมิตŒานทาน ปรับปรุงการทํางานของภูมิคุŒมกัน
กระตุŒนระบบการไหลเว�ยนโลหิตกลŒามเน้ือหัวใจแข็งแรง และเสร�มความแข็งแรง
ใหŒกับปอดว�ธีการออกกําลังกายง‹าย ๆ เช‹น เดินเร็ว ว�ง โยคะ เตŒนประกอบเพลง
บอดี้เวท เปšนตŒน และควรออกกําลังกายใหŒไดŒอย‹างนŒอยสัปดาหละ 5 วันวันละ
30 นาที เพ่อ� สุขภาพทีด่ ี

ข้อท่ี 3 ดื่มนํ้าสะอาดใหพŒ อ
น้าํ คอื สว‹ นทีส่ ําคัญมากสําหรบั รา‹ งกาย หากเกิดภาวะขาดนาํ้ จะทาํ ใหŒนาํ้ เหลือง
เคลอื่ นไหวชาŒ ลงอาจทาํ ใหภŒ มู คิ มŒุ กนั บกพรอ‹ งไดŒ จง� ควรดม่ื นา้ํ ใหŒไดวŒ นั ละ 8-10 แกวŒ
ต‹อวัน หรอ� มากกว‹านใ้ี นผูŒที่ตอŒ งเสยี เหงอ่� มาก เพ่อ� สุขภาพทีด่ ี

ข้อท่ี 4 นอนพักผ‹อนใหŒพอ
นอนพกั ผอ‹ นใหเŒ พย� งพอ อยา‹ งนอŒ ย 7-8 ชวั่ โมง ระหวา‹ งทน่ี อนหลบั รา‹ งกายจะหลง่ั
สารทเ่ี รย� กว‹า Growth Hormone หรอ� สารเคมีแห‹งความเปšนหนมุ‹ สาว ซึง่ จะถกู
หลั่งออกมามากที่สุดในช‹วงเวลา 4 ทุ‹ม ถึงตี 2 เราจ�งเร�ยกช‹วงเวลานี้ว‹า
“นาทีทองของการนอนหลับ” หากไดŒนอนหลับอย‹างมีคุณภาพในช‹วงเวลา
ดงั กลา‹ วจะทําใหสŒ มองสามารถผลติ Growth Hormone ไดอŒ ยา‹ งเต็มท่ี

ข้อท่ี 5 ลดความเคร�ยด
ความเครย� ดสง‹ ผลตอ‹ สขุ ภาพโดยรวม ทงั้ ตอ‹ ระบบภมุ คิ มŒุ กนั ถาŒ เรามคี วามเครย� ด
เร้�อรังท่ีเกิดบ‹อยครั้งยาวนาน ร‹างกายจะตอบสนองต‹อความเคร�ยดโดยจะกด
ภมู คิ มŒุ กนั เรา เพม� โอกาสของการตดิ เชอ้ื หรอ� เจบ็ ปว† ยไดงŒ า‹ ย การลดความเครย� ด
สามารถทาํ ไดŒ เชน‹ การฟง� เพลงหรอ� ดหู นงั ทชี่ อบ การออกกาํ ลงั กาย การทาํ สมาธิ
และการลดการเสพขา‹ วสารที่อาจทาํ ใหเŒ กดิ ความเคร�ยดไดŒ

65

ดูแลตัวเอง

เม่ือติดโควิด-19 เบ้ืองต้น

อาการไอ อาการท้องเสียและอาเจียน

หลีกเลี่ยงการนอนราบ ใหนŒ อนตะแคง ใหŒงดอาหารประเภทนม โยเกิรต ผลไมสŒ ด และ
หร�อนอนหมอนสูง กินยาแกŒไอ หร�อ อาหารยอ‹ ยยาก ชงเกลอื แร‹ ORS ผสมนาํ้ ตมŒ สกุ
ยาอมบรรเทา อาการไอ จบ� นา้ํ ผง้ึ ผสม น้าํ สะอาด สามารถจบ� ไดŒเร�่อย ๆ
น้าํ อนุ‹ (ในผปŒู ว† ยทเ่ี ปนš โรคไตและโรคหวั ใจควรปรก� ษา
(หาŒ มใหกŒ บั เด็กอายุตาํ่ กวา‹ 12 เดอื น แพทย) ถาŒ กนิ อาหารไม‹ไดŒ ใหกŒ นิ ครั้งละนŒอย ๆ
เด็ดขาด) แต‹หากกนิ ไม‹ไดเŒ ลยควรพบแพทยโดยเรว็

อาการหายใจลําบาก ไข้ขึ้นมากกว่า 37.5 ํC

อยา‹ เครย� ด ตน่ื ตกใจ เปด หนาŒ ตา‹ ง หรอ� • พักผ‹อนใหเŒ พย� งพอ 7-8 ชัว่ โมงตอ‹ วัน
อยู‹ในหŒองที่อากาศถ‹ายเทไดŒสะดวก • ดมื่ นา้ํ มาก ๆ แนะนาํ วา‹ ควรด่มื นาํ้ เร่�อย ๆ
หายใจชŒา ๆ ลึก ๆ ทางจมูกและปาก
เหมือนกําลังจะเป†าเทียน น่ังตัวตรง ดมื่ นํ้าเพ�ยงพอเมอื่ สงั เกตสีปส˜ สาวะจะเปšน
ไมน‹ งั่ หลงั คอ‹ ม ผอ‹ นคลายบรเ� วณหวั ไหล‹ สีเหลืองออ‹ น
เอนตัวมาขŒางหนŒาเล็กนŒอย โดยใชŒมือ • กินยาพาราเซตามอลทกุ 4-6 ชวั่ โมง
วางบนหนาŒ ขาทงั้ สองขŒาง และหายใจ คร้ังละ 1 เมด็
ลกึ ๆ ยาว ๆ จะชว‹ ยใหหŒ ายใจสะดวกขน้� • เช็ดตวั บร�เวณคอ หรอ� ขอŒ พบั ต‹าง ๆ
เวลานอนใหนŒ อนตะแคง หร�อหมอนสูง เพอ�่ ลดความรอŒ น
หากปฏิบัติตามคําแนะนําเบ้ืองตŒน
แลŒวอาการหายใจลําบากไม‹ทุเลา
ใหŒรบ� พบแพทย

66

รกู้ อ่ นมเี พศสมั พันธ์ ใชถุงยางอนามัย ถุงมือยาง
แผนยางอนามัย (Dental Dams)
ในสถานการณโ์ ควิด-19 ลดการสัมผัสกับน้ําลาย
หร�อสารคัดหลั่งอื่น ๆ
ตองอาบน้ําทําความสะอาด ใชนํ้ายาฆาเชื้อ เชน แอลกอฮอล
รางกายกอนและหลัง 70% ผงซักฟอก นํ้ายาซกั ผา ขาว
มีเพศสัมพันธ เช็ดหร�อทําความสะอาดบร�เวณ
สวมหนากากผาทับหนากาก ท่ีนอนหร�อพ�้นท่ีท่ีมีกิจกรรม
อนามัยปดจมูกและปาก ทางเพศ
ระหวา งมีเพศสมั พนั ธป องกนั ทิ�งถุงยางอนามัย แผนยางอนามัย
การแพรกระจายเช้ือผาน (Dental Dams) ถุงมือยาง
การหายใจ ท่ีปนเปอ นสารคดั หลง่ั
งดการจบ� ปาก ลงในถังขยะทม่ี ีฝาปด มิดชดิ
หรอ� แลกนาํ้ ลาย
งดการทําออรลั เซก็ ส
งดการมเี พศสมั พนั ธ หรอ� มีเพศสมั พันธ
แบบกลุมหรอ� สลับคูน อน ทางทวารหนัก
หลีกเล่ียงการมีเพศสัมพันธ
ในทาทางที่หันหนาเขาหากัน
ปอ งกนั การสมั ผสั แบบใกลช ดิ
บร�เวณใบหนาและใชเวลา
อยรู ว มกันใหน อ ยทส่ี ดุ

หากมคี วามเสยี่ งควรงดมเี พศสมั พันธใ์ นช่วงนี้

67

ประเมนิ อาการ “ปว่ ยเป็นโควิด-19”

ตอนนคี้ ณุ อยูร่ ะดับไหน ?

กลมุ่ สี ลกั ษณะอาการทค่ี วรสังเกต สงิ่ ท่ีควรปฏบิ ัติ

ผูป ว ยไมม ีอาการ มีอณุ หภมู ิเกนิ 37.5 Cํ รักษาท่ีโรงพยาบาลสนาม
ตอ‹ เนือ่ งเกิน 24 ชัว่ โมง Hospital หร�อรักษาท่ีบาน
(Home Isolation)
ไอ มีนํ้ามูก เจ็บคอ จมูกไมไดกลิ�น หากตองการเขาสูระบบ
ลิ�นไมรับรสตาแดง มีผื่นข�้น รักษาที่บานหร�อชุมชน
มีอาการถา ยเหลว ตดิ ตอ : สปสช. 1330
ไมมีอาการหายใจเร็ว หายใจเหน่ือย หร�อทีมคอมโคว�ด
หายใจลาํ บาก ไมมอี าการปอดอักเสบ แอดไลน @comcovid-19
ไมม ปี จจยั เสย่ี งตอ การเปนโรครุนแรง/
โรครว มสําคญั

มอี าการ/ป˜จจยั เสี่ยงโรครุนแรง รักษาในโรงพยาบาล หาเตียง
หร�อโรคร‹วมขอŒ ใดขอŒ หนึ่ง สายดวนกรมการแพทย
สายดวนเฉพาะกิจ 1668
แนน หนา อก หายใจเรว็ เหน่ือย (08.00-22.00น. ทุกวัน)
หาเตียงในพ�้นท่ีกทม. 1669
ลาํ บาก ขณะทาํ กิจกรรม (24 ช่ัวโมง ทุกวัน)
ไอแลวเหนื่อย ออ นเพลีย เว�ยนศีรษะ
ผูปวยมอี าการ ปอดอกั เสบ
มอี าการถา ยเหลวมากกวา

3 ครงั้ ตอวัน

ผŒูป†วยโควด� อาการหนัก รักษาในโรงพยาบาล หาเตยี ง
แนนหนาอกตลอดเวลา เจ็บหนาอก สายดวนกรมการแพทย
สายดวนเฉพาะกิจ 1668
เวลาหายใจ (08.00-22.00น. ทุกวัน)
หอบเหนื่อย พ�ดลําบาก หาเตียงในพ้�นที่กทม. 1669
ซมึ ตอบสนองชา (24 ช่ัวโมง ทุกวัน)

ผปู ว ยอาการรนุ แรง ปอดบวม มีภาวะลดลงของออกซิเจน

SpO2 มากกวาหร�อเทา กบั 3%

ผูปว ยที่ไดรับอนญุ าตใหอ อกจากโรงพยาบาลตามกรณีตอไปน้ี เปนผูป ว ยท่ีพนระยะแพรเ ช้ือแลว
ไมจ ําเปนตอ งแยกตัวหรอ� กกั ตัวแตใหค งการปฏบิ ัตติ ามหลกั D M H T T เพ�อ่ ปองกันการตดิ เชือ้

68

ทป่ี รก� ษา วฒั นายง�ิ เจรญ� ชยั อธบิ ดกี รมอนามยั
บญุ สขุ รองอธบิ ดกี รมอนามยั
นายแพทยส วุ รรณชยั โรมา ผอŒู ำนวยการกองสง‹ เสรม� ความรแŒู ละสอ่ื สารสขุ ภาพ
นายแพทยส ราวฒุ ิ รอดไทร นกั วช� าการสาธารณสขุ ชำนาญการพเ� ศษ
นางวม� ล อสวุ พงษพ ฒั นา นกั วช� าการเผยแพรช‹ ำนาญการพเ� ศษ
เทศนธ รรม นายชา‹ งศลิ ปชŠ ำนาญงาน
บรรณาธกิ าร ปะพธ� สะโร นกั วช� าการคอมพว� เตอรป ฏบิ ตั กิ าร
ทรพั ยะประภา นกั ประชาสมั พนั ธป ฏบิ ตั กิ าร
นายวน� ยั กลำ่ พล� สวสั ด์ิ นายชา‹ งศลิ ปปŠ ฏบิ ตั งิ าน
นางศภุ รตั น อนิ ทรท มิ นกั นเิ ทศศลิ ปŠ
นายพงษศ กั ด์ิ พนั ธศุ าสตร นกั ประชาสมั พนั ธ
นางสาวประภาพรรณ อสวุ พงษพ ฒั นา นกั วช� าการเผยแพรช‹ ำนาญการพเ� ศษ
นางสาวเมธว ดี
นางสาวสทุ ธฉิ นั ท
นายนพรตั น
นายณฐั พงศ

เรย� บเรย� ง

นางศภุ รตั น

ISBN : 978-616-11-4688-7
พ�มพคร้ังที่ 1 : ป‚ 2564 จำนวน 4,000 เล‹ม

จัดทำโดย : กองสง‹ เสร�มความรอบรŒแู ละส่ือสารสขุ ภาพ กรมอนามัย
88/22 ถนนติวานนท ตำบลตลาดขวัญ อำเภอเมือง
จังหวัดนนทบุร� โทรศัพท 0-2590-4053

ออกแบบและผลติ โดย : บร�ษทั มนิ น่ี กรปุ จำกัด
189 หมู‹ 2 ตำบลลำไทร อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี
โทรศัพท 097-289-6649