36
2.1 ความพอเพยี ง
2.2 ความโปรงใส
2.3 ความตนื่ รู
2.4 มุง ไปขา งหนา
2.5 ความรู
2.6 ความเออ้ื อาทร
37
เรือ่ งที่ 1 องคป ระกอบของโมเดล STRONG
จติ พอเพยี งตานทจุ รติ ตามทป่ี ระเทศไทยไดม ยี ุทธศาสตรช าติวาดวยการปองกันและปราบปรามการ
ทุจริต ระยะท่ี 3 (พ.ศ. 2560 – 2564) ไดมีการวิเคราะหภาพอนาคตของประชาชนและสังคมไทยในระยะ
5 ปขางหนา ไวว า หากยุทธศาสตรช าตฯิ ไดร บั ความรวมมือรวมใจจากทุกภาคสวนของสังคมไทยในการนําไป
ปฏิบตั ิจรงิ ประชาชนไทยจะมคี วามต่ืนตัวตอการทุจริตมากขนึ้ มีการใหความสนใจตอขา วสารและตระหนักถึง
ผลกระทบของการทุจริตท่ีมีตอประเทศ มีการแสดงออกซึ่งการตอตานการทุจริตท้ังในชีวิตประจําวันและ
การแสดงออกผานส่ือสาธารณะและสื่อสังคมออนไลนตาง ๆ ประชาชนในแตละชวงวัยไดรับกระบวนการ
กลอมเกลาทางสงั คมวา การทุจริต ถอื เปน พฤตกิ รรมทีน่ อกจากจะผดิ กฎหมายและทาํ ใหเกิดความเสียหายตอ
ประเทศแลว ยังเปนพฤติกรรมท่ีผิดจริยธรรม ไมไดรับการยอมรับจากสังคม ประชาชนตองเริ่มเรียนรูการ
ปรับเปลี่ยนฐานความคิดที่ทําใหสามารถแยกแยะระหวางผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนสวนรวมได
วัฒนธรรมทางสังคมที่มีฐานอยูบนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เน่ืองจากมีพ้ืนฐานจิตท่ีพอเพียงมีความ
ละอายตอการทุจริตประพฤตมิ ิชอบ และไมย อมใหผอู น่ื กระทําการทุจริตอนั สงผลใหเ กิดความเสยี หายตอสังคม
สว นรวม
หนวยงานทุกภาคสวนตองใหความสําคัญอยางแทจริงกับการตระหนักถึงจิตพอเพียงตานทุจริต
โดยประชาชนทกุ คนนาํ การประยกุ ตหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใชประกอบกับหลักการตอตานการทุจริต
อน่ื ๆ เพอ่ื สรางฐานคดิ จิตพอเพียงตอตานทุจริตใหเกิดข้ึนเปนพื้นฐานความคิดของปจเจกบุคคล โดยประยุกตหลัก
“STRONG : จิตพอเพียงตานทุจริต” ซึ่งคิดคนโดย รองศาสตราจารย ดร.มาณี ไชยธีรา-นุวัฒศิริ ในป พ.ศ. 2560
มาเปนแนวทางในการพัฒนาวฒั นธรรมหนว ยงาน
38
หลักความพอเพยี ง โดยบุคคลสามารถแยกแยะ
ผลประโยชนส ว นตัวและผลประโยชนส ว นรวม
อยา งเปน อตั โนมัติ บคุ คลและหนวยงาน
รว มพัฒนาใหเ กิด ปฏิบัตงิ านบนฐาน
ความเอ้อื เฟอ อาทร
ตอ กันบนพื้นฐาน ของความโปรงใส
ของจริยธรรมและ
จติ พอเพยี ง
รแู ละพรอ ม
ลงมอื ปอ งกนั ทุจรติ
แสวงหาความรูอ ยางตอเน่อื ง มุงพฒั นาใหเ กดิ ความเจริญ
เพือ่ ใหเทาทันตอ สถานการณการทุจรติ โดยการตอ สกู บั การทจุ ริตไดอ ยางไมย อทอ
พัฒนาโดย การประยกุ ตหลกั ความพอเพยี งดว ยโมเดล
รศ.ดร. มาณี ไชยธีรานุวัฒศริ .ิ 2560.2561
STRONG : จิตพอเพียงตา นทุจรติ
ท่มี า : http://www.stopcorruption.moph.go.th=สะกดจิตเขาสูภวงั ค
STRONG : จิตพอเพยี งตานทุจรติ ประกอบดวย
1) S (Sufficient) : ความพอเพียง หมายถึง ผูนํา ผูบริหาร บุคคลทุกระดับ องคกรและชุมชน
นอมนําหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาปรบั ประยุกตเ ปน หลกั ความพอเพียงในการทํางาน การดํารงชีวิต
การพัฒนาตนเองและสวนรวม รวมถงึ การปองกันการทุจริตอยางยั่งยืน ซึ่งความพอเพียงตอส่ิงใดส่ิงหนึ่งของ
มนุษยแ มว า จะแตกตางกันตามพ้นื ฐาน แตการตดั สินใจวาความพอเพียงของตนเองตองตั้งอยูบนความมีเหตุมีผล
รวมท้ังตองไมเบียดเบียนตนเอง ผูอื่น และสวนรวม ความพอเพียงดังกลาวจึงเปนภูมิคุมกันใหบุคคลน้ัน
ไมก ระทําการทุจรติ ซง่ึ ตอ งใหค วามรูค วามเขา ใจ และปลุกใหตนื่ รู
2) T (Transparent) : ความโปรง ใส หมายถึง ผนู าํ ผบู รหิ าร บุคคลทุกระดับ องคกรและชุมชน
ตองปฏิบัติงานบนฐานของความโปรงใส ตรวจสอบได ดังน้ัน จึงตองมีและปฏิบัติตามหลักปฏิบัติ ระเบียบ
ขอ ปฏบิ ตั ิ กฎหมาย ดานความโปรง ใส ซึง่ ตอ งใหความรูความเขา ใจ และปลกุ ใหต ่ืนรู
3) R (Realize) : ความตืน่ รู หมายถึง ผูน ํา ผูบรหิ าร บุคคลทกุ ระดับ องคกรและชุมชน มีความรู
ความเขาใจ และตระหนักรถู งึ รากเหงาของปญ หาและภัยรายแรงของการทุจริตประพฤติมิชอบ ภายในชุมชน
และประเทศ ความตื่นรจู ะบังเกิดเมือ่ ไดพบเหน็ สถานการณท่ีเสีย่ งตอการทจุ รติ ยอ มจะมปี ฏิกริ ิยาเฝา ระวงั และ
39
ไมยินยอมตอการทุจริตในทส่ี ุดซงึ่ ตอ งใหความรูความเขา ใจเกยี่ วกบั สถานการณการทุจริตท่ีเกิดข้ึน ความรายแรง
และผลกระทบตอระดับบุคคลและสวนรวม
4) O (Onward) : มุงไปขางหนา หมายถึง ผูนํา ผูบริหาร บุคคลทุกระดับ องคกรและชุมชน
มุงพัฒนาและปรับเปล่ียนตนเองและสวนรวมใหมีความเจริญกาวหนาอยางย่ังยืน บนฐานความโปรงใส
ความพอเพียงและรวมสรางวัฒนธรรมสุจริตใหเกิดขึ้นอยางไมยอทอ ซึ่งตองมีความรูความเขาใจในประเด็น
ดงั กลาว
5) N (Knowledge) : ความรู หมายถงึ ผูนํา ผูบริหาร บุคคลทุกระดับ องคกรและชุมชน ตองมี
ความรูความเขาใจสามารถนําความรูไปใช สามารถวิเคราะห สังเคราะห ประเมินไดอยางถองแท ในเร่ือง
สถานการณก ารทจุ ริต ผลกระทบทม่ี ีตอ ตนเองและสวนรวม ความพอเพียงตานทุจริต การแยกแยะผลประโยชน
สว นตนและผลประโยชนส ว นรวมทมี่ ีความสําคัญยงิ่ ตอการลดการทุจรติ ในระยะยาว รวมท้ัง ความอายไมกลา
กระทําการทุจรติ และเกิดความไมท นเม่อื พบเหน็ วา มีการทุจริตเกดิ ข้ึนเพือ่ สรา งสงั คมไมท นตอ การทุจริต
6) G (Generosity) : ความเอ้ืออาทร หมายถงึ คนไทยมีความเอื้ออาทร มีเมตตา มีนํ้าใจ ตอกัน
บนฐานของจติ พอเพียงตานทจุ ริต ไมเอือ้ ตอ การรบั หรือการใหผลประโยชนตอ พวกพอ ง
40
เรือ่ งที่ 2 การประยกุ ตหลกั ความพอเพียงดว ยโมเดล STRONG : จติ พอเพยี งตานทจุ รติ
การนาํ หลกั ความพอเพยี งมาประยกุ ตใชด วยโมเดล STRONG : จติ พอเพยี งตานทจุ ริต มาใชในเร่อื ง
ตา ง ๆ ตอ ไปน้ี
2.1 ความพอเพยี ง (Sufficient)
พระราชดาํ รสั ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
(พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภูมพิ ลอดลุ ยเดช ในหลวงรชั กาลที่ 9) พระราชทานแกบุคคลตาง ๆ ท่ีเขาเฝาฯ
ถวายชัยมงคลเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดาฯ พระราชวังดุสิต
วันที่ 4 ธันวาคม 2541
“...คําวาพอเพียง มีความหมายกวางออกไปอีก ไมไดหมายถึงการมีพอสําหรับใชของตัวเองมี
ความหมายวาพอมี พอกิน พอมีพอกินนี้ ถาใครไดมาอยูท่ีนี่ ในศาลาน้ีเม่ือ 24 ป 2517 ถึง 2541 ก็ 24 ป
ใชไหม วันนั้นไดพูดถึงวา เราควรจะปฏิบัติใหพอมีพอกิน พอมี พอกินน้ีก็แปลวาเศรษฐกิจพอเพียงนั่นเอง
ถาแตละคนพอมี พอกิน ก็ใชได ย่ิงถาท้ังประเทศพอมีพอกินก็ยิ่งดีและประเทศไทยก็เวลาน้ัน ก็เร่ิมจะเปน
ไมพ อมี บางคนกม็ ีมาก บางคนกไ็ มมเี ลย สมัยกอ นน้พี อมพี อกนิ มาสมัยนชี้ ักจะไมพอมีพอกิน จงึ ตอ งมนี โยบาย
ที่จะทําเศรษฐกจิ พอเพยี ง เพ่ือท่จี ะใหทุกคนมพี อเพยี งได...”
“...คําวาพอก็เพียง พอเพียงนี้ก็พอดังนั้นเอง คนเราถาพอในความตองการ ก็มีความโลภนอย
เม่อื มีความโลภนอย ก็เบียดเบียนคนอื่นนอย ถาทุกประเทศใดมีความคิด อันน้ีไมใชเศรษฐกิจ มีความคิดวา
ทําอะไรตองพอเพยี ง หมายความวา พอประมาณ ไมส ุดโตง ไมโลภอยา งมาก คนเรากอ็ ยูเปน สุข พอเพียงน้ีอาจจะ
มมี าก อาจจะมีของหรหู ราก็ได แตวา ตองไมไปเบียดเบียนคนอนื่ ตองใหพอประมาณ พูดจาก็พอเพยี ง ทําอะไร
ก็พอเพยี ง ปฏบิ ัติตนก็พอเพียง...”
“...อยา งเคยพูดเหมอื นกนั วา ทานท้งั หลายทนี่ ัง่ อยตู รงนี้ ถาไมพ อเพียง คือ อยากจะไปนั่งบนเกาอ้ี
ของผูท ีอ่ ยูขาง ๆ อันนั้นไมพอเพียงและทาํ ไมได ถา อยากน่งั อยางนน้ั ก็เดอื นรอนกนั แนเ พราะวา อดึ อดั จะทําให
ทะเลาะกัน และเม่อื มีการทะเลาะกนั กไ็ มม ปี ระโยชนเ ลย ฉะนั้น ควรทีจ่ ะคิดวาทําอะไรพอเพียง...”
“...ถาใครมีความคิดอยางหน่ึงและตองการใหคนอื่นมีความคิดอยางเดียวกับตัวซ่ึงอาจจะไมถูก
อันน้กี ไ็ มพอเพียง การพอเพียงในความคิดก็คือ แสดงความคิด ความเห็นของตัว และปลอยใหอีกคนพูดบาง
และมาพิจารณาวาท่เี ขาพูดกบั ทเี่ ราพดู อนั ไหนพอเพยี ง อันไหนเขาเรือ่ ง ถาไมเขาเรื่องก็แกไขเพราะวาถาพูด
กันโดยท่ีไมร ูเรื่องกัน ก็จะกลายเปนการทะเลาะ จากการทะเลาะดวยวาจาก็กลายเปนการทะเลาะดวยกาย
ซ่งึ ในทส่ี ดุ กน็ ํามาสคู วามเสยี หาย เสียหายแกคนสองคนที่เปนตัวการ เปนตัวละครท้ังสองคน ถาเปนหมูก็เลย
เปนการตีกนั อยา งรนุ แรง ซึ่งจะทําใหคนอื่นอีกมากเดือดรอน ฉะนัน้ ความพอเพียงน้ีก็แปลวา ความพอประมาณ
และความมีเหตุผล...”
41
การนอ มนาํ หลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงมาปฏิบัติ
“เศรษฐกิจพอเพียง” เปนปรัชญาชี้ถึงแนวการดํารงอยูและปฏิบัติตนของประชาชนทุกระดับ
ต้ังแตระดับครอบครัว ระดับชมุ ชน จนถึงระดบั รัฐ ทง้ั ในการพัฒนาและบรหิ ารประเทศใหด าํ เนนิ ไปในทางสายกลาง
โดยเฉพาะการพฒั นาเศรษฐกิจเพื่อใหกาวทันตอโลกยุคโลกาภิวัตน
ความพอเพียง หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึงความจําเปนที่จะตองมีระบบ
ภูมิคุมกันในตัวที่ดีพอสมควรตอการมีผลกระทบใด ๆ อันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทั้งภายนอกและภายใน
ทั้งนีจ้ ะตอ งอาศยั ความรอบรู ความรอบคอบ และความระมัดระวังอยางย่ิงในการนําวิชาการตาง ๆ มาใชในการ
วางแผนและการดําเนินการทุกขั้นตอน และขณะเดียวกันจะตองเสริมสรางพื้นฐานจิตใจของคนในชาติ
โดยเฉพาะเจาหนาที่ของรัฐ นักทฤษฎี และนกั ธรุ กิจในทกุ ระดับ ใหม ีสํานึกในคุณธรรมความซอื่ สตั ยส ุจริต และ
ใหมคี วามรอบรูท่ีเหมาะสม ดาํ เนินชีวติ ดวยความอดทน ความเพียร มีสติ ปญญา และความรอบคอบ เพื่อให
สมดลุ และพรอมตอการรองรับการเปล่ียนแปลงอยางรวดเร็วและกวางขวางทั้งดานวัตถุ สังคม ส่ิงแวดลอม
และวัฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเ ปนอยา งดี”
การนอมนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาปฏิบัติ ทุกคนสามารถนําหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง มาเปนหลักปฏิบัติในการดําเนินชีวิตได ไมใชเฉพาะในหมูคนจนหรือเกษตรกร โดยตอง
“ระเบิดจากขางใน” คือ การเกดิ จิตสาํ นึก มคี วามศรัทธา เชื่อม่นั เหน็ คณุ คา และนําไปปฏิบัติดวยตนเอง แลวจึง
ขยายไปสูครอบครัว ชุมชน สังคม และประเทศชาตติ อไป
ความพอเพียงระดับบคุ คลและครอบครัว มงุ เนนใหบคุ คลและครอบครัวอยูรวมกันอยางมีความสุข
ทง้ั ทางกายและทางใจ พึ่งพาตนเองอยางเต็มความสามารถ ไมทําอะไรเกินตัว ดําเนินชีวิตโดยไมเบียดเบียน
ตนเองและผูอนื่ รวมทัง้ ใฝรูและมีการพัฒนาตนเองอยางตอเน่ือง เพ่ือความมั่นคงในอนาคต และเปนท่ีพ่ึงให
ผูอ่ืนไดใ นทส่ี ดุ เชน หาปจ จยั ส่ีมาเล้ียงตนเองและครอบครวั จากการประกอบสมั มาชพี รขู อมลู รายรบั -รายจา ย
ประหยัดแตไมใชตระหนี่ ลด-ละ-เลิก อบายมุข สอนใหเด็กรูจักคุณคา รูจักใช และรูจักออมเงินและส่ิงของ
เครื่องใช ดูแลรักษาสุขภาพ มีการแบงปนภายในครอบครัว ชุมชน และสังคมรอบขาง รวมถึงการรักษา
วัฒนธรรม ประเพณี และการอยรู ว มกบั ทรพั ยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอมไดอ ยา งเหมาะสม
ความพอเพยี งระดับชุมชน คนในชุมชนมกี ารรวมกลุมกันทาํ ประโยชนเพ่อื สว นรวม ชวยเหลือเก้ือกูลกนั
ภายในชุมชนบนหลักของความรูรักสามัคคี สรางเปนเครือขายเชื่อมโยงกันในชุมชนและนอกชุมชนทั้งดาน
เศรษฐกจิ สังคม ทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอ ม เชน การวมกลมุ อาชีพ องคกรการเงิน สวัสดิการชุมชน
การชว ยดูแลรักษาความสงบ ความสะอาด ความเปนระเบียบเรียบรอย รวมท้ังการใชภูมิปญญาทองถ่ินและ
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมในชุมชนมาสรางประโยชนไดอยางเหมาะสม เพ่ือสรางเสริมชุมชนใหมี
ความเขมแข็งและมคี วามเปน อยทู พ่ี อเพยี ง
ความพอเพยี งในภาคธุรกิจเอกชน เร่ิมจากความมุงมั่นในการดําเนินธุรกิจท่ีหวังผลประโยชนหรือ
กําไรในระยะยาวมากกวาระยะสั้น แสวงหาผลตอบแทนบนพื้นฐานของการแบงปน มุงใหทุกฝายที่เกี่ยวของ
ไดรับประโยชนอยางเหมาะสมและเปน ธรรมทง้ั ลกู คา คูคา ผูถือหุน และพนักงานดานการขยายธุรกิจตองทํา
อยางคอยเปนคอยไป รวมทั้งตองมีความรูและเขาใจธุรกิจของตนเอง รูจักลูกคา ศึกษาคูแขง และเรียนรู
42
การตลาดอยางถองแท ผลิตในสิ่งที่ถนัดและทําตามกําลังสรางเอกลักษณท่ีแตกตางและพัฒนาคุณภาพ
ผลติ ภัณฑอยางตอเนอ่ื ง มีการเตรยี มความพรอมตอ การเปลีย่ นแปลงทอ่ี าจเกดิ ข้นึ มคี วามซอื่ สตั ยรบั ผิดชอบตอ
สังคมและปอ งกันผลกระทบตอ สงิ่ แวดลอ ม ท่ีสําคญั ตองสรา งเสรมิ ความรแู ละจดั สวัสดกิ ารใหแกพ นกั งานอยาง
เหมาะสม
ความพอเพียงระดับประเทศ เปนการบริหารจัดการประเทศ โดยเร่ิมจากการวางรากฐาน
ใหประชาชนสวนใหญอยูอยางพอมีพอกิน และพ่ึงตนเองได มีความรูและคุณธรรมในการดําเนินชีวิต มีการ
รวมกลมุ ของชมุ ชนหลาย ๆ แหง เพื่อแลกเปล่ียนความรู สืบทอดภูมิปญญา และรวมกันพัฒนาตามแนวทาง
เศรษฐกจิ พอเพียงอยางรู รักสามัคคี เสริมสรางเครือขายเช่ือมโยงระหวางชุมชนใหเกิดเปนสังคมแหงความ
พอเพยี งในทีส่ ดุ
การประยกุ ตใ ชหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงในดานตา ง ๆ
ดานเศรษฐกิจ ไมใชจายเกินตัว ไมลงทุนเกินขนาด คิดและวางแผนอยางรอบคอบ มีภูมิคุมกัน
ไมเ สี่ยงเกินไป
ดา นจิตใจ มีจิตใจเขมแข็ง มีจิตสํานึกที่ดี เอ้ืออาทร เห็นแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชน
สว นตวั
ดา นสังคมและวัฒนธรรม ชว ยเหลือเก้ือกูลกัน รูรัก สามัคคี สรางความเขมแข็งใหครอบครัวและ
ชมุ ชน รักษาเอกลกั ษณ ภาษา ภมู ปิ ญญา และวัฒนธรรมไทย
ดานทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม รูจักใชและจัดการอยางฉลาดและรอบคอบ ฟนฟู
ทรพั ยากรเพอ่ื ใหเ กิดความย่งั ยืนและคงอยชู วั่ ลูกหลาน
ดา นเทคโนโลยี รูจักใชเ ทคโนโลยที เ่ี หมาะสม สอดคลองกับความตองการและสภาพแวดลอมและ
พฒั นาเทคโนโลยีจากภมู ิปญ ญาชาวบา น
ผลทีค่ าดวา จะไดร ับ
การนอมนาํ หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมาประยุกตใชในทุกภาคสวนของสังคมอยางจริงจัง
จะสง ผลใหการพฒั นาประเทศกาวหนาไปอยางสมดลุ ม่ันคง และยั่งยืน พรอมรับกับการเปลี่ยนแปลงในทุกดาน
ทั้งดานชีวิต เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม สิ่งแวดลอม และเทคโนโลยี อันจะนําไปสู “ความอยูเย็นเปนสุข
รว มกนั ในสงั คมไทย”
43
แบบอยางในเรอ่ื งของความพอเพียง
เร่ือง ฉลองพระองค บนความ “พอเพยี ง” : หนังสอื พิมพค มชดั ลกึ 24 ตุลาคม 2559
นายสุนทร ชนะศรีโยธิน เจาของรานสูท “วินสัน เทเลอร” ไดบอกเลาพระราชจริยวัตรในดาน
“ความพอเพียง” ท่ีพระองคทานทรงปฏิบัติมาอยางตอเนื่องวา “นายตํารวจนํามาใหผมซอมเปนผารัดอก
สาํ หรับเลน เรือใบสภาพเกา มากแลว นายตํารวจทา นน้นั บอกวา ไมม รี า นไหนยอมซอ มใหเลย ผมเห็นวายังแกไขได
ก็รับมาซอ มแซมใหไ มคดิ เงนิ เพราะแคนึกอยางบริการแกไขใหดีใหลูกคาประทับใจ แตไมรูมากอนวาเขาเปน
เจา หนาทใี่ นพระราชสํานัก ตอนนนั้ ผมบอกไมค ิดคาตดั บอกเขาวา ไมร ับเงิน แกไ ขแคน้ี ผมมีน้ําใจ ผมเปดรานเส้ือ
เพราะตองการใหม ชี ่อื เสยี งดานคุณภาพและบริการลูกคามากกวา แกไขนิดเดียวก็อยากทําใหเขาดี ๆ ไมตอง
เสียเงิน ตอนน้ันเขาถามผมอีกวา แลวจะเอามาใหทําอีกไดไหม เราก็บอกไดเลย ผมบริการให จากน้ันเราก็
รบั แกช ดุ ใหน ายตาํ รวจทานน้เี ร่อื ย ๆ เขาขอใหค ิดเงนิ ก็ไมค ิดให พอครงั้ ท่ี 5 นี่สิทานเอาผามา 4 - 5 ผืน จะใหตัด
ถามผมวา เทาไหร ๆ แลวก็รีบควักนามบัตรมาใหผม ทานช่ือ พล.ต.ต.จรัส สุดเสถียร ตําแหนงเขียนวา
เปนนายตาํ รวจประจาํ ราชสํานกั ทา นบอกวา “สิง่ ที่เถา แกทาํ ใหเปน ของพระเจา อยูหวั นะ” ผมองึ้ มากรีบยกมือ
ทวมหัว “ดีใจท่ีไดรับใชเบ้ืองพระยุคลบาทแลว” นายสุนทรเลาดวยนํ้าเสียงตื้นตันใจแตละฉลองพระองค
ท่ีไดรับมาใหซอมแซม ถาเปนคนอ่ืนผาเกาขนาดนั้นเขาไมซอมกันแลว เอาไปทิ้งหรือใหคนอ่ืน ๆ ไดแลว
แตพ ระเจา อยูหวั รัชกาลท่ี 9 ทรงมคี วามมัธยัสถแตล ะองคที่เอามาเกามาก เชน เสื้อสูทสฟี าชัยพฒั นา ผาเกาสีซีด
มากแลว ตรงตราชัยพัฒนามัวหมอง ตรงดิ้นทองก็หลุดเกือบหมด ผมเอามาแกะหมดเลยใหโรงงานปกใหม
ใหเ หมอื นแบบเดมิ เพราะเขา ใจวาทา นอยากไดฉลองพระองคองคเดิม แตเปลี่ยนตราใหดูใหม ถาสมมติวันนี้
มเี จาหนา ทม่ี าสงซอ ม พรุง นีเ้ ยน็ ๆ ผมก็ทาํ เสร็จสงคนื เขาไป เจา หนาทท่ี ีม่ ารบั ฉลองพระองคช อบถามวา ทําไม
ทําไว ผมตอบเลยวา เพราะตัง้ ใจถวายงานครับ ผมอยผู ืนแผน ดินไทย ใตรม พระบารมีของพระองค ผมก็อยาก
ไดร ับใชเ บ้อื งพระยุคลบาทสักเรื่อง ผมเปน แคชางตัดเส้ือ ไดร บั ใชข นาดนี้ผมกป็ ลมื้ ปต ทิ ีส่ ุดแลว
“ผมถอื โอกาสนําหลกั เศรษฐกจิ พอเพียงของพระองคท านมาใชต ลอด เสื้อผาเกา ๆ ท่ีไดรับมาวันแรก
ทาํ ใหร วู า พระองคทรงอยูอ ยางประหยัด มธั ยสั ถ ทรงเปนแบบอยางความพอเพียงใหแกประชาชนและเม่ือได
ถวายงานบอ ยคร้ัง ทาํ ใหผมตระหนักวา คนเราวันหนง่ึ ตอ งคิดพจิ ารณาตวั อยางวาสิ่งไหนบกพรอ งก็ตอ งแกไ ขสิ่งนั้น
ทุกคนตอ งแกไ ขสิ่งทบ่ี กพรองกอน งานถึงจะบรรลเุ ปา หมาย และเม่ือประสบความสําเร็จแลวอยาลืมต้ังใจทํา
ส่ิงดี ๆ ใหประเทศชาติตลอดไป” ขอคิดและขอปฏิบัติดี ๆ ท่ีชางสุนทรไดรับจากพระบาทสมเด็จ
พระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล-
อดลุ ยเดช ในหลวงรชั กาลท่ี 9)
44
ฉลองพระบาท ก. เปรมศลิ ป ชางซอ มฉลองพระบาท รอยเทา ในหลวง ร. 9 รอยเทา ของความพอเพยี ง
นายศรไกร แนน ศรนี ลิ หรือชางไก ชางนอกราชสาํ นักผถู วายงานซอมฉลองพระบาทในหลวง รัชกาลท่ี 9
มานานกวา 10 ป ปจจุบันยังเปนเจา ของรา นซอมรองเทา ก. เปรมศิลป บริเวณส่แี ยกพิชยั เขตดุสิต กรุงเทพฯ
ประมาณป 2546 มลี กู คา สวมชดุ พระราชสาํ นักมา 2 คน เดินประคองถุงผาลายสกอต ดานในเปนรองเทาเขามา
ในราน พอวางรองเทาก็กมลงกราบ เลยถามวา เอาอะไรมาให ลูกคารายน้ันตอบวา ฉลองพระบาทของ
พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูห ัว รัชกาลที่ 9 ไดย ินเทา น้นั ทําตัวไมถกู ขนลุก พูดอะไรไมถูก ในใจคิดแตเพียงวา
โชคดแี ลว ไมน กึ ไมฝ น วา จะมโี อกาสไดซ อมรองเทา ของเจาฟา เจา แผนดิน ชางไกเลาวา “รองเทาคูแรกที่ในหลวง
รัชกาลที่ 9 ทรงนํามาซอม เปนรองเทาหนังสีดํา ทรงคัทชู แบรนดไทยเปนฉลองพระบาทคูโปรดของพระองค
เบอร 43 เทา ทสี่ ังเกตสภาพชํารดุ ทรุดโทรม ราวกบั ใสใชงานมาแลวหลายสบิ ป ภายในรองเทาผุกรอนหลุดลอก
หลายแหง ถาเปน คนทั่วไปจะแนะนาํ ใหท งิ้ แลวซื้อใหม”
“จริง ๆ ผมใชเวลาซอมรองเทา คนู นั้ ไมถงึ 1 ช่ัวโมงก็เสร็จ แตดวยความที่อยากใหรองเทาคูน้ันอยู
ในบา นใหน าน เลยบอกเจาหนา ทีว่ า ใชเวลาซอ ม 1 เดอื น ซ่งึ ฉลองพระบาทคูนี้ ทรงโปรดใชท รงดนตร”ี
นับจากน้นั เปน ตนมาชางไกย งั มโี อกาสไดถวายงานซอมฉลองพระบาทอีกหลายคู ซ่ึงคูที่ 2 และคูท่ี 3
เปน รองเทา หนงั สีดาํ ทรงคทั ชู คูท ี่ 4 ฉลองพระบาทหนังววั ทรงฮาฟ มกั ใสในงานราชพิธีซ่ึงฉลองพระบาทคูนี้
มรี อยพระบาทตดิ มากบั แผน รองเทา ชา งไกเก็บแผนรองเทา ไวทีร่ า นเพ่ือความเปน สริ ิมงคล สว นฉลองพระบาท
คทู ี่ 5 ทรงนํามาเปล่ียนพืน้ ฉลองพระบาทคทู ี่ 6 เปนรองเทา เปด สน ซงึ่ คุณทองแดงสนุ ัขทรงเล้ียงกัด รวมแลว
ท้ังหมด 6 คู
“ผมซอมฉลองพระบาททุกคอู ยางสดุ ความสามารถ ซ่ึงรองเทา ของพระองคจะนําไปวางปนกับของ
ลูกคาคนอื่นไมได เลยซือ้ พานมาใสพรอ มกบั ผาสีเหลืองมารอง แลวนําไปวางไวท่ีสูงที่สุดในรานเพราะทานคง
ทรงโปรดมาก สภาพรองเทาชํารุดมาก ซับในรองเทาหลุดออกมาหมด ถาเปนเศรษฐีทั่วไปคงจะไมนํามาใชแลว
แตนี่พระองคย งั ทรงใชค ูเ ดิมอยู”
ประการสําคัญท่ีทําใหชายผูน้ีไดเรียนรูจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพล-
อดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร (พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลที่ 9)
คอื “ความพอเพียง” ขนาดฉลองพระบาทขาดและเกา ยังสงมาซอ ม หากคนไทยเดนิ ตามรอยของพระองคทาน
ชวี ติ ไมฟ ุงเฟอจะเปนสขุ กันมากกวาน้ี
“ดร. สเุ มธ ตันติเวชกุล” เขียนไวใ นหนังสอื “ใตเบอ้ื งพระยุคลบาท”
“...พระองคทา น ทรงเปน ผนู าํ อยา งแทจริง ดูแคฉลองพระบาท เปนตน พวกตามเสด็จฯ ท้ังหลาย
ใสร องเทานอก และย่ิงมาจากตางประเทศใสแลวนุมเทาดี พระองคกลับทรงรองเทาที่ผลิตในเมืองไทยคูละ
รอ ยกวาบาทสดี าํ เหมอื นอยา งทีน่ ักเรยี นใสกัน แมกระท่งั พวกเรายังไมซื้อใสเลย...”
45
กจิ กรรมท่ี 1
1. ใหผูเรียนตอบคาํ ถาม ตอไปนี้
1.1 ความพอเพยี ง มคี วามหมายวา อยางไร
1.2 ยกตวั อยา งพฤตกิ รรมท่แี สดงใหเ หน็ วา ผูเรยี นใชชวี ิตพอเพียง
46
1.3 บอกประโยชนของการปฏิบัตติ นอยางพอเพียงท่ีสง ผลตอตนเอง ผูอ่นื และประเทศชาติ
47
กิจกรรมที่ 2
ใหผ ูเ รยี นแบง กลมุ ศกึ ษาขาวเกีย่ วกบั การทจุ รติ จากส่ือส่ิงพมิ พ สอื่ อเิ ล็กทรอนกิ ส พรอ มสรปุ โดยเตมิ คํา
ในชอ งวางในแผนภมู ิ
พฤติกรรมทีท่ จุ รติ
โดยไมมีความพอเพียง
กจิ กรรมท่ี 2
48
2.2 ความโปรง ใส (Transparency)
ความหมาย
ความโปรงใส (Transparency) หมายถึง การกระทําใด ๆ ของภาครัฐทั้งในระดับบุคคลและ
องคกรที่ผูอ่ืนสามารถมองเห็นได คาดเดาได และเขาใจได ครอบคลุมถึงทุกการกระทําท่ีเปนผลจากการ
ตัดสนิ ใจของผบู ริหาร การดําเนินงานทางธุรกิจ และงานสาธารณประโยชนตาง ๆ เชน การมีระบบงานและ
ขนั้ ตอนการทํางานท่ีชดั เจน ซ่ึงดูไดจาก กฎ ระเบียบ หรือประกาศ การมีหลักเกณฑประเมินหรือการใหคุณ
ใหโ ทษทีช่ ดั เจน การเปด เผยขอมลู ขา วสารทถ่ี ูกตอ งอยางตรงไปตรงมา ความโปรง ใส จึงเปนเคร่ืองมือที่สําคัญ
ในการตรวจสอบความถูกตอง และชวยปองกันไมใหเกิดการทุจริต รวมท้ังนําไปสูการสรางความไววางใจ
ซ่ึงกันและกันทง้ั ระหวา งผปู ฏิบัตริ วมกันในองคก รเดียวกนั ระหวา งประชาชนตอรัฐไปจนถงึ ระหวา งคนในชาติดวยกัน
ดังนัน้ ทุกองคก รไมว า จะเปน หนว ยงานภาครัฐหรือภาคเอกชน ควรปรับปรุงกลไกการทาํ งานใหมคี วามโปรงใส
มีการเปด เผยขอ มูลขา วสารทเี่ ปนประโยชนอยางตรงไปตรงมาดวยภาษาทเ่ี ขา ใจงา ย เพ่ือประชาชนจะไดเขาถงึ
ขอมลู ขาวสารไดโ ดยสะดวก และชวยตรวจสอบความถูกตองในการทาํ งานได
ความละอายและความไมท นตอ การทจุ ริต
การทุจริต มีผลกระทบตอ การพัฒนาประเทศ ทาํ ใหเ กดิ ความเสยี หายอยางมากในดานตาง ๆ หาก
นําเงินท่ีทจุ รติ มาพัฒนาในสว นอน่ื ความเจรญิ หรอื การไดร บั โอกาสของผูดอ ยโอกาสกจ็ ะมีมากขึ้น ความเหล่ือม
ล้ําดานโอกาสทางดานสังคม ทางดานการศึกษา ฯลฯ ของประชาชนในประเทศก็จะลดนอยลง ดังที่เห็น
ในปจ จบุ ันวา ความเจรญิ ตา ง ๆ มักอยูก ับคนในเมืองมากกวา ชนบท ทงั้ ๆ ท่คี นชนบทกค็ อื ประชาชนสวนหน่ึง
ของประเทศ แตเพราะอะไร ทาํ ไมประชาชนเหลาน้นั จงึ ไมไดรับโอกาสท่ีทัดเทียมหรือใกลเคียงกับคนในเมือง
ปจจยั หนง่ึ คือ การทจุ รติ สาเหตุการเกดิ การทุจรติ มหี ลายประการตามที่กลา วมาขา งตน แตทําอยางไรจึงทําให
มีการทุจรติ ไดม าก อยา งหนงึ่ คอื การลงทุน เม่อื มกี ารลงทนุ ก็ยอมมีงบประมาณ เม่อื มีงบประมาณกเ็ ปน สาเหตุ
ใหบุคคลท่ีทุจริตสามารถหาชองทางดังกลาวในการทุจริตได แมประเทศไทยจะมีกฎหมายหลายฉบับ
เพือ่ ปองกนั การทุจรติ และปราบปรามการทุจรติ แตน่นั กค็ อื ตวั หนงั สือทีไ่ ดเ ขยี นไว แตการบงั คับใชยงั ไมจ รงิ จงั
เทาที่ควรและย่ิงไปกวานั้น หากประชาชนเห็นวาเรื่องดังกลาวไมเก่ียวของกับตนเองก็มักจะไมอยากเขาไป
เกย่ี วขอ ง เนอ่ื งจากตนเองก็ไมไ ดรบั ผลกระทบท่เี กิดขึ้น แตก ารคดิ ดังกลาวเปนส่ิงผิด เนื่องจากตนเอง อาจจะ
ไมไ ดร บั ผลกระทบโดยตรงตอ การทม่ี คี นทุจริต แตโดยออ มแลว ถือวา ใช เชน เม่อื มีการทุจริตมาก งบประมาณ
ของประเทศท่ีจะพฒั นาหรือลงทนุ กล็ ดนอยลง อาจสง ผลใหป ระเทศไมสามารถจา งแรงงานหรือลงทุนได
ความเสียหายทีเ่ กดิ จากการทุจรติ หากเปน การทุจริตในโครงการใหญ ๆ แลว ปริมาณเงินที่ทุจริต
ยอมมมี าก ความเสียหายก็ยอมมีมากไปดวย ซึ่งจะเห็นไดวาความเสียหายที่เกิดข้ึนน้ันมีมูลคามากมาย และ
น่เี ปน เพียงโครงการเดยี วเทานน้ั หากรวมเอาการทจุ ริตหลาย ๆ โครงการ หลาย ๆ กรณีเขาดวยกัน จะพบวา
ความเสียหายทเี่ กดิ ข้นึ มานน้ั มากมายมหาศาล ดงั น้นั เมื่อเปน เชนน้ีแลว ประชาชนจะตองมคี วามต่ืนตัวในการที่
จะรว มมือกันปองกนั และปราบปรามการทจุ ริต รวมมอื กันในการเฝา ระวงั เหตกุ ารณ สถานการณท่ีอาจเกิดการ
ทุจรติ ได เม่ือประชาชนรวมทงั้ ภาคเอกชน ภาคธุรกิจมีความต่ืนตัวท่ีจะรวมมือกันในการแกไขปญหาดังกลาว
ปญหาการทุจริตกจ็ ะถือเปน ปญหาเพียงเลก็ นอ ยของประเทศไทย เพราะไมว า จะทาํ อยา งไรกจ็ ะมีการสอดสอง
49
ติดตาม เฝา ระวงั เร่ืองการทุจริตอยางตอเน่ือง ดังนั้นแลวสิ่งสําคัญสิ่งแรกท่ีจะตองสรางใหเกิดข้ึน คือ ความ
ตระหนักรถู งึ ผลเสยี ทเ่ี กิดขน้ึ จากการทจุ รติ สรางใหเกิดการต่ืนตัวตอการปราบปรามการทุจริต การไมทนตอ
การทุจริต ใหเกดิ ขน้ึ ในสังคมไทย
เมื่อประชาชนในประเทศมีความตื่นตัวที่วา “ไมทนตอการทุจริต” แลว จะทําใหเกิดกระแสการ
ตอ ตานการกระทาํ ทจุ รติ และคนทที่ ําทจุ ริตก็จะเกดิ ความละอายไมกลา ที่จะทจุ รติ ตอ ไป เชน หากพบเห็นวามี
การทจุ ริตเกดิ ขึน้ อาจมีการบันทึกเหตุการณหรือลักษณะการกระทํา แลวแจงขอมูลเหลานั้นไปยังหนวยงาน
หรือสื่อมวลชนเพ่ือรวมกันตรวจสอบการกระทําท่ีเกิดขึ้น และยิ่งในปจจุบันเปนสังคมสมัยใหม และกําลัง
เดินหนาประเทศไทยใหกาวสูยุคไทยแลนด 4.0 แตการจะเปน 4.0 ใหสมบูรณแบบไดน้ัน ปญหาการทุจริต
จะตองลดนอยลงไปดวย เมื่อประชาชนมีความตื่นตัวตอการท่ีไมทนตอการทุจริตแลว ผลที่เกิดขึ้นจะเปน
อยางไร
ตัวอยางทจี่ ะนาํ มากลา วถงึ ตอไปนเ้ี ปนกรณที ีเ่ กดิ ขึ้นในตางประเทศ แสดงใหเห็นถึงการไมท นตอ การ
ทจุ รติ ทีป่ ระชาชนไดลกุ ขึ้นมาสตู อ ตานนกั การเมืองทที่ ําทุจรติ จนในทีส่ ดุ นักการเมอื งเหลาน้ันหมดอํานาจทาง
การเมืองและไดรบั บทลงโทษท้งั ทางสงั คมและทางกฎหมาย ดังนี้
ที่มา : http://www.bbc.com/thai/international-39227441
ประเทศเกาหลีใต เกาหลีใต ถือเปนประเทศหน่ึงที่ประสบความสําเร็จในดานการปองกันและ
ปราบปรามการทจุ รติ แตย ังคงมปี ญ หาการทจุ ริตเกิดข้ึนอยบู าง เชน เม่อื ป พ.ศ.2559 มีขาวของประธานาธิบดี
ถกู ปลดออกจากตําแหนง เพราะเขา ไปมสี ว นเกยี่ วของในการเอือ้ ประโยชนใ หพ วกพองโดยการถูกกลาวหาวาให
เพ่ือนสนทิ ของครอบครวั เขามาแทรกแซงการบริหารประเทศ รวมถึงใชค วามสมั พันธทใี่ กลช ดิ กบั ประธานาธิบดี
แสวงหาผลประโยชนส ว นตัว ผลทีเ่ กิดข้นึ คอื ถูกดาํ เนนิ คดีและต้งั ขอ หาวาพวั พนั การทุจริตและใชอํานาจหนาที่
ในทางมิชอบ เพือ่ เอ้อื ผลประโยชนใหแ กพวกพอง กรณีทีเ่ กดิ ขึน้ นี้ประชาชนเกาหลีใตไดมีการรวมกันประทวง
กวาพนั คนเรยี กรองให ประธานาธบิ ดคี นดงั กลาวออกจากตาํ แหนง หลังมีเหตอุ อื้ ฉาวทางการเมือง
อีกกรณีทก่ี ลาวถงึ เพื่อเปนตัวอยางการตอตานการกระทําท่ีไมถูกตอง คือ การท่ีนักศึกษาคนหน่ึง
ไดเขาเรียนท่ีมหาวิทยาลัยท้ังที่ผลคะแนนท่ีเรียนมาน้ันไมไดสูง และการที่คุณสมบัติของนักศึกษาดังกลาว
มีคุณสมบตั ิไมตรงกับการคัดเลือกโควตานกั กีฬาท่ีกําหนดไวว า จะตอ งผา นการแขงขันประเภทเดี่ยว แตนักศึกษา
50
คนดังกลา วผา นการแขง ขันประเภททีมเทากับวา คณุ สมบัตไิ มถกู ตอง แตไดรับเขา เรยี นในมหาวิทยาลยั ดงั กลาว
การกระทําเชนน้ี จึงเปนสาเหตุหนึ่งของการนําไปสูการประทวงตอตานจากนักศึกษาและอาจารยของ
มหาวิทยาลัยดังกลาว ซ่ึงทางมหาวิทยาลัยก็ไมสามารถใหคําตอบท่ีชัดเจนแกกลุมผูประทวงได จนในท่ีสุด
ประธานมหาวทิ ยาลยั จึงลาออกจากตาํ แหนง
ท่ีมา : http://www.bbc.com/thai/international-39227441
ประเทศบราซลิ ปลายป พ.ศ. 2559 ประชาชนในประเทศบราซลิ ไดม กี ารชุมนมุ ประทว งการทุจริต
ทีเ่ กดิ ข้ึนเพือ่ เปน การแสดงออกถึงความไมพอใจตอวัฒนธรรม การโกงของระบบราชการของประเทศ โดยมี
ประชาชนจาํ นวนหลายหม่ืนคนเขารวมชุมนุมกันในคร้ังน้ี และมีการแสดงภาพหนูเพื่อเปนสัญลักษณในการ
ประณามนักการเมืองท่ที ุจรติ การประทว งดังกลาวยังถือวามีขนาดเล็กกวาครั้งกอน เพราะท่ีผานมาไดมีการ
ทุจริตเกิดขึ้นและมีการประทวง จนในที่สุดประธานาธิบดีไดถูกปลดจากตําแหนง เนื่องจากเปนการกระทํา
ท่ีละเมดิ ตอกฎระเบยี บเร่อื งงบประมาณ
ท่มี า : https://www.voathai.com/a/brazil-protests-petrobas/2683119.html
51
จากตัวอยางขา งตน แสดงใหเห็นถึงความต่ืนตัวของประชาชนท่ีออกมาตอตานการทุจริต ไมวาจะ
เปนการทจุ รติ ในระดบั หนวยเลก็ ๆ หรอื ระดับประเทศ ก็เปน การแสดงออกซึ่งการไมทนตอการทุจริต การไม
ทนตอการทุจริตแสดงออกมาไดห ลายระดับ ตง้ั แตก ารเหน็ คนอืน่ ท่กี ระทาํ ทุจรติ แลวตนเองรสู กึ ไมพอใจ มีการ
สง เร่ืองตรวจสอบ รองเรียน และในท่ีสุดคือการชุมนุม ประทวง ตามตัวอยางท่ีไดนํามาแสดงใหเห็นขางตน
ตราบใดท่สี ามารถสรางใหสงั คมไมทนตอการทุจริตได เมือ่ น้ันปญ หาการทุจรติ กจ็ ะลดนอยลง แตห ากจะใหเกดิ
ผลดยี ิ่งขึน้ จะตองสรางใหเกดิ ความละอายตอการทุจรติ ไมก ลาทจ่ี ะกระทําทจุ ริต โดยนาํ หลักธรรมทางศาสนา
มาเปนเคร่ืองมอื ในการสัง่ สอน อบรม ในขณะเดียวกันหากมีการทุจริตเกิดข้ึน กระบวนการในการแสดงออก
ตอการทุจริตจะตองเกิดข้ึน และมีการเปดเผยชื่อบุคคลท่ีทุจริตใหกับสาธารณชนไดรับทราบอยางท่ัวถึง
เม่อื สังคมมที งั้ กระบวนการในการปองกันการทุจรติ การปราบปรามการทุจรติ ทดี่ ี รวมถงึ การสรางใหสงั คมเปน
สังคมท่ไี มทนตอ การทจุ ริต มีความละอายตอ การกระทําทุจริตแลว ปญหาการทุจริตจะลดนอยลง ประเทศชาติ
จะสามารถพฒั นาไดม ากยิ่งข้นึ
สําหรับระดับการทุจริตท่ีเกิดข้ึน ไมวาจะเปนในระดับใดลวนแลวแตสงผลกระทบตอสังคมและ
ประเทศชาติท้ังส้ิน บางคร้ังการทุจริตเพียงเล็กนอยอาจนําไปสูการทุจริตอยางอื่นที่มากกวาเดิมได การมี
วัฒนธรรม คานิยม หรือความเชื่อท่ีถูกตองก็สงผลใหเกิดการทุจริตไดเชนกัน เชน การมอบเงินอุดหนุนแก
สถานศึกษา เพื่อใหบุตรของตนเองไดเขาศึกษาในสถานที่แหงน้ัน หากพิจารณาแลวอาจพบวา เปนการ
ชว ยเหลอื สถานศึกษา เพ่ือท่ีสถานศึกษาแหงน้ันจะไดนําเงินท่ีไดไปพัฒนาสภาพแวดลอม การเรียนการสอน
ของสถานศึกษาตอไป แตก ารกระทาํ ดงั กลา วนีไ้ มถกู ตอ ง เปนการปลกู ฝง ส่งิ ทีไ่ มดีใหเกดิ ขึ้นในสังคม และตอ ไป
หากกระทําเชนนี้เร่ือย ๆ จะมองวาเปนเรื่องปกติท่ีทุกคนทํากัน ไมมีความผิดแตอยางใด จนทําใหแบบแผน
หรือพฤติกรรมทางสังคมที่ดีถูกกลืนหายไปกับการกระทําท่ีไมเหมาะสมเหลาน้ี ตัวอยางเชน การมอบเงิน
แกสถานศึกษายังคงเกิดข้ึนในประเทศไทยอยางตอเน่ือง โดยเฉพาะในสถานศึกษาที่มีช่ือเสียง ซ่ึงหลายคน
ตองการใหบตุ รของตนเขา ศึกษาในสถานทแ่ี หง น้นั แตดวยขอจํากัดท่ีไมสามารถรับนักเรียน นักศึกษาไดท้ังหมด
จึงทาํ ใหผูปกครองบางคนตองใหเ งนิ กับสถานศึกษาเพอื่ ใหบุตรตนเองไดเขาเรยี น
52
กิจกรรมท่ี 3
1. ผูเ รียนอา นขาวการทุจริตคอรรปั ชันจากหนงั สอื พิมพแ ลว รว มกนั อภปิ รายถงึ ผลกระทบทีเ่ กิดขน้ึ
2. ผูเรียนสํารวจปญ หาความไมโปรงใสของชุมชนตนเอง แลวรวมกันวิเคราะหผลกระทบที่เกิดข้ึนกับตนเอง
ชมุ ชน สงั คม และประเทศชาติ และเสนอแนวทางการปอ งกันการทุจรติ
53
กิจกรรมท่ี 4
1. ใหผูเรียนชมคลปิ วิดีโอ ภาพยนตรส ัน้ เรอ่ื ง “เพื่อน” FRIENDS รางวลั ชนะเลิศประกวดโครงการ
“มหาวทิ ยาลัยโปรง ใส บณั ฑติ ไทยไมโ กง”
คลปิ วีดโิ อเรอ่ื ง “เพอื่ น” FRIENDS
แหลง สอ่ื https://www.youtube.com/watch?v=yZcG8xXxH6o
2. แบง กลมุ อภิปราย จากการชมคลิปภาพยนตรสัน้ กลุมละ 5 นาที
3. ผูเรียนรว มสรุปส่ิงท่ีไดจากการชมคลปิ ภาพยนตรส ้นั รวมกนั
54
2.3 ความตื่นรู (Realize)
ตน่ื คอื ตน่ื จากความหลง ความไมรู หรือ อวิชชา มสี ติอยูกับส่ิงที่เกิดขึ้น สิ่งท่ีอยูตรงหนา คนที่อยู
ตรงหนา คอื อยูกับส่ิงท่ที าํ คาํ พูด อยูกบั อริ ิยาบททเ่ี คลอ่ื นไหว
รู คอื รคู วามจรงิ ของชีวติ วา สรรพส่งิ ไมแ นนอน สรรพส่ิงไมไดดังใจ สรรพสิ่งไมมีอะไรสมบูรณ คือ
ไมเท่ยี ง ไมทน ไมแ ท หรืออกี ความหมายหนง่ึ คอื รูวาอะไรคอื ความทุกข อะไรคือการดับทกุ ข และอะไรคือเหตุ
แหง ทกุ ข รูวธิ ดี ับทกุ ข และรูว ธิ ีการจัดการความทุกขน ั้น
ต่นื รู คือ การมีสติ รคู วามจรงิ วา อะไรเปนเหตุ อะไรคอื ผลที่เกิด และอยูกบั สิง่ ที่เกดิ ขึน้ ท่ีอยตู รงหนา
รแู ละมีสติในการจดั การเหตทุ ่ีเกดิ ขน้ึ นน้ั ๆ วาตอ งทําอยางไร
สติ
สติ แปลวา ความระลกึ ได ความนึกข้ึนได ความไมเ ผลอ ฉกุ คดิ ขนึ้ ได
การคุมจิตไวในกิจ หมายถึง อาการท่ีจิตนึกถึงสิ่งท่ีจะทําจะพูดได นึกถึงสิ่งที่จําคําท่ีพูดไวแลวได
เปนอาการทีจ่ ิตไมห ลงลมื ระงบั ยับยง้ั ใจได ไมใหเ ลนิ เลอ พล้งั เผลอ ปองกันความเสียหายเบ้อื งตน ยับย้ังช่ังใจ
ไมบ ุมบาม เรียกอีกอยา งหนึ่งวา ความไมประมาท
55
กิจกรรมท่ี 5
1. ใหผ เู รียนอา นใบความรู เรือ่ ง การมสี ตติ ืน่ รู
ใบความรู
นทิ านเรอื่ ง การมสี ตติ ื่นรู
ชายหนุมคนหน่ึงเกิดมาในครอบครัวท่ียากจนมาก แถมยังไมมีงานทําอีกดวย เพราะเศรษฐกิจ
ในประเทศไทยตกต่ํา กําลังเผชิญปญหาวางงาน แตเขาเปนคนมีปญญาใฝรู เขาจึงขวนขวายไปทํางานที่
ตางประเทศ งานดีเงินดี เขาเปนคนขยัน มัธยัสถ อดออม สามารถเก็บสะสมเงินกอนโตไดในเวลาไมนาน
จึงตัดสินใจเดนิ ทางกลับบา นเกดิ เมอื งนอน เพอื่ ตั้งตัว ระหวางเดินทางกลับบานในชนบท เขาโดนโจรใชปนจ้ี
เอาเงิน เขานึกสลดสังเวชใจวา อุตสาหทํางานเหน่ือยยาก เก็บหอมรอมริบในตางประเทศ แตกลับมาเปน
ปลาตายน้ําต้ืนถกู จบ้ี านเราเอง อยา งไรก็ตามเพื่อความปลอดภัย เขาจาํ ใจมอบเงินทั้งกอนของเขาใหโจรไป ...
แตเขา จะไมยอมเสยี เงนิ ไปงาย ๆ หรอก.... เขาต้ังสติคิดหาเงนิ คืนจากโจร......
ชายหนุม “พี่ครับ ผมอุตสาหลงทุนลงแรงเดินทางไปทํางานเมืองนอกนูนเปนป ๆ เหนื่อยยาก แสน
สาหสั เพ่อื หาเงินมาเลีย้ งครอบครัว ผมบอกทางบานวา ผมหาเงินมาไดเยอะแยะ ทีน้ีพี่มาเอาเงินผมไปหมด
อยา งน้ี ผมกลบั ถงึ บานผมคงแยแน ๆ ทุกคนตองคิดวาผมโกหก คงไมมีใครเช่ือหรอกวาผมไปทํางานประสบ
ความสําเรจ็ จนรวย ไหน ๆ...พี่เอาเงนิ ผมไปแลว...ผมก็ไมร จู ะวา ยังไง...แตพ ่ชี วยผมบา งแลว กัน....ชวยรักษาหนา
ผมหนอ ย ชวยยงิ ปน ใสก ระเปาใสเงินใบน้สี กั สองนัดเถิดครับ ทางบานผมเขาจะไดเชื่อวาผมถูกจี้จริง ๆ ไมได
โกหก”
โจรอารมณด ีมาก เพราะจี้คร้งั นไี้ ดเ งนิ กอนโตเกินคาด
โจร “เอาสิ!”วา แลว กย็ งิ ปง! ปง! ใสก ระเปา ของชายหนมุ จนเปน รู
ชายหนมุ “ขอบคณุ มากครับ แตเ ออ ! ถา ทห่ี มวกก็โดนลกู กระสุนซกั นดั สองนัด มันก็นาจะดูสมจริงมากข้ึน
นะพ่”ี
โจร “ก็ได. ..ไมม ปี ญหา” วาแลวก็ยิง ปง! ปง! ทาํ ใหหมวกเปนรู
ชายหนุม “อีกสักสองนัดทเี่ ส้อื แจก็ เกต็ ผมดว ยครับ”
โจรกําลงั ตื่นเตนดใี จจนประมาท ขาดสติสัมปชัญญะ ยกปนยิงเสื้อแจ็กเก็ตชายหนุมทะลุ ขาดเปนรู
สองร.ู ...กระสนุ หกนดั ในกระบอกปน หมดเกลย้ี งพอด.ี ...
ชายหนุมผมู ีสตติ ้งั ม่นั คดิ หาอบุ ายใหโ จรยงิ อะไรกไ็ ดทไี่ มใชต ัวเขาจนหมดกระสุน ทันทีท่ีกระสุนหมด
และกอนที่โจรจะสํานึกได เขาก็วง่ิ เขาใสโ จร จโู จมอยางรวดเร็วจนสามารถจบั โจรได และเขากไ็ ดเ งินของเขาคืน
มาทง้ั หมด
ทานอาจารยวา นิทานเร่ืองน้ีสอนวา คนที่สามารถตั้งสติสงบอารมณได ยอมมีปญญาแกไขปญหาได
ดีกวา คนเจา อารมณ สําหรบั บางคนถาโดนโจรจ้ีหมดเงินหมดทอง ก็มักจะโอดครวญโทษเวรโทษกรรม หมด
กาํ ลังใจเสียใจจนไมคิดหาทางแกไ ข
คติคาํ สอน สติ จาํ เปน ในทีท่ ัง้ ปวง สติ สพพฺ ตถฺ ปตถฺ ยิ า
56
2. ใหผ เู รียนรว มกนั อภิปรายถงึ การแกป ญ หาของชายหนมุ กบั โจรวาใครมสี ตติ ่นื รมู ากกวา กัน
3. ถา ผเู รียนประสบปญ หาลกั ษณะนี้จะมวี ธิ ีแกป ญ หาท่ีดีอยา งไร
57
กจิ กรรมท่ี 6
1. ใหผเู รียนชมคลปิ วีดิโอ เรื่อง “ตื่นจากตัวตน – Inspired from NHNW3 – หวั ใจต่นื ร”ู จาก YouTube
และแบงกลมุ อภปิ รายกลมุ ละ 5 นาที พรอ มสรปุ สง่ิ ท่ไี ดจ ากการชมคลปิ วดี โิ อ
คลิปวดี โิ อเรอื่ ง “ตน่ื จากตัวตน – Inspired from NHNW3 – หวั ใจตื่นร”ู
แหลงสอื่ https://www.youtube.com/watch?v=JcfwTXcnbOU
58
2.4 มงุ ไปขา งหนา (Onward)
มุงไปขางหนา หมายถึง กาวหนา ตอไปขางหนา มุงหนาไป สําหรับ มุงไปขางหนา ในโมเดล
STRONG : จติ พอเพียงตานทจุ ริต หมายถงึ ผูน าํ มงุ พัฒนาใหเ กิดความเจริญอยางย่ังยืน โดยรวมสรางวัฒนธรรม
ไมทนตอ การทุจริตอยา งไมย อทอ
ทัง้ น้ี การมุงไปขางหนา หรอื การพฒั นาใหเ กิดความเจริญ จะสําเรจ็ ไดด ว ยการปลูกฝง บุคคลใหม ี
คุณลกั ษณะทแ่ี สดงออกถึงความตั้งใจและรบั ผดิ ชอบของการทํางานดว ยความเพียรพยายาม โดยการฝกความ
มุง มัน่ ดวยวิธีการดังนี้
วธิ กี ารฝกความมงุ มนั่
การฝก ความมุงม่นั เปนสว นสาํ คญั ท่จี ะทําใหประสบความสาํ เรจ็ ในเปาหมายมากมาย และเมื่อ
เวลาผานไปก็จะเกิดความแข็งแรง โดยการฝกจิตใจและรางกายก็จะสามารถควบคุมตนเองไดดีและคิดใน
แงบวก ดังนนั้ การใหค วามสําคัญกบั แรงบนั ดาลใจ และกระบวนการท่ที ํา จะทาํ ใหม พี ลงั เพมิ่ ข้นึ อยา งยั่งยืน
ฝก ความมงุ ม่ันทางใจและกาย
1. ทนตอ ความเยา ยวนระยะส้นั ความมงุ ม่นั น้ันตองถูกฝก เพื่อจะไมยอมใหกับความเยายวนใจเล็ก ๆ
ที่เราเผชิญทกุ วนั โดยถา ฝกความอดทนตอ สิง่ น้นั ได ก็จะเปน การปพู ื้นฐานไปสูความมุงมั่นท่ีดีข้ึนในพื้นท่ีอื่น ๆ
ของชีวติ เชน ไมซือ้ ของทไี่ มจําเปน จากความอยาก เชน กาแฟ โทรศพั ทม อื ถอื รองเทา กระเปา ฯลฯ ท่เี กนิ ฐานะ
2. สรางแผน “ถา -จะ” การรูเ วลาลว งหนา วา จะทาํ อะไรเพอ่ื ทจ่ี ะหลกี เล่ยี งความเยายวนใจ หรือฝก
ความมุงมั่นจะชวยใหประสบความสําเร็จ โดยเม่ือพบกับสถานการณเชนน้ีใหทําตามขอความ “ถา-จะ”
เชน ถากําลังพยายามทาํ การบานใหเ สร็จตามท่ีครูกําหนด ตอ งคิดวา “ถา ทาํ การบานไมเ สรจ็ กจ็ ะไมมงี านสง คร”ู
3. อดทนรอคอย การมีความปรารถนาอาจจะทําใหเ กิดความพอใจไดในระยะสนั้ แตบางครั้งการอยู
หางไกลจากบางสิง่ ก็สามารถเพิม่ ความรูสึกในความมุง ม่นั และความพอใจโดยรวมได เชน การรอรับประทาน
อาหารพรอมครอบครวั แมวา จะหิวกต็ าม
4. ใหความสนใจกับรางกาย การใหความสนใจตอทาทาง การหายใจ สามารถเสริมความมุงม่ัน
และอารมณได เชน เตอื นตวั เองใหน่ังหลังตรง เปล่ียนอริ ยิ าบถทุก 1 ชัว่ โมง
5. การสรางวนิ ยั หรอื แรงจูงใจใหต นเอง ในการทําส่งิ ที่มปี ระโยชนแกรางกาย เชน การทําแผนการ
ดแู ลสุขภาพรา งกาย เมอื่ ปฏบิ ัตไิ ดแลว จึงปรับแผนพัฒนาดูแลรางกายใหมีการปฏิบัติมากขึ้น เชน การสราง
ตารางการออกกาํ ลงั กายวนั ละ 20 นาที แลวเพิ่มเปน 30 นาทีหรือมากกวาน้นั
6. ฝกตนเองใหคดิ บวกอยเู สมอ โดยการเปลย่ี นสถานการณใ นแงล บใหเปน แงบวก เชน ถาถูกยว่ั ให
คดิ วา “ฉนั ไมเคยทํามนั มากอ นและไมรจู ะทํายงั ไง” ก็ใหคิดวา “นเ่ี ปนโอกาสทีจ่ ะเรยี นรสู ง่ิ ใหม”
7. ทําสมาธิ การฝกทําสมาธงิ า ย ๆ สามารถเพิม่ ความรูสึกในการระวงั ตวั เอง เสรมิ อารมณ
ลดความเครียด ทําใหส ุขภาพกายและสขุ ภาพจิตดี เชน การสวดมนต การฝก จิต และการฝก หายใจแบบโยคะ
เปนตน
8. สนใจในคุณธรรม เปนสวนหนึง่ ของเปา หมายของการใชความมงุ มน่ั เชน การแสดงความเห็นใจ
ตอ ความเปนอยูของผูอน่ื การเปน เพื่อนที่ดี การฝก ความอดทนและความซื่อสัตย เปนตน
59
กิจกรรมที่ 7
1. ใหผ เู รยี นอา นใบความรู เรือ่ ง หนทางแหง ความสาํ เร็จเราเลือกได แลว รว มกนั วิเคราะหท ม่ี าของความสําเรจ็
ของบคุ คลในประเดน็ ตอไปนี้
1.1 ไดร ับแงคิดอะไรบา งในการทาํ งานของตอบ อทิ ธพิ ทั ธ
1.2 อะไรคอื คณุ สมบตั ขิ องตอบ ท่ีทาํ ใหพ บกับความสําเรจ็ ในการดาํ เนินชีวติ
1.3 มสี ่ิงใดท่ผี ูเ รยี นคดิ วา เปน คณุ สมบัตทิ ่ีดขี องตนเองทส่ี ามารถนาํ ไปปฏบิ ัตจิ นเปน ผูมีความสําเรจ็ ในการ
ดาํ เนนิ สัมมาชพี ของตน
1.4 หากการทาํ งานของผูเรียนตองพบกับปญหา อุปสรรคท่ีทําใหการทํางานนั้นไมราบรื่น ผูเรียนจะมี
วธิ กี ารจัดการกบั ปญหาอยา งไร และจะนําไปใชใ นชวี ิตประจําวันของตนไดอยางไร
60
ใบความรู
เรอ่ื ง “หนทางแหงความสําเร็จเราเลอื กได”
หลายคนอาจจะไดด ูตวั อยางภาพยนตรเรื่อง “TOP SECRET วัยรุนพันลาน” กันมาแลว ดวยตัวอยาง
ที่นาติดตามตางจากภาพยนตรวัยใสทั่วไป เพราะภาพยนตรดังกลาวน้ันมีแรงบันดาลใจมาจากเร่ืองจริง
ของเด็กหนุมที่ตดิ เกมออนไลน เรยี นหนังสอื ไมเกง แถมถกู ประณามวา เปนเด็กไมเอาไหน แตใครจะรูวาเขาคนน้ัน
จะกลายมาเปนเศรษฐรี อยลานเพียง อายแุ ค 23 ปเทานั้น (รอยลานตอนอายุ 23 แตตอนน้ี 26 แลว )
อยากรูกันแลวใชไหมวาเขาคนน้ันคือใคร แลวทําไมเขาถึงกลายเปนเศรษฐีไดในเวลาอันส้ัน ไปทํา
ความรูจักกับ “ตอบ อทิ ธิพทั ธ กลุ พงษวณิชย” เจาของธุรกิจสาหรายทอดกรอบแบรนด “เถา แกนอย” กันเลย
ตอบ อิทธิพัทธ กุลพงษวณิชย เศรษฐีรอยลานคนน้ี กอนหนานี้เขาถูกตราหนาวาเปนคนไมเอาถาน
ไมสนใจเรียน ชวี ิตของ ตอบ มีแตคําวา “เกม” เทานั้น โดยตอบเริ่มเลนเกมออนไลน Everquest มาตั้งแต ม. 4
ถงึ ขนาดสะสมแตมจนรวยที่สดุ ในเซิรฟ เวอร และกลายเปนผทู ี่มชี ่ือเสยี งอยา งมากในเกมดงั กลาว จนมีฝรั่งมาขอซื้อ
ไอเท็มเดด็ ๆ ไอเท็มเจง ๆ ทหี่ ายากในเกมจากเขา และน่ันกเ็ ปนการเร่ิมตนสรางรายไดข องตอ บ ซ่ึงการซ้อื ขาย
ไอเท็มเกมดังกลาว บวกกับการที่เปนผูทดสอบระบบเกมในฐานะคนเลน ก็สรางรายไดใหเขาเปนกอบเปนกํา
จนมีเงนิ เก็บเปนหลักแสนบาทเลยทเี ดียว
ดวยความท่ีเปนเด็กติดเกม ตอบ อิทธิพัทธ จึงเรียนจบช้ันระดับมัธยมศึกษามาไดอยางยากลําบาก
และไดศ กึ ษาตอ ระดับอุดมศึกษาที่มหาวิทยาลัยหอการคาไทย ซ่ึงตอนน้ันนั่นเองเขาก็เร่ิมกาวเขาสูถนนแหง
เสนทางธรุ กจิ พรอมตงั้ ใจจะทาํ ความฝน ของตัวเองใหเปน จรงิ ดว ยการมธี รุ กจิ เปนของตัวเอง
และในชวงจงั หวะทเ่ี กมออนไลนเ ร่มิ ไมเปนทน่ี ิยม เขาก็หารายไดจากชอ งทางอืน่ ดว ยการขายเคร่ืองเลนวี
ซดี ี ดทู าํ เลเปดรานกาแฟหนา มหาวิทยาลัย แตก็ไมเ ปนทีป่ ระสบความสําเร็จ จนกระท่ังเขาไดไปเดินงานแฟร
ชอ งทางธุรกจิ ซงึ่ ในงานนั้นมเี ฟรนไชสจากประเทศญ่ีปนุ มาออกบทู ดวยความที่เขาเปนคนชอบกินเกาลัดอยูแลว
เลยสนใจธุรกจิ นี้เปน พิเศษ จึงเขาไปสอบถามคาเฟรนไชสเกาลัดดังกลาว แตท วา ราคาสูงเกินกําลังที่เขามี เลยขอ
แคเ ชา ตคู วั่ เกาลดั เทาน้นั แลวมาสรางเฟรนไชสเ ปน ของตัวเอง และเมอ่ื วนั ที่เขาตอ งไปเซน็ สญั ญาซื้อขายเกาลัด
ทีห่ างแหง หน่ึง กอนออกจากบานเขาไดยนิ คุณพอ พดู กบั เพ่ือนวา “ลกู อั้วกําลังจะเปนเถาแกน อ ยแลว” สันนิษฐานวา
คาํ วา เถา แกน อ ยทไี่ ดยินตอนนัน้ นนั่ เอง จงึ เปนทีม่ าของชอื่ “เถาแกน อ ย” สาหรา ยทอดกรอบในปจจบุ นั
61
กจิ กรรมที่ 8
1. ใหผูเ รยี นแบง กลมุ ศึกษาใบความรู เร่ือง มวี ธิ กี ารอยา งไรในการท่เี ราจะปฏิบตั ิงานใหประสบความสาํ เร็จ
ใบความรู
เรือ่ ง มีวธิ ีการอยางไรในการท่ีเราจะปฏิบตั ิงานใหประสบความสําเรจ็
ลุงโทนลาออกจากงานท่ีทําในกรุงเทพฯ แลวกลับไปบานเกิดเพื่อไปเปนเกษตรกร โดยมุงหวังจะ
พฒั นาท่ดี นิ ของตนเองใหเปนแหลงผลิตผลไมอ ินทรยี จงึ ไดไปคน ควา หาความรจู ากอนิ เทอรเ น็ต และเขา อบรม
กับหนว ยงานดา นการเกษตรเกี่ยวกับการทาํ เกษตรอนิ ทรียแ ละไปทาํ สวนผลไมบ นทดี่ ินของตนเอง จนสามารถ
พัฒนาท่ดี นิ ของตนเองใหเปน แหลงผลิตผลไมอ ินทรียอ อกจาํ หนา ยไปยงั ตา งประเทศได และไดรับความเช่ือถือ
จากลูกคามาโดยตลอดวา ผลไมจากสวนของลงุ โทนเปน ผลไมอ นิ ทรยี กินแลว ปลอดภยั
2. จากการอานใบความรูขางตน ผูเรียนคิดวาลุงโทนเปนคนอยางไร ทําไมจึงประสบความสําเร็จและไดรับ
ความเช่ือถอื จากลูกคา
62
2.5 ความรู (Knowledge)
ความรู (Knowledge) หมายถึง สาระ ขอ มูล แนวคิด หลกั การทบี่ ุคคลรวบรวมไดจากประสบการณ
ในวถิ ีชีวิต ความรูเปนผลท่เี กดิ ขึ้นจากการปฏสิ มั พันธกับสิ่งแวดลอมทางธรรมชาติ ทางสังคม และเทคโนโลยี
บุคคลสามารถเรียนรูไดหลากหลายวิธี เชน จากประสบการณ การศึกษา การอบรม การถายทอด
ทางวัฒนธรรม และการฝก ปฏิบัติ จนสามารถสรปุ สาระความรู และนําไปใชประโยชนหรือพัฒนาไปสูระดับท่ี
สูงขนึ้
ความรู ในตัวคนไดมาจากหลายทาง เชน จากประสบการณ พรสวรรค สัญชาตญาณของ
แตละบุคคล การเรียนรขู องแตล ะบคุ คล เปนตน ดังน้ัน คนทุกคนจึงตองมีความรู ความเขาใจ เพ่ือนําความรู
ความเขาใจที่มีอยูในตัวไปวิเคราะห สังเคราะห ประเมินเร่ืองราว สถานการณ เหตุการณ ประกอบ
การพจิ ารณาและการตดั สินใจไดอ ยางถกู ตอ ง เหมาะสมกับเหตุการณ สถานการณท ี่มผี ลกระทบตอตนเองและ
สวนรวม อีกท้ังสามารถแยกแยะไดวาสิ่งใด อันไหน เมื่อกระทําแลวเกิดผลประโยชนสวนตัว หรือเกิด
ผลประโยชนสว นรวมได รวมทั้งใชความรู ความคดิ ความเขาใจทมี่ ีคิดพจิ ารณาตดั สินใจใหไ มกลาทําการทุจริต
และไมทนตอ การทจุ รติ เม่ือพบเห็นวามกี ารทจุ รติ เกดิ ขึน้
ความรู แบง ออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ ไดแก
1. ความรูที่มีอยใู นตัวคนซึ่งเกิดจากประสบการณ จากพรสวรรค หรือเกดิ จากความสามารถในการ
รบั รขู องบุคคลทีเ่ กดิ จากการทาํ ความเขาใจในส่ิงตาง ๆ ไมสามารถถายทอดออกมาเปนคําพูดได เชน ทักษะ
ในการทาํ งาน และการคดิ วิเคราะห
2. ความรทู ี่อยูในรูปแบบส่ือหรือเอกสารเปนความรูท่ีชัดเจนสามารถรวบรวมหรือถายทอดความรู
นนั้ ๆ ดวยวิธีการตาง ๆ เชน เขยี นหนังสอื เปนลายลักษณอ ักษร บนั ทึกเสียง หรอื วธิ กี ารอ่ืน ๆ
เมื่อพิจารณาระดับความรูของคนจากข้ันตํ่าไปสูระดับที่สูงข้ึนไป สามารถแจกแจงรายละเอียด
ไดดงั น้ี (บลมู และคณะ)
1. จาํ (Remembering) หมายถึง ความสามารถในการระลึกได แสดงรายการได บอกได ระบุบอกชื่อได
ตัวอยา งเชน นกั เรียนสามารถบอกความหมายของทฤษฎไี ด
2. เขาใจ (Understanding) หมายถงึ ความสามารถในการแปลความหมาย ยกตัวอยาง สรุป อางองิ
ตัวอยางเชน นกั เรยี นสามารถอธิบายแนวคดิ ของทฤษฎีได
3. ประยกุ ตใช (Applying) หมายถงึ ความสามารถในการนาํ ไปใช ประยุกตใช แกไขปญหา ตัวอยางเชน
นกั เรยี นสามารถใชค วามรใู นการแกไขปญหาได
4. วเิ คราะห (Analyzing) หมายถึง ความสามารถในการเปรียบเทียบ อธิบายลักษณะการจัดการ
ตวั อยา งเชน นักเรียนสามารถบอกความแตกตางระหวาง 2 ทฤษฎีได
5. ประเมนิ คา (Evaluating) หมายถึง ความสามารถในการตรวจสอบ วิจารณ ตัดสนิ ตวั อยางเชน
นักเรยี นสามารถตดั สนิ คณุ คาของทฤษฎีได
6. คิดสรางสรรค (Creating) หมายถึง ความสามารถในการออกแบบ (Design) วางแผน ผลิต
ตวั อยา งเชน นกั เรยี นสามารถนาํ เสนอทฤษฎใี หมท ี่แตกตางไปจากทฤษฎีเดิมได
63
กิจกรรมท่ี 9
1. ใหผ เู รียนตอบคาํ ถาม ตอ ไปนี้
1.1 ความรู หมายถงึ อะไร
1.2 ความรู มี 2 ประเภท อะไรบา ง
1.3 ระดบั ความรูต ามแนวคิดของบลูม และคณะ มี 6 ระดบั อะไรบา ง
64
กจิ กรรมที่ 10
1. ใหผ เู รียนชมคลปิ วดี โิ อ เรอื่ ง “โฆษณา รณรงคตอ ตา นการทจุ ริตโดย คตช.” จาก QR Code
คลปิ วดี ิโอ เรอ่ื ง โฆษณา รณรงคต อตา นการทจุ รติ โดย คตช.
แหลงสอื่ https://www.youtube.com/watch?v=rvFS1YdqSfQ
2. ใหผูเรียนแบงกลุมอภิปรายเกี่ยวกับคลิปวีดิโอท่ีรับชมโดยช้ีใหเห็นแนวทางการตอตานทุจริต
การทุจริตทําใหเกิดผลเสียตอตนเอง ผูอ่ืน สังคม ประเทศอยางไร พฤติกรรมใดควรปฏิบัติและ
พฤตกิ รรมใดไมค วรปฏบิ ตั ิ
65
2.6 ความเอื้ออาทร (Generosity)
ความเอื้ออาทร เกิดจากจิตใจที่มีความรัก ความเมตตา และความโอบออมอารี แลวปฏิบัติ
ตอผูอ่ืนอยางเกื้อกูล ซ่ึงในการดําเนินชีวิตของเราน้ัน ควรมีความเอ้ืออาทรแกคนรอบขาง ซ่ึงสังคมไทย
เปน สังคมท่มี ีความเอือ้ อาทรตอกนั มนี ํา้ ใจตอ กนั มกี ารพ่งึ พาอาศยั ซงึ่ กนั และกัน ชวยเหลือเก้ือกูลกันมาต้ังแต
สมัยอดีต อนั เปนสิง่ ดีงามทีห่ าไดย าก เปนคา นยิ มทเ่ี ราคนไทยควรรวมรกั ษาไว
ลักษณะของผูที่มคี วามเอ้อื อาทร
1. เปนคนมีน้าํ ใจ มักใหความชวยเหลือผทู ไี่ ดรบั ความเดือดรอนอยูเสมอ โดยการชวยเหลือจะ
ทาํ อยา งเต็มกาํ ลงั ที่ตนเองสามารถชวยได และไมหวังผลตอบแทนใด ๆ เพ่ือใหคนหมูมากใชสอยรวมกัน เชน
การสรางโรงพยาบาล การชวยเหลือผูประสบภยั พบิ ตั ติ า ง ๆ
2. คาํ นงึ ถึงผลประโยชนส วนรวม เปนผูทีถ่ อื เอาประโยชนของสวนรวมเปน ที่ตั้ง ไมก ระทําสงิ่ ใด ๆ
ทีเ่ ปน การฉกฉวยผลประโยชนใ หกับตนเอง ไมเ อารดั เอาเปรียบผูอืน่
3. มีความปราณี ปฏิบัติตอผูอื่นดวยความจริงใจ มีไมตรีที่ดีตอคนรอบขางเสมอ ไมดูหม่ิน
เหยยี ดหยามผอู นื่ แตใ หค วามเคารพในศักดิศ์ รีของความเปนมนษุ ย และสิทธิเสรภี าพของทกุ คนอยางเทา เทยี มกัน
4. ไมค ิดรายตอ ผอู ืน่ คิดและปฏิบัติตอผูอื่นดว ยความเมตตา มองโลกในแงดี ไมกระทําในส่ิงท่ี
สรางความเดือดรอนหรือเส่ือมเสียตอผอู น่ื
การปฏบิ ตั ิตนเปน ผูมีความเออ้ื อาทร
การปฏบิ ตั ิตนเปนผมู คี วามเออื้ อาทร สามารถปฏบิ ตั ไิ ดทกุ ท่ที ุกเวลา ดงั นี้
ความเออ้ื อาทรในครอบครัว ไดแก
1. ไมสรา งความเดอื ดรอนหรือกอปญ หาตา ง ๆ ใหเกดิ ในครอบครวั
2. ชว ยเหลอื งานบา นตาง ๆ ตามกําลังท่ีทาํ ได
3. ใชเงนิ อยา งประหยัด เพ่อื ชว ยลดคา ใชจ า ย
4. มคี วามหว งใยตอ สมาชิกครอบครวั ทกุ คน
5. รูจกั แบงปน ใหค วามชวยเหลอื ยามครอบครวั ประสบปญหา
ฯลฯ
ความเอื้ออาทรในชุมชนและสงั คม ไดแ ก
1. มีไมตรจี ติ ตอ เพ่ือนบาน รวมถงึ คนในชุมชนเดยี วกนั
2. มคี วามเออ้ื อาทร และหวงั ดตี อคนในชุมชน
3. ดแู ลรักษาสาธารณสมบตั ิสว นรวมของคนในชุมชนและสังคม
4. มนี ํา้ ใจ คอยชว ยเหลอื ผอู ื่นทไ่ี ดร บั ความเดอื ดรอน
5. แบง ปน อาหาร วตั ถุสงิ่ ของ เคร่อื งใชต า ง ๆ ใหแกเ พือ่ นบานและคนในชุมชน
ฯลฯ
66
กจิ กรรมท่ี 11
1. ใหผเู รียนเลาประสบการณเ กย่ี วกบั การชว ยเหลือผูอ่ืน สรปุ ขอคิดที่ไดจากการชวยเหลือผูอื่น และสามารถ
นําไปใชใ นชีวติ ประจําวันไดอยางไร
2. ใหผูเรียนดคู ลิปวีดิโอ ขาว “ไบคเกอรฮ โี ร เผยนาทีชว ยชีวติ เด็กช็อก ขณะติดไฟแดง อาสาพาสงถึง ร.พ.
ทนั เวลา” จาก QR Code ใหวเิ คราะหแ ละอภปิ รายรว มกนั
คลปิ วดี โิ อ ขา ว “ไบคเกอรฮ ีโร เผยนาทีชว ยชีวิตเด็กชอ็ ก ขณะตดิ ไฟแดง อาสาพาสง ถึง ร.พ. ทันเวลา”
แหลง สอื่ https://www.youtube.com/watch?v=MA5UHavTfp8
67
บทที่ 4
พลเมอื งกบั ความรบั ผดิ ชอบตอ สังคม
สาระสําคญั
การเคารพสทิ ธิ หนา ท่ี ของตนเองและผูอ ื่นทม่ี ีตอประเทศชาติ เปนการยึดม่ันในการปฏิบัติตนตาม
สิทธิ เสรีภาพ และหนาท่ีของตนเอง ภายใตกรอบของรัฐธรรมนูญ ซึ่งจะทําใหพลเมืองในวิถีประชาธิปไตย
อยูรวมกันอยางมีความสุข อันจะสงผลใหประเทศชาติมีความเจริญรุงเรือง ปราศจากการทุจริตคอรรัปชัน
พรอ มทงั้ สรางพลังการขบั เคลอ่ื นคา นิยมในการตอตานการทจุ ริตคอรร ปั ชันทกุ รปู แบบในสงั คมไทยได
ตวั ชว้ี ัด
1. เขา ใจและประพฤตติ นเกยี่ วกบั สทิ ธหิ นาท่ีและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญปจจุบนั ของพลเมอื งดี
2. อธิบายบทบาทหนา ทข่ี องเยาวชนในการเปน พลเมอื งดี
3. อธบิ ายความเปนพลเมอื งดีตามวิถปี ระชาธปิ ไตย
4. ปฏบิ ตั ิตนเปนพลเมอื งดีตามระบอบประชาธปิ ไตยอนั มีพระมหากษัตรยิ ท รงเปน ประมขุ
5. ปฏิบตั ิหนา ทีท่ ่ไี ดรบั มอบหมายดวยความซอื่ สัตยส จุ รติ
6. เขาใจเกย่ี วกบั ระเบียบ กฎ กติกา กฎหมาย และปฏบิ ตั ติ นเปน พลเมืองดมี ีสว นรว มในการปองกัน
และปราบปรามการทจุ รติ
7. มีสวนรว มในการปอ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ คอรรปั ชัน
8. มคี วามรับผดิ ชอบในการปฏิบัติหนาท่ีที่ไดร ับมอบหมายดวยความซื่อสตั ยสุจรติ
9. รูแ ละเขา ใจเกีย่ วกับความรับผิดชอบเกี่ยวกับตนเองและผูอืน่
10. ประพฤติปฏบิ ตั ิตนเปน แบบอยา งทด่ี ี ทั้งรบั ผิดชอบตอ ตนเองและผูอ ืน่
11. รู เขา ใจ บอกความหมายของความเปนพลเมอื ง
12. ประพฤตปิ ฏิบตั ติ นตามหลักความเปนพลเมืองในการดาํ เนินชีวติ
13. รู เขา ใจ บอกความหมายของความเปน พลโลก
14. ประพฤตปิ ฏบิ ัติตนตามหลกั ความเปน พลโลกในการดําเนินชวี ติ
ขอบขา ยเนื้อหา
1. การเคารพสิทธหิ นาทต่ี อ ตนเองและผอู น่ื ทม่ี ตี อประเทศชาติ
1.1 ความหมายของสิทธหิ นาท่ตี อ ตนเองและผอู นื่ ทม่ี ตี อประเทศชาติ
1.2 ความสาํ คัญของการเคารพสิทธหิ นาท่ีตอ ตนเองและผูอืน่
68
2. ระเบยี บ กฎ กตกิ า กฎหมาย กับการเปนพลเมืองที่ดีมีสวนรวมในการปองกันและปราบปราม
การทจุ ริต
2.1 ความหมาย ความสําคัญของระเบยี บ กฎ กติกา และกฎหมายกบั การเปน พลเมืองที่ดี
2.2 กฎหมายที่เกี่ยวของกับการเปนพลเมืองท่ีดีมีสวนรวมในการปองกันและปราบปรามการ
ทุจริต
3. ความรับผดิ ชอบตอตนเองและผอู ่นื
3.1 ความหมายของคาํ วา รบั ผดิ ชอบ
3.2 แนวทางการประยุกตค วามรบั ผิดชอบมาใชในการดาํ เนินชวี ิต
4. ความเปนพลเมอื ง
4.1 ความหมายของคาํ วา ความเปน พลเมอื ง
4.2 แนวทางการประยกุ ตความเปน พลเมอื งมาใชใ นการดาํ เนินชวี ิต
5. ความเปนพลโลก
5.1 ความหมายของคําวา ความเปน พลโลก
5.2 แนวทางการประยุกตค วามเปน พลโลกมาใชใ นการดําเนนิ ชีวติ
69
เร่ืองท่ี 1 การเคารพสิทธิหนา ทตี่ อ ตนเองและผอู ่นื ทมี่ ีตอ ประเทศชาติ
ความหมายของสิทธิหนาทีต่ อตนเองและผอู ่ืนที่มีตอ ประเทศชาติ
สทิ ธิ หมายถึง ส่ิงที่ไมม ีรปู รางซงึ่ มีอยูในตวั มนุษยมาต้ังแตเกิดหรือเกิดขึ้นโดยกฎหมาย เพื่อใหมนุษย
ไดรบั ประโยชน และมนุษยจะเปนผูเลอื กใชส ิ่งนั้นเอง โดยไมม ีผูใดบงั คับได เชน สิทธิในการกิน การนอน แตสิทธิ
บางอยางมนุษยไดรับโดยกฎหมายกําหนด เชน สิทธิในการมีการใชทรัพยสิน สิทธิในการรองทุกข เมื่อตน
ถกู กระทาํ ซ่ึงละเมดิ กฎหมาย เปน ตน
สิทธขิ องปวงชนชาวไทย
ท่ีมา : https://sites.google.com/site/janejirajomjai/_/rsrc/1392642786151/neuxha-bth-reiyn/--hnathi-khxng-
phlmeuxng-di-khxng-sangkhm-tam-raththrrmnuy/topic-3261-1.jpg
1. สทิ ธใิ นครอบครวั และความเปนอยสู ว นตวั ชาวไทยทุกคนยอ มไดรบั ความคุมครอง เกียรตยิ ศ ช่อื เสยี ง
และความเปนอยูสวนตวั
2. สิทธอิ นรุ กั ษฟน ฟูจารีตประเพณี บคุ คลในทอ งถิ่นและชุมชนตอ งชว ยกันอนรุ ักษฟน ฟจู ารีตประเพณี
วฒั นธรรมอนั ดีงาม ภูมปิ ญ ญาทอ งถิน่ เพอื่ รกั ษาไวใหคงอยูตลอดไป
3. สิทธิในทรพั ยสนิ บคุ คลจะไดร บั การคุม ครองสทิ ธใิ นการครอบครองทรพั ยส ินของตนและการสืบทอด
มรดก
4. สิทธิในการรบั การศกึ ษาอบรม บุคคลยอมมีความเสมอภาคในการเขารับการศึกษาขึ้นพื้นฐาน
12 ป อยางมีคุณภาพและทั่วถึง โดยไมเสียคา ใชจ าย
5. สิทธใิ นการรับบริการทางดานสาธารณสุขอยางเสมอภาคและไดมาตรฐาน สําหรับผูยากไรจะไดรับ
สิทธิในการรกั ษาพยาบาลจากสถานบรกิ ารสาธารณสขุ ของรฐั โดยไมเ สียคา ใชจา ย
6. สิทธิทจ่ี ะไดรบั การคมุ ครองโดยรฐั เด็ก เยาวชน สตรี และบุคคลในสังคมท่ีไดรับการปฏิบัติอยางรุนแรง
และไมเ ปน ธรรมจะไดรบั การคุมครองโดยรฐั
70
7. สทิ ธิที่จะไดรับการชว ยเหลือจากรัฐ เชน บุคคลท่ีมีอายุเกินหกสิบป และรายไดไมพอตอการ
ยังชีพ รัฐจะใหความชวยเหลือ เปน ตน
8. สิทธทิ จ่ี ะไดส่ิงอาํ นวยความสะดวกอันเปนสาธารณะ โดยรัฐจะใหความชวยเหลือและอํานวย
ความสะดวกอันเปน สาธารณะแกบคุ คลในสงั คม
9. สิทธิของบุคคลที่จะมีสวนรวมกับรัฐและชุมชน ในการบํารุงรักษาและการไดประโยชนจาก
ทรพั ยากรธรรมชาติ
10. สิทธทิ จ่ี ะไดร บั ทราบขอมูลขา วสารจากหนวยงานของรัฐ รัฐวสิ าหกิจหรอื ราชการสว นทองถิ่น
อยางเปดเผย เวนแตการเปดเผยขอมูลน้ันจะมีผลตอความมั่นคงของรัฐหรือความปลอดภัยของประชาชน
สวนรวม หรือเปน สวนไดสว นเสียของบคุ คลซ่งึ มีสิทธิไดรบั ความคุมครอง
11. สทิ ธเิ สนอเรอ่ื งราวรอ งทุกขโ ดยไดรบั แจงผลการพิจารณาภายในเวลาอันควรตามบทบัญญัติ
ของกฎหมาย
12. สิทธิทีบ่ ุคคลสามารถฟองรองหนวยงานราชการ รัฐวิสาหกจิ ราชการสวนทองถ่นิ หรือองคกร
ของรฐั ทีเ่ ปน นิติบุคคลใหรบั ผดิ ชอบการกระทําหรอื ละเวนการกระทาํ ตามกฎหมายของเจาหนา ทข่ี องรัฐภายใน
หนวยงานนั้น
เสรภี าพ หมายถึง การใชสิทธิอยางใดอยางหนึ่ง หรือกระทําการอยางใดอยางหน่ึงไดอยางอิสระ
แตท ัง้ นีจ้ ะตอ งไมกระทบตอ สทิ ธขิ องผอู ื่น ซงึ่ หากผใู ดใชสิทธิเสรีภาพเกนิ ขอบเขตจนกอความเดอื ดรอนตอ ผอู ่ืน
กย็ อมถกู ดําเนินคดีตามกฎหมาย เชน เสรีภาพในการสอ่ื สารถึงกันโดยทางท่ีชอบดวยกฎหมาย การตรวจ การวัด
หรอื การเปด เผยขอ มลู สว นบุคคล รวมท้งั การกระทําตาง ๆ เพ่ือเผยแพรข อ มูลน้ันกระทาํ ไมได เปน ตน
เสรภี าพของปวงชนชาวไทย
ทม่ี า : https://hilight.kapook.com/img_cms2/user/kritfeb/ic1.jpg
1. เสรีภาพในเคหสถาน ชาวไทยทุกคนยอมไดรับความคุมครองในการอาศัยและครอบครอง
เคหสถานโดยปกตสิ ุข การเขาไปในเคหสถานของผูอน่ื โดยปราศจากการยินยอมของผูครอบครอง หรือการเขา
ไปตรวจคน เคหสถานโดยไมมีหมายคนจากศาลยอ มทําไมได
71
2. เสรีภาพในการเดินทางและการเลือกถิ่นท่ีอยู การเนรเทศบุคคลผูมีสัญชาติไทยออกนอก
ราชอาณาจักรหรือหา มมิใหบ ุคคลผมู สี ญั ชาตไิ ทยเขา มาในราชอาณาจกั รจะกระทํามไิ ด
3. เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นผานการพูด การเขียน การพิมพ การโฆษณาและการส่ือ
ความหมายโดยวิธีอื่น จะจํากัดแกบุคคลชาวไทยมิได เวนแตโดยอาศัยอํานาจตามบทบัญญัติแหงกฎหมาย
เฉพาะเพื่อความมั่นคงของรฐั เพ่ือรักษาความสงบเรยี บรอ ยหรอื ศลี ธรรมอนั ดีของประชาชน
4. เสรีภาพในการส่อื สารถึงกันโดยทางทช่ี อบดวยกฎหมาย การตรวจ การกัก หรือ การเปดเผย
ขอมูลสว นบคุ คล รวมทั้งการกระทําตา ง ๆ เพื่อเผยแพรขอมูลน้นั จะกระทาํ มิได
5. เสรีภาพในการนับถอื ศาสนา นิกาย ลัทธิ ความเชื่อทางศาสนา และเสรีภาพในการประกอบ
พิธกี รรมตามความเชอ่ื ของตน โดยไมเ ปนปฏปิ ก ษตอ หนา ที่ของพลเมอื ง และไมขัดตอความสงบเรียบรอยหรือ
ศีลธรรมอนั ดขี องประชาชน ยอ มเปนเสรภี าพของประชาชน
6. เสรภี าพในการชุมนมุ โดยสงบและปราศจากอาวุธ การจํากัดเสรีภาพดังกลาวจะกระทําไมได
เวน แตโ ดยอาศยั อํานาจตามบทบัญญตั ิของกฎหมายเพ่ือคุมครองประชาชนที่จะใชที่สาธารณะหรือเพ่ือรักษา
ความสงบเรียบรอยเม่ือประเทศอยใู นภาวะสงคราม หรอื ระหวา งประกาศสถานการณฉุกเฉิน หรือประกาศใช
กฎอัยการศกึ
7. เสรีภาพในการรวมตัวกันเปนสมาคม สหพันธ สหองคกร องคกรเอกชน หรือหมูคณะอื่น
การจํากัดเสรีภาพตาง ๆ เหลานี้จะกระทํามิได เวนแตอาศัยอํานาจกฎหมายเฉพาะเพ่ือคุมครองประโยชน
สวนรวมของประชาชน การรักษาความสงบเรยี บรอยหรอื ปองกนั การผูกขาดในทางเศรษฐกิจ
8. เสรีภาพในการรวมตัวจดั ตั้งพรรคการเมือง เพื่อดําเนินกิจกรรมทางการเมืองตามวิถีทางการ
ปกครองระบอบประชาธปิ ไตย อันมีพระมหากษตั ริยทรงเปนประมขุ
9. เสรีภาพในการประกอบอาชีพและการแขงขันโดยเสรีอยางเปนธรรม การจํากัดเสรีภาพ
ดงั กลาวจะทาํ ได โดยอาศัยกฎหมายเพื่อประโยชนในการรักษาความม่ันคงของรัฐหรือเศรษฐกิจของประเทศ
และเพื่อปองกนั การผูกขาดหรอื ขจดั ความไมเ ปนธรรมในการแขง ขันทางการคา
หนาท่ี หมายถึง การกระทําหรือการละเวนการกระทําเพ่ือประโยชนโดยตรงของการมีสิทธิหนาท่ี
เปนส่ิงท่บี งั คับใหม นุษยในสังคมตองปฏิบัติตามกฎเกณฑทางสังคมหรือกฎหมายบัญญัติไว จะไมปฏิบัติตาม
ไมไ ด สวนสิทธิและเสรีภาพ เปน สงิ่ ท่มี นษุ ยม ีอยแู ตจะใชหรือไมก็ได เชน การเสียภาษีตามท่ีกฎหมายกําหนด
มีหนาทร่ี ับการเกณฑทหาร เพอื่ รับใชชาติ เปนตน
72
หนา ทขี่ องประชาชนชาวไทย
ที่มา : https://hilight.kapook.com/img_cms2/user/kritfeb/ic3.jpg
1. บุคคลมหี นาที่รักษาไวซ่ึงชาติ ศาสนา พระมหากษัตริยและการปกครองระบอบประชาธิปไตย
อนั มีพระมหากษัตรยิ ทรงเปน ประมขุ
2. บคุ คลมหี นา ท่ีปฏิบัตติ ามกฎหมาย
3. บุคคลมีหนาท่ีไปใชสทิ ธเิ ลือกตงั้ บคุ คลซึง่ ไมไ ปเลือกต้งั โดยไมแ จง เหตผุ ลอันสมควร ยอ มเสยี สทิ ธิ
ตามท่กี ฎหมายบัญญตั ิไว
4. บคุ คลมีหนาทีป่ อ งกันประเทศ รบั ราชการทหาร
5. บคุ คลมีหนาที่เสยี ภาษใี หร ฐั
6. บุคคลมีหนาที่ชวยเหลือราชการ รับการศึกษาอบรม ปกปองและสืบสานวัฒนธรรมของชาติ
ภูมปิ ญญาทอ งถิน่ รวมถึงการอนุรกั ษท รัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ ม
7. บคุ คลผูเปน ขาราชการ พนักงาน หรอื ลกู จางหนวยงานราชการ รัฐวิสาหกจิ ราชการสวนทองถิ่น
มีหนาท่ดี ําเนนิ การใหเ ปนไปตามกฎหมายเพ่ือรักษาประโยชนสวนรวมอํานวยความสะดวกและใหบริการแก
ประชาชน
ความสาํ คญั ของการเคารพสทิ ธิหนา ที่ตอ ตนเองและผูอ่ืน
การเคารพสิทธติ อตนเองและผูอ่ืนท่ีมีตอประเทศชาติ หมายถึง การยึดม่ันในสิทธิ เสรีภาพ
และหนาท่ีตามรัฐธรรมนูญ จะทําใหประชาชนในชาติอยูรวมกันอยางมีความสุข ทําใหชาติบานเมือง
เจริญกาวหนาไดอ ยา งรวดเรว็
1. สทิ ธิของตนเองและผูอ่นื ตามท่บี ัญญัติไวในรฐั ธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย
การปฏิบัติตนตามสิทธิของตนเองภายใตกรอบรัฐธรรมนูญ โดยไมกระทบสิทธิบุคคลอื่น
ยอ มไดช อ่ื วาบุคคลนั้นเปนผูมีสวนนําพาบานเมืองใหพัฒนา ในที่น้ีจะกลาวถึงการปฏิบัติตนในการรักษาและ
73
เคารพสิทธิเสรีภาพของตนเองและผูอื่น ตอครอบครัว ชุมชน สังคม และประเทศชาติตามท่ีรัฐธรรมนูญ
แหงราชอาณาจกั รไทยกาํ หนดไว ดงั นี้
1) การเคารพสิทธขิ องตนเองและผอู น่ื ทมี่ ีตอครอบครวั
ทม่ี า : https://i.pinimg.com/236x/c9/3f/34/c93f34323ea5c82aaadb17bf1aaa9c4c--innovation-php.jpg
ครอบครัวประกอบดวยพอแมลูก ทุกครอบครัวมีสิทธิที่จะไดรับความคุมครอง
ตามรฐั ธรรมนญู ในหลายประเด็นดวยกัน โดยเฉพาะเรื่องการใชความรุนแรง และการปฏิบัติอันไมเปนธรรม
หมายความวา พอ แม และลกู จะตอ งไมใ ชค วามรุนแรงหรือปฏิบัติตอกันอยางไมเปนธรรม กรณีระหวางสามี
ภรรยาจะตองเคารพและรับฟง ความคิดเห็นของกนั และกนั ไมตัดสินปญหาโดยใชกําลัง กรณีระหวางบุตรกับ
บิดามารดา บตุ รตอ งเชอื่ ฟงคําส่งั สอนของบิดามารดา บิดามารดาจะตองอบรมส่งั สอนบุตรโดยใชเหตุผล ไมใช
การแกไขพฤตกิ รรมลกู ดว ยการเฆ่ยี นตี เลีย้ งลกู ดวยรักความเขา ใจ และใชสทิ ธเิ สรีภาพในการแสวงหาความสุข
สว นตวั แตต องอยูในขอบเขตและไมท ําใหเ กิดความเดือดรอ นหรือสรางปญหาใด ๆ ใหแกบ ิดามารดา
2) การเคารพสทิ ธิของตนเองและผอู นื่ ทมี ตี อชมุ ชนและสงั คม
สมาชิกทุกคนในสังคมมีสิทธิเทาเทียมกันในการดํารงชีวิตในสังคม โดยสิทธิดังกลาว
จะตอ งไมละเมดิ สิทธิของสมาชกิ คนอน่ื ในสังคม ในทน่ี ขี้ อยกตวั อยา งสิทธิของตนเองท่ีมีตอชุมชนบางประการ
ดังนี้
(1) เสรภี าพในเคหสถาน ชาวไทยทกุ คนยอ มมีเสรภี าพในเคหสถาน ที่จะสามารถอาศัย
และครอบครองเคหสถานของตนโดยปกตสิ ขุ ไมว า จะเกดิ จากการเชา หรอื เปนเจาของกรรมสิทธ์ิ ซึ่งบุคคลอ่ืน
จะตองใหความเคารพในสิทธิน้ี แมแตเจาหนาท่ีของรัฐหากจะตองเขาไปดําเนินการตามกฎหมายใด ๆ เชน
การตรวจคน เคหสถานของประชาชนก็จะทําการมิได เวน แตจะมหี มายคน ทอี่ อกโดยศาลเทานัน้
(2) เสรีภาพในการเดนิ ทางและการติดตอสอ่ื สาร ชาวไทยทุกคนมีเสรีภาพท่ีจะเดินทางไป
ในที่ตาง ๆ บนผืนแผนดินไทยไดทุกพื้นที่ของประเทศไทย และสามารถเลือกถิ่นที่อยูอาศัย ณ ท่ีใดก็ได
ในประเทศไทย รวมทง้ั ชาวไทยทกุ คนสามารถที่จะติดตอสื่อสารกับบุคคลอื่นไมวาจะเปนทางจดหมาย โทรศัพท
หรืออนิ เทอรเ นต็
74
(3) เสรภี าพในการนบั ถอื ศาสนา สมาชิกทกุ คนในสงั คมมสี ิทธิ เสรีภาพท่จี ะนบั ถือศาสนา
แตกตางกนั ได ซง่ึ บคุ คลอนื่ ในสงั คมรวมท้งั รฐั จะตอ งใหความเคารพสทิ ธเิ สรีภาพในเรื่องนีด้ วย
(4) เสรภี าพในทางวชิ าการ เยาวชนไทยทุกคนจะตองไดรับการศึกษาข้ึนพ้ืนฐานไมนอยกวา
12 ป โดยไมเ สียคาใชจ าย นอกจากนี้คนไทยทุกคนยังมสี ิทธิในการทจ่ี ะศกึ ษาคนควาหรือทําวจิ ัยตามที่ตองการ
โดยไมข ดั ตอกฎหมาย
ท่มี า : https://encrypted-
tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQkQZi665uPk8tuXiAB4f7WWaEvVbEkohvjEKKC3bGREf4RBlaH6Q
(5) เสรีภาพในการชุมนุมอยางสงบโดยปราศจากอาวุธ หมายถึง ประชาชนทุกคน
มีสิทธิเสรีภาพในการชุมนุมแตตองเปนไปโดยสงบ ปราศจากอาวุธ และตองไมรบกวนสิทธิของผูอื่น
การปราศจากอาวธุ น้นั หมายรวมถึง หามทุกคนทม่ี ารว มชุมนมุ พกพาอาวธุ เขามาในที่ชุมนุมเด็ดขาด บุคคลใด
พกพาอาวธุ เขา มาในทช่ี ุมนุม บุคคลน้นั จะไมไดรบั ความคมุ ครองตามรัฐธรรมนญู ในกรณีทีไ่ ดกลา วมาขางตน
ที่มา : https://3.bp.blogspot.com/-w-hw-RTGYu0/WFE4SLaSAuI/AAAAAAAAAE0/t-
PRwB_iXj8byXn2p5_kGlhkg1Fhe3f8wCLcB/s1600/17.jpg
(6) สทิ ธิเสรภี าพในการอนรุ ักษแ ละฟน ฟูจารตี ประเพณี ภมู ิปญ ญาทอ งถิ่น ทุกคนยอม
มีสวนรวมในการอนุรักษ และรวมสืบสานศิลปะหรือวัฒนธรรมอันดีงามของทองถิ่นและของประเทศชาติ
เพอ่ื ใหด ํารงอยูตอ ไปกบั อนชุ นรุนหลัง
75
(7) สิทธิเสรภี าพในการประกอบอาชีพ โดยเสรีภาพในการประกอบอาชีพจะตองไมเ อารัด
เอาเปรียบผอู ื่น เชน ผปู ระกอบการจะตองเคารพและซื่อสตั ยตอ ผบู ริโภค และไมเ อาเปรียบผูบรโิ ภค เปนตน
3) การเคารพสิทธิของตนเองและผูอื่นทมี่ ีตอประเทศชาติ
(1) สทิ ธใิ นการมสี ว นรวม หมายถึง สทิ ธิการมสี วนรวมในกระบวนการพจิ ารณาของ
เจาหนาทรี่ ฐั เกย่ี วกบั การปฏิบตั ริ าชการดา นการปกครอง อนั มผี ลกระทบตอ สิทธิและเสรีภาพของคนในสงั คม
โดยตรง
(2) สทิ ธทิ จ่ี ะฟอ งรอ งหนวยราชการ หนว ยงานของรฐั รัฐวสิ าหกิจ ราชการสว นทอ งถ่นิ
เชน เทศบาล องคการบรหิ ารสวนตําบล องคการบรหิ ารสวนจงั หวดั หรอื องคกรของรัฐท่ีเปน นิติบุคคล ประชาชน
มสี ทิ ธิทจี่ ะฟองรอ งหนว ยงานตาง ๆ เหลานใ้ี หร ับผดิ ชอบ หากการกระทําใด ๆ หรอื การละเวนการกระทาํ ใด ๆ
ของขา ราชการ พนกั งาน หรอื ลูกจางของหนว ยงานนั้น สง ผลกระทบตอ การดําเนนิ ชวี ติ ของประชาชนตอ
ศาลปกครอง
(3) สิทธิทีจ่ ะตอตา นโดยสนั ตวิ ธิ ี การกระทําใดที่จะเปน ไปเพอื่ ใหไดม าซง่ึ อาํ นาจในการ
ปกครองประเทศ โดยวิธกี ารซึง่ มิไดเ ปน ไปตามวิถีทางท่ีบญั ญตั ไิ วใ นรฐั ธรรมนูญ เชน การตอตานการทําปฏิวัติ
รัฐประหาร เปน สง่ิ ท่ปี ระชาชนมีสิทธทิ ีจ่ ะออกมาตอ ตา น แตตองเปน ไปโดยสนั ตวิ ิธี เปนตน
2. แนวทางการปฏบิ ตั ิตนในการเคารพสิทธิของตนเองและผูอ ่นื
การปฏิบัตติ นตามสิทธขิ องตนเองและผอู ่นื ในสังคม เปนส่ิงท่ีชวยจัดระเบียบใหกับสังคม
สงบสุข โดยมีแนวทางปฏบิ ัติ ดังนี้
1) เคารพสทิ ธขิ องกันและกนั โดยไมล ะเมิดสิทธิเสรภี าพของผอู ่นื สามารถแสดงออกได
หลายประการ เชน การแสดงความคิดเหน็ การยอมรบั ฟงความคิดเห็นของผอู น่ื เปน ตน
2) รูจักใชส ิทธิของตนเองและแนะนาํ ใหผูอ น่ื รูจักใชสิทธขิ องตนเอง
3) เรยี นรแู ละทาํ ความเขา ใจเกย่ี วกับหลกั สทิ ธเิ สรภี าพตามที่บัญญตั ิไวในรฐั ธรรมนูญ เชน
สิทธิเสรีภาพของความเปนมนุษย สิทธเิ สรภี าพในเคหสถาน เปนตน
4) ปฏบิ ัติตามหนาท่ีของชาวไทยตามที่บัญญัติไวในรัฐธรรมนูญ เชน การออกไปใชสิทธิ
เลอื กตั้ง การเสยี ภาษใี หร ฐั เพ่ือนําเงนิ มาพฒั นาประเทศ เปนตน
ที่มา : https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQTk-uF7g6FAa3GqzdNTFk-
l16nTgMPucaw_BOpB9jLPaArCpvU
76
3. ผลท่ไี ดรบั จากการปฏบิ ตั ติ นในการเคารพสทิ ธขิ องตนเองและผอู ่ืน
1) ผลท่ีเกิดกับประเทศชาติ หากประชาชนมีความสมัครสมานรักใคร ไมมีความแตกแยก
ไมแ บง เปน พวกเปน เหลา บานเมืองกจ็ ะสงบสขุ เกิดสวสั ดภิ าพ บรรยากาศโดยรวมจะสดใส ปราศจากการระแวง
ตอกนั การดาํ เนินกจิ กรรมตา ง ๆ สามารถดาํ เนินไปอยางราบรน่ื นักลงทุน นักทองเท่ียวก็จะเดินทางมาเยือน
ประเทศของเราดวยความมน่ั ใจ
2) ผลทเ่ี กดิ ข้ึนกับชมุ ชนหรือสังคม เมื่อประชาชนในสังคมรูจักสิทธิของตนเอง และของ
คนอื่น ก็จะนําพาใหชุมชนหรือสังคมเกิดการพัฒนา เม่ือสังคมมั่นคงเขมแข็งก็จะมีสวนทําใหประเทศชาติ
เขม แขง็ เพราะชมุ ชนหรือสงั คมเปน สวนหนึ่งของประเทศชาติบานเมืองโดยรวม
3) ผลที่เกดิ ขน้ึ กบั ครอบครวั ครอบครวั เปน สถาบนั แรกของสังคม เม่ือครอบครัวเขมแข็ง
และอบรมสง่ั สอนใหสมาชกิ ในครอบครัวทุกคนรูบทบาท สิทธิ เสรีภาพของตนเองและปฏิบัติตามท่ีกฎหมาย
และรฐั ธรรมนญู ไดใหค วามคุมครองไดอยา งเครง ครัด โดยไมละเมิดสิทธิเสรีภาพของสมาชิกอ่ืนในสังคม ก็จะ
นําพาใหสงั คมและประเทศชาตเิ ขมแข็งตามไปดว ย
77
กจิ กรรมที่ 1
ใหผูเรียนยกตวั อยางสทิ ธิ หนา ท่ี และเสรภี าพของตนเองตามรัฐธรรมนญู
78
เรอื่ งท่ี 2 ระเบยี บ กฎ กตกิ า กฎหมาย กับการเปน พลเมอื งท่ดี ีมีสว นรวมในการปองกนั และ
ปราบปรามการทุจรติ
ความหมาย ความสาํ คัญของระเบยี บ กฎ กติกา และกฎหมายกับการเปน พลเมอื งทีด่ ี
ในสังคมปจ จบุ ัน มกี ารใชร ะเบียบ กฎ กติกา และกฎหมายในการอยรู ว มกัน เพอ่ื ความเปนระเบียบ
เรยี บรอ ยของบา นเมอื ง หากมผี ใู ดดาํ เนนิ ชีวติ ไมเ ปนไปตามกฎ กติกา กฎหมาย อาจเสย่ี งที่จะนําไปสูการเปน
ผูทจุ ริตได
ระเบียบ หมายถึง แบบแผนท่ีวางไวเปนแนวปฏิบัติหรือดําเนินการ เชน ระเบียบวินัย ระเบียบ
ขอ กําหนด
กฎ หมายถึง ขอกําหนดหรือขอบัญญัติท่ีบังคับใหตองมีการปฏิบัติตาม เชน พระราชกฤษฎีกา
กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง
กติกา หมายถึง กฎเกณฑหรอื ขอ ตกลงท่ีบุคคลต้ังแต 2 ฝา ยข้นึ ไป กําหนดข้ึนเปนหลักปฏิบัติ เชน
กตกิ าชกมวย กตกิ าฟตุ บอล
กฎหมาย หมายถึง กฎเกณฑท่ีผูมีอํานาจตราข้ึน เพื่อใชบังคับบุคคลใหปฏิบัติตามเปนการท่ัวไป
ผใู ดไมป ฏบิ ัตติ ามยอมไดร ับผลรา ย กฎหมายอาจตราขนึ้ เพื่อกาํ หนดระเบยี บ ความสัมพันธร ะหวา งบคุ คล หรือ
ระหวางบคุ คลกับรฐั หรอื เพอ่ื ใชในการบริหารประเทศ กฎหมายอาจเกิดจากจารีตประเพณี อันเปนที่ยอมรับ
นบั ถือกนั ได
พลเมอื งดี หมายถงึ ประชาชนทปี่ ระพฤตปิ ฏิบัตติ ามระเบียบกฎเกณฑของสังคมมีความรับผิดชอบ
ตอหนา ท่ีของตนเอง รจู กั บทบาทหนา ทีข่ องตนเอง และปฏบิ ตั ติ นไดอ ยางเหมาะสมไมละเมิดลวงล้ําสิทธิ และ
เสรีภาพของบคุ คลอื่น
การทุจรติ คอื การคดโกง ไมซ ่ือสตั ยสจุ ริต การกระทาํ ท่ีผดิ กฎหมาย เพ่อื ใหเกิดความไดเปรียบในการ
แขงขัน การใชอํานาจหนาท่ีในทางที่ผิดเพื่อแสวงหาประโยชนหรือใหไดรับสิ่งตอบแทน การใหหรือการรับ
สนิ บน การกาํ หนดนโยบายท่ีเอื้อประโยชนแกต นหรือพวกพอ งรวมถงึ การทจุ ริตเชิงนโยบาย
ปญ หาการทุจรติ เปน ปญ หาท่ีสําคัญทง้ั ของประเทศไทยและประเทศอ่นื ๆ ท่วั โลก ปญ หาการทุจรติ
จะทําใหเกิดความเส่ือมในดานตาง ๆ เกิดข้ึน ท้ังสังคม เศรษฐกิจ การเมือง และนับวันปญหาดังกลาวก็จะ
รนุ แรงมากขึ้น และมีรปู แบบการทจุ รติ ที่ซับซอ น ยากแกการตรวจสอบมากขึน้ จากเดมิ ทกี่ ระทําเพยี งสองฝาย
ปจจุบันการทุจริตจะกระทํากันหลายฝาย ท้ังผูดํารงตําแหนงทางการเมือง เจาหนาท่ีของรัฐ และเอกชน
โดยประกอบดวยสองสว นใหญ ๆ คือ ผใู หผลประโยชนก ับผูรับผลประโยชน ซง่ึ ทั้งสองฝายนี้จะมีผลประโยชน
รวมกนั ตราบใดท่ีผลประโยชน สมเหตุสมผลตอกัน กจ็ ะนาํ ไปสูปญหาการทุจริตได บางครง้ั ผูทีร่ บั ผลประโยชน
ก็เปน ผใู หป ระโยชนไดเ ชน กัน
79
กฎหมายทเี่ กี่ยวของกบั การเปนพลเมืองท่ดี มี ีสว นรวมในการปอ งกันและปราบปรามการทุจรติ
ประเทศไทยมีองคกรอิสระและหนวยงานที่เก่ียวกับการปองกันและปราบปรามการทุจริต รวมถึง
การออกกฎหมายทเี่ กีย่ วขอ งกบั การปอ งกนั และปราบปรามการทุจริต เพื่อการปองกันและปราบปรามการทุจริต
และประพฤติมิชอบใหครอบคลุมภาครัฐ ภาคเอกชน องคกรพัฒนาเอกชน และภาคประชาชน อันจะสงผลให
สังคมไทยมีวินัย โปรงใส ยึดม่ันในความซื่อสัตยสุจริตและยุติธรรม รวมทั้งการสรางพลเมืองดี มีความเขมแข็ง
เปนภูมคิ ุม กนั ของสังคมไทย โดยมีกฎหมายท่เี ก่ียวของกับการปองกนั และปราบปรามการทุจริตทีส่ าํ คญั ดงั นี้
1) พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนญู วาดว ยการปองกนั และปราบปรามการทจุ ริต พ.ศ. 2542
และทแี่ กไขเพม่ิ เตมิ
2) พระราชบญั ญัตปิ ระกอบรัฐธรรมนญู วาดวยการตรวจเงนิ แผนดิน พ.ศ. 2542 และทแี่ กไข
เพ่มิ เตมิ
3) พระราชบัญญัตมิ าตรการของฝายบรหิ ารในการปอ งกนั และปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2551
และที่แกไ ขเพมิ่ เติม
4) พระราชบญั ญัตจิ ดั ตงั้ ศาลอาญาคดที ุจริตและประพฤติมชิ อบ พ.ศ. 2559
5) พระราชบญั ญตั วิ ธิ ีพจิ ารณาคดที จุ ริตและประพฤตมิ ชิ อบ พ.ศ. 2559
6) ประมวลกฎหมายอาญา หมวด 2 ความผดิ ตอ ตาํ แหนงหนาท่ีราชการ และความผดิ ตอ
ตําแหนง หนา ทีใ่ นการยตุ ธิ รรม
7) พระราชบญั ญตั วิ าดว ยความผดิ ของพนกั งานในองคการหรอื หนว ยงานของรัฐ พ.ศ. 2502
8) ขอ บังคับของประธานศาลฎีกา วา ดวยวธิ ีการดําเนนิ การคดที จุ รติ และประพฤติมิชอบ
พ.ศ. 2559
9) ระเบยี บสํานกั งานอยั การสงู สดุ วาดว ยการดาํ เนินคดีอาญาของพนักงานอัยการ
ตามกฎหมายวาดว ยมาตรการของฝา ยบรหิ ารในการปองกนั และปราบปรามการทจุ รติ พ.ศ. 2557
80
กจิ กรรมที่ 2
ใหผูเรียนยกตวั อยา งการเปน พลเมอื งที่ดใี นการปองกนั และปราบปรามการทุจรติ
81
เร่อื งท่ี 3 ความรับผดิ ชอบตอ ตนเองและผูอนื่
ความหมายของคําวารบั ผดิ ชอบ
รบั ผิดชอบ หมายถึง ยอมรบั ผลทงั้ ทด่ี ีและไมดีในกิจการที่ตนเองไดทําลงไปหรือที่อยูในความดูแล
ของตนเอง
ความรบั ผิดชอบตอตนเอง หมายถึง การรับรูฐานะและบทบาทของตนท่ีเปนสวนหนึ่งของสังคม
ซง่ึ จะตองดาํ รงตนอยใู นสภาพทช่ี วยเหลือตนเองได โดยท่ีบุคคลควรจะวิเคราะหและแยกแยะวาสิ่งใดถูกหรือผิด
เหมาะสมหรือไม และมีความสามารถท่ีจะเลือกตัดสินใจในการเปนที่ยอมรับของสังคม ความรับผิดชอบ
ตอตนเอง แบงไดเ ปน
1. ความรับผดิ ชอบในดา นการรักษาสุขภาพอนามยั ของตนเอง คอื สามารถเอาใจใสแ ละระมัดระวัง
สขุ ภาพอนามัยของตนเอง ใหมีความสมบูรณแ ขง็ แรงอยเู สมอ
2. ความรบั ผิดชอบในการหาเคร่ืองอุปโภคบริโภค คือ สามารถจัดหาและดูแลเคร่ืองใชสวนตัวให
เปน ระเบยี บเรยี บรอย อยูในสภาพทส่ี ามารถใชงานไดเหมาะสม
3. ความรับผิดชอบในดา นสติปญ ญาและความสามารถ คอื ตั้งใจศกึ ษาเลาเรียนใฝหาความรูตาง ๆ
การฝกฝนตนเองในดานประสบการณตา ง ๆ
4. ความรับผิดชอบในดานความประพฤติ คอื รจู กั ประพฤตใิ หเหมาะสม เปนผูม รี ะเบียบวินัย ดํารงตน
ใหอ ยูในคุณธรรม จริยธรรม
5. ความรับผิดชอบในดานมนุษยสัมพันธ คือ รูจักท่ีจะปรับตัวใหอยูรวมกับผูอื่นในสังคมไดอยาง
เหมาะสม
6. ความรบั ผดิ ชอบในดา นเศรษฐกิจสวนตัว คือ รูจักวางแผนและประมาณการใชจายของตน โดยยึด
หลักการประหยัดและอดออม
7. ความรับผดิ ชอบเร่ืองการงาน คือ เมื่อไดรับมอบหมายใหทํากิจใดก็ตองทําใหเรียบรอยภายใน
เวลาทกี่ ําหนด
8. ความรบั ผิดชอบตอการกระทําของตน คือ ยอมรับผลการกระทําของตนท้ังผลดีหรือในดานท่ีเกิดผล
เสียหาย
ทม่ี า : https://www.wikihow.com/images_en/thumb/0/00/Be-Responsible-Step-18-Version-2.jpg/v4-728px-
Be-Responsible-Step-18-Version-2.jpg
82
ความรับผิดชอบตอผอู นื่ หมายถึง ภาระและหนา ที่ของบคุ คลซึ่งเกย่ี วของและมีสว นรว มตอ สวัสดิภาพ
ของผูอนื่ ในสังคมทีต่ นเปน สมาชกิ ดว ยเหตทุ ่บี คุ คลทุกคนเปน สวนประกอบของสังคมไมวาจะเปนสังคมขนาดเล็ก
จนถึงสังคมขนาดใหญ ไดแก ครอบครัว ช้ันเรียน สถานศึกษา ชุมชน และประเทศชาติ ตามลําดับ ดังน้ัน
การกระทําของบุคคลใดบุคคลหน่ึงยอมตองสงผลกระทบตอสังคมสวนรวมไมมากก็นอย เมื่อบุคคลทุกคนมี
ภาระหนา ที่ทจ่ี ะเก่ียวพนั กบั สวสั ดภิ าพของสังคมที่ตนดาํ รงอยู บุคคลจึงมหี นา ทีแ่ ละความรับผดิ ชอบตอ งปฏบิ ตั ิ
ตอสงั คม 5 ประการ ดงั นี้
1. ความรับผดิ ชอบตอบิดามารดาและครอบครัว ไดแก ใหความเคารพและเชื่อฟง ชวยเหลือการงาน
ใหเ ตม็ ความสามารถในแตละโอกาสอันสมควร ประพฤตติ นเปน คนดี ตัง้ ใจศกึ ษาเลาเรยี น ไมนาํ ความเดอื ดรอน
มาสคู รอบครัวและชว ยกนั รกั ษา และเชิดชูชือ่ เสยี งวงศต ระกูล
2. ความรบั ผดิ ชอบตอเพ่ือน ไดแก การใหความรักแกเพ่ือนเปรียบเสมือนพ่ีนองของตน ตักเตือน
เม่ือเพ่ือนกระทาํ ผิด คอยแนะนาํ ใหเ พ่ือนกระทําในสงิ่ ท่ถี กู ตอ ง ชวยเพ่ือนอยางเหมาะสมและถูกตอ ง ไมเอารัด
เอาเปรยี บ ใหอ ภัยในกรณีท่ีเกิดความผดิ พลาดหรอื บาดหมางกัน ใชถ อยคาํ สุภาพตอกนั ดว ยความออ นโยน
3. ความรับผิดชอบตอสถานศึกษาครูอาจารย ไดแก การต้ังใจศึกษาเลาเรียน ไมหนีเรียน เคารพ
และเช่ือฟงครูอาจารย ชว ยเหลือกิจกรรมงานของสถานศึกษาอยา งเครงครัด รักษาความสะอาด ไมทําลายทรัพย
สมบตั ิของสถานศกึ ษา รกั ษาและสรางชอ่ื เสียงเกยี รติยศของสถานศึกษา
4. ความรับผิดชอบตอ ชมุ ชน ในฐานะท่เี ปนสมาชกิ ของชุมชน ไดแ ก เคารพ และปฏิบัติตามระเบยี บ
ขอบงั คบั หรือขนบธรรมเนยี มประเพณีที่ยึดถือภายในชมุ ชนของตน ชวยรักษาสาธารณสมบัติและใหความรวมมือ
ในการทํางานเพอื่ พัฒนาชุมชน ไมละเลยตอพลเมอื งดี
5. ความรบั ผดิ ชอบตอประเทศชาติ ไดแก ปฏิบัติตามกฎหมายหรือระเบียบตาง ๆ ของสังคม รักษา
สาธารณสมบตั ิของชาติ ใหค วามรวมมือและชวยเหลือเจาหนาที่ในการรักษาความม่ันคงของชาติ จงรักภักดี
ตอชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย รกั ษาความสามคั คีของคนในชาติ ดาํ รงไวซ ่งึ ศลิ ปวัฒนธรรมแหง ความเปนไทย
ท่ีมา : http://www.goodyear.co.th/wp-content/uploads/gy_th_csr_03.jpg
83
แนวทางการประยกุ ตค วามรับผิดชอบมาใชใ นการดําเนินชีวิต
แนวทางปฏบิ ตั เิ พอื่ การดํารงชวี ิตท่รี บั ผดิ ชอบตอสังคม มีแนวทางปฏิบัติในฐานะพลเมืองดี
ผูรับผดิ ชอบตอ สังคม ดังนี้
1. มีวินัยในตนเอง เด็ดเดี่ยว บังคับใจตนเองได สามารถกระทําส่ิงตาง ๆ ที่ตนตองการ
จะกระทาํ และละเวนสง่ิ ตาง ๆ ทตี่ นเองตองการจะละเวน ได สามารถจูงใจตนเองได
2. มีความกลา หาญทางจรยิ ธรรม กลา ท่จี ะแสดงความคิดเห็นของตน รักษาสิทธิของตนไว
เม่อื เหน็ การกระทําที่ไมถกู ตอง ไมเ หมาะสม ตอ งกลาท่ีจะคัดคา น แสดงความไมเหน็ ดวย หรอื แสดงประชามติ
รว มกัน เพือ่ แสดงความไมพ งึ ใจ หรือเพื่อใหฝายท่กี ระทําผดิ หรือมพี ฤตกิ รรมไมเหมาะสม ไดรูตัว หรือละเลิก
การกระทํานั้น ๆ เสีย
3. มีจติ ใจ หรือมจี ิตสาธารณะ มีจิตใจกวางขวาง มุงรกั ษาผลประโยชนของสว นรวมมากอ น
ประโยชนสวนตนเสมอ หากร่ํารวยมีเงินทอง มีฐานะแลว เม่ือมีโอกาสที่จะชวยเหลือกิจการสาธารณะ หรือ
ชว ยเหลือผตู กทุกข ผผู จญกบั ทพุ ภิกขภัย วาตภยั อทุ กภยั กใ็ หความชว ยเหลือบา งตามกําลังศรัทธา
4. มีความรับผดิ ชอบตอ สวนรวม ชวยกันดูแลรักษาทรัพยสมบัติกลางของสวนรวม ส่ิงใด
ท่ีเปนของสาธารณะ เชน ถนนหนทาง บอนํ้า ฝายนํ้าลน แมนํ้าลําคลอง จะตองหวงแหน รวมกันทํานุ
บํารงุ รักษาไว เพ่ือใหค นทั้งหลายไดใชประโยชนร ว มกัน
5. มีความผูกพันและยึดม่ันในระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตยแบบมีสวนรวม
ทํางานรว มกนั รว มแสดงความคิดเห็น แสดงมติ และลงมอื กระทําการตาง ๆ เหลานั้นดวยกัน มุงม่ันในการทํางาน
เปนทมี มคี วามพรอมเพรียงสมานฉันทกันดี
6. ใหค วามรวมมือ และมีสวนรวมในกิจกรรมกลุมและสมาคม ยินดีและเต็มใจรวมกิจกรรม
ตา ง ๆ ทีก่ ลุม และสมาคมริเรม่ิ ข้นึ มา เปน งานอาสาสมคั ร งานทรี่ ว มกันทาํ บญุ ทาํ กุศลเพื่อชวยเหลือ สงเคราะห
แกผ ยู ากไร แกส ตั วทัง้ หลาย ฯลฯ
84
กิจกรรมที่ 3
ใหผูเรยี นยกตวั อยา งพฤตกิ รรมหรอื การประพฤตปิ ฏิบตั ติ นทแี่ สดงถึงการมีความรบั ผดิ ชอบตอ ตนเองและผูอ ่ืน
มาอยา งนอ ย 3 ขอ
85
เรื่องท่ี 4 ความเปน พลเมือง
ความหมายของคําวา ความเปน พลเมอื ง
พลเมอื ง หมายถงึ ประชาชน ราษฎร ชาวประเทศ
ความเปน พลเมอื ง คือ สถานภาพของบุคคลท่ีจารีตประเพณีหรือกฎหมายของรัฐรับรอง ซ่ึงไดแก
สิทธิและหนา ทแี่ หง ความเปนพลเมืองแกบ ุคคล (เรียก พลเมอื ง) ซ่ึงอาจรวมสิทธอิ อกเสยี งเลือกตั้ง การทํางาน
และอาศัยอยูในประเทศ สิทธิกลับประเทศ สิทธิครอบครองอสังหาริมทรัพย การคุมครองทางกฎหมาย
ตอรัฐบาลของประเทศ และการคุมครองผานกองทัพหรือการทูต พลเมืองยังมีหนาที่บางอยาง เชน หนาท่ี
ปฏบิ ัตติ ามกฎหมายของรัฐ จา ยภาษี หรอื รับราชการทหาร บคุ คลอาจมคี วามเปนพลเมอื งมาก และบุคคลที่ไม
มีความเปน พลเมอื ง เรียก ผไู รส ัญชาติ
การสรา งความเปนพลเมอื งไมไดเ ฉพาะแตการทําใหประชาชนรูถึงสิทธิและหนาท่ีท่ีตนเองมีเทาน้ัน
แตต อ งหันมาสนใจทจี่ ะสรางใหพลเมืองเกดิ ความตระหนกั ถงึ ความรบั ผิดชอบตอ สวนรวมมากกวาสวนตัว และ
อยูรวมกันอยางสันติภาพ สันติสุข มีอิสระท่ีจะกระทําใด ๆ ภายใตขอบเขตกฎหมายโดยไมลวงละเมิดสิทธิ
เสรีภาพของผูอื่น การปกครองในระบอบประชาธิปไตยจะประสบความสําเร็จไดน้ัน จําเปนจะตองสราง
“พลเมือง” ท่ีสามารถปกครองตนเองได ซ่ึงทุกสังคมทุกประเทศตองการเหมือนกัน และหากสังคมไทย
มปี ระชาชนที่เปน พลเมืองและเขาใจในระบอบประชาธิปไตยอยางแทจริงก็จะทําใหประเทศพัฒนากาวหนา
และมคี วามมน่ั คงอยางย่ังยนื
ที่มา : https://sites.google.com/site/fernzcxy/_/rsrc/1393160763348/8-
citizenship/%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87.jpg
?height=313&width=320
แนวทางการประยกุ ตค วามเปน พลเมอื งมาใชในการดาํ เนินชีวติ
ความเปนพลเมืองในการดําเนินชีวิต ควรปฏิบัติตนตามกฎหมาย ดํารงตนเปนประโยชนตอสังคม
โดยมกี ารชวยเหลอื เก้อื กลู กนั อนั จะกอ ใหเ กดิ การพัฒนาสังคมและประเทศชาติ ใหเปนสังคมและเปน ประเทศ
ประชาธปิ ไตยอยา งแทจริงตามหลักการประชาธิปไตย