หนังสือเรียน วิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.2

บรษิ ทั สรางสรรคสอื่ เพื่อการเรียนรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

บรษิ ทั สรา งสรรคส อ่ื เพ่อื การเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ใชส ําหรบั เปนตัวอยา งประกอบการสัง่ ซื้อแบบเรียนเทาน้ัน
หา มสาํ เนา ทาํ ซ้ํา ดดั แปลง เผยแพร
หรือคดั ลอกสว นหนงึ่ สว นใดไปใช

บริษทั สรางสรรคส ื่อเพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

บริษทั สรางสรรคส่ือเพอื่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

สังคมศึกษา หนงั สือเรยี นรายวชิ าพน้ื ฐาน

ศาสนา และวัฒนธรรม

ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๒

ตามมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชว้ี ดั สาระภมู ิศาสตร์ (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐)
กลุ่มสาระการเรียนรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑

คณะผูเ้ รียบเรยี ง

ผศ. ดร.ฐิตริ ัตน์ ปนั้ บำ� รงุ กจิ
ศรยี า เนตรน้อย
สดใส ใจตรง
ศกั ด์ิชาย วัลดา

คณะผตู้ รวจ

ผศ. ดร.ยอดชาย ชตุ กิ าโม
สมหวัง ชยั ตามล
กนกพร กระบวนศรี

บรรณาธกิ าร

รศ.ผ่องศรี จน่ั หา้ ว

บรษิ ทั สรา้ งสรรคส์ ่อื เพื่อการเรยี นรู้ (สสร.) จำ� กัด จัดพมิ พแ์ ละจ�ำหน่ายโดย พิมพ์ครัง้ ท่ี ๑
SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD.
บริษัท สรา้ งสรรคส์ ือ่ เพื่อการเรียนรู้ (สสร.) จ�ำกดั สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญตั ิ
๑๕๑๘/๗ ถนนประชาราษฎร์ ๑ แขวงวงศ์สว่าง เขตบางซื่อ กรงุ เทพฯ ๑๐๘๐๐ ISBN 978-616-7768-63-2 ปที ี่พิมพ์ ๒๕๖๓
โทรศพั ท์ : ๐-๒๕๘๗-๗๙๗๒, ๐-๒๕๘๖-๐๙๔๘, ๐-๒๕๘๗-๙๓๒๒-๒๖ จ�ำนวนท่พี ิมพ์ ๑๐,๐๐๐ เลม่
โทรสาร : ๐-๒๐๔๔-๔๔๗๒ E-mail : [email protected]

คา� ชแี้ จงการใชส้ อื่ การเรยี นรู้

องค์ประกอบตา่ ง ๆ ในแตล่ ะหน่วยการเรียนรู้

หน้านา� เข้าสบู่ ทเรียน

ชอื่ หน่วยการเรียนรู้ เพื่อกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิด

ความสนใจก่อนการเรียน
ด้วยเนื้อหาและภาพประกอบ
ภาพประกอบ ๑๑๔ ที่นา่ สนใจหน่วยการเรยี นร้ทู ่ี โลก ดวงอาทบริติษทัย์สแรา ลงสะรดรควส งอื่ จเพนั่ือกทารรเร์ ยี นรู (สสร.) จาํ กัด
หน่วยการเรยี นรู้ .SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
ภาพประกอบที่ใช้เชื่อมโยง
หนว่ ยการเรียนรู้ นกั เรียนคดิ วา่ ดวงอาทติ ยแ์ ละ
ดวงจันทรม์ คี วามสมั พันธก์ บั
ปรากฏการณบ์ นโลกอยา่ งไร

มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐานการเรยี นรู้และตวั ชี้วดั แผนผังสาระการเรยี นรู้ นอกจากโลกท่ีเราอาศัยอยู่ พวกเรายังรู้จักกับดวงอาทิตย์และ
และตวั ชวี้ ัด ๑. สงั เกตและแสดงความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งโลก ดวงอาทติ ย์ ๑ดคววงาอมาสทมั ิตพยัน์ แธลร์ ะะดหววงา่ จงโันลทกร์ ดวงจันทร์ เม่ือมองไปบนท้องฟ้าในกลางวัน เราจะเห็นแสงสว่าง จาก
โลก ดวงอาทิตย์ ท�าให้เราสามารถท�ากิจกรรมต่างๆ ได้ ในขณะท่ีเวลา
มาตรฐานการเรียนรู้และตัว และดวงจนั ทร์ทท่ี �าให้เกิดปรากฏการณ์ ดวงอาทติ ย์ กลางคืนท้องฟ้ามืด เราจะเห็นแสงสว่างของดวงจันทร์ที่เกิดจากการ
ชี้วัดที่ก�าหนดให้สอดคล้อง (มฐ. ส ๕.๑ ป.๒/๓) และดวงจนั ทร์
ในแต่ละหน่วยการเรียนรู้ ๒. อธบิ ายความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งฤดกู าลกบั การดา� เนนิ ชวี ติ 1สะท้อนจากดวงอาทิตย์
ของมนษุ ย์ (มฐ. ส ๕.๒ ป.๒/๓) ๒ ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งโลก ดวงอาทติ ย์
สรปุ และดวงจันทร์
สาระสา� คญั ท่ีมีอิทธิพลต่อการด�าเนินชีวิต
ส่ิงแวดล้อมรอบตัวเรา มีท้ังสิ่งที่เกิดข้ึนเองตามธรรมชาติ และที่ ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งโลก ดวงอาทติ ย์ และดวงจนั ทร์ ในชั้นเรียนนี้จะกล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างดาว ๓ ดวง ได้แก่
มนุษย์สร้างขึ้น ซ่ิึงมีความส�าคัญต่อการด�ารงชีวิตของมนุษย์ โดยใช้ โลก ดวงอาทติ ย์ และดวงจนั ทร์
ประโยชน์ในชีวิตประจ�าวัน ส่วนสิ่งแวดล้อมท่ีมนุษย์สร้างขึ้นถูกใช้ ทเ่ี ปน็ สว่ นหนงึ่ ของระบบสรุ ยิ ะ ทา� ใหเ้ กดิ ปรากฏการณท์ าง
ประโยชน์เพื่อสังคมและสาธารณะ เพ่ือความเป็นระเบียบเรียบร้อยใน ธรรมชาตทิ มี่ อี ทิ ธพิ ลตอ่ การดา� เนนิ ชวี ติ ๑.๑ โลก เปน็ ดาวเคราะหท์ มี่ สี ภาพแวดลอ้ ม
สังคม และเพ่ือพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดียิ่งข้ึน การรู้จักทรัพยากรทาง เหมาะสมต่อการด�ารงชีวิตของมนุษย์
ธรรมชาติแต่ละประเภท รู้ถึงประโยชน์และคุณค่า หาแนวทางการแก้ไข สาระส�าคัญ พืช และสัตว์ โดยอาศัยพลังงานความร้อน
ปัญหา แนวทางการดูแลทรพั ยากร จะท�าใหม้ นุษย์มีทรพั ยากรใช้ได้อย่าง ใจความส�าคัญของเน้ือหาท่ี และแสงสว่างจากดวงอาทติ ย์ โลกโคจรรอบ
ยั่งยืน ท�าให้ผู้เรียนเข้าใจง่าย ดวงอาทติ ย์ ขณะเดยี วกนั ยงั หมนุ รอบตัวเอง
อีกด้วย
การเปล่ียนแปลงของส่ิงแวดล้อม มีท้ังท่ีเกิดจากธรรมชาติและ บริษัท สรางสรรคสือ่ เพอื่ การเรียนรู (สสร.) จํากดั
เกดิ จากมนษุ ย์ อาจเปลยี่ นแปลงไปในทางทดี่ ขี นึ้ และในทางทเี่ สอ่ื มโทรมลง สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ 161
การเปล่ียนแปลงดังกล่าวอาจมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในโรงเรียน .SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
เราควรแก้ไขปัญหาและหาแนวทางในการดูแลรักษา เพื่อให้นักเรียน กิจกรรมกำรเรียนรเู้ ชงิ รุก (Active Learning)
ตระหนกั ถงึ ความส�าคญั ของสิง่ แวดลอ้ มภายในโรงเรียน จะทา� ใหน้ กั เรยี น
อยใู่ นสง่ิ แวดลอ้ มทเี่ หมาะสมสา� หรบั การเรยี นรู้ และอยรู่ ว่ มกนั ในโรงเรยี น ภาพประกอบเนอื้ หา๑. แบง่ กลมุ่ นกั เรยี นเดนิ สา� รวจภายในบรเิ วณโรงเรยี น แลว้ นา� มารายงาน
ได้อย่างมีความสขุ
หน้าชัน้ เรียนว่ามสี ิ่งแวดล้อมและทรพั ยากรธรรมชาตอิ ะไรบ้าง และ
สรุป อย่บู รเิ วณใดของโรงเรยี น
เป็นการสรุปเนื้อหาของแต่ละ
หน่วยการเรียนรู้ เพื่อให้ เพอ่ื เพิม่ ความนา่ สนใจและ๒. นกั เรยี นรว่ มกนั สบื คน้ ขอ้ มลู จากสอ่ื ตา่ งๆ เกย่ี วกบั ปญั หาของการใช ้
ผู ้ เ รี ย น ไ ด ้ ท บ ท ว น ค ว า ม รู ้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒ 187 ทรพั ยากร และการรกั ษาสง่ิ แวดลอ้ ม เช่น นา้� ปา่ ไม ้ สัตวป์ ่า แล้วมา
ก่อนเข้าสูก่ ารท�ากจิ กรรมและ
ตอบค�าถาม กระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ น�าเสนอหนา้ ช้ันเรยี น
๓. นักเรียนแบ่งกลุ่มกันส�ารวจปัญหาส่ิงแวดล้อมในโรงเรียนโดยการ
เดินส�ารวจและช่วยกันคดิ วธิ ฟี ืน้ ฟสู ภาพแวดล้อมในโรงเรียน
๔. นักเรียนช่วยกันหาข่าวเก่ียวกับส่ิงแวดล้อมทั้งท่ีเปล่ียนแปลงในทาง
ที่ดขี น้ึ และเส่ือมโทรมลง จากนน้ั มาน�าเสนอหนา้ ชน้ั เรยี น

กจิ กรรมบรู ณาการการเรยี นรู้ คำ� ถำมพัฒนำผ้เู รยี น

๑. ระหว่างบ้านกับโรงเรียนนักเรียนพบส่ิงแวดล้อมอะไรที่มีประโยชน ์
ตอ่ นักเรยี นบ้าง
๒. ทรพั ยากรทนี่ กั เรยี นใชบ้ อ่ ยในชวี ติ ประจา� วนั มอี ะไรบา้ ง และนกั เรยี น
มแี นวทางการใชท้ รพั ยากรดงั กล่าวใหค้ ุม้ ค่าอยา่ งไร
๓. นกั เรยี นคดิ วา่ มนษุ ยส์ ามารถอยไู่ ดโ้ ดยอาศยั สง่ิ แวดลอ้ มทางธรรมชาติ
เพยี งอยา่ งเดยี วไดห้ รอื ไม ่ เพราะเหตใุ ด
๔. การเปลยี่ นสภาพแวดลอ้ มทเ่ี กดิ จากธรรมชาตมิ ผี ลตอ่ นกั เรยี นอยา่ งไร
๕. ถ้าสภาพแวดล้อมเสียหาย นักเรียนมีแนวทางการจัดการดูแล
สภาพแวดลอ้ มให้คงอยใู่ นสภาพทด่ี ไี ด้อยา่ งไร

คา� ถามพฒั นาผู้เรียน118888 สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒

เปน็ การนา� กจิ กรรมบรู ณาการ การต้ังค�าถามพัฒนาผู้เรียน
การเรียนรู้มาใช้ฝึกทักษะและ เพอื่ วดั และประเมนิ ความเขา้ ใจ
กระบวนการ เพื่อให้ผู้เรียน ของผู้เรียนให้สอดคล้องกับ
ไดค้ ดิ วเิ คราะหก์ ารเรยี นรแู้ ละ หนว่ ยการเรยี นรู้
น�าไปใชใ้ นชีวติ ประจา� วนั ได้

ค�ำนำ�

หนงั สอื เรยี นรายวชิ าพน้ื ฐานสงั คมศกึ ษาศาสนาและวฒั นธรรมชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๒
จดั ทา� ขนึ้ ตามมาตรฐานการเรยี นรแู้ ละตวั ชวี้ ดั สาระภมู ศิ าสตร์ (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐)
กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษา
ขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือให้ครูและนักเรียนได้ใช้เป็นส่ือ
การเรยี นการสอน พฒั นาทกั ษะการเรยี นรขู้ องนกั เรยี นใหม้ คี ณุ ภาพ และเกดิ ประสทิ ธภิ าพ
อย่างหลากหลาย
บรษิ ัท สรางสรรคส ือ่ เพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

เน้อื หาสาระของหนงั สอื เรยี นเล่มนี้ แบง่ เป็น ๕ สาระ ได้แก่
๑. สาระศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม
๒. สาระหน้าทพ่ี ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดา� เนนิ ชีวิตในสงั คม
๓. สาระเศรษฐศาสตร์
๔. สาระประวตั ิศาสตร์
๕. สาระภูมศิ าสตร์
โดยเนอ้ื หาสาระเหลา่ นม้ี เี นอื้ หามงุ่ ใหน้ กั เรยี นไดเ้ รียนรู้ และเข้าใจในการอยู่ร่วมกัน
ในสังคมท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงอย่างเท่าทันและรอบดา้ น มคี วามศรทั ธาตอ่ ศาสนา
และวฒั นธรรม รกั และภมู ใิ จในความเปน็ ชาตไิ ทย และความเปน็ สากลของประเทศเพอื่ นบา้ น
ปลกู ฝงั และบม่ เพาะคณุ ธรรม จรยิ ธรรมทด่ี ใี หก้ บั นกั เรยี น สามารถดา� รงชวี ติ ในสงั คมไดอ้ ยา่ ง
มคี วามสขุ และเป็นพลเมอื งดีของประเทศอยา่ งมคี ุณภาพ
บริษัท สร้างสรรค์สื่อเพอื่ การเรยี นรู้ (สสร.) จา� กดั หวงั เป็นอย่างย่งิ วา่ หนงั สือเรยี นบรษิ ัท สรา งสรรคส่อื เพ่ือการเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
เลม่ นจ้ี ะชว่ ยใหค้ รแู ละนกั เรยี นไดจ้ ดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนตรงตามเจตนารมณท์ ม่ี งุ่ หวงั
และไดร้ บั ประโยชนท์ พ่ี อจะเปน็ พนื้ ฐานหรอื แนวทางการตอ่ ยอดองคค์ วามรเู้ พอื่ สรา้ งเปน็
ความคดิ รวบยอดให้แกผ่ ้เู รียนไดอ้ ยา่ งครบถว้ นและสมบูรณ์

บรษิ ทั สร้างสรรค์ส่อื เพ่ือการเรยี นรู้ (สสร.) จา� กัด

สำรบญั หนำ้

สาระศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม ๑
หนว่ ยกำรเรียนรทู้ ่ี ๑ พขอทุ งธพปรระะพวุทัตธิแศลาะสคนวาามสา� คัญ
๒
๑. ความส�าคญั ของพระพุทธศาสนา ๔
๒. พทุ ธประวัติ ๙
๓. ชาดก
๑๕
หนว่ ยกำรเรยี นรู้ที่ ๒ หลักธรรมน�าใจบริษทั สรา งสรรคสื่อเพ่อื การเรียนรู (สสร.) จาํ กัด
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD ๑๖
๑๘
๑. พระรตั นตรัย ๒๕
๒. หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ๒๖
๓. พทุ ธศาสนสภุ าษิต
๔. การทา� ความดี

หนว่ ยกำรเรียนร้ทู ่ี ๓ แพลทุ ะธศสาาสวนกาชนาา่ วรพู้ ทุ ธตัวอย่าง ๒๙

๑. พทุ ธสาวก ๓๐
๒. ชาวพทุ ธตัวอย่าง ๓๒
๓. ศาสนาน่ารู้ ๓๔

หน่วยกำรเรยี นรู้ที่ ๔ ชาวพุทธทด่ี ีบรษิ ัท สรางสรรคสือ่ เพอื่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั ๔๐
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
๔๑
๑. มรรยาทชาวพทุ ธ ๔๗
๒. ศาสนพิธี ๕๑
๓. การทา� จติ ใหผ้ อ่ งใสบรสิ ทุ ธ์ิ

สาระหน้าท่พี ลเมอื ง วฒั นธรรม และการดา� เนนิ ชีวติ ในสังคม ๖๐
หน่วยกำรเรยี นรทู้ ี่ ๕ พลเมอื งดี
๖๑
๑. การปฏบิ ตั ติ นเป็นพลเมอื งดี ๖๖
๒. มารยาทไทย ๗๑
๓. ความสมั พนั ธ์ระหว่างตัวเราและสมาชกิ

ในครอบครวั กับชุมชน

หนว่ ยกำรเรียนรู้ที่ ๖ การอยรู่ ว่ มกันในสังคม หน้ำ

ประชาธปิ ไตย ๗๖
๑. สิทธิและเสรีภาพ
๒. การยอมรบั ในความแตกต่าง ๗๗
๓. บทบาทและอา� นาจในการตดั สนิ ใจ ๘๐
๘๓
สาระเศรษฐศาสตร์
บรษิ ทั สรา งสรรคส่อื เพือ่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั ๘๘
๗หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ี่ อาชพี กับการใช้จา่ ย.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
ของครอบครัว ๘๙
๑. การประกอบอาชพี ของครอบครวั ๙๓
๒. ร้จู กั ใช้ รูจ้ กั จา่ ย
๙๘
หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ี่ ๘ สนิ ค้าและบริการ
๙๙
๑. ทรัพยากรที่ใช้ในการผลิตสินคา้ และบริการ ๑๐๓
๒. การแลกเปล่ยี นสนิ คา้ และบริการ ๑๐๗
๓. ความสัมพนั ธ์ระหว่างผู้ซอ้ื และผู้ขาย
๑๑๒
สาระประวัตศิ าสตร์
บรษิ ัท สรางสรรคส ื่อเพอื่ การเรียนรู (สสร.) จาํ กดั ๑๑๓
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD ๑๑๘
หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ่ี ๙ อดีต ปจั จุบนั อนาคต
๑. ช่วงเวลาและวันส�าคญั ตามปฏทิ ิน ๑๒๕
๒. เรื่องราวของตนเองและครอบครวั
๑๒๖
หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ่ี ๑๐ ชุมชนของฉัน ๑๒๗

๑. การสบื ค้นข้อมูลของชุมชน
๒. วิถีชีวติ ของคนในชมุ ชน

หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ี่ ๑๑ บคุ คลส�าคัญของไทย หน้ำ

๑. พระบาทสมเดจ็ พระมหาภูมพิ ลอดลุ ยเดชมหาราช ๑๓๕
บรมนาถบพิตร (รชั กาลท่ี ๙)
๑๓๖
๒. ท้าวสุรนารี
๓. สบื นาคะเสถยี ร ๑๓๘
๑๓๙
หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ี่ ๑๒ วัฒนธรรม ประเพณี
๑๔๑
และภมู ปิ ัญญาไทยบรษิ ัท สรา งสรรคส่อื เพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จํากัด
๑๔๒
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD ๑๔๖
๑๔๘
๑. วฒั นธรรมและประเพณไี ทย
๒. ภูมิปัญญาไทย ๑๕๐
๓. การอนุรกั ษว์ ฒั นธรรม ประเพณี และภูมปิ ัญญาไทย
๑๕๑
สาระภมู ิศาสตร์ ๑๕๓
หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ี่ ๑๓ รจู้ ักเคร่อื งมอื ทางภมู ิศาสตร์ ๑๕๕
๑๕๖
๑. แผนผัง
๒. แผนที่ ๑๖๐
๓. รูปถ่าย
๔. ลูกโลก ๑๖๑
๑๖๒
หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ี่ ๑๔ โลก ดวงอาทติ ย์ และดวงจนั ทร์
บริษทั สรางสรรคสอ่ื เพื่อการเรียนรู (สสร.) จาํ กดั

๑. ความสมั พันธร์ ะหว่างโลก ดวงอาทิตย์.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)CO.,LTD และดวงจันทร์
๒. ปรากฏการณ์ทางธรรมชาตทิ ี่มอี ิทธิพล

ต่อการดา� เนินชีวิต

หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ี่ ๑๕ การจดั การส่ิงแวดลอ้ ม ๑๗๒

และทรพั ยากรธรรมชาติ ๑๗๓
๑. เรยี นรู้สงิ่ แวดล้อม ๑๗๖
๒. ส่งิ แวดลอ้ มรอบตัวเรา ๑๘๑
๓. รจู้ ักใช้ทรัพยากรธรรมชาติ ๑๘๓
๔. การจดั การส่งิ แวดล้อมในโรงเรยี น
๑๘๙
บรรณานุกรม

๑หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี พขอทุ งธพปรระะพวุทตั ธแิ ศลาะสคนวาามส�าคัญ

บรษิ ทั สรางสรรคส อ่ื เพือ่ การเรียนรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มาตรฐานการเรียนรูแ้ ละตวั ชี้วัด แผนผังสาระการเรียนรู้
๑. บอกความสา� คญั ของพระพทุ ธศาสนาหรอื ศาสนาทตี่ นนบั ถอืบริษทั สรางสรรคส่ือเพ่ือการเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
๑(มฐ. ส ๑.๑ ป.๒/๑) ๒
พควราะมพสทุ �าธคศัญาสขนอาง
๒. สรุปพุทธประวัติตั้งแต่ประสูติจนถึงการออกผนวชหรือ พุทธประวตั ิ
ประวตั ศิ าสดาทต่ี นนบั ถอื ตามทกี่ า� หนด (มฐ. ส ๑.๑ ป.๒/๒)
๓. ชื่นชมและบอกแบบอย่างการด�าเนินชีวิตและข้อคิดจาก
ประวัติสาวก ชาดก เร่ืองเลา่ และศาสนิกชนตัวอย่างตามที่
ก�าหนด (มฐ. ส ๑.๑ ป.๒/๓) พทุ ธประวตั ิและ
ความส�าคญั ของ
สาระส�าคัญ พระพุทธศาสนา

พระพุทธศาสนามีความส�าคัญต่อสังคมไทยเพราะเป็น
เอกลักษณข์ องชาติไทยและเป็นรากฐานของวฒั นธรรมไทย
พระพุทธเจ้าเป็นศาสดาของพระพุทธศาสนา การศึกษา ๓

พุทธประวัติและชาดก ซ่ึงเป็นเรื่องราวในอดีตชาติของ ชาดก
พระพทุ ธเจา้ แลว้ นา� แบบอยา่ งทดี่ ขี องพระองคม์ าปฏบิ ตั ใิ นชวี ติ
ประจา� วันจะทา� ให้มคี วามสขุ และเกิดความสงบสขุ ในสังคม

จทึง�ำถไือมขวพอ่ารงเปะชพำ็นตุทเอิไธทกศยลำักสษนณำ ์

บรษิ ัท สรางสรรคส อ่ื เพ่ือการเรียนรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ประชากรในประเทศไทยนับถือพระพุทธศาสนาเป็นส่วนใหญ่
พระพทุ ธศาสนาจงึ เปน็ พน้ื ฐานในการดา� เนนิ ชวี ติ และมอี ทิ ธพิ ลตอ่ วถิ ชี วี ติ
ของคนไทย โดยสะท้อนออกมาในรูปแบบของวัฒนธรรม ศิลปกรรม
ขนบธรรมเนียมและประเพณีไทย อิทธิพลดังกล่าวแสดงให้เห็นว่า

๑พระพทุ ธศาสนาก่อใหเ้ กิดเอกลกั ษณป์ ระจ�าชาติไทย
ความส�าคัญของพระพุทธศาสนา
พระพุทธศาสนามีความส�าคัญต่อสังคมไทยและมีอิทธิพลต่อ

การดา� เนนิ ชวี ติ ของคนไทยหลายๆ ดา้ น จนกลายเปน็ เอกลกั ษณข์ องชาตไิ ทยบรษิ ทั สรางสรรคส อ่ื เพื่อการเรียนรู (สสร.) จาํ กดั
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

และเปน็ รากฐานของวัฒนธรรมไทย ดงั นี้

๑.๑ เอกลักษณ์ดา้ นอปุ นิสยั ของคนไทย

อปุ นสิ ยั ของคนไทยสว่ นใหญไ่ ดร้ บั อทิ ธพิ ลมาจากพระพทุ ธศาสนา
เพราะคนไทยนา� หลกั ธรรมคา� สอนทางพระพทุ ธศาสนามาปรบั ใชใ้ หเ้ ขา้ กบั
การด�าเนินชีวิต จึงท�าให้คนไทยมีนิสัยใจคอที่อ่อนโยน มีน้�าใจ เอื้อเฟื้อ
เผอ่ื แผ่ มคี วามเมตตากรุณา ร้จู ักกตญั ญกู ตเวที เคารพเช่อื ฟังผใู้ หญ่

๒ สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒

๑.๒ เอกลักษณ์ด้านวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม จารีต
ประเพณีไทย

วัฒนธรรมและประเพณีไทย

สว่ นใหญไ่ ดร้ บั อทิ ธพิ ลมาจากพระพทุ ธ-

ศาสนา เช่น การแสดงความเคารพ

การอุปสมบท (การบวช) การท�าบุญบรษิ ทั สรางสรรคส อ่ื เพือ่ การเรยี นรู (สสร.) จํากดั
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ตักบาตร การท�ากิจกรรมในวันส�าคัญ

ทางพระพุทธศาสนา การทอดผ้าป่า

ประเพณีลอยกระทง การทอดกฐิน

แหเ่ ทียนพรรษา u ชายไทยท่ีนับถือพระพุทธศาสนาจะ
อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เพ่ือศึกษา
พระธรรมวนิ ัย

๑.๓ เอกลักษณ์ด้านวิถีชีวิต

วิถีชีวิตของคนไทยส่วนใหญ่มี

ความผูกพันกับพิธีกรรมทางพระพุทธ-
บริษทั สรา งสรรคสื่อเพื่อการเรียนรู (สสร.) จํากดั

ศาสนา เช่น การท�าบุญข้ึนบ้านใหม่.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)CO.,LTD

การท�าบุญตักบาตรในวันคล้ายวันเกิด

การแต่งงาน จนกลายเป็นเอกลักษณ์

ของชาตไิ ทยทค่ี นไทยควรรว่ มกนั อนรุ กั ษ์

เพื่อความสงบสุขของสังคมไทย และ

ด�ารงไว้ซ่งึ พระพทุ ธศาสนา u พระพทุ ธศาสนากับวถิ ชี วี ิตของคนไทย
กอ่ ใหเ้ กิดเอกลกั ษณท์ ด่ี ีงามทางดา้ น
วฒั นธรรมและประเพณีไทย

สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒ ๓

๒ พทุ ธประวตั ิ
พุทธประวัติ คือ ประวัติของพระพุทธเจ้า ผู้เป็นศาสดาของ
พระพุทธศาสนา การที่นักเรียนได้ศึกษาพุทธประวัติ จะท�าให้นักเรียน
มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับความเป็นมาของพระพุทธเจ้า ก่อให้เกิด
ความศรทั ธา และสามารถนา� แบบอยา่ งทด่ี ขี องพระองคม์ าเปน็ หลกั ปฏบิ ตั ติ น
เพอื่ ใหเ้ กดิ ความสงบสขุ ในสงั คมและการด�าเนินชีวิตประจา� วัน
บรษิ ทั สรางสรรคสอื่ เพอื่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั
๒.๑ ประสตู ิ
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

พระพทุ ธเจา้ มพี ระนามเดมิ วา่ เจ้าชายสิทธตั ถะ เปน็ พระราชโอรส

ของพระเจ้าสุทโธทนะกับพระนางสิริมหามายา เจ้าเมืองกบิลพัสดุ์

เม่ือพระมารดามีพระครรภ์แก่ ทรงมีพระราชประสงค์จะเสด็จกลับ

กรุงเทวทหะ ระหว่างทางทรง

หยุดพักผ่อน ณ ลุมพินีวัน

ตั้งอยู่ระหว่างกรุงกบิลพัสดุ์

กบั กรงุ เทวทหะ และไดป้ ระสูติ

พระราชโอรสในวันขน้ึ ๑๕ ค่�า

เดอื น ๖ กอ่ นพทุ ธศกั ราช ๘๐ ปีบรษิ ัท สรา งสรรคส ่อื เพื่อการเรยี นรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

u เจ้าชายสิทธัตถะประสูติในวันข้ึน ๑๕ ค�า่ เดือน ๖

หลังจากพระกุมารประสูติได้ ๕ วัน พระเจ้าสุทโธทนะได้เชิญ
พราหมณ์จ�านวน ๑๐๘ คน มาท�าพิธีขนานพระนาม ซ่ึงในท่ีประชุม
ไดต้ ดั สนิ ใจขนานพระนามพระกมุ ารวา่ สทิ ธตั ถะ ซง่ึ แปลวา่ ผมู้ คี วามสา� เรจ็
ทกุ ประการ และพราหมณเ์ หลา่ นนั้ ได้ท�านายว่า “หากพระกุมารไมเ่ สดจ็
ออกผนวชจะเป็นพระราชาผู้ยงิ่ ใหญ่ หากพระกมุ ารเสดจ็ ออกผนวชจะได้
เปน็ ศาสดาเอกของโลก” แตม่ พี ราหมณผ์ หู้ นง่ึ ชอื่ โกณฑญั ญะ ไดท้ า� นายวา่

4 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒

“พระกุมารจะเสด็จออกผนวช และจะไดต้ รัสรเู้ ปน็ พระพทุ ธเจ้า”
เม่ือเจ้าชายสิทธัตถะประสูติได้ ๗ วัน พระนางสิริมหามายา

กส็ วรรคต เจา้ ชายสทิ ธตั ถะจงึ อยใู่ นความดแู ลของพระนางมหาปชาบดโี คตมี
ซงึ่ มศี ักดเ์ิ ปน็ พระน้านางของเจา้ ชายสิทธตั ถะ

๒.๒ เหตุการณห์ ลงั ประสูติ
๑. พระราชพิธแี รกนาขวญับรษิ ัท สรา งสรรคส อื่ เพื่อการเรยี นรู (สสร.) จํากดั
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

เมื่อถึงฤดูท�านาจะมีพระราชพิธีแรกนาขวัญเป็นประจ�าทุกปี
โดยพระมหากษัตริย์ทรงเป็นผู้ประกอบพิธี เพ่ือเป็นขวัญก�าลังใจแก่
เกษตรกร พระเจา้ สทุ โธทนะทรงพาเจา้ ชายสทิ ธตั ถะไปรว่ มพธิ แี รกนาขวญั
ทรงให้เจ้าชายสิทธัตถะพักอยู่กับพี่เล้ียง แต่บรรดาเหล่าพ่ีเล้ียงและ
นางสนมพากันออกไปชมพระราชพิธีแรกนาขวัญ เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะ
ทรงอยู่ตามล�าพัง พระองค์ได้เสด็จไปประทับใต้ต้นหว้าใหญ่ ทรงคิด
และพิจารณาถึงสิ่งต่างๆ ที่ทรงพบเห็น จนเกิดสมาธิขั้นแรกที่เรียกว่า
ปฐมฌาน ทรงเห็นถึงความทุกข์ที่ก�าลังครอบง�าผู้คนและสรรพสัตว์
ทง้ั หลายตลอดเวลา
คร้ันพระราชพิธีแรกนาขวัญเสร็จสิ้นบรษิ ัท สรางสรรคสอ่ื เพื่อการเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
ในช่วงบ่าย เหล่าพ่ีเลี้ยงและนางสนมได้กลับ
มาหาเจ้าชายสิทธัตถะ ได้เห็นเหตุการณ์ท่ีเป็น
อัศจรรย์ คือ เงาของต้นหว้ายังให้ร่มเงาอยู่ท่ีเดิม
เสมือนเป็นเวลาตอนเท่ียงวัน จึงพากันน�าความ
ไปกราบทูลพระเจ้าสุทโธทนะให้ทรงทราบเร่ือง
เมื่อพระเจ้าสทุ โธทนะทรงเหน็ เหตกุ ารณด์ งั กลา่ ว u เจา้ ชายสทิ ธตั ถะประทบั
ดว้ ยพระองคเ์ องแล้วก็ทรงยกพระหัตถ์นมัสการ นัง่ สมาธิใตต้ น้ หว้าใหญ่
ดว้ ยความเคารพ จนบรรลปุ ฐมฌาน

สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ 5

๒. การศึกษาเล่าเรยี น
เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะเจริญวัย
จนมีพระชนมายุครบ ๗ พรรษา ได้เข้า
ศกึ ษาทส่ี า� นกั ครวู ศิ วามติ ร ศกึ ษาศลิ ปวทิ ยา
ตา่ งๆ เพอื่ เตรยี มความพรอ้ มเปน็ กษตั รยิ ์
ปกครองเมืองตามพระราชประสงค์
ของพระราชบดิ า เจา้ ชายสทิ ธตั ถะไดท้ รงบรษิ ทั สรางสรรคส่ือเพอ่ื การเรียนรู (สสร.) จํากัด
ศกึ ษาเลา่ เรยี นศลิ ปศาสตร์ ๑๘ ประการ.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)CO.,LTD
ได้อย่างรวดเร็วและได้รับการถ่ายทอด u เจ้าชายสทิ ธัตถะทรงศึกษา
จากพระอาจารยจ์ นหมดสิน้ ในสา� นกั ครวู ิศวามติ ร

๓. การอภเิ ษกสมรส
เม่ือเจ้าชายสิทธัตถะพระชนมายุ ๑๖ พรรษา พระเจ้า

สทุ โธทนะทรงมีพระราชประสงค์ให้เจ้าชายสิทธัตถะครองราชสมบัติ
เป็นกษัตริย์ต่อจากพระองค์ จึง
ทรงสร้างปราสาท ๓ ฤดู ได้แก่
ฤดูรอ้ น ฤดฝู น ฤดูหนาว เพือ่ ให้

เจ้าชายสิทธัตถะทรงเพลิดเพลินบรษิ ทั สรางสรรคส อ่ื เพื่อการเรียนรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

กับความสุข และทรงเห็นว่าถึง
เวลาสมควรทจี่ ะมพี ระชายา จงึ ให้
เจ้าชายสิทธัตถะอภิเษกสมรสกับ
พระนางยโสธรา (พมิ พา) พระราช-
ธิดาของพระเจ้าสุปปพุทธะและ
พระนางอมิตาแห่งกรุงเทวทหะ

uเจา้ ชายสทิ ธัตถะอภเิ ษกสมรสกับพระนาง
ยโสธรา (พมิ พา) เมอ่ื พระชนมายุ ๑๖ พรรษา

6 สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒

4. การพบเทวทตู 4
เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะ
มีพระชนมายุ ๒๙ พรรษา
พระองค์ประทับอยู่แต่เฉพาะ
ในปราสาทราชวัง วันหนึ่งมี
พระราชประสงคจ์ ะเสดจ็ ประพาส u เจ้าชายสิทธตั ถะเสดจ็ ประพาสอุทยาน
อุ ท ย า น เ พ่ื อ ท อ ด พ ร ะ เ น ต ร ทรงพบเทวทตู ท้ัง ๔ คอื คนแก่ คนเจบ็บรษิ ทั สรางสรรคส ื่อเพ่อื การเรยี นรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
ภายนอกพระราชวัง คนตาย และสมณะ (นักบวช)

เจ้าชายสิทธัตถะเสด็จประพาสอุทยานพร้อมกับนายฉันนะ
ได้พบเทวทูตท้ัง ๔ คือ คนแก่ คนเจ็บ คนตาย และสมณะ (นักบวช)
ก็เกิดความสงสัย จึงถามนายฉันนะว่า ส่ิงเหล่าน้ีคืออะไร ท�าไมถึง
เป็นเช่นน้ัน นายฉันนะจึงกราบทูลว่า ส่ิงเหล่าน้ีไม่มีใครหนีพ้น จะต้อง
ประสบกับความแก่ ความเจ็บ และความตายกนั ทุกคน เมอ่ื พระองคไ์ ด้
พบสมณะ พระองคส์ งั เกตวา่ มกี ริ ยิ าสงบ สา� รวม ดนู า่ ศรทั ธาเลอื่ มใส ดงั นน้ั
พระองค์จึงทรงคิดว่า สิ่งที่จะท�าให้พระองค์หลุดพ้นจากความทุกข์
เหล่านัน้ ได้ คือ การออกผนวชเปน็ สมณะ

5. การเสด็จออกผนวชบริษทั สรางสรรคส ื่อเพ่อื การเรียนรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

เจ้าชายสิทธัตถะได้พบ
เทวทูตทั้ง ๔ และทรงใคร่ครวญ
ถึงสิ่งท่ีพระองค์ทรงพบ จึงตัดสิน
พระทัยเสด็จออกผนวชในวันที่
พระโอรสราหุลประสตู ิ ซงึ่ พระองค์
อุทานว่า ราหุล (แปลว่า บ่วง)
เกิดแล้ว พันธนาการเกิดแล้ว
u เจ้าชายสิทธตั ถะทรงปลงพระเกศาดว้ ยพระขรรค์ พระองคท์ รงเหน็ วา่ พระโอรสราหลุ
รมิ ฝง่ั แมน่ า้� อโนมา เพอ่ื เสดจ็ ออกผนวช

สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ 7

เป็นสิ่งกระตุ้นให้ต้องรีบตัดสินพระทัย ด้วยทรงเกรงว่าหากล่าช้าไป
ความรักในพระโอรสอาจเป็นพันธะเหนี่ยวร้ังจนไม่สามารถแสวงหา
หนทางดบั ทกุ ขไ์ ด้ ตอ่ มาพระองคไ์ ดเ้ สดจ็ ออกจากพระราชวงั ในเวลากลางคนื
โดยทรงม้ากัณฐกะพร้อมกับนายฉันนะผู้ติดตามไปจนถึงริมฝั่งแม่น�้า
อโนมา พระองค์ทรงปลงพระเกศาดว้ ยพระขรรค์และเปลย่ี นเครอื่ งนุง่ หม่
ใหเ้ หมือนกบั เคร่อื งนงุ่ ห่มของนกั บวชทงั้ หลาย

6. ตรัสรแู้ ละปรินพิ พาน บรษิ ัท สรางสรรคสอื่ เพอ่ื การเรียนรู (สสร.) จํากัด
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

หลังจากที่เสด็จออกผนวชแล้ว พระสิทธัตถะได้บ�าเพ็ญเพียร
ด้วยการบ�าเพ็ญทุกรกิริยาเป็นเวลานาน ๖ ปี แล้วเปล่ียนมาเป็น
การบา� เพ็ญเพียรทางจติ พระองค์จึงตรสั ร้หู ลกั ธรรมอริยสจั ๔ จนส�าเรจ็
เปน็ พระพทุ ธเจ้า ในวันขน้ึ ๑๕ ค�่า เดอื น ๖ ณ ใตต้ น้ พระศรมี หาโพธิ์
ริมฝั่งแม่น�้าเนรัญชรา เม่ือพระชนมายุ ๓๕ พรรษา ภายหลังพระองค์

ตรัสรู้แล้วได้เสด็จไปแสดงธรรม
ให้แก่สรรพสัตว์เพื่อให้หลุดพ้น
จากความทกุ ข์ ทา� ใหผ้ คู้ นจา� นวนมาก
ท่ี ไ ด ้ ป ฏิ บั ติ ต า ม ค� า สั่ ง ส อ น ข อ ง
พระองค์ได้พบกบั ความสุขบริษทั สรา งสรรคส ือ่ เพือ่ การเรียนรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

พระพทุ ธเจา้ เสดจ็ เผยแผ่
พระธรรมคา� สอนใหแ้ กป่ ระชาชนเปน็
เวลา ๔๕ ปี จงึ เสดจ็ ดบั ขนั ธปรนิ พิ พาน
เมอ่ื พระชนมายุ ๘๐ พรรษา ในวนั ขนึ้
๑๕คา่� เดอื น๖ณสาลวโนทยานเมอื ง
กสุ นิ ารา แควน้ มลั ละ ประเทศอนิ เดยี

uพระพทุ ธเจ้าตรัสรใู้ นวันขึน้ ๑๕ ค่า� เดือน ๖
ใตต้ ้นพระศรีมหาโพธ์ิ รมิ ฝั่งแมน่ �้าเนรัญชรา

88 สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒

๓ ชาดก
ชาดก คอื เรื่องราวในอดตี ชาติของพระพุทธเจ้า กอ่ นท่พี ระองค์
จะประสตู แิ ละตรสั ร้เู ปน็ พระพุทธเจา้ ในชาตสิ ดุ ทา้ ย ซึ่งมีแง่คดิ คติสอนใจ
ในการปฏิบัตติ น ในช้ันเรยี นน้นี ักเรยี นจะไดศ้ ึกษาชาดกเรือ่ ง “วรณุ ชาดก
และวานรนิ ทชาดก”

การศึกษาวรุณชาดก จะท�าให้เราไดข้ ้อคดิ เกีย่ วกับการท�างาน คอื
งานใดมคี วามจา� เปน็ เรง่ ดว่ นตอ้ งรบี ทา� กอ่ น และการศกึ ษาวานรนิ ทชาดกบรษิ ทั สรา งสรรคส อ่ื เพอ่ื การเรียนรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ท�าให้เราได้ข้อคิดเกี่ยวกับการมีสติ การใช้ปัญญาในการแก้ปัญหาและ
คณุ ธรรม ๔ ประการ คือ สจั จะ ธรรมะ ธิติ และจาคะ ซง่ึ ข้อคิดท้งั หลาย
เหล่านี้ สามารถน�าไปประพฤติปฏิบตั ิในชีวิตประจ�าวันได้

๓.๑ วรณุ ชาดก (ศิษยผ์ ้เู กียจครา้ น)

กาลคร้ังหนึ่ง เมื่อคร้ังอดีตชาติของพระพุทธเจ้าเกิดเป็นอาจารย์
ทิศาปาโมกข์ มีศิษย์ร่วมส�านักอยู่ ๕๐๐ คน วันหนึ่งบรรดาศิษย์พากัน
ไปเก็บฟืนในป่า มีศิษย์ผู้หนึ่งเป็นคนเกียจคร้าน ได้มองเห็นต้นกุ่มใหญ่

ตน้ หนง่ึ แลว้ เขา้ ใจวา่ เปน็ ตน้ กมุ่ ทมี่ ไี มแ้ หง้
จึงคิดว่านอนพักเสียก่อนแล้วค่อยปีนขึ้นบรษิ ัท สรางสรรคส ือ่ เพือ่ การเรียนรู (สสร.) จํากดั
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ตน้ กมุ่ แล้วหกั กิง่ เอาไปท�าฟนื
ครั้นศิษย์อีกคนหน่ึงเดินผ่านมา
เห็นศิษย์คนเกียจคร้านนอนหลับอยู่
จงึ ปลกุ ใหต้ นื่ แลว้ เดนิ ผา่ นไป เมอ่ื ศษิ ยห์ นมุ่
ต่ืนข้ึนมาก็รีบปีนข้ึนต้นกุ่มเพ่ือจะหักกิ่ง
ไปทา� ฟนื เขาเหนยี่ วกง่ิ กมุ่ แลว้ หกั เตม็ แรง
จนถกู ปลายกง่ิ ทเ่ี หลอื ดดี เขา้ ตา ทา� ใหศ้ ษิ ย์ u ศษิ ยผ์ เู้ กยี จครา้ นถกู กง่ิ กมุ่ ดดี ดวงตา
ผนู้ นั้ ตาบอดเลอื ดไหลอาบดว้ ยความตกใจ จนบาดเจบ็

สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒ 9

และร้อนรนจึงรีบหักก่ิงกุ่ม
สดๆ ลงมาจากตน้ กมุ่ แล้ว
ท�าเป็นมัดแบกกลับไปยัง
สา� นกั พอไปถงึ ส�านักก็โยน
มัดฟืนก่ิงกุ่มสดรวมไปกับ
มดั ฟนื แหง้ ของศษิ ยค์ นอนื่ ๆ u ต้นกุ่มเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ดอกสขี าวอมเหลือง

ผลทรงกลมบรษิ ทั สรา งสรรคส อ่ื เพอื่ การเรียนรู (สสร.) จาํ กัด
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

เย็นวันน้ันมีชาวบ้านมาเชิญอาจารย์เพ่ือไปท�าพิธีสวดมนต์
พราหมณ์ที่หมู่บ้าน วันรุ่งขึ้นอาจารย์ทิศาปาโมกข์จึงบอกศิษย์ทั้งหลาย
เรอ่ื งทต่ี อ้ งไปสวดมนตท์ หี่ มบู่ า้ น โดยใหเ้ ตรยี มตวั ใหพ้ รอ้ ม กนิ อาหารเชา้
จากส�านักแล้วจึงเดินทางไปท�าพิธี จากน้ันอาจารย์ก็ส่ังคนรับใช้ให้
ปรงุ อาหารตง้ั แตเ่ ชา้ มดื

เม่ือถึงเวลาเช้ามืด คนรับใช้รีบตื่นข้ึนมาปรุงอาหาร แต่เพราะ
ความมดื จงึ หยบิ ฟนื กงิ่ กมุ่ สดของศษิ ยผ์ เู้ กยี จครา้ นผนู้ นั้ มา แมจ้ ะพยายาม
กอ่ ไฟนานเทา่ ไรไฟกไ็ มต่ ดิ ศษิ ยก์ ลมุ่ ทตี่ อ้ งเดนิ ทางไปทา� พธิ สี วดมนตจ์ งึ ไม่
สามารถไปทา� พธิ ไี ด้ เพราะยงั ไมไ่ ดก้ นิ อาหารเชา้ เมอื่ อาจารยท์ ศิ าปาโมกข์
ทราบเรอื่ ง จึงกล่าวตา� หนิและส่ังสอนศษิ ยผ์ ู้เกยี จครา้ นผู้นนั้ วา่บรษิ ทั สรา งสรรคสื่อเพอ่ื การเรียนรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

“ความผดิ ในครงั้ นเ้ี ป็นผลมาจากความเกยี จคร้าน จนท�าให้ตนเองและผอู้ ่ืน
ต้องเดอื ดร้อน งานใดมคี วามสา� คัญต้องรบี ท�าให้สา� เรจ็ หากเกียจครา้ นแล้ว
พอกงานไว้ไม่เรง่ ท�า จะท�าใหเ้ กิดความเดอื ดร้อนในภายหลงั ”

ขอ้ คดิ ที่ได้รบั จากชาดกเรอ่ื งน้ี

เราควรทา� งานตามลา� ดบั ความสา� คญั พจิ ารณาวา่ งานใดควรทา� กอ่ น งานใดควร
ทา� ทีหลัง หากเราไม่เรยี งลา� ดับความสา� คัญของงาน ย่อมจะท�าใหเ้ กิดความเสยี หาย

๑00 สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒

๓.๒ วานรินทชาดก (พญาวานรเจ้าปญั ญา)

กาลคร้ังหน่ึง เมื่ออดีตชาติพระพุทธเจ้าเกิดเป็นพญาวานร
ช่ือ วานรินท์ อาศัยอยู่ในป่าท่ีมีแม่น�้าล้อมรอบและมีเกาะอยู่เกาะหน่ึง
มผี ลไมอ้ ดุ มสมบรู ณ์ พญาวานรจะไปหากนิ ทเี่ กาะแหง่ นเ้ี สมอ โดยวธิ กี าร
กระโดดเหยียบหนิ กลางน้�าเพอ่ื ขา้ มฝ่ัง

เกาะแห่งน้ีมีจระเข้ ๒ ตัวผัวเมียอาศัยอยู่ เมื่อจระเข้ตัวเมีย
เห็นพญาวานรก็อยากกินหัวใจ จึงบอกกับจระเข้ตัวผู้ว่าอยากกินบรษิ ทั สรา งสรรคส่ือเพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

หัวใจของพญาวานร จระเข้ตัวผู้
จึงคิดหาวิธีโดยไปนอนน่ิงอยู่
บนก้อนหินกลางน้�าที่พญาวานร
มกั จะกระโดดขา้ มฝงั่

เ ม่ื อ พ ญ า ว า น ร ที่ ก� า ลั ง
จะข้ามฝั่งเห็นก้อนหินสูงผิดปกติ
จึงท�าทีร้องทัก จระเข้หลงกล
จึงตอบกลับไป เสียงตอบจาก
ก้อนหินกลางน้�าทา� ใหพ้ ญาวานร
รทู้ นั ทวี า่ ภยั กา� ลงั จะเกิดข้ึนกับตัว พญาวานรใชไ้ หวพรบิ ปฏภิ าณกระโดดหนจี ระเข้uบรษิ ทั สรางสรรคส่ือเพอื่ การเรยี นรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

จึงรวบรวมสติ ถามออกไปว่า แท้จริงแล้วเจ้าเป็นใคร ต้องการส่ิงใด
จระเขจ้ งึ ตอบไปวา่ ขา้ คอื พญาจระเข้ จะมาเอาหวั ใจของเจา้

พญาวานรใช้ปัญญาไตร่ตรองอย่างมีสติ ก่อนบอกกับจระเข้ว่า
ตนยนิ ดมี อบหวั ใจให้ ขอใหจ้ ระเขอ้ า้ ปากรอไว้ แลว้ จะกระโดดไปหา จระเข้
จึงอ้าปากตามที่พญาวานรบอก แต่โดยธรรมชาติของจระเข้ เม่ืออ้าปาก
แล้วตาจะปิด พญาวานรจึงอาศัยจังหวะน้ีกระโดดเหยียบหัวจระเข้
แล้วทะยานข้นึ ฝ่งั อย่างปลอดภัย

สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ ๑๑

เมื่อเห็นดังนนั้ จระเขจ้ ึงกล่าวชน่ื ชมพญาวานรวา่ เป็นผูม้ ปี ัญญา
เป็นเลศิ นกั อีกทัง้ มคี ณุ ธรรม ๔ ประการ ทที่ า� ใหร้ อดพ้นจากภัยอนั ตราย
ของศัตรู ไดแ้ ก่

๑. สัจจะ ๒. ธรรมะ
คือ พูดจริง (พญาวานรพูดว่า คอื ใชป้ ญั ญาพจิ ารณาไตรต่ รอง

จะกระโดดไปหาจระเข้ ก็กระโดดไป (พญาวานรใช้ไหวพริบ สติปัญญา
บรษิ ัท สรา งสรรคส อื่ เพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จํากัด
หาจริง) คดิ วธิ ใี หต้ นเองรอดพน้ จากอนั ตราย).SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)CO.,LTD

คุณธรรม
4 ประการ

๓. ธิติ 4. จาคะ
คือ มีความเพียร ความต้ังใจ คือ การเสียสละ (พญาวานร
บริษัท สรางสรรคส อื่ เพอ่ื การเรียนรู (สสร.) จาํ กดั
(พญาวานรมีความต้ังใจแน่วแน่ท่ีจะ ได้เสียสละชีวิตตนเองแล้ว.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)CO.,LTD แต่จระเข้

พาตนเองรอดพ้นจากจระเข้เพ่ือ กลบั ไมส่ ามารถเอาชวี ติ ของพญาวานรได)้

กลบั ไปยังฝ่ังของตน)

ข้อคดิ ที่ได้รับจากชาดกเรอ่ื งนี้

ผู้มีปัญญาสามารถเอาชีวิตรอดได้ด้วยสติปัญญาของตน สามารถแก้ไขปัญหา
ด้วยปัญญา การคดิ ไตรต่ รองใหด้ จี ะทา� ให้เรารอดพน้ จากอันตรายต่าง ๆ ได้

๑๒๒ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒

สรุป

พระพทุ ธศาสนา มีความส�าคญั ต่อสงั คมไทยในฐานะเปน็ เอกลักษณ์
ของชาติไทย ซ่ึงพจิ ารณาไดจ้ ากเอกลกั ษณ์ด้านต่างๆ ได้แก่ ด้านอปุ นสิ ัย
ของคนไทย ด้านวัฒนธรรมและประเพณี และดา้ นวถิ ีชีวติ

พุทธประวัติ หมายถึง ประวัติของพระพุทธเจ้า ผู้เป็นศาสดาของ
พระพุทธศาสนา การศึกษาพุทธประวัติจะช่วยให้เกิดศรัทธาในคุณงาม
ความดีของพระพุทธเจ้า และสามารถน�าคุณธรรมของพระองค์มาเป็นบริษทั สรา งสรรคส ื่อเพอ่ื การเรียนรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

แบบอย่างในการด�าเนินชีวติ ได้
ชาดก คือ เร่อื งราวของพระโพธิสัตว์ในชาตติ า่ งๆ กอ่ นประสูตแิ ละ

ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในชาติสุดท้าย การศึกษาวรุณชาดกจะท�าให้
เราได้ข้อคิดเกี่ยวกับการท�างาน คือ งานใดมีความจ�าเป็นเร่งด่วนต้อง
รีบท�าก่อน และการศึกษาวานรินทชาดกท�าให้เราได้ข้อคิดเกี่ยวกับการมี
คุณธรรม การมีสติ และการใช้ปัญญาในการแก้ปัญหา ซ่ึงข้อคิดเหล่านี้
สามารถนา� ไปประยกุ ตใ์ ช้ในชีวติ ประจ�าวนั ได้

บริษทั สรา งสรรคส ื่อเพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ ๑๓

กิจกรรมการเรียนรูเ้ ชงิ รกุ

๑. ให้นักเรียนชมภาพยนตร์ หรือวีดิทัศน์เกี่ยวกับความส�าคัญของ
พระพุทธศาสนาเพือ่ เผยแพรค่ วามรู้

๒. ใหน้ กั เรยี นชมภาพยนตร์ หรอื วดี ทิ ศั น์ เรอื่ ง พระพทุ ธเจา้ มหาศาสดาโลก
ตอน เทวทูตทั้ง ๔ แล้วช่วยกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับประวัติบริษัท สรางสรรคส อื่ เพ่ือการเรยี นรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

พระพทุ ธเจา้ ทปี่ รากฏในภาพยนตร์
๓. ใหน้ ักเรียนแบ่งกลุ่มออกเปน็ ๒ กล่มุ โดยให้กลุม่ ที่ ๑ แสดงบทบาท

สมมติเร่ือง วรุณชาดก และกลุ่มที่ ๒ แสดงเร่ือง วานรินทชาดก
แล้วให้นักเรียนยกตัวอย่างแบบอย่างการด�าเนินชีวิตและข้อคิด
ที่ได้รบั จากชาดก ๒ เรือ่ งนี้

ค�าถามพัฒนาผู้เรยี น

๑. เพราะเหตุใดพระพุทธศาสนาจึงได้ช่ือว่าเป็นบ่อเกิดเอกลักษณ์บริษัท สรา งสรรคสื่อเพือ่ การเรยี นรู (สสร.) จํากัด
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
ของชาตไิ ทย

๒. การศึกษาพุทธประวตั มิ ีประโยชนต์ อ่ นกั เรยี นอยา่ งไร
๓. การน�าข้อคิดจากวรุณชาดกและวานรินทชาดกไปประพฤติปฏิบัติ

จะเกดิ ผลดตี ่อตนเองและสงั คมอย่างไร

๑44 สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒

๒หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ หลกั ธรรมน�ำใจ

บริษัท สรางสรรคส ื่อเพื่อการเรยี นรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มาตรฐานการเรียนรู้และตวั ชว้ี ดั แผนผังสาระการเรียนรู้
๑. บอกความหมาย ความส�าคัญ และเคารพพระรัตนตรัย ๑บรษิ ทั สรา งสรรคส อ่ื เพอ่ื การเรียนรู (สสร.) จํากัด
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD ๒พหรละกัพธทุ รธรศมาทสานงา
ปฏบิ ตั ิตามหลกั ธรรมโอวาท ๓ ในพระพุทธศาสนา หรอื พระรัตนตรยั
หลักธรรมของศาสนาท่ตี นนบั ถือตามท่ีกา� หนด
(มฐ. ส ๑.๑ ป.๒/๔)
๒. ช่ืนชมการท�าความดีของตนเอง บุคคลในครอบครัวและ
ในโรงเรียนตามหลักศาสนา (มฐ. ส ๑.๑ ป.๒/๕)
หลกั ธรรม
สาระส�าคัญ น�าใจ

สังคมไทยได้น�าหลักธรรมค�าสอนทางพระพุทธศาสนา ๔๓
มาปรบั ใช้ในการด�าเนนิ ชีวิต เพือ่ ใหต้ นเองและสังคมมคี วาม
สงบสุข ซึ่งเราควรศึกษาและประพฤติปฏิบัติตามหลักธรรม การท�าความดี พุทธศาสนสภุ าษิต
ทางพระพทุ ธศาสนาให้ถูกต้องและเหมาะสม

นกั เรียนคดิ วา่
แกว้ สามประการ
ในพระพุทธศาสนา
หมายถงึ สงิ่ ใด

บรษิ ัท สรางสรรคสอ่ื เพ่ือการเรียนรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

พุทธศาสนิกชนควรศึกษาท�าความเข้าใจและปฏิบัติตาม
หลกั ธรรมคา� สอนสา� คญั ของพระพทุ ธศาสนาอยา่ งถอ่ งแท้ ทา� ใหม้ คี วามสขุ
สงบทงั้ ทางกายและจติ ใจในการดา� เนินชวี ติ

๑ พระรัตนตรัย
พระรัตนตรัย หมายถึง แก้วสามประการอันประเสริฐสูงสุดใน
พระพทุ ธศาสนา ได้แก่ บรษิ ทั สรา งสรรคส ่ือเพอื่ การเรียนรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

๑.๑ พระพทุ ธ u พระพทุ ธเจา้ คือ ศาสดา
ของพระพทุ ธศาสนา
คือ พระพุทธเจ้า ผู้เป็นศาสดา
ของพระพุทธศาสนา ตรัสรู้ธรรมด้วย
พระองค์เอง แล้วเผยแผ่หลักธรรม
ค�าสอนให้พุทธศาสนิกชนประพฤติชอบ
ทง้ั กาย วาจา ใจ

๑66 สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒

๑.๒ พระธรรม

คือ พระธรรมวินัยอันเป็น
ค�าสอนของพระพุทธเจ้า เป็นหลัก
ความจรงิ ทนี่ า� มาประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ เพอื่
ใหเ้ กดิ ความสขุ กายและสขุ ใจ

บรษิ ทั สรางสรรคส่ือเพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

u พระสงฆ์ คอื หมสู่ าวกทปี่ ฏบิ ตั ิ u พระธรรม คือ คา� ส่งั สอน
ตามคา� ส่งั สอนของพระพทุ ธเจ้า ของพระพุทธเจา้

๑.๓ พระสงฆ์

คอื หมสู่ าวกผปู้ ฏบิ ตั ติ ามหลกั ธรรม
ค�าสอนของพระพุทธเจ้า เป็นผู้ที่เผยแผ่
หลักธรรมค�าสอนและสืบทอดพระพุทธ-
ศาสนา

พระรัตนตรัยมีความส�าคัญอย่างยิ่งต่อชาวพุทธ เพราะเป็นบรษิ ัท สรา งสรรคสอ่ื เพ่อื การเรียนรู (สสร.) จาํ กดั
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ที่ยึดเหน่ียวจิตใจของพุทธศาสนิกชน เป็นสิ่งที่เคารพบูชาสูงสุดใน
พระพทุ ธศาสนา ความส�าคัญดังกล่าวก่อให้เกิดความเลื่อมใสศรัทธา
ต่อพระรัตนตรยั ในหมพู่ ทุ ธศาสนกิ ชน

ศรัทธา หมายถึง ความเชื่อ ความเลื่อมใสในสิ่งใดส่ิงหนึ่งโดยมี
หลักเหตุและผลประกอบ

ดังน้ัน ความศรัทธาในพระรัตนตรัยจึงหมายถึงความเชื่อ และ
ความเล่ือมใสในคุณงามความดีของพระรัตนตรัย ซึ่งวิธีการแสดงออกถึง
ความศรทั ธาในพระรตั นตรัย มดี ังนี้

สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ ๑7

๓หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี พแลุทะธศสาาสวนกาชนาา่ วรพู้ ทุ ธตัวอย่าง

บรษิ ทั สรางสรรคส ื่อเพื่อการเรียนรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มาตรฐานการเรียนรูแ้ ละตัวชีว้ ัด แผนผงั สาระการเรียนรู้
บรษิ ทั สรางสรรคส ่อื เพ่ือการเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั
๑. ชื่นชมและบอกแบบอย่างการด�าเนินชีวิตและข้อคิดจาก.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
๑ประวตั สิ าวก ชาดก เรือ่ งเลา่ และศาสนิกชนตวั อยา่ งตามท่ี ๒ ชตาวั วอพยทุ า่ งธ
พุทธสาวก
กา� หนด (มฐ. ส ๑.๑ ป.๒/๓)
๒. บอกชื่อศาสนา ศาสดา และความส�าคัญของคัมภีร์ของ
ศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอื่นๆ (มฐ. ส ๑.๑ ป.๒/๗)

สาระสา� คญั พทุ ธสาวก
ชาวพุทธตัวอย่าง
พทุ ธสาวกและชาวพทุ ธตวั อยา่ งเปน็ บคุ คลทเ่ี ลอื่ มใสศรทั ธา และศาสนานา่ รู้
ต่อค�าสอนของพระพุทธเจ้า จึงได้น�าหลักธรรมมาปฏิบัติตาม
จนมจี ริยวัตรท่ีนา่ ยึดถือเปน็ แบบอย่าง
ศาสนาทกุ ศาสนาตา่ งสอนใหเ้ ราทกุ คนเปน็ คนดี มคี ณุ ธรรม
เพื่อให้มนษุ ย์สามารถอยูร่ ่วมกันได้อย่างสันตสิ ุข ซึ่งการปฏบิ ตั ิ ๓
ตนเปน็ คนดนี น้ั สามารถศกึ ษาประวตั ผิ ทู้ ป่ี ระพฤตดิ ี มคี ณุ ธรรม
ศาสนานา่ รู้

และนา� แบบอยา่ งท่ีดีมาปฏิบัติในชวี ิตประจา� วันได้

นกั เรียนคดิ วา่
สาวกของพระพุทธเจ้า
ปฏบิ ตั ติ นเปน็ แบบอยา่ ง
ในการด�าเนนิ ชีวิตให้กับ
เราอยา่ งไรบา้ ง

บริษัท สรา งสรรคส ่อื เพ่ือการเรียนรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

๑ พุทธสาวก
พทุ ธสาวก หมายถงึ พระสาวกทมี่ ชี วี ติ ในสมยั ทพ่ี ระพทุ ธเจา้ ยงั มี
พระชนม์ชีพอยู่ เป็นบุคคลท่ีประพฤติปฏิบัติตามหลักธรรมค�าสอน
ของพระพทุ ธเจา้ เปน็ แบบอยา่ งทีด่ ีของพทุ ธศาสนิกชนในการปฏบิ ตั ติ าม
พทุ ธสาวกทีเ่ รียนในชนั้ เรียนน้ี ไดแ้ ก่

บรษิ ทั สรางสรรคส่ือเพ่ือการเรียนรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

สามเณรราหุล
สามเณรราหลุ เปน็ พระโอรสของเจา้ ชายสทิ ธตั ถะกบั พระนางยโสธรา
(พิมพา) เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าแล้วได้เสด็จไป
แสดงธรรมโปรดพระเจ้าสุทโธทนะพร้อมด้วยพระประยุรญาติ ณ กรุง
กบิลพัสดุ์ ซ่ึงพระโอรสราหุลทรงเข้ารับฟังการแสดงธรรมด้วย พระนาง
ยโสธราจึงบอกให้พระโอรสราหุลขอทรัพย์สินจากพระพุทธเจ้า ในคร้ังน้ี
พระพุทธเจ้าทรงประทานทรัพย์อันประเสริฐให้กับพระโอรสราหุล คือ

๓00 สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒

การบรรพชาเป็นสามเณร
ทรงโปรดให้พระสารีบุตร
เปน็ ผทู้ า� พธิ บี รรพชา (บวช)
จึงนับว่าพระโอรสราหุล
เป็นสามเณรรูปแรกใน
พระพุทธศาสนา

บริษัท สรา งสรรคสือ่ เพ่อื การเรียนรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

u สามเณรราหุลเป็นสามเณรรปู แรกในพระพุทธศาสนา

สามเณรราหลุ บรรพชาเมอื่ พระชนมายุ ๗ พรรษา พระองคม์ คี วาม
ตงั้ ใจปฏบิ ตั ติ ามคา� สอนของพระพทุ ธเจา้ มคี วามอดทนในการศกึ ษาเลา่ เรยี น
ค้นคว้าหาความรู้เสมอ สามารถจดจ�าและปฏิบัติได้อย่างแม่นย�า เป็นท่ี
รักใคร่ช่ืนชมของภิกษุท้ังหลาย เพราะเปน็ ผู้มอี ธั ยาศัยดี มกี ิรยิ ามรรยาท
เรียบรอ้ ย ออ่ นนอ้ มถอ่ มตน ไมถ่ ือตัว และเป็นผวู้ า่ นอนสอนง่าย

เมือ่ พระชนมายุครบ ๒๐ พรรษา สามเณรราหลุ ไดอ้ ปุ สมบทเป็น
พระภิกษุ พากเพียรศึกษาพระธรรมจนบรรลุเปน็ พระอรหนั ต์ และได้รบั
การยกยอ่ งว่า เป็นเลิศกวา่ ผูอ้ ื่นในด้านใฝ่การศกึ ษา เพราะพระองคข์ ยัน
หมน่ั เพยี รในการศกึ ษาเล่าเรียน บริษัท สรางสรรคส อ่ื เพอื่ การเรียนรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

คณุ ธรรมของสามเณรราหลุ ที่สามารถนา� มาเป็นแบบอย่าง
๑. มีความอดทนในการศกึ ษาเลา่ เรยี น ไม่ยอ่ ท้อต่อความยากล�าบาก
๒. มีความขยันหมน่ั เพียรและต้งั ใจในการศกึ ษาเล่าเรียน
๓. มคี วามใฝร่ ้ใู ฝเ่ รยี น ศึกษาค้นควา้ หาความร้อู ยู่เสมอ
๔. มคี วามออ่ นนอ้ มถอ่ มตน ไมถ่ อื ตัว
๕. เปน็ ผู้ว่านอนสอนงา่ ย

สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ ๓๑

๔หน่วยการเรยี นรู้ท่ี ชาวพุทธทดี่ ี

บริษทั สรางสรรคสือ่ เพื่อการเรียนรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มาตรฐานการเรยี นรูแ้ ละตวั ชี้วัด แผนผงั สาระการเรยี นรู้

๑. เหน็ คณุ ค่าและสวดมนต์ แผ่เมตตา มีสติทเี่ ป็นพ้ืนฐานของบริษัท สรางสรรคส่อื เพอื่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
๑สมาธิ ในพระพุทธศาสนาหรือการพัฒนาจิตตามแนวทาง ๒
ชมารวรพยาุททธ
ของศาสนาทตี่ นนบั ถือตามทกี่ า� หนด (มฐ. ส ๑.๑ ป.๒/๖) ศาสนพิธี

๒. ปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมต่อสาวกของศาสนาที่ตนนับถือ
ตามทก่ี �าหนดได้ถกู ตอ้ ง (มฐ. ส ๑.๒ ป.๒/๑)
๓. ปฏิบัติตนในศาสนพิธี พิธีกรรม และวันส�าคัญทางศาสนา
ตามท่ีก�าหนดได้ถกู ตอ้ ง (มฐ. ส ๑.๒ ป.๒/๒)
ชาวพทุ ธทีด่ ี
สาระสา� คัญ

การปฏิบัติตนเป็นชาวพุทธที่ดีควรปฏิบัติตนให้เป็นผู้มี ๓
มรรยาทในโอกาสต่าง ๆ ใหถ้ กู ตอ้ งเหมาะสมในศาสนพิธหี รอื
พิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา นอกจากน้ีต้องรู้จักวิธีการท�า ให้ผกอ่ างรใทส�าบจริตสิ ทุ ธิ์
จิตใจให้สงบ ตามแนวทางของการท�าจิตใหผ้ อ่ งใสบริสทุ ธ์ิ

นกั เรียนคดิ วา่
กมาลี รกัไไหหษววณพ้อค้ ะยรรแะา่อู ตงาไไจกหราตวรพ้า่ ยงอ่ ์ กแนั ม่

๑ บริษทั สรางสรรคส ่อื เพือ่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มรรยาทชาวพุทธ

มรรยาทชาวพุทธเป็นแบบแผนในการประพฤติปฏิบัติตนของ
พุทธศาสนิกชน เป็นส่ิงท่ีชาวพุทธพึงปฏิบัติต่อกัน เพ่ือให้เกิดประโยชน์
ต่อตนเองและสงั คม

๑.๑ การประนมมือ

การประนมมือ หรือ อัญชลี นิยมใช้แสดงความเคารพ
พระรัตนตรัยในเวลาฟังพระเจริญพระพุทธมนต์ ฟังสวดพระอภิธรรม
ฟงั พระธรรมเทศนา สนทนากบั พระภกิ ษสุ งฆ์ และการสวดมนต์ ซง่ึ วธิ กี ารบริษทั สรางสรรคส ่ือเพ่อื การเรียนรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ประนมมือ มีดังนี้

๑. ตงั้ กระพมุ่ มอื ประนมไวร้ ะหวา่ งอก
ใหป้ ลายมือตง้ั ขน้ึ

๒. นว้ิ มอื ทง้ั สองขา้ งทกุ นว้ิ เหยยี ดตรง
แนบชดิ ตดิ กนั

๓. ขอ้ ศอกทงั้ สองขา้ งแนบชดิ ชายโครง

u การประนมมอื
สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ 4๑

๑.๒ การไหว้

การไหว้ หรือที่เรียกว่า วันทา เป็นการแสดงความเคารพ
อกี แบบหนงึ่ ทใ่ี ชใ้ นโอกาสทต่ี า่ งกนั มวี ธิ กี ารดงั น้ี

๑. การไหวพ้ ระรตั นตรยั เปน็ การแสดงความเคารพพระรตั นตรยั
มวี ธิ กี ารปฏบิ ัติ ดังนี้

๑ ) ประนมมอื ไวร้ ะหวา่ งอก
บริษทั สรา งสรรคส ือ่ เพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จํากดั

๒ ) ยกมือประนมขึ้นพร้อมก้ม.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)CO.,LTD

ศีรษะลง ให้ปลายน้ิวหัวแม่มือท้ังสองขา้ ง

อยู่ระหว่างค้ิว ให้ปลายน้ิวช้ีจดหน้าผาก

ทา� เพียงครัง้ เดยี ว แล้วลดมอื ลง u การไหว้พระรตั นตรัย

๒. การไหว้บุคคล มีหลักปฏิบัติการไหว้เพ่ือความเหมาะสม
ในแต่ละช่วงวยั ของบคุ คล มี ๓ รูปแบบ คอื

๑) การไหวบ้ คุ คลผู้มอี ายมุ ากกวา่
การไหวน้ ยิ มยกกระพมุ่ มอื ขนึ้ ไหวใ้ หน้ ว้ิ หวั แมม่ อื
ทงั้ สองขา้ งอยปู่ ลายจมกู ปลายนว้ิ ชอี้ ยรู่ ะหวา่ งคว้ิบริษทั สรา งสรรคสอ่ื เพ่อื การเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ก้มศรี ษะนอ้ มตวั ลงพองาม

u การไหว้บคุ คลผมู้ ีอายุมากกวา่ u การไหว้บคุ คลผมู้ อี ายุเสมอกัน

๒) การไหว้บุคคลผู้มีอายุ
เสมอกัน นิยมยกกระพุ่มมือข้ึนไหว้
ให้น้ิวหัวแม่มือทั้งสองข้างอยู่ที่ปลายคาง
ปลายน้วิ ช้อี ย่ทู ่จี มกู ก้มศีรษะเลก็ น้อย

4๒๒ สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒

๕หนวยการเรยี นรทู ่ี พลเมอื งดี

บรษิ ัท สรางสรรคสอื่ เพอื่ การเรยี นรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มาตรฐานการเรยี นรแู ละตัวช้วี ดั แผนผังสาระการเรยี นรู

๑. ปฏบิ ตั ติ นตามขอ ตกลง กตกิ า กฎระเบยี บ และหนา ทที่ ต่ี อ ง ๒
๑ปฏิบัติในชวี ติ ประจําวนั (มฐ. ส ๒.๑ ป.๒/๑)
มารยาทไทย
๒. ปฏิบตั ิตนตามมารยาทไทย (มฐ. ส ๒.๑ ป.๒/๒)
บรษิ ทั สรา งสรรคสือ่ เพื่อการเรยี นรู (สสร.) จํากัด

เกปาน รพปฏลเิบมตั อื ิตงนดี.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
๓. อธิบายความสัมพันธของตนเอง และสมาชิกในครอบครัว
ในฐานะเปน สวนหนง่ึ ของชุมชน (มฐ. ส ๒.๒ ป.๒/๑)

สาระสําคญั พลเมืองดี

การอยูรวมกับผูอ่ืนไมวาจะเปนครอบครัว โรงเรียน และ ๓
สถานทส่ี าธารณะ ตอ งมปี ฏสิ มั พนั ธร ว มกนั ซง่ึ ในแตล ะสถานท่ี
ตางมีกฎระเบียบหรือขอบังคับท่ีแตกตางกัน ดังน้ัน เราควร ความสมั พันธร ะหวา ง
ปฏิบตั ิตนใหถูกตอ งเหมาะสมตามขอตกลง กตกิ า กฎระเบยี บ ตวั เราเเละสมาชกิ ใน
และหนาที่ที่ตองปฏิบัติในแตละสถานท่ี รวมท้ังปฏิบัติตนให ครอบครัวกบั ชุมชน
เหมาะสมกับการเปนคนไทยที่มีมารยาท รูจักกาลเทศะ และ
ไมละเมิดสิทธิผูอื่น นอกจากนี้ ทุกคนควรสรางความสัมพันธ
ทีด่ ีของคนในครอบครวั กบั ชุมชน เชน ชวยเหลอื สังคม เพือ่ ให
ทุกคนอยูร ว มกนั ในสงั คมไดอยา งสงบสขุ

¹¾¡ÑÅààÃÁÕÂÍ× ¹§´à»Õ ãš¹¹Í¤ÂÇ‹ÒÒ§Áä¤ÃÔ´¢Í§

บริษัท สรางสรรคสอื่ เพอื่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

๑ การปฏบิ ตั ิตนเปนพลเมอื งดี
พลเมอื งดี คอื ผทู ปี่ ระพฤตปิ ฏบิ ตั ติ นตามหลกั กฎหมาย กฎระเบยี บ
หรอื ขอ บงั คบั รจู กั บทบาทหนา ทขี่ องตนเอง เคารพความคดิ เหน็ ของผอู นื่
และบาํ เพญ็ ประโยชนต อ สงั คม การมพี ลเมอื งดใี นประเทศจะกอ ใหเ กดิ การ
พฒั นาสงั คมและประเทศชาตใิ หม คี วามเจรญิ กา วหนา ตอ ไป

ดงั นนั้ การอยรู ว มกบั ผอู นื่ ในสงั คม ครอบครวั โรงเรยี น และสถานที่
สาธารณะ เราควรปฏบิ ตั ติ นเปน พลเมอื งดี ปฏบิ ตั ติ นใหถ กู ตอ งเหมาะสม

บรษิ ัท สรา งสรรคส่อื เพ่ือการเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด

ตามขอ ตกลง กตกิ า กฎระเบยี บ และหนา ทท่ี ตี่ อ งปฏบิ ตั ิ.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)CO.,LTD ซง่ึ ในแตล ะสถานที่
ตา งมกี ฎระเบยี บทแ่ี ตกตา งกนั ดงั น้ี

๑.๑ การปฏบิ ตั ติ นเปนพลเมืองดใี นครอบครวั

ครอบครัว หมายถึง การอยูรวมกันของกลุมบุคคลซ่ึงมีความ
สมั พันธก ัน มีบทบาทและหนาทีแ่ ตกตา งกนั เชน พอ แม สามี ภรรยา ตา
ยาย ปู ยา ลูก หลาน

สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ ๖๑

ครอบครวั เปน สถาบนั พนื้ ฐานของสงั คมทมี่ คี วามสาํ คญั ทสี่ ดุ เพราะ
เปน สถาบนั แรกทใี่ หก ารอบรมสงั่ สอน ขดั เกลาพฤตกิ รรมดา นการกระทาํ
ความคดิ ความรสู กึ ในการสรา งสมาชกิ ในครอบครวั ใหเ ปน คนดขี องสงั คม

ในครอบครวั นกั เรยี นอยใู นฐานะลกู
มีบทบาทหนาท่ีท่ีตองเคารพเช่ือฟงพอแม
มีความกตัญูกตเวที และปฏิบัติตนตาม
ขอตกลงของครอบครัวท่ีสมาชิกตกลงบริษัท สรางสรรคส ื่อเพื่อการเรียนรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

รว มกนั ไว เชน ไมพดู จาหยาบคาย ต่นื นอน
แตเ ชา รกั ษาความสะอาดบา น ชว ยแบง เบา
ภาระของพอแม

 สถาบนั ครอบครวั มคี วามสําคญั
ในการสรางสมาชิกที่ดีและมี
คณุ ภาพในสังคม

บรษิ ัท สรางสรรคส อ่ื เพื่อการเรยี นรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

 การชว ยพอแมทํางานบานถือเปน บทบาทหนา ท่ขี องลูกทด่ี ี

ขอตกลงในครอบครวั
ขอตกลงในครอบครัวเปนขอกําหนดที่แตละครอบครัวไดกําหนด
หรือสรางขึ้น เพ่ือใหสมาชิกในครอบครัวปฏิบัติตาม เม่ือทุกคนปฏิบัติ
ตามจะทําใหอยูรวมกันในครอบครัวอยางมีความสุข โดยขอตกลง
พ้นื ฐานในแตละครอบครัวอาจมีความแตกตางกนั เชน

๖๖๒๒ สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒

๑. สมาชิกในครอบครัวจะตองชวยเหลือกัน แบงเบาภาระหนา ท่ี
ในการทาํ งานบา น ดแู ลรกั ษาความสะอาดภายในบา นและบรเิ วณบา น

๒. ลูกตองมีสัมมาคารวะและเช่ือฟงคําสั่งสอนของพอแมและ
ญาติผูใหญ

๓. สมาชิกในครอบครัวจะตองชวยกันประหยัดคาใชจาย
รวมถึงประหยัดนํ้า ประหยัดไฟ และดูแลรักษาสิ่งของเครื่องใชในบานบรษิ ทั สรา งสรรคสือ่ เพื่อการเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ใหอยูในสภาพทด่ี ี
๔. เมื่อครอบครัวมีปญหา ทุกคนในครอบครัวตองรวมมือ

รวมใจชวยกันแกป ญ หา

๑.๒ การปฏบิ ัตติ นเปนพลเมอื งดใี นโรงเรยี น

โรงเรียน คือ สถานที่สําหรับศึกษาเลาเรียนของนักเรียนโดยมี
ครอู าจารยเ ปน ผูส่ังสอนและดแู ลนกั เรียน โรงเรยี นเปนสถาบนั ทางสงั คม
ทม่ี บี ทบาทและหนาทท่ี ่สี าํ คญั ดังน้ี

บรษิ ทั สรางสรรคสอ่ื เพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

 โรงเรียนมคี ุณครูทาํ หนา ที่อบรมสงั่ สอนนกั เรียน
สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒ ๖๓

๖หนว ยการเรยี นรทู ี่ ใกนารสอังยครู มว ปมรกะนัชาธปิ ไตย

บริษทั สรางสรรคส่ือเพื่อการเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มาตรฐานการเรยี นรูและตวั ชว้ี ดั แผนผังสาระการเรียนรู
๑. แสดงพฤติกรรมในการยอมรับความคิด ความเช่ือ และ
๒
๑การปฏิบัติของบุคคลอ่ืนที่แตกตางกันโดยปราศจากอคติบรษิ ัท สรา งสรรคส่อื เพ่อื การเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD กคาวรายมอแมตรกบั ตใานง
(มฐ. ส ๒.๑ ป.๒/๓) สเสิทรธีภิแาลพะ
๒. เคารพในสทิ ธิเสรภี าพของตนเองและผอู น่ื (มฐ.ส ๒.๑ป.๒/๔)
๓. ระบผุ มู บี ทบาท อาํ นาจในการตดั สนิ ใจในโรงเรยี นและชมุ ชน
(มฐ. ส ๒.๒ ป.๒/๒)

สาระสําคญั การอยูรวมกัน
ในสงั คม
สทิ ธแิ ละเสรภี าพเปน สงิ่ ทท่ี กุ คนพงึ มี เชน สทิ ธใิ นการแสดง
ความคดิ เหน็ สทิ ธใิ นทรพั ยส นิ ขณะเดยี วกนั ทกุ คนกต็ อ งเคารพ ประชาธิปไตย
ในสิทธิและเสรีภาพของผอู ื่นดว ย
๓
ทุกคนมีความแตกตางกันท้ังในดานรางกาย สติปญญา
ความคดิ ความเชอื่ ความสามารถ และการปฏบิ ตั ิ เราจึงตอง บทบาท
ยอมรบั ความแตกตา งเหลาน้ีโดยปราศจากอคติ และอาํ นาจ
ในการตัดสินใจ
ผนู าํ ทมี่ บี ทบาทในโรงเรยี น คอื ผอู าํ นวยการโรงเรยี น สว นใน
ระดบั ชุมชน คอื กํานัน ผูใหญบ า น ผูนาํ ทางศาสนา

ã¹ÀãÒ¹¾àù×è͹éÕ §Ñ¡ÍàÃÐäÕÂùàÍÁ‹ÂÊÕ ·Ô ¸Ô

๑ บริษัท สรางสรรคส ื่อเพือ่ การเรียนรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

สทิ ธแิ ละเสรีภาพ

๑.๑ ความหมายและความสําคัญของสทิ ธิและเสรภี าพ

สิทธิ หมายถงึ ประโยชนห รอื อาํ นาจ
ของบุคคลท่ีกฎหมายรับรองและคุมครอง
ใหสามารถกระทําได เชน สิทธิในชีวิตและ
รางกาย สิทธิในความเปนอยูสวนตัว สิทธิ
ในทรัพยสิน สิทธิในครอบครัว สิทธิใน
การเลือกต้ังผูแทน แตทั้งน้ีการใชสิทธิของบรษิ ทั สรางสรรคส อ่ื เพือ่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD
เราตองไมละเมิดสิทธิของผูอ่ืนใหไดรับ
ความเดอื ดรอ น  นักเรียนมีสิทธิเลือกตั้งประธาน
นกั เรียน

เสรภี าพ หมายถงึ อาํ นาจในการตดั สนิ ใจทาํ สงิ่ ตา งๆ อยา งอสิ ระ
ภายใตกฎหมาย โดยท่ีบุคคลอ่ืนไมมีสิทธิมาแทรกแซงในการตัดสินใจ
ทําสิ่งตางๆ เชน เสรีภาพในชีวิต เสรีภาพในการอยูอาศัยในเคหสถาน
เสรภี าพในการตดิ ตอ สอื่ สาร เสรภี าพในการแสดงความคดิ เหน็ เสรภี าพใน
การนบั ถอื ศาสนา

สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒ ๗๗

สิทธิและเสรีภาพ เปนสิ่งที่
ไดรับการบัญญัติในรัฐธรรมนูญซึ่งเปน
กฎหมายสูงสุดของประเทศ เปนสิ่งท่ี
เราสามารถกระทําส่ิงตางๆ ได โดยตอ ง
เคารพในสิทธิและเสรีภาพของตนเอง
และผูอนื่
 นกั เรยี นและครอบครวั มเี สรภี าพ
ในเคหสถานหรอื ท่ีอยอู าศยั ของตนเองบริษทั สรา งสรรคส ่อื เพื่อการเรียนรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ฉลาดรู ฉลาดคิด

รัฐธรรมนูญฉบับถาวรฉบับแรกของไทย ไดŒรับพระราชทานจากพระบาท
สมเด็จพระปกเกลŒาเจŒาอยู‹หัว (รัชกาลท่ี ๗) ในวันที่ ๑๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๕
พระราชทานใหŒแก‹ปวงชนชาวไทยเพ่ือเปšนธรรมนูญในการปกครองประเทศ
ในระบอบประชาธปิ ไตยอนั มีพระมหากษัตริยท รงเปšนประมุข ท้งั น้วี นั ที่ ๑๐ ธันวาคม
ของทกุ ป‚เปนš วนั รัฐธรรมนญู

๑.๒ เสรีภาพในการแสดงความคดิ เห็น

คนไทยทุกคนมีสิทธิและเสรีภาพท่ีจะแสดงความคิดเห็น
เรื่องตางๆ ทั้งการพูด การเขียน การแสดงความคิดเห็นในส่ือตางๆ
เชน นักเรียนแสดงความคิดเห็นรวมกับเพื่อนและคุณครู เรื่องการจัด

บริษทั สรางสรรคสือ่ เพื่อการเรียนรู (สสร.) จํากดั

กิจกรรมวันวิชาการของโรงเรียน การแสดง.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)ควCO.,LTD ามคิดเห็นของนักเรียน
ตองแสดงความคิดเห็นอยางสุภาพ
และมีหลักเหตุและผลประกอบ
ความคดิ เหน็ การเคารพความคดิ เหน็
ของผูอื่น และความคิดเห็นตอง
ไมขัดตอกฎหมายหรือศีลธรรมใน
สังคม ไมละเมิดสิทธิหรือปดกั้น
การแสดงความคิดเห็นของผูอื่น  นกั เรยี นมเี สรภี าพในการแสดงความคดิ เหน็

๗๗๘๘ สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒

๗หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี อขอาชงีพครกอบั บกคารรัวใชจ้ า่ ย

บริษทั สรา งสรรคสอ่ื เพอื่ การเรียนรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มาตรฐานการเรยี นรู้และตวั ช้วี ดั แผนผงั สาระการเรียนรู้
๑
๑. บอกที่มาของรายไดแ้ ละรายจ่ายของตนเองและครอบรบิษัทคสรรางสัวรรคส ่อื เพือ่ การเรียนรู (สสร.) จาํ กัด
(มฐ. ส ๓.๑ ป.๒/๒) .SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD การประกอบอาชพี
ของครอบครวั
๒. บนั ทึกรายรบั และรายจา่ ยของตนเอง (มฐ. ส ๓.๑ ป.๒/๓)
๓. สรุปผลดีของการใช้จ่ายท่ีเหมาะสมกับรายได้และการออม
(มฐ. ส ๓.๑ ป.๒/๔)

สาระสา� คัญ อาชีพ
กับการใชจ้ า่ ย
การประกอบอาชพี สจุ รติ จะทา� ใหส้ งั คมสงบสขุ คนในครอบครวั ของครอบครัว
ต้องช่วยกันแสวงหารายได้ เพื่อน�ามาใช้จ่ายในการด�ารงชีวิต
อยา่ งประหยัด ๒

การทา� บญั ชรี ายรบั - รายจา่ ย ชว่ ยใหเ้ ราวางแผนการใชจ้ า่ ยเงนิ รู้จักใช้ รูจ้ ักจา่ ย
ไดอ้ ยา่ งเหมาะสม ในการใชจ้ า่ ยเพอ่ื ซอ้ื สนิ คา้ และบรกิ ารไมค่ วร
ใช้จ่ายอย่างฟุ่มเฟือย ใช้จ่ายเงินเกินตัว และรู้จักเก็บออมเงิน
เพ่ือน�าไปใชย้ ามจ�าเปน็

นกั เรยี นบอกไดไ้ หมวา่ บริษทั สรา งสรรคส ่ือเพอื่ การเรยี นรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

คณุ พอ่ คณุ แมข่ องนกั เรยี น
ประกอบอาชีพอะไร

๑ การประกอบอาชีพของครอบครัว
๑.๑ ความหมายและความสา� คญั ของการประกอบอาชีพ

อาชพี หมายถึง การท�างานตามหน้าท่โี ดยไดร้ ับคา่ จ้างตอบแทน
เพอ่ื นา� มาใช้จา่ ยทั้งของตนเองและใช้จา่ ยในครอบครัว

อาชพี ตา่ งๆ มีความส�าคัญดังน้ี

บรษิ ทั สรา งสรรคส ือ่ เพ่อื การเรียนรู (สสร.) จํากดั

๑. ทา� ให้มรี ายไดส้ า� หรบั ใช้จา่ ยในการดา� รงชีวิต.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)CO.,LTD

๒. ทา� ใหค้ ณุ ภาพชีวติ ความเปน็ อยูด่ ีข้ึน

๓. ทา� ใหเ้ ศรษฐกิจของชมุ ชนมีเงนิ หมนุ เวยี นและเกดิ การพัฒนา

อาชพี ท่ีควรรจู้ ัก
การประกอบอาชีพของคนในชุมชนจะต้องเลือกให้เหมาะสม
กับความรู้ ความสามารถ ความถนัด และความชอบของตนเอง อาชีพ
ทสี่ ุจริตในชมุ ชนมดี งั นี้

สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒ 89

๑. อาชพี รับราชการ เป็นการท�างานในหนว่ ยงานของรฐั บาล
ค่าตอบแทนเงินเดอื นของอาชพี รบั ราชการมาจากภาษขี องประชาชน

u ครู อาจารย์ u ทหารบริษัท สรา งสรรคส่ือเพอ่ื การเรียนรู (สสร.) จาํ กดั u แพทย์
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

๒. อาชพี รบั จา้ ง เปน็ การทา� งานกบั บรษิ ทั หา้ งรา้ น หา้ งหนุ้ สว่ นของ
เอกชน โดยไดร้ บั คา่ ตอบแทน หรอื คา่ จา้ งจากผลกา� ไรของผปู้ ระกอบการ

u พนกั งานบริษัท u กรรมกรกอ่ สร้าง u คนงานในโรงงาน

๓. อาชพี อสิ ระ เปน็ อาชพี ทเี่ จา้ ของกจิ การเปน็ ผปู้ ระกอบการเองบรษิ ัท สรา งสรรคสือ่ เพื่อการเรยี นรู (สสร.) จํากดั
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

คา่ ตอบแทนมาจากกา� ไรหรอื คา่ จา้ งจากการบรกิ าร หรอื การขายสนิ คา้

u แมค่ า้ ในตลาด u ช่างตดั ผม u เกษตรกร

เมอ่ื นกั เรยี นโตขนึ้ นกั เรยี นอยากประกอบอาชีพอะไร เพราะเหตุใด

9900 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒

๘หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี สินคา้ และบรกิ าร

บรษิ ัท สรา งสรรคสอ่ื เพ่อื การเรียนรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มาตรฐานการเรียนร้แู ละตวั ชว้ี ัด แผนผงั สาระการเรยี นรู้

๑.

๑๒.
ระบุทรัพยากรที่น�ามาผลิตสินค้าและบริการที่ใช้ในชีวิตบรษิ ทั สรางสรรคส่อื เพอื่ การเรยี นรู ทรพั ยากรที่(สสร.) จํากัด ๒สกนิ าครา้แแลลกะเปบลริกีย่ านร
ประจ�าวนั (มฐ. ส ๓.๑ ป.๒/๑) .SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU
(SSR.) CO.,LTD
อธิบายการแลกเปลี่ยนสินค้าและบริการโดยวิธีต่าง ๆ
(มฐ. ส ๓.๒ ป.๒/๑) สนิใชคใ้ า้ นแกลาะรบผรลิกติ าร

๓. บอกความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งผซู้ อ้ื และผขู้ าย (มฐ. ส ๓.๒ ป.๒/๒)

สาระสา� คญั สินค้าและ
บริการ
ทรัพยากรการผลิตท�าให้เกิดสินค้าและบริการท่ีตอบสนอง
ความตอ้ งการของผบู้ รโิ ภค ทงั้ นกี้ ารใชท้ รพั ยากรจา� เปน็ ตอ้ งใชอ้ ยา่ ง ๓
ระมดั ระวงั และใชใ้ หเ้ กดิ ความคมุ้ คา่ มากทสี่ ดุ
ความสมั พันธร์ ะหว่าง
การแลกเปลย่ี นสนิ คา้ และบรกิ ารเพอ่ื ใหม้ สี งิ่ ของทหี่ ลากหลาย ผ้ซู ื้อและผู้ขาย
ตามความต้องการของแต่ละคน โดยมีการใช้เงินเป็นสื่อกลาง
ในการแลกเปลย่ี นสนิ คา้ และบรกิ าร ซงึ่ ผซู้ อื้ และผขู้ ายจะตอ้ งรจู้ กั
บทบาทหนา้ ทท่ี เี่ หมาะสมของตนเอง

นผลกั ติเรมียานจคากดิ อวา่ะไรดคนิ ะสอสีไม้

๑ บรษิ ทั สรางสรรคส อ่ื เพ่อื การเรยี นรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ทรพั ยากรทใ่ี ชใ้ นการผลติ สนิ คา้ และบรกิ าร

๑.๑ การใชท้ รพั ยากรในการผลิต

ในชีวิตประจ�าวันเราจะเห็นสินค้าและบริการต่างๆ มากมาย
ท่ใี ช้ในครอบครวั และโรงเรยี น เช่น เสื้อผา้ ท�าจากเสน้ ใยผ้าที่ได้มาจากพชื
และสตั ว์ โต๊ะท�าจากไมแ้ ละเหล็ก แว่นตาท�าจากพลาสติกและแกว้

สิ่งของท่ีอยู่ใกล้ตัวนักเรียนอย่างอุปกรณ์
เคร่ืองเขียน เช่น ดินสอท�าจากไม้ ไส้ดินสอบรษิ ัท สรางสรรคส อ่ื เพือ่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ทา� จากแกรไฟต์ ยางลบทา� จากยางพารา กระดาษ
ท�าจากเยื่อไม้ท่ีมาจากต้นไม้ โดยใช้แรงงาน
มนษุ ยห์ รอื เครือ่ งจกั รในการผลิต

u ดนิ สอและไสด้ นิ สอ
ท�ามาจากไมแ้ ละแกรไฟต์

สง่ิ ทนี่ า� มาใชใ้ นการผลติ และผา่ นกรรมวธิ ใี นการผลติ จนกลายเปน็
สนิ คา้ เรยี กวา่ ทรพั ยากรในการผลติ หรอื ปจั จยั การผลติ แบง่ ออกเปน็
๔ ประเภท ไดแ้ ก่

สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ 99

๑. ท่ีดิน หมายถึง พื้นดิน
และรวมถึงทรัพยากรธรรมชาติ
บนดนิ และใต้ดิน เชน่ ป่าไม้ แมน่ า�้
ลา� คลอง น�า้ มัน

u ที่ดิน

๒. แรงงาน หมายถงึ กา� ลงั กายบรษิ ทั สรา งสรรคส อ่ื เพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จํากัด
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ก�าลังสติปัญญาท่ีเอ้ือต่อการผลิต
สนิ คา้ และบริการ

u การใชแ้ รงงานมนุษย์ในการผลิตสินคา้

๓. ทุน หมายถึง เครื่องมือ
เคร่อื งใช้ เครอื่ งจกั ร โรงงาน ซ่งึ ทนุ
เป็นปัจจัยส�าคัญในการผลิตท�าให้
สินคา้ มีคุณภาพ

บรษิ ัท สรา งสรรคสอ่ื เพือ่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

u รถเกยี่ วขา้ วจดั เปน็ ทนุ ในลกั ษณะเครอื่ งจกั ร

๔. ผู้ประกอบการ หมายถึง
ผนู้ า� ปจั จยั การผลติ ไดแ้ ก่ทดี่ นิ แรงงาน
และทุน มาผ่านกระบวนการผลิต
เปน็ สินค้าและบรกิ าร

u ผปู้ ระกอบการเปน็ เจา้ ของปจั จยั การผลติ

๑000 สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒

๙หน่วยการเรียนรูท้ ่ี อดตี ปจั จุบัน อนาคต

บริษทั สรางสรรคส ือ่ เพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มาตรฐานการเรยี นรแู้ ละตวั ช้ีวดั แผนผงั สาระการเรยี นรู้
๑บริษัท สรางสรรคสอ่ื เพ่อื การเรียนรู (สสร.) จาํ กัด
ชว่ งเวลาและ
๑. (ใมชค้ฐ.า� สระ๔บ.เ๑ุ วลปา.๒ท/แี่ ๑ส)ดงเหตกุ ารณใ์ นอดตี ปจั จบุ นั และอนาคต.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)CO.,LTDวนั ส�าคัญตามปฏทิ นิ
๒. ลา� ดบั เหตกุ ารณท์ เ่ี กดิ ขน้ึ ในครอบครวั หรอื ในชวี ติ ของตนเอง
โดยใชห้ ลักฐานท่ีเกี่ยวขอ้ ง (มฐ. ส ๔.๑ ป.๒/๒)

สาระส�าคัญ อดีต
ปจั จบุ ัน
การศกึ ษาคา� ทใ่ี ชร้ ะบชุ ว่ งเวลาเพอ่ื ลา� ดบั เหตกุ ารณ์ จะชว่ ยให้ อนาคต
ทราบเหตกุ ารณท์ เ่ี ปน็ อดตี ปจั จบุ นั เเละอนาคต การใชค้ า� ระบุ
ชว่ งเวลาทเี่ หมาะสม จะทา� ใหเ้ ราบอกเลา่ เรอ่ื งราวของตนเองเเละ ๒
ครอบครวั ใหผ้ อู้ นื่ ฟงั ไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ งตามชว่ งเวลา
เร่อื งราวของตนเอง
และครอบครัว

จากภาพ นักเรียน
เกคดิ ิดขวึ้น่าใเหนชต่วกุ งาเวรลณา์นใดี้

บรษิ ทั สรางสรรคส ่ือเพ่อื การเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

๑ ช่วงเวลาและวนั สา� คญั ตามปฏทิ นิ
ชว่ งเวลามคี วามสา� คญั ตอ่ การดา� เนนิ ชวี ติ ของผคู้ น การนบั ชว่ งเวลา
เปน็ อดตี ปจั จบุ นั เเละอนาคต จะทา� ใหเ้ ราทราบวา่ เหตกุ ารณใ์ ดผา่ นมาแลว้
เหตุการณใ์ ดก�าลงั เกดิ ขึ้น และเหตกุ ารณใ์ ดยงั ไม่ได้เกิดขึ้น

อดตี ปจั จบุ นั อนาคต

บริษทั สรางสรรคสอื่ เพ่อื การเรยี นรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒ ๑๑3

๑.๑ คำ� ทีแ่ สดงช่วงเวลำในอดตี ปัจจบุ นั อนำคต และ
กำรใชบ้ อกชว่ งเวลำเพ่ือแสดงเหตกุ ำรณ์ทส่ี �ำคญั

อดตี หมายถงึ ชว่ งเวลาทผี่ า่ นมาแลว้ เชน่ เมอ่ื วานนี้ เดอื นกอ่ น ปกี อ่ น
ปจั จบุ นั หมายถงึ ชว่ งเวลาทก่ี า� ลงั ดา� เนนิ อยขู่ ณะน้ี เชน่ วนั นี้ เดอื นน้ี ปนี ี้
อนาคต หมายถงึ ชว่ งเวลาทยี่ งั มาไมถ่ งึ เชน่ พรงุ่ น้ี เดอื นหนา้ ปหี นา้

บรษิ ัท สรา งสรรคส อื่ เพือ่ การเรียนรู (สสร.) จาํ กดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ค�าบอกช่วงเวลา

อดีต ปจั จุบนั อนาคต

วานนี้ วันน้ี พรงุ่ นี้

วานซืนน้ี ช่ัวโมงน้ี วนั มะรนื น้ี

ชัว่ โมงท่ีแลว้ สัปดาห์น้ี ชว่ั โมงหนา้

เดอื นที่แลว้ เดอื นนี้ เดือนหน้า
ปที ีแ่ ล้ว
บริษทั สรา งสรรคส ่ือเพือ่ การเรียนรู (สสร.) จาํ กดั ปหี นา้

ปีนี้.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ตวั อยา่ งการใชค้ �าบอกชว่ งเวลาในการเล่าเหตกุ ารณ์

ปกี อ่ น มะลเิ รียนอยชู่ ั้นอนบุ าล ๓
เเต่ ปนี ี้ มะลิก�าลังเรียนอยชู่ ้นั ป.๑
เเละ ปีหนา้ มะลจิ ะเลื่อนช้นั เป็น ป.๒

๑๑๑44 สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒

๑๐หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ ชุมชนของฉัน

บริษทั สรางสรรคส อื่ เพอ่ื การเรยี นรู (สสร.) จํากดั

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

มาตรฐานการเรยี นร้แู ละตวั ชวี้ ัด แผนผังสาระการเรยี นรู้
๑
๑. สืบค้นถึงการเปล่ียนแปลงในวิถีชีวิตประจ�าวันของคนบริษทั สรางสรรคสอ่ื เพ่ือการเรยี นรู (สสร.) จาํ กดั
.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD การสบื คน้
ในชุมชนของตนจากอดตี ถงึ ปจั จุบัน (มฐ. ส ๔.๒ ป.๒/๑) ขอ้ มูลของชุมชน

๒. อธิบายผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงที่มีต่อวิถีชีวิต
ของคนในชมุ ชน (มฐ. ส ๔.๒ ป.๒/๒)

สาระสา� คญั ชุมชน
ของฉัน
การสืบค้นข้อมูลเก่ียวกับชุมชนจะท�าให้เข้าใจประวัติ
ความเป็นมาของชุมชนและก่อให้เกิดความภาคภูมิใจในชุมชน ๒
ของตนเอง การเรียนรู้วิถีชีวิตของคนในชุมชนจากอดีตจนถึง
ปจั จบุ นั มกี ารเปลย่ี นแปลงไปตามชว่ งเวลา ซง่ึ กอ่ ใหเ้ กดิ ทง้ั ผลดี วถิ ชี ีวติ ของคน
และผลกระทบตอ่ ชมุ ชน ในชมุ ชน

นสกับื เครน้ียขดนอ้ว้คมยดิ ลูววิธเา่กกี ยี่าเรวรากใสดบั าชมุมาชรนถ

บรษิ ัท สรางสรรคสื่อเพ่ือการเรยี นรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ชมุ ชน หมายถึง สถานท่ีท่ีมีผู้คนอาศัยอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม ซึ่ง
ประกอบด้วยคนท่ีมาจากหลายๆ ครอบครัว กลุ่มคนเหล่านี้ส่วนใหญ่
จะมลี กั ษณะการดา� รงชวี ติ ความเชอ่ื ภาษา และวฒั นธรรมทค่ี ลา้ ยคลงึ กนั
สังเกตไดจ้ ากการประกอบอาชีพ การแตง่ กาย การใชภ้ าษาและประเพณี
ทีเ่ กิดข้นึ ในชมุ ชน

๑ การสบื ค้นข้อมลู ของชุมชน
ชมุ ชนทุกแหง่ ลว้ นผา่ นการเปลยี่ นเเปลงไปตามกาลเวลาจากอดตีบรษิ ทั สรางสรรคสื่อเพ่ือการเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด
ถึงปัจจุบัน ชุมชนมีความเจริญมากข้ึน ส่งผลให้วิถีชีวิตหรือรูปแบบ.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU(SSR.)CO.,LTD
การดา� เนนิ ชีวติ ของคนในชมุ ชนในปัจจุบันเปลย่ี นเเปลงไปจากอดีต

ถ้าอยากทราบว่าภายในชุมชนของเราเปลี่ยนแปลงไปจากอดีต
อยา่ งไรบา้ ง เราตอ้ งรูว้ ธิ กี ารสืบคน้ ข้อมลู ของชุมชนอย่างงา่ ย ๆ ดงั นี้

๑. การสา� รวจชมุ ชน นักเรียนสามารถค้นคว้าและศึกษาชุมชน
โดยการเขา้ ไปสา� รวจสถานทสี่ า� คญั ในชมุ ชน เชน่ บา้ น โรงเรยี น วดั มสั ยดิ
ตลาด ว่ามีความเปน็ มาอย่างไร โดยนักเรียนสามารถนา� ข้อมลู ของชมุ ชน
ท่ไี ด้มาจดบนั ทึกไว้

๑๑๒๒66 สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.๒

๒. การสอบถามผรู้ ู้ นักเรียนจะต้องสอบถามผู้รู้ในชุมชน เช่น
ผูอ้ าวโุ สในชุมชน ก�านนั ผู้ใหญบ่ ้าน ผูป้ กครอง คุณครู ว่าผ้คู นในชมุ ชน
ประกอบอาชีพอะไรบ้าง และชุมชนมีวัฒนธรรมและประเพณีท่ีส�าคัญ
อย่างไรบา้ ง

การสบื คน้ ขอ้ มลู ดา้ นตา่ งๆ ในชมุ ชน ทา� ใหเ้ กดิ ความรู้ ความเขา้ ใจ
เกี่ยวกับความเป็นมาของชุมชนของตนเองได้ดีขึ้น ซ่ึงก่อให้เกิดความ
ภาคภูมิใจในชุมชนของตนเอง และยังเป็นการรักษาวัฒนธรรมที่ดีงามบริษัท สรางสรรคสอื่ เพ่อื การเรยี นรู (สสร.) จํากัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

ให้คงอยู่กับชุมชนต่อไป

๒ วิถชี วี ิตของคนในชุมชน

๒.๑ สาเหตุสา� คัญในการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวติ ของคน
ในชมุ ชน

เมื่อเวลาผ่านไป วิถีของคนในชุมชนก็เกิดการเปล่ียนแปลงโดยมี
สาเหตดุ ังต่อไปนี้

บริษัท สรา งสรรคส อื่ เพอื่ การเรยี นรู (สสร.) จาํ กัด

.SRANGSANSUEPHUAKARNRIANRUU (SSR.) CO.,LTD

๑) ความเจริญทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ความเจริญทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในปัจจุบันท�าให้

วิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของคนในชุมชนได้รับการพัฒนาข้ึน และ
เปล่ียนแปลงไป มีความสะดวกสบายมากข้ึน เช่น จากเดิมท่ีใช้เกวียน
เปลย่ี นเปน็ ใชร้ ถยนต์ มกี ารตดั ถนนเพม่ิ ขน้ึ มตี เู้ อทเี อม็ และมอี นิ เทอรเ์ นต็
เขา้ ถงึ ชมุ ชน การประกอบอาชพี ของคนในชมุ ชนจากเดมิ ทน่ี ยิ มทา� นา ทา� สวน

สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ป.๒ ๑๒7