น.2 แหล่งความรู้

หน่วยการเรียนรู้ 2 เรอื่ ง แหล่งความรู้

1

หน่วยการเรียนร้ทู ี่ 2
เร่อื ง แหล่งความรู้

รายวชิ า ก.การอา่ น
ระดับชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี 1

โดย
ครูอัญชลี อปุ กรณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ 2 เรื่อง แหลง่ ความรู้

2

เรอ่ื ง ห้องสมดุ

ความหมายของหอ้ งสมดุ

หอ้ งสมุด หมายถึง แหลง่ สารนเิ ทศ หรอื
สถานทร่ี วบรวมสรรพวิทยาการต่าง ๆ ทบ่ี ันทึกไวใ้ น
รูปแบบหนงั สอื วารสาร ส่งิ พมิ พ์ ต่าง ๆ หรอื อปุ กรณ์
โสตทัศนวสั ดุ โดยจัดระบบเป็นหมวดหมู่ และระเบียบ
เรียบรอ้ ย เพ่ืออำนวยความสะดวกใหผ้ ูใ้ ชห้ ้องสมุดมี
ความสะดวกสบื คน้ ค้นคว้าไดง้ ่าย

วตั ถุประสงคข์ องหอ้ งสมุด การจัดหอ้ งสมดุ มีวตั ถปุ ระสงค์ 5 ประการ คอื

1. เพ่อื การศกึ ษา
หอ้ งสมดุ ไดใ้ หก้ ารศกึ ษาดว้ ยตนเองแกผ่ ู้ใช้ โดยการจดั หาหนงั สือ สงิ่ พิมพ์ โสตทศั นวสั ดุเขา้ ไว้ และจัด

สง่ิ เหล่านี้ใหผ้ ู้ใชไ้ ดร้ ับความสะดวกในการใชพ้ รอ้ มท้งั ใหบ้ รกิ ารแก่ ผ้ใู ชใ้ ห้ไดป้ ระโยชน์มากทส่ี ุดดังตวั อย่างเชน่
หอ้ งสมุดโรงเรียน หอ้ งสมดุ วิทยาลัย และมหาวิทยาลัย มีหนา้ ทีโ่ ดยตรงในการช่วยสง่ เสรมิ และสนบั สนนุ ให้
การเรียนการสอนตามหลักสตู ร ให้ได้ผลอยา่ งเต็มท่ี
2. เพื่อความรู้

ห้องสมดุ เปน็ แหลง่ รวบรวมหนงั สอื สิ่งพมิ พอ์ ืน่ ๆ และโสตทศั นวสั ดุ ที่ใหค้ วามรู้ ขอ้ เทจ็ จริงทถ่ี กู ต้อง
และบรกิ ารเคลอื่ นไหวต่าง ๆ ทงั้ นเี้ ปน็ การสนองความใครร่ ้ใู คร่เห็นอนั เปน็ ธรรมชาตขิ องมนุษย์
3. เพื่อการค้นคว้าวจิ ยั

หอ้ งสมดุ เปน็ ศูนย์กลางของวิทยาการตา่ ง ๆ ทจ่ี ะช่วยในการศกึ ษาคน้ คว้าวิจัย เพอ่ื ความกา้ วหนา้ ทาง
วชิ าการใหม่ ๆ
4. เพอื่ ความจรรโลงใจ

ห้องสมุดเปน็ ที่รวบรวมหนงั สอื หลายประเภท เช่น หนงั สือศิลป ศาสนา วรรณคดี ชีวประวัติ ซึง่
เหนงั สือเหล่าน้ีได้ใหค้ วามจรรโลงใจ หรอื ความสุขทางจติ ใจแก่ผู้อ่านใหร้ ู้สกึ ซาบซ้ึงในสำนวนภาษาอันไพเราะ
5. เพิ่อสันทนาการ หรือ การบันเทงิ พกั ผอ่ นหยอ่ นใจ

หอ้ งสมดุ ได้จัดให้มีหนงั สอื สงิ่ พมิ พ์และโสตทศั นวสั ดแุ ล้ว บางแห่งยงั ไดจ้ ดั บริการในทางบันเทงิ ทจี่ ะ
ช่วยให้คนได้รบั ความเพลิดเพลินทาง ใจ และใช้เวลาวา่ งใหเ้ ปน็ ประโยชน์ ท้ังยังเปน็ การพักผอ่ นหยอ่ นใจอีก
ด้วย

หน่วยการเรียนรู้ 2 เรือ่ ง แหลง่ ความรู้

3

ความสำคญั และประโยชนข์ องห้องสมุด
1. ห้องสมดุ เปน็ แหลง่ รวบรวมความรู้ต่างๆในโลกเอาไว้
2. หอ้ งสมดุ เป็นสถานทที่ ี่ทุกคนสามารถคน้ คว้าหาความร้ไู ดอ้ ยา่ งเสรี ตามความงามสนใจ
3. หอ้ งสมดุ ชว่ ยปลูกฝังนสิ ัยรักการอา่ นและการค้นคว้า
4. ห้องสมดุ ช่วยสง่ เสรมิ การใช้เวลาวา่ งใหเ้ ป็นประโยชน์
5. ห้องสมุดช่วยใหผ้ ้ใู ช้ มคี วามรู้ทที่ นั สมัยอยเู่ สมอ

บริการการอา่ น เป็นบริการหลกั ของห้องสมุดท่ีจดั หาและ
คดั เลือกหนงั สอื ส่ิงพิมพต์ ่างๆ มาไว้เพอ่ื ให้บริการ และ
จดั เตรยี มสถานท่ีให้อานวยความสะดวกต่อการอ่าน เพื่อ
ตอบสนองความต้องการ และความสนใจของผ้ใู ช้มาก
ที่สดุ

หนว่ ยการเรียนรู้ 2 เรื่อง แหลง่ ความรู้

4

เรื่อง ประเภทของหอ้ งสมดุ

ประเภทของหอ้ งสมุด หอ้ งสมดุ ในปัจจุบันแบง่ ออกไปตามหน้าทเี่ ป็นประเภทต่าง ๆ 5 ประเภท คือ

1. หอ้ งสมดุ โรงเรียน
คอื ห้องสมดุ ท่โี รงเรยี นแตล่ ะระดับ จดั ตง้ั ขน้ึ เพ่ือ

เป็นแหล่งค้นคว้าประกอบการเรยี นการสอนของครู และ
นักเรยี น และเพ่อื สง่ เสริมนสิ ัยรกั การอา่ น และการค้นควา้
หาความรดู้ ้วยตนเอง

2. ห้องสมุดมหาวิทยาลยั ห้องสมุดวทิ ยาลยั
คือ หอ้ งสมดุ ที่ตงั้ ขึ้นในมหาวทิ ยาลยั วทิ ยาลยั

โดยมีวัตถปุ ระสงค์เพือ่ ส่งเสริมการเรียนการสอน การ
ค้นคว้าวิจัย แกน่ ักศกึ ษา และครูอาจารยใ์ นสถานศึกษา
น้ันๆ

3. ห้องสมุดประชาชน
คือ หอ้ งสมุดทร่ี ฐั บาล จังหวัด เทศบาลจงั หวดั นั้นๆ

จัดตง้ั ขึน้ เพอื่ บรกิ ารแกป่ ระชาชนในท้องถ่นิ ของตน เพือ่ เปน็
แหลง่ ส่งเสริมความรู้ ความสนใจ ปรับปรงุ ความรใู้ นงานอาชพี
ของตน ใหป้ ระชาชนร่จู ักใช้เวลาว่างให้เปน็ ประโยชน์ เป็น
แหล่งพกั ผอ่ นหยอ่ นใจและ ความเพลดิ เพลนิ เป็นศนู ยร์ วม
ขา่ วสาร และเหตุการณต์ า่ งๆของประเทศ และของโลกให้
ประชาชนในท้องถน่ิ นัน้ ได้ทราบความเคลื่อนไหว มคี วามรทู้ นั
ตอ่ เหตุการณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ 2 เรื่อง แหลง่ ความรู้

5

4. หอ้ งสมุดเฉพาะ
คอื หอ้ งสมดุ หนว่ ยราชการ องคก์ าร สถาบัน

สมาคม บริษัท โรงงานตา่ งๆ จดั ตั้งข้ึน เพอื่ เปน็ แหลง่
รวบรวมส่งิ พมิ พ์ และโสตทัศนวสั ดทุ างวชิ าการ และเฉพาะ
วิชาที่เก่ยี วข้องกบั หนว่ ยงานน้ัน ใหส้ มาชิกของหน่วยงานได้
ศึกษาความรู้ เพ่อื ชว่ ยปรบั ปรงุ ประสทิ ธภิ าพการทำงาน
เพอ่ื สง่ เสรมิ การคน้ คว้าวิจยั ในสาขาท่ีตนปฏิบตั งิ านอยู่

5. หอสมดุ แห่งชาติ
คือ ห้องสมุดทรี่ ฐั บาลของประเทศจดั ตง้ั ขน้ึ เพอ่ื

รวบรวมหนังสือสิ่งพมิ พ์ เอกสาร วสั ดอุ ืน่ ๆทผี่ ลติ ขึ้นทง้ั
ภายในประเทศ และต่างประเทศ ให้ผใู้ ช้ทุกเพศ ทกุ วยั
ทกุ ระดบั ได้ศึกษาคน้ ควา้ ซ่งึ วสั ดุทีผ่ ลติ ขนึ้ นี้ มกี ฎหมาย
กำหนดใหผ้ ู้ผลติ ตอ้ งสง่ มอบใหก้ บั หอสมดุ แห่งชาติสว่ น
หน่งึ

********************************

กิจกรรม

ให้นักเรียนเขียนผังมโนทศั น์ ( MIND MAP ) ประเภทของหอ้ งสมุด อย่างสวยงาม

หน่วยการเรียนรู้ 2 เรอื่ ง แหลง่ ความรู้

6

เร่ือง ความรู้เกีย่ วกับแหล่งเรียนรู้

ความหมายของแหล่งเรยี นรู้

แหล่งเรยี นรู้ หมายถงึ แหลง่ ข้อมลู ข่าวสาร สารสนเทศ และประสบการณ์ ทสี่ นับสนุนสง่ เสรมิ ให้
ผ้เู รยี นใฝเ่ รียน ใฝร่ ู้ แสวงหาความรู้และเรียนรู้ดว้ ยตนเองตามอธั ยาศยั อย่างกว้างขวางและตอ่ เนือ่ ง เพอ่ื
เสริมสรา้ งให้ผเู้ รยี นเกิดกระบวนการเรียนรู้ และเป็นบุคคลแหง่ การเรยี นรู้

ความสำคัญของแหลง่ เรยี นรู้

1. แหลง่ การศึกษาตามอธั ยาศยั
2. แหล่งการเรยี นรูต้ ลอดชีวิต
3. แหล่งปลูกฝังนสิ ยั รกั การอ่าน การศกึ ษาคน้ ควา้ แสวงหาความรู้ดว้ ยตนเอง
4. แหล่งสรา้ งเสรมิ ประสบการณภ์ าคปฏบิ ัติ
5. แหล่งสรา้ งเสรมิ ความรู้ ความคิด วทิ ยาการและประสบการณ์

ลกั ษณะของแหลง่ การเรยี นรู้ แยกตามลกั ษณะได้ 6 ประเภท ดงั นี้

1. แหลง่ เรียนรู้ประเภทบุคคล ได้แก่ บุคคลท่มี ีความรู้ ความสามารถดา้ นต่างๆทสี่ ามารถถา่ ยทอด
ความรู้ ดว้ ยรูปแบบวิธีตา่ งๆ ทีต่ นมีอยู่ ใหผ้ สู้ นใจ หรอื ผตู้ อ้ งการเรียนรู้ เช่น ผเู้ ชยี่ วชาญในสาขาวชิ าต่างๆ ผู้
อาวโุ สทีม่ ปี ระสบการณม์ ามาก หรืออาจเป็นบุคคลทีไ่ ดร้ ับการแต่งตั้งเป็นทางการ มบี ทบาทสถานะทางสงั คม
หรอื อาจเปน็ บคุ คลทเี่ ป็นโดยการงานอาชพี หรอื บุคคลทเ่ี ป็นโดยความสามารถเฉพาะตัวหรอื บุคคลท่ไี ดร้ บั การ
แตง่ ตง้ั เปน็ ภมู ปิ ัญญา

2. แหลง่ เรยี นร้ปู ระเภทธรรมชาติ ไดแ้ ก่ สง่ิ ต่างๆ ทเี่ กิดขึ้นโดยธรรมชาติและใหป้ ระโยชน์ตอ่ มนุษย์
เช่น ดิน น้ำ อากาศ พืช สัตว์ ต้นไม้ แรธ่ าตุ ทรพั ยากรธรรมชาตเิ หลา่ น้ี อาจถกู จดั ใหเ้ ปน็ อทุ ยาน วนอุทยาน
เขตรกั ษาพันธ์สุ ัตวป์ ่า สวนพฤกษศาสตร์ ศนู ย์ศึกษาธรรมชาติ เปน็ ต้น

3. แหลง่ เรยี นรู้ประเภทวสั ดุและสถานที่ ได้แก่ อาคาร สิง่ กอ่ สรา้ ง วัสดอุ ุปกรณ์ และสงิ่ ตา่ งๆ ท่ี
ประชาชนสามารถศกึ ษาหาความรู้ให้ไดม้ าซงึ่ คำตอบ หรอื สง่ิ ทต่ี อ้ งการเหน็ ได้ยนิ สมั ผสั เชน่ หอ้ งสมดุ
ศาสนสถาน ศนู ย์การเรยี น พิพิธภัณฑ์ สถานประกอบการ ตลาด นิทรรศการ สถานทที่ างประวตั ิศาสตร์
ชมุ ชนแห่งการเรยี นรูต้ า่ งๆ

4. แหล่งเรียนร้ปู ระเภทส่ือ ไดแ้ ก่ สงิ่ ทที่ ำหนา้ ทเ่ี ป็นส่ือกลางในการถา่ ยทอดเน้ือหาความรสู้ ารสนเทศ
ใหถ้ ึงกนั โดยผ่านประสาทสัมผสั ทงั้ ห้า ได้แก่ หู ตา จมูก ล้ิน กาย และใจ แหลง่ เรยี นรปู้ ระเภทน้ี ทำให้
ขบวนการเรียนรเู้ ป็นไปไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ มีประสทิ ธภิ าพสงู ทง้ั สอ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ส่อื สงิ่ พิมพ์ ส่ือโสตทัศนวสั ดุ

หน่วยการเรยี นรู้ 2 เรอ่ื ง แหลง่ ความรู้

7

5. แหล่งเรียนรู้ประเภทเทคนิค ส่ิงประดษิ ฐ์คดิ คน้ ไดแ้ ก่ สง่ิ ทีแ่ สดงถึงความกา้ วหน้าทางนวัตกรรม
เทคโนโลยดี ้านตา่ งๆท่ไี ดม้ ีการประดษิ ฐ์คิดคน้ หรือพฒั นาปรบั ปรุงขน้ึ มา ให้มนษุ ยไ์ ดเ้ รยี นรถู้ ึงความก้าวหน้า
เกิดจนิ ตนาการ แรงบันดาลใจ

6. แหล่งเรียนร้ปู ระเภทกจิ กรรม ไดแ้ ก่ การปฏบิ ตั กิ ารดา้ นประเพณวี ฒั นธรรม ตลอดจนการ
ปฏบิ ตั ิการ ความเคลือ่ นไหว เพือ่ แกป้ ญั หาและปรบั ปรุงพฒั นาสภาพตา่ งๆ ในท้องถนิ่ การทมี่ นุษยเ์ ขา้ ไปมสี ่วน
รว่ มในกจิ กรรมต่างๆ เชน่ การรณรงค์ปอ้ งกนั ยาเสพตดิ การสง่ เสริมการเลอื กตงั้ ตามระบอบประชาธิปไตย

ท่ีตั้งของแหลง่ การเรยี นรู้

1. แหล่งการเรยี นรูใ้ นโรงเรยี น
เดมิ มีแหลง่ การเรยี นรหู้ ลัก คือ ครู อาจารย์ ตอ่ มามีการพฒั นาเปน็ ห้องปฏบิ ัตกิ ารตา่ งๆ เช่น
ห้องปฏบิ ตั ิการวทิ ยาศาสตร์ หอ้ งปฏบิ ตั ิการทางภาษา หอ้ งปฏิบัตกิ ารคอมพวิ เตอร์ หอ้ งโสตทัศนศกึ ษา
หอ้ งจรยิ ธรรม หอ้ งศลิ ปะ ตลอดจนอาคารสถานทแ่ี ละสง่ิ แวดล้อมในโรงเรียน เช่น หอ้ งอาหาร สนาม หอ้ งน้ำ
สวนดอกไม้ สวนสมนุ ไพร แหล่งน้ำในโรงเรียน เปน็ ตน้
2. แหลง่ การเรยี นรูภ้ ายนอกโรงเรยี น หรอื ในทอ้ งถ่นิ
ครอบคลมุ ทง้ั ดา้ นสถานทีแ่ ละบคุ คล ซ่งึ อาจอยู่ในทอ้ งถน่ิ ใกล้เคียงโรงเรยี น ทอ้ งถิ่นทีโ่ รงเรียนพา
ผูเ้ รียนไปเรียนรู้ เช่น แมน่ ้ำ ภเู ขา ชายทะเล สวนสาธารณะ สวนสตั ว์ ทุ่งนา สวนผกั สวนผลไม้ วดั ตลาด
รา้ นอาหาร หอ้ งสมดุ ประชาชน สถานตี ำรวจ สถานอี นามยั ดนตรีพื้นบ้าน การละเลน่ พน้ื เมอื ง แหลง่ ทอผา้
เทคโนโลยชี าวบา้ น เทคโนโลยใี นชวี ิตประจำวนั แหลง่ ขอ้ มลู ขา่ วสารตา่ งๆ

**********************************************************************************

กจิ กรรม

ใหน้ กั เรียนบอกแหลง่ เรยี นรู้ภายในโรงเรยี น และแหล่งเรยี นรูภ้ ายนอกโรงเรียน ของนกั เรยี น

แหล่งเรยี นรู้ภายในโรงเรยี น แหล่งเรียนรูภ้ ายนอกโรงเรียน

1. ………………………………………………………….. 1. …………………………………………………………..
2. ………………………………………………………….. 2. …………………………………………………………..
3. ………………………………………………………….. 3. …………………………………………………………..
4. ………………………………………………………….. 4. …………………………………………………………..
5. ………………………………………………………….. 5. …………………………………………………………..