โรงเรียนปลอดขยะ โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง

โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง

สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุบลราชธานี เขต ๒
กระทรวงศึกษาธิการ

คำนำ

ปัจจุบันการเพิ่มปริมาณขยะจากน้ำมือมนุษย์ นับเป็นสาเหตุอย่างหนึ่งใน
การสร้างมลภาวะให้กับโลกของเราซึ่งหลายภาคส่วนที่เกี่ยวข้องได้เข้ามาเร่ง
ดำเนินการแก้ไขปัญหาขยะมูลฝอยและได้ให้ความสำคัญต่อการกำจัดขยะ

โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยงได้ตระหนักถึงปัญหาของมลภาวะดังกล่าว
จึงได้จัดทำการปลูกจิตสำนึกในการคัดแยกขยะมูลฝอย และนำขยะมาใช้ให้
เกิดประโยชน์สูงสุดซึ่งทางโรงเรียนได้จัดโครงการโรงเรียนปลอดขยะเพื่อให้
นักเรียนได้เกิดความรู้ ความเข้าใจในการกำจัดขยะอย่างแท้จริง

โ ร ง เ รี ย น บ้ า น อู บ มุ ง แ ก้ ง เ ก ลี้ ย ง

ก

สารบัญ หน้า
ก
เรื่อง ข
คำนำ 1
สารบัญ 8
ข้อมูลสถานศึกษา 19
โรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School) 47
56
ส่วนที่ 1 นโยบาย การสนับสนุน และแผนการดำเนินงาน 70
ส่วนที่ 2 กระบวนการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจ 79

และการมีส่วนร่วมจัดการขยะ
ส่วนที่ 3 การจัดการขยะภายในโรงเรียนโดยใช้หลัก 3Rs
ส่วนที่ 4 ผลสำเร็จและความยั่งยืนของโรงเรียนปลอดขยะ
ส่วนที่ 5 การจัดการขยะมูลฝอยและสิ่งแวดล้อม

ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
ภาคผนวก

ข

ข้อมูลสถานศึกษา

โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยงก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 16 มิถุนายน 2484 เปิดสอนตั้งแต่ชั้น
ประถมศึกษาปีที่ 1 ถึง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โดยอาศัยศาลาวัดบ้านอูบมุงตั้งชื่อว่า “โรงเรียน
บ้านประชาบาลตำบลเขมราฐ 4 (วัดบ้านอูบมุง)” โดยมีนายหมูน จันทสาร เป็นครูใหญ่คนแรก
ต่อมานายก่อง ชิณโคตรและนายทา เคนมีบริจาคที่ดินสร้างโรงเรียนทางด้านทิศตะวันออก
ของวัดบ้านแก้งเกลี้ยงแต่ไม่สามารถจัดสร้างได้และเมื่อนายจีน แสนเจริญสุข,นายบัง เคนมี,นาย
วาน หนูดี ได้บริจาคเพิ่มเติมจึงสามารถจัดสร้างได้ ณ ที่ทำการโรงเรียน ปัจจุบัน พ.ศ.2540
ได้รับการเปลี่ยนชื่อมาเป็น “โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง”

ปัจจุบันโรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยงตั้งอยู่ หมู่ที่ 4
ตำบลเขมราฐ อำเภอเขมราฐ จังหวัดอุบลราชธานี มีหมู่บ้านใน
เขตบริการ 2 หมู่บ้าน คือ บ้านอูบมุง และบ้านแก้งเกลี้ยง
เปิดให้บริการจัดการศึกษาระดับก่อนประถมศึกษาและการ
ศึกษาภาคบังคับตามหลักสูตรแกนกลางการสถานศึกษาขั้น
พื้นฐาน พ.ศ.2553

1

สถานที่ตั้ง

เลขที่ 187 หมู่ 4 ตำบลเขมราฐ
อำเภอเขมราฐ จังหวัดอุบลราชธานี รหัสไปรษณีย์ 34170
โทรศัพท์ 095-6195820 โทรสาร -
E-mail : [email protected]
Website:https://data.bopp-obec.info/web/home.php?
School_ID=1034710098
สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุบลราชธานี เขต 2
ผู้บริหารโรงเรียน ชื่อ นาง ณัฐวรรณ พรมบุญ
โทรศัพท์ 095-6195820
อาจารย์ผู้ประสานงาน ชื่อ นางสาว สายธาร สาลพล
โทรศัพท์086-8795176
E-mail : [email protected]
ID Line : kkmengjai

สภาพพื้นที่

โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง อำเภอเขมราฐ จังหวัดอุบลราชธานี
บริเวณใกล้เคียงโดยรอบโรงเรียนชุมชนในเขตบริการของโรงเรียนมีทั้ง
สิ้น 2 หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านอูบมุงหมู่ 5 และบ้านแก้งเกลี้ยง หมู่ 4
อาชีพหลักของชุมชน คือ อาชีพหลักทำการเกษตร เน้นไปที่ทำนา รอง
ลงมาทำสวน (ยางพารา กล้วย ลำไย พืชผักอื่นๆ) ทำไร่ (มันสำปะหลัง
อ้อย) ทำประมงน้ำจืด ค้าขาย ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ ประเพณี/
ศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เป็นที่รู้จักโดยทั่วไปคือ ประเพณีสงกรานต์
งานบุญต่างๆ และยังมีพระเจ้าใหญ่องค์หมื่นเป็นพระประจำหมู่บ้าน

2

จำนวนนักเรียนโรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง
ปีการศึกษา 2564 จำนวนนักเรียน 150 คน

3

ประเภทโรงเรียนที่เข้าประเมิน
กลุ่ม A โรงเรียนระดับประถมศึกษา และโรงเรียนขยายโอกาส
ที่มาของปัญหาขยะมูลฝอยในโรงเรียนก่อนดำเนินกิจกรรมโรงเรียนปลอดขยะ
สาเหตุและที่มาของปัญหาของขยะ มีดังนี้
1. นักเรียนยังขาดจิตสำนึก ในการรักษาความสะอาด การคัดแยกขยะ ซึ่งจะเห็น
ได้จากการทิ้งขยะตามพื้นต่างๆ กระทั่งการซื้อของ การใช้สิ่งของของนักเรียน เช่น
ถุงขนม แก้วน้ำ ขวดน้ำ และนักเรียนยังขาดความรู้ความเข้าใจในการกำจัดขยะ
อย่างถูกวิธี
2. มีขยะสะสมในโรงเรียนเป็นจำนวนมาก
3. โรงเรียนยังขาดแคลนอุปกรณ์ และ ไม่มีระบบการบริหารจัดการขยะที่ถูกต้อง
4. ขาดความรู้ ความเข้าใจ ในการลดปัญหาขยะ การกำจัดขยะมูลฝอยที่ถูกต้อง
5. โรงเรียนตั้งอยู่ ถนนหมายเลข 2112 จะมีตลาดนัด ไม่มีการเก็บ และกำจัด
ขยะที่ถูกต้อง ทำให้ขยะส่วนหนึ่งมาติดบริเวณหน้าโรงเรียน
6. หน่วยงานต่างๆ ในพื้นที่ยังไม่ให้ความสำคัญกับปัญหาการบริหารจัดการขยะ
อย่างจริงจัง และเพื่อให้เกิดความยั่งยืน

4

สรุปผลการดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะ

ผู้บริหารโรงเรียนกำหนดนโยบายโรงเรียนปลอดขยะตามนโยบาย ๙
ของกรมกาารส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม ๑๐ ข้อ ๑๑
โรงเรียนมีแนวทางในการจัดการขยะ ตามวิสัยทัศน์ พันธกิจ
เป้าประสงค์และจุดเน้น ที่สอดคล้องกับนโยบายของโรงเรียน

โรงเรียนมีกระบวนการพัฒนาผู้เรียน และส่งเสริมความรู้ความเข้าใจ ๒๐
การจัดการขยะมูลฝอย ผ่านกิจกรรมต่างๆที่โรงเรียนจัดขึ้น

โรงเรียนจัดกิจกรรมที่ให้ครูและผู้เรียนมีส่วนร่วมในการจัดการขยะ ๒๔
ผ่านกิจกรรมโครงงานของแต่ละชั้นเรียน

โรงเรียนมีแผนและกิจกรรมที่ส่งเสริมให้ครูบุคลากร ๓๒
ชุมชนและหน่วยงานภายนอกมีส่วนร่วมในการพัฒนา ความรู้ ๓๘
ความเข้าใจในการจัดการขยะ
โรงเรียนมีการจัดแหล่งเรียนรู้เพื่อให้ผู้เรียนและบุคคลภายนอก
เข้ามามีส่วนร่วมในการเรียนรุ้แนวทางในการจัดการขยะ
ผ่านฐานการเรียนรู้ต่างๆเช่น ฐานกอไก่เลี้ยงคน คอคนเลี้ยงไก่ เป็นต้น

โรงเรียนมีการจัดทำแผนการจัดการขยะ โดยทำเส้นทางการ ๔๘
จัดการขยะแต่ละประเภท เพื่อให้เกิดแนวทางการจัดการขยะ ๕๑
ที่เด่นชัดและเป็นรูปธรรม ๕๑

โรงเรียนมีกิจกรรมในการจัดการขยะประเภทต่างๆ อย่างถูกวิธี เช่น
ขยะอินทรีย์ นำมาทำปุ๋ยและเป็นอาหารสัตว์,ขยะรีไซเคิล นำมาประดิษฐ์
และจำน่าย, ขยะทั่วไป นำมาประดิษฐ์ รวมถึงเผาอย่างถูกวิธี,
ขยะอันตรายนำไปกำจัดอย่างถูกวิธี และขยะติดเชื้อนำไปกำจัดที่
โรงพยาบาล
โรงเรียนมีนวัตกรรมการจัดการขยะ เช่น โครงงานประดิษฐ์ชั้นวาง
หนังสือจากลังนมโรงเรียน,โครงงานประดิษฐ์โซฟาจากขวดน้ำ

โครงงานประดิษฐ์กระถางดอกไม้จากฝาขวดน้ำ เป็นต้น

5

สรุปผลการดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะ (ต่อ)

โรงเรียนจัดทำแบบสอบถามเพื่อให้ผู้เรียน และบุคลากร ๕๗
ในการวัดระดับความรู้ ก่อนและหลังการดำเนินโครงการ ๖๑
โรงเรียนปลอดขยะ ๖๓
จากการดำเนินงาน พบว่านักเรียนและบุคลากรมีจิตสำนึก ๖๕
และพฤติกรรมการจัดการขยะที่ดีขึ้น

มีการจัดทำข้อมูลเพื่อเปรียบเทียบปริมาณขยะก่อนและหลัง
การดำเนินกิจกรรม
โรงเรียนมีการจัดทำโมเดลแห่งความยั่งยืนโรงเรียนปลอดขยะ
และโรงเรียนเป็นศูนย์การเรียนรู้โรงเรียนปลอดขยะ
โดยมีโรงเรียนอื่นๆเข้ามาศึกษาดูงาน

โรงเรียนมีกิจกรรมที่สอดคล้องกับหลักปรัชญาเศรษฐกิจ ๗๑
พอเพียง ผ่านกิจกรรมต่างๆที่โรงเรียนจัดทำขึ้น เช่น กิจกรรม ๗๗
ปลูกผักปลอดสารพิษ กิจกรรมทำปุ๋ยหมัก กิจกรรมเลี้ยงปลา
และอื่นๆ
โรงเรียนมีการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ผ่านกิจกรรมต่างๆ เช่น กิจกรรมรณรงค์การจัดการขยะในชุมชน
กิจกรรมฐานการเรียนรู้เตาเผาชยะ เป็นต้น

6

เอกสารแนบตามเกณฑ์การประเมิน

ส่วนที่ 1
นโยบาย การสนับสนุน และแผนการดำเนินงาน

นโยบาย และสื่อนโยบาย
ของผู้บริหารสถานศึกษา

เนื่องจากปัญหาเรื่องขยะและปัญหาสิ่งแวดล้อมเป็นปัญหาที่สำคัญ
มากในปัจจุบันที่ส่งผลกระทบกับโรงเรียน และชุมชนเป็นอย่างมาก
โดยโรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยงเป็นสถานศึกษาขนาดกลาง
มีจำนวนนักเรียน ครู บุคลากรจำนวนมาก ทำให้ขยะแต่ละวันมี
ปริมาณมาก ทั้งขยะเปียกและขยะแห้ง การจัดการขยะจึงเป็นกระ
บวนการสำคัญที่ต้องการมีการวางแผนการดำเนินงานโครงการเพื่อ
แก้ปัญหาดังกล่าว จึงจัดทำโครงการโรงเรียนปลอดขยะ ตามนโยบาย
ของกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อม มีเป้าหมายและวัตถุประสงค์สอดคล้องกับวิสัยทัศน์
ของโรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง คือ “นักเรียนเป็นผู้มีความรู้คู่
คุณธรรม นำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในการดำเนินชีวิต”

9

10

แผนการดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะ

1. ผู้บริหารโรงเรียน ครู และบุคลากร ประชุมปรึกษาหารือเรื่องการเข้า
ร่วมโครงการโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)

2. ผู้บริหารโรงเรียน ครู บุคลากร และคณะกรรมการสถานศึกษา ประชุม
ปรึกษาหารือเรื่องการเข้าร่วมโครงการโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste
School)

3. จัดทำโครงการโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)
4. แต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานเพื่อรับผิดชอบงานในแต่ละฝ่าย
5. ผู้บริหารโรงเรียนกำหนดนโยบายโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste
School)
6. จัดประชุมชี้แจงผู้เกี่ยวข้องเพื่อสร้างความเข้าใจในการดำเนินงาน
7. ร่วมจัดทำ MOU กับหน่วยงาน ที่เกี่ยวข้อง
8. จัดสรรงบประมาณสำหรับซื้อถังขยะอินทรีย์ และอุปกรณ์ที่ใช้ในการ
ดำเนินงานโครงการโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)
9. ดำเนินงานตามแผน
10. นิเทศติดตามและประเมินผลการดำเนินงาน

11

แผนการดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะ(ต่อ)

แนวทางในการจัดการขยะ เพื่อพัฒนาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนในสถานศึกษาประจำปีการ
ศึกษา 2564
วิสัยทัศน์ (Vision)

“ตระหนักรู้ บูรณาการ ประสานความร่วมมือ ยึดถือการทำงานเป็นระบบ คร[กระบวนการ
พัฒนาสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน”
พันธกิจ (Mision)

1. ส่งเสริม สนับสนุนให้ครูและบุคลากรในโรงเรียน รวมทั้งนักเรียนให้มีความรู้ความเข้าใจ
ในการดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะ

2. ส่งเริมกระบวนการเรียนรู้ของผู้เรียนโดยบูรณาการจัดการเรียนการสอนในรายวิชาตาม
หลักสูตร

3. พัฒนาระบบการบริหารจัดการขยะในสถานศึกษา
4. ประสานความร่วมมือจากทุกภาคส่วนในการบริหารจัดการขยะ
5. พัฒนาให้เกิดผลอย่างยั่งยืน
เป้าประสงค์ (Goal)
1. โรงเรียนมีรูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยอย่างครบวงจร ที่สามารถอนุรักษ์และพัฒนา
สิ่งแวดล้อม ควบคู่ไปกับการเรียนรู้ของนักเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล โดย
สามารถเชื่อมโยง รูปแบบการจัดการขยะ มูลฝอย สู่การเรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ต่าง ๆ
และบูรณาการสู่การปลูกฝังและพัฒนาสิ่งแวดล้อมในชุมชน
2. โรงเรียนเป็นศูนย์การจัดการเรียนเรียนรู้ โรงเรียนปลอดขยะของชุมชน
จุดเน้น (Focus)
1. ครูและบุคลากรในโรงเรียน รวมทั้งนักเรียนต้องมีความรู้ความเข้าใจในการดำเนินงาน
โรงเรียนปลอดขยะ
2. มุ่งเน้นกระบวนการบริหารจัดการขยะที่ถูกวิธี
3. บูรณาการเชื่อมโยงความรู้กับรายวิชาต่างๆ ในหลักสูตรสถานศึกษาและหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง
4. มุ่งเน้นการคิดค้นนวัตกรรมใหม่ๆ ในการแก้ไขปัญหาขยะและสิ่งแวดล้อม
5. ประสานความร่วมมือกับทุกภาคส่วน
6. พัฒนาให้เกิดความยั่งยืน

12

การสนับสนุนของผู้บริหารโรงเรียน

จากแผนการดำเนินโครงการโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School)
ของโรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง ผู้อำนวยการโรงเรียน ได้สนับสนุนงบ
ประมาณในการดำเนินโครงการและให้ใช้สถานที่ในโรงเรียนดังนี้

1. บริเวณข้างโรงอาหารฝั่งสนามกีฬา เป็นฐานให้ความรู้โรงเรียนปลอดขยะ
ฐานธนาคารคัดแยกประเภทขยะ และฐานรู้รักษ์โลก (บ่อปุ๋ยหมัก)

2. บริเวณด้านข้างบ้านพักครูเป็นฐานกำจัดขยะ (เตาเผาขยะไร้ควัน)
3. บริเวณด้านหลังและด้านข้างโรงอาหารฝั่งสนามเด็กเล่นจัดทำฐานบ่อดักไข
มัน และฐานบ่อปุ๋ยชีวภาพ
4. บริเวณด้านข้างสนามเด็กเล่นเป็นฐานปลูกผักปลอดสารพิษ และฐานบ่อ
เลี้ยงปลาโภชนาพอเพียง
ห้องประชุมโรงเรียน เป็นสถานที่ประชาสัมพันธ์เสียงตามสายให้ความรู้เรื่องขยะ
และโครงการโรงเรียนปลอดขยะ
5. เล้าไก่บริเวณทางเข้าโรงเรียนฝั่งบ้านพักครู เป็นฐาน คอคนเลี้ยงไก่ กอไก่
เลี้ยงคน
6. อนุญาตให้ครู บุคลากร และนักเรียนไปศึกษาดูงานโรงเรียน/ชุมชนปลอด
ขยะ ชุมชนบ้านหนองวิไล (ตามหนังสือคำสั่งที่ 40/2564 ลงวันที่ 17 มิถุนายน
2564)
7. อนุญาตให้ครู บุคลากร และนักเรียนไปอบรมโครงการเทพวงศาร่วมใจคัด
แยกขยะอย่างถูกวิธี โดยวิทยากรภายนอก (ตามบันทึกข้อความ ที่ 261/2564
ลงวันที่ 15 กรกฎาคม 2564)
8. อนุญาตให้ครู บุคลากร และนักเรียนไปศึกษาดูงานศูนย์การเรียนรู้ด้าน
เศรษฐกิจพอเพียง ด้านการศึกษา โรงเรียนบ้านแก้งอะฮวน (ตามหนังสือคำสั่งที่
40/2564 ลงวันที่ 17 มิถุนายน 2564)
9. สนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการโรงเรียนปลอดขยะ (Zero
Waste School)

13

แผนการดำเนินโครงการโรงเรียนปลอดขยะ

14

15

16

17

แผนปฏิบัติงานโครงการโรงเรียนปลอดขยะ

18

ส่วนที่ 2
กระบวนการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจและการ

มีส่วนร่วมจัดการขยะ

ส่วนที่ 2
กระบวนการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจและการมีส่วนร่วมจัดการขยะ
2.1 กระบวนการส่งเสริมความรู้และความเข้าใจการจัดการขยะมูลฝอย

โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง นำโดย
นางณัฐวรรณ พรมบุญ ให้ความสำคัญต่อ
ความรู้ความเข้าใจในการบริหารจัดการขยะ
ของครูและนักเรียน เพราะเชื่อว่าจะสามารถ
บริหารจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพได้
หากมีความรู้มากเพียงพอ โดยส่งเสริม
สนับสนุนให้ครู บุคลากร และนักเรียน ได้
ศึกษาดูงานจากหน่วยงานภายนอก เช่น
หมู่บ้านปลอดขยะ (บ้านหนองวิไล ตำบล
เขมราฐ อำเภอเขมราฐ) เป็นต้น

นอกจากนี้โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง
ยังมีรูปแบบในการเผยแพร่ความรู้ เพื่อให้
นักเรียน และชุมชนเข้าถึงข้อมูลในรูปแบบ
ต่างๆ เช่น โปสเตอร์ ฐานให้ความรู้ และ
ประชาสัมพันธ์ในเพจโรงเรียน เป็นต้น ซึ่งมี
กิจกรรมที่ส่งเสริมความรู้ ความเข้าใจ ดังต่อ
ไปนี้

20

กิจกรรมอบรมให้ความรู้โครงการโรงเรียนปลอดขยะ
(Zero Waste School)

แนวคิด
สร้างความรู้ความเข้าใจลำกำหนดแผนการการดำเนินงานตามโครงการโรงเรียน

ปลอดขยะ (Zero Waste School)
กระบวนการ/ขั้นตอน

โรงเรียนได้ส่งเสริมให้คณะครู บุคลากรและนักเรียน ไปศึกษาดูงานนอกสถานที่ ณ
หมู่บ้านปลอดขยะ (บ้านหนองวิไล ตำบลเขมราฐ อำเภอเขมราฐ)
ผลการดำเนินงาน

ร้อยละ 60 โรงเรียนและชุมชนมีความรู้เกี่ยวกับโครงการโรงเรียนปลอดขยะ

21

กิจกรรมเสียงตามสาย

แนวคิด
ประชาสัมพันธ์ ให้ความรู้เกี่ยวกับความรู้ความเข้าใจในการจัดการขยะมูลฝอย

การคัดแยกขยะ การใช้ประโยชน์และการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
กระบวนการ/ขั้นตอน

กิจกรรมเสียงตามสาย ดำเนินการในช่วงเวลา 07.30 - 08.15 น. และ 12.00
-12.50 น. ทุกวันทำการ ดำเนินงานโดยคณะกรรมการเสียงตามสาย ในระดับชั้น
ประถมศึกษาปีที่ 4 นักเรียนที่เป็นตัวแทนช่วยกันนำเสนอข่าวสารที่ได้จากการค้นคว้า
ในอินเตอร์เน็ต และห้องสมุดโรงเรียน และสลับกับการเปิดเพลง
ผลการดำเนินการ

1. ร้อยละ 80 นักเรียนมีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการกำจัดขยะมูลฝอย การ
คัดแยกขยะ การใช้ประโยชน์และการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

2. ร้อยละ 80 นักเรียนได้รับความรู้เรื่องขยะจากการประชาสัมพันธ์เสียงตามสาย
ของโรงเรียน

22

การบูรณาการหลักสูตรการเรียนการสอนและความเหมาะสมขององค์ความรู้

โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง ได้มีการส่งเสริมให้คณะครูได้ออกแบบการจัดการ
เรียนรู้โดยบูรณาการเข้ากับกลุ่มสาระการเรียนรู้ต่างๆ ตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาลปีที่ 2 - ชั้น
ประถมศึกษาปีที่ 6 โดยมีกิจกรรมนวัตกรรมทีสอดคล้องกับนโยบายการกำจัดขยะใน
สถานศึกษา ดังต่อไปนี้

โครงงานประดิษฐ์กล่องสะสมผลงาน ระดับชั้นอนุบาลปีที่ 2
โครงงานประดิษฐ์ชั้นวางหนังสือจากลังนมโรงเรียน ระดับชั้นอนุบาลปีที่ 3
โครงงานประดิษฐ์โซฟาจากขวดน้ำ ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1
โครงงานประดิษฐ์กระถางดอกไม้จากฝาขวดน้ำระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 2
โครงงานประดิษฐ์ดอกไม้จากหลอดพลาสติก ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
โครงงานประดิษฐ์กระถางต้นไม้ได้จากกระดาษ ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
โครงงานประดิษฐ์กระถางต้นไม้จากขวดพลาสติก ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
โครงงานประดิษฐ์เตาเผาขยะไร้ควัน ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6

คิวอาร์โค้ดโครงงานทั้ง 8 โครงงาน

23

2.2 การมีส่วนร่วมของผู้เรียนและบุคลากรภายในโรงเรียน

กิจกรรมธนาคารรักษ์สิ่งแวดล้อม (คัดแยกขยะ)
รายละเอียด  ดำเนินการจัดกิจกรรมธนาคารรักษ์สิ่งแวดล้อม  ดังนี้
         1. แยกขยะที่ได้จากห้องเรียนแต่ละห้อง เวรประจำวันนำเก็บไว้ในธนาคารขยะ
         2. เจ้าหน้าที่คัดแยกขยะที่สามารถนำกลับมารีไซเคิลได้แยกออกเป็นส่วนๆ 
ได้แก่  ขวดพลาสติก  กระดาษ เศษผ้า 
         3. ในแต่ละเดือนจะมีการขายขยะ 1 ครั้งเพื่อแก้ปัญหา การเก็บขยะไว้ใน
โรงเรียน และปัญหาขยะที่เป็นมลพิษ
         4. ติดต่อร้านรับซื้อของเก่า มารับซื้อขยะที่ได้จากการคัดแยก
         5. เจ้าหน้าที่สรุปผล การทำงานในแต่ละเดือน
ผลการดำเนินงาน  ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินกิจกรรมธนาคารรักษ์สิ่งแวดล้อม คือ
นักเรียน  ผู้ปกครอง และชุมชน ได้รู้คุณค่าของการคัดแยกขยะ สามารถลดปริมาณขยะ
ในโรงเรียน และทำให้บริเวณโรงเรียนสะอาด เรียบร้อย มีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม การ
เปลี่ยนขยะให้เป็นสินทรัพย์ ทำให้มีทุนหมุนเวียนในการดำเนินกิจกรรม และทำให้เกิด
ความร่วมมือระหว่างโรงเรียนและชุมชน โดยโรงเรียนมีจุดรวบรวมขยะจัดตั้งเป็นธนาคาร
รักษ์สิ่งแวดล้อม รับฝากขยะรีไซเคิล เพื่อให้เอกชนได้มารับซื้อและนำไปสู่กระบวนการ
รีไซเคิล นักเรียนได้สร้างสรรค์ชิ้นงานจากงานวัสดุที่ไม่ใช้แล้ว  เช่น  ดอกไม้จากขวด
พลาสติกเพื่อลดปัญหาภาวะโลกร้อนและถุงผ้าจากเศษผ้าเพื่อนำกลับมาใช้ใหม่  ตลอดจน
สร้างรายได้ระหว่างเรียน

24

กิจกรรมตาวิเศษ

รายละเอียด    มอบหมายเขตรับผิดชอบให้แต่ละชั้นเรียนและประชุมคณะกรรมการ
สภานักเรียนเพื่อแต่งตั้งคณะกรรมการประเมินผลการดำเนินงานของแต่ละชั้นเรียน
ดำเนินงานจัดกิจกรรมตาวิเศษในเวลา 08.00-08.30 น. ทุกวันทำการ นำเสนอผลการ
ประเมินกิจกรรมหน้าเสาธงเวลา 08.15 - 08.30 น. ทุกสิ้นเดือนสรุปผลการดำเนิน
งานเขตรับผิดชอบที่สะอาดเพื่อให้รางวัลสร้างขวัญและกำลังใจแก่นักเรียน  โดยกำหนด
บริเวณที่นักเรียนทำความสะอาด ดังนี้

1. ห้องเรียน  ได้แก่ ห้องเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 - ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
2. เขตรับผิดชอบ ได้แก่ อนุบาลปีที่ 2-3 เขตบริเวณหน้าอาคารเรียนอนุบาล, เขต
สีเขียวชั้นประถมศึกษาปีที่ 1และ 4 รับผิดชอบบริเวณรอบ ๆ โรงอาหาร, เขตสีเหลือง
ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 และ 5 รับผิดชอบบริเวณหน้าอาคารเรียน , เขตสีม่วงชั้นประถม
ศึกษาปีที่ 3 รับผิดชอบบริเวณถนนทางออกฝั่งทิศตะวันตก, บริเวณหน้าเล้าไก่ และ
สนามเปตอง, เขตสีแดงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 รับผิดชอบบริเวณถนนทางเข้าโรงเรียน
ฝั่งทิศตะวันออก ,บริเวณหน้าห้องประชุม,บริเวณด้านที่จอดรถ
3. ห้องน้ำ  ได้แก่  ห้องน้ำนักเรียนชาย ห้องน้ำนักเรียนหญิง และห้องน้ำครู
4. ห้องพิเศษ ได้แก่ ห้องสมุด , ห้องธุรการ,ห้องผู้อำนวยการโรงเรียน, ห้อง
คอมพิวเตอร์ , ห้องครัว, ห้องพยาบาล, ห้องสหกรณ์โรงเรียน, ห้องประชุม 
ผลการดำเนินงาน ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนิ
น
กิจกรรมตาวิเศษคือ  นักเรียนทุกชั้นเรียน
ให้ความร่วมมือในการดำเนินงานเป็นอย่างดี  
นักเรียนทิ้งขยะลงถังขยะ  ไม่ขีดเขียนตามฝาผนัง
ช่วยกันรักษาความสะอาดตามห้องเรียนและเขต
บริเวณที่ตนเองรับผิดชอบ  ทำให้นักเรียนมี
ระเบียบวินัย  มีความรับผิดชอบ  รู้หน้าที่ของ
ตนเอง  โรงเรียนสะอาดร่มรื่น  ปลอดภัย  น่าอยู่ 
น่าดู  น่าเรียน

25

กิจกรรมผลิตภัณฑ์จากกล่องนม+ลังนม

โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง ได้ประสบปัญหาขยะจากกล่องนมและลังนมที่เพิ่มมาก
ขึ้น จึงคิดหาวิธีการแก้ไขปัญหาโดยการนำขยะเหล่านั้นมาสร้างเป็นของใช้ ตามกิจกรรม
ดังต่อไปนี้

กิจกรรมกล่องนมมหัศจรรย์(เก้าอี้)
รายละเอียด ดำเนินการจัดกิจกรรม ผลิตภัณฑ์จากกล่องนม ดังนี้

นำกล่องนมที่ดื่มนมเสร็จแล้วมาตัดในลักษณะตัดมุมกล่องทั้ง 2 ข้าง ล้าง
ทำความสะอาด แล้วนำไปผึ่งให้แห้ง
นำกล่องนมมาปิดรูให้เรียบร้อยสวยงามเหมือนเดิม โดยใช้เทปกาวใสติดให้แน่น
ประกอบแท่นนั่งของเก้าอี้ โดยใช้กล่องนมจำนวน 35 กล่อง ประกอบเป็น5แถว
แถวละ 6 กล่อง ด้วยการใช้เทปใสยึดหลายๆชั้นให้แข็งแรง
ประกอบขาเก้าอี้จำนวน 5 ขา โดยใช้กล่องนมจำนวน 20 กล่อง แบ่งเป็นขาละ 4
กล่อง ด้วยการใช้เทปใสยึดหลายๆชั้น เพื่อความแข็งแรงของเก้าอี้
ประกอบพนักพิงของเก้าอี้ โดยใช้กล่องนมจำนวน 14 กล่อง จำนวน 2 แถว แถวละ
7 กล่อง ด้วยการใช้เทปใสยึดหลายๆชั้น เพื่อความแข็งแรง
นำส่วนประกอบทั้ง 3 ส่วนมาประกอบเข้าด้วยกัน
ผลการดำเนินกิจกรรม
ผลที่ได้จากการทำกิจกรรมนี้ คือ นักเรียนได้รู้จักการทำงานร่วมกับผู้อื่น มีความ
สามัคคีกันในหมู่คณะ มีความคิดสร้างสรรค์ในการประดิษฐ์ชิ้นงาน และได้ผลงานที่
สามารถใช้งานได้จริง

26

2. กิจกรรมโครงงานประดิษฐ์ชั้นวางหนังสือจากลังนมโรงเรียน

รายละเอียด
นำลังนมที่ได้มาติดเทปกาวในลักษณะที่ปิดทึบทั้งหมด
จัดเรียงทำเป็นชั้นวางของ โดยมีทั้งหมด 4ส่วน คือส่วนหน้า ส่วนกลาง และส่วนท้าย
แต่ละส่วนใช้ลังนมที่ต่างกันคือ ส่วนหน้าใช้ลังนม ๓ ลัง ส่วนกลางใช้ลังนม 6 ลัง ส่วน
หลังใช้ลังนม 9 ลัง และส่วนล่างใช้ลังนม 6 ลัง รวมทั้งหมด 24 ลัง
นำลังนมแต่ละส่วนติดเทปกาวให้แน่น เพื่อให้เกิดความแข็งแรง จากนั้นใช้ปากกา
กำหนดจุดที่จะตัดเพื่อเอาไว้ใส่ของใช้ต่างๆ และใช้คัตเตอร์ตัดลังนมตามรูปแบบที่
กำหนดไว้
นำแต่ละส่วนมาประกอบเข้าด้วยกัน โดยใช้เทปกาวติดในส่วนช่องว่างที่นำมาต่อกันให้
แน่นหนา เพื่อความแข็งแรงของชั้นวางหนังสือ
เมื่อติดทุกส่วนเข้าด้วยกันเสร็จแล้ว ใช้กระดาษห่อของขวัญ หรือกระดาษเหลือใช้มา
ติดตกแต่งชั้นวางของให้สวยงาม
ผลการดำเนินงาน
จากการประดิษฐ์ชั้นวางหนังสือ
จากลังนม ทําให้ทางผู้จัดทํานั้นเห็น
คุณค่าของความสําคัญของ สิ่งที่ไม่ใช้
แล้ว และทําให้รู้จักนําสิ่งของที่ไม่ใช้แล้ว
มาเพิ่มมูลค่าและนํามาทําให้เกิด
ประโยชน์อีกครั้งหนึ่ง รวมทั้ง ช่วยลด
ขยะบนโลกใบนี้ได้อย่างสร้างสรรค์ถือ
เป็นความภาคภูมิใจอย่างหนึ่งของทางผู้
จัดทําที่ช่วยทําให้ขยะบน โลกนี้ลดลง
และเกิดประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่น

27

กิจกรรมผลิตดอกไม้จันทน์จากสลากกินแบ่งรัฐบาล

รายละเอียด ดำเนินการจัดกิจกรรมดอกไม้จันทน์จากสลากกินแบ่งรัฐบาล ดังนี้
ประกาศขอรับบริจาคสลากกินแบ่งรัฐบาล
ศึกษาวิธีการทำดอกไม้จันทน์จากสลากกินแบ่งรัฐบาล
จัดทำดอกไม้จันทน์ในชั่วโมงกิจกรรมชุมนุม
นำผลผลิตที่ได้บริจาคให้งานฌาปนกิจศพในชุมชน

ผลการดำเนินงาน
ผลที่ได้จากการทำกิจกรรมผลิตดอกไม้จันทน์จากสลากกินแบ่งรัฐบาล ทำให้นักเรียนรู้จัก
การทำงานร่วมกัน มีความสามัคคีในหมู่คณะ รู้จักเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ต่อผู้อื่น และมีความคิด
ริเริ่มสร้างสรรค์ผลิตดอกไม้จันทน์จากเศษวัสดุเหลือใช้ ทำให้ลดปริมาณขยะในชุมชนได้

28

กิจกรรมแก้วน้ำของฉัน

รายละเอียด ดำเนินการกิจกรรมแก้วน้ำของฉัน ดังนี้           
ครูประจำชั้นแจกแก้วน้ำให้นักเรียนทุกคน
นักเรียนนำแก้วน้ำของตัวเองไปด้วยทุกครั้งเวลาไปซื้อน้ำดื่มจากแม่ค้า
ครูประจำชั้นตรวจความสะอาดแก้วน้ำทุกสัปดาห์



ผลที่เกิดขึ้น จากการดำเนินกิจกรรม แก้วน้ำของฉัน คือ จากการดำเนินกิจกรรม คุณครู
และนักเรียนร้านค้าภายในโรงเรียนลดการใช้แก้วพลาสติกมากขึ้น ขยะในบริเวณโรงเรียน
มีจำนวนน้อยลง
วิธีการเก็บข้อมูล/การติดตามประเมินผล

ติดตามผลการดำเนินงานโดยใช้แบบสอบถามแสดงความคิดเห็น
นำผลการประเมินที่ได้มาจัดลำดับข้อมูล
 

29

กิจกรรม อิ่มอร่อย พอดี พอเพียง

รายละเอียด    
ตักอาหารให้พอดีกับความต้องการในการกิน กินให้หมดลด

เศษอาหาร ซึ่งมีกิจกรรม/รายละเอียด ดังนี้
1) ครู / นักเรียนแกนนำ ประชาสัมพันธ์กิจกรรมให้กับ

นักเรียนทั้งโรงเรียน และแม่ครัวและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทราบ
วัตถุประสงค์ของกิจกรรม

2) ครู/แม่ครัว/นักเรียน ตักอาหารกลางวันให้นักเรียนพอ
ประมาณกับความต้องการของผู้เรียนทุกวัน

3) นักเรียนรับประทานอาหารหมดจาน ตามที่ได้รับทุกวัน
4) คณะกรรมการดำเนินงานร่วมกันสรุปผลการทำกิจกรรม
เดือนละ 1 ครั้ง
ผลที่เกิดขึ้น
จากการดำเนินกิจกรรม ปริมาณขยะเปียก/เศษอาหารจากโครงการอาหารกลางวันลด
น้อยลง งบประมาณโครงการอาหารกลางวันลดลง ขยะในบริเวณโรงเรียนมีจำนวนน้อยลง
วิธีการเก็บข้อมูล/การติดตามประเมินผล
1. ติดตามผลการดำเนินงานจากการสังเกตปริมาณเศษอาหารในแต่ละวัน
2. ติดตามผลการดำเนินงานจากการใช้วัตถุดิบที่ในการประกอบอาหารก่อนและหลัง
ดำเนินโครงการ
3. นำผลการประเมินที่ได้มาจัดลำดับข้อมูล

30

กิจกรรมการปลูกพืชในขวดน้ำ

รายละเอียด     ดำเนินกิจกรรมปลูกพืชในขวดน้ำ ดังนี้
นำขวดน้ำมาตัดในแนวนอน จากนั้นเจาะรูเพื่อระบายน้ำ
จาะรูบริเวณหัวขวดและก้นขวด ใช้เชือกผูก
นำดินใส่ขวดที่ตัดเตรียมไว้ แล้วนำพืชต่างๆที่ชอบมาปลูกแล้วนำไปแขวนตกแต่งตาม
ต้นไม้



ผลการดำเนินการ
ผลที่ได้จากการทำกิจกรรมนี้ คือ นักเรียนได้รู้จักการทำงานร่วมกับผู้อื่น มีความ

สามัคคีกันในหมู่คณะ มีความคิดสร้างสรรค์ในการประดิษฐ์ชิ้นงาน และได้ผลงานที่
สามารถใช้งานได้จริง

31

2.3การมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างๆ ภายนอกโรงเรียน

2.3.1 ชุมชนบ้านหนองวิไล ให้การสนับสนุนการดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะ Zero
Waste School ดังนี้

1) อบรมให้ความรู้แก่คณะครู บุคลากรทางการศึกษา และนักเรียน เรื่อง
ชุมชนปลอดขยะ

32

2.3.2 เทศบาลตำบลเทพวงศา ให้การสนับสนุนการดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะ
Zero Waste School ดังนี้

1) อบรมให้ความรู้แก่คณะครู บุคลากรทางการศึกษา และนักเรียน เรื่อง เทพ
วงศาร่วมใจ คัดแยกขยะอย่างถูกวิธี และร่วมลงนามในบันทึกข้อตกลงความมือการ
ดำเนินงาน “เทพวงศาร่วมใจ คัดแยกขยะอย่างถูกวิธี” ระหว่าง เทศบาลเทพวงศา กับ
สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดอุบลราชธานี โรงเรียนบ้านอูบมุง
แก้งเกลี้ยง และฝ่ายปกครองในพื้นที่เทศบาลตำบลเทพวงศา

2) สนับสนุนถังขยะให้แก่โรงเรียน จำนวน ๘ ใบ (ขยะทั่วไป ๒ ใบ, ขยะเปียก 2
ใบ, ขยะรีไซเคิล 2 ใบ และขยะอันตราย 2 ใบ)

3) สนับสนุนงบประมาณในการดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะเป็นเงิน จำนวน
100,000 บาท

33

บันทึกข้อตกลงความมือการดำเนินงาน



“เทพวงศาร่วมใจ คัดแยกขยะอย่างถูกวิธี”
ระหว่าง เทศบาลเทพวงศา กับ สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัด
อุบลราชธานี โรงเรียนบ้านอูบมุงแก้งเกลี้ยง และฝ่ายปกครองในพื้นที่เทศบาลตำบลเทพวงศา

34

2.3.3 ศูนย์การเรียนรู้ด้านเศรษฐกิจพอเพียง ด้านการศึกษา โรงเรียนบ้านแก้งอะ
ฮวน ให้การสนับสนุนการดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะ Zero Waste School ดังนี้

1) อบรมให้ความรู้แก่คณะครู และบุคลากรทางการศึกษา เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง

35

2.3.5 หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง (นรข.) ให้การสนับสนุนการ
ดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะ Zero Waste School ดังนี้

1) สนับสนุนด้านแรงงานและกำลังในการพัฒนาโรงเรียนก่อนเปิดภาคเรียน ตาม
โครงการ “จิตอาสาหน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง อุบลราชธานี ร่วมใจ
พัฒนา”

2) สนับสนุนกำลังในการขุดบ่อเลี้ยงปลาในโครงการโรงเรียนปลอดขยะ และโครงการ
เศรษฐกิจพอเพียง

36

2.3.4 มินิบิ๊กซี สาขาเขมราฐ ให้การสนับสนุนการดำเนินงานโรงเรียนปลอดขยะ
Zero Waste School ใน กิจกรรมส่งต่อความสุข ดังนี้

1) เป็นจุดรับบริจาคกล่องนมเพื่อส่งต่อให้กับโครงการหลังคาเขียวเพื่อมูลนิธิอาสา
เพื่อนพึ่ง (ภาฯ) ยามยาก ร่วมกับ มูลนิธิอาสาเพื่อนพึ่ง (ภาฯ) ยามยาก สภากาชาดไทย
บิ๊กซี และรายการทีวี 360 องศา

กิจกรรมส่งต่อความสุข
แนวคิด ปลูกฝังการสำนึกรักษ์สิ่งแวดล้อมการนำขยะกลับมาใช้ใหม่ และปลูกฝัง

คุณธรรมจริยธรรมการช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาสและขาดแคลน
กระบวนการ/ขั้นตอน โรงเรียนดำเนินการเก็บรวบรวม ตัด และทำความสะอาดกล่อง

นมที่จะร่วมบริจาคตามโครงการหลังคาเขียวเพื่อมูลนิธิอาสาเพื่อนพึ่ง (ภาฯ) ยามยาก แล้ว
นำไปบริจาคที่มินิบิ๊กซี เขมราฐ

ผลการดำเนินงาน คุณครู นักเรียน มีความสุขที่ได้เป็นผู้ให้ ส่วนผู้ด้อยโอกาสและ
ขาดแคลนมีความสุขที่ได้เป็นผู้รับ และนักเรียนมีจิตสำนึกรักษ์สิ่งแวดล้อม รู้จักช่วยเหลือผู้
ด้อยโอกาสและขาดแคลน

37

2.4 จุดเรียนรู้หรือแหล่งเรียนรู้ในโรงเรียน

1. ฐานการเรียนรู้ให้ความรู้โรงเรียนปลอดขยะ
กิจกรรม ส่งเสริมความรู้ ความเข้าในการกำจัดขยะมูลฝอย
วิธีการ 1. จัดทำป้ายนิเทศ
2. จัดทำโครงงาน

ผลที่ได้รับ ครู นักเรียน ผู้ปกครองที่ผ่านไปมา ได้รับความรู้เรื่องการคัดแยกขยะ การ
กำจัดขยะมูลฝอยประเภทต่าง ๆ

จำนวนผู้เข้าเรียนรู้
ครู และบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 13 คน นักเรียน จำนวน 150 คน ผู้

ปกครอง 40 คน รวมทั้งสิ้น 203 คน

38

2. ฐานการเรียนรู้ธนาคารคัดแยกขยะ
กิจกรรม คัดแยกขยะประเภทต่าง ๆ เช่น ขวดพลาสติก ขวดแก้ว กระดาษ ลัง ขยะ

อันตราย เป็นต้น
วิธีการ นักเรียน ครู ผู้ปกครอง ทิ้งขยะให้ถูกต้องตามประเภทของขยะ มีนักเรียน (เวร)

ที่รับผิดชอบดูแล กำกับ การทิ้งขยะแต่ละประเภทในแต่ละวัน
ผลที่ได้รับ 1. นักเรียนมีความรู้ สามารถคัดแยกขยะแต่ละประเภทได้ถูกต้อง สามารถ

แนะนำเพื่อน หรือน้องในโรงเรียนได้
2. โรงเรียน ชุมชน มีขยะลดน้อยลง เนื่องจากนักเรียนนำขยะที่สามารถขายได้

มาจากบ้านนำมาขายที่โรงเรียน
3. นักเรียนมีรายได้จากการขายขยะเพิ่มขึ้น

จำนวนผู้เข้าเรียนรู้
ครู และบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 13 คน นักเรียน จำนวน 150 คน

ผู้ปกครอง 40 คน รวมทั้งสิ้น 203 คน

39

3. ฐานการเรียนรู้รู้รักษ์โลก (บ่อปุ๋ยหมัก)
กิจกรรม การทำปุ๋ยหมักจากขยะเปียก เช่น ใบไม้ เศษอาหาร เป็นต้น
วิธีการ 1. นำไม้ไผ่หรือวัสดุอื่นมาทำเป็นคอกเพื่อรองรับเศษใบไม้

2. นำเศษใบไม้ชนิดต่าง ๆ มากองไว้ แล้วแยกขยะออกจากใบไม้
3. นำเศษใบไม้ชนิดต่าง ๆ ที่แยกขยะแล้วมาใส่ในบล็อก จากนั้นโรยมูลสัตว์
บนกองเศษใบไม้ แล้วผสมให้มูลสัตว์เข้ากับใบไม้
4. ผสม EM.+ กากน้ำตาล + น้ำเปล่า ค้นให้เข้ากันรดบนกองปุ๋ยพอชุ่ม
5. ใช้พลั่ว คราด ผสมให้น้ำหมักเข้ากับใบไม้
6. นำผ้าคลุมพลาสติกมาคุมบนกองปุ๋ยหมัก
7. กลับกองปุ๋ยหมักโดยพลิกเอาส่วนล่างขึ้นมาไว้ด้านบน ทุก ๆ 15 วัน
ผลที่ได้รับ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินกิจกรรมรักษ์โลกรักเรา (ปุ๋ยหมัก) คือ
นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจในการจัดการสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นจากเศษใบไม้ที่ไม่มี
ประโยชน์รอการกำจัดโดยการเผาทำลายนำมาพัฒนาให้เกิดประโยชน์โดยนำความรู้
นวัตกรรมมาปรับใช้ในบ้านและชุมชนของตนส่งผลให้มีการลดใช้สารเคมีในชุมชนและ
ได้บริโภคผลิตผลทางการเกษตร เช่น พืชผักสวนครัวสร้างความเข้มแข็งให้ครัวเรือน
จำนวนผู้เข้าเรียนรู้
ครู และบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 13 คน นักเรียน จำนวน 150 คน
ผู้ปกครอง 50 คน รวมทั้งสิ้น 213 คน

40

4. ฐานการเรียนรู้กำจัดขยะ (เตาเผาขยะไร้ควัน)
กิจกรรม การกำจัดขยะทั่วไปโดยการเผาในเตาเผาขยะไร้ควัน เพื่อลดมลพิษทางอากาศ
วิธีการ 1. คัดแยกขยะทั่วไปกับขยะประเภทอื่นๆ

2. นำขยะทั่วไปที่คัดแยกแล้วมาเตรียมเผาที่ฐานกำจัดขยะ (เตาเผาขยะไร้ควัน)
3. เทแกลบลงไปในเตาเผาขยะไร้ควันก่อน เพื่อลองก้นเตาเผาขยะไร้ควัน
4. เทขยะที่เตรียมไว้ลงในเตาเผาขยะไร้ควัน
5. เทแกลบปิดทับด้านบนขยะอีกครั้ง เพื่อเป็นเชื้อเพลิงในการเผา
6. จุดไฟที่แกลบด้านบนขยะ แล้วเปิดพัดลมเติมอากาศ สังเกตว่าถ้าไฟติดแล้วให้ปิดฝาเตา
เผาขยะไร้ควัน
7. รอให้เผาขยะจนเสร็จ แล้วจึงปิดพัดลมเติมอากาศ
ผลที่ได้รับ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินกิจกรรมกำจัดขยะ (เตาเผาขยะไร้ควัน) คือ นักเรียนมีความ
รู้ความเข้าใจในการจัดการสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นจากขยะที่ไม่มีประโยชน์รอการกำจัดโดยการเผาทำลาย
นำมากำจัดอย่างถูกวิธีและลดมลพิษทางอากาศ สามารถนำมาปรับใช้ในบ้านและชุมชนของตนได้ ส่ง
ผลให้มีการลดขยะทั่วไปในชุมชน
จำนวนผู้เข้าเรียนรู้

ครู และบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 13 คน นักเรียน จำนวน 150 คน
ผู้ปกครอง 50 คน รวมทั้งสิ้น 213 คน

41

5. ฐานการเรียนรู้บ่อวิเศษ (ปุ๋ยชีวภาพ)
กิจกรรม การทำปุ๋ยชีวภาพจาก ขยะอินทรีย์ เช่น เศษอาหาร ขยะเปียกต่าง ๆ เป็นต้น
วิธีการ ดำเนินการจัดกิจกรรมบ่อวิเศษ (ปุ๋ยชีวภาพ) ดังนี้

1. นำเศษอาหาร และนำผลไม้ ผัก ที่เหลือจากการใช้ มาสับหรือหั่นเศษวัสดุด้วยมีด
เพื่อให้มีขนาดที่เล็กลง

2. นำมาชั่งน้ำหนัก ใช้อัตราส่วน เศษวัสดุ : น้ำตาลหรือกากน้ำตาล = 3 : 1 กิโลกรัม
3. ผสมน้ำและกากน้ำตาลคลุกเคล้าให้เข้ากันในถังผสม
4. บรรจุลงในภาชนะถังหมัก
5. ปิดฝาภาชนะถังหมักแล้วทำการบันทึกข้อมูล
6. เก็บภาชนะถังหมักไว้ในที่ร่ม
ผลที่ได้รับ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินกิจกรรมบ่อวิเศษ (ปุ๋ยชีวภาพ) คือ นักเรียนมีความรู้
และเข้าใจเกี่ยวกับปุ๋ยชีวภาพ เห็นคุณค่าของเศษอาหาร เศษพืช ผัก ผลไม้และของเหลือ
จากพืชผลทางการเกษตร ซึ่งนำมาใช้ประโยชน์ด้วยวิธีการหมักให้เป็นในรูปแบบของน้ำหมัก
ชีวภาพ เพื่อนำมาฉีดพ่นพืชผลทางการเกษตรให้เจริญเติบโต อีกทั้งยังช่วยลดค่าใช้จ่ายและ
การใช้สารเคมีจนนำไปสู่ความยั่งยืน
จำนวนผู้เข้าเรียนรู้
ครู และบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 13 คน นักเรียน จำนวน 150 คน
ผู้ปกครอง 60 คน รวมทั้งสิ้น 223 คน

42

6. ฐานการเรียนรู้บ่อดักไขมัน
กิจกรรม ส่งเสริมความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการบำบัดน้ำเสีย
วิธีการ น้ำจากอ่างล้างจานที่เกิดจากการล้างวัตถุดิบประกอบอาหารและภาชนะที่ใส่อาหาร
ไหลลงสู่บ่อดักไขมัน เพื่อดักจับไขมันก่อนปล่อยลงสู่ธรรมชาติ
ผลที่ได้รับ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินกิจกรรมบ่อดักไขมัน คือ ปริมาณของน้ำเน่าเสียลด
ลง ไม่ส่งกลิ่นเหม็น ซึ่งเป็นมลภาวะทางอากาศ นักเรียนมีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการ
ทำงานของบ่อดักไขมัน สามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในครัวเรือนของตน
จำนวนผู้เข้าเรียนรู้

ครู และบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 13 คน นักเรียน จำนวน 150 คน
ผู้ปกครอง 30 คน รวมทั้งสิ้น 193 คน

43

7. ฐานการเรียนรู้ปลูกผักปลอดสารพิษ
กิจกรรม ปลูกพืชผักสวนครัวปลอดสารพิษในโรงเรียน
วิธีการ 1. ประชุมครู นักเรียน วางแผน การวางแผนผังการปลูกพืชในเขตพื้นที่ต่าง ๆ

2. แบ่งเขตพื้นที่การปลูกพืชผักให้แต่ละชั้นเรียน
3. ครู นักเรียนร่วมกันปลูกพืชผักสวนครัว
4. นักเรียนดูแลพืชผักสวนครัวที่ปลูก จนกระทั่งถึงอายุเก็บเกี่ยว
ผลที่ได้รับ
1. ปริมาณขยะในโรงเรียนลดลง เนื่องจากนักเรียนใช้ขยะประเภทนำกลับมาใช้ซ้ำ
(Reuse) นำมาเป็นภาชนะปลูกพืช เช่น ยางรถยนต์ กะละมังพลาสติกก้นรั่ว ฯลฯ
2. ผู้เรียนมีการเชื่อมโยงกันเป็นระบบ กล่าวคือ ในการบำรุงดูแลรักษาพืชผักสวนครัว
ผู้เรียนใช้ปุ๋ยที่ได้จากการทำปุ๋ยหมักมาใช้กับพืชผักสวนครัว
3. ผู้เรียนมีองค์ความรู้เรื่องการปลูกพืชผักสวนครัว การดูแลรักษา ตลอดจนอายุการ
เก็บเกี่ยว ประเภทต่าง ๆ โดยการลงมือปฏิบัติจริง
จำนวนผู้เข้าเรียนรู้

ครู และบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 13 คน นักเรียน จำนวน 150 คน
ผู้ปกครอง 50 คน รวมทั้งสิ้น 213 คน

44

8. ฐานการเรียนรู้บ่อเลี้ยงปลาโภชนาพอเพียง
กิจกรรม ส่งเสริมความรู้ความเข้าใจในการเลี้ยงปลา การทำบ่อเลี้ยงปลา
วิธีการ ดำเนินการจัดกิจกรรมบ่อเลี้ยงปลาโภชนาพอเพียง ดังนี้

1. จัดหาพันธุ์ปลาที่เลี้ยงง่าย โตไว เหมาะกับการนำมาประกอบอาหาร
2. ให้นักเรียนแบ่งเวรในการรับผิดชอบในการให้อาหารปลา
3. จดบันทึก สังเกตการเจริญเติบโตของปลา
4. นำปลาไปจำหน่าย หรือ ประกอบอาหารต่อไป
ผลที่ได้รับ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินกิจกรรมเลี้ยงปลาโภชนาพอเพียง คือ
นักเรียนได้รับความรู้ในการเลี้ยงปลา ได้รับประทานอาหารกลางวันจากปลาที่เลี้ยง
เอง มีรายได้จากการขายปลาให้กับโรงเรียนและชุมชน สามารถนำความรู้ที่ได้ไป
ประยุกต์ใช้ในครัวเรือนของตน
จำนวนผู้เข้าเรียนรู้
ครู และบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 13 คน นักเรียน จำนวน 150 คน
ผู้ปกครอง 30 คน รวมทั้งสิ้น 193 คน

45

9. ฐานการเรียนรู้ กอไก่เลี้ยงคน คอคนเลี้ยงไก่
กิจกรรม ส่งเสริมความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับวิธีการเลี้ยงไก่ เก็บไข่ไก่ ล้างทำความ

สะอาดไข่ไก่ ก่อนนำไปจำหน่าย
วิธีการ 1. จัดหาไก่พันธุ์ไข่มาเลี้ยงในเล้าไก่ของโรงเรียน
2. นักเรียนให้อาหารไก่ เปิดน้ำให้ไก่ตอนเช้า และเก็บไข่ไก่ช่วงเวลาบ่ายสามโมง

ของทุกวันตามเวรที่ได้รับมอบหมาย
3. จดบันทึกข้อมูล
4. นำไข่ไก่ไปจำหน่าย หรือ ประกอบอาหารต่อไป
5. จดบันทึกรายรับจากการขายไข่ไก่

ผลที่ได้รับ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินกิจกรรมกอไก่เลี้ยงคน คอคนเลี้ยงไก่ คือ
นักเรียนมีความรู้และเข้าใจเกี่ยวกับวิธีการเลี้ยงไก่ เก็บไข่ไก่ ล้างทำความสะอาดไข่ไก่
ก่อนนำไปจำหน่าย ได้รับประทานอาหารกลางวันจากไข่ของไก่พันธ์ไข่ที่เลี้ยงเอง มีรายได้
จากการขายไข่ไก่ให้กับโรงเรียนและชุมชน สามารถนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้ในครัวเรือน
ของตน

จำนวนผู้เข้าเรียนรู้
ครู และบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 13 คน นักเรียน จำนวน 150 คน

ผู้ปกครอง 60 คน รวมทั้งสิ้น 223 คน

46

ส่วนที่ 3
การจัดการขยะภายในโรงเรียนโดยใช้หลัก 3Rs