91 ขั้นตอนการแก้ปัญหา การแก้ปัญหาเป็นกิจกรรมพื้นฐาน ในการดำรงชีวิตของมนุษย์ ปัญหาบางปัญหาเราสามารถหาทาง แก้ปัญหาได้ทันที แต่บางปัญหาอาจต้องใช้เวลานานในการค้นหาคำตอบ ซึ่งคำตอบที่ได้ต้องพิสูจน์ได้ว่าเป็นคำตอบ ที่ถูกต้อง น่าเชื่อถือและสามารถนำไปอ้างอิงต่อได้ การแก้ปัญหาของแต่ละบุคคลมีขั้นตอนและใช้เวลาที่แตกต่าง กัน เนื่องจาก ความรู้และประสบการณ์ จะส่งผลต่อความสามารถในการแก้ปัญหา ตัวอย่าง พิจารณาแผนผังแสดงเส้นทางระหว่างจุดเริ่มต้น A ไปยังโรงอาหารของโรงเรียนที่ จุด H ตามรูป ระหว่าง จุด A และจุด H มีจุด B C D E F และ G ซึ่งเป็นอาคารเรียนเส้นที่มีลูกศรเป็นทางเชื่อมระหว่างอาคาร และตัวเลข ที่กำกับอยู่บนเส้นแสดงเวลา (นาที) ที่ใช้ในการเดินทางระหว่างสองจุด ถ้านักเรียนเดินทางจากอาคาร A ไปโรง อาหารให้หาว่าเส้นทางใดใช้เวลาในการเดินทางน้อยที่สุด และใช้เวลากี่นาที 1. การวิเคราะห์และกำหนดรายละเอียดของปัญหา 1.1 สิ่งที่ต้องการคืออะไร 1.2 ข้อมูลที่กำหนดให้คืออะไรบ้าง พิจารณาข้อมูลและเงื่อนไขที่กำหนดให้เพียงพอที่จะหาคำตอบของ ปัญหาหรือไม่ ถ้าไม่เพียงพอควรหาข้อมูลเพิ่มเติม 2. การวางแผนในการแก้ปัญหา เมื่อทำความเข้าใจแล้ว ควรวางแผนในการแก้ปัญหาด้วยการเลือกใช้เครื่องมือ และวิธีการเพื่อให้ได้ซึ่ง คำตอบ ประสบการณ์จะนำมาใช้ในขั้นตอนนี้ "เคยแก้ปัญหาในลักษณะนี้หรือไม่" ในกรณณีที่มีประสบการณ์มา ก่อน ควรใช้ประสบการณ์มาเป็นแนวทางในการแก้ปัญหาโดยปรับปรุงให้เหมาะสมกับปัญหาใหม่ 3. การดำเนินการแก้ไขปัญหา เมื่อวางแผนในขั้นตอนที่ 2 แล้ว จึงดำเนินการเพื่อแก้ปัญหา
92 4. การตรวจสอบและปรับปรุง เมื่อดำเนินการตามขั้นที่ 3 แล้ว จึงนำผลมาตรวจสอบว่าแก้ปัญหาได้ หรือไม่ ถ้าแก้ได้ถือว่าสำเร็จ แต่ถ้าแก้ไม่ได้ จะต้องมีวิธีปรับปรุงให้ดีขึ้น สถานการณ์ตัวอย่าง การวางแผนไปโรงเรียน 1. วิเคราะห์และกำหนดรายละเอียดของปัญหา 2. วางแผนการแก้ปัญหา 3. ดำเนินการแก้ปัญหา ทำตามขั้นตอนที่วางแผนไว้ 4. ตรวจสอบและปรับปรุง ตรวจสอบว่าถึงโรงเรียนหรือยัง การถ่ายทอดความคิดในการแก้ปัญหา เครื่องมือที่ใช้ในการจำลองความคิด
93 มักจะประกอบขึ้นด้วยเครื่องหมายที่แตกต่างกันหลายอย่าง แต่พอสรุปได้เป็น 2 ลักษณะ คือ 1. การจำลองความคิดเป็นข้อความหรือคำบรรยาย (Algorithm) เป็นการเขียนเค้าโครงด้วยการบรรยาย เป็นภาษาที่มนุษย์ใช้สื่อสารกัน เพื่อให้ทราบถึงขั้นตอนการทำงานของการแก้ปัญหาแต่ละตอน ในบางครั้งอาจใช้ คำสั่งของภาษาที่ใช้เขียนโปรแกรมก็ได้ 2. การจำลองความคิดเป็นสัญลักษณ์หรือผังงาน (Flowchart) สัญลักษณ์ คือ เครื่องหมายรูปแบบต่างๆ ซึ่งใช้สำหรับสื่อสารความหมายให้เข้าใจตรงกัน สถาบันมาตรฐานแห่งชาติอเมริกา ได้กำหนดสัญลักษณ์ไว้เป็น มาตรฐานแล้ว สามารถนำไปใช้ได้ตามความเหมาะสมต่อไป ประเภทของผังงาน 1. ผังงานระบบ (system flowchart) เป็นผังซึ่งแสดงขอบเขต และลำดับขั้นตอนการทำงานของระบบ หนึ่งๆ 2. ผังงานโปรแกรม (Program flowchart) เป็นผังงานซึ่งแสดงลำดับขั้นตอนการทำงานของโปรแกรม หนึ่งๆ โครงสร้างการเขียนผังงาน เป็นรูปแบบพื้นฐานของการเขียนผังงาน เนื่องจากเขียนได้ง่ายและนำไปใช้งานมากที่สุด
94
95 ผังงานโปรแกรมสามารถนำมาใช้เขียนโปรแกรม โดยในการเขียนโปรแกรมสามารถเลือกใช้ภาษาได้หลาย ภาษา ไม่ว่าจะเป็นภาษาแอสเซมบลี ภาษาเบสิก ภาษาซี ภาษาปาสคาล ภาษาโคบอล ภาษาฟอร์แทรน หรือภาษา อื่น ๆ ซึ่งแต่ละภาษาก็มีรูปแบบไวยากรณ์ของภาษาที่ใช้แตกต่างกันออกไป แต่โดยทั่วไปแล้วจะมีรูปแบบหรือ โครงสร้างของคำสั่งที่คล้ายกัน โดยทั่วไปทุกคำสั่งจะมีคำสั่งพื้นฐานต่อไปนี้ • คำสั่งการรับข้อมูลเข้า และการแสดงผล • คำสั่งการกำหนดค่า • คำสั่งการเปรียบเทียบเงื่อนไข • คำสั่งการทำซ้ำหรือการวนลูป • ช่วยให้สามารถทำความเข้าใจลำดับขั้นตอนการทำงานของโปรแกรมหรือระบบใด ๆได้อย่างรวดเร็ว • ช่วยแสดงลำดับขั้นตอนการทำงาน ทำให้สามารถเขียนโปรแกรมได้อย่างเป็นระบบไม่สับสน นอกจากนี้ผังงานยังเป็นอิสระต่อภาษาที่ใช้ในการ เขียนโปรแกรม กล่าวคือจากผังงานเดียวกันสามารถนำไปเขียน โปรแกรมด้วยภาษาใดก็ได้ • ช่วยในการตรวจสอบ และแก้ไขโปรแกรมได้ง่าย เมื่อเกิดข้อผิดพลาด ช่วยให้การดัดแปลง แก้ไข ทำได้ อย่างสะดวกและรวดเร็ว • ช่วยให้ผู้อื่นสามารถศึกษาการทำงานของโปรแกรมได้อย่างง่าย และรวดเร็ว
96
97
98
99 ใบงานที่ 1 แก้ปัญหากันดีกว่า ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนบอกปัญหาที่นักเรียนพบในชีวิตประจำวัน และเขียนขั้นตอนการแก้ปัญหาเบื้องต้น ให้ชัดเจน มีขั้นตอนการแก้ปัญหาเบื้องต้นดังนี้ ปัญหาที่นักเรียนพบในชีวิตประจำวันคือ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 1.พิจารณาและทำความเข้าใจปัญหา …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 2.วางแผนการแก้ปัญหา …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 3.ลงมือแก้ปัญหา …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 4.ตรวจสอบผลการแก้ปัญหา …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
100 เฉลย ใบงานที่ 1 แก้ปัญหากันดีกว่า ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนบอกปัญหาที่นักเรียนพบในชีวิตประจำวัน และเขียนขั้นตอนการแก้ปัญหาเบื้องต้น ให้ชัดเจน มีขั้นตอนการแก้ปัญหาเบื้องต้นดังนี้ ปัญหาที่นักเรียนพบในชีวิตประจำวันคือ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 1.พิจารณาและทำความเข้าใจปัญหา …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 2.วางแผนการแก้ปัญหา …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 3.ลงมือแก้ปัญหา …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 4.ตรวจสอบผลการแก้ปัญหา …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… มาโรงเรียนสาย มาโรงเรียนสาย เพราะ ไม่ยอมทำการบ้าน หลังจากเลิกเรียน จึงทำให้ต้องนอนดึกและทำให้ มาโรงเรียนสาย รีบทำการบ้านหลังจากเลิกเรียน และเข้านอนเร็ว จะทำให้มาโรงเรียนได้ทันเวลา ตรวจสอบผลว่าเมื่อเข้านอนเร็วจะทำให้ มาโรงเรียนได้ทันเวลาหรือไม่ถ้าหากไม่ทัน จะต้องหาวิธีการแก้ไขปัญหาต่อไป ลงมือแก้ปัญหาตามแนวทางที่กำหนด
101 ใบงานที่ 2 การแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหา ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนแสดงลำดับขั้นตอนการทอดไข่เจียวโดยการเขียนบอกเล่า และการวาดภาพ ขั้นตอนการทอดไข่เจียวโดยการวาดภาพ เฉลย ใบงานที่ 2 การแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหา ขั้นตอนการทอดไข่เจียวโดยการเขียนบอกเล่า .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................
102 ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนแสดงลำดับขั้นตอนการทอดไข่เจียวโดยการเขียนบอกเล่า และการวาดภาพ ขั้นตอนการทอดไข่เจียวโดยการวาดภาพ ใบงานที่ 3 การเขียนผังงาน ขั้นตอนการทอดไข่เจียวโดยการเขียนบอกเล่า .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 1. ตอกไข่ใส่ชาม 2. ใส่เครื่องปรุงรสที่ต้องการ 3. ตีไข่ผสมให้เข้ากัน 4. ตั้งกระทะเทน้ำมัน 5. นำไข่ลงในกระทะ 6. กลับด้านไข่ 7. ตักใส่จานเสิร์ฟ 1 2 3 4 7 6 5
103 ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนแสดงลำดับขั้นตอนการทอดไข่เจียวโดยการเขียนผังงาน เฉลย ใบงานที่ 3 การเขียนผังงาน เริ่มต้น
104 ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนแสดงลำดับขั้นตอนการทอดไข่เจียวโดยการเขียนผังงาน เริ่มต้น 1.ตอกไข่ใส่ชาม 2.ใส่เครื่องปรุงรสที่ต้องการ 3.ตีไข่ผสมให้เข้ากัน 4.ตั้งกระทะเทน้ำมัน 5.นำไข่ลงในกระทะ 6.กลับด้านไข่ 7.ตักใส่จานเสิร์ฟ สิ้นสุด
105 ใบงานที่ 4 การแก้ปัญหา ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกปัญหาที่กำหนดให้ 1 ปัญหา จากนั้นให้นักเรียนแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหา ซึ่งสามารถทำได้โดยการเขียนบอกเล่า วาดภาพ หรือใช้สัญลักษณ์ 1.นักเรียนเลือกปัญหาใด ……………………………………………………………………………………………………… 2.นักเรียนเลือกวิธีการแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหาแบบใด ................................................................... 3.จงแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหา เฉลย ใบงานที่ 4 การแก้ปัญหา 1.ปัญหาขึ้นรถโรงเรียนไม่ทัน 2.ปัญหาการหาหนังสือที่ต้องการไม่พบในห้องสมุด 3.ปัญหามีการปวดท้องที่โรงเรียน
106 ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกปัญหาที่กำหนดให้ 1 ปัญหา จากนั้นให้นักเรียนแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหา ซึ่งสามารถทำได้โดยการเขียนบอกเล่า วาดภาพ หรือใช้สัญลักษณ์ 1.นักเรียนเลือกปัญหาใด ……………………………………………………………………………………………………… 2.นักเรียนเลือกวิธีการแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหาแบบใด ................................................................... 3.จงแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหา ใบงานที่ 5 การแก้ปัญหาโดยใช้แนวคิดเชิงคำนวณ 1.ปัญหาขึ้นรถโรงเรียนไม่ทัน 2.ปัญหาการหาหนังสือที่ต้องการไม่พบในห้องสมุด 3.ปัญหามีอาการปวดท้องที่โรงเรียน ปัญหามีอาการปวดท้องที่โรงเรียน การเขียนบอกเล่า ขั้นตอนการแก้ปัญหาอาการปวดท้องที่โรงเรียน 1.แจ้งครูที่ปรึกษาทราบ 2.ไปที่ห้องพยาบาล 3.แจ้งอาการครูประจำห้องพยาบาล 4.รับประทานยาแก้อาการปวดท้อง 5.นอนพักผ่อน หากอาการไม่ดีขึ้นให้รีบแจ้งครูประจำห้องพยาบาล
107 ชื่อ ชั้น เลขที่ ให้นักเรียนช่วยกันแก้ปัญหาจากสถานการณ์ที่กำหนดให้ โดยใช้แนวคิดเชิงคำนวณ 1. นักเรียนคิดว่าสร้อยของนุ๊กนิกที่หายไปนั้น เราสามารถสันนิษฐานอย่างไรได้บ้าง (Decomposition) 1.1 ตกอยู่ที่พื้น เพราะ……………………………………………………………………………. 1.2 ลืมใส่มา เพราะ………………………………………………………………………..…. 1.3 หล่นอยู่ในกล่องของขวัญ เพราะ………………………………………………………. 2. จากการสันนิษฐานของข้อ 1 นักเรียนคิดว่าสร้อยหายไปอยู่ที่ไหน เพราะอะไร (Pattern Recognition) 1.1 กล่องสีแดง เพราะ………………………………………………………………………… 1.2 กล่องสีเหลือง เพราะ……………………………………………………………..……... 1.3 กล่องสีฟ้า เพราะ……………………………………………………………….……….. 3. จากข้อ 2 ถ้าสร้อยหล่นอยู่ในกล่องของขวัญ เราจะรู้ได้อย่างไรว่าอยู่ในกล่องไหน (Abstraction) 4. ให้นักเรียนแสดงขั้นตอนการหาสร้อยที่หายไป (Algorithm Design) สถานการณ์ที่ 1 นุกนิกกำลังห่อของขวัญให้เพื่อน 10 คนโดยของขวัญเป็นตุ๊กตาเซรามิกแบบเดียวกันทั้งหมด หลังจากที่ห่อเสร็จพบว่า สร้อยที่คอได้หล่นหายไป แต่ไม่รู้ว่าหายไปไหน นักเรียนช่วยนุกนิก แก้ปัญหาโดยใช้แนวคิดเชิงคำนวณอย่างไร
108 เฉลย ใบงานที่ 5 การแก้ปัญหาโดยใช้แนวคิดเชิงคำนวณ ชื่อ ชั้น เลขที่ ให้นักเรียนช่วยกันแก้ปัญหาจากสถานการณ์ที่กำหนดให้ โดยใช้แนวคิดเชิงคำนวณ 1. นักเรียนคิดว่าสร้อยของนุกนิกที่หายไปนั้น เราสามารถสันนิษฐานอย่างไรได้บ้าง (Decomposition) 1.1 ตกอยู่ที่พื้น เพราะ……………………………………………………………………………. 1.2 ลืมใส่มา เพราะ………………………………………………………………………..…. 1.3 หล่นอยู่ในกล่องของขวัญ เพราะ………………………………………………………. 2. จากการสันนิษฐานของข้อ 1 นักเรียนคิดว่าสร้อยหายไปอยู่ที่ไหน เพราะอะไร (Pattern Recognition) 1.1 กล่องสีแดง เพราะ………………………………………………………………………… 1.2 กล่องสีเหลือง เพราะ……………………………………………………………..……... 1.3 กล่องสีฟ้า เพราะ……………………………………………………………….……….. 3. จากข้อ 2 ถ้าสร้อยหล่นอยู่ในกล่องของขวัญ เราจะรู้ได้อย่างไรว่าอยู่ในกล่องไหน (Abstraction) 4. ให้นักเรียนแสดงขั้นตอนการหาสร้อยที่หายไป (Algorithm Design) สถานการณ์ที่ 1 นุกนิกกำลังห่อของขวัญให้เพื่อน 10 คนโดยของขวัญเป็นตุ๊กตาเซรามิกแบบเดียวกันทั้งหมด หลังจากที่ห่อเสร็จพบว่า สร้อยที่คอได้หล่นหายไป แต่ไม่รู้ว่าหายไปไหน นักเรียนช่วยนุกนิก แก้ปัญหาโดยใช้แนวคิดเชิงคำนวณอย่างไร
109 ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... การแสดงขั้นตอนวิธีแก้ปัญหาโดยการบอกเล่า ใบงานที่ 6 การแสดงอัลกอริทึม ชื่อ ชั้น เลขที่ การแสดงอัลกอริทึม(Algorithm)เป็นขั้นตอนวิธี เป็นกระบวนการแก้ปัญหาที่สามารถอธิบายออกมาเป็น ขั้นตอนที่ชัดเจน การนำเข้าข้อมูล แล้วจะได้ผลลัพธ์อย่างไร ซึ่งทำได้โดยการเขียนบอกเล่า การวาดภาพ หรือการ ใช้สัญลักษณ์ คำชี้แจง ให้นักเรียนพิจารณาสถานการณ์แล้วแสดงอัลกอริทึมออกมาเป็นขั้นตอนด้วยวิธีการ เขียนบอกเล่า การ วาดภาพ และการใช้สัญลักษณ์ สถานการณ์ ในโรงอาหารของโรงเรียนมักพบปัญหา นักเรียนทานอาหารแล้ววางจานทิ้งไว้บนโต๊ะอาหาร ให้นักเรียนวางแผน เพื่อแก้ปัญหา แสดงขั้นตอนการแก้ปัญหาการทานอาหารแล้วไม่เก็บจานจากการบอกเล่า การวาดภาพ และการใช้ สัญลักษณ์ ให้ถูกต้อง ครบถ้วน (หากทำเสร็จให้ตรวจสอบว่าถูกต้องหรือไม่)
110 การแสดงขั้นตอนวิธีแก้ปัญหาโดยการวาดภาพ
111 การแสดงขั้นตอนวิธีแก้ปัญหาโดยการใช้สัญลักษณ์(Flowchart) ตัวอย่างการตอบคำถามใบกิจกรรม ใบกิจกรรมเรื่อง การแสดงอัลกอริทึม (แนวการตอบ) กิจกรรมฝึกทักษะ เรื่อง การแสดงอัลกอริทึม นักเรียนสามารถนำการแสดงขั้นตอนวิธีแก้ปัญหาโดยใช้อัลกอริทึมไปใช้ประโยชน์อะไรได้บ้างในชีวิตประจำวัน …………………………………………………………………………………………………………………..….…… ……………………………………………………………………………………………………………………...…… ……………………………………………………………………………………………………………………...…… …………………………………………………………………………………………………………………….…..… …………………………………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..….
112 ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... การแสดงขั้นตอนวิธีแก้ปัญหาโดยการบอกเล่า เฉลย ใบงานที่ 6 การแสดงอัลกอริทึม ชื่อ ชั้น เลขที่ การแสดงอัลกอริทึม(Algorithm)เป็นขั้นตอนวิธี เป็นกระบวนการแก้ปัญหาที่สามารถอธิบายออกมาเป็น ขั้นตอนที่ชัดเจน การนำเข้าข้อมูล แล้วจะได้ผลลัพธ์อย่างไร ซึ่งทำได้โดยการเขียนบอกเล่า การวาดภาพ หรือการ ใช้สัญลักษณ์ คำชี้แจง ให้นักเรียนพิจารณาสถานการณ์แล้วแสดงอัลกอริทึมออกมาเป็นขั้นตอนด้วยวิธีการ เขียนบอกเล่า การ วาดภาพ และการใช้สัญลักษณ์ สถานการณ์ ในโรงอาหารของโรงเรียนมักพบปัญหา นักเรียนทานอาหารแล้ววางจานทิ้งไว้บนโต๊ะอาหาร ให้นักเรียนวางแผน เพื่อแก้ปัญหา แสดงขั้นตอนการแก้ปัญหาการทานอาหารแล้วไม่เก็บจานจากการบอกเล่า การวาดภาพ และการใช้ สัญลักษณ์ ให้ถูกต้อง ครบถ้วน (หากทำเสร็จให้ตรวจสอบว่าถูกต้องหรือไม่) 1.ซื้ออาหาร 2.นำอาหารมารับประทานที่โต๊ะ 3.รับประทานอาหารเสร็จแล้ว 4.นำภาชนะไปเก็บที่จุดเก็บภาชนะ 5.ตรวจสอบว่าที่โต๊ะยังมีภาชนะอยู่หรือไม่ 5.1 ถ้ามี ให้กลับไปที่ข้อ 4 5.2 ถ้าไม่มี สิ้นสุดการทำงาน 6.จบการทำงาน
113 การแสดงขั้นตอนวิธีแก้ปัญหาโดยการวาดภาพ
114 เริ่มต้น ซื้ออาหาร น าอาหารมารับประทานที่โต ะ รับประทานอาหารเสร็จแล้ว ให้น าภาชนะไปเก็บที่จุดเก็บภาชนะ ตรวจสอบว่าที่โต ะยัง มีภาชนะอยู่หรือไม่ สิ้นสุดการท างาน ไม่มี มี การแสดงขั้นตอนวิธีแก้ปัญหาโดยการใช้สัญลักษณ์(Flowchart) ตัวอย่างการตอบคำถามใบกิจกรรม ใบกิจกรรมเรื่อง การแสดงอัลกอริทึม (แนวการตอบ) กิจกรรมฝึกทักษะ เรื่อง การแสดงอัลกอริทึม นักเรียนสามารถนำการแสดงขั้นตอนวิธีแก้ปัญหาโดยใช้อัลกอริทึมไปใช้ประโยชน์อะไรได้บ้างในชีวิตประจำวัน …………………………………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… นำการแสดงขั้นตอนวิธีการแก้ปัญหานี้ไปทำเป็นป้ายประกาศให้นักเรียนคนอื่นปฏิบัติตามเข้าใจง่าย ทั้งการแสดง วิธีการแก้ปัญหาแบบบอกเล่า แบบวาดภาพ และแบบการใช้สัญลักษณ์
115 ใบงานที่ 7 การแก้ปัญหาอย่างเป็นขั้นตอน ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้
116 ใบงานที่ 8 การแก้ปัญหาอย่างเป็นขั้นตอน ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้
117 แบบทดสอบหลังเรียน ชื่อ ชั้น เลขที่ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. ข้อใดต่อไปนี้หมายถึงขั้นตอนการพิจารณา และทำความเข้าใจปัญหา ก. ปัญหาคืออะไร ? ข. วิธีแก้ปัญหาควรทำอย่างไร ? ค. ผลลัพธ์ที่ต้องการคืออะไร ? 2. เมื่อพบปัญหาควรทำสิ่งใดเป็นขั้นตอนแรก ก. วางแผนการแก้ปัญหา ข. พิจารณาและทำความเข้าใจปัญหา ค. ลงมือแก้ปัญหา 3. ข้อใดคือขั้นตอนแรกของการแต่งกายมาโรงเรียน ก. สวมกางเกง/กระโปรง ข. สวมเสื้อนักเรียน ค. สวมถุงเท้า 4. ขั้นตอนการตรวจสอบผลการแก้ปัญหาที่ดี ควรทำหลังจากขั้นตอนใด ก. วางแผนการแก้ปัญหา ข. ลงมือแก้ปัญหา ค. จบการแก้ปัญหา 5. ข้อใดคือการแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหา ก. การวาดภาพ ข. การพูดบรรยาย ค. การใช้ผังความคิด 6. ข้อใด ไม่ใช่สัญลักษณ์ของผังงานอย่างง่าย ก. ข. ค. 7. สัญลักษณ์ในข้อใดหมายถึงการตัดสินใจ ก. ข. ค. 8. สัญลักษณ์ หมายถึงข้อใด ก. ทิศทางข้อมูล ข. เส้นทางข้อมูล ค. ชี้นำข้อมูล 9. ข้อใดเป็นการใช้สัญลักษณ์ในการแสดงขั้นตอน การแก้ปัญหา ก. ผังความคิด ข. แผนภาพ ค. ผังงาน 10. การเล่นเกมตัวต่อเมื่อแยกโทนสีที่คล้ายกันไว้ในกลุ่ม เดียวกันแล้ว ควรทำสิ่งใดเป็นขั้นตอนต่อไป ก. ต่อตัวต่อที่เป็นส่วนด้านขอบก่อน ข. ต่อตัวต่อที่เป็นส่วนด้านใดก่อน ค. ต่อตัวต่อจนครบ เฉลย 1. ก 2. ข 3. ข 4. ข 5. ก 6. ค 7. ข 8. ก 9. ค 10. ก
118 เรื่องการแก้ปัญหาอย่างเป็นขั้นตอน ชื่อ...............................................................................เลขที่........................ ทดสอบหลังเรียน ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 กระดาษคำตอบ คะแนนที่ได้__________คะแนน คะแนนเต็ม 10 คะแนน
119 แบบบันทึกคะแนน การทดสอบก่อนเรียน / หลังเรียน และแบบฝึกทักษะ เรื่องการแก้ปัญหาอย่างเป็นขั้นตอน ชื่อ.............................................................................................ชั้น..........................................เลขที่.................... โรงเรียน............................................................................ สังกัด........................................................................ แบบทดสอบ/แบบฝึก คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้ หมายเหตุ แบบทดสอบก่อนเรียน 10 แบบทดสอบหลังเรียน 10 แบบฝึกทักษะใบงานที่ 1-8 80 รวมคะแนนทั้งหมด 100 ลงชื่อ......................................................ครูผู้สอน ( ....................................................... ) ตำแหน่ง................................................
120 บรรณานุกรม กระทรวงศึกษาธิการ. (2559). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาการคำนวณ ตาม หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว. กรรณิการ์ พวงเกษม. (2559). ปัญหาและกลวิธีการสอนวิทยาการคำนวณในโรงเรียนประถมศึกษามัธยมศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช. กุศยา แสงเดช และคณะ. (2560). หนังสือเรียนเสริมวิทยาการคำนวณชั้นประถมศึกษาปีที่ 2. กรุงเทพฯ : แม็ค. อนุสรณ์แสงนิ่มนวล. (2560). คู่มือในการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ดวงเดือน แสงชัย. (2561). การสอนวิทยาการคำนวณในระดับประถมศึกษาปีที่ 2. กรุงเทพฯ : คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. บุญเรือน จันทร์โต. (2561). การพัฒนาแบบฝึกเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ทางวิชาวิทยาการคำนวณสำหรับ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2. ปริญญาศึกษามหาบัณฑิต ภาควิชาหลักสูตรและวิธีสอน บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร. วราลี สิทธิจินดาวงศ์. (2562). การใช้วิทยาการคำนวณในชีวิตประจำวัน. กรุงเทพฯ : เอ็มไอเอส ไบร์ซอฟท์เทค. ศิริรัตน์ กมลวานนท์. (2563). แบบฝึกทักษะวิทยาการคำนวณ เล่ม 1. กรุงเทพมหานคร : เจริญรัฐการพิมพ์. Korene Wasing, Pages. (2019). “study conduction cards to learner 2.” [Online]. Retrieved April 16, 2017, from Website: http://www.kids-pages.com. Ramsay, Nick. 2020). “All Subject Fit Worksheets.” [Online]. Retrieved April 4, 2018, from Website: http://www.esl-worksheets.com.
121