แผนการสอน

ผลกระทบ
หากขาดพลงั งานไฟ ฟูาทีใ่ ชใ้ นการขับเคลอื่ นพาหนะ จะทาให้การเดนิ ทางลา่ ชา้ เกดิ ความวนุ่ วาย อาจก่อใหเ้ กิด

อุบตั เิ หตุและความเสียหายในเร่ืองของการขนส่งสนิ คา้ ไม่ทันตามกาหนดเวลา

ภาพผลกระทบตอ่ การคมนาคมเหตกุ ารณ์
ไฟฟา้ ดบั ทเี่ มืองนิวยอรก์ สหรฐั อเมรกิ าเมื่อปี พ.ศ. 2546

ภาพผลกระทบตอ่ การคมนาคมเหตกุ ารณ์
ไฟฟา้ ดบั ทาใหก้ ารจราจรตดิ ขดั และเกิดความวนุ่ วาย

2. ประโยชนแ์ ละผลกระทบของพลงั งานไฟฟูาด้านอุตสาหกรรม
ประโยชน์

ในปี พ.ศ. 2558 ภาคอตุ สาหกรรมมีการใช้พลงั งานไฟฟาู สงู มาก คิดเป็นรอ้ ยละ 45.2 ของการใชไ้ ฟฟูาท้ัง
ประเทศ เพราะเครื่องจกั รที่ใชใ้ นการผลติ สนิ ค้าในโรงงานอุตสาหกรรมตา่ ง ๆ เช่น อุตสาหกรรมส่งิ ทอ อุตสาหกรรม
โลหะ อตุ สาหกรรมยานยนต์ อตุ สาหกรรมอเิ ล็กทรอนิกส์ อตุ สาหกรรมอาหารเปน็ ตน้ ล้วนจาเป็นตอ้ งใชพ้ ลงั งาน
ไฟฟูาเป็นปจั จัยหลกั ในกระบวนการผลิตท้ังส้นิ

ภาพโรงงานอตุ สาหกรรมสง่ิ ทอ

ภาพโรงงานอุตสาหกรรมยานยนตแ์ ละช้นิ ส่วน
ผลกระทบ

หากเกิดกรณไี ฟฟูาขัดข้องหรอื ไฟดบั อาจทาให้กระบวนการผลติ หยดุ ชะงัก ขาดความต่อเนื่อง และทาให้สินค้า
เกดิ ความเสยี หาย สง่ ผลให้ความเชื่อมน่ั ของนักลงทุนตา่ งประเทศลดลงสว่ นกรณรี าคาค่าไฟฟาู สงู ขึน้ จะสง่ ผลให้ตน้ ทนุ
การผลติ สนิ ค้าสูงข้ึน ย่อมสง่ ผลให้ราคาสินค้าสงู ขึ้นตามไปด้วย ทาให้การส่งออกสนิ คา้ ไม่สามารถแข่งขันกับ
ต่างประเทศได้

ข่าวของสานกั ขา่ วไทย วันท่ี 22 พ.ค.56 รอ้ งเรยี นกรณีในพ้นื ท่เี กิดกระแสไฟฟูาขดั ขอ้ งบ่อยครัง้ โดยเฉพาะ
ในช่วงทีเ่ กดิ พายฝุ นฟาู คะนอง ซง่ึ สง่ ผลใหก้ ระบวนการผลติ ในโรงงานอตุ สาหกรรมต้องหยุดชะงกั และยังเส่ยี งทา

เคร่ืองจักรชารดุ เน่อื งจากเกิดการกระชากของกระแสไฟฟูา

เรื่อง ประวตั คิ วามเปน็ มาของไฟฟ้าในประเทศไทย

การใชไ้ ฟฟาู ของประเทศไทยถือวา่ มปี ระวัติความเป็นมายาวนาน โดยได้เร่มิ นาไฟฟูามาใชห้ ลังประเทศอังกฤษ
เพยี ง 2 ปี ทงั้ นีไ้ ฟฟาู เร่ิมเข้ามามบี ทบาทในประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ. 2427 ในรัชสมัยพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้า
เจา้ อยูห่ ัว(รัชกาลที่ 5)โดยจอมพลเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี(เจมิ แสงชโู ต) ซง่ึ ขณะนั้นยังมีบรรดาศักดเิ์ ป็น “จะมน่ื
ไวยวรนารถ” ไดซ้ ้ือเคร่ืองกาเนิดไฟฟูาจากประเทศองั กฤษ จานวน 2 เคร่ือง นามาใชใ้ นงานวันเฉลิมพระชนมพรรษา
ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั โดยจ่ายกระแสไฟฟูาทีพ่ ระที่น่ังจักรีมหาปราสาทใน
พระบรมมหาราชวงั ซ่งึ นบั เป็นคร้ังแรกของการใช้ไฟฟาู ในประเทศไทยและได้มีการพฒั นาตอ่ เน่ืองมาจนถึงปัจจบุ ัน ใน

แต่ละชว่ งเวลาได้มีการจัดตงั้ หนว่ ยงานขน้ึ มารับผิดชอบด้านไฟฟาู ดังน้ี

ปี 2440 จดั ตั้ง “บริษทั บางกอกอิเล็กตรกิ ไลท์ ซนิ ดิเคท” หรอื “โรงไฟฟาู วัดเลียบ ”
ปี 2455
จดั ต้ัง “โรงไฟฟาู สามเสน”ซ่งึ ภายหลงั เปลีย่ นช่อื เป็น“กองไฟฟาู หลวงสามเสน”
ปี 2493 ทาใหก้ จิ การไฟฟาู เรม่ิ เป็นปกึ แผน่
ปี 2494 จัดต้งั “การไฟฟูากรุงเทพฯ”
จัดตั้ง “คณะกรรมการพจิ ารณาสรา้ งโรงไฟฟาู ท่วั ราชอาณาจกั ร”ภายหลัง
ปี 2497 เปลย่ี นชื่อเป็น
ปี 2550 “สานกั งานพลงั งานแหง่ ชาติ”
ปี 2551 จดั ตั้ง “องคก์ ารพลงั งานไฟฟูาลิกไนต์” และ“องค์การไฟฟูาส่วนภูมภิ าค”
ปี 2505 จัดตัง้ “การไฟฟาู ยนั ฮี (กฟย.)”
ปี 2512 จดั ตั้ง“การไฟฟูานครหลวง(กฟน.)”
จดั ตั้ง“การไฟฟาู ตะวันออกเฉียงเหนอื (กฟ.อน.)”
จัดตั้ง “การไฟฟาู ฝาุ ยผลติ แห่งประเทศไทย”

ใบงาน ครั้งท่ี 8
วชิ า การใชพลังงานไฟฟาในชีวติ ประจาวนั 1 พว12010 ระดบั ประถมศึกษา

ชือ่ -นามสกลุ ................................................................................................
กศน.ตาบล..................................................

คาช้แี จง
1. ใหผ้ เู้ รยี นคน้ คว้าความหมาย และความสาคัญของไฟฟา (10 คะแนนน)
................................................................................................................................................................... ......................
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................... .....................................
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................... ..........

2. ใหผ้ ู้เรยี นคน้ ควา้ ประวตั คิ วามเปนมาของไฟฟาในประเทศไทย (10 คะแนนน)
............................................................................................................................................................................. ............
....................................................................................................................... ..................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
.................................................................................................................................. .......................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
.............................................................................................................................................................. ...........................
........................................................................................................ .................................................................... .............
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................. ............................................................................................................... ............

เฉลยใบงาน ครัง้ ที่ 8
วชิ า การใชพลังงานไฟฟาในชวี ติ ประจาวัน 1 พว12010 ระดับประถมศึกษา

ช่อื -นามสกลุ ................................................................................................
กศน.ตาบล..................................................

ขอ้ 1. ความหมาย และความสาคญั ของไฟฟูา
ตอบ ราชบัณฑิตยสถานไดใ้ ห้ความหมาย ของคาวา่ “ไฟฟูา” ไว้ว่า “พลงั งานรปู หนึ่งซงึ่ เก่ียวข้องกบั การแยกตวั
ออกมา หรอื การเคล่ือนท่ีของอิเล็กตรอน หรือโปรตอน หรืออนภุ าคอ่นื ที่มีสมบตั แิ สดงอานาจคล้ายคลึงกับอิเล็กตรอน
หรอื โปรตอน ใช้ประโยชนก์ ่อให้เกดิ พลงั งานอ่ืน เชน่ ความรอ้ น แสงสวา่ ง การเคล่ือนท่ี เปน็ ตน้ ”

ขอ้ 2. ประวตั ิความเปนมาของไฟฟาในประเทศไทย
ตอบ การใช้ไฟฟูาของประเทศไทยถอื วา่ มีประวตั คิ วามเป็นมายาวนาน โดยไดเ้ ร่มิ นาไฟฟูามาใช้หลงั ประเทศอังกฤษ
เพยี ง 2 ปี ทง้ั น้ีไฟฟาู เรม่ิ เข้ามามบี ทบาทในประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ. 2427 ในรัชสมยั พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้า
เจ้าอยู่หวั (รัชกาลท่ี 5)โดยจอมพลเจ้าพระยาสรุ ศักดิ์มนตรี(เจมิ แสงชูโต) ซงึ่ ขณะนนั้ ยังมีบรรดาศักดิ์เป็น “จะมืน่
ไวยวรนารถ” ไดซ้ ื้อเคร่ืองกาเนดิ ไฟฟาู จากประเทศอังกฤษ จานวน 2 เครอ่ื ง นามาใชใ้ นงานวันเฉลมิ พระชนมพรรษา
ของพระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา้ เจ้าอยู่หัว โดยจา่ ยกระแสไฟฟาู ทพ่ี ระที่นั่งจกั รมี หาปราสาทใน
พระบรมมหาราชวัง ซึง่ นับเป็นคร้ังแรกของการใชไ้ ฟฟูาในประเทศไทยและได้มกี ารพัฒนาต่อเนื่องมาจนถึงปจั จบุ ัน ใน
แต่ละช่วงเวลาไดม้ ีการจดั ตั้งหน่วยงานขนึ้ มารบั ผดิ ชอบด้านไฟฟาู

แบบทดสอบย่อย ครัง้ ที่ 8
วชิ าการใช้พลังงานไฟฟ้าในชีวิตประจาวัน1 พว12010 ระดับประถมศกึ ษา

ช่อื -นามสกลุ .......................................................................
กศน.ตาบล..............................................

ข้อสอบปรนัย จานวน 5 ข้อ
1. ขอ้ ใดให้ความหมายของคาวา่ ไฟฟูาได้ถกู ต้อง

ก. เป็นพลังงานรูปแบบหน่ึงทเ่ี กดิ จากการแยกตวั ของอิเล็กตรอน
ข. เปน็ พลังงานธรรมชาติและพลังงานทม่ี นษุ ย์สร้างข้ึน โดยนามาใช้ประโยชนใ์ นสงั คมโลก
ค. พลังงานธรรมชาติและพลงั งานทีม่ นุษยส์ ร้างขึน้ โดยนามาใช้ประโยชน์ในการดาเนนิ ชีวติ การอตุ สาหกรรม ใน
ชุมชน สังคม โลก
ง. เปน็ พลังงานรปู แบบหน่ึงทเี่ กดิ จากการแยกตวั ออกมา หรือการเคล่ือนที่ของอเิ ล็กตรอนหรือโปรตอนใชป้ ระโยชน์
ในการสรา้ งพลังงานอน่ื

2. ประเทศไทยยมีไฟฟูาใช้ครง้ั แรก ในสมัยรัชกาลใด
ก. 3
ข. 4
ค. 5
ง. 6

3. ภาคส่วนใดใช้พลังงานปรมิ าณมากทส่ี ดุ
ก. เกษตรกรรม
ข. อตุ สาหกรรม
ค. คมนาคมขนส่ง
ง. บ้านและทีอ่ ยูอ่ าศยั

4. กระแสไฟฟูาท่ีใช้ตามบา้ นเป็นไฟฟาู ชนดิ ใด
ก. ไฟฟูาสถิต
ข. ไฟฟาู กระแสตรง
ค. ไฟฟูากระแสสลบั
ง. ไฟฟูาเหน่ยี วนา

5. ผลกระทบในข้อใดท่เี กดิ ข้ึนจากการใช้พลังงานไฟฟาู ด้านเศรษฐกิจ
ก. ความล่าช้าจากการเดนิ ทาง
ข. การแขง่ ขันทางดา้ นการผลติ
ค. ความสะดวกในการดาเนนิ ชวี ิต
ง. ขาดความเช่อื มั่นทางดา้ นการลงทุน

แบบทดสอบย่อย ครง้ั ท่ี 8
วชิ าการใชพ้ ลังงานไฟฟูาในชีวติ ประจาวัน1 พว12010 ระดบั ประถมศึกษา

ชื่อ-นามสกุล.......................................................................
กศน.ตาบล..............................................

ขอ้ สอบอัตนัย จานวน 2 ขอ้
1. จงบอกประโยชนแ์ ละผลกระทบของพลงั งานไฟฟูาดา้ นคมนาคม
............................................................................................................ .............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
................................................................................................................................................... ......................................
............................................................................................. ............................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................................................................... ..........
......................................................................................................................... ...............................................................

2. จงบอกประโยชน์และผลกระทบของพลงั งานไฟฟูาดา้ นการเกษตร
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
.................................................................................................................................................... .....................................
.............................................................................................. ...........................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
................................................................................................................................................................................ .........
.......................................................................................................................... ...............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
..................................................................................................................................... ....................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...........................................................

เฉลยแบบทดสอบยอ่ ย ครัง้ ท่ี 8
วชิ าการใชพ้ ลังงานไฟฟ้าในชวี ิตประจาวัน1 พว12010 ระดบั ประถมศึกษา

ขอ้ สอบปรนัย จานวน 5 ข้อ
1. ง
2. ค
3. ข
4. ค
5. ง

ข้อสอบอัตนัย จานวน 2 ขอ้
1. จงบอกประโยชนแ์ ละผลกระทบของพลังงานไฟฟาู ด้านคมนาคม
ประโยชน์

ในปี พ.ศ. 2558 ภาคอุตสาหกรรมมีการใช้พลงั งานไฟฟาู สงู มาก คิดเปน็ รอ้ ยละ 45.2 ของการใชไ้ ฟฟูาท้งั
ประเทศ เพราะเคร่ืองจกั รที่ใช้ในการผลิตสนิ ค้าในโรงงานอุตสาหกรรมตา่ ง ๆ เชน่ อุตสาหกรรมสง่ิ ทอ อตุ สาหกรรม
โลหะ อตุ สาหกรรมยานยนต์ อุตสาหกรรมอเิ ล็กทรอนกิ ส์ อุตสาหกรรมอาหารเปน็ ต้น ล้วนจาเป็นตอ้ งใชพ้ ลงั งาน
ไฟฟาู เปน็ ปจั จยั หลกั ในกระบวนการผลิตท้งั สน้ิ
ผลกระทบ

หากเกิดกรณีไฟฟูาขดั ข้องหรอื ไฟดบั อาจทาให้กระบวนการผลิตหยดุ ชะงัก ขาดความต่อเนื่อง และทาให้สนิ ค้า
เกดิ ความเสียหาย สง่ ผลให้ความเชอ่ื มนั่ ของนักลงทุนตา่ งประเทศลดลงสว่ นกรณีราคาค่าไฟฟูาสงู ขึน้ จะสง่ ผลใหต้ ้นทนุ
การผลิตสนิ ค้าสูงข้ึน ยอ่ มส่งผลใหร้ าคาสินคา้ สงู ข้นึ ตามไปด้วย ทาใหก้ ารสง่ ออกสนิ ค้าไม่สามารถแข่งขนั กับ
ต่างประเทศได้

2. จงบอกประโยชน์และผลกระทบของพลังงานไฟฟูาด้านการเกษตร
ประโยชน์

พลังงานไฟฟาู ได้ถกู นามาใชป้ ระโยชน์ ในภาคเกษตรกรรมมีแนวโน้มเพ่ิมขึน้ เนื่องจาก มีการเจริญเติบโตของ
ประเทศส่งผลให้ต้องมกี าร พัฒนาสนิ ค้าทางการเกษตรจานวนมาก เชน่ การ แปรรูปผลผลติ การบรรจภุ ณั ฑ์

ผลกระทบ

ถ้าขาดพลังงานไฟฟูา อาจสง่ ผลให้สินค้า ภาคเกษตรกรรมเสยี หาย เช่น ผลผลติ เนา่ เสยี พชื ทเี่ พาะเล้ียงไว้
อาจตายไดห้ รืออาจท าให้ การบรรจุผลิตภัณฑ์ลา่ ชา้

บันทึกผลหลังการเรยี นรู้
ครง้ั ท่ี.....8.......

วนั ที่...........................เดอื น..............................................พ.ศ............................. ระดับ…ประถมศกึ ษา…

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................

จานวนนกั ศึกษา ทัง้ หมด....................คน ชาย................คน หญิง..................คน

จานวนนักศึกษาทีเ่ ข้าเรียน ท้ังหมด....................คน ชาย................คน หญงิ ..................คน

จานวนนกั ศึกษาทข่ี าดเรียน ท้ังหมด....................คน ชาย................คน หญิง..................คน

สภาพการจดั การเรยี นรู้แบบพบกลุ่ม (ปัจจยั กระบวนการจดั กิจกรรม และผูเ้ รยี น)
1. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

สภาพการจดั การเรียนรแู้ บบเรียนรูด้ ้วยตนเอง (ปัจจัย กระบวนการจัดกจิ กรรม และผู้เรียน)
1. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ดา้ นส่ือการเรยี นรู้
1. ...........................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ปัญหาที่พบ และการแกไ้ ขปัญหา (อยา่ งไร)
1. ...........................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ข้อคดิ เห็น ข้อเสนอแนะ (เพื่อการปรับปรงุ แก้ไข/พัฒนา)
1. ...........................................................................................................................................................

............................................ ........................................................................................... .......................................
2. ......................................................................................................................... ..................................

............................................................................................................................. .................................................

ลงช่อื .............................................................ผ้บู ันทึก
(.............................................................)

(อาจแนบภาพแสดงให้เหน็ เฉพาะส่วนเดน่ และสว่ นทีเ่ ป็นปญั หา)

เสนอขอ้ คดิ เหน็
1. .................................................................................................................................................... .......

........................................................................................................................... ...................................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................ ........................................................................................... .......................................

ลงช่ือ.............................................................ผตู้ รวจเสนอ
(.............................................................)
นายทะเบียน

การดาเนนิ การแกไ้ ข/พัฒนา
1. ...........................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .......................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ลงชอ่ื .............................................................ผบู้ ริหารสถานศึกษา
(.............................................................)
ผ้อู านวยการ กศน.อาเภอ...............

ผลจากการนาข้อเสนอแนะไปปฏบิ ตั ิ
......................................................................................................................................... .....................................
............................................................................................. ........................................................................... ......
............................................................................................................................. .................................................

ลงชือ่ .............................................................ผปู้ ฏิบตั ิ

แผนการจดั การเรียนรู้ รายวชิ าการใชพ้ ลังงานไฟฟา้ ในชีวติ ประจาวนั 1 พว12010
จานวน 2 หน่วยกติ

คร้งั ท่ี 9 จานวน 6 ชัว่ โมง

แบบ พบกลุ่ม จานวน 6 ชวั่ โมง
เร่อื ง สถานการณพ์ ลังงาน

ตวั ช้ีวัด
1. บอกสดั สว่ นเช้อื เพลิงทใี่ ช้ในการผลิตไฟฟาู ของประเทศไทย
2. บอกการใชไ้ ฟฟาู ในแตล่ ะช่วงเวลาในหนึ่งวนั
3. อธิบายสถานการณ์พลงั งานไฟฟูาของประเทศไทย

เนอ้ื หา
1. สดั ส่วนการผลิตไฟฟาู จากเชอ้ื เพลิงประเภทต่างๆ
2. การใช้ไฟฟาู ในแตล่ ะชว่ งเวลาในหนง่ึ วนั
3. สภาพปัจจุบนั และแนวโนม้ การใช้พลังงานไฟฟาู

ข้ันตอนการจดั กระบวนการเรยี นรู้
ขน้ั ที่ 1 การกาหนดสภาพปัญหา ความต้องการในการเรียนรู้

ครูนาผู้เรยี นเขา้ สูบ่ ทเรยี น โดยสอบถามเก่ียวกบั การใช้ไฟฟูาในครอบครวั ของผเู้ รียนว่าใช้อะไร และใชม้ าก
นอ้ ยเพียงใด

ขัน้ ท่ี 2 การแสวงหาข้อมูลและจัดการเรียนรู้
1. ครูอธบิ ายเร่อื งสัดส่วนการผลิตไฟฟูาจากเช้ือเพลงิ ประเภทตา่ งๆ เช่น กา๊ ซธรรมชาติ ถ่านหนิ พลังนา้

พลังงานหมุนเวียน
2. ให้ผเู้ รยี นศึกษาคน้ คว้า เรือ่ งการใช้ไฟฟูาในแตล่ ะชว่ งเวลาในหน่งึ วัน จากนนั้ สรปุ เป็นแผนผังความคดิ ลงใน

กระดาษบรูฟทพ์ ร้อมนาเสนอหนา้ ชน้ั เรียน
3. ครอู ธบิ ายเรือ่ งสภาพปจั จุบันและแนวโนม้ การใช้พลงั งานไฟฟูา และใหผ้ ู้เรยี นศกึ ษาค้นควา้ ข้อดีและ

ข้อจากัดของเช้อื เพลิงประเภทตา่ งๆ โดยจัดทาเป็นตารางเปรยี บเทยี บลงในกระดาษบรูฟท์พร้อมนาเสนอหน้าชั้นเรียน

ขั้นที่ 3 การปฏบิ ัตแิ ละนาไปประยุกตใ์ ช้
1. ครูและผู้เรียนร่วมกันเก่ียวกับสัดส่วนการผลิตไฟฟูา การใช้ไฟฟูาในแต่ละช่วงเวลาในหนึ่งวัน สภาพ

ปจั จบุ ันและแนวโน้มการใช้พลงั งานไฟฟูา
2. ผูเ้ รยี นทาใบงานและแบบทดสอบย่อย

ขน้ั ที่ 4 การประเมินผล
1. ใบงาน
2. แบบทดสอบย่อย

สอ่ื
1. หนงั สือแบบเรียน
2. อินเตอร์เน็ต
3. ใบความรู้
4. แผนผงั ความคดิ

การวดั ผลประเมินผล
1. ใบงาน
2. แบบทดสอบย่อย

ใบความรู้ ครง้ั ที่ 9
วิชาการใชพ้ ลังงานไฟฟ้าในชีวติ ประจาวัน1 พว12010 ระดบั ประถมศกึ ษา
เร่อื ง สถานการณพ์ ลงั งานไฟฟ้าของประเทศไทย ประเทศในกลมุ่ อาเซียนและโลก

ปัจจบุ นั การใช้พลังงานไฟฟูาของประเทศไทยและประเทศต่าง ๆ ท่วั โลก เพ่มิ สูงขนึ้ อย่างตอ่ เน่ือง
โดยเชื้อเพลงิ หลักที่นามาใช้ในการผลติ ไฟฟูา คือ เชือ้ เพลงิ ฟอสซิล เรมิ่ ลดลงเร่ือย ๆ ดงั น้ันหากผใู้ ชพ้ ลงั งานไฟฟูา
ยงั ไม่ตระหนกั ถงึ สาเหตุดังกล่าว จนอาจสง่ ผลกระทบต่อการผลติ ไฟฟูาในอนาคตอนั ใกล้ จงึ จาเป็นตอ้ งเข้าใจถงึ
สถานการณ์พลงั งานไฟฟาู และแนวโน้มการใช้ไฟฟูาในอนาคต ในเรอื่ งที่ 2 ประกอบดว้ ย 3 ตอน คอื

ตอนที่ 1 สถานการณ์พลงั งานไฟฟาู ของประเทศไทย
ตอนท่ี 2 สถานการณ์พลังงานไฟฟูาของประเทศในกล่มุ อาเซยี น
ตอนที่ 3 สถานการณ์พลังงานไฟฟูาของโลก

ตอนที่ 1 สถานการณ์พลังงานไฟฟาู ของประเทศไทย
พลังงานไฟฟูาเป็นปัจจัยที่สาคัญในการดาเนินชวี ิตและการพฒั นาประเทศ ทผ่ี า่ นมาความ

ตอ้ งการใช้ไฟฟาู ของประเทศไทยเพมิ่ ขึ้นอย่างต่อเนอ่ื งประมาณร้อยละ 4 - 5 ตอ่ ปี ซ่ึงสอดคลอ้ งกับจานวนประชากรท่ี
เพิ่มขนึ้ และการเจริญเตบิ โตทางเศรษฐกจิ ปัจจบุ ันพลังงานไฟฟูาได้เข้ามามีบทบาทต่อการดารงชวี ิตประจาวนั อย่าง
หลีกเลี่ยงไม่ได้ รวมท้งั เปน็ ปัจจยั สาคัญในการขบั เคล่ือนเศรษฐกจิ ของประเทศมากข้ึน โดยในปี พ.ศ. 2557 ประเทศ
ไทยมีการใชไ้ ฟฟูาเป็นอนั ดับที่ 24ของโลก ซ่ึงเปน็ ทนี่ า่ กงั วลว่าพลังงานไฟฟูาจะเพียงพอต่อความต้องการใชไ้ ฟฟาู ใน
อนาคตหรือไม่ดงั น้ันความมน่ั คงทางพลงั งานไฟฟูาจึงมปี ระเด็นสาคญั ท่ีประชาชนทกุ คนควรรู้ ดงั นี้

1. สัดสว่ นการผลิตไฟฟูาจากเช้ือเพลงิ ประเภทตา่ ง ๆ ของประเทศไทยการผลติ ไฟฟูาของ
ประเทศไทยมีการใชเ้ ช้ือเพลิงทีห่ ลากหลาย ซง่ึ ได้มาจากแหลง่ เชื้อเพลิงท้ังภายในและภายนอกประเทศ จากข้อมูลปี
พ.ศ. 2558 พบว่า ประเทศไทยมีการผลติ ไฟฟูาจากกา๊ ซธรรมชาติเปน็ สว่ นใหญ่ คดิ เปน็ ร้อยละ 69.19 ของการผลิต
ไฟฟูาทง้ั หมด รองลงมา คือถ่านหินนาเข้าและถ่านหนิ ในประเทศ (ลิกไนต์) ร้อยละ 18.96 พลงั งานหมุนเวยี น รอ้ ยละ
11.02 นา้ มันเตาและน้ามนั ดเี ซล ร้อยละ 0.75 และมีการนาเขา้ ไฟฟูาจากมาเลเซยี รอ้ ยละ 0.07

2. การใชไ้ ฟฟูาในแต่ละช่วงเวลาในหนึง่ วันของประเทศไทย การเลอื กใชเ้ ช้ือเพลงิ มาผลติ
ไฟฟูา นอกจากการพิจารณาถึงปจั จยั ตา่ ง ๆ ทีไ่ ด้กลา่ วมาแล้วนัน้ อกี ปัจจัยสาคัญที่ต้องนามาพจิ ารณาดว้ ย คอื
ประเภทของโรงไฟฟูาท่ีต้องการในระบบใหส้ อดคล้องกบั ความต้องการใช้ไฟฟาู ในแตล่ ะช่วงเวลา เพ่อื ความมี
ประสทิ ธภิ าพของระบบและต้นทนุ ค่าไฟฟูาที่เหมาะสม เพราะโรงไฟฟาู แต่ละประเภทมีความเหมาะสมในการผลิต
ไฟฟูาใน

แต่ละช่วงเวลาที่ต่างกนั และโรงไฟฟาู แต่ละประเภทก็มีการใชเ้ ช้ือเพลงิ ท่ีแตกต่างกันด้วย
3. สภาพปัจจบุ ันและแนวโนม้ การใช้พลังงานไฟฟูากาลังการผลติ ไฟฟาู ของประเทศไทย ในปี

พ.ศ. 2558 มจี านวนรวมท้งั ส้ิน 38,774 เมกะวตั ต์แบ่งเปน็ กาลังการผลติ ภายในประเทศ 35,387 เมกะวตั ต์ คดิ เป็น
รอ้ ยละ 91.26 และกาลงั ผลติ ท่มี ีสัญญาซื้อไฟฟูาจากต่างประเทศอกี 3,387 เมกะวตั ต์ คิดเปน็ ร้อยละ 8.74 โดยมี
ความตอ้ งการไฟฟูาสูงสุดท่ี 27,346 เมกะวัตต์ ซ่ึงความต้องการไฟฟูามแี นวโนม้ เพิม่ ขน้ึ ทุกปตี ามสภาพภูมิอากาศ
จานวนประชากรที่เพ่ิมสงู ข้ึน และการขยายตัวทางเศรษฐกิจและอุตสาหกรรม

4. แผนพัฒนากาลังการผลิตไฟฟาู ของประเทศไทย (Power Development Plan :
PDP)

แผนพัฒนากาลังการผลิตไฟฟูา คือ แผนแม่บทในการผลิตไฟฟาู ของประเทศ ว่าดว้ ยการ
จัดหาพลังงานไฟฟาู ในระยะยาว 15 – 20 ปี เพือ่ สร้างความมั่นคงและความเพยี งพอต่อความต้องการใช้ในการ
พัฒนาคุณภาพชีวติ ของประชาชน และเพ่ือการพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมของประเทศ

ปจั จุบนั ใชแ้ ผนพฒั นากาลังการผลติ ไฟฟูาของประเทศไทยปี 2558 - 2579 (PDP 2015)ซง่ึ
เป็นแผนฉบบั ลา่ สดุ และเป็นแผนท่สี อดคล้องกับแผนอนุรักษ์พลังงาน ท่ีมีเปูาหมายเพอ่ื ประหยดั และเพม่ิ
ประสิทธิภาพการใช้พลงั งาน และแผนพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก ซง่ึ การจัดทาแผน PDP ตอ้ ง
จัดทาคา่ พยากรณ์ความต้องการไฟฟูาของประเทศ เพ่ือนาค่าพยากรณ์ความต้องการไฟฟูาจัดทาแผนการก่อสร้าง
โรงไฟฟูาให้เพยี งพอในอนาคตต่อไป

ตอนที่ 2 สถานการณ์พลังงานไฟฟูาของประเทศในกลมุ่ อาเซยี น
อาเซยี น หรอื สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ (Association of

Southeast Asian Nation : ASEAN) เปน็ องคก์ รท่ีก่อตัง้ ขึ้นเพอื่ สรา้ งสันติภาพในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ อัน
นามาซ่งึ เสถยี รภาพทางการเมืองและความเจริญกา้ วหนา้ ทางเศรษฐกจิ สังคมและวัฒนธรรม โดยมุง่ เนน้ ใหอ้ าเซียนเปน็
ตลาดเดยี วกันและเป็นฐานการผลิตร่วมทม่ี ีศักยภาพในการแข่งขันทางการคา้ กับภูมภิ าคอื่น ๆ ของโลก ปจั จุบันมี
ประเทศสมาชกิ 10 ประเทศ แบ่งออกเปน็ ประเทศสมาชกิ อาเซยี นเดิม 6 ประเทศ คือ บรูไน อนิ โดนเี ซยี มาเลเซยี
ฟลิ ปิ ปินส์ สิงคโปร์ และประเทศไทย ประเทศสมาชิกใหม่ 4 ประเทศ คอื กมั พชู า ลาว เมยี นมาร์ และ

เวยี ดนาม อาเซยี นถอื เปน็ ภูมิภาคทมี่ อี ัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกจิ ทีร่ วดเร็ว ทาให้ความต้องการ
พลงั งานไฟฟาู เพิ่มสูงข้นึ อยา่ งตอ่ เนือ่ ง ดงั นั้นเพ่ือเปน็ การเตรยี มพร้อมรับมือกับสถานการณพ์ ลงั งานไฟฟูาทก่ี าลงั จะ
เกิดข้ึน จึงจาเปน็ ต้องมคี วามรู้ความเขา้ ใจถงึ สถานการณ์พลังงานไฟฟูาของประเทศต่าง ๆ ในอาเซียน เพื่อจะได้
เลือกใชท้ รัพยากรพลังงานได้อย่างเหมาะสมและสามารถสารองพลังงานใหเ้ พยี งพอกบั ความตอ้ งการใชใ้ นอนาคต

สดั สว่ นการผลติ ไฟฟูาจากเช้ือเพลงิ ประเภทตา่ ง ๆ ของประเทศในกลุ่มอาเซยี น
จากความหลากหลายของทรัพยากรพลังงานที่แตกตา่ งกันของแต่ละประเทศในกลุ่ม

ประเทศอาเซยี น จึงทาใหแ้ ต่ละประเทศมีนโยบายและเปูาหมายทางดา้ นพลงั งานไฟฟาู ท่ีแตกตา่ งกนั โดยสดั ส่วนการ
ใชเ้ ชือ้ เพลงิ ในการผลิตไฟฟูาของประเทศในกลมุ่ อาเซียนจะแตกต่างกันข้นึ กบั ทรัพยากรพลังงานของประเทศน้นั ๆ
โดยประเทศในภมู ิภาคอาเซยี นมีการผลิตไฟฟูาจากกา๊ ซธรรมชาติมากทส่ี ุด รองลงมา คอื ถา่ นหิน พลังนา้ นา้ มัน และ
พลังงานทดแทน ตามลาดบั สาหรับสดั ส่วนการใชเ้ ชื้อเพลงิ ผลิตไฟฟูาของแต่ละประเทศในกลุ่มอาเซียน ปี พ.ศ. 2557
ดงั ภาพ

ตอนที่ 3 สถานการณ์พลงั งานไฟฟูาของโลก
ปจั จบุ นั ความต้องการไฟฟาู ยงั คงเพิ่มข้ึนทั่วโลก สอดคลอ้ งกับจานวนประชากรทีเ่ พ่มิ ขึ้น

และการขยายตัวทางเศรษฐกิจ จากการประเมินขององค์การพลงั งานระหว่างประเทศ (International Energy
Agency : IEA) ระบุวา่ การใช้พลงั งานของโลกมีแนวโนม้ เพิ่มสูงข้ึนเรอ่ื ยๆ โดยแหล่งพลังงานที่ใช้สงู สดุ 3 อันดบั แรก
ได้แก่ นา้ มัน กา๊ ซธรรมชาติ และถา่ นหิน 19ทสี่ าคัญหากโลกมกี ารใช้พลงั งานในระดบั ที่เปน็ อยใู่ นปัจจุบนั และไมม่ กี าร
คน้ พบแหลง่ พลงั งานอื่นเพมิ่ เตมิ ได้อกี คาดวา่ โลกจะมีปริมาณสารองน้ามันใชไ้ ด้อีก 52.5 ปี ก๊าซธรรมชาติ 54.1 ปี
และถา่ นหนิ อีกประมาณ 110 ปี เทา่ นั้น ดังนั้นการใชพ้ ลงั งานจากแหลง่ พลังงานเหล่านีจ้ าเป็นต้องคานึงถึงความสมดลุ
ระหว่างความต้องการใชพ้ ลงั งานกับปรมิ าณสารองของพลังงานท่ีมีเหลืออยู่อกี ท้ังจาเป็นต้องทาการศึกษาและพัฒนา
แหลง่ พลงั งานใหม่ ๆ เพื่อทดแทนแหล่งพลังงานเก่าทีก่ าลงั จะหมดไป นอกจากนี้สิ่งท่ตี ้องตระหนักเป็นอยา่ งยิ่ง คอื
ผลกระทบท่จี ะเกิดข้ึนอนั เนอ่ื งมาจากการใช้พลังงานเหลา่ น้ีโดยเฉพาะปัญหาด้านสงิ่ แวดลอ้ ม

อัตราการเพิ่มข้ึนของกาลังผลิตไฟฟูาในทวีปต่าง ๆ จะมีความแตกต่างกัน ท้งั น้ีเป็นผล
เน่ืองมาจากอัตราการเจรญิ เติบโตของเศรษฐกิจ โดยทวปี เอเชียจะมีอัตราการผลิตไฟฟูาเพิม่ ข้ึนสงู สดุ เน่ืองจาก
ประเทศในทวปี เอเชียส่วนใหญเ่ ปน็ ประเทศที่กาลงั พฒั นาจึงมีความต้องการใชไ้ ฟฟาู สูง และมแี นวโนม้ เพ่ิมสงู ข้นึ อีกใน
อนาคต ในขณะที่ประเทศในทวีปยุโรปซง่ึ เป็นประเทศทม่ี ีอัตราการเติบโตทางเศรษฐกจิ ท่ีดีและประชาชนมีการ
ดารงชวี ิตทสี่ ูงกว่ามาตรฐานน้ันจะมีอัตราการใช้พลงั งานคอ่ นข้างคงที่

ใบงานครั้งที่ 9
วิชาการใช้พลงั งานไฟฟาู ในชีวิตประจาวนั 1 พว12010 ระดับประถมศกึ ษา

ช่ือ-นามสกุล.......................................................................
กศน.ตาบล..............................................

คาชี้แจง ใหผ้ ูเ้ รียนตอบคาถามต่อไปน้ี ( 15 คะแนน )
1. จงอธบิ ายสัดส่วนการผลติ ไฟฟูาของประเทศไทยจากเชื้อเพลิงประเภทต่างๆ ( 5 คะแนน)
............................................................................................................................................................ .............................
...................................................................................................... ...................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
........................................................... ............................................................................................................................. .
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................................ .............................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................

2. ในหนง่ึ วนั มชี ่วงเวลาทม่ี ปี รมิ าณความต้องการใช้ไฟฟาู มากท่สี ุด กีช่ ่วง และเวลาใดบา้ ง ( 5 คะแนน)
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
.............................................................................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................ .................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
................................................................................................................................... ......................................................
.........................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................... .....................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................................................. ............................
...................................................................................................... ...................................................................................

3. ส่ิงที่ต้องคานึงถงึ ในการเลือกเชอ้ื เพลิงเพ่ือใชผ้ ลิตไฟฟูา มีอะไรบ้าง ( 5 คะแนน )
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
....................................................................................................................................................................................... ..
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................................ .............................................
...................................................................................... ...................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
..................................................................................................................................................................... ...................

เฉลยใบงาน คร้งั ท่ี 9
วชิ าการใช้พลงั งานไฟฟาู ในชีวิตประจาวนั 1 พว12010 ระดบั ประถมศกึ ษา

ชือ่ -นามสกลุ .......................................................................
กศน.ตาบล..............................................

คาชแ้ี จง ให้ผู้เรยี นตอบคาถามต่อไปนี้ ( 15 คะแนน )
1. จงอธบิ ายสดั ส่วนการผลิตไฟฟูาของประเทศไทยจากเชื้อเพลงิ ประเภทต่างๆ ( 5 คะแนน )

ตอบ

2. ในหน่ึงวันมีช่วงเวลาทม่ี ีปริมาณความตอ้ งการใชไ้ ฟฟาู มากท่สี ดุ กี่ช่วง และเวลาใดบา้ ง ( 5 คะแนน )
ตอบ การใชไ้ ฟฟูาแตล่ ะชว่ งเวลาในหนึ่งวัน มปี รมิ าณความตอ้ งการใช้ไฟฟูาไมส่ มา่ เสมอ โดยความตอ้ งการ

สูงสุดจะเกิด 3 ช่วงเวลา คอื เวลา10.00-11.00น. เวลา 14.00 – 15.00น. และเวลา19.00 – 20.00น.
3. สงิ่ ทีต่ อ้ งคานึงถึงในการเลือกเช้ือเพลงิ เพื่อใช้ผลติ ไฟฟูา มีอะไรบา้ ง ( 5 คะแนน )

ตอบ 1. ความม่ันคง ควรมีแหล่งสารองเช้อื เพลิงทีม่ ีปริมาณเพียงพอและแน่นอน สามารถ พึ่งพาตนเองได้
มีการกระจายประเภทของเช้ือเพลงิ เพ่ือลดความเสีย่ งจากการพึง่ พาเช้ือเพลงิ ใด เชอื้ เพลงิ หนึ่งมากเกนิ ไป

2. ราคาเหมาะสม ควรเลอื กเช้ือเพลิงท่ีมตี ้นทนุ ในการผลติ ไฟฟาู ต่า
3. ส่ิงแวดล้อม ควรเลือกเช้ือเพลงิ ท่ไี มก่ ่อให้เกดิ ผลกระทบกับสิ่งแวดลอ้ มเกนิ เกณฑ์ มาตรฐานท่ี
กฎหมายกาหนด

แบบทดสอบย่อย ครั้งที่ 9
วชิ าการใช้พลงั งานไฟฟูาในชีวติ ประจาวนั 1 พว12010 ระดบั ประถมศกึ ษา

ชื่อ-นามสกลุ .......................................................................
กศน.ตาบล..............................................

ข้อสอบปรนยั จานวน 5 ข้อ
1. ปรมิ าณการใช้พลังงานต่างๆ ที่นามาใช้ในการผลิตกระแสไฟฟูาของประเทศไทย อันดับทีห่ น่ึง ได้จากอะไร
ก. นา้ มนั
ข. ถา่ นหิน
ค. ก๊าซธรรมชาติ
ง. พลังงานหมนุ เวียน

2. ความตอ้ งการใชไ้ ฟฟูาในแต่ละวนั แบ่งออกได้ก่ีระดบั
ก. 3
ข. 4
ค. 5
ง. 6

3. ข้อใดไม่ใช่ช่วงเวลาทมี่ คี วามต้องการใช้ไฟฟูาสูงสดุ
ก. 10.00 – 11.00น.
ข. 14.00 – 15.00น.
ค. 19.00 – 20.00น.
ง. 21.00 – 22.00น. 4. ข้อใดเปน็ ข้อจากัดของพลังงานนิวเคลยี ร์
ก. ราคาเช้อื เพลงิ มีความผันผวน
ข. ประชาชนยงั กงั วลในเรื่องความปลอดภัย
ค. ประชาชนยงั ขาดความมั่นใจในเร่อื งมลภาวะทางอากาศ
ง. พงึ่ พาไม่ได้ เน่ืองจากต้องข้นึ อยู่กบั สภาพอากาศและฤดกู าล

5. ในการเลอื กเชื้อเพลิงเพื่อใช้ผลติ ไฟฟูา ต้องคานึงถึงสงิ่ ใด
ก. มาตรฐาน
ข. การขนสง่
ค. สงิ่ แวดลอ้ ม
ง. ความต้องการ

แบบทดสอบย่อย คร้งั ที่ 9
วิชาการใช้พลังงานไฟฟูาในชีวติ ประจาวัน1 พว12010 ระดบั ประถมศึกษา

ช่อื -นามสกลุ .......................................................................
กศน.ตาบล..............................................

ขอ้ สอบอัตนัย จานวน 2 ข้อ
1. จงอธบิ ายข้อดีของเชื้อเพลงิ ความร้อนใตพ้ ิภพ
.................................................................................................................................. .......................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................................................. ............................
....................................................................................................... ..................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
........................................................... ............................................................................................................................. .
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................

2. จงบอกวิธีการลดความเสย่ี งของการใชก้ ๊าซธรรมชาตทิ อ่ี าจหมดไปในอนาคต
............................................................................................................................. ............................................................
................................................................................................................................. ........................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................................................ .............................
...................................................................................................... ...................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
....................................................................................................................................................................................... ..
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
........................................................................................................................................... ..............................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................

เฉลยแบบทดสอบยอ่ ย ครัง้ ท่ี 9
วชิ าการใชพ้ ลังงานไฟฟา้ ในชวี ติ ประจาวัน1 พว12010 ระดบั ประถมศึกษา

ข้อสอบปรนยั
1. ค
2. ก
3. ง
4. ข
5. ค

ขอ้ สอบอตั นัย
แนวตอบ
1. จงอธิบายขอ้ ดีของเช้อื เพลิงความรอ้ นใตพ้ ภิ พ

- เปน็ แหล่งพลงั งานที่ได้จากธรรมชาติ ไม่มีค่าเชื้อเพลิง
- เป็นแหล่งพลังงานสะอาด

2. จงบอกวธิ ีการลดความเส่ียงของการใช้ก๊าซธรรมชาตทิ อี่ าจหมดไปในอนาคต
- ใช้พลังงานหมนุ เวยี นควบคู่ไปดว้ ย
- ใช้พลงั งานอย่างประหยดั และคุม้ คา่

บนั ทึกผลหลังการเรียนรู้
ครั้งท่ี.....9.......

วันท่.ี ..........................เดือน..............................................พ.ศ............................. ระดบั …ประถมศึกษา…

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................

จานวนนักศึกษา ทั้งหมด....................คน ชาย................คน หญิง..................คน

จานวนนกั ศกึ ษาที่เข้าเรียน ทง้ั หมด....................คน ชาย................คน หญิง..................คน

จานวนนักศกึ ษาที่ขาดเรียน ทง้ั หมด....................คน ชาย................คน หญิง..................คน

สภาพการจัดการเรยี นรู้แบบพบกลุ่ม (ปัจจยั กระบวนการจัดกจิ กรรม และผเู้ รยี น)
1. .................................................................................................................................................... .......

........................................................................................................................... ...................................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................ ........................................................................................... .......................................

สภาพการจัดการเรยี นรแู้ บบเรยี นรูด้ ว้ ยตนเอง (ปัจจัย กระบวนการจัดกจิ กรรม และผู้เรียน)
1. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................
2. ...........................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

ด้านสือ่ การเรียนรู้
1. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ปญั หาท่ีพบ และการแก้ไขปัญหา (อยา่ งไร)
1. ...........................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .......................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ข้อคิดเห็น ข้อเสนอแนะ (เพื่อการปรับปรุงแก้ไข/พัฒนา)
1. ...........................................................................................................................................................

............................................ ........................................................................................... .......................................
2. ......................................................................................................................... ..................................

............................................................................................................................. .................................................

ลงช่ือ.............................................................ผู้บนั ทกึ
(.............................................................)

(อาจแนบภาพแสดงใหเ้ หน็ เฉพาะสว่ นเด่น และสว่ นทีเ่ ป็นปัญหา)

เสนอขอ้ คิดเห็น
1. .................................................................................................................................................... .......

........................................................................................................................... ...................................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................ ........................................................................................... .......................................

ลงชอื่ .............................................................ผตู้ รวจเสนอ
(.............................................................)
นายทะเบยี น

การดาเนนิ การแกไ้ ข/พฒั นา
1. ...........................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .......................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ลงช่ือ.............................................................ผ้บู ริหารสถานศกึ ษา
(.............................................................)
ผูอ้ านวยการ กศน.อาเภอ...............

ผลจากการนาขอ้ เสนอแนะไปปฏบิ ตั ิ
................................................................................................................................................... ...........................
....................................................................................................... ................................................................. ......
............................................................................................................................. .................................................

ลงชื่อ.............................................................ผู้ปฏบิ ัติ

แผนการจัดการเรยี นรู้ รายวิชา การใชพ้ ลงั งานไฟฟา้ ในชีวิตประจาวัน 1 พว12010
จานวน 2 หน่วยกติ

ครง้ั ที่ 17 จานวน 6 ชว่ั โมง
แบบ พบกลุ่ม จานวน 6 ช่ัวโมง
เรอื่ ง อปุ กรณ์ไฟฟูาและวงจรไฟฟูา การประหยัดพลังงานไฟฟูา

ตวั ช้ีวดั 1. บอกช่อื และหนา้ ทขี่ องอปุ กรณ์ไฟฟาู
2. อธิบายการต่อวงจรไฟฟาู แบบต่าง ๆ

เนอื้ หา 1.วงจรไฟฟาู
1.1 แบบอนกุ รม
1.2 แบบขนาน
1.3 แบบผสม
2. สายดนิ และหลักดิน
2.1 สายดิน
2.2 หลกั ดิน

ขัน้ ตอนการจัดกระบวนการเรียนรู้
ข้นั ที่ 1 การกาหนดสภาพปัญหา ความต้องการเรียนรู้

1. นาภาพการต่อวงจรไฟฟาู มาให้ผ้เู รยี นดูและร่วมกันอภปิ รายโดยครูใชค้ าถามกระตนุ้ ดงั นี้
- ผู้เรยี นร้วู ธิ กี ารตอ่ ระบบวงจรไฟฟาู หรอื ไม่
- การต่อระบบวงจรไฟฟูา แต่ละชนิดแตกต่างกนั อย่างไร

2 ผูเ้ รยี นรว่ มกนั ตอบคาถามและแสดงความคดิ เหน็ เกี่ยวกับคาตอบ เพอ่ื เช่ือมโยงไปสกู่ ารเรียนรู้เรอื่ ง อุปกรณ์
ไฟฟาู และวงจรไฟฟาู

ขั้นที่ 2 การแสวงหาข้อมูลและจดั การเรยี นรู้
1. ผเู้ รียนศึกษาเร่ืองวงจรไฟฟูา จากในหนังสือเรยี นหรือสื่อจากอนิ เตอรเ์ นต็ โดยครชู ว่ ยอธบิ ายใหผ้ ู้เรยี น

เขา้ ใจว่า การเช่ือมต่อกระแสไฟฟาู จากแหลง่ จา่ ยไฟฟาู มี 3 แบบ คอื แบบอนุกรม แบบขนาน และ แบบผสม
2. ผู้เรยี นฝกึ ทดลองการตอ่ วงจรไฟฟาู จากชุดทดลองการต่อวงจรไฟฟาู หรือใหช้ มจากคลปิ วิดโี อเรื่องการต่อ

วงจรไฟฟูาจากยูทปู
3. ผเู้ รียนศึกษาคน้ คว้าจากหนงั สอื เรยี นและสื่อจากอินเตอรเ์ น็ต เร่ืองสายดนิ และหลักดิน

ข้นั ท่ี 3 การปฏบิ ัตแิ ละนาไปใชป้ ระยุกต์ใช้
1. ผูเ้ รยี นและครูและครูรว่ มกันสรปุ เน้ือหาเร่ืองวงจรไฟฟูา และเร่ืองการเดนิ สายดินและหลกั ดิน
2. ผู้เรียนทาใบงานและแบบทดสอบย่อย

ขั้นท่ี 4 การประเมนิ ผล
1. ใบงาน
2. แบบทดสอบย่อย

สื่อ
1. หนังสอื แบบเรียน
2. อินเตอรเ์ น็ต
3. ชดุ ทดลองการต่อวงจรไฟฟูา
4. คลปิ วดิ โี อเรือ่ งการต่อวงจรไฟฟาู

การวัดผลประเมนิ ผล
1. ใบงาน
2. แบบทดสอบย่อย

ใบงานครั้งที่ 17
วิชาการใชพ้ ลงั งานไฟฟูาในชวี ติ ประจาวนั 1 พว 12010 ระดับประถมศึกษา

ชื่อ-นามสกลุ ……………………………………………………………..
กศน.ตาบล…………………………………………………….

คาช้แี จง ใหผ้ ูเ้ รียนค้นควา้ หาข้อมูลพรอ้ มวาดภาพประกอบเรอื่ งการเชื่อมต่อวงจรไฟฟาู (…10….คะแนน)
1.แบบอนกุ รม

2.แบบขนาน

3.แบบผสม

เฉลยใบงาน ครัง้ ท่ี 17
วิชาการใชพ้ ลังงานไฟฟาู ในชีวิตประจาวนั 1 พว 12010 ระดบั ประถมศึกษา
1. การตอ่ วงจรไฟฟาู แบบอนกุ รม เป็นการนาเอาเครอ่ื งใช้ไฟฟูามาตอ่ เรยี งลาดับกันไปโดยนาปลายด้านหน่ึงต่อเข้ากับ
ปลายอีกด้านหนึ่ง ของเคร่ืองใช้ไฟฟูาแต่ละตัวจนถึงตัวสุดท้าย แล้วจึงต่อเข้ากับแหล่งกาเนิดไฟฟูา ทาให้
กระแสไฟฟูา ไหลไปในทศิ ทางเดียว และ กระแสไฟฟาู ภายในวงจรจะมีค่าเทา่ กันทุก ๆ จดุ

2.การต่อวงจรไฟฟูาแบบขนาน เป็นการนาเอาเคร่ืองใช้ไฟฟูา 2 ชนิดขึ้นไป มาต่อเรียง แบบขนานกัน โดยนาปลาย
ดา้ นเดยี วกนั ของ เคร่อื งใช้ไฟฟาู แต่ละตัวมาตอ่ เขา้ ด้วยกัน แล้วต่อ ปลายของเคร่ืองใช้ไฟฟูาแต่ละตัวท่ีต่อกันแล้ว ต่อ
เข้ากับแหล่งกาเนิดไฟฟูา โดยแรงดันไฟฟูา ของเครื่องใช้ไฟฟูาแต่ละตัวจะมีค่าเท่ากัน แต่กระแสท่ีไหลในแต่ละสาขา
ย่อยของวงจรจะมี คา่ ไมเ่ ท่ากัน อยา่ งไรก็ตามเม่ือนาคา่ มารวมกนั จะ ไดเ้ ทา่ กบั กระแสทไี่ หล ผ่านวงจรทงั้ หมด

3.การตอ่ วงจรไฟฟาู แบบผสม เป็นการ ต่อผสมกันของวงจรไฟฟูาแบบอนุกรมและ วงจรไฟฟูาแบบขนาน

แบบทดสอบย่อย ครัง้ ที่ 17
วชิ าการใช้พลังงานไฟฟูาในชวี ติ ประจาวัน 1 พว 12010 ระดบั ประถมศึกษา

ชอ่ื -นามสกุล……………………………………………………………..
กศน.ตาบล…………………………………………………….

ตอนที่ 1 ข้อสอบปรนัย จานวน 5 ขอ้
คาชี้แจงให้ผู้เรียนเลอื กคาตอบท่ีถูกต้องทส่ี ุดเพียงข้อเดียว

1.สายไฟ (Line) หรือ สาย L มีศักย์ไฟฟูาเป็นก่ีโวลต์
ก. 0 โวลต์
ข. 163โวลต์
ค. 190 โวลต์
ง. 220 โวลต์

2. การเชอื่ มต่อกระแสไฟฟูาจากแหล่งจา่ ยไฟฟูา มกี ี่แบบ
ก. 1 แบบ
ข. 2 แบบ
ค. 3 แบบ
ง. 4 แบบ

3.สายดิน (Ground) หรอื สาย G มีไว้เพื่ออะไร
ก. เพื่อเพม่ิ แรงดนั ไฟฟูาของเครื่องใช้ไฟฟาู
ข. เพ่ือสง่ ผา่ นกระแสไฟมิเตอรม์ ายังแผงคุมไฟ
ค.เพือ่ ความปลอดภัยต่ออุปกรณ์ไฟฟาู และผ้ใู ช้
ง. เพ่ือให้เครอื่ งใช้ไฟฟาู แต่ละชนิด รบั แรงดันไฟฟาู ท่ีจุดเดียวกัน

4. ข้อใดอธิบายการต่อวงจรไฟฟาู แบบผสมได้ถูกต้องท่ีสุด
ก.เป็นการนาเอาเคร่ืองใชไ้ ฟฟูา2ชนดิ ข้นึ ไปมาต่อเรยี ง
ข.เปน็ การนาเอาเครื่องใชไ้ ฟฟูามาตอ่ เรยี งลาดับกันไป
ค. เป็นการตอ่ ผสมกนั ของวงจรไฟฟาู แบบอนุกรมและวงจรไฟฟูาแบบขนาน
ง.เป็นการนาปลายด้านเดียวกันของเคร่ืองใช้ไฟฟูาแต่ละตัวมาต่อเขา้ ดว้ ยกัน

5. ไฟฟูาที่ใชใ้ นครัวเรือนเปน็ ไฟฟูากระแสสลบั ท่มี คี วามต่างศกั ย์ 220 โวลต์ความถี่ 50 เฮริ ตซโ์ ดยใชส้ ายไฟกี่
เส้น

ก. 3 เส้น
ข. 5 เส้น
ค. 6 เสน้
ง. 8 เสน้

แบบทดสอบย่อย ครงั้ ท่ี 17
วิชาการใช้พลังงานไฟฟูาในชวี ิตประจาวัน 1 พว 12010 ระดับประถมศึกษา

ช่อื -นามสกลุ ……………………………………………………………..
กศน.ตาบล…………………………………………………….

ตอนที่ 2 ขอ้ สอบอตั นัย จานวน 2 ข้อ
1.จงอธิบายความหมายของสายดิน
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2.จงอธบิ ายความหมายของหลักดิน
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

เฉลยแบบทดสอบย่อย คร้งั ท่ี 17
วชิ าการใช้พลงั งานไฟฟาู ในชวี ิตประจาวนั 1 พว 12010 ระดับประถมศกึ ษา
ขอ้ สอบปรนัย จานวน 5 ขอ้
1.ง. 220 โวลต์
2.ค. 3 แบบ
3.ค.เพ่อื ความปลอดภยั ต่ออปุ กรณ์ไฟฟูาและผใู้ ช้
4.ค. เปน็ การต่อผสมกันของวงจรไฟฟาู แบบอนุกรมและวงจรไฟฟาู แบบขนาน
5.ก. 3 เส้น

ขอ้ สอบอตั นัย จานวน 2 ขอ้
1.จงอธบิ ายความหมายของสายดิน

ตอบ สายดิน คือ สายไฟท่ีต่อเข้ากบั เครือ่ งใช้ไฟฟาู มีไว้เพื่อปูองกันการเกดิ กระแสไฟฟาู ลัดวงจรกับ
เคร่ืองใช้ไฟฟูาและทาอันตรายกับผู้ใช้โดยการต่อลงดิน เพ่ือให้สายดินเป็นตัวนา กระแสไฟฟูาท่ีอาจเกิดการรั่วไหล
จากเคร่ืองใชไ้ ฟฟูาลงสพู่ ้ืนดนิ เป็นการปอู งกันไมใ่ หไ้ ดร้ ับ อนั ตรายจากกระแสไฟฟาู

2.จงอธิบายความหมายของหลักดิน
ตอบ หลักดิน คือ อปุ กรณท์ ี่ทาหนา้ ทน่ี ากระแสไฟฟาู ทร่ี ัว่ ไหลจากเคร่ืองใชไ้ ฟฟาู ผ่านสายดิน ลงสู่พืน้ ดนิ

โดยหลกั ดินจะมีลักษณะเป็นแทง่ ทรงกระบอก เสน้ ผา่ ศนู ย์กลาง 16 มิลลิเมตร และยาวไม่น้อยกวา่ 2.4 เมตร ท าจาก
วัสดทุ ีท่ นการผกุ ร่อน เช่น แท่งทองแดงหรอื แทง่ แมเ่ หล็กหุ้มทองแดง เปน็ ต้น

บนั ทกึ ผลหลังการเรยี นรู้
ครั้งที่.....17.......

วันท.่ี ..........................เดือน..............................................พ.ศ............................. ระดบั …ประถมศึกษา…

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................

จานวนนกั ศึกษา ทัง้ หมด....................คน ชาย................คน หญิง..................คน

จานวนนกั ศึกษาทเ่ี ข้าเรยี น ท้งั หมด....................คน ชาย................คน หญงิ ..................คน

จานวนนกั ศกึ ษาที่ขาดเรียน ทง้ั หมด....................คน ชาย................คน หญิง..................คน

สภาพการจดั การเรียนรู้แบบพบกลุ่ม (ปัจจัย กระบวนการจดั กจิ กรรม และผเู้ รยี น)
1. ...........................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .......................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

สภาพการจัดการเรยี นรแู้ บบเรยี นรู้ด้วยตนเอง (ปัจจัย กระบวนการจัดกจิ กรรม และผู้เรียน)
1. ...........................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .......................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ดา้ นส่ือการเรียนรู้
1. ...........................................................................................................................................................

...................................................................................................... ........................................................................
2. ...........................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .......................................

ปัญหาท่ีพบ และการแก้ไขปัญหา (อยา่ งไร)
1. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................
2. ...........................................................................................................................................................

.................................................................................. ..................................................... .......................................

ขอ้ คดิ เห็น ขอ้ เสนอแนะ (เพ่ือการปรบั ปรุงแก้ไข/พัฒนา)
1. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................
2. ....................................................................................................................................................... ....

............................................................................................................................. .................................................

ลงชอื่ .............................................................ผบู้ ันทกึ
(.............................................................)

(อาจแนบภาพแสดงใหเ้ หน็ เฉพาะส่วนเดน่ และส่วนที่เป็นปัญหา)

เสนอขอ้ คดิ เหน็
1. ...........................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ลงชื่อ.............................................................ผตู้ รวจเสนอ
(.............................................................)
นายทะเบยี น

การดาเนนิ การแก้ไข/พัฒนา
1. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................
2. ...........................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ลงชื่อ.............................................................ผบู้ ริหารสถานศึกษา
(.............................................................)
ผ้อู านวยการ กศน.อาเภอ...............

ผลจากการนาขอ้ เสนอแนะไปปฏิบตั ิ
.............................................................................................................................. ................................................
........................................................................................................................................................................ ......
............................................................................................................................. .................................................

ลงช่ือ.............................................................ผ้ปู ฏบิ ตั ิ

แผนการเรียนร้ตู นเองวชิ าการใช้พลังงานไฟฟ้าในชวี ติ ประจาวัน 1 พว12010
ระดับประถมศึกษา จานวน 62 ชัว่ โมง

วัน/ เรอื่ ง สาระสาคัญ วิธกี ารหาขอ้ มลู จานวน แหลง่ ข้อมลู /
เดอื น/ปี ชม. แหล่งเรยี นรูท้ ใี่ ช้

คร้ังท่ี 8 ประเภทของไฟฟา วชิ าการใช้พลังงานไฟฟา้ ใน ศึกษาค้นคว้าจาก 24 หนังสอื เรียน

....../....../ ชวี ิตประจาวัน 1 พว12010 เอกสารประกอบการ 4 วชิ าการใชพ้ ลังงาน

............. 1. บอกประเภทของไฟฟา เรียนวชิ าการใช้ ไฟฟูาใน

1.1 ไฟฟาู สถิต พลังงานไฟฟาู ในชีวติ ชีวิตประจาวัน 1

1.2 ไฟฟูากระแส ประจาวัน 1 หอ้ งสมุด

1.2.1 ไฟฟูากระแสตรง -ศกึ ษาคน้ ควา้ จาก กศน.ตาบล

1.2.2 ไฟฟูากระแสสลับ อนิ เตอร์เน็ต อินเตอร์เน็ต

2. การกาเนดิ ของไฟฟาู

2.1 ไฟฟูาท่เี กดิ จาการเสยี ดสี

ของวตั ถุ

2.2 ไฟฟูาท่ีเกดิ จากการทา

ปฏิกิรยิ าทางเคมี

2.3 ไฟฟูาทเ่ี กดิ จากพลังงาน

แสงอาทิตย์

2.4 ไฟฟูาท่ีเกดิ จากพลังงาน

แมเ่ หล็กไฟฟูา

สถานการณ 1.สดั สวนการผลิตไฟฟาจาก ศกึ ษาคน้ ควา้ จาก 15 หนงั สอื เรียน

พลงั งานไฟฟา เชือ้ เพลิงประเภทตาง ๆ เอกสารประกอบการ วชิ าการใช้พลังงาน

ของประเทศไทย 2. การใชไฟฟาในแตละชวงเวลาใน เรียนวชิ าการใช้ ไฟฟูาใน

หนง่ึ วนั พลงั งานไฟฟาู ในชีวิต ชวี ติ ประจาวัน 1

3. สภาพปจจบุ ันและแนวโนมการ ประจาวัน 1 หอ้ งสมดุ

ใชพลังงานไฟฟา -ศึกษาค้นคว้าจาก กศน.ตาบล

อนิ เตอร์เน็ต อนิ เตอรเ์ น็ต

หนว่ ยงานท่ี หน่วยงานทีเ่ ก่ยี วข้องด้านพลังงาน ศึกษาคน้ ควา้ จาก 5 หนงั สอื เรียน

เกีย่ วข้องด้าน ไฟฟาู ในประเทศประเทศ เอกสารประกอบการ วชิ าการใช้พลงั งาน

พลงั งานไฟฟาู ใน 1. คณะกรรมการกากบั กจิ การ เรียนวิชาการใช้ ไฟฟูาใน

ประเทศไทย พลังงาน (กกพ.) พลงั งานไฟฟาู ในชีวติ ชวี ิตประจาวัน 1

2. การไฟฟาู ฝาุ ยผลติ แห่งประเทศ ประจาวัน 1 ห้องสมดุ

ไทย (กฟฝ.) -ศึกษาคน้ คว้าจาก กศน.ตาบล

3. การไฟฟูานครหลวง (กฟน.) อินเตอรเ์ น็ต อนิ เตอร์เน็ต

วนั / เรอ่ื ง 4.การไฟฟูาส่วนภูมิภาค(กฟภ.) วธิ กี ารหาขอ้ มลู จานวน แหล่งข้อมูล/
เดอื น/ปี ชม. แหลง่ เรียนรู้ที่ใช้
สาระสาคญั
ครัง้ ท่ี 9 อุปกรณ์ไฟฟาู 1.ศึกษาค้นหาจาก 15 -หนงั สือเรยี น
....../....../ และวงจรไฟฟูา วชิ าการใช้พลังงานไฟฟา้ ใน
............. ชีวิตประจาวัน 1 พว12010 เอกสารประกอบการ วชิ าการใชพ้ ลังงาน
อปุ กรณ์ไฟฟูาและวงจรไฟฟูา
เรียนร้วู ิชาการใช้ ไฟฟูาใน
1. อปุ กรณไ์ ฟฟาู
1.1 สายไฟฟูา พลงั งานไฟฟูาใน ชวี ิตประจาวัน 1
1.2 ฟิวส์ แบบตา่ งๆ
1.3 อุปกรณ์ตดั ตอนหรือเบรก ชีวิตประจาวัน 1 ระดบั
เกอร์
ระดับประถมศึกษา ประถมศึกษา
วิชาการใชพ้ ลังงานไฟฟ้าใน
ชีวติ ประจาวนั 1 พว12010 - คน้ ควา้ จาก -ห้องสมดุ
อปุ กรณ์ไฟฟาู
1. สวิตซ์ อินเทอร์เนต็ ประชาชน
2. เคร่อื งตดั ไฟฟาู ร่วั
3. เตา้ รับ เต้าเสียบ - ค้นคว้าจากเอกสาร -กศน.ตาบล

ทเ่ี ก่ยี วข้องกับเน้ือหา -อินเทอร์เน็ต

ครัง้ ที่ 17 1.อปุ กรณ์ไฟฟูา 1.ศึกษาค้นหาจาก 23 1. เอกสาร/หนังสอื
....../....../ และวงจรไฟฟูา
เอกสารประกอบการ 3 ประกอบการ
.............
เรียนรู้วิชาการใช้ เรยี นรู้

พลงั งานไฟฟูาใน 2. ใบความรู้

ชีวิตประจาวนั 1 3. อนิ เทอรเ์ น็ต

ระดับประถมศึกษา 4. คอมพิวเตอร์

2.สอ่ื เสริมการเรยี นรู้

อื่น ๆ

2.การประหยดั กลยุทธ์การประหยัดไฟฟาู 3อ. 1.ศึกษาคน้ หาจาก 15 1. เอกสาร/หนังสอื

พลังงานไฟฟูา 1. กลยทุ ธ์ อ.1 อปุ กรณ์ประหยดั เอกสารประกอบการ ประกอบการ
ไฟฟูา เรียนร้วู ชิ าการใช้ เรยี นรู้

2. กลยุทธ์ อ.1 อาคารประหยดั พลงั งานไฟฟาู ใน 2. ใบความรู้

ไฟฟูา ชีวติ ประจาวนั 1 3. อนิ เทอร์เนต็

3. กลยุทธ์ อ.1 อุปนสิ ัยประหยัด ระดบั ประถมศึกษา 4. คอมพวิ เตอร์

ไฟฟูา 2.สอื่ เสรมิ การเรยี นรู้

อืน่ ๆ

3.แนวปฏิบตั ิการ การประหยดั พลังงานไฟฟาู ใน 1.ศกึ ษาค้นหาจาก 5 1. เอกสาร/หนังสอื

ประหยดั พลังงาน ครวั เรอื น เอกสารประกอบการ ประกอบการ
ไฟฟูาในครวั เรอื น เรยี นรู้วิชาการใช้ เรียนรู้
พลงั งานไฟฟาู ใน 2. ใบความรู้

ชวี ติ ประจาวนั 1 3. อนิ เทอรเ์ นต็

ระดบั ประถมศึกษา 4. คอมพวิ เตอร์

2. ส่ือเสรมิ การเรยี นรู้

อืน่ ๆ

แผนการจดั การเรียนรดู้ ้วยตนเอง (กรต.) รายวิชาการใช้พลังงานไฟฟา้ ในชีวติ ประจาวนั 1 พว12010
จานวน 2 หนว่ ยกติ

ครงั้ ที่ 8 จานวน 24 ชั่วโมง

แบบ การเรียนรดู้ ว้ ยตนเอง จานวน 24 ช่วั โมง
เรอ่ื ง ประเภทของไฟฟา , สถานการณพลังงานไฟฟาของประเทศไทย , หนว่ ยงานทเ่ี กี่ยวข้องดา้ นพลงั งานไฟฟาู ใน
ประเทศไทย

ตัวช้วี ัด
1. บอกประเภทของไฟฟูา
2. บอกสดั ส่วนเช้อื เพลงิ ที่ใชใ้ นการผลติ ไฟฟาู ของประเทศไทย
3. บอกการใช้ไฟฟูาในแต่ละช่วงเวลาในหนง่ึ วัน
4. อธิบายสถานการณ์พลังงานไฟฟาู ของประเทศไทย

เน้ือหา
1. ประเภทของไฟฟา
1.1 ไฟฟาู สถิต
1.2 ไฟฟูากระแส
1.2.1 ไฟฟาู กระแสตรง
1.2.2 ไฟฟูากระแสสลบั
2. การกาเนิดของไฟฟาู
2.1 ไฟฟาู ท่ีเกดิ จาการเสียดสขี องวัตถุ
2.2 ไฟฟูาที่เกดิ จากการทาปฏิกิริยาทางเคมี
2.3 ไฟฟาู ทเ่ี กดิ จากพลงั งานแสงอาทติ ย์
2.4 ไฟฟาู ทเ่ี กดิ จากพลังงานแมเ่ หลก็ ไฟฟูา
3.สัดสวนการผลติ ไฟฟาจากเชอื้ เพลงิ ประเภทตาง ๆ
4. การใชไฟฟาในแตละชวงเวลาในหนง่ึ วนั
5. สภาพปจจบุ ันและแนวโนมการใชพลังงานไฟฟาหน่วยงานที่เก่ยี วข้องดา้ นพลังงานไฟฟูาในประเทศ

ประเทศ
5.1 คณะกรรมการกากบั กิจการพลังงาน (กกพ.)
5.2 การไฟฟาู ฝุายผลิตแหง่ ประเทศไทย (กฟฝ.)
5.3 การไฟฟูานครหลวง (กฟน.)
5.4 การไฟฟูาส่วนภูมิภาค (กฟภ.)

ขั้นท่ี 1 การกาหนดสภาพปัญหา ความต้องการในการเรยี นรู้
ให้ผูเ้ รียนศกึ ษาค้นคว้าจากใบความรู้ สื่อ อนิ เตอร์เนต็ แหล่งเรยี นรูใ้ นชมุ ชน

ขนั้ ที่ 2 การแสวงหาข้อมูลและจดั การเรียนรู้
1. ใหผ้ ู้เรียนศกึ ษาค้นคว้า ในเรอ่ื งดงั ต่อไปน้ี
1. ประเภทของไฟฟา ได้แกไ่ ฟฟูาสถติ ไฟฟูากระแส ไฟฟาู กระแสตรง ไฟฟาู กระแสสลับ
2. การกาเนดิ ของไฟฟาู ได้แก่ไฟฟาู ทเี่ กิดจาการเสยี ดสีของวัตถุ ไฟฟาู ทเี่ กดิ จากการทาปฏิกริ ยิ าทาง

เคมี ไฟฟาู ที่เกดิ จากพลังงานแสงอาทติ ย์ ไฟฟาู ทเ่ี กดิ จากพลังงานแมเ่ หล็กไฟฟาู
3. สถานการณพลงั งานไฟฟาของประเทศไทย
4. หนว่ ยงานท่เี กี่ยวขอ้ งดา้ นพลงั งานไฟฟาู ในประเทศไทย

2. ผเู้ รยี นนาความรู้ทไ่ี ดร้ ับจากการค้นคว้า ทาใบงานท่ีครูมอบหมายให้ และนาใบงานมาสง่ ครใู นการพบกลุม่
ในครั้งท่ี 9

ขน้ั ท่ี 3 การปฏบิ ตั ิและนาไปประยกุ ตใ์ ช้
ผู้เรียนสรุปองคค์ วามรู้ และนาไปประยุกต์ใชใ้ นการดาเนนิ ชีวิตประจาวันได้

ขัน้ ท่ี 4 การประเมินผล
ใบงาน

สอ่ื
1. หนงั สอื แบบเรยี น
2. อินเตอร์เนต็
3. ใบความรู้
4. แหลง่ เรยี นรู้

การวดั ผลประเมินผล
ใบงาน

ใบความรู้ คร้งั ท่ี 8
วชิ าการ ใช้พลังงานไฟฟ้าในชีวติ ประจาวัน 1

เรอ่ื ง ประเภทของไฟฟา
ไฟฟาู มแี หลง่ กาเนิดท้ังที่เกิดข้ึนเองตามธรรมชาติและมนุษย์ประดิษฐข์ ึ้น ในเร่ืองที่ 3 ประกอบดว้ ย 2 ตอน

คือ
ตอนที่ 1 ประเภทของไฟฟา้ แบง่ ประเภทของไฟฟา้ เป็น 2 ประเภท คอื
1. ไฟฟูาสถติ

ไฟฟาู สถติ คือ ปรมิ าณประจไุ ฟฟาู บวกและลบทคี่ า้ งอยู่บนพ้นื ผวิ วัสดไุ ม่เท่ากนั และ
ไมส่ ามารถทจี่ ะไหลหรอื ถ่ายเทไปท่ีอนื่ ๆ ได้ เนื่องจากวัสดุนัน้ เป็นฉนวนหรอื เปน็ วสั ดุทไี่ ม่นาไฟฟาู
จะแสดงปรากฏการณใ์ นรปู การดงึ ดูด การผลกั กนั หรือเกดิ ประกายไฟ ซึ่งปรากฏการณ์การเกิด
ไฟฟูาสถติ ในธรรมชาติ เช่น ฟูาแลบ ฟูาร้อง ฟาู ผา่ เป็นต้น
2. ไฟฟูากระแส

ไฟฟาู กระแส คือ การไหลของอิเล็กตรอนภายในตัวนาไฟฟูาจากท่หี น่ึงไปอีกท่ีหนึ่ง
เชน่ ไหลจากแหล่งกาเนิดไฟฟูาไปสแู่ หล่งทต่ี ้องการใชก้ ระแสไฟฟาู ซึ่งก่อให้เกดิ แสงสวา่ ง
เมอ่ื กระแสไฟฟาู ไหลผา่ นลวดความต้านทานสูงจะก่อใหเ้ กดิ ความร้อน เราใชห้ ลักการเกิดความ
รอ้ น มาประดิษฐอ์ ปุ กรณ์ไฟฟูา เช่น เตาหงุ ตม้ เตารีดไฟฟูา เปน็ ต้น ไฟฟูากระแส แบง่ ออกเปน็ 2
ชนดิ คอื

2.1 ไฟฟูากระแสตรง (Direct Current หรอื DC) ไฟฟาู กระแสตรงเปน็ ไฟฟาู ที่มีทิศทางการไหลไปทางเดยี วตลอด
ระยะเวลาทีว่ งจรไฟฟาู ปดิ กล่าวคอื กระแสไฟฟูาจะไหลจากขวั้ บวกภายในแหลง่ กาเนิดผ่านตวั ตา้ นทานหรอื โหลด
ผ่าน ตวั นาไฟฟูาแลว้ ย้อนกลับเข้าแหล่งกาเนิดทขี่ ว้ั ลบเป็นทางเดียวเชน่ นีต้ ลอดเวลา เช่น ถ่านไฟฉาย ไดนาโม เปน็ ต้น

2.2 ไฟฟูากระแสสลับ (Alternating Current หรอื AC)ไฟฟาู กระแสสลบั เปน็ ไฟฟูาที่มกี ารไหลกลบั ไปกลับมา ทั้ง
ขนาดของกระแสและแรงดันไมค่ งท่ี เปลีย่ นแปลงอยู่เสมอ คือ กระแสจะไหลไปทางหน่งึ ก่อน ต่อมาก็จะไหลสวนกลับ
แลว้ ก็เริ่มไหลเหมือนครง้ั แรก การท่ีกระแสไฟฟูาไหลไปตามลกู ศรเสน้ ทึบดา้ นบนครงั้ หนงึ่ และไหลไปตามลกู ศร
เส้นประดา้ นลา่ งอีกครั้งหนึง่ เรียกวา่ 1 รอบความถี่ หมายถึง จานวนลกู คลื่นไฟฟูากระแสสลบั ท่ีเปล่ยี นแปลงใน 1
วินาทไี ฟฟูากระแสสลับทใ่ี ช้ในประเทศไทยมคี วามถ่ี 50 เฮริ ตซ์ ซึ่งหมายถงึ จานวนลูกคลื่นไฟฟูาสลบั ทีเ่ ปลย่ี นแปลง
50 รอบ ในเวลา 1 วินาที
ตอนที่ 2 การกาเนิดของไฟฟ้า

แหลง่ กาเนดิ ไฟฟูาในโลกนีม้ ีหลายอย่าง ท้ังท่ีเกิดโดยธรรมชาติ เชน่ ฟาู แลบ ฟาู ผา่ เป็นต้น
และมนุษย์ได้ค้นพบการกาเนิดไฟฟูาที่สาคญั มีดงั นี้

1. ไฟฟูาทีเ่ กิดจากการเสียดสีของวตั ถุ เป็นไฟฟาู ที่เกดิ ข้ึนจากการนาวตั ถุตา่ งกัน 2 ชนิดมาขดั สีกัน เช่น แผ่น
พลาสตกิ กับผ้า หวกี บั ผม เปน็ ต้น

2. ไฟฟาู ทเ่ี กดิ จากการทาปฏิกริ ิยาทางเคมี โดยการนาโลหะ 2 ชนดิ ทแ่ี ตกตา่ งกันตัวอย่าง สงั กะสกี ับทองแดงจุ่มลง
ในสารละลาย โลหะทั้งสองจะทาปฏกิ ิริยาเคมีกับสารละลายทาใหเ้ กดิ กระแสไฟฟาู เช่น แบตเตอรี่ ถ่านอัลคาไลน์
(ถ่านไฟฉาย) เปน็ ตน้

3. ไฟฟาู ทีเ่ กิดจากพลังงานแสงอาทิตย์ โดยเราสามารถสร้างเซลล์แสงอาทติ ย์ (Solar Cell) ท่ที าหน้าท่เี ปล่ยี น
พลงั งานแสงอาทิตย์ใหเ้ ปน็ พลังงานไฟฟูา ปัจจบุ นั เครอื่ งใช้ไฟฟาู หลายชนิดใช้พลังงานแสงอาทติ ย์ เช่น นาฬิกาข้อมือ
เคร่ืองคดิ เลข เปน็ ตน้

4. ไฟฟาู ทีเ่ กดิ จากพลงั งานแมเ่ หลก็ ไฟฟาู กระแสไฟฟูาท่ไี ดม้ าจากพลังงานแมเ่ หล็กโดยวิธีการใช้ลวดตัวนาไฟฟูา
ตัดผ่านสนามแมเ่ หล็ก หรือการนาสนามแม่เหล็กวิง่ ตัดผา่ นลวดตวั นาอยา่ งใดอย่างหนง่ึ ท้ังสองวธิ นี ี้จะทาให้มี
กระแสไฟฟาู ไหลในลวดตวั นานนั้ กระแสท่ีผลติ ได้มีท้ังกระแสตรงและกระแสสลับ

เรอ่ื ง สถานการณพลงั งานไฟฟาของประเทศไทย
พลังงานไฟฟูาเปน็ ปจั จัยท่ีสาคญั ในการดาเนินชีวิตและการพฒั นาประเทศ ท่ผี ่านมาความต้องการใช้ไฟฟาู ของ

ประเทศไทยเพิม่ ขึ้นอยา่ งต่อเนอ่ื งประมาณร้อยละ 4 - 5 ตอ่ ปี ซึง่ สอดคลอ้ งกับจานวนประชากรท่ีเพมิ่ ขึ้นและการ
เจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ปจั จบุ ันพลังงานไฟฟูาไดเ้ ข้ามามีบทบาทต่อการดารงชีวติ ประจาวันอยา่ งหลกี เลย่ี งไมไ่ ด้
รวมท้งั เป็นปจั จัยสาคญั ในการขับเคลอ่ื นเศรษฐกิจของประเทศมากข้นึ โดยในปี พ.ศ. 2557 ประเทศไทยมกี ารใชไ้ ฟฟาู
เปน็ อนั ดบั ท่ี 24ของโลก ซึ่งเป็นท่นี ่ากงั วลว่าพลังงานไฟฟูาจะเพยี งพอต่อความต้องการใชไ้ ฟฟูาในอนาคตหรือไม่ดงั นน้ั
ความม่ันคงทางพลังงานไฟฟูาจึงมีประเดน็ สาคัญทปี่ ระชาชนทุกคนควรรู้ ดงั นี้

1. สดั สว่ นการผลิตไฟฟูาจากเช้อื เพลิงประเภทต่าง ๆ ของประเทศไทยการผลิตไฟฟูาของประเทศไทยมกี ารใช้
เชือ้ เพลิงท่ีหลากหลาย ซึง่ ได้มาจากแหล่งเชอ้ื เพลงิ ท้ังภายในและภายนอกประเทศ จากขอ้ มูลปี พ.ศ. 2558 พบวา่
ประเทศไทยมีการผลิตไฟฟูาจากก๊าซธรรมชาตเิ ป็นสว่ นใหญ่ คิดเปน็ ร้อยละ 69.19 ของการผลติ ไฟฟูาท้ังหมด
รองลงมา คือถ่านหินนาเขา้ และถ่านหนิ ในประเทศ (ลกิ ไนต)์ ร้อยละ 18.96 พลังงานหมุนเวียน ร้อยละ 11.02 นา้ มนั
เตาและน้ามันดเี ซล รอ้ ยละ 0.75 และมีการนาเข้าไฟฟาู จากมาเลเซีย รอ้ ยละ 0.07

2. การใช้ไฟฟูาในแตล่ ะช่วงเวลาในหนึง่ วนั ของประเทศไทยการเลือกใช้เชอื้ เพลิงมาผลิตไฟฟูา นอกจากการ
พิจารณาถงึ ปัจจยั ตา่ ง ๆ ที่ได้กลา่ วมาแลว้ น้นั อีกปัจจยั สาคญั ทต่ี ้องนามาพจิ ารณาดว้ ย คือ ประเภทของโรงไฟฟาู ที่
ตอ้ งการในระบบให้สอดคลอ้ งกบั ความต้องการใช้ไฟฟูาในแตล่ ะชว่ งเวลา เพือ่ ความมีประสิทธภิ าพของระบบและ
ต้นทนุ คา่ ไฟฟาู ท่ีเหมาะสม เพราะโรงไฟฟาู แตล่ ะประเภทมีความเหมาะสมในการผลิตไฟฟาู ใน
แตล่ ะช่วงเวลาท่ตี ่างกนั และโรงไฟฟาู แตล่ ะประเภทก็มีการใชเ้ ชอื้ เพลิงท่ีแตกต่างกนั ดว้ ย

3. สภาพปจั จุบันและแนวโนม้ การใช้พลังงานไฟฟูา
กาลังการผลติ ไฟฟูาของประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2558 มจี านวนรวมทง้ั ส้นิ 38,774 เมกะวัตต์แบ่งเป็นกาลังการผลติ
ภายในประเทศ 35,387 เมกะวัตต์ คดิ เป็นรอ้ ยละ 91.26 และกาลงั ผลิตที่มีสญั ญาซื้อไฟฟาู จากต่างประเทศอกี 3,387
เมกะวตั ต์ คิดเปน็ รอ้ ยละ 8.74 โดยมคี วามตอ้ งการไฟฟาู สูงสดุ ท่ี 27,346 เมกะวัตต์ ซึ่งความต้องการไฟฟูามีแนวโนม้
เพม่ิ ขนึ้ ทุกปีตามสภาพภมู ิอากาศจานวนประชากรท่ีเพิ่มสูงข้นึ และการขยายตัวทางเศรษฐกจิ และอุตสาหกรรม

4. แผนพฒั นากาลงั การผลิตไฟฟูาของประเทศไทย (Power Development Plan :PDP)
แผนพัฒนากาลงั การผลิตไฟฟาู คือ แผนแม่บทในการผลติ ไฟฟูาของประเทศ ว่าด้วยการจดั หาพลังงานไฟฟาู ในระยะ
ยาว 15 – 20 ปี เพ่อื สร้างความมนั่ คงและความเพียงพอต่อความต้องการใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวติ ของประชาชน
และเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ

ปจั จบุ นั ใชแ้ ผนพัฒนากาลังการผลิตไฟฟูาของประเทศไทยปี 2558 - 2579 (PDP 2015)ซงึ่ เป็นแผนฉบับล่าสุด
และเป็นแผนท่สี อดคล้องกับแผนอนรุ กั ษ์พลงั งาน ที่มีเปาู หมายเพื่อประหยดั และเพ่มิ ประสิทธภิ าพการใชพ้ ลงั งาน
และแผนพฒั นาพลังงานทดแทนและพลงั งานทางเลอื ก ซ่ึงการจัดทาแผน PDP ต้องจดั ทาค่าพยากรณ์ความต้องการ
ไฟฟาู ของประเทศ เพื่อนาค่าพยากรณค์ วามต้องการไฟฟูาจัดทาแผนการก่อสร้างโรงไฟฟาู ให้เพยี งพอในอนาคตตอ่ ไป
ตอนท่ี 2 สถานการณ์พลังงานไฟฟูาของประเทศในกลุม่ อาเซียน

อาเซยี น หรือ สมาคมประชาชาตแิ ห่งเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ (Association ofSoutheast Asian Nation :
ASEAN) เปน็ องคก์ รท่ีก่อตัง้ ข้ึนเพ่อื สร้างสนั ตภิ าพในภูมิภาคเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ อนั นามาซง่ึ เสถียรภาพทางการ
เมืองและความเจริญกา้ วหนา้ ทางเศรษฐกจิ สังคมและวัฒนธรรม โดยมุ่งเน้นให้อาเซียนเป็นตลาดเดียวกันและเป็นฐาน
การผลติ ร่วมท่ีมีศักยภาพในการแขง่ ขนั ทางการค้ากบั ภมู ภิ าคอ่ืน ๆ ของโลก ปัจจบุ ันมีประเทศสมาชิก 10 ประเทศ
แบ่งออกเป็นประเทศสมาชกิ อาเซียนเดิม 6 ประเทศ คือ บรไู น อินโดนีเซยี มาเลเซีย ฟลิ ิปปนิ ส์สิงคโปร์ และประเทศ
ไทย ประเทศสมาชิกใหม่ 4 ประเทศ คือ กัมพูชา ลาว เมียนมาร์ และเวยี ดนาม อาเซยี นถือเป็นภมู ภิ าคที่มีอัตราการ
เจริญเติบโตทางเศรษฐกิจท่รี วดเรว็ ทาให้ความ
ตอ้ งการพลังงานไฟฟูาเพม่ิ สงู ขึน้ อย่างต่อเนื่อง ดงั นนั้ เพือ่ เป็นการเตรียมพรอ้ มรับมอื กบั สถานการณ์
พลังงานไฟฟาู ท่ีกาลงั จะเกดิ ขึ้น จงึ จาเป็นตอ้ งมีความรูค้ วามเขา้ ใจถึงสถานการณ์พลงั งานไฟฟูาของประเทศตา่ ง ๆ ใน

อาเซยี น เพ่ือจะได้เลือกใช้ทรัพยากรพลังงานได้อย่างเหมาะสมและสามารถสารองพลังงานให้เพียงพอกับความ
ตอ้ งการใชใ้ นอนาคต สัดสว่ นการผลิตไฟฟูาจากเชอ้ื เพลงิ ประเภทตา่ ง ๆ ของประเทศในกลมุ่ อาเซยี น

จากความหลากหลายของทรพั ยากรพลงั งานท่แี ตกตา่ งกันของแต่ละประเทศในกลุ่มประเทศอาเซยี น จึงทาใหแ้ ต่
ละประเทศมีนโยบายและเปูาหมายทางดา้ นพลังงานไฟฟาู ทแี่ ตกตา่ งกนั โดยสดั สว่ นการใช้เช้ือเพลงิ ในการผลติ ไฟฟาู
ของประเทศในกลุ่มอาเซียนจะแตกต่างกันขนึ้ กับทรัพยากรพลังงานของประเทศนนั้ ๆ โดยประเทศในภมู ภิ าคอาเซยี น
มกี ารผลิตไฟฟูาจากก๊าซธรรมชาตมิ ากที่สุด รองลงมา คือ ถ่านหนิ พลงั น้า นา้ มนั และพลังงานทดแทน ตามลาดับ
สาหรบั สัดส่วนการใช้เชือ้ เพลิงผลติ ไฟฟูาของแตล่ ะประเทศในกลมุ่ อาเซยี น ปี พ.ศ. 2557 ดังภาพ

สถานการณ์พลังงานไฟฟา้ ของโลก
ปัจจบุ ันความต้องการไฟฟูายังคงเพมิ่ ข้นึ ทว่ั โลก สอดคลอ้ งกับจานวนประชากรท่ีเพิ่มขึ้นและการขยายตวั ทาง

เศรษฐกจิ จากการประเมนิ ขององค์การพลงั งานระหว่างประเทศ(International Energy Agency : IEA) ระบวุ า่ การ
ใชพ้ ลงั งานของโลกมีแนวโน้มเพิ่มสงู ขน้ึ เรื่อยๆ โดยแหล่งพลงั งานที่ใช้สูงสุด 3 อนั ดบั แรก ได้แก่ นา้ มนั กา๊ ซธรรมชาติ
และถ่านหิน 19ที่สาคญั หากโลกมกี ารใช้พลงั งานในระดับที่เปน็ อยใู่ นปัจจุบันและไม่มีการคน้ พบแหล่งพลงั งานอ่ืน
เพ่ิมเติมได้อีก คาดวา่ โลกจะมีปริมาณสารองน้ามนั ใช้ได้อีก 52.5 ปี กา๊ ซธรรมชาติ 54.1 ปี และถ่านหินอีกประมาณ
110 ปี เท่าน้ัน ดังน้นั การใชพ้ ลังงานจากแหลง่ พลงั งานเหล่านี้จาเป็นตอ้ งคานึงถึงความสมดุลระหว่างความต้องการใช้
พลังงานกับปริมาณสารองของพลงั งานท่ีมเี หลอื อย่อู ีกทั้งจาเป็นตอ้ งทาการศึกษาและพัฒนาแหลง่ พลังงานใหม่ ๆ เพ่ือ
ทดแทนแหล่งพลงั งานเกา่ ท่ีกาลงั จะหมดไป นอกจากน้สี ง่ิ ท่ีต้องตระหนกั เปน็ อย่างยง่ิ คอื ผลกระทบทีจ่ ะเกดิ ข้นึ อนั
เน่อื งมาจากการใชพ้ ลังงานเหลา่ น้โี ดยเฉพาะปัญหาดา้ นสงิ่ แวดล้อม

อัตราการเพิ่มข้ึนของกาลังผลิตไฟฟูาในทวีปต่าง ๆ จะมคี วามแตกต่างกนั ท้ังนเี้ ป็นผลเน่อื งมาจากอตั ราการ
เจริญเติบโตของเศรษฐกิจ โดยทวปี เอเชยี จะมีอัตราการผลิตไฟฟาู เพิ่มขนึ้ สงู สดุ เน่ืองจากประเทศในทวีปเอเชยี ส่วน
ใหญ่เป็นประเทศที่กาลงั พฒั นาจึงมีความต้องการใช้ไฟฟูาสูง และมีแนวโน้มเพิ่มสูงข้นึ อีกในอนาคต ในขณะที่ประเทศ
ในทวีปยโุ รปซึ่งเปน็ ประเทศท่ีมอี ตั ราการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ดีและประชาชนมกี ารดารงชวี ิตทส่ี งู กว่ามาตรฐานนัน้
จะมอี ัตราการใช้พลังงานคอ่ นขา้ งคงท่ี

ใบงาน ครง้ั ที่ 8

วิชาการใชพ้ ลังงานไฟฟ้าในชีวติ ประจาวัน1 พว12010 ระดบั ประถมศกึ ษา

ชอ่ื -นามสกุล…....................................................................

กศน.ตาบล…...........................................

คาช้ีแจง ให้ผเู้ รยี นตอบคาถามต่อไปน้ี ( 15 คะแนน )

1. จงอธิบายประเภทของไฟฟูา ( 5 คะแนน )
....................................................................................................................................................................................... ..
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
........................................................................................................................................... ..............................................
.................................................................................... .....................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
..................................................................................................................................................................... ....................
.............................................................................................................. ...........................................................................
............................................................................................................................. ............................................................

2. จงอธบิ ายสถานการณ์พลังงานไฟฟาู ของประเทศไทย ( 5 คะแนน )
............................................................................................................................. ............................................................
.................................................................................................................................. .......................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................................................ .............................
..................................................................................................... ....................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
......................................................... ............................................................................................................................. ...

3. จงอธบิ ายหนว่ ยงานทเ่ี ก่ียวข้องดา้ นพลังงานไฟฟูาในประเทศไทย ( 5 คะแนน )
................................................................................................................................................................................ .........
.......................................................................................................................... ...............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
.................................................................................................................................... .....................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
.............................................................................................................................................................. ...........................

เฉลยใบงาน คร้งั ท่ี 8

วิชาการใช้พลังงานไฟฟา้ ในชวี ิตประจาวนั 1 พว12010 ระดับประถมศึกษา

ช่ือ-นามสกลุ …....................................................................

กศน.ตาบล…...........................................

คาชแี้ จง ให้ผ้เู รียนตอบคาถามต่อไปน้ี ( 15 คะแนน )

1. จงอธิบายประเภทของไฟฟูา ( 5 คะแนน )
ตอบ ประเภทของไฟฟาู แบง่ ประเภทของไฟฟาู เป็น 2 ประเภท คอื

1. ไฟฟาู สถิต คือ ปริมาณประจุไฟฟาู บวกและลบท่ีค้างอยบู่ นพนื้ ผิววสั ดุไมเ่ ทา่ กนั และไม่สามารถทจี่ ะไหลหรือ
ถ่ายเทไปที่อ่ืน ๆ ได้ เน่ืองจากวสั ดุนั้นเปน็ ฉนวนหรอื เป็นวัสดุท่ไี ม่นาไฟฟูาจะแสดงปรากฏการณ์ในรูปการดึงดูด การ
ผลกั กันหรือเกิดประกายไฟ ซ่ึงปรากฏการณ์การเกิดไฟฟูาสถติ ในธรรมชาติ เชน่ ฟาู แลบ ฟูารอ้ ง ฟูาผ่า เปน็ ตน้

2. ไฟฟาู กระแส คอื การไหลของอเิ ลก็ ตรอนภายในตัวนาไฟฟาู จากท่ีหนงึ่ ไปอีกทีห่ น่ึง เช่น ไหลจากแหล่งกาเนิด
ไฟฟาู ไปสู่แหล่งทีต่ ้องการใช้กระแสไฟฟูา ซึ่งก่อให้เกิดแสงสวา่ ง เม่ือกระแสไฟฟูาไหลผ่านลวดความตา้ นทานสงู จะ
ก่อใหเ้ กดิ ความร้อน เราใช้หลักการเกดิ ความร้อน มาประดิษฐ์อุปกรณ์ไฟฟูา เช่น เตาหุงตม้ เตารดี ไฟฟูา เป็นต้น
ไฟฟูากระแส แบง่ ออกเปน็ 2 ชนดิ คือ

2.1 ไฟฟูากระแสตรง (Direct Current หรอื DC) ไฟฟูากระแสตรงเปน็ ไฟฟูาทม่ี ีทิศทางการไหลไปทางเดียว
ตลอดระยะเวลาที่วงจรไฟฟาู ปิด

2.2 ไฟฟูากระแสสลบั (Alternating Current หรือ AC)ไฟฟูากระแสสลับเป็นไฟฟูาท่มี ีการไหลกลบั ไปกลบั มา
ทง้ั ขนาดของกระแสและแรงดันไมค่ งท่ี เปลี่ยนแปลงอยูเ่ สมอ

2. จงอธบิ ายสถานการณพ์ ลังงานไฟฟาู ของประเทศไทย ( 5 คะแนน )
ตอบ พลงั งานไฟฟาู เป็นปจั จัยทสี่ าคัญในการดาเนนิ ชีวติ และการพัฒนาประเทศ ทีผ่ ่านมาความตอ้ งการใช้ไฟฟาู ของ
ประเทศไทยเพม่ิ ขน้ึ อย่างต่อเนื่องประมาณร้อยละ 4 - 5 ตอ่ ปี ซง่ึ สอดคลอ้ งกบั จานวนประชากรท่ีเพ่ิมข้ึนและการ
เจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ปัจจุบันพลงั งานไฟฟูาได้เข้ามามีบทบาทต่อการดารงชีวติ ประจาวนั อย่างหลกี เลี่ยงไม่ได้
รวมทง้ั เปน็ ปจั จยั สาคัญในการขับเคล่ือนเศรษฐกิจของประเทศมากขนึ้ โดยในปี พ.ศ. 2557 ประเทศไทยมีการใชไ้ ฟฟาู
เปน็ อันดับที่ 24ของโลก ซึ่งเป็นที่น่ากังวลวา่ พลังงานไฟฟาู จะเพยี งพอตอ่ ความต้องการใชไ้ ฟฟูาในอนาคตหรือไมด่ งั นั้น
ความมนั่ คงทางพลงั งานไฟฟูาจึงมปี ระเด็นสาคัญทป่ี ระชาชนทุกคนควรรู้

3. จงอธบิ ายหน่วยงานที่เกยี่ วข้องด้านพลงั งานไฟฟาู ในประเทศไทย ( 5 คะแนน )
ตอบ หนว่ ยงานทรี่ ับผดิ ชอบเกย่ี วกับไฟฟูาในประเทศไทยต้ังแต่ระบบผลติ ระบบส่งจ่ายจนถึงระบบจาหน่ายใหก้ บั

ผใู้ ช้ไฟฟูา แบ่งเปน็ 2 ภาคส่วน คือ

1) ภาครัฐ ได้แก่ การไฟฟูาฝาุ ยผลติ แห่งประเทศไทย (กฟผ.) การไฟฟูาส่วนภูมิภาค(กฟภ.) และการไฟฟูานคร
หลวง (กฟน.)

2) ภาคเอกชน มเี ฉพาะระบบผลติ ไฟฟาู เทา่ นั้น เช่น บรษิ ทั ผลิตไฟฟูาราชบรุ ีโฮลด้งิ จากัด (มหาชน) บรษิ ัท ผลติ
ไฟฟูา จากดั (มหาชน) เป็นต้น

1. การไฟฟาู ฝุายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) กอ่ ตง้ั ข้นึ เม่ือวนั ที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2512 โดยรฐั บาลได้
รวมรฐั วิสาหกิจทีร่ ับผดิ ชอบในการจัดหาไฟฟูา ซ่งึ ได้แก่ การลกิ ไนท์ (กลน.) การไฟฟูายันฮี (กฟย.) และการไฟฟูา
ตะวันออกเฉียงเหนอื (กฟ.อน.) เป็นหนว่ ยงานเดยี วกนั คือ “การไฟฟูาฝุายผลติ แหง่ ประเทศไทย” มชี ่อื ยอ่ ว่า
“กฟผ.” มีนายเกษม จาติกวณชิ เป็นผ้วู า่ การคนแรก

2. การไฟฟาู สว่ นภูมภิ าค (กฟภ.) เป็นรฐั วิสาหกจิ ด้านสาธารณูปโภค สังกัดกระทรวงมหาดไทย ก่อตัง้ ขึ้น
ตามพระราชบญั ญตั ิการไฟฟูาส่วนภูมิภาค พ.ศ. 2503 โดยรับโอนทรพั ย์สิน หน้ีสนิ และความรับผดิ ชอบขององค์การ
ไฟฟาู สว่ นภมู ิภาคในขณะน้นั มาดาเนนิ การอยู่ภายใต้การกากบั ดแู ลของกระทรวงมหาดไทย มภี ารกิจในการผลติ จดั ให้
ได้มา จดั สง่ จดั จาหน่ายและการบริการด้านพลังงานไฟฟาู ใหแ้ ก่ประชาชน ธรุ กจิ และอุตสาหกรรมตา่ งๆในเขต
จาหน่าย 74 จังหวัดท่ัวประเทศ ยกเวน้ กรุงเทพมหานคร นนทบุรี และสมทุ รปราการ

3. การไฟฟาู นครหลวง (กฟน.) การไฟฟูานครหลวงจดั ต้ังข้นึ เมื่อวนั ท่ี 1 สงิ หาคม พ.ศ. 2501 ตาม
พระราชบัญญตั ิการไฟฟาู นครหลวง พ.ศ. 2501 ซ่งึ มีการแก้ไขเพม่ิ เติมในปี พ.ศ. 2530 และ พ.ศ. 2535เป็น
รัฐวิสาหกจิ ประเภทสาธารณปู โภค สาขาพลงั งาน สงั กดั กระทรวงมหาดไทย มีภารกจิ ในการจดั ให้ได้มา จาหนา่ ย
ดาเนินธรุ กจิ เกย่ี วกบั พลังงานไฟฟูา และธุรกจิ เกีย่ วเนื่องหรือท่ีเปน็ ประโยชนแ์ กก่ ารไฟฟาู นครหลวง โดยมีพน้ื ท่ีเขต
จาหน่ายใน 3 จังหวัด ได้แก่ กรุงเทพมหานคร นนทบุรี และสมทุ รปราการ

4. คณะกรรมการกากับกิจการพลังงาน (กกพ.) จัดตง้ั ข้ึนเมอื่ วันที่ 1 กมุ ภาพันธ์ พ.ศ.2551 ตาม
พระราชบัญญัติการประกอบกจิ การพลงั งาน พ.ศ. 2550 เพ่อื แยกงานนโยบายและงานกากบั ดูแล ออกจากการ
ประกอบกจิ การพลังงาน โดยเปดิ โอกาสใหภ้ าคเอกชน ชมุ ชนและประชาชนมีสว่ นรว่ มและมบี ทบาทมากข้ึน รวมทั้งให้
การประกอบกจิ การพลังงานเป็นไปอยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ มีความมัน่ คง มปี ริมาณเพียงพอและทัว่ ถึงในราคาทเี่ ป็นธรรม
และมีคุณภาพได้มาตรฐาน โดย กกพ. ทาหนา้ ทกี่ ากับกจิ การไฟฟาู และกิจการก๊าซธรรมชาตภิ ายใต้กรอบนโยบายของ
รัฐ

แผนการจดั การเรยี นร้ดู ้วยตนเอง (กรต.) รายวิชาการใช้พลงั งานไฟฟา้ ในชวี ติ ประจาวัน1 พว12010
จานวน 2 หน่วยกติ

ครั้งท่ี 9 จานวน 15 ช่ัวโมง
แบบ การเรียนรู้ดว้ ยตนเอง จานวน 15 ช่วั โมง
เร่อื ง อปุ กรณ์ไฟฟาู และวงจรไฟฟาู

ตวั ช้วี ดั
1. บอกชื่อและหน้าที่ของอปุ กรณไ์ ฟฟูา

เน้อื หา
1. อุปกรณ์ไฟฟูา
1.1 สายไฟฟูา
1.2 ฟวิ ส์ แบบตา่ งๆ
1.3 อปุ กรณ์ตัดตอนหรือเบรกเกอร์

ขน้ั ตอนการจดั กระบวนการเรียนรู้
ขั้นที่ 1 การกาหนดสภาพปัญหา ความต้องการในการเรยี นรู้

ใหผ้ ู้เรยี นศึกษาค้นควา้ จากใบความรู้ สอ่ื อินเตอร์เน็ต แหล่งเรยี นรใู้ นชมุ ชน

ขนั้ ท่ี 2 การแสวงหาข้อมูลและจดั การเรียนรู้
1. ใหผ้ เู้ รียนศึกษาคน้ คว้า เร่อื งอุปกรณไ์ ฟฟูาและวงจรไฟฟูา เกยี่ วกบั สายไฟฟูา ฟวิ ส์ แบบตา่ งๆ และ

อปุ กรณ์ตัดตอนหรือเบรกเกอร์
2. ผเู้ รียนนาความรทู้ ่ีได้รบั จากการค้นคว้า ทาใบงานทคี่ รูมอบหมายให้ และนาใบงานมาสง่ ครูในการพบกลมุ่

คร้ังที่ 10

ขน้ั ที่ 3 การปฏบิ ัตแิ ละนาไปประยกุ ต์ใช้
ผเู้ รยี นสรุปองค์ความรู้ และนาไปประยุกตใ์ ชใ้ นการดาเนินชวี ิตประจาวนั ได้

ขน้ั ท่ี 4 การประเมนิ ผล
ใบงาน

สอ่ื
1. หนงั สือแบบเรยี น
2. อนิ เตอร์เน็ต
3. ใบความรู้
4. แหลง่ เรียนรู้

การวดั ผลประเมนิ ผล
ใบงาน

ใบความรู้ ครงั้ ท่ี 9
วชิ าการใช้พลังงานไฟฟ้าในชีวติ ประจาวัน 1 พว12010 ระดับประถมศึกษา

1. สายไฟฟา้

สายไฟฟา้ เป็นอุปกรณท์ ี่ใชส้ ่งพลงั งานไฟฟูาจากท่ีหนง่ึ ไปยังอีกที่หน่ึงโดยกระแสไฟฟูาจะ เป็นตัวนา
พลังงานไฟฟูาผ่านไปตามสายไฟจนถึงเครื่องใช้ไฟฟูา สายไฟทาด้วยสารที่ยอมให้กระแสไฟฟูาผ่านได้ เรียกว่าตัวนา
ไฟฟาู และตัวนาไฟฟาู ทใี่ ชท้ าสายไฟเป็นโลหะทยี่ อมให้กระแสไฟฟูาผ่านไดด้ ี ลวดตวั นาแต่ละชนิดยอมให้กระแสไฟฟูา
ผ่านได้ต่างกัน ตัวนาไฟฟูาท่ียอมให้กระแสไฟฟูาผ่านได้มากเรียกว่ามีความนาไฟฟูามากหรือมีความต้านทานไฟฟูา
น้อย ลวดตัวนาจะมีความต้านทานไฟฟูาอยู่ด้วย โดยลวดตัวนาที่มีความต้านทานไฟฟูามากจะยอม ให้กระแสไฟฟูา
ผา่ นไดน้ ้อย

1.1 ประเภทของสายไฟฟ้า
สายไฟฟูาแบ่งออกเป็น 2 จาพวกคือสายไฟแรงดันตา่ และ สายไฟแรงดนั สูง

1.1.1 สายไฟฟา้ แรงดนั ต่า (Low Voltage Power cable)
เป็นสายไฟที่ใช้กับแรงดันไม่เกิน 750 V. เป็นสายหุ้มฉนวน ทาด้วยทองแดงหรืออะลูมิเนียม

โดยท่วั ไปเป็นสายทองแดงสายขนาดเล็กจะเป็นตัวนาเด่ียว แตส่ ายขนาดใหญเ่ ปน็ ตัวนาตเี กลียว วัสดุฉนวนที่ใช้กับสาย
แรงดนั ต่าคือ Polyvinyl Chloride (PVC) และ Cross-Linked Polyethylene (XLPE)

- สาย IEC-01
สายไฟฟูาตาม มอก.11-2531 ที่ในท้องตลาดนิยมเรียกว่า ทีเอชดับเบิลยู (THW) เป็นสาย

ไฟฟาู ชนดิ ทนแรงดัน 750 V เป็นสายเดีย่ ว นิยมใชก้ นั อยา่ งกวา้ งขวาง โดยเฉพาะใน โรงงานอุตสาหกรรม เนื่องจากใช้
ในวงจรไฟฟูา 3 phase ได้ ปกติจะเดินร้อยในท่อร้อยสาย ชื่อ THW เป็นชื่อตามมาตรฐานอเมริกัน ซ่ึงเป็นสายชนิด
ทนแรงดัน 600 V อุณหภูมิใช้งานที่ 75 องศาเซลเซียส แต่ในประเทศไทยนิยม เรียกสายท่ีผลิตตาม มอก. 11 -2531
วา่ สาย THW เนอ่ื งจากมโี ครงสร้างคลา้ ยกนั และรู้กันท่ัวไปในท้องตลาด

-การใช้งาน
เดินลอย ตอ้ งยึดดว้ ยวัสดุฉนวน (insulator)

เดนิ ในช่องเดินสาย ในสถานที่แหง้
หา้ มเดนิ ฝังดินโดยตรง

- สาย VAF

สายไฟตาม มอก.11-2531 ทต่ี ามท้องตลาดเรียกว่า สายชนดิ วีเอเอฟ (VAF) เป็นสายทีน่ ยิ มใชก้ ัน
มากตามบา้ นในประเทศไทย เป็นสายชนิด ทนแรงดนั 300 V มีทง้ั ชนดิ ทีเ่ ป็นสายเดยี่ ว สายคู่ และท่ีมีสายดินอยู่ดว้ ย
มีชนดิ 2 แกน หรือ 3 แกน เปน็ สายแบน ตวั นานอกจากจะมีฉนวนหุม้ แล้วยังมเี ปลือกหุ้มอกี ชั้นหนงึ่ สายคจู่ ะนิยมรัด
ดว้ ยเข็มขดั รดั สาย(Clip) ใช้ในบา้ นอยอู่ าศัยทัว่ ไป สายชนิดนี้ห้ามใช้ในวงจร 3 phase ทีม่ แี รงดัน 380 V (ในระบบ 3
phase แตแ่ ยกไปใช้งานเป็นแบบ 1 phase แรงดนั 220 V. จะใช้ได้)

- การใช้งาน

 เดินเกาะผนงั
 เดินในช่องเดินสาย ในสถานที่แหง้
 ห้ามเดนิ ฝงั ดนิ โดยตรง

- สาย VCT

เป็น สายชนดิ ทนแรงดนั 300 โวลต์มีท้ังชนิดเปน็ สายเดย่ี วสายคแู่ ละที่มีสายดนิ อยู่ด้วย ถ้าเป็นสายเดย่ี วจะเป็น
สายกลมและถา้ เปน็ ชนิด 2 แกนหรือ 3 แกนจะเป็นสายแบน ตัวนานอกจากจะมีฉนวนหุ้มแลว้ ยังมเี ปลือกหุ้มอีก
ช้ันหนง่ึ สายคู่จะนิยมเดิน ตามฝาผนงั ดว้ ยเขม็ ขดั รดั สาย (Clip) หรอื เดินในชอ่ งเดินสาย แต่หา้ มเดินฝังดินโดยตรง การ
จะเดินสายประเภทน้ีใตด้ นิ จะต้องเดินในทอ่ ฝังดินทมี่ ีการปูองกันน้าซึม เขา้ ท่อ ใชใ้ นบ้านอยอู่ าศยั ทัว่ ไปสายชนดิ นี้หา้ ม
ใชใ้ นวงจร 3 เฟสท่มี แี รงดนั 380 โวลตเ์ ช่นกนั (ในระบบ3เฟสแต่แยกไปใช้งานเป็นแบบ1 เฟสแรงดนั 220 โวลตจ์ ะ
ใชไ้ ด)้

การใชง้ าน
 ใชง้ านทว่ั ไป ต่อเข้ากับอุปกรณไ์ ฟฟูาเชน่ สว่านไฟฟูา หรือเดนิ สายเข้าเคร่ืองจักรขนาดใหญท่ ี่เคลอื่ นท่ไี ด้

- สาย NYY

สายไฟฟูาตาม มอก.11-2531 ตามทอ้ งตลาดนิยมเรียกว่าสายชนิด เอ็นวายวาย (NYY) มที ง้ั ชนิดแกนเดียว
และหลายแกนสายหลายแกน กจ็ ะเปน็ สายชนิดกลมเชน่ กนั สายชนดิ นี้ทนแรงดนั ที่ 750 V. นิยมใช้อยา่ งกวา้ งขวาง
เช่นกัน เน่ืองจากว่ามี ความทนตอ่ สภาพแวดลอ้ ม เพราะมีเปลอื กหุ้มอีกชนั้ หนง่ึ บางทเี รียกว่าเป็นสายฉนวน 3 ชั้น
ความจริงแล้วสายชนิดน้มี ีฉนวนชัน้ เดียว อกี สองชน้ั ท่ีเหลอื เป็นเปลือกเปลือกช้นั ในทาหน้าทเ่ี ป็นแบบ (Form) ให้สาย
แตล่ ะแกนที่ตีเกลยี วเขา้ ดว้ ยกันมีลักษณะกลม แล้วจึงมเี ปลือกนอกหุ้ม อีกช้ันหนึง่ ทาหนา้ ทปี่ ูองกันความเสียหายทาง
กายภาพ

การใชง้ าน
 ใช้งานทว่ั ไป เดินสายกับระบบ cable tray
 เดินสายไฟฟูาฝงั ดินได้โดยตรง

1.1.2 สายไฟฟูาแรงดนั สงู (High Voltage Power Cable)

เป็นสายตีเกลียวมีขนาดใหญ่ แบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ สายเปลือย และสายหุ้มฉนวน

- สายเปลือย

 สายอะลมู ิเนยี มตีเกลยี วเปลือย (AAC).
 สายอะลูมเิ นยี มผสม (AAAC)
 สายอะลูมิเนยี มแกนเหล็ก (ACSR)

- สายหุ้มฉนวน

 สาย Partial Insulated Cable (PIC)
 สาย Space Aerial Cable (SAC)
 สาย Preassembly Aerial Cable
 สาย Cross-linked Polyethylene (XLPE)

2. เบรกเกอร์ (breaker)

เ บ ร ก เ ก อ ร์ ( breaker) เ ป็ น ส วิ ต ซ์ เ ปิ ด -ปิ ด ท่ี ใ ช้ ใ น ง า น ไ ฟ ฟู า ท่ั ว ๆ ไ ป แ ต่ มี

คุ ณ ภ า พ ที่ สู ง ก ว่ า เ พ ร า ะ ว่ า เ บ ร ก เ ก อ ร์ น อ ก จ า ก จ ะ ท า ห น้ า ท่ี เ ป็ น ส วิ ต ซ์ เ ปิ ด -ปิ ด ว ง จ ร ไ ฟ ฟู า แ ล้ ว

ยั ง ส า ม า ร ถ ค ว บ คุ ม แ ล ะ ปู อ ง กั น ก ร ะ แ ส ไ ฟ ฟู า เ กิ น ใ น ว ง จ ร แ ล ะ ก า ร ลั ด ว ง จ ร ท า ง า น โ ด ย อ า ศั ย

ค ว า ม ร้ อ น แ ล ะ ส น า ม แ ม่ เ ห ล็ ก ไ ฟ ฟู า เ มื่ อ เ บ ร ก เ ก อ ร์ ตั ด ว ง จ ร แ ล้ ว มั น ยั ง ส า ม า ร ถ ใ ช้ ง า น ไ ด้ อี ก

ดังแสดงในรปู

ประเภทของเบรกเกอร์

หากแบ่งตามพิกัดแรงดันไฟฟูาจะแบ่งได้ 3 ประเภท ได้แก่ Low Voltage, Medium Voltage และ High
Voltage เบรกเกอร์ส่วนใหญ่ที่นิยมใช้กันในบ้านพักอาศัยคือ Low Voltage ได้แก่พวก MCB, MCCB และ ACB

เบรกเกอร์เหล่าน้ีจะมีลักษณะท่ีแตกต่างกันตามการออกแบบ ท้ังขนาด รูปร่างที่ถูกออกแบบมาให้เข้ากับการใช้งาน
หลากหลายประเภท เราจะอธิบายถงึ การใชง้ านของ Low Voltage

เซอรก์ ติ เบรกเกอร์แรงดันไฟฟ้าต่า(Low Voltage Circuit Breakers) นิยมติดตั้งในตู้คอนซูมเมอร์ยูนิทและ
ตโู้ หลดเซ็นเตอร์ ตัวอย่างเบรกเกอร์แรงดันไฟฟูาต่า มีดังน้ี MCB, RCDs, MCCB และ ACB โดยในบ้านพักอาศัยจะใช้
ประเภทMCBมากทส่ี ุด

MCB (Miniature Circuit Breakers) หรือที่ชอบเรียกกันว่าเบรกเกอร์ลูกย่อยหรือเรียกบ้านๆว่าลูกสกิต มี
ขนาดเล็ก ใช้ในบ้านพกั อาศัยท่ีมีการแสการใช้ไฟฟูาไม่เกิน100A วิธีการติดตั้งมี2แบบท่ีนิยมคือPlug-on(ติดตั้งง่ายแค่
ดันตวั เบรคเกอร์เขา้ กรอบที่เตรยี มไว)้ และ Din-rail(ใชเ้ ครื่องมือช่างท่ัวๆไปในการประกอบ) ขนาดท่ีใช้มีแบบ 1,2,3,4
Pole(แกนสลับข้ึนลง) ใช้ได้ท้ังกระแสไฟฟูาแบบ1 และ 3เฟส การใช้งานปกติจะติดตั้งในตู้โหลดเซ็นเตอร์หรือในแผง
จ่ายไฟฟาู ที่อยูต่ ามหอ้ ง(Consumer unit)

RCDs (Residual Current Devices) คืออุปกรณ์เซฟตี้ที่ใช้สาหรับตัด/ปูองกันกันไฟรั่ว ไฟดูด มี3ประเภท
ตามความต้องการใช้งาน ได้แก่ RCBO(ปูองกันไฟดูดช๊อต), RCCB(ตัดไฟเม่ือเกิดการร่ัวไหลของกระแส), ELCB
(ปอู งกันไฟดดู มกั ใช้ในเครือ่ งใช้ไฟฟูา มีปมุ เทส)

CCB (Moulded Case Circuit Breakers) คือเบรกเกอร์ท่ีใช้ในการเปิด-ปิดวงจรไฟฟูา รวมถึงตัด
กระแสไฟฟูาเม่ือมีไฟร่ัวหรือลัดวงจร ใช้กับกระแสไฟต้ังแต่100-2,300A แรงดันไม่เกิน1,000โวลต์ นิยมใช้ในตู้ไฟฟูา
Local panel ในอาคารขนาดใหญ่

ACB (Air Circuit Breakers) เปน็ เบรกเกอรข์ นาดใหญ่ที่สุดในหมวดLow Voltage ทนกระแสไฟฟูาได้สูงสุด
ถึง6,300A สามารถเพิ่มอุปกรณ์เสริมต่างๆเข้าไปได้ตามความต้องการ นิยมใช้งานเป็นเมนเบรกเกอร์ในโรงงาน
ต้องการการดแู ลอยา่ งตอ่ เนือ่ ง

3. ฟิวส์ (Fuse)
ฟิวส์ (fuse) เป็นอุปกรณน์ ริ ภัยชนดิ หนึ่งโดยจะปูองกนั การลัดวงจร และการใช้กระแสเกินในวงจรไฟฟาู โดย

จะหลอมละลาย และตัดกระแสไฟออกจากวงจรเพือ่ ปูองการอปุ กรณเ์ สยี หาย มหี ลายชนดิ ใหเ้ ลอื กใช้ตามความ
เหมาะสมของการใชง้ าน

คณุ สมบตั ขิ องฟิวส์

1. ฟิวส์เป็นโลหะผสมประกอบด้วย บิสมัท (Bi) ร้อยละ 50 ตะก่ัว (Pb) ร้อยละ25 และดีบุก
(Sn) ร้อยละ 25 โดยมวล

2. ฟิวส์มจี ดุ หลอมเหลวต่า ขณะที่กระแสไฟฟูาผ่านฟิวส์ พลังงานไฟฟูาจะเปล่ียนเป็นพลังงานความ
รอ้ นให้กับฟิวส์เล็กนอ้ ยแต่เมอ่ื มีการใชก้ ระแสไฟฟูาเกินกาหนด หรือเกิดไฟฟลู ัดวงจร กระแสไฟฟูาปริมาณมากจะผ่าน
ฟวิ ส์ พลงั งานไฟฟาู จะเปล่ยี นเปน็ พลงั งานความรอ้ นให้กบั ฟวิ สม์ ากขึ้น จนฟิวส์หลอมละลาย ทาให้วงจรไฟฟูา ในบ้าน
ถูกตดั กระแสไฟฟาู ไหลผา่ นอีกไม่ได้

3. การหลอมละลายของฟิวส์ไม่ทาให้เกิดประกายไฟ หรือเปลวไฟ หรือเปลวไฟหรือเกิดการหลอม
ละลายใดๆทท่ี าให้อุปกรณ์เสียหาย

การเลือกใชฟ้ วิ ส์

ควรเลอื กฟวิ ส์ทท่ี นกระแสไฟฟูาสูงสุด ไดม้ ากกว่ากระแสไฟฟูาสูงสุดท่ีใช้ภายในบ้านเล็กน้อย และไม่
ควรใช้ลวดหลก็ หรอื ลวดทองแดงทมี่ จี ุดหลอมเหลวสงู แทนฟิวส์ เพราะเม่ือกระแสไฟฟาู ไหลผ่านมากเกินไป ลวดเหล็ก
หรือลวดทองแดงจะไม่หลอมละลาย จึงไม่ช่วยตัดวงจรไฟฟูาในบ้าน ฟิวส์ที่ใช้ตามบ้านมีหลายขนาด เช่น ขนาด 10
15 และ 30 แอมแปร์ ฟิวส์ขนาด 15แอมแปร์ คือ ฟิวส์ท่ียอมให้กระแสไฟฟูาไหลผ่านได้ไม่เกิน 15 แอมแปร์ ถ้า
กระแสไฟฟูาผา่ นมากว่าน้ี ฟวิ สจ์ ะหลอมละลาย ทาให้วงจรขาด ดังนั้น การเลือกใช้ฟิวส์จึงต้องเลือกขนาดของฟิวส์ให้
พอเหมาะกับปริมาณกระแสไฟฟูาท่ีไหลผ่าน ฟิวส์มีหลายชนิด แต่ละชนิดจะใช้แตกต่างกัน ดังนั้นจึงควรเลือกใช้ให้
เหมาะสม เลือกฟิวส์ต้องเลือกความเร็วในการ ขาดของมันด้วย - เคร่ืองใช้ไฟฟูาท่ัวไป เลือกแบบขาดช้า ขนาดเป็น
สองเทา่ ของโหลดทใ่ี ช้

ใบงาน ครัง้ ที่ 9
วชิ าการใชพ้ ลังงานไฟฟ้าในชวี ิตประจาวัน1 พว12010 ระดับประถมศกึ ษา

ช่ือ-นามสกุล.......................................................................
กศน.ตาบล..............................................

คาชแี้ จง ใหผ้ ูเ้ รียนตอบคาถามต่อไปน้ี ( 15 คะแนน )
1. จงอธบิ ายความหมายของ สายไฟฟูา ( 5 คะแนน )
.............................................................................................................................................................................. ...........
........................................................................................................................ .................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
................................................................................................................................... ......................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
.............................................................................................................................................................. ...........................

2. สายไฟฟูาแบง่ ออกเปน็ กปี่ ระเภท อะไรบ้าง ( 5 คะแนน )
............................................................................................................................................................................ .............
...................................................................................................................... ...................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
................................................................................................................................. ........................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................................................ .............................

3. สายไฟฟาู ชนดิ ใด สามารถตอ่ เขา้ กับอุปกรณ์ไฟฟาู หรือเดินสายเขา้ กบั เครื่องจักร ( 5 คะแนน )
...................................................................................................................................... ...................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
................................................................................................................................................................. ........................
........................................................................................................... ..............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................

ใบงาน ครั้งที่ 9
วิชาการใช้พลังงานไฟฟา้ ในชีวติ ประจาวนั 1 พว12010 ระดบั ประถมศึกษา

ช่อื -นามสกุล.......................................................................
กศน.ตาบล..............................................

คาช้แี จง ให้ผเู้ รยี นตอบคาถามต่อไปนี้ ( 15 คะแนน )
1. จงอธบิ ายความหมายของ เบรกเกอร์ ( 5 คะแนน )
............................................................................................................................. ............................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
...................................................................................................................................................... ...................................
................................................................................................ .........................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................

2. จงอธิบายความหมายของ ฟวิ ส์ ( 5 คะแนน )
....................................................................................................................................... ..................................................
.........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
.................................................................................................................................................................. .......................
............................................................................................................ .............................................................................

3. จงอธบิ ายคณุ สมบัติของ ฟิวส์ ( 5 คะแนน )
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
.................................................................................................................................................. .......................................
............................................................................................ .............................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................. ............................................................
............................................................................................................................................................................. ............
....................................................................................................................... ..................................................................

เฉลยใบงาน คร้งั ที่ 9
วิชาการใช้พลังงานไฟฟา้ ในชีวติ ประจาวนั 1 พว12010 ระดับประถมศึกษา

ชือ่ -นามสกลุ .......................................................................
กศน.ตาบล..............................................

คาช้แี จง ใหผ้ ้เู รยี นตอบคาถามต่อไปนี้ ( 15 คะแนน )
1. จงอธบิ ายความหมายของ สายไฟฟูา ( 5 คะแนน )
ตอบ สายไฟฟ้า เป็นอุปกรณ์ท่ีใช้ส่งพลังงานไฟฟูาจากที่หนึ่งไปยังอีกท่ีหน่ึงโดยกระแสไฟฟูาจะ เป็นตัวนาพลังงาน
ไฟฟาู ผ่านไปตามสายไฟจนถงึ เครือ่ งใช้ไฟฟูา สายไฟทาด้วยสารที่ยอมให้กระแสไฟฟูาผ่านได้ เรียกว่าตัวนาไฟฟูา และ
ตัวนาไฟฟูาที่ใช้ทาสายไฟเป็นโลหะที่ยอมให้กระแสไฟฟูาผ่านได้ดี ลวดตัวนาแต่ละชนิดยอมให้กระแสไฟฟูาผ่านได้
ตา่ งกนั ตัวนาไฟฟูาท่ียอมให้กระแสไฟฟูาผ่านได้มากเรียกว่ามีความนาไฟฟูามากหรือมีความต้านทานไฟฟูาน้อย ลวด
ตวั นาจะมีความต้านทานไฟฟาู อยดู่ ้วย โดยลวดตัวนาท่มี คี วามตา้ นทานไฟฟูามากจะยอม ใหก้ ระแสไฟฟาู ผา่ นไดน้ ้อย

2. สายไฟฟูาแบ่งออกเป็นกปี่ ระเภท อะไรบา้ ง ( 5 คะแนน )
ตอบ สายไฟฟูาแบ่งออกเปน็ 2 จาพวกคือสายไฟแรงดนั ต่า และ สายไฟแรงดนั สงู

3. สายไฟฟาู ชนดิ ใด สามารถต่อเข้ากบั อุปกรณ์ไฟฟูา หรือเดินสายเขา้ กบั เครอื่ งจักร ( 5 คะแนน )
ตอบ สาย VCT