ขุนช้างขุนแผน

แลว้ ทาผงอทิ ธเิ จเขา้ เจมิ พกั ตร์ คนเหน็ คนทกั รกั ทกุ หนา้
เสกกระแจะจวงจนั ทนน์ า้ มนั ทา เสรจ็ แลว้ ก็พาวนั ทองไป ฯ
๏ ครานนั้ ทองประศรผี ูม้ ารดา ครนั้ ไดแ้ จง้ กจิ จาไมน่ ่งิ ได้
เดก็ เอย๋ วง่ิ ตามมาไวไว ลงบนั ไดงนั งกตกนอกชาน
พลายชมุ พลกอดกน้ ทองประศรี กูมใิ ช่ชา้ งขด่ี อกลูกหลาน
ลกุ ข้นึ โขย่งโกง้ โคง้ คลาน ซมซานโฮกฮากอา้ ปากไป

ครนั้ ถงึ ยงั้ อยูป่ ระตูวงั ผูร้ บั สงั่ เร่งรดุ ไมห่ ยุดได้
ขนุ แผนวนั ทองพระหมน่ื ไวย เขา้ ไปเฝ้าองคพ์ ระภมู ี ฯ
๏ ครานนั้ พระองคผ์ ูท้ รงเดช ป่ินปกั นคั เรศเรอื งศรี
เหน็ สามราเขา้ มาอญั ชลี พระปรานเี หมอื นลูกในอทุ ร
ดว้ ยเดชะพระเวทวเิ ศษประสทิ ธิ เผอญิ คดิ รกั ใคร่พระทยั อ่อน
ตรสั ถามอยา่ งความราษฎร ฮา้ เฮย้ ดูก่อนอวี นั ทอง

เมอ่ื มงึ กลบั มาแต่ป่าใหญ่ กูสใิ หไ้ อแ้ ผนประสมสอง
ครนั้ กูขดั ใจใหจ้ าจอง ตวั ของมงึ ไปอยู่แห่งไร
ทาไมไมอ่ ยู่กบั อา้ ยแผน แลน่ ไปอยู่กบั อา้ ยชา้ งใหม่
เดมิ มงึ รกั อา้ ยแผนแลน่ ตามไป ครนั้ ยกใหส้ เิ ตน้ กลบั เลน่ ตวั
อยู่กบั อา้ ยชา้ งไมอ่ ยู่ได้ เกดิ รงั เกยี จเกลยี ดใจดว้ ยชงั หวั
ดูยกั ใหมย่ า้ ยเก่าเฝ้าเปลย่ี นตวั ตกวา่ ชวั่ แลว้ มงึ ไมไ่ ยดี ฯ

๏ ครานนั้ วนั ทองไดร้ บั สงั่ ละลา้ ละลงั ประนมกม้ เกศี
ทูลคดพี ระองคผ์ ูท้ รงธรรม์
หวั สยองพองพรนั่ ทนั ที
[หะริรกั ] น. พระนารายณ์.
ขอเดชะละอองธุลบี าท
องคห์ รริ กั ษร์ าชรงั สรรค์ สร้าง, แต่งต้งั .
ป่ า. ครง้ั นนั้ โปรดประทานขนุ แผนไป
กระหมอ่ มฉนั มที อ้ งนน้ั เตบิ ใหญ่
เมอ่ื กระหม่อมฉนั มาแต่อารญั ขนุ ชา้ งไปบอกวา่ พระโองการ

ครนั้ อยู่มาขนุ แผนตอ้ งจาจอง

อยู่ทเ่ี คหาหนา้ วดั ตะไกร

มรี บั สงั่ โปรดปรานประทานให้ กระหมอ่ มฉนั ไมไ่ ปกห็ กั หาญ
ย้อื ยุดฉุดคร่าทาสามานย์ เลวทรามตา่ ช้า เพอ่ื นบา้ นจะช่วยกส็ ุดคดิ

ดว้ ยขนุ ชา้ งอา้ งวา่ รบั สงั่ ให้ ใครจะขดั ขนื ไวก้ ็กลวั ผดิ

จนใจจะมไิ ปกส็ ุดฤทธิ ชวี ติ อยู่ใตพ้ ระบาทา ฯ

๏ ครานนั้ พระองคผ์ ูท้ รงภพ ฟงั จบกร้วิ ขนุ ชา้ งเป็นหนกั หนา
พระรำชดำรัสอนั เป็นทนี่ ่ำเกรงขำมของคนทั้งปวง เหมอื นเสยี งของรำชสหี ์ว่า. (ป. สหี + นาท).

มพี ระสงิ หนาทตวาดมา อา้ ยบา้ เย่อหยง่ิ อา้ ยลงิ โลน

ตกวา่ กูหาเป็นเจา้ ชวี ติ ไม่ มงึ ถอื ใจวา่ เป็นเจา้ ทโ่ี รงโขน

เป็นไมม่ อี าญาสทิ ธคิ ดิ ดงึ โดน เทย่ี วทาโจรใจคะนองจองหองครนั

เล้ยี งมงึ ไมไ่ ดอ้ า้ ยใจรา้ ย ชอบแต่เฆย่ี นสองหวายตลอดสนั

แลว้ กลบั ความถามขา้ งวนั ทองพลนั เออเมอ่ื มนั ฉุดคร่าพามงึ ไป

ก็ชา้ นานประมาณไดส้ บิ แปดปี ครง้ั น้ที าไมมงึ จงึ มาได้

น่มี งึ หนีมนั มาฤๅวา่ ไร ฤๅวา่ ใครไปรบั เอามงึ มา ฯ

๏ วนั ทองฟงั ถามใหค้ รา้ มครนั่ บงั คมคลั ประนมกม้ เกศา
ขอเดชะพระองคท์ รงศกั ดา พระอาญาเป็นพน้ ลน้ เกลา้ ไป
ครง้ั น้จี มน่ื ไวยนนั้ ไปรบั กระหมอ่ มฉนั จงึ กลบั คนื มาได้
มใิ ช่ยอ้ นยอกทานอกใจ ขนุ แผนกม็ ไิ ดป้ ระเวณี
แต่มานน้ั เวลาสกั สองยาม ขนุ ชา้ งจงึ หาความว่าหลบหนี
ขอพระองคจ์ งทรงพระปรานี ชวี อี ยู่ใตพ้ ระบาทา ฯ

๏ ครานน้ั พระองคผ์ ูท้ รงเดช ฟงั เหตขุ นุ่ เคอื งเป็นหนกั หนา

อา้ ยหมน่ื ไวยทาใจอหงั การ์ ตกวา่ บา้ นเมอื งไมม่ นี าย

จะปรกึ ษาตราสนิ ใหไ้ มไ่ ด้ จงึ ทาตามนา้ ใจเอางา่ ยงา่ ย

ถา้ ฉวยเกดิ ฆ่าฟนั กนั ลม้ ตาย อนั ตรายไพร่เมอื งกเ็ คอื งกู
อวี นั ทองกูใหไ้ อแ้ ผนไป
ววู่ าม, หุนหนั พลันแลน่ ,

อา้ ยชา้ งบงั อาจใจทาจู่ลู่

ฉุดมนั ข้นึ ชา้ งอา้ งถงึ กู ตะคอกขอู่ วี นั ทองใหต้ กใจ

ชอบตบใหส้ ลบลงกบั ท่ี เฆ่ยี นตเี สยี ใหย้ บั ไมน่ บั ได้
มะพรา้ วหา้ วยดั ปากใหส้ าใจ อา้ ยหมน่ื ไวยกโ็ ทษถงึ ฉกรรจ์
มงึ ถอื ว่าอวี นั ทองเป็นแมต่ วั
ไปรบั ไยไมไ่ ปในกลางวนั ความมดื มนดว้ ยความหลง. (ป. โมห + อนฺธ).
มนั เหมอื นววั เคยขามา้ เคยข่ี
อา้ ยชา้ งมนั กฟ็ ้องเป็นสองนยั ไมเ่ กรงกลวั เวโ้ วท้ าโมหนั ธ์
อา้ ยแผนพอ่ นนั้ ก็เป็นใจ
ถงึ บอกกูวา่ ดหี าเช่อื ไม่
ว่าอา้ ยไวยลกั แมใ่ หบ้ ดิ า

เป็นราคขี อ้ ผดิ มตี ดิ ตวั หมองมวั มลทนิ อยูห่ นกั หนา

ถา้ อา้ ยไวยอยากจะใคร่ไดแ้ มม่ า ชวนพอ่ ฟ้องหาเอาเป็นไร

อยั การศาลโรงกม็ อี ยู่ ฤๅวา่ กูตดั สนิ ใหไ้ มไ่ ด้

เฆ่ียนตีดว้ ยลวดหนัง. ให้ผูก้ ระทาผิดหรือกระทาละเมิดชาระเงินค่าสนิ ไหมทดแทนหรอื ค่าปรบั .

ชอบทวนดว้ ยลวดใหป้ วดไป ปรบั ไหมใหเ้ท่ากบั ชายชู้

มนั เกดิ เหตทุ งั้ น้กี เ็ พราะหญงิ จงึ หงึ หวงช่วงชงิ ย่งุ ยง่ิ อยู่

จาจะตดั รากใหญ่ใหห้ ลน่ พรู ใหล้ ูกดอกดกอยูแ่ ต่ก่งิ เดยี ว

อวี นั ทองตวั มนั เหมอื นรากแกว้ ถา้ ตดั โคนขาดแลว้ กใ็ บเหย่ี ว

ใครจะควรสู่สมอยู่กลมเกลยี ว ใหเ้ดด็ เดย่ี วรูก้ นั แต่วนั น้ี

เฮย้ อวี นั ทองวา่ กะไร มงึ ตง้ั ใจปลดปลงใหต้ รงท่ี

อย่าพะวงั กงั ขาเป็นราคี เพราะมงึ มผี วั สองกูตอ้ งแคน้

ถา้ รกั ใหมก่ ็ไปอยู่กบั อา้ ยชา้ ง ถา้ รกั เก่าเขา้ ขา้ งอา้ ยขนุ แผน

อย่าเวยี นวนไปใหค้ นมนั หมน่ิ แคลน ถา้ แมน้ มงึ รกั ไหนใหว้ า่ มา ฯ

๏ ครานนั้ วนั ทองฟงั รบั สงั่ ใหล้ ะลา้ ละลงั เป็นหนกั หนา

ครน้ั จะทูลกลวั พระราชอาชญา ขนุ ชา้ งแลดูตายกั ค้วิ ลน

พระหมน่ื ไวยใชใ้ บใ้ หแ้ มว่ า่ บยุ้ ปากตรงบดิ าเป็นหลายหน

วนั ทองหมองจติ รคดิ เวยี นวน เป็นจนใจน่งิ อยูไ่ มท่ ูลไป ฯ
ผเู้ ป็นใหญใ่ นแผ่นดิน, พระเจ้าแผน่ ดนิ .
๏ ครานนั้ พระองคท์ รงธรณินทร์ หาไดย้ นิ วนั ทองทูลข้นึ ไม่

พระตรสั ความถามซกั ไปทนั ใด ฤๅมงึ ไมร่ กั ใครใหว้ า่ มา

จะรกั ชูช้ งั ผวั มงึ กลวั อาย จะอยู่ดว้ ยลูกชายกไ็ มว่ า่

ตามใจกูจะใหด้ งั วาจา แต่น้เี บ้อื งหนา้ ขาดเดด็ ไป ฯ

๏ นางวนั ทองรบั พระราชโองการ ใหบ้ นั ดาลบงั จติ รหาคดิ ไม่

อกศุ ลดลมวั ใหช้ วั่ ใจ ดว้ ยส้นิ ในอายุทเ่ี กดิ มา

คดิ คะนงึ ตะลงึ ตะลานอก ดงั ตวั ตกพระสุเมรุภผู า

ใหอ้ ทุ จั อดั อนั้ ตนั อรุ า เกรงผดิ ภายหนา้ ก็สุดคดิ

จะวา่ รกั ขนุ ชา้ งกะไรได้ ทจ่ี รงิ ใจมไิ ดร้ กั แต่สกั หนิด
รกั พอ่ ลูกหว่ งดงั ดวงชวี ติ แมน้ ทูลผดิ จะพโิ รธไมโ่ ปรดปราน
อย่าเลยจะทูลเป็ นกลางไว ้ ตามพระทยั ทา้ วจะแยกใหแ้ ตกฉาน
คดิ แลว้ เทา่ นนั้ มทิ นั นาน นางกม้ กรานแลว้ กท็ ูลไปฉบั พลนั
ความรกั ขนุ แผนก็แสนรกั
สูล้ าบากบกุ ป่ามาดว้ ยกนั ไม่พอใจดว้ ย, รังเกียจ, ลาเอยี ง.

ดว้ ยร่วมยากมานกั ไมเ่ ดยี ดฉนั ท์
สารพนั อดออมถนอมใจ

ขนุ ชา้ งแต่อยู่ดว้ ยกนั มา คาหนกั หาไดว้ า่ ใหเ้คอื งไม่

เงนิ ทองกองไวม้ ใิ หใ้ คร ขา้ ไทใชส้ อยเหมอื นของตวั

จมน่ื ไวยเลา่ ก็เลอื ดทใ่ี นอก ก็หยบิ ยกรกั เท่ากนั กบั ผวั

ทูลพลางตวั นางระเรม่ิ รวั ความกลวั พระอาญาเป็นพน้ ไป ฯ

๏ ครานน้ั พระองคผ์ ูท้ รงภพ ฟงั จบแคน้ คงั่ ดงั เพลงิ ไหม้

เหมอื นดนิ ประสวิ ปลวิ ตดิ กบั เปลวไฟ ดูดูเ๋ ป็นไดอ้ วี นั ทอง

จะวา่ รกั ขา้ งไหนไมว่ า่ ได้ นา้ ใจจะประดงั เขา้ ทง้ั สอง

ออกนนั่ เขา้ น่มี สี ารอง ยง่ิ กวา่ ทอ้ งทะเลอนั ลา้ ลกึ

จอกแหนแพเสาสาเภาใหญ่ จะทอดถมเท่าไรไมร่ ูส้ กึ

แทรกอยู่, ซง้ึ เขา้ ไป.

เหมอื นมหาสมทุ รสุดซ้งึ ซกึ นา้ ลกึ เหลอื จะหยงั่ กระทงั่ ดนิ

อฐิ ผาหาหาบมาทมุ่ ถม กจ็ ่อมจมสูญหายไปหมดส้นิ

ดุรา้ ย, รา้ ยกาจ, ดงั เพชรนลิ เกดิ ข้นึ ในอาจม

อแี สนถอ่ ยจญั ไรใจทมฬิ ข้ี (ของคน). (ป., ส. อาจม วา่ สง่ิ ทค่ี วรลา้ ง, สง่ิ ทค่ี วรชาระ).

รูปงามนามเพราะนอ้ ยไปฤๅ ใจไมซ่ อ่ื สมศกั ดเิ ทา่ เสน้ ผม
แต่ใจสตั วม์ นั ยงั มที น่ี ยิ ม สมาคมกแ็ ต่ถงึ ฤดูมนั
มงึ น่ถี ่อยยง่ิ กวา่ ถ่อยอที า้ ยเมอื ง จะเอาเร่อื งไมไ่ ดส้ กั สง่ิ สรรพ์
ละโมบมากตณั หาตาเป็นมนั สกั รอ้ ยพนั ใหม้ งึ ไมถ่ งึ ใจ
ว่าหญงิ ชวั่ ผวั ยงั คราวละคนเดยี ว หาตามตอมกนั เกรยี วเหมอื นมงึ ไม่
หนกั แผ่นดนิ กูจะอยู่ไย อา้ ยไวยมงึ อย่านบั วา่ มารดา

กูเล้ยี งมงึ ถงึ ใหเ้ป็นหวั หมน่ื คนอน่ื รูว้ า่ แมก่ ข็ ายหนา้

อา้ ยขนุ ชา้ งขนุ แผนทง้ั สองรา กูจะหาเมยี ใหอ้ ย่าอาลยั
หญงิ กาลกณิ ีอแี พศยา
ความรัก, ความปลืม้ ใจ, ความชื่นชม.

มนั ไมน่ ่าเชยชดิ พสิ มยั

ทร่ี ูปรวยสวยสมมถี มไป มงึ ตดั ใจเสยี เถดิ อคี นน้ี

เร่งเรว็ เหวยพระยายมราช ไปฟนั ฟาดเสยี ใหม้ นั เป็นผี

อกเอาขวานผ่าอยา่ ปรานี อยา่ ใหม้ โี ลหติ ตดิ ดนิ กู

ระยา, จัญไร, เลวทราม, ตา่ ช้า, ชวั่ ช้า, ชั่วร้ำย, เสนียดจัญไร.

เอาใบตองรองไวใ้ หห้ มากนิ ตกดนิ จะอปั รยี ก์ าลอี ยู่

ฟนั ใหห้ ญงิ ชายทง้ั หลายดู สงั่ เสรจ็ เสดจ็ สูป่ ราสาทชยั ฯ

งานท่ใี หท้ า

1. คดั ลอกคาประพนั ธท์ เ่ี ป็นโวหารภาพพจน์ ดงั ตวั อยา่ ง

1.1 อปุ มา

- ครานน้ั พระองคผ์ ูท้ รงภพ ฟงั จบแคน้ คงั่ ดงั เพลงิ ไหม้

- .............................................

- ........................................

1.2 อปุ ลกั ษณ์

- ....................................................................................................

1.3 ปฏปิ จุ ฉา

..............................................................

งานท่ใี หท้ า

2. คดั ลอกคาประพนั ธท์ เ่ี ป็นกวโี วหารหรอื รสวรรณคดไี ทย
2.1 เสาวรจนี
- ....................................
- .............................................
2.2
- ....................................................................................................
2.3
..............................................................
2.4 .................................................

งานท่ใี หท้ า

3. ทาแบบฝึกหดั ดา้ นหลงั วเิ คราะหเ์ น้อื หา หนา้ ๔๔ ทาขอ้ ๑ ถงึ ๔ ทกุ ขอ้