คู่มือกฎกระทรวงเครื่องจักร ปั้นจั่นและหม้อน้ำ2564 (ใหม่)

92การไฟฟ้าส่วนภูมภิ าค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

รปู ที่ 79 แสดงลักษณะของหนา้ กากชนิดส่งอากาศจากภายนอกเขา้ ไป
(ที่มา : http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20180108125953_6707)

การใช้งานอปุ กรณ์ป้องกันอันตรายระบบทางเดนิ หายใจ
ควรเลอื กอปุ กรณ์ป้องกันอนั ตรายต่อระบบทางเดนิ หายใจ ให้เหมาะสมกับลักษณะงานหรือ

อนั ตราย ที่อาจเกดิ ข้ึนจากการทำงาน พร้อมท้ังตรวจสอบสภาพโดยทั่วไป เช่น ตวั หน้ากาก ตลับกรอง
สายรัดศรี ษะ ท่อสง่ อากาศ สายสง่ อากาศ ต้องอยู่ในสภาพท่ีดีไม่มีรอยร้าว รอยแตก หรือเสือ่ มสภาพ

หน้ากากชนิดกรองอากาศ (Air-purifying) ตอ้ งมีการทดสอบความกระซับ โดยการใชฝ้ ่ามีอ
ปิดทางเข้าของอากาศให้สนิทแล้วหายใจเข้า ถ้าตัวหน้ากากยุบหรือบุ๋มลงเล็กน้อย หรือไม่สามารถ
หายใจได้ แสดงว่า ไมม่ ีรอยรว่ั ท่ี อากาศจะไหลเข้าไปในหน้ากากได้ ถือว่าการสวมใส่นั้นกระซับและ
สามารถใชง้ านได้ แตใ่ นทางกลบั กันถ้าเราหายใจ ไดต้ ามปกตแิ สดงว่าเกิดการรัว่ ไหลของอากาศเกดิ ขน้ึ
รวมทั้งขณะสวมหน้ากาก หากได้กล่ินก๊าซหรือไอระเหย หรือรส ของสารเคมี ควรเปล่ียนตลับกรอง
หรอื Cartridge ทันที

หนา้ กากชนดิ ส่งอากาศจากภายนอกเข้าไป (Supplied-air) ควรตรวจสอบทอ่ สง่ อากาศ และ
ข้อต่อ ต่างๆ ท่ีอาจทำให้ก๊าซหรือไอระเหยรั่วซึมเข้ามาในหน้ากากได้ รวมทั้งผู้ใช้งานต้องผ่านการ
อบรมวิธีการใช้งาน ตามคู่มือการใชง้ านอยา่ งเคร่งครดั เพราะ SCBA อาจเป็นอันตรายต่อผู้ใช้งานได้

การบำรุงรักษาอุปกรณป์ อ้ งกนั อันตรายระบบทางเดินหายใจ
ทำความสะอาดทุกครง้ั หลงั จากใช้งาน โดยใช้น้ำสบู่ หรอื น้ำอุ่นเชด็ ทำความสะอาด โดยการ

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเก่ยี วกบั ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลิต
เครื่องจักร ป้นั จ่นั และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเคร่ืองกล

93การไฟฟ้าส่วนภูมภิ าค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

ใช้แปรงน่ิมๆ ขัดเบาๆ แล้วผึ่งแดดให้แห้งพร้อมท้ังทำการตรวจสอบดูแลถ้าอุปกรณ์มีการชำรุดให้
เปล่ียนอปุ กรณ์

4. อปุ กรณ์ป้องกนั อันตรายระบบการได้ยนิ (Hearing Protection)
ปัจจุบันหลายสถานประกอบการประสบปัญหาอันตรายจากเสียงดังในสภาพแวดล้อมการ

ทำงานโดยเฉพาะอย่างยง่ิ เสยี งทม่ี คี วามดงั เสียงเกินกว่า 85 เดซเิ บสเอ สามารถทำให้เกดิ อันตรายต่อ
ผู้ปฏิบัติงานได้ ดังนั้นจึงต้องมีการใช้อุปกรณ์ในการลดเสียงที่เข้าไปในหูของผู้ปฏิบัติงาน เพ่ือให้
ผปู้ ฏบิ ตั ิงานเกิดความปลอดภยั จากโรคหเู ส่ือม จากการทำงานในดา้ นอาชวี อนามัยและความปลอดภยั
นิยมใช้อุปกรณ์ในการลดเสียงอยู่ 2 ประเภท ได้แก่ ที่อุด หูลดเสียง (Ear Plugs) และท่ีครอบหูลด
เสียง (Ear Muffs)

ตัวอย่างมาตรฐานของอุปกรณป์ ้องกนั อันตรายระบบการไดย้ ิน
• ANSI S12.60-2002
• ANSI S3.19-1974
• EN 352-2002

ประเภทของอุปกรณ์ปอ้ งกันอนั ตรายระบบการได้ยนิ
1.) ทอ่ี ดุ หูลดเสียง (Ear plugs) เปน็ อปุ กรณป์ อ้ งกนั อันตรายจากเสยี งชนดิ ทสี่ วมใสเ่ ข้ำไปในหู

สามารถลดเสยี งท่คี วามถี่ต่ำกว่า 400 เฮริ ท์ ได้ดี ทำด้วยวัสดชุ นิดต่างๆ เช่น พลาสตกิ ยาง โฟมซลิ ิโคน
ฝา้ ย ที่อุดหูจะช่วยลดเสียงดังได้ประมาณ 15 -30 เดซิเบลเอ ขึ้นอยู่กับชนิดของอุปกรณ์และย่ีห้อที่
ผลิต โดยข้อดแี ละข้อเสียของทอ่ี ดุ หูลดเสียง

รปู ท่ี 80 แสดงลกั ษณะของท่ีอดุ หูเพอื่ ลดเสียงดงั
(ทม่ี า : https://safetylandservice.com/รายละเอียดสินคา้ -104084-ปลกั๊ อุดหลู ดเสยี ง)

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกี่ยวกบั ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลติ
เคร่ืองจักร ป้นั จ่นั และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเครื่องกล

94การไฟฟ้าส่วนภูมภิ าค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

ตารางที่ 5 แสดงข้อดแี ละขอ้ เสียของท่อี ุดหลู ดเสยี ง

ข้อดขี องท่ีอดุ หลู ดเสยี ง ข้อเสยี ของท่อี ุดหูลดเสยี ง

ราคาถกู หลุดงา่ ย หลน่ หายงา่ ย

ลดเสียงทค่ี วามถต่ี ่ำได้ดกี วา่ ใช้ไมไ่ ดห้ ากหมู บี าดแผล หรอื มีการอักเสบ ตดิ
เชื้อ

สวมใสส่ บาย ไม่รอ้ น อาจเกดิ การระคายเคอื งรหู ู

ไม่เป็นอปุ สรรคตอ่ อุปกรณอ์ น่ื บนศรี ษะ ผใู้ ชม้ ักปฏเิ สธการใช้ ในการใช้งาน

พกพาสะดวก เก็บง่ายประหยดั พ้นื ที่เกบ็ ต้องเปล่ียนอันใหมบ่ อ่ ย

ใช้สะดวกในทีค่ บั แคบ เชน่ ในอโุ มงค์ การใสแ่ ละถอดค่อนขา้ งยาก

2) ทีค่ รอบหลู ดเสียง (Ear Muffs) สามารถลดเสียงทม่ี คี วามถสี่ งู กว่า 400 เฮริ ท์ ไดด้ ี มีชนิดสวมศีรษะ
และชนิดตดิ มากบั อปุ กรณ์อื่น เช่น หมวกนิรภัย

รปู ท่ี 81 แสดงลกั ษณะของที่อุดหูลดเสยี งท่ีเป็นแบบครอบ
(ทมี่ า : http://www.thaipowersafe.com/ทคี่ รอบหลู ดเสยี ง+Ear+Muff)

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกยี่ วกบั ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลติ
เคร่ืองจักร ป้นั จ่ัน และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเคร่ืองกล

95การไฟฟ้าส่วนภมู ภิ าค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

ตารางที่ 6 ข้อดแี ละขอ้ เสียของที่ครอบหลู ดเสยี ง

ขอ้ ดีของทคี่ รอบหลู ดเสียง ข้อเสยี ของทีค่ รอบหลู ดเสียง

ลดเสียงที่ความถส่ี งู ได้ดีกว่า หนัก ขนาดใหญ่ พกพาไมส่ ะดวก

สวมใสง่ า่ ย ไมเ่ หมาะกบั อากาศรอ้ น

ผู้ใช้ยอมรบั ไดง้ า่ ย ราคาแพง

ปรบั ใหเ้ หมาะกบั ศีรษะทกุ ขนาด อาจเปน็ อปุ สรรคเมอ่ื ใสร่ ว่ มกบั อุปกรณ์อ่นื ๆ

สามารถใชก้ ับคนงานท่เี ป็นโรคเก่ยี วกบั หไู ด้ ไม่เหมาะกับการทำงานในที่คบั แคบ

การใช้งานอุปกรณ์ป้องกันอนั ตรายระบบการไดย้ ิน
ควรเลือกอปุ กรณป์ ้องกนั อันตรายระบบการไดย้ นิ ใหเ้ หมาะสมกันลกั ษณะงานหรอื อนั ตรายท่ี

อาจเกิดขนึ้ จากการทำงาน เชน่ ถ้าเสียงที่มคี วามถี่สูงควรเลือกใช้ท่ีครอบหูลดเสียง เปน็ ต้น พรอ้ มทั้ง
ตรวจสอบสภาพโดยทว่ั ไป ต้องอยูใ่ นสภาพทีด่ ีไมม่ ีรอยร้าว รอยแตก หรอื สกปรก
วธิ ีการสวมใส่ที่อดุ หลู ดเสียง (Ear plugs) โดยมขี ้นั ตอนดัง,นี้
1. ใช้มือบบี ท่ีอดุ หูใหม้ ีขนาดเล็กๆ แหลมๆ
2. เอ้ือมมือข้ามศีรษะมาดึงใบหขู ึน้ เพือ่ ให้รูหตู รง แลว้ จงึ ใส่ทีอ่ ุดหู
3. ปล่อยมอื เพื่อใหท้ ่อี ุดหูลดเสียงขยายตวั

วิธกี ารสวมใสท่ ค่ี รอบหลู ดเสียง (Ear Muffs) มขี ั้นตอนดงั นี้
1. เกบ็ รวบผมใหเ้ รยี บรอ้ ยไม่ใหป้ ิดบังบรเิ วณใบหู
2. กางที่ครอบหูออกใหม้ ขี นาดพอเหมาะกบั ศีรษะ
3. สวมท่ีครอบหูและปรับให้พอดีกบั ใบหู

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกี่ยวกบั ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลติ
เคร่ืองจักร ป้นั จนั่ และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเคร่ืองกล

96การไฟฟ้าส่วนภมู ิภาค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

การบำรุงรักษาอปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายระบบการไดย้ ิน
ให้ทำความสะอาดทุกครั้งหลังจากการเลิกใช้งานด้วยน้ำอุ่น หรือน้ำสบู่ แล้วเข็ดทำความ

สะอาดให้แหง้ หรือผ่ึงแดด พรอ้ มทั้งตรวจสอบดูแลถ้าอปุ กรณม์ ีการชำรดุ ให้เปลย่ี นอุปกรณ์ แต่ถ้าเป็น
ทอี่ ุดหูลดเสียงชนิดทีท่ ำด้วยโฟมหรอื สำลี ควรใชเ้ พียงคร้ังเดียวแล้วท้ิง

5.อปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายที่มือและผิวหนงั (Hand and Skin Protection)
อุปกรณ์ป้องกันอันตรายมือและผิวหนังน้ัน ได้แก่ ชุดป้องกันอันตรายและถุงมือป้องกัน

อันตราย โดย ความสามารถในการป้องกันอันตรายข้ึนกับลักษณะของวัสดุที่ใช้ทำอุปกรณ์ป้องกัน
อันตรายนั้นๆ อุปกรณ์ป้องกันอนั ตรายที่มือและผวิ หนังน้ันสามารถป้องกันอันตรายในลักษณะต่างๆ
เช่น สามารถปอ้ งกันอันตรายจากสารเคมี ความร้อน ความเย็น การบดหรอื ทิ่มแทง รงั สี เป็นตน้

1.ถงุ มือ (gloves) ใช้สำหรับป้องกันอันตรายท่ีอาจเกิดขึ้นกับมือและแขน มีหลายประเภท
ตามลกั ษณะการใช้งาน ซึ่งสามารถ อ่านคุณสมบตั ิการใช้งานจากคู่มือข้างกลอ่ งหรือขอ้ มลู จากผู้ผลิต
ได้ ตวั อย่างของมาตรฐานขอถงุ มอื ท่ใี ช้ในปัจจุบนั ไดแ้ ก่

• EN 420: 2003 General requirements for protective gloves
• EN 374: 2003 Gloves giving protection from chemicals and micro

organisms
• EN 388: 2003 Gloves giving protection from mechanical risks
• EN 407: 2004 Gloves giving protection from thermal hazards
ประเภทของถุงมอื
1) ถุงมือยาง นิยมใช้ในการป้องกันอันตรายจากสารเคมี และเชือ้ โรคทางด้านชีวภาพ ส่วน
ใหญ่ทำมาจากยาง หรือการสงั เคราะหท์ างโพลิเมอร์เชน่ ยางธรรมชาติ นีโอพรีนพีวีซี ไวนลิ โพลเิ มอร์
ในไตร บิวทิล เปน็ ต้น ความสามารถในการป้องกันสารเคมีแต่ละชนิดตอ้ งดูจากข้อมูลของผู้ผลิตและ
ข้อมูลวิธีการใช้งานของถุงมีอแตล่ ะประเภท
2) ถุงมอื หนัง นิยมใช้ในการปอ้ งกนั อันตรายจากของมีคม การขัด เสยี ดสี การขดู ขีดหรอื บาด
ความส่นั สะเทอื น ความรอ้ น ความเย็น เป็นตน้
3) ถงุ มอื ตาข่ายลวด เหมาะสำหรบั การป้องกันอันตรายจากของมีคม การดัดหรือ การเฉือน

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเก่ียวกับ ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลติ
เคร่ืองจักร ป้นั จ่ัน และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเครื่องกล

97การไฟฟ้าส่วนภมู ิภาค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

เช่น การ ชำแหละเนอี้ สตั ว์ และโรงอาหารประเภทต่างๆ
4) ถุงมือผ้า เหมาะสำหรับการทำงานทั่วไป การประกอบข้ึนงานในกระบวนการผลิตใช้ใน

งานเกษตรกรรม สิ่งสำคัญห้ามใช้กับเครื่องจักรท่ีมีการหมุนหรือสายพาน เพราะอาจมีเศษด้ายท่ี
หลดุ ล่ยุ ออกมาแลว้ เกดิ การเกี่ยวพนั หรือดงึ มอื ผ้ปู ฏบิ ตั ิงานเข้าไปในเครื่องจักร ทำให้เกิดอันตรายจาก
การทำงาน

5) ถงุ มือปอ้ งกันไฟฟ้า เปน็ ถงุ มอี ท่มี ีคณุ สมบัติพิเศษ คือสามารถป้องกันอันตรายจากไฟฟ้าได้
แต่ไม่ทนกับการขีดข่วน ดังน้ันการใช้งานต้องสวมถุงมือหนังพับอีกข้ันเสมอ เนื่องจากถ้าถุงมีอกัน
ไฟฟ้าเกิดการขีดข่วนจะทำให้คุณสมบตั ฃิ องการตา้ นไฟฟ้าลดลง อาจทำใหผ้ ้ใู ช้งานเกิดอนั ตรายได้

6) ถุงมือป้องกันอุณหภูมิ ใช้ปอ้ งกันอันตรายจำกการสัมผัสวตั ถทุ ่ีมอี ุณหภูมิร้อนจัดหรือเย็น
จัด ดังน้ันวสั ดทุ ี่ใช้ในการทำถงุ มือชนิดนมี้ กั มีส่วนประกอบของ แรใ่ ยหนิ อลูมิเนียม เปน็ ต้น

7) ถงุ มีอป้องกันรังสี จะเปน็ ถุงมือประเภทท่ีเคลือบด้วยตะกว่ั เน่อื งจากตะกวั่ มีคุณสมบัติใน
การปอ้ งกนั อันตรายจากรงั สไี ด้ดี

รูปท่ี 82 แสดงลกั ษณะของถงุ มือประเภทต่างๆ
(ทีม่ า : http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20180108125953_6707)

อปุ กรณป์ ้องกนั อนั ตรายทลี่ ำตัว (Body Protection Devices)
ขุดป้องกันกันลำตัว สามารถป้องกันอันตรายจากการกระเด็นของวัตถุท่ีอาจสัมผัสโดน

ผู้ปฏิบตั ิงาน ได้แก่ กระเดน็ ของสารเคมี เศษวัสดุกระเด็น ลูกไฟ รงั สี เป็นต้น อุปกรณ์ป้องกันลำตัวมี
หลายชนิด แสดงดงั รปู ท่ี 53 ตวั อยา่ งอุปกรณป์ อ้ งกันลำตวั เชน่

1.) ชดุ ป้องกนั สารเคมี ทำมาจากพลาสติก (Plastic) ไวนิล (Vinyl) ยางสังเคราะห์ หรือยาง
ธรรมชาติ เป็นต้น ปัจจุบันมผี ู้ผลติ หลากหลายใหผ้ ู้ใชง้ านสามารถเลือกใช้ได้ตามความตอ้ งการ ตามแต่
ลักษณะงานแต่ละชนิด ดังนั้นความสามารถในการป้องกันสารเคมีแต่ละชนิดต้องดูจากข้อมูลของ

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกยี่ วกบั ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลิต
เครื่องจักร ป้นั จ่ัน และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเคร่ืองกล

98การไฟฟ้าส่วนภมู ิภาค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

ผผู้ ลติ ตัวอย่างมาตรฐานของขดุ ปอ้ งกันสารเคมี เช่น EN13982-1, EN13034, EN1149-1, EN1073-
2, EN14605, EN 14126 เปน็ ต้น

2.) ชุดป้องกนั ความรอ้ นเป็นผ้าท่ีทอจากเสน้ ใยแข็ง (glass fiber fabric) เคลือบผวิ ด้านนอก
ด้วยอลูมิเนียม หรอื บางชนิดผสมเส้นใยแอสเบสตอสปัจจบุ ันในงานอุตสาหกรรมนิยมใช้ผ้าทนไฟท่ี
เรียกว่าผ้า nomex ซึ่งมีความสามารถในการกันไฟและความร้อนได้ดี มาตรฐานชุดดับเพลิง เช่น
NFPA 1971-2007 เปน็ ต้น

3.) ชุดป้องกันรังสี เปน็ ชุดที่ฉาบด้วยตะก่ัว หรือเป็นขดุ ผ้าฝา้ ยแล้วเคลอื บด้วยตะก่ัวอีกหนึ่ง
ชนั้ สามารถปอ้ งกันรังสีได้ดี โดยเฉพาะชดุ ทฉ่ี าบด้วยตะก่วั ทีม่ คี วามหนามากๆ

4.) ชุดปอ้ งกันการกระเด็นของเศษวัสดุ เช่น เส้ือคลุมหนัง เอ๊ียม ขุดหมี เหมาะสำหรับการ
ทำงานกับ เคร่อื งจกั รทัว่ ไป

รปู ที่ 83 แสดงลักษณะของชุดอปุ กรณป์ ้องกันอนั ตรายทล่ี ำตวั ต่างๆ
(ทมี่ า : http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20180108125953_6707)

การใช้งานอุปกรณ์ป้องกนั อันตรายที่มือและผิวหนัง
ควรเลือกอุปกรณ์ป้องกันอันตรายอุปกรณ์ปอ้ งกันอันตรายท่ีมือและผวิ หนงั ให้เหมาะสมกับ

ลักษณะงาน หรอื อนั ตรายท่ีอาจเกิดขน้ึ จากการทำงาน พรอ้ มท้ังอ่านคู่มือและปฏิบัติตามคู่มือการใช้
งานอย่างเคร่งครัด และจะต้องมีการตรวจสอบสภาพโดยทั่วไปต้องอยู่ในสภาพที่ดี ไม่ฉีกขาด แตก
หรือสกปรก

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกยี่ วกับ ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลติ
เครื่องจักร ป้นั จ่ัน และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเครื่องกล

99การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

วธิ กี ารทดสอบความสามารถในการซึมผ่านของถุงมือ สามารถทำได้ง่ายๆ โดยการกลับถุงมือ
ให้ด้านนอก ส่วนท่ีสัมผัสกับอันตรายกลับเข้าไปอยู่ดา้ นใน แล้วเทสารเคมที ่ีเราปฏิบัติงานด้วยลงไป
ทง้ั ไว้ประมาณ 10-15 นาที ถ้าสารเคมนี น้ั สามารถซมึ ผา่ นได้ แสดงว่าถงุ มือน้ันไม่เหมาะกบั การทำงาน
กบั สารเคมีน้ัน

การบำรงุ รักษาอปุ กรณ์ป้องกันอันตรายท่ีมือและผวิ หนงั
ทำความสะอาดทุกครัง้ หลังการใชง้ าน ดว้ ยนำ้ สบู่ หรือนำ้ เปล่า หรอื ตามวิธีการตามทีผ่ ู้ผลิต

แนะนำ ผึ่ง ลมให้แห้ง และเก็บในที่สะอาด ถ้าอุปกรณ์มีการชำรุดให้เปล่ียนอุปกรณ์ หรือถ้าไม่
สามารถเปลย่ี นแปลงไดใ้ ห้ เปลีย่ นอปุ กรณ์อนั ใหมใ่ หก้ บั ผู้ปฏิบตั งิ าน

6. อุปกรณ์ป้องกนั อนั ตรายของเท้า (Foot Protection Devices )
รองเท้านริ ภัย (Lather Safety Footwear หรือ Safety Shoe) สามารถป้องกันอนั ตรายใน

รปู แบบต่างๆ ที่อาจเกิดขน้ึ กบั เท้าของผปู้ ฏิบัติงาน เช่น วัตถทุ ่ิมหรอื แทง กระแสไฟฟ้า สารเคมี ความ
ร้อน ความเย็น เครื่องจักร รวมถึงสามารถป้องกันการล่ืนไถลได้แสดงดังรูปท่ี 54 มาตรฐานของ
รองเท้านิรภัย เช่น EN345-1, ANSIZ41.1-1991 และ มอก. 523-2554 เปน็ ต้น โดยมาตรฐาน มอก.
523-2554 ไดก้ ำหนดคณุ สมบัติในการป้องกันอนั ตราย ดงั น้ี

1. หวั เหลก็ (Toecap) สามารถป้องกันอันตรายของนิว้ เท้าจากการกระแทกและแรงกดทับ
ไดไ้ ม่น้อยกว่า 15 กิโลนวิ ตนั (ประมาณ 3,372.14 ปอนด์)

2. แผ่นป้องกนั การทะลุ (Penetration Resistance insert) อยู่ในพ้ืนรองเท้า ป้องกันการ
ทะลุจากของแหลมหรอื ของมีคม

3. มีความสามารถในการตา้ นทานไฟฟ้าต้ังแต่ 100 กโิ ลโอห์ม ถงึ 1,000,000 กิโลโอหม์
อย่างไรก็ตามในบางลักษณะการทำงานในงานท่ีต้องสัมผัสน้ำหรือสารเคมี ถ้าไม่มีรองเท้า
นิรภัยกส็ ามารถใช้ลองเท้าบทู กันสารเคมใี นการป้องกนั อันตรายจากการปฏบิ ตั งิ านได้

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกี่ยวกบั ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลิต
เคร่ืองจักร ป้นั จ่นั และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเคร่ืองกล

100การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

รูปที่ 84 แสดงลกั ษณะของรองเท้านิรภยั ท่ตี อ้ งสวมใสใ่ นขณะปฏบิ ตั ิงาน
(ที่มา : http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20180108125953_6707)

การใช้งานและการบำรุงรกั ษารองเท้านริ ภยั
การใช้งานสามารถเลือกใช้ได้ในการปฏิบัติงานทุกงานที่อาจมีอันตรายเกิดขึ้นกับเท้าของ

ผปู้ ฏิบตั งิ าน เช่น ในงานก่อสร้าง หรอื งานทอี่ าจจะมอี บุ ตั ิเหตเุ กี่ยวกับวสั ดหุ ล่นทับ การบาด การทะลุ
ผา่ น งานทีม่ ีวัสดุท่ิมแทง สารเคมี รวมถงึ อันตรายจากกระแสไฟฟ้า และควรสวมใสต่ ลอดระยะเวลา
การปฏิบัติงาน การบำรงุ รักษาหลังการใชง้ านตอ้ งทำความสะอาดดา้ นนอกด้วยน้ำธรรมดำหรือนำ้ สบู่
เช็ดให้แห้งแลว้ วางใหแ้ ห้งหรือผ่ึงแดดก็ได้ และควรทำความสะอาดโดยการซักอย่างน้อยทุกสปั ดาห์
หรอื ตามลักษณะการใชง้ าน

รูปท่ี 85 แสดงลักษณะของรองเท้านริ ภัยท่จี ะตอ้ งบำรงุ รกั ษาหลังการใช้งาน
(ทีม่ า : http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20180108125953_6707)

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเก่ยี วกบั ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลติ
เครื่องจักร ป้นั จนั่ และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเครื่องกล

101การไฟฟ้าส่วนภมู ิภาค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

7.อุปกรณป์ ้องกันอนั ตรายจากการตก (Falling Protection Devices)
ในการปฏิบตั ิงานบนทสี่ ูงหรอื งานท่ีตอ้ งลงไปในพื้นท่ที ่ีต่ำกว่าระดับพื้นดิน เช่น หลุมลกึ ๆ ถัง

ขนาดใหญ่ บ่อ ห้องใต้ดิน หรืองานที่มีลักษณะการปฏิบัติงานท่ีคล้ำยๆ กัน อาจทำให้ผู้ปฏิบัติงาน
ได้รับอันตรายจากการตกลงไปจากท่ีสงู ดงั นั้น จึงจำเป็นต้องมกี ารใช้เข็มขัดนิรภยั และขดุ อปุ กรณใ์ น
การป้องกันอันตราย แสดงดังรูป 56 ตัวอย่าง มาตรฐานของอุปกรณ์ป้องกันการตกจากที่สูง เช่น
EN-361, EN353, EN358, EN813 และ OSHA 1926.104

ตามมาตรฐานการปฏบิ ตั งิ านบนทส่ี ูงต้ังแต่ 2 เมตรขน้ึ ไปจะต้องมกี ารปอ้ งกนั อนั ตรายโดยการ
ตดิ ต้งั นั่งร้านขณะปฏิบตั งิ าน แต่ต้องปฏิบตั ิงานท่มี ีความสงู ต้ังแต่ 4 เมตรขึน้ ไป จะตอ้ งมกี ารใชเ้ ข็มขัด
นิรภัยในการปอ้ งกนั อันตราย

รปู ที่ 86 แสดงลักษณะของเข็มขดั นริ ภัยซง่ึ เปน็ อปุ กรณป์ ้องกนั อันตรายจากการตกจากทีส่ งู
(ท่มี า : http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20180108125953_6707)

ชุดอปุ กรณ์ท่ีใช้ในการปฏบิ ัตงิ านบนทสี่ งู ประกอบไปด้วยอุปกรณ์ต่างๆ ดังน้ี
1) เข็มขัดนริ ภยั Safety Belt หรอื เข็มขดั นิรภยั ชนิดเต็มตัว Safety Harness ใชส้ ำหรบั

พยงุ ลำตัว ของผปู้ ฏิบัตงิ านเมือ่ ตกจากทส่ี งู เพื่อความปลอดภยั ในการปฏบิ ัติงาน ควรเลอื กใช้เขม็ ขัด
นริ ภัยชนดิ เตม็ ตวั หรือ Safety Harness แทน Safety Belt เพราะเม่ือเกิดการตกเขม็ ขดั นริ ภยั ชนิด
เต็มตัวจะพยงุ ส่วนหลงั และส่วนตวั ได้ดกี ว่าเขม็ ขัดนิรภัยธรรมดา

2) เชอื กนริ ภยั (Lanyards) จะมีตวั ล๊อคด้านหนงึ่ ยดึ ตดิ กับเขม็ ขัดนริ ภยั และอีกด้านจะเป็น
ตะขอเพื่อใชส้ ำหรบั เกย่ี วกบั คานหรือนั่งร้านที่มีความมนั่ คงแข็งแรง หรือใช้เกยี่ วลอ๊ คกับสายช่วยชวี ิต

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกี่ยวกับ ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลติ
เครื่องจักร ป้นั จ่ัน และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเครื่องกล

102การไฟฟ้าส่วนภมู ิภาค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

เพ่ือป้องกันการตก
3) สายช่วยชีวิต (Lifelines) จะใช้ในกรณที ่ีพ้นื ท่ีน้ันไมม่ ีจดุ แขวนตะขอของเชอื กนิรภัยที่

ปลอดภัย เช่น การปฏบิ ัติงานบนหลงั คา การปฏบิ ตั งิ านในลกั ษณะทเี่ ปน็ แนวดง่ิ เป็นต้น

รปู ที่ 87 แสดงส่วนประกอบตา่ งๆ ของชดุ อปุ กรณท์ ่ีใช้ในการปฏิบัติงานบนทสี่ ูง
(ท่มี า : http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20180108125953_6707)

วธิ กี ารใชง้ านเขม็ ขดั นิรภยั และอุปกรณ์
เม่ือต้องปฏิบัติงานที่มีความสูงต้ังแต่ 4 เมตรข้ึนไป หรือลักษณะการทำงานท่ีผู้ปฏิบัติอาจ

ได้รับอันตราย จากการตกต้องจัดให้มีการใช้เข็มขัดนิรภัยและชุดอุปกรณ์ที่สามารถรับน้ำหนักของ
ผู้ปฏิบัติงานน้ันได้รวมทั้งต้องมีการตรวจสอบอุปกรณ์ให้มีลักษณะพร้อมใช้งาน โดยจะต้องไม่มีการ
แตกร้าว ความเสียหายจากการไหม๊ไฟ การบิดเบ้ียว ผิดรูป การเป่ือย ฉีกขาด เปน็ ต้น บอ่ ยครัง้ ในการ
ปฏิบัติงานที่ผู้ปฏิบัติงานมักได้รับอุบัติเหตุจากการปฏิบัติงานเนื่องจากการผูกยึดเกี่ยวตะขอกับ
อปุ กรณ์ที่ไม่มีความม่ันคงแขง็ แรงจึงทำให้เกิดการตกเกิดขึ้น ดังน้ันเพ่ือความปลอดภัยในการใช้งาน
ห้ามผูกยึดหรือเกีย่ วระบบป้องกนั การตกส่วนบุคคลกับสง่ิ ต่อไปนี้

• เสาคำ้ ยนั แนวทแยงมมุ
• เสาค้ำยนั แนวด่ิง
• ท่อสาธารณูปโภค เชน่ ท่อลม ท่อนำ้ ทอ่ แกส๊
• ระบบป้องกนั อัคคีภยั

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกย่ี วกบั ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลิต
เคร่ืองจักร ป้นั จน่ั และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเคร่ืองกล

103การไฟฟ้าส่วนภมู ภิ าค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

• รางไฟ สายไฟ ตลับไฟ ทอ่ สายไฟ
• วาลว์ ทกุ ชนดิ
• โครงสร้างทไ่ี มแ่ ข็งแรง

รปู ท่ี 88 แสดงลักษณะของจุดยึดเกยี่ วของตะขอทไ่ี ม่ควร
(ทีม่ า : http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20180108125953_6707)

การบำรุงรกั ษาเขม็ ขดั นริ ภยั และอุปกรณ์
เม่ือใช้เสรจ็ ควรตรวจสอบอุปกรณท์ ำความสะอาดด้วยน้ำธรรมดาหรอื น้ำสบู่ เชด็ ให้แห้งแล้ว

วางใหแ้ ห้ง หรอื ผึง่ แดดก็ได้ หากมีการชำรดุ หรอื ฉีกขาดควรแยกออกจากส่วนทส่ี ามารถใชง้ านไดแ้ ละ
เปลีย่ นอุปกรณ์อันใหม่ ตามมาตรฐานและคำแนะนำของผู้ผลติ รวมทงั้ ควรใช้อุปกรณใ์ ห้เหมาะสมกับ
ลกั ษณะของงานเพ่ือยืดอายกุ ารใช้งานได้นานขึน้

การจงู ใจให้ผูป้ ฏบิ ตั ิงานใชอ้ ุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบคุ คล
1. อบรมผู้ปฏิบตั งิ านใหเ้ ข้าใจอนั ตรายและความสำคญั ในการใชง้ าน และวธิ กี ารใชง้ านที่ถกู ตอ้ ง
2. จดั อปุ กรณใ์ หเ้ พียงพอกบั การใช้งานและเหมาะสมกบั อันตรายทีอ่ าจไดร้ บั
3. มรี ะบบจัดเก็บและบำรุงรักษาที่ดี เพื่อยืดอายกุ ารใชง้ านของอุปกรณ์ปอ้ งกนั อันตรายส่วนบคุ คล
4. มอี ะไหลเ่ ปล่ียนให้ตามอายุการใช้งานหรอื เมอื่ เกดิ ความเสียหาย

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกี่ยวกับ ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลติ
เคร่ืองจักร ป้นั จ่ัน และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเคร่ืองกล

104การไฟฟ้าส่วนภมู ภิ าค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

5. จดั ให้มแี ผ่นป้ายเตอื น เพอ่ื ใหผ้ ปู้ ฏบิ ตั งิ านทราบถงึ พน้ื ที่ปฏิบัตงิ านน้มี ีอันตรายอะไร
6. ยกยอ่ งซมเขยผปู้ ฏบิ ัติถกู ตอ้ ง และในรายทป่ี ฏบิ ตั ไิ มถ่ กู ตอ้ ง เชน่ ไมส่ วมอุปกรณป์ อ้ งกันอนั ตราย
ส่วนบุคคลต้องตักเตอื นทนั ที
7. ผบู้ งั คบั บญั ชาทกุ ระดบั ตอ้ งเป็นแบบอย่างท่ดี ีในการใช้อปุ กรณป์ ้องกนั อนั ตรายส่วนบคุ คล

รปู ท่ี 89 แสดงจดุ ตา่ งๆ ของรา่ งกายท่ตี ้องสวมอปุ กรณ์ปอ้ งกนั อนั ตราย
(ที่มา : http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20180108125953_6707)

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกี่ยวกบั ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลติ
เครื่องจักร ป้นั จั่น และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเครื่องกล

105การไฟฟ้าส่วนภมู ภิ าค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

บรรณานุกรม

[1]กรมสวสั ดกิ ารและคมุ้ ครองแรงงาน. (2564). กฎกระทรวงวา่ ดว้ ยการทำงานเก่ยี วกบั เครอ่ื งจักร
ป้นั จ่นั และหม้อนำ้ พ.ศ. 2564. สบื คน้ เมือ่ 13 กันยายน 2564.
จาก : https://www.labour.go.th/index.php/59597-2564-31

[2]มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบรุ ี. (2561). การใช้งานปัน้ จัน่ . สบื คน้ เม่อื 15 กันยายน
2564. จาก : http://www.ce.kmutt.ac.th/home/sites/default/files/Manual_4OHC%20
Class_KMUTT_P.pdf

[3]บริษัท เซฟสริ ิ (ประเทศไทย) จำกดั . (2564). ความปลอดภัยในการทำงานกบั ปนั้ จน่ั เครน.
สบื คน้ เมื่อ 17 กนั ยายน 2564. จาก : https://www.jorporonline.com/safety-when-working-
with-cranes

[5]มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั นครปฐม. (2564). การใชอ้ ปุ กรณป์ อ้ งกนั ภยั สว่ นบุคคล. สบื คน้ เมื่อ 20
กันยายน 2564. จาก : http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20180108125953
_6707aecff0c61 1d5727ec8572bd557c9.pdf

[4]นางสาวฐติ พิ ร อ้ายดี, นางสาวรวภิ า ผอ่ งภกั ตร์, นายศภุ กร ตัณฑรงั ส,ี นายธนภทั ร สมานโสตถิวงศ์
, นายปฐมพร มงคลรุจิพาณิชย์และนางสาวปานชนก หวังเกยี รติ, 2564, น.41-84
[6]Calculation of Stability and axle load. (n.d.). Sweden: HIAB DIVISION.
[7]Dickie, D. (1985). Mobile Crane Manual. London: The Garden City Press Ltd,.
[8]Load Chart & Rigging Practice Exercises. (2020, May 11). Retrieved from fulford.ca:

https://fulford.ca/wp-content/uploads/2020/06/LCR-SB40-NA890D-PEX1.pdf
[9]Ridtirud, C. (2019, June 7). Statics Coach กลศาสตร์วศิ วกรรมสถติ ยศาสตร.์ Retrieved

from https://www.ridtirud.com
[10]Rough Terrain Crane . (n.d.). Retrieved from ekcrane: http://ekcrane.co.th/wp-

content/uploads/2017/08/TR250M-5.pdf

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเก่ยี วกับ ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลิต
เครื่องจักร ป้นั จน่ั และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเคร่ืองกล

106การไฟฟ้าส่วนภมู ิภาค

คู่มือการปฏิบัติงาน (Work Manual )

1. นายร่งุ แกลว้ กล้า รายช่อื ผจู้ ดั ทำ
2. นายธนนั พงศ์ ทองธรรมชาติ
.3 นางสาวฐิติพร อ้ายดี หัวหนา้ แผนกทดสอบและควบคมุ คุณภาพงานเครอื่ งกล
พนกั งานช่างระดบั 5
4. นางสาวรวิภา ผอ่ งภักตร์ นักศกึ ษาฝึกงานระดบั ปรญิ ญาตรี สาขาวศิ วกรรมเคร่ืองกล
มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ (ปีทฝี่ กึ งาน พ.ศ. 2561)
5. นายศภุ กร ตัณฑรังสี
นกั ศึกษาฝึกงานระดับปรญิ ญาตรี สาขาวศิ วกรรมเครื่องกล
6. นายธนภทั ร สมานโสตถวิ งศ์ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ (ปีทฝ่ี กึ งาน พ.ศ. 2561)

7. นายปฐมพร มงคลรจุ ิพาณิชย์ นกั ศกึ ษาฝึกงานระดับปรญิ ญาตรี สาขาวศิ วกรรมเครอ่ื งกล
8. นางสาวปานชนก หวงั เกยี รติ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (ปีทฝี่ ึกงาน พ.ศ. 2561)

นักศกึ ษาฝกึ งานระดับปรญิ ญาตรี สาขาวิศวกรรมเครือ่ งกล
มหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร์ (ปีทฝ่ี กึ งาน พ.ศ. 2561)

นกั ศกึ ษาฝกึ งานระดบั ปรญิ ญาตรี สาขาวศิ วกรรมเครอ่ื งกล
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (ปที ฝ่ี กึ งาน พ.ศ. 2564)
นกั ศกึ ษาฝกึ งานระดับปรญิ ญาตรี สาขาวศิ วกรรมเครอ่ื งกล
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (ปีทฝี่ ึกงาน พ.ศ. 2564)

ค่มู ือกฎกระทรวงว่าด้วยการทางานเกยี่ วกบั ฝ่ ายบารุงรักษาระบบผลิต
เคร่ืองจักร ป้นั จั่น และหม้อน้า พ.ศ. 2564 กองบริการและบารุงรักษาเคร่ืองกล