เอกสารประกอบการศึกษาส่วนประกอบต้นไม้ A5 - 05096

ท่ี สว่ นตา่ ง ๆ ของดอก - ช่อด
รปู ภาษาอังกฤ

5. claw

6. bearded

7. corona

8. floret

82

ดอกและดอก (inflorescences & flowers)
ฤษ ภาษาไทย

บรเิ วณสว่ นฐานของกลีบดอกหรือกลีบเลี้ยงที่แคบลง
ทา้ ใหม้ ลี ักษณะคลา้ ยก้านใบ

d กลีบดอกท่ีคลา้ ยมีขนเครา

กะบังรอบ, มงกุฎ

ดอกยอ่ ย ส่วนมากจะอย่รู วมกันเป็นช่อดอก เช่น ดอก
พืชวงศ์หญา้ พืชวงศท์ านตะวัน

ส่วนต่าง ๆ ของเกสรเพศผู้ สว่ นต่าง ๆ ของเกสรเพศผู้ - ช
ท่ี รปู ภาษาองั กฤ

1. pollinia

2. petal-like sta

สว่ นต่าง ๆ ของเกสรเพศเมีย

ที่ ส่วนต่าง ๆ ของเกสรเพศเมีย -
รปู ภาษาองั กฤ

1. plumose

83

ชอ่ ดอกและดอก (inflorescences & flowers)
ฤษ ภาษาไทย
a ก้อนเรณู

amen เกสรเพศผทู้ ีม่ ลี กั ษณะคล้ายกับกลบี ดอก

ช่อดอกและดอก (inflorescences & flowers)
ฤษ ภาษาไทย

e ยอดเกสรเพศเมยี ที่มขี นยาวน่มุ

การติดของกา้ นเกสรเพศเมีย

ที่ การตดิ ของก้านเกสรเพศเมยี -
รปู ภาษาองั กฤ

1. gynobasi

2. basal

3. eccentric

84

ช่อดอกและดอก (inflorescences & flowers)
ฤษ ภาษาไทย

ic กา้ นเกสรเพศเมียเชอ่ื มตดิ กบั ฐานรงั ไขด่ า้ นใน

กา้ นเกสรเพศเมียติดที่ฐานรงั ไขด่ ้านนอก

c ก้ า น เ ก ส ร เ พ ศ เ มี ย ติ ด กั บ รั ง ไ ข่ บ ริ เ ว ณ น อ ก แ น ว
เส้นผ่าศนู ย์กลาง

ที่ การตดิ ของก้านเกสรเพศเมีย -
รปู ภาษาองั กฤ

4. deflexed

5. forked

85

ช่อดอกและดอก (inflorescences & flowers)
ฤษ ภาษาไทย

d กา้ นเกสรเพศเมียมลี กั ษณะโคง้ ตา่้ ลง

ก้านเกสรเพศเมยี มีลักษณะเปน็ ง่าม

5. ผล (fruits) รปู ภาษาองั กฤ
ท่ี operculum
1. jaculato
2.
3. awn

4. pappus

86

ผล (fruits) ภาษาไทย
ฤษ

m ฝาเปดิ ของผลแหง้ แตกตามขวาง

or โครงสร้างท่ีมลี กั ษณะงอคล้ายตะขอติดอยู่ด้านในผนัง
ของผล

รยางคแ์ ข็ง

s กระจุกของขนทอ่ี ยู่บริเวณสว่ นปลายของผลในพืชวงศ์
ทานตะวนั

ท่ี รปู ภาษาอังกฤ
5. hip

6. pyrene
7. utricle
8. hilum
9. ruminate endo

87

ผล (fruits) ภาษาไทย
ฤษ

ผลของกุหลาบมลี ักษณะเปน็ รปู คนโท

ช่องเปิดของเมล็ดในผลที่มีเมล็ดแข็งเพียงเมล็ดเดียว
(drupe) เช่น ผลมะมว่ ง

ผลกระเปาะ ในหน่ึงผลมเี มลด็ เดยี วและไมม่ ีผนงั กน้ั

ข้ัวเมล็ด เป็นรอยแผลเป็นอยู่บนเมล็ดเกิดจากกการ
แยกตวั ออกของฐานกา้ นออวุล

osperm รอยย่นบนเอนโดสเปิร์ม

ท่ี รปู ภาษาองั กฤ
10. aril
11.
12. gelatinous la
13. funicle
14. caruncle
coma

88

ผล (fruits)

ฤษ ภาษาไทย

เยื่อหมุ้ เมล็ด, ปุยหุ้มเมล็ด เป็นรยางค์หรือเน้ือท่ีเจริญ

มาจากก้านออวุล และมักจะเจริญออกมาจากฐานของออวุล
มาหอ่ ห้มุ เมล็ด

ayer ชน้ั ของเมลด็ มลี กั ษณะคล้ายวุ้น

กา้ นออวลุ หรือกา้ นเมล็ด

e จกุ ขว้ั

กระจกุ ขนทพี่ บในส่วนบนของเมล็ด

6. ลกั ษณะท่วั ๆ ไป (general) ล
ท่ี รปู ภาษาอังกฤ
1. germinati

2. Photosynth

3. Pigment

89

ลกั ษณะทวั่ ๆ ไป (general) ภาษาไทย
ฤษ

การงอก (germination) การท่ีส่วนใดส่วนหน่ึงของ
ion ต้นอ่อนเจริญแทงทะลุเปลือกจากเมล็ด ไปเป็นต้นอ่อนที่

สมบูรณ์

การสังเคราะห์แสง (Photosynthesis ) กระบวนการ
สร้างอาหารพวกคาร์โบไฮเดรตของพชื สเี ขียว จาก H2O และ
hesis CO2 โดยอาศัยคลอโรฟิลล์ (Chlorophyll) และแสงสว่าง
เป็นตัวช่วย และเอนไซม์ในเม็ดคลอโรพลาสต์เป็นตัวเร่ง
ปฏิกิรยิ า

รงควัตถุ (Pigment) เม็ดสี ซึ่งท้าให้พืชแต่ละชนิดมีสี
แตกต่างกนั ไป สที เ่ี ราเหน็ อาจเกดิ จากรงควตั ถเุ พยี งชนิดเดียว
t หรอื หลาย ๆ ชนดิ ที่อยูร่ วมกัน ท้าให้เห็นเป็นสีต่างๆ คล้ายสี
ผสม คลอโรฟลิ ล์ (Chrorophyll) กเ็ ปน็ รงควัตถุชนิดหนึ่ง ซึ่ง
ให้สเี ขียว

ท่ี รปู ล
4. ภาษาอังกฤ
probract
5.
6. collumell
7.
pollen con

seed con

90

ลกั ษณะทว่ั ๆ ไป (general)

ฤษ ภาษาไทย

เกล็ดประดับ (probract) แผน่ เกลด็ ตดิ ท่โี คนก้านช่อดอก

t ของพืชในวงศ์ Cucurbitaceae มักมีต่อมซึ่งดึงดูดแมลง เช่น มะ
กลิ้ง Hodgsonia heteroclita(Roxb.) Hook. f. & Thomson

subsp. indochinensis W. J. de Wilde & Duyfjes

la แกนกลางของส่วนสบื พันธุพ์ ืชเมล็ดเปลือย

ne ส่วนสบื พนั ธเุ์ พศผู้ของพืชเมลด็ เปลือย

ne ส่วนสืบพันธเ์ุ พศเมยี ของพชื เมล็ดเปลอื ย

ที่ รปู ล
8. ภาษาอังกฤษ
9. diadelphous stame
10.
11. didynamous stame

didynamous stame

scorpioid

91

ลกั ษณะท่ัว ๆ ไป (general)

ภาษาไทย

เกสรเพศผู้เช่ือมติดสองกลุ่ม (diadelphous stamen)

en เกสรเพศผู้ท่ีก้านชูอับเรณู (filaments) เช่ือมติดกัน แยกเป็น 2 มัด
หรือเชื่อมตดิ กันมดั เดียว และมเี กสร 1 อนั แยกตา่ งหาก เช่นในพืชวงศ์

ถั่ว Fabaceae

เกสรเพศผู้มสี องคู่ยาวไม่เท่ากัน (didynamous stamen) เกสร
en เพศผู้มี 4 อัน ขนาดยาว 2 อันและส้นั 2 อัน เช่นเกสรเพศผู้ของพืชวงศ์

กะเพรา (Lamiaceae) วงศม์ ณเฑียรทอง (Scrophulariaceae)

เกสรเพศผมู้ ีสองคูย่ าวไม่เท่ากัน (didynamous stamen) เกสร
en เพศผู้มี 6 อัน ขนาดยาว 4 อันและส้ัน 2 อัน เช่น เกสรเพศผู้ของดอก

ผกั กาดเขยี ว

ช่อปลายม้วน (scorpioid) ช่อดอกแบบช่อกระจุก (cyme)
เรียงด้านเดียว ปลายม้วนงอคล้ายหางแมลงป่อง เช่นช่อดอกหญ้า
งวงชา้ ง Heliotropium indicumL. หรอื แต่ละดอกเรยี งสลับไปมาซ้าย-
ขวา ปลายช่อม้วนงอ เช่นพชื ในสกุล Cordia

ที่ รปู ล
12. ภาษาองั กฤ

actinomorphic
regular flow

13. zygomorphic f
irregular flo

92

ลกั ษณะทวั่ ๆ ไป (general) ภาษาไทย
ฤษ

flower, ดอกสมมาตรตามรัศมี (actinomorphic flower, regular
wer flower) ดอกท่ีกลีบดอกมีลักษณะและขนาดใกล้เคียงกัน หาก
แบ่งดอกน้ีตามแนวเส้นผ่านศูนย์กลางของดอก จะได้สองส่วนท่ี
เหมือนกันมากกว่าหน่ึงคร้ัง ซึ่งเรียกสมมาตรของดอกนี้ว่า
สมมาตรตามรัศมี (radial symmetry) เช่นดอกทานตะวัน ดอก
ชมพู่ ดอกกุหลาบ

flower, ดอกสมมาตรด้านข้าง (zygomorphic flower, irregular
ower flower) ดอกท่กี ลบี ดอกมีลักษณะและขนาดที่แตกต่างกัน และ
หากแบ่งดอกน้ีตามแนวเส้นผ่านศูนย์กลางของดอก จะได้สอง
ส่วนท่ีเหมือนกันเพียงหน่ึงคร้ัง ซึ่งเรียกสมมาตรของดอกนี้ว่า
สมมาตรด้านข้าง (bilateral symmetry) เช่น ดอกกล้วยไม้ ดอก
ถ่วั

93

บรรณานกุ รม

นางสาว มติ ราภรณ์ วัชโรทยั . (2553). อนุกรมวิธานพชื Plant Taxonomy (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/taxonomy.html, 26 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มิตราภรณ์ วัชโรทัย. (2553). วิสยั พืช Plant Habit (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/habitat.html, 14 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มิตราภรณ์ วชั โรทยั . (2553). ราก Roots (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/root.html, 15 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มิตราภรณ์ วชั โรทัย. (2553). ลาตน้ ทีเ่ ปลี่ยนรปู รา่ งไป Modified Stem
(Online). http://www.dnp.go.th/botany/BFC/stem.html, 16 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มติ ราภรณ์ วชั โรทยั . (2553). ใบ Leaf (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/leaf.html, 17 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มติ ราภรณ์ วชั โรทยั . (2553). ดอกไม้ Flowers (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/flwer.html, 18 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มติ ราภรณ์ วชั โรทยั . (2553). ผล Fruits (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/fruit.html, 19 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มิตราภรณ์ วัชโรทยั . (2553). คาศัพทน์ ่ารู้ ลกั ษณะวิสัย habit (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/Dict_02habit.html, 21 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มิตราภรณ์ วัชโรทยั . (2553). คาศัพท์น่ารู้ ลกั ษณะพื้นผิว surfaces (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/Dict_01cover.html, 21 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มิตราภรณ์ วชั โรทยั . (2553). คาศัพทน์ ่ารู้ ใบ leaves (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/Dict_03leaves.html, 21 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มติ ราภรณ์ วชั โรทัย. (2553). คาศพั ทน์ ่ารู้ ช่อดอกและดอก inflorescences &
flowers (Online). http://www.dnp.go.th/botany/BFC/Dict_04flower.html,
22 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มติ ราภรณ์ วัชโรทัย. (2553). คาศพั ท์น่ารู้ ผล fruits (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/Dict_05fruit.html, 22 พฤษภาคม 2561.

นางสาว มิตราภรณ์ วัชโรทยั . (2553). คาศัพทน์ ่ารู้ ลักษณะทว่ั ๆ ไป general (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/Dict_00.html, 22 พฤษภาคม 2561.

94

นางสาว มติ ราภรณ์ วัชโรทัย. (2553). ตน้ ไม้เกิดมาได้อย่างไรนะ (Online).
http://www.dnp.go.th/botany/BFC/Quest_Germ.html, 22 พฤษภาคม 2561.

บา้ นจอมยทุ ธ. (2543). รปู ชอ่ กระจุกซอ้ น dichasium (Online).
https://www.baanjomyut.com/library_2/extension-4/leaf/07.html,
23 พฤษาคม 2561.

ธีรชล แก้วปรชี า. (2555). รปู ใบประกอบแบบขนนก pinnately compound leaf
(Online). http://teerachonkaewpreecha.blogspot.com/p/httpwww.html,
28 พฤษภาคม 2561.

Your dictionary. (2018). รปู ช่อแยกแขนง panicle, compound raceme (Online).
http://www.yourdictionary.com/panicle, 28 พฤษภาคม 2561.

Commos. (2017). รูป File:Flower morphology - longitudinal section
showing achene formation and hypanthium (Online).
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Flower_morphology_-
_longitudinal_section_showing_achene_formation_and_hypanthium_in_R
osa-01.svg, 23 พฤษภาคม 2561.

Trueplookpanya.com. (2012). ผังส่วนประกอบของต้นไม้ (Online).
http://www.trueplookpanya.com/learning/detail/32034-044624,
23 พฤษภาคม 2561.

Trueplookpanya.com. (2012). ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้ ลักษณะของพืช (Online).
http://www.trueplookpanya.com/learning/detail/32034-044624,
23 พฤษภาคม 2561.

Trueplookpanya.com. (2012). ผังมโนทศั น์สาระการเรียนรู้ พชื ใกลต้ วั (Online).
http://www.trueplookpanya.com/learning/detail/32034-044624,
23 พฤษภาคม 2561.

ม.กา้ ธร จรญู เลศิ กิจจา. (2554). ผังส่วนประกอบของตน้ ไม้ (Online).
http://mkumthorngmailcom.blogspot.com/2011/03/blog-post_18.html,
23 พฤษภาคม 2561.