สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

กรมพลศกึ ษา

สาํ นกั นนั ทนาการ
กรมพลศกึ ษา กระทรวงการท‹องเที่ยวและกฬี า

สรŒางสขุ สูงวัย

ดŒวยนกิจันกทรรนม าการ

จัดพิมพ์โดย :
ส�ำนักนันทนาการ
กรมพลศึกษา กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา
เลขที่ 154 ถนนพระรามที่ 1 แขวงวังใหม่
เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330
โทรศัพท์ 0-2214-0120 ต่อ 4202-3
โทรสาร 0-2214-1507
เว็บไซต์ www.dpe.go.th

ISBN 978-616-297-557-8

พิมพ์คร้ังท่ี 1 : ตุลาคม 2562
จ�ำนวนพิมพ์ 3,000 เล่ม
ออกแบบ : บริษัท กู๊ดอีฟนิ่ง ติงค์ จ�ำกัด
พมิ พ์ท่ี : บริษัท เอส.เอส.พรินต้ิง แอนด์ ดีไซน์ จ�ำกัด

ข้อมูลทางบรรณานุกรมของส�ำนักหอสมุดแห่งชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
ส�ำนักนันทนาการ กรมพลศึกษา.
สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ.-- กรุงเทพฯ : กรมพลศึกษา
กระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬา, 2562.
64 หน้า.
1. นันทนาการบ�ำบัดส�ำหรับผู้สูงอายุ. I. ชื่อเรื่อง.

790.1926

คำ� นำ�

วยั ทสี่ งู ขนึ้ ทำ� ใหผ้ สู้ งู อายมุ กี ารเปลย่ี นแปลงทงั้ ทางรา่ งกาย
จิตใจ และสังคมผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักมีปัญหาทางด้านสุขภาพ
และภาวะทางจิตใจท่ีเส่ือมถอย เนื่องจากเกิดความรู้สึกว่า
สญู เสยี บทบาทและความสำ� คญั ทางสงั คม เหน็ วา่ ตนเองมคี ณุ คา่
ลดลง ไม่สามารถสร้างประโยชน์ให้กับสังคมและบุคคลอื่นได้ดี
เหมือนเดิม เกิดภาวะหดหู่ทางจิตใจ และเห็นว่าตนเป็นภาระ
แก่ผู้อ่ืน

กรมพลศึกษาในฐานะหน่วยงานหนึ่งที่มีบทบาทหน้าที่
ความรบั ผดิ ชอบเกย่ี วกบั การใชก้ จิ กรรมนนั ทนาการในการสง่ เสรมิ
สนับสนุน และดูแลประชาชนทุกเพศวัย ให้มีสุขภาพร่างกาย
ที่แข็งแรง มีภาวะทางจิตใจที่ดี สามารถใช้เวลาว่างที่มีอยู่ให้
เกดิ ประโยชนส์ งู สดุ และประกอบกจิ กรรมนนั ทนาการเปน็ ประจำ�
จนเป็นวิถีชีวิต จึงได้จัดท�ำหนังสือ เรื่อง “สร้างสุขสูงวัยด้วย
กิจกรรมนันทนาการ” ข้ึน เพ่ือเป็นสื่อกลางในการให้ผู้สูงอายุ
ได้รู้จักกับกิจกรรมนันทนาการประเภทต่างๆ และสามารถ
น�ำกิจกรรมนันทนาการดังกล่าวไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจ�ำวัน
เพื่อสร้างความสุขและพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดี สามารถใช้ชีวิต
ร่วมกับบุคคลอื่นในสังคมได้อย่างมีความสุข

กรมพลศึกษา
กระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬา

สารบัญ

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ..................................... 6
1. กิจกรรมเกมกีฬาและการละเล่น......................................8
2. กิจกรรมการเต้นร�ำ......................................................13
3. กิจกรรมศิลปะและหัตถกรรม..........................................18
4. กิจกรรมการร้องเพลงและดนตร.ี ....................................23
5. กิจกรรมภาษาและวรรณกรรม........................................28
6. กิจกรรมการแสดงและการละคร......................................33
7. กิจกรรมงานอดิเรก......................................................38
8. กิจกรรมกลางแจ้ง/นอกเมือง..........................................42
9. กิจกรรมทางสังคม.......................................................47
10. กิจกรรมพิเศษตามเทศกาล..........................................52
11. กิจกรรมการบรกิ ารอาสาสมัคร....................................57

บรรณานุกรม....................................................................... 61
คณะผู้จัดท�ำ......................................................................... 62



สร้างสุขสูงวัย
ด้วย
กิจกรรมนันทนาการ
การใช้ชีวิตอย่างมีความสุขในวัยเกษียณ
เปน็ ความใฝฝ่ นั ของใครหลายๆ คน แตก่ ารกา้ วเขา้ สู่
วัยสูงอายุ จะต้องเผชิญความเปล่ียนแปลงทาง
ธรรมชาติมากมาย ทั้งด้านร่างกายและจิตใจ
จากทเ่ี คยกระฉบั กระเฉง กจ็ ะทำ� อะไรชา้ ลง มปี ญั หา
สขุ ภาพมากขนึ้ จากทเี่ คยอยใู่ นสงั คมใหญ่ กจ็ ะมสี งั คม
ในวงจ�ำกัด เกิดความเหงา
วา้ เหว่ เกดิ ความวติ กกงั วล
รู้สึกไร้ค่า ส่ิงต่างๆ เหล่าน้ี
ทำ� ใหเ้ กดิ ผลในแงล่ บตามมา
อีกมากมาย

6 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

การท�ำกิจกรรมนันทนาการ จึงมีส่วนช่วย

ให้คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุดีขึ้น ท้ังการพัฒนา
ดา้ นรา่ งกาย จติ ใจ และสงั คม เพราะกจิ กรรมนนั ทนาการ
จะท�ำให้ผู้สูงอายุเกิดความสุขผ่านการใช้เวลาว่าง
ที่มีอยู่ให้เกิดคุณค่าและเป็นประโยชน์กับตนเอง

กิจกรรมนันทนาการมีมากมายหลายรูปแบบ
ผู้สูงอายุสามารถเลือกท�ำกิจกรรมตามที่ตนเองถนัด
และสนใจ โดยควรค�ำนึงถึงความปลอดภัย ระยะเวลา
ท่ีเหมาะสมในการท�ำกิจกรรม ไม่ขัดกับค่านิยม
วัฒนธรรม กฎหมายของสังคม รวมถึงการรักษา
สมดุลในการด�ำเนินชีวิตประจ�ำวันของตน กิจกรรม
นันทนาการจะสามารถสร้างรอยย้ิม เสียงหัวเราะ
ความภาคภูมิใจ ให้แก่ผู้สูงวัย เป็นวัยแห่งความสุข
อย่างแท้จริง

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 7

1 กิจกรรม
เกมกีฬา
และการละเล่น

เม่ือก้าวเข้าสู่วัยสูงอายุ ความเส่ือมของร่างกายจึงเป็น

สง่ิ ทห่ี ลกี เลยี่ งไมไ่ ด้ ผสู้ งู อายจุ งึ จำ� เปน็ ตอ้ งออกกำ� ลงั กาย
เป็นประจ�ำสม่�ำเสมอ อย่างน้อยคร้ังละ 20-30 นาที

สปั ดาหล์ ะ 3 ครงั้ โดยจะทำ� ใหเ้ กดิ ผลดที ง้ั ตอ่ ระบบหลอดเลอื ด
และการหายใจ กล้ามเนือ้ หวั ใจแข็งแรงขนึ้ การไหลเวยี นเลอื ด
ดขี น้ึ ในสว่ นของระบบกลา้ มเนอื้ สามารถเพม่ิ กำ� ลงั ของกลา้ มเนอ้ื
และรักษามุมการเคลื่อนไหวของข้อต่อให้อยู่ในภาวะปกติ
อีกทั้งยังเป็นการลดไขมันในร่างกาย รักษาระดับน�้ำตาลไม่ให้
เพิ่มขึ้น ท่ีส�ำคัญคือ ช่วยลดความเครียด ท�ำให้อารมณ์ดี
ซึ่งส่งผลให้เกิดความต้านทานต่อโรคได้อีกด้วย

อย่างไรก็ตาม เพื่อให้การออกก�ำลังกายของผู้สูงอายุ

ได้ประโยชน์อย่างเต็มที่และไม่เกิดอันตราย ผู้สูงอายุจึงควร
เลือกประเภทของการออกก�ำลังกายที่เหมาะสมกับ
ตนเอง รจู้ กั ขอ้ ควรระวงั และวธิ กี ารสงั เกตความผดิ ปกตติ า่ งๆ

ที่อาจเกิดขณะออกก�ำลังกาย

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 9

ËÒ‹ §ä¡ÅÍÅÑ ä«àÁÍÃà ¹×èͧ¨Ò¡ ÊÁͧä´ÃŒ Ѻ¡ÒáÃеŒØ¹
ãˤŒ ´Ô ÇҧἹ áÅÐµÑ´Ê¹Ô ã¨ ·ÓãËŒÊÁͧᢧç áç
áÅзӧҹÍ‹ҧÊÁ´ØÅ

Å´¤ÇÒÁ¡Ñ§ÇÅ ½¡ƒ ÊÁÒ¸Ô àÁèÍ× ÁÕÊÁÒ¸Ô
¤ÅÒÂà¤ÃÕ´ ¨Ð·ÓãËŒÃкºËÒÂ㨴¢Õ é¹Ö
»‡Í§¡Ñ¹âä«ÖÁàÈÃŒÒ ÃкºäËÅàÇÂÕ ¹âÅËÔµ
¨Ð·Ó§Ò¹ä´´Œ µÕ ÒÁä»´ŒÇÂ

การเลน‹ เปตอง

»‡Í§¡Ñ¹ÍÒ¡ÒÃäËŵ‹ ´Ô
ä´ÍŒ Í¡¡ÓÅѧ¡ÒÂᢹ ¢Ò
àÊÃÁÔ ÊÃÒŒ §¤ÇÒÁá¢ç§áç
ãË¡Œ ÅÒŒ Áà¹×éÍ

ªÐÅͤÇÒÁàÊè×ÍÁ ª‹ÇÂãˌËҧ¡Ò·çµÑÇä´Œ´Õ¢é¹Ö
Â×´ÍÒÂ¡Ø ÒÃ㪌§Ò¹ àÊÃÔÁÊÃÒŒ §ÊÁ´ÅØ
¢Í§¢ÍŒ Á×Í ¢ŒÍÈÍ¡ ¢³Ðà¤ÅèÍ× ¹äËÇÃÒ‹ §¡ÒÂ
»Í‡ §¡Ñ¹¡ÒÃË¡ÅŒÁ

10 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

¡ÃеŒ¹Ø ãËÊŒ ÁÍ§à¡´Ô ¡ÒÃËÅèѧ การว�งหร�อเดนิ เรว็
ÊÒÃàÍ¹ç ´ÍÏ¿¹ «è§Ö ໚¹ÊÒÃà¤ÁÕ
¸ÃÃÁªÒµÔ ÁÄÕ ·¸ÔìºÃÃà·ÒÍÒ¡ÒûǴ ªÇ‹ ÂãËŒ¹Í¹ËÅºÑ ÊºÒÂ
áÅзÓãËŒà¡´Ô ¤ÇÒÁÊØ¢ ¹Í¹ËÅºÑ ä´Œ´¢Õ é¹Ö

·ÓãË¡Œ Ò÷ӧҹ¢Í§
»Í´áÅÐËÑÇ㨴բֹé

ªÇ‹ ºÃÃà·ÒáÅÐÅ´¤ÇÒÁàÊÂÕè §
¡ÒÃà¡Ô´âä»ÃШӵÑǵ‹Ò§æ હ‹
âäËÑÇ㨠âä¤ÇÒÁ´¹Ñ âÅËµÔ âäàºÒËÇÒ¹
ª‹ÇÂÅ´ÃдѺä¢Á¹Ñ ã¹àÅÍ× ´
áÅЪ‹ÇÂ㹡ÒÃÅ´¹éÓ˹ѡ
áÅФǺ¤ØÁ¹éÓ˹ѡ䴌

à¾ÁÔè ¤ÇÒÁᢧç áç¢Í§¡ÅÒŒ Áà¹Í×é
ªÇ‹ ÂàÊÃÔÁÊÌҧÁÇÅ¡Ãд١
ขอŒ ควรระวัง

ผูท่มี นี ำ้ หนกั ตัวมาก ผทู ีเ่ ปน โรคเกีย่ วกับกระดกู และขอ ตอ
รวมถงึ ผูทมี่ โี รคประจำตวั ควรปรึกษาแพทยหรอื ผเู ชย่ี วชาญ
ในการออกกำลงั กายอยา งถูกวิธี

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 11

ตนŒ แบบกิจกรรมนนั ทนาการสำหรบั ผสŒู งู อายุ ร.ต.วิพากษ์ โสภานิช

อายุ 68 ปี
“การมาวิ่งในทุกๆเช้า เหมือน
เกษียณแล้วแต่ยังไม่ตกงาน
ได้เพ่ือน ได้หัวเราะ ได้ความสุข
เรียกได้ว่า วิ่งเพ่ือต่ออายุ
อยากให้มาออกก�ำลังกายกัน
เป็นการเปลี่ยนตัวเองเพ่ือตัวเอง”

คุณลุงเล็กหรือฉายา “พี่โว่” เร่ิมต้นวิ่งอย่างจริงจัง

หลังเกษียณ การว่ิงให้ประโยชน์กับพ่ีโว่มากมาย นอกจาก
สุขภาพร่างกายจะดีแล้ว การวิ่งในทุกๆ เช้า ยังท�ำให้พี่โว่
ไดเ้ พอื่ น ไดม้ ติ รภาพ ไดเ้ สยี งหวั เราะ ซงึ่ เปน็ หวั ใจสำ� คญั ของ
ความสุขในวัยเกษียณ นอกจากน้ี พี่โว่ยังได้ออกแบบวิธีการ
ฝึกซ้อมวิ่ง โดยประยุกต์ใช้ร่ม (เหมือนการกระโดดร่ม)
มาผูกไว้ที่เอวแล้ววิ่งทวนกระแสลม ท�ำให้กล้ามเนื้อมี
ความแข็งแรงเพิ่มข้ึน และพี่โว่ยังได้เหรียญทองจากการ
แขง่ ขนั วง่ิ ผลดั ในการแขง่ ขนั กฬี าผสู้ งู อายแุ หง่ ประเทศไทยดว้ ย

12 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

2 กิจกรรม
การเต้นร�ำ

การเต้นร�ำ อาจเรียกได้ว่าเป็นกิจกรรมเข้าจังหวะ

ใช้การเคลื่อนไหวร่างกายไปตามเสียงดนตรี การเต้นร�ำ
จงึ เปน็ กจิ กรรมทสี่ ามารถสรา้ งสขุ ใหส้ งู วยั ไดม้ าก เพราะนอกจาก
การแสดงทา่ ทางตา่ งๆ จะเปน็ การบรหิ ารกลา้ มเนอ้ื ในทกุ สว่ น
เสรมิ สรา้ งทกั ษะการเคลอ่ื นไหวและการทรงตวั ของรา่ งกายแลว้
ยังได้ความสนุกสนาน เพลิดเพลิน ผ่อนคลายความเครียด
รวมถึงเป็นการเปิดโอกาสในการเข้าสังคมอีกด้วย

การเต้นร�ำที่เหมาะกับวัยผู้สูงอายุน้ันมีมากมาย
หลายรปู แบบ ไมว่ า่ จะเปน็ การเตน้ ลลี าศ การรา่ ยรำ� โดยเฉพาะ
ร�ำวง ที่ผู้สูงอายุคุ้นเคยและสามารถสร้างความสนุกสนาน
ได้ในทุกเทศกาล การเต้นจังหวะบาสโลบ ที่ได้รับอิทธิพล
มาจากประเทศลาว นอกจากน้ี ยังมี Line Dance ซึ่งเป็น
การเตน้ ทผี่ สมผสานระหวา่ งแอโรบคิ กบั ลลี าศ ชว่ ยบรหิ ารสมอง
ในการฝกึ จำ� ทว่ งทา่ และยงั ทำ� ใหเ้ กดิ ความกระฉบั กระเฉงดว้ ย

14 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

การเตนŒ รำ

ä´Œ½¡ƒ ÊÁͧ ·ÓãËŒ¼‹Í¹¤ÅÒÂ
½¡ƒ ¡Òèӷ‹Ç§·‹Ò ¨µÔ ã¨àºÔ¡ºÒ¹
½ƒ¡ÊÁÒ¸Ô ÍÒÃÁ³á¨Á‹ ãÊ
ª·Ç‹ ÓÂãËÅ·Œ´¹ÃÇÓé ´Ë·¹Ã¡Ñ §ÊǧÒÁ ¡ÒÃËÒÂã¨ÅÖ¡æ
ªÇ‹ ÂãËÍŒ Í¡«àÔ ¨¹
à¢ÒŒ ä»ã¹àÅÍ× ´
ÁÒ¡¢é¹Ö ·ÓãËŒ
ËÅÍ´àÅ×Í´
ËÑÇã¨á¢§ç áç

ª‹ÇÂÂ´× àËÂÕ´ ໚¹¡Òýƒ¡·¡Ñ ÉÐ
¡ÅÒŒ Áà¹é×Í ¡ÒÃà¤Åè×͹äËÇ
áÅзÓãËŒ ¢Í§ÃÒ‹ §¡ÒÂ
ÃÒ‹ §¡ÒÂᢧç áç ·ÓãË·Œ çµÇÑ ä´Œ´Õ¢é¹Ö

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 15

การรำวง

¡ÅŒÒÁà¹éÍ× ¢ÍŒ µ‹Í ¤ÅÒ¤ÇÒÁà˧Ò
¡ÅŒÒÁà¹×éÍÁ´Ñ àÅç¡ Å´¤ÇÒÁÇŒÒàËÇ‹
䡴Ѻ¾Œ ¼ºÙŒ¤à¹¨·Í¾èÁÕ ÒٴäNj ÂØ ÁÃÓǧ
áÅÐËÑÇäËÅ‹ ä´àŒ ÃÂÕ ¹ÃŒ¨Ù §Ñ ËÇÐ
Â״˹‹Ø á¢ç§áç ¨Ò¡à¾Å§ÃÓǧ
·ÓãËŒ¡ÅÒŒ áÊ´§ÍÍ¡ÁÒ¡¢¹éÖ

·ÊÒÓÁãËÒÌࡶԴʤÃÇÒŒ Ò§Á¤ÊÇÒ¹Á¡Ø ÊÊÒ¹ÁÒѤ¹¤áÕäÅ´ÐŒ

16 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

ตนŒ แบบกิจกรรมนนั ทนาการสำหรบั ผŒสู งู อายุ นางบวั เรยี วรตั นมณภี รณ์

อายุ 78 ปี
“มนษุ ย์เป็นแขกของกาลเวลา
และโลกน้ี อะไรท่ีท�ำได้ก็ท�ำให้
ถึงที่สุด ถ้าตัวเราจากไปแล้ว
ส่ิงน้ันก็อาจจะยังอยู่ ท�ำให้มี
ความสุข ทั้งผู้ ให้และผู้รับ”

หากพูดถึงการ “ฟ้อนสาวไหม” คงนึกถึงใครไป
ไม่ได้นอกจาก “แม่ครูบัวเรียว” ท่ีทุ่มเทก�ำลังกายใจ

ในการอนรุ กั ษแ์ ละสบื สานศลิ ปะการแสดงพนื้ บา้ นลา้ นนา จนไดร้ บั
การยกย่องเชิดชูเกียรติให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะ
การแสดง สาขายอ่ ยการแสดงพน้ื บา้ น-ชา่ งฟอ้ น แมค่ รบู วั เรยี ว
มีใจรักการฟ้อนร�ำมาต้ังแต่เด็ก ด้วยการฟ้อนร�ำน้ัน
ให้ประโยชน์มากมาย โดยเฉพาะในวัยสูงอายุ แม่ครูกล่าวว่า
การร�ำให้ประโยชน์ในด้านสรีระร่างกาย ท�ำให้ร่างกายแข็งแรง
บรรเทาอาการปวดแขง้ ปวดขา ปวดแขน เพราะเราไดย้ ดื เสน้
ยดื สายจากทา่ รา่ ยรำ� เปน็ การฝกึ สมาธิ ฝกึ ความอดทน รวมถงึ
ยังเปิดโอกาสในการเข้าสังคมอีกด้วย

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 17

3 กิจกรรมศิลปะ
และหัตถกรรม

ศิลปะ เป็นกิจกรรมท่ีเปิดโอกาสให้ผู้สูงอายุสามารถ

ระบายความรู้สึกนึกคิดได้อย่างเต็มที่ การท�ำงานศิลปะท�ำให้

เกดิ การพฒั นาความคดิ สรา้ งสรรค์ สรา้ งความภาคภมู ใิ จ
และความม่ันใจในตนเอง นั่นเพราะศิลปะจะช่วยพัฒนา

สมองซีกขวา ซึ่งท�ำงานเกี่ยวกับอารมณ์ ความรู้สึก ซึ่งส่งผล
ใหเ้ กดิ การยอมรบั นบั ถอื และเหน็ คณุ คา่ ในตนเองเพม่ิ ขน้ึ ทำ� ให้
เกิดสมาธิและลดความวิตกกังวลได้

แม้ว่าการวาดภาพ ระบายสี จะเป็นกิจกรรรมศิลปะ
และหัตถกรรมที่ผู้สูงอายุนิยมท�ำมากท่ีสุด แต่ก็ยังมีกิจกรรม
อื่นอีกมากมายที่สามารถสร้างสุขให้สูงวัยได้ เช่น การปั้น
ซง่ึ สามารถใชว้ สั ดทุ หี่ ลากหลาย ไมว่ า่ จะเปน็ ดนิ นำ้� มนั ดนิ เหนยี ว
แปง้ โดว์ การปน้ั จะชว่ ยพฒั นากลา้ มเนอ้ื มดั เลก็ ขอ้ มอื นวิ้ มอื ได้
นอกจากนี้ยังมีงานจักสาน งานแกะสลัก งานเย็บปักถักร้อย
งานเดคูพาจ เป็นต้น

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 19

การวาดภาพ ระบายส�

ä´ÃŒ кÒÂÍÒÃÁ³ Å´¤ÇÒÁà¤ÃÕ´
ÇÔµ¡¡§Ñ ÇÅ àÂÂÕ ÇÂÒ»Þ˜ ËÒ´ŒÒ¹¨µÔ ã¨
·ÓãËàŒ ¡´Ô ¤ÇÒÁʧº ÊÁÒ¸Ô ÊµÔ
㹡Ò÷ÓÊèÔ§µ‹Ò§æ
¾²Ñ ¹Ò»ÃÐÊÒ·ÊÑÁ¼ÊÑ ¡ÅÒŒ Áà¹×Íé ÁÑ´àÅ¡ç
¢ÍŒ ÁÍ× ¡ÒûÃÐÊÒ¹ÃÐËÇ‹Ò§µÒ¡ÑºÁÍ×

¡ÒÃÊÃÒŒ §¼Å§Ò¹
·ÓãËàŒ ¡´Ô ¤ÇÒÁÀÒ¤ÀÁÙ Ôã¨
áÅÐàË¹ç ¤³Ø ¤Ò‹ ã¹µÇÑ àͧ

20 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

ª‹ÇÂãËŒÊÁͧÁÕ¡Òè´¨Ó·´èÕ ¢Õ ¹Öé
à¹Íè× §¨Ò¡¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Ò§ÈÅÔ »Ð

ÊÒÁÒö¡Ãе،¹ÊÁͧ
»Í‡ §¡Ñ¹ÍÒ¡ÒÃÊÁͧàÊ×Íè Áä´Œ
¡ÒêÁ§Ò¹ÈÅÔ »Ð ª‹Ç¾²Ñ ¹Ò
¤ÇÒÁ¤Ô´ÊÃÒŒ §ÊÃä ¨Ô¹µ¹Ò¡ÒÃ
áÅÐãˤŒ ÇÒÁÊØ¢·Ò§ã¨ä´Œ

ä´Œ¾²Ñ ¹ÒÈÑ¡ÂÀÒ¾´ŒÒ¹¡Òä´Ô µÍ‹ àµÁÔ ¾Å§Ñ
·Ò§´ŒÒ¹¨¹Ô µ¹Ò¡Òà à¡Ô´¤ÇÒÁ¤Ô´ÊÌҧÊÃä

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 21

ตนŒ แบบกจิ กรรมนันทนาการสำหรบั ผูสŒ ูงอายุ นายไมตรี ลิมปิชาติ

อายุ 78 ปี
“ส�ำหรับลุง การวาดภาพ คือ
ความสุข สมองเราถ้าท�ำอะไรแล้ว
มีความสุข มันจะไม่คิดอย่างอื่นเลย
ท�ำทุกอย่างด้วยใจรัก ท�ำทุกอย่าง
ให้มันพอดีๆ แล้วมันจะเกิดสิ่งท่ี
เรียกว่าความสุข”

ถ้าพูดถึง “ไมตรี ลิมปิชาติ” หลายคนคงคุ้นช่ือของ

ท่านในฐานะนักเขียนและคอลัมนิสต์ แต่ใครจะทราบว่า
คุณลุงไมตรีมีฝีมือการวาดภาพระบายสีท่ียอดเย่ียมไม่แพ้
งานเขียนเลย คุณลุงไมตรีไม่ได้เป็นจิตรกรมาก่อน ไม่ได้มี
พ้ืนฐานการวาดภาพมากนัก เพียงแต่เป็นคนช่างสังเกต
แสงและเงา เวลาใดท่ีเร่ิมล้าจากงานเขียน คุณลุงก็จะหันมา
จับพู่กันแทนปากกา ภาพท่ีคุณลุงไมตรีวาดเป็นภาพแนว

Abstract สรา้ งสรรคผ์ า่ นจนิ ตนาการ การใชส้ ี การสะบดั แปรง

จนออกมาสวยงาม โดยคุณลุงได้น�ำภาพที่ตนเองวาดไป
จดั แสดงผลงานมาแลว้ ถงึ 7 ครงั้ และยงั มผี สู้ นใจซอื้ ภาพวาด
ของคุณลุงไปเป็นจ�ำนวนมากอีกด้วย

22 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

4 กิจกรรม
การร้องเพลง
และดนตรี

ดนตรี สามารถเพ่ิมพลังให้หัวใจพองโตได้ น่ันเพราะ

ดนตรีมีผลต่อจิตใจมนุษย์ สามารถกระตุ้นจิตใจให้เกิด
พลังสร้างสรรค์ ความสุข ความผ่อนคลาย ความฮึกเหิม
สร้างความสามัคคี และกล่อมเกลาจิตใจให้อ่อนโยน ในวัย
สูงอายุ ดนตรีจึงมีประโยชน์มหาศาล ดังงานวิจัยมากมาย
ทแี่ สดงใหเ้ หน็ วา่ ดนตรสี ามารถชว่ ยบำ� บดั อาการตา่ งๆ ในผสู้ งู อายไุ ด้
เชน่ อาการซมึ เศรา้ ชว่ ยการนอนหลบั ชว่ ยการคลายตวั ของ
กล้ามเน้ือ การเปล่ียนแปลงของระบบหัวใจและหลอดเลือด
ฟื้นฟูสภาพร่างกาย จิตใจ และมีการปฏิสัมพันธ์ทางสังคม

กจิ กรรมทเ่ี กย่ี วกบั ดนตรี มที ง้ั การรอ้ งเพลง เลน่ ดนตรี
และฟงั เพลง แตล่ ะกจิ กรรมลว้ นเกดิ ประโยชนท์ งั้ สน้ิ ผสู้ งู อายุ

ควรเร่ิมจากดนตรีในแนวท่ีชอบ ให้ดนตรีอยู่ในชีวิตประจ�ำวัน
ของเรา ฮอรโ์ มนแหง่ ความสขุ ไดแ้ ก่ เอน็ ดอรฟ์ นิ (Endorphins)
ก็จะหลั่งออกมาท�ำให้เกิดความสุข ความกระชุ่มกระชวย

24 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

การฟ�งเพลง

¡Òÿ§˜ à¾Å§ÊÒÁÒö¼Í‹ ¹¤ÅÒ¤ÇÒÁà¤ÃÂÕ ´
¤ÇÒÁàË§Ò à¡Ô´¤ÇÒÁà¾Å´Ô à¾Å¹Ô áÅЪNj Â
ÃкÒÂÍÒÃÁ³ä´Œ ÍÕ¡·éѧÂѧªÇ‹ ÂÊÃÒŒ §
áçº¹Ñ ´ÒÅã¨áÅФÇÒÁ¤Ô´ÊÌҧÊÃä
·ÓãËŒà¡Ô´¤ÇÒÁÊØ¢ 梯 ÀÒ¾¨µÔ ´Õ

¤ÇÃàÅÍ× ¡»ÃÐàÀ·¢Í§´¹µÃÕ·ÕèªÍº¿§˜ ¿§˜ áÅÇŒ
à¡Ô´¤ÇÒÁ梯 áÅФÇÃ»ÃºÑ ÃдºÑ àÊÂÕ §´¹µÃÕ
ãËÁŒ ¤Õ ÇÒÁ¾ÍàËÁÒÐ äÁ‹´§Ñ ¨¹à¡¹Ô ä»

Ê‹§àÊÃÁÔ ´ŒÒ¹¤ÇÒÁ¨Ó การเล‹นองั กะลุง
áÅÐÊÁÒ¸Ô¨Ò¡¡ÒèÓ⹌µ
à¡Ô´¡Òþ²Ñ ¹Ò¡ÒûÃÐÊÒ¹§Ò¹
·ÓãË¡Œ ÅŒÒáÊ´§ÍÍ¡ ¢Í§Ã‹Ò§¡ÒÂáÅлÃÐÊÒ·ÊÑ§è §Ò¹
ÁÕ¤ÇÒÁÁÑè¹ã¨ã¹µ¹àͧ ¡ÒÃ㪌¡ÅŒÒÁà¹Í×é ¢ŒÍÁÍ× áÅÐᢹ
ÁÒ¡¢é¹Ö

à¡Ô´¤ÇÒÁÊÒÁ¤Ñ ¤Õ
ÃÐËÇ‹Ò§¼ŒÃÙ ‹ÇÁºÃÃàŧ

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 25

การรอŒ งเพลงและเล‹นดนตร�

à¡´Ô ÊÁÒ¸¨Ô Ò¡¡Ò质͋ Í¡‹Ù ºÑ
à¹Íé× ÃÍŒ §áÅШ§Ñ ËÇÐà¾Å§
໹š ¡Òý¡ƒ ¤ÇÒÁ¨Ó

ËÒ¡ÃÍŒ §â´ÂËÒÂ㨠ÎÍÏâÁ¹á˧‹ ¤ÇÒÁÊ¢Ø
ã˶Œ ¡Ù ¨§Ñ ËÇШзÓãËŒ ¨ÐËŧèÑ ÍÍ¡ÁÒã¹ÃÐËÇÒ‹ §
»Í´·Ó§Ò¹´¢Õ ¹éÖ ¡ÒÃÃÍŒ §à¾Å§ËÃÍ×
ªÇ‹ Â㹡Ãкǹ¡ÒÃà¼Ò¼ÅÒÞ àŹ‹ ´¹µÃÕ
¾Å§Ñ §Ò¹¢Í§ÃÒ‹ §¡ÒÂ

ä´àŒ ¢ÒŒ 椄 ¤Á ¾²Ñ ¹Ò¤ÇÒÁᢧç áç¢Í§
à¾ÁèÔ ¤ÇÒÁ¡ÅÒŒ áÊ´§ÍÍ¡ ¡ÅÒŒ Áà¹Íé× àÁÍè× àŹ‹ ´¹µÃÕ
¡ÒÃà¤ÅÍè× ¹äËǢͧ¢ÍŒ ÁÍ×
ÃÇÁ·§éÑ ¡ÒçÍàËÂÂÕ ´¹ÇéÔ ÁÍ×

26 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

ตŒนแบบกจิ กรรมนันทนาการสำหรบั ผสŒู งู อายุ นางนิตยา อรุณวงศ์

อายุ 66 ปี
“การร้องเพลง ให้ความสุข
เมื่อเรามีความสุข สุขภาพก็ดี
หลายๆ คร้ัง เราท�ำบุญด้วย
เสียงเพลง ได้ช่วยเหลือคนอ่ืน
ทั้งเราและคนรอบขา้ งกม็ คี วามสขุ ”

หลายคนคงไมค่ นุ้ ชอื่ นติ ยา อรณุ วงศ์ นกั แตถ่ า้ หากพดู ถงึ

“โฉมฉาย อรุณฉาน” ทุกคนต้องร้องอ๋อ คุณโฉมฉายเป็น

นกั รอ้ งเพลงลกู กรงุ ประจำ� วงดนตรกี รมประชาสมั พนั ธ์ โดง่ ดงั มาก
ในผลงานเพลง “สมมติว่าเขารัก” ชีวิตของคุณโฉมฉาย
โลดแล่นอยู่ในวงการเพลงมาต้ังแต่แรกรุ่นจนถึงวัยเกษียณ
เธอบอกว่า การร้องเพลงให้อะไรมากมาย สามารถขจัด
ความเครียดได้ ท�ำให้มีสุขภาพท่ีดีเม่ือหายใจถูกต้อง
ปัจจุบันเธอยังคงร้องเพลงเป็นประจ�ำ ทั้งงานคอนเสิร์ตและ
งานการกุศลต่างๆ เพราะเธอเช่ือเสมอว่า เสียงเพลงสามารถ
สร้างสุขและสร้างบุญได้พร้อมๆ กัน

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 27

5 กิจกรรม
ภาษาและ
วรรณกรรม

แม้ว่าการอ่าน การเขียนในวัยสูงอายุจะเป็นเร่ืองที่
คอ่ นขา้ งลำ� บาก ดว้ ยความเสอื่ มของสายตา แตก่ ารใชเ้ วลาวา่ ง
ท�ำกิจกรรมภาษาและวรรณกรรมให้ประโยชน์กับผู้สูงอายุ

ได้มาก โดยเฉพาะในเรื่องการส่งเสริมทักษะทางความคิด
จินตนาการ และสามารถพัฒนาสมองได้อีกด้วย

ผู้สูงอายุสามารถเร่ิมต้นง่ายๆ จากการอ่านหนังสือ
ประเภทที่ชอบ ไม่ว่าจะเป็นนิยาย โคลง กลอน หนังสือพิมพ์
นิตยสาร หรือแม้แต่บทความออนไลน์ทางอินเตอร์เน็ต
นอกจากน้ี การเขียน ก็เป็นอีกกิจกรรมท่ีดี ผู้สูงอายุอาจ
เริ่มต้นจากการเขียนบันทึกประจ�ำวัน (ไดอารี) ซ่ึงเป็น
การช่วยกระตุ้นความจ�ำจากการล�ำดับเหตุการณ์ และยังใช้
เปน็ การระบายอารมณส์ ขุ ทกุ ขไ์ ด้ หรอื หากใครมสี าระความรู้
ประสบการณ์ อยากแบ่งปันให้เพ่ือนได้อ่าน ก็สามารถ
เขียนเป็นบทความลงบนเว็บไซต์ เฟสบุ๊ค แอพลิเคช่ันไลน์
ซึ่งนอกจากจะได้ประโยชน์ต่อตนเองแล้ว ก็ยังให้ประโยชน์
ต่อผู้อ่ืนด้วย

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 29

¡Ãе،¹¡Ãкǹ¡ÒäԴ
¡Ò÷ӧҹ¢Í§ÊÁͧ
àÊÃÁÔ ÊÌҧ¨¹Ô µ¹Ò¡ÒÃ
·ÓãËÁŒ ¤Õ ÇÒÁ¤´Ô ÊÃÒŒ §ÊÃä

ªÇ‹ ÂãËŒà¡´Ô ÊÁÒ¸¨Ô ´¨‹Í¡ºÑ
ʧÔè ã´Ê§Ôè ˹è֧䴌¹Ò¹áÅдբÖé¹

การอา‹ น ä´ÃŒ Ѻ¤ÇÒÁà¾Å´Ô à¾Å¹Ô
¼‹Í¹¤ÅÒ¨ҡ¤ÇÒÁà˧Ò

ÊÒÁÒö¹Ó¤ÇÒÁ÷ŒÙ Õèä´Œ
ÁÒ㪌 㹪ÇÕ Ôµ»ÃШÓǹÑ

30 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

¡ÒÃÍÒ‹ ¹¹·Ô Ò¹ãËŒËÅÒ¹¿˜§
ª‹ÇÂʧ‹ àÊÃÁÔ ¤ÇÒÁÊÁÑ ¾Ñ¹¸
㹤Ãͺ¤ÃÑÇ áÅÐ໚¹
¡Òûš٠½˜§¹ÔÊÑÂÃÑ¡¡ÒÃÍÒ‹ ¹
ãËàŒ ´ç¡´ÇŒ Â

½ƒ¡¡Ãкǹ¡Òä´Ô ÇÔà¤ÃÒÐˏ
¾Ñ²¹Ò·Ñ¡ÉÐ㹡ÒÃÊ×èÍÊÒÃ
ä´áŒ Å¡à»ÅÕÂè ¹àÃÕ¹áٌ Ѻ¼ŒÙÍè×¹
à¡Ô´¤ÇÒÁÀÒ¤ÀÙÁÔ ã¨ã¹µ¹àͧ

การเข�ยนบทความ
ผา‹ นอนิ เตอรเนต็

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 31

ตŒนแบบกิจกรรมนนั ทนาการสำหรบั ผŒูสูงอายุ รศ.กลุ วรา ชพู งศ์ไพโรจน์

อายุ 68 ปี
“ความสุขของป้า คือได้แต่งเร่ือง
เล่านทิ าน อ่านหนังสือ และ
สอนท�ำสื่อง่ายๆ ให้เด็ก และ
ผู้ปกครอง นำ� ไปพัฒนาใหล้ กู หลาน
ใหร้ กั การอา่ น เป็นการเกษียณ
อย่างเกษม สนกุ ไม่เหงา รู้สึกว่า
ตัวเองมีคุณค่า”

“ป้ากุล” เป็นนักเขียนและนักเล่านิทานท่ีฝากผลงาน

มาแล้วมากมาย ท่านเป็นคนรักการอ่าน และมีจินตนาการ
สรา้ งสรรค์ นอกจากนี้ ยงั เปน็ วทิ ยากรแบง่ ปนั ความรู้ เคลด็ ลบั
การเล่านิทานให้แก่ผู้ปกครองและผู้ที่สนใจ โดยหวังว่า
จะทำ� ใหเ้ ดก็ ๆ มนี สิ ยั รกั การอา่ น มสี มาธิ มปี ญั ญา และเปน็ คนดี
จากคณุ ธรรมของนทิ าน ปา้ กลุ ยงั แนะนำ� ใหผ้ สู้ งู อายเุ ลา่ นทิ าน
ให้ลูกหลานฟัง โดยท�ำตามความถนัด เช่น นิทานพับกระดาษ
เล่านิทานด้วยมือ หรือสามารถเล่าเร่ืองจากภาพในหนังสือ
ก็ได้

32 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

6 กิจกรรม
การแสดงและ
การละคร

การแสดงและการละคร คือ การแสดงออกทาง

รา่ งกาย ทว่ งทา่ การเคลอื่ นไหว ทา่ เตน้ ทา่ รำ� ซง่ึ สอื่ ถงึ เรอ่ื งราว
อารมณ์ ความรู้สึก อาจแสดงร่วมกับดนตรีและการขับร้อง
หรือไม่ก็ได้

สำ� หรบั ผสู้ งู อายุ การเปน็ ผแู้ สดงจะชว่ ยสง่ เสรมิ ใหผ้ สู้ งู อายุ

เปน็ คนกลา้ แสดงออก มคี วามกลา้ มนั่ ใจในการใชช้ วี ติ รว่ มกบั
คนในวัยอื่นๆ ไดค้ วามภาคภูมิใจในตัวเองและสุขภาพร่างกาย

ท่ีแข็งแรง ส่วนผู้ชมจะได้ความสนุกสนานเพลิดเพลิน

ได้หัวเราะ ได้รอยยิ้ม ได้ความอ่ิมเอมใจ โดยเรื่องราวใน
บทละครที่ผู้แสดงถ่ายทอดออกมา สามารถให้แง่คิด
เกิดการเรียนรู้ประสบการณ์ชีวิตผ่านตัวละคร นอกจากน้ี
การละครยังสะท้อนค่านิยมและสภาพสังคมในยุคสมัยน้ันๆ
ซึ่งถือว่าเป็นการกล่อมเกลานิสัยด้วยสิ่งที่เป็นสุนทรีย์ ทั้งนี้
ทั้งนั้นไม่ว่าจะเป็นนักแสดงหรือผู้ชม ล้วนแล้วแต่ก่อให้เกิด
ประโยชน์กับตัวเรามากมาย

34 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

การเปนš ผูแŒ สดง

½ƒ¡¤ÇÒÁ¨Ó¨Ò¡¡ÒèÓ
º·ÅФà ËÃ×Í
·Ò‹ ¡ÒÃáÊ´§µ‹Ò§æ

໹š ¡ÒúÃËÔ Òà ʋ§àÊÃÔÁ¤ÇÒÁ¡ÅÒŒ áÊ´§ÍÍ¡
ÃÒ‹ §¡ÒÂä´Œ ã¹·Ò§·Õè´Õ ÊÃÒŒ §¤ÇÒÁÀÒ¤ÀÙÁÔã¨
ÍÕ¡·Ò§Ë¹è§Ö áÅÐà¾èÁÔ ¤ÇÒÁÁÑè¹ã¨ã¹µ¹àͧ

ª‹Ç¾²Ñ ¹ÒºØ¤Å¡Ô ÀÒ¾
ãË´Œ ÕÂè§Ô ¢éÖ¹

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 35

ชมการแสดง

ä´ÃŒ ºÑ ¤ÇÒÁÊØ¢ ʹءʹҹ
ä´Œ¤ÇÒÁÍÔÁè àÍÁ㨠áÅÐ
¤ÇÒÁ«Òº«§éÖ ã¨
ä´ÃŒ ºÑ »ÃÐʺ¡Òó ãËÁæ‹
¤ÇÒÁ¹‹Òµ×è¹µÒµ×è¹ã¨¢Í§
¡ÒÃáÊ´§ ä´àŒ Ëç¹à·¤â¹âÅÂÕ
··Õè ¹Ñ ÊÁÂÑ
ä´ÊŒ ÒÃФÇÒÁÌ٠¢ŒÍ¤Ô´
¤µÊÔ Í¹ã¨ ¨Ò¡à¹Íé× ËÒ
ã¹ÅФÃ

36 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

ตŒนแบบกิจกรรมนันทนาการสำหรบั ผŒสู งู อายุ นางศรนี วล ข�ำอาจ

อายุ 72 ปี
“การแสดงลำ� ตดั มนั อยู่ในสายเลอื ด
ให้ความสุข ให้ทุกอย่างกับแม่
แม่ตั้งใจจะถ่ายทอดการแสดงนี้
ไปสู่รุ่นลูกรุ่นหลาน เพราะรับปาก
กับพ่อหวังเต๊ะไว้แล้วว่า ฉันจะท�ำ
จนกว่าฉันจะตาย การแสดงล�ำตัด
จะไม่สูญไป”

คุณแม่ศรีนวล เป็นศิลปินพ้ืนบ้านการแสดงล�ำตัด
ในนามคณะล�ำตัด “หวังเต๊ะ” ที่ทุกคนรู้จัก จากเด็ก

ต่างจังหวัดธรรมดาคนหน่ึง คุณแม่ศรีนวลเข้ากรุงเทพฯ
มาฝึกฝนการแสดงล�ำตัดจนกลายเป็นศิลปินท่ีมีชื่อเสียง
ยาวนานจนถึงทุกวันนี้ อีกทั้งยังต้ังปณิธานไว้ว่าจะสืบสาน
การแสดงล�ำตัดไปจนกว่าจะส้ินลมหายใจ คุณแม่ศรีนวล
จงึ เปดิ บา้ นตนเองเปน็ แหลง่ เรยี นรกู้ ารแสดงลำ� ตดั ใหค้ นทกุ เพศ
ทกุ วยั ไดส้ มั ผสั การแสดงแขนงนอ้ี ยา่ งลกึ ซง้ึ โดยเฉพาะผสู้ งู อายุ
ท่ีขอเชิญชวนเป็นพิเศษให้มาท�ำกิจกรรม เพราะเห็นว่าจะให้
ประโยชน์ท้ังทางร่างกาย จิตใจ กับผู้สูงอายุอย่างมากมาย

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 37

7 กิจกรรม
งานอดิเรก

ผู้สูงอายุสามารถท�ำกิจกรรมงานอดิเรกตามความสนใจ
ของตนเองได้ งานอดิเรกนั้นมีมากมายหลายอย่าง ไม่ว่า

จะเปน็ การสะสมของตา่ งๆ เชน่ ของเกา่ ของทร่ี ะลกึ ภาพเกา่
งานศิลปะ เป็นต้น การประดิษฐ์ส่ิงของเพ่ือน�ำมาใช้งาน
การคิดค้นส่ิงใหม่ๆ เช่น สร้างเมนูอาหารใหม่ๆ การหา
เทคนิคการถ่ายภาพใหม่ๆ อีกท้ังการศึกษาเรียนรู้ส่ิงต่างๆ

ยังเป็นส่วนหน่ึงของงานอดิเรก ซึ่งจะท�ำให้ผู้สูงอายุมีทักษะ
เพิ่มเติม เป็นการพัฒนาสมองอีกทางหนึ่ง เช่น การเรียนรู้
การใช้เทคโนโลยี การเรียนภาษาเพิ่มเติม เป็นต้น นอกจากนี้
ยังมีกิจกรรมหลากหลายในรูปแบบท่ีผู้สูงอายุสามารถ

ท�ำได้ง่ายๆ เช่น การปลูกต้นไม้ เล้ียงสัตว์ ตกแต่งบ้าน

กิจกรรมงานอดิเรก เป็นกิจกรรมท่ีจะท�ำให้เกิด
ความช�ำนาญพิเศษบางอย่างแก่ผู้สูงอายุ ช่วยส่งเสริม
การพัฒนาคุณค่าในชีวิต สร้างเสริมประสบการณ์ พัฒนา
สุขภาพจิตและความคิดสร้างสรรค์ ในบางคร้ังอาจน�ำไปสู่
การถ่ายทอดความรู้จากรุ่นสู่รุ่นได้

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 39

ËÒ¡¼ŒÙÊÙ§ÍÒÂØàÃÂÕ ¹ÃŒàÙ ·¤â¹âÅÂÕ
¡Òö‹ÒÂû٠¨ÐªÇ‹ Âà¡çº¤ÇÒÁ·Ã§¨Ó
㹪‹Ç§àÇÅÒµÒ‹ §æ änj䴌 â´ÂÊÒÁÒö
㪷Œ é§Ñ ¡ÅÍŒ §´Ô¨µÔ ÍÅáÅÐÊÁÒ÷ ⿹
㹡Òö‹ÒÂÀÒ¾

การเรย� นรเูŒ ทคโนโลยี

การสะสม

¡ÒÃÊÐÊÁ¢Í§µÒ‹ §æ ·ªÕè ͺ
¹Í¡¨Ò¡¨Ðä´ŒÃºÑ ¤ÇÒÁÊØ¢
·Ò§ã¨áÅÇŒ 处 ·ÓãËŒÃÐÅÖ¡¶Ö§
¤ÇÒÁ梯 ã¹Í´µÕ à¡Ô´¤ÇÒÁÀÒ¤ÀÁÙ Ôã¨
ã¹µ¹àͧ áÅÐ໚¹¡ÒÃ͹ØÃѡɏ
Êè§Ô ¢Í§ä´ÍŒ Õ¡´ÇŒ Â
40 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

ตŒนแบบกิจกรรมนันทนาการสำหรับผŒูสูงอายุ นายกนก เปล่งศรีงาม

อายุ 72 ปี
“การสะสม ก็เหมือนการสร้าง
ประวัติศาสตร์ชีวิตให้กับตัวเอง
พอวันหนึ่ง เราไม่อยู่แล้ว ก็ยัง
เหลอื อะไรใหส้ งั คม ใหป้ ระเทศชาต”ิ

“ประวัติศาสตร์คนใหญ่คนโตเขาสร้างไว้
แต่ประวัติศาสตร์ชีวิตเราจะเป็นคนสร้างของเราเอง”
เป็นค�ำคมของครูกนก จากอดีตครูสู่ผู้ที่หลงใหลการสะสม

โปสเตอรห์ นงั เกา่ ครกู นกสะสมโปสเตอรห์ นงั ไวห้ ลายรอ้ ยเรอื่ ง
ทั้งหนังไทยและต่างชาติ จึงเปิดบ้านในอ�ำเภอสรรคบุรี
จงั หวดั ชยั นาท ซงึ่ เปน็ รา้ นอาหาร “แซบ่ ปากอา้ ” เปน็ ศนู ยเ์ รยี นรู้
โปสเตอร์หนังให้คนทั่วไปแวะมาชม เพราะครูกนกเชื่อว่า
การสะสมเป็นการสร้างประวัติศาสตร์ชีวิตของตนเอง และ
ยังให้ประโยชน์แก่คนรุ่นหลังอีกด้วย

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 41

8 กิจกรรม
กลางแจ้ง/
นอกเมือง

การอยู่กับบ้านทุกวันอาจท�ำให้ผู้สูงอายุรู้สึกเบื่อหน่าย
เพราะต้องเจอแต่ส่ิงเดิมๆ ซ�้ำๆ จ�ำเจ หากลองเปลี่ยน
บรรยากาศออกไปท�ำกิจกรรมกลางแจ้ง/นอกเมืองดูบ้าง
ก็จะเจอความท้าทายและค้นหาสิ่งแปลกใหม่ในชีวิตได้

อาจพูดได้ว่า กิจกรรมกลางแจ้ง/นอกเมือง ก็คือ

การออกไปท่องเที่ยวนั่นเอง ผู้สูงอายุสามารถใช้เวลาว่าง

ทมี่ อี ยมู่ ากมายในการทอ่ งเทยี่ วไดอ้ ยา่ งอสิ ระ ไมต่ อ้ งพะวงกบั
การงานอย่างวัยหนุ่มสาว อีกท้ังการท่องเที่ยวในแบบสูงวัย
ยงั มขี อ้ ดหี ลายประการ สว่ นหนง่ึ กค็ อื สถานทท่ี อ่ งเทยี่ วหลายแหง่
ให้ผู้สูงอายุเข้าชมโดยไม่เก็บค่าเข้าชม หรือถ้ามีการเก็บ
ค่าเข้าชมก็เพียงครึ่งเดียว นอกจากน้ัน ยังมีบริการรถนั่ง
เข็น รถกระเช้าไว้บริการแก่ผู้สูงอายุ รวมทั้งค่าโดยสารรถไฟ
รถประจ�ำทาง รถปรับอากาศ ลดราคาให้กับผู้สูงอายุด้วย

ผสู้ งู อายสุ ามารถเลอื กไปเทยี่ วตามสถานทท่ี ตี่ นเองชอบ
และเหมาะกับตนเอง เช่น การท่องเท่ียวเชิงธรรมชาติ น้�ำตก
ทะเล อุทยานแห่งชาติต่างๆ หรือจะเป็นการท่องเที่ยว
เชิงวัฒนธรรมและวิถีชุมชน เช่น โบราณสถาน ศาสนสถาน
ตลาดน้�ำ ตลาดเก่า พิพิธภัณฑ์ เป็นต้น นอกจากนี้ ปัจจุบัน
การท่องเท่ียวต่างประเทศไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป ผู้สูงอายุ
จะไดพ้ บสง่ิ แปลกใหมใ่ นตา่ งแดน สรา้ งความสขุ ความตนื่ เตน้
ได้มากทีเดียว

สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 43

ขอŒ ควรระวงั
à¾Í×è ¤ÇÒÁ»ÅÍ´ÀÂÑ ¢Í§¼ÙÊŒ §Ù ÍÒÂØ ¡ÒÃà´Ô¹·Ò§·Í‹ §à·ÂèÕ Ç
ã¹áµÅ‹ ФçÑé ¤ÇÃàµÃÕÂÁµÇÑ áÅÐÊÔ§è ¢Í§ä»ãËŒ¾ÃÍŒ Á
â´Â੾Òмٌ·ÁÕè âÕ Ã¤»ÃШӵÑÇ ¤ÇÃàµÃÕÂÁÂÒ ÃÇÁ¶Ö§
àÅ×Í¡¡Ò÷͋ §à·ÕÂè Ç·àèÕ ËÁÒСѺÊÀÒ¾ÃÒ‹ §¡Ò¢ͧµ¹àͧ

¡Ò÷͋ §à·èÂÕ Ç¼¨ÞÀÂÑ à»š¹¡ÒÃ
ÍÍ¡¡ÓÅѧ¡ÒÂÍ‹ҧ˹èÖ§
à¡´Ô ¤ÇÒÁÀÒ¤ÀÙÁÔã¨ã¹µ¹àͧ

ทอ‹ งเท่ยี วธรรมชาติ

ä´ŒàµÔÁ¾Å§Ñ ªÇÕ ÔµãËŒ¡ºÑ µ¹àͧ
·ÓãËÊŒ ´ªè×¹ ¡ÃлáÕé ÃÐà»Ã‹Ò
ÍÂàÙ‹ ÊÁÍ
44 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

ท‹องเท่ยี วเชงิ ว�ถีชวี �ตและวฒั นธรรม

ä´½Œ ¡ƒ ·¡Ñ ÉСÒÃࢌÒÊѧ¤Á
áÅСÒÃÍÂÙ‹ÃÇ‹ Á¡¹Ñ ¡ºÑ ¼ŒÍÙ ×è¹

à¡Ô´¤ÇÒÁʹءʹҹ
ªÕÇµÔ äÁ¹‹ Ò‹ àºèÍ×

ä´àŒ ÃÕ¹ÃÙŒÊÔè§ãËÁæ‹ àÊÃÁÔ ÊÃÒŒ §
¤ÇÒÁ¤Ô´ãË¡Œ ŒÒÇä¡Å
สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 45

ตนŒ แบบกิจกรรมนนั ทนาการสำหรับผŒูสงู อายุ นายส�ำราญ เพียนอก

อายุ 69 ปี

นางแสงจันทร์ เพยี นอก

อายุ 62 ปี

“การท่องเท่ียวในวัยเกษียณ
เสมือนการคืนก�ำไรให้ตัวเอง
ได้พบสิ่งใหม่ๆเป็นการเปิด
โลกทัศน์ ทำ� ใหม้ องทกุ สงิ่ ทกุ อยา่ ง
เป็นสิ่งสวยงาม มีความสุข”

ลงุ แดง และ ปา้ ออ๋ ย เปน็ คสู่ ามภี รรยาทร่ี กั การทอ่ งเทย่ี ว

เป็นอย่างมาก โดยเฉพาะการท่องเท่ียวโดยใช้จักรยานเป็น
พาหนะ ทั้งคู่ใช้เวลาในวัยสูงอายุไปปั่นมาแล้วทั้งในเมืองไทย
และต่างประเทศ ได้สัมผัสธรรมชาติ ได้เรียนรู้วัฒนธรรม
ได้เห็นส่ิงแปลกใหม่ และได้พบกับสัจธรรมของชีวิตผ่าน
การเดินทาง ประสบการณ์เหล่าน้ีท�ำให้เกิดความสุขทางใจ
ในขณะท่ีการปั่นจักรยานท�ำให้เกิดความแข็งแรงของร่างกาย
เมื่อสองส่ิงรวมอยู่ด้วยกันปัญหาสุขภาพของลุงแดงและ
ปา้ ออ๋ ยทเี่ คยมจี งึ ทเุ ลาลง เปน็ การทอ่ งเทย่ี วทไี่ ดอ้ ะไรมากกวา่
ที่คิดจริงๆ

46 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

9 กิจกรรม
ทางสังคม

การเขา้ สงั คมเปน็ กจิ กรรมทจี่ ำ� เปน็ มากสำ� หรบั ผสู้ งู อายุ

เพราะในวยั เกษยี ณ สงั คมจะแคบลง ซง่ึ เปน็ สง่ิ ทที่ ำ� ใหผ้ สู้ งู อายุ
เกิดภาวะซึมเศร้าได้ ผู้สูงอายุควรพบปะเพ่ือนฝูงอยู่เสมอ
หาเวลาไปสงั สรรคก์ บั เพอ่ื นวยั เดยี วกนั หรอื พดู คยุ แลกเปลย่ี น
ความคิดเห็นกับคนใหม่ๆ บ้าง เพ่ือให้เกิดความสัมพันธ์อันดี
เกิดมิตรภาพใหม่ๆ ซึ่งเป็นการส่งเสริมการอยู่ร่วมกัน
อย่างมีความสุข

กิจกรรมทางสังคมน้ันสามารถท�ำได้หลากหลาย เช่น
นัดทานข้าวกับเพื่อนๆ ไปงานเล้ียงสังสรรค์ งานเลี้ยงรุ่น
การเข้าร่วมกิจกรรมที่ชุมชนของตนเองจัดข้ึน งานท�ำบุญ
หมบู่ า้ น หรอื จะเขา้ รว่ มชมรมผสู้ งู อายุ กจ็ ะไดพ้ บปะกบั เพอื่ น
ในวัยเดียวกันท่ีมีความชอบเหมือนกัน ได้พูดคุยเรื่องท่ีสนใจ
นอกจากน้ี การพดู คยุ ผา่ นสอื่ สงั คมออนไลน์ เชน่ การ Video call
หากนั โดยใชส้ มารท์ โฟน กเ็ ปน็ อกี ชอ่ งทางหนงึ่ ในการเขา้ สงั คม
ได้เช่นกัน

48 สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ

งานเลย้� งสังสรรค

໚¹¡Òþº»ÐÊѧÊÃ䏡ºÑ à¾Í×è ¹ã¹ÇÑÂà´ÕÂÇ¡¹Ñ
ä´Œ¾´Ù ¤ÂØ áÅ¡à»ÅÂÕè ¹»ÃÐʺ¡ÒóªÕÇÔµ·Õ輋ҹÁÒ

ÁÕ¤ÇÒÁÊ¢Ø Ê¹¡Ø ʹҹ à¾ÅÔ´à¾ÅÔ¹ äÁ‹à˧Ò
·ÓãËŒÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµ´Õ ¤ÅÒ¤ÇÒÁà¤ÃÂÕ ´ä´Œ

Á¤Õ ÇÒÁÃŒÙÊ¡Ö à»¹š ʋǹ˹§èÖ ¢Í§Êѧ¤Á
สร้างสุขสูงวัยด้วยกิจกรรมนันทนาการ 49