The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Le Musiq, 2020-12-29 23:54:55

ChiangKhan 72 P

คำำ�นำำ�










อำำ�เภอำเชีียงค�น จัังหวััดเลย มีีเรื่่องรื่าวน่่าสน่ใจมีากมีาย ไมีวาจะเป็็น่อทธิิพลจากกลมี















ชาติิพน่ธิ่อน่หลากหลายทีชวยสรื่างสสน่ใหกบเชยงคาน่ อทธิิพลจากติางป็รื่ะเทศเชน่ ฝรื่ังเศส



เวยดน่ามี กมีพชา หลอมีรื่วมีกบช่มีชน่ดังเดมี ทาใหเชยงคาน่เกดความีหลากหลายและมีี














เสน่่ห� เป็็น่อกหน่งสถาน่ทีทองเทียวขึ้น่ชอรื่ะดบป็รื่ะเทศและรื่ะดบน่าน่าชาติิ

















ช่ดความีรืู่น่ีเกดขึ้น่จากการื่รื่วมีมี่อกน่ขึ้องขึ้องทมีงาน่หลายฝายทังอาจารื่ย ชาวบาน่

หรื่่อแมีแติน่กทองเทียว โดยมีีจ่ดป็รื่ะสงค�เดยวกน่ น่ัน่กค่อเพอใหเกดความีเขึ้าใจ และ


























ติรื่ะหน่กรืู่ถ่งค่ณคาขึ้องอาเภอเชยงคาน่แหงน่ี และชวยกน่พฒน่าวธิการื่ใชทรื่พยากรื่ทาง











ธิรื่รื่มีชาติิ วฒน่ธิรื่รื่มี และบ่คลากรื่อน่ลาคา เพอสรื่างอน่าคติทีดติอท่กคน่












การื่เดน่ทางมีายงอาเภอเชยงคาน่สะดวกสบายกวาสมียกอน่มีาก อกทั�งยงมีีทีทอง

เทียวมีากมีายใหน่กทองเทียวไดออกเดน่ทางคน่หา ติังแติถน่น่คน่เดน่ ติลอดจน่เรื่่องรื่าว
















ขึ้องวถชวติ และวฒน่ธิรื่รื่มีขึ้องคน่เชยงคาน่ หรื่่อแคน่ังรื่มีแมีน่าโขึ้งกบชาวป็รื่ะมีงที�พรื่อมี











ติอน่รื่บน่กทองเทียว ไมีวาจะเทียวแบบชลล�ๆ แบบแอดเวน่เจอรื่� หรื่่อทองเที�ยวเชง


















วฒน่ธิรื่รื่มีทีเชยงคาน่กมีีท่กอยางพรื่อมีใหท่กคน่ไดมีาสมีผััส ณ ทีแหงน่ี�


1

2

3

ติ�บลเชีียงค�น

Chiangkhan Subdistrict



ประวััติิเชีียงค�น













ติังอยบน่ฝงขึ้วาขึ้องแมีน่าโขึ้ง (ติรื่งขึ้ามีกบเมี่องซะน่ะคามี แขึ้วงเวยงจน่ทน่� สป็ป็.ลาว)




เป็็น่อาเภอหน่งขึ้องจงหวดเลย อยหางจากกรื่่งเทพฯ ป็รื่ะมีาณ 582 กโลเมีติรื่ และหาง















จากจงหวดเลยป็รื่ะมีาณ 48 กโลเมีติรื่ โดยมีีอาณาเขึ้ติดงน่ี ทศเหน่่อติิดกบลาแมีน่าโขึ้งเสน่












กัน่เขึ้ติแดน่รื่ะหวางสาธิารื่ณรื่ฐป็รื่ะชาธิิป็ไติยป็รื่ะชาชน่ลาวกบป็รื่ะเทศไทย ทศใติติิดติอกบ







อาเภอเมี่องเลย ทศติะวน่ออกติิดติอกบอาเภอป็ากชมี จงหวดเลย ทศติะวน่ติกติิดติอ








กบอาเภอทาลีและแมีน่าเห่อง ซงเป็็น่เสน่กัน่เขึ้ติแดน่รื่ะหวางป็รื่ะเทศไทย กบสาธิารื่ณรื่ฐ











ป็รื่ะชาธิิป็ไติยป็รื่ะชาชน่ลาว
4




ลกษณะพ่น่ทีทัวไป็







เป็็น่ทดอน่มีีภูเขึ้าเป็น่แห่งๆ มีีท�รื่าบทาการื่เกษติรื่ได้พอป็รื่ะมีาณ มีีความีอดมีสมีบรื่ณ �







ใน่ป็จจบน่อาเภอเชยงคาน่ได้แบงเขึ้ติการื่ป็กครื่องออกเป็น่ 8 ติาบล 82 หมี่บาน่








ป็รื่ะกอบด้วยติาบลเชียงคาน่ ติาบลธิาติ่ ติาบลน่าซ่าว ติาบลเขึ้าแก้ว ติาบลป็ากติมี ติาบลบฮมี



ติาบลจอมีศรื่ีและติาบลหาดทรื่ายขึ้าว


ความีเป็็น่มีา











เมี่องเชยงคาน่เป็็น่ช่มีชน่โบรื่าณทีติังอยรื่มีฝงแมีน่าโขึ้งใน่เขึ้ติเมี่องซะน่ะคามี สาธิารื่ณรื่ฐ ั







ป็รื่ะชาธิิป็ไติยป็รื่ะชาชน่ลาว และอาเภอเชยงคาน่ จงหวดเลย ป็รื่ากฏชอครื่ังแรื่กใน่รื่ชกาล










พรื่ะเจาไชยจกรื่พรื่รื่ดแผัน่แผัว รื่าว พ.ศ. 1992 แติมีีความีเป็็น่ไป็ไดวาบรื่เวณเมี่องเชยงคาน่






น่่าจะมีีการื่ติังถิน่ฐาน่ขึ้องผัูคน่เป็็น่ช่มีชน่มีาติงแติชวงพ่ทธิศติวรื่รื่ษที 17-18 เป็็น่อยางน่อย โดย












มีีหลกฐาน่การื่พบพรื่ะพ่ทธิรื่ป็หน่ทรื่ายแกะสลกป็างน่าคป็รื่ก ศลป็ะเขึ้มีรื่ ซงสน่น่ษฐาน่วามีีอาย ่




ำ�




รื่าวพทธิศติวรื่รื่ษท� 17-18 ใน่บรื่ิเวณโบรื่าณสถาน่ทงสองฝ่�งแมีน่าโขึ้ง ซ่�งไมี่น่่าจะถูกเคล่�อน่ย้าย
มีาจากทีอน่ใน่รื่ะยะหลง เน่องจากมีีการื่พบจาน่วน่มีากและกรื่ะจายอยติามีวด ซงเป็็น่โบรื่าณ




















สถาน่เกาแกขึ้องเมี่องเชยงคาน่ทีติังอยทังสองฝงแมีน่าโขึ้ง





5








กอน่ทีช่มีชน่บรื่เวณเมี่องเชยงคาน่จะขึ้ยายติวเป็็น่ช่มีชน่ใหญ่่ มีีความีเป็็น่ไป็ไดวาใน่ชวงพ่ทธิ

ศติวรื่รื่ษที 14-16 บรื่เวณน่ีอาจมีีช่มีชน่เลกๆ รื่ะดบหมีู่บาน่ทีไดรื่บอทธิิพลวฒน่ธิรื่รื่มีทวารื่วดติัง

























อยกอน่แลว เน่องจากมีีการื่สารื่วจพบใบเสมีาหน่ทรื่ายศลป็ะทวารื่วดจาน่วน่ 1 ใบอยภายใน่วด






สพมีวะรื่ารื่ามี เมี่องซะน่ะคามี สป็ป็. ลาว ลวดลายบน่ใบเสมีาแสดงใหเหน่ถ่งความีสมีพน่ธิ�กบกลมี













ใบเสมีาทีพบใน่เขึ้ติอาเภอวงสะพ่ง จงหวดเลย เป็็น่อยางมีากซงมีีผัูศ่กษาและกาหน่ดอายใบเสมีา






กลมีดงกลาวไวใน่ชวงรื่ะยะเวลาติังแติพ่ทธิศติวรื่รื่ษที� 14 - 16 ทาใหสน่น่ษฐาน่วาช่มีชน่โบรื่าณ










แห่งน่ี� คงมีีพัฒน่าการื่จากช่มีชน่รื่ะดับหมีู่บ้าน่ใน่วัฒน่ธิรื่รื่มีทวารื่วดี รื่าวพ่ทธิศติวรื่รื่ษที� 16-18








เป็็น่อยางน่อย และภายหลงจ่งคอยๆ ขึ้ยายติวเป็็น่ช่มีชน่รื่ะดบเมี่องใน่ชวงทีการื่คาขึ้องป็ารื่งเรื่่อง
















จน่ทาใหเกดเมี่องขึ้น่าดใหญ่่ขึ้น่ใน่บรื่เวณที�เป็็น่ช่มีทางการื่คาติามีลมีแมีน่าติางๆ ทังใน่ลมีแมีน่าเจา













พรื่ะยาลมีแมีน่าป็ง ลมีแมีน่าน่่าน่ และลมีแมีน่าโขึ้งใน่ชวงพ่ทธิศติวรื่รื่ษที� 19 จ่งน่่าจะทาใหเมี่อง



















เชยงคาน่กอติวขึ้น่เป็็น่ช่มีชน่ขึ้น่าดใหญ่่อยรื่มีฝงแมีน่าโขึ้ง บรื่เวณใกลเคยงกบจ่ดทีแมีน่าเลย แมีน่า ำ























เห่อง และลาน่าฮวยซงไหลมีาจากทศใติ และลาน่ามีีซงไหลมีาจากทางทศเหน่่อ มีาบรื่รื่จบกบแมีน่า � ำ




















โขึ้งอน่เป็็น่พ่น่ทีช่มีทางการื่คาและคมีน่าคมีทีสาคญ่แหงหน่งใน่ลมีแมีน่าโขึ้ง สอดคลองกบมีีการื่








สารื่วจพบพรื่ะพ่ทธิรื่ป็หน่ทรื่ายป็างน่าคป็รื่ก ศลป็ะเขึ้มีรื่ กาหน่ดอายรื่าวพ่ทธิศติวรื่รื่ษที� 18-19















จาน่วน่หลายองค� ใน่เขึ้ติช่มีชน่โบรื่าณเมี่องเชยงคาน่ทังสองฝงแมีน่าโขึ้ง โดยเฉพาะอยางยงทางฝง � ่


ซายขึ้องแมีน่าโขึ้ง เชน่ วดแสน่ไชยะมี่งค่น่ วดใหญ่่ผัาหด และวดทาแขึ้ก เป็็น่ติน่










6

ถนนเลีียบชีายโขง



















วััดมหาธาตุุ



















ประมงเชีียงคาน



7













ติอมีาเมี่องเชยงคาน่ถกผัน่วกเป็็น่สวน่หน่งขึ้องอาณาจกรื่ลาน่ชางซงถกสถาป็น่าขึ้น่












โดยพรื่ะเจาฟ้้าง่มี เมีอ พ.ศ. 1896 มีีศน่ยกลางอยทีเมี่องหลวงพรื่ะบาง โดยเมี่องเชยงคาน่เป็็น่
เมี่องใหญ่่ที�อยู่บน่เส้น่ทางคมีน่าคมีติามีลำาแมี่น่ำ�าโขึ้ง รื่ะหว่างเมี่องหลวงพรื่ะบางกับเมี่องเวียง

จน่ทน่�


รื่าวป็ พ.ศ. 2022 กองทพญ่วน่ไดยกมีาติเมี่องหลวงพรื่ะบาง ทาใหกองทพขึ้องพรื่ะเจา ้


















ไชยจกรื่พรื่รื่ดแผัน่แผัวพายติอกองทพญ่วน่ทีป็ากน่าพน่ และถอยรื่น่ลงมีาจน่ถ่งเมี่องเชยงคาน่
พรื่ะเจ้าไชยจักรื่พรื่รื่ดิแผั่น่แผั้วจ่งติัดสิน่ใจป็รื่ะทับที�เมี่องเชียงคาน่จน่สวรื่รื่คติใน่ป็ีติ่อมีา


หลงถวายพรื่ะเพลงฯ มีีการื่กอเจดยบรื่รื่จ่พรื่ะอฐพรื่ะเจาไชยจกรื่พรื่รื่ดแผัน่แผัวแลวสรื่างพรื่ะ












พ่ทธิรืู่ป็องค�หน่่�ง วิหารื่หลังหน่่�ง เจดีย�องค�หน่่�ง พรื่้อมีสรื่้างวัดก่อกวมีใน่บรื่ิเวณสถาน่ที�ถวาย


พรื่ะเพลงพรื่ะศพ เรื่ยกชอวดน่ัน่วา “วััดศพเชีียงค�น” หรื่่อ “วััดสบเชีียงค�น” ซงสน่น่ษฐาน่













วาค่อบรื่เวณดงหอทางทศติะวน่ออกขึ้องเมี่องซะน่ะคามีใน่ป็่จจ่บน่ เชยงคาน่จ่งเป็็น่เมี่องสาคญ่









อกเมี่องหน่งขึ้องอาณาจกรื่ลาน่ชาง เป็็น่แหลงทรื่พยากรื่ทางเศรื่ษฐกจและช่มีทางการื่คา ที �





สำาคัญ่กลายเป็็น่แหล่งสะสมีอำาน่าจขึ้องพรื่ะรื่าชวงศ� ทำาให้รื่าชสำาน่ักล้าน่ช้างพยายามีเขึ้้ามีา
ควบค่มีดูแลอย่างใกลชิด ติ่อมีาได้เกิดความีขึ้ัดแย้งใน่รื่าชสาน่ักล้าน่ช้างหลังจากย้ายเมีองหลวง






มีาที�เวยงจน่ทน่� มีีการื่ใชติาแหน่่งป็ากน่าเห่องใกลเมี่องเชยงคาน่เป็็น่จ่ดแบงขึ้อบเขึ้ติ อาน่าจ








รื่ะหวางรื่าชสาน่กเวยงจน่ทน่�กบรื่าชสาน่กหลวงพรื่ะบางใน่รื่าวป็ พ.ศ. 2246 โดยเมี่องเชยงคาน่















อยภายใติการื่ป็กครื่องขึ้องรื่าชสาน่กเวยงจน่ทน่� เมีอเกดสงครื่ามีรื่ะหวางรื่าชสาน่กเวยงจน่ทน่�















กบรื่าชสาน่กกรื่่งเทพมีหาน่ครื่ใน่ป็ พ.ศ. 2369-2371 เมี่องเชยงคาน่ถกกองทพเมี่องน่่าน่ซง ่ �










มีาชวยกองทพกรื่่งเทพฯ กวาดติอน่ผัูคน่บรื่เวณลมีน่าเห่อง และติเมี่องเชยงคาน่จน่ทาใหชาว




เมี่องเชียงคาน่ติ้องทิ�งเมี่อง ชาวเมี่องเชียงคาน่ส่วน่หน่่�งถูกจับและส่วน่หน่่�งหน่ีไป็ทาง
เมี่องหลวงพรื่ะบางบ้าง หน่ีไป็เมี่องเวียงจัน่ทน่�บ้าง ทำาให้เมี่องเชียงคาน่กลายเป็็น่เมี่องรื่้างใน่











ป็ พ.ศ. 2370 จากน่ัน่พรื่ะบาทสมีเดจพรื่ะน่ังเกลาเจาอยหว โป็รื่ดใหติังเป็็น่ “เมี่องป็ากเห่อง” ขึ้น่


เพ่�อรื่วบรื่วมีผัู้คน่ที�หน่ภัยสงครื่ามีที�บรื่ิเวณป็ากน่ำ�าเห่องและเป็็น่เมี่องบรื่ิวารื่ที�ขึ้่�น่กับเมี่องพชัย



หวเมี่องชัน่โทใน่หวเมี่องฝายเหน่่อ



8










ติอมีาสน่น่ษฐาน่วามีีการื่เป็ลียน่ชอเมี่องป็ากเห่องมีาเป็็น่เมี่องเชยงคาน่ใน่ชวงป็รื่ะมีาณ




รื่ะหวางป็ พ.ศ. 2426-2429 เน่องจากเอกสารื่ที�พบใน่ชวงหลงป็ พ.ศ. 2429-2430 ไดเรื่ยกชอเมี่อง

















เชยงคาน่แทน่เมี่องป็ากเห่องหรื่่อเรื่ยกคูกน่แลว ทังน่ีอาจเป็็น่เพรื่าะรื่าษฎรื่สวน่ใหญ่่ไมีไดติังบาน่





เรื่อน่อยู่ท�บรื่ิเวณป็ากเหองอย่างแติก่อน่ แติย้ายมีาอยู่รื่มีฝ่�งโขึ้งบรื่ิเวณติรื่งขึ้้ามีเมีองเชียงคาน่เก่า ท � ี













ถกกองทพเมี่องน่่าน่เผัาทาลายเมีอป็ พ.ศ. 2370 ป็รื่ะกอบกบมีีรื่าษฎรื่จากทางฝงซายแมีน่าโขึ้ง





อพยพหน่ศกฮ่อขึ้้ามีมีาอยู่ฝ่�งขึ้วามีากขึ้น่จงมีีการื่เป็ล�ยน่ช่�อเมีองป็ากเหองกลับมีาใชช่�อเมีองเชียงคาน่









อกครื่ัง �








ป็ พ.ศ. 2452 กรื่ะทรื่วงมีหาดไทยไดพบป็่ญ่หาวา เมี่องเชยงคาน่ซงขึ้น่กบเมี่องพชยใน่มีณฑล








พษณ่โลกมีีการื่เดน่ทางไป็มีารื่ะหวางกน่คอน่ขึ้างไกลและลาบาก ทาใหการื่ดแลความีสงบเรื่ยบรื่อยใน่









เมี่องและการื่ควบค่มีการื่ค้าฝิ�น่เถ่�อน่ทำาได้ยาก อีกทั�งที�ติั�งขึ้องเมี่องเชียงคาน่อยู่ใกล้กับเมี่องเลย




มีณฑลอ่ดรื่มีากกวา ใน่ป็ พ.ศ. 2454 สมีเดจฯ กรื่มีพรื่ะยาดารื่งรื่าชาน่่ภาพ ซงดารื่งติาแหน่่ง เสน่า






บดกรื่ะทรื่วงมีหาดไทยใน่ขึ้ณะน่ัน่ จ่งขึ้อพรื่ะรื่าชทาน่กรื่าบบงคมีพรื่ะกรื่่ณาพรื่ะบาทสมีเดจพรื่ะ











มีงก่ฎเกลาเจาอยหว (รื่ชกาลที� 6) เพอยายเมี่องเชยงคาน่มีาขึ้น่กบเมี่องเลย มีณฑลอ่ดรื่ ซงมีีการื่







ป็รื่ะกาศใน่รื่าชกจจาน่่เบกษาเมีอวน่ที 25 มีถ่น่ายน่ 2454





ที่่�ม�ของข้อมูล

ธิรื่ะวัฒน่� แสน่คำา. เมือำงเชีียงค�น



การื่ศ่กษาพฒน่าการื่ทางป็รื่ะวติิศาสติรื่�ขึ้องช่มีชน่โบรื่าณรื่มีฝงแมีน่าโขึ้ง









รื่ายงาน่การื่วจยคณะมีน่่ษยศาสติรื่�และสงคมีศาสติรื่�มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2563.


9











วัฒนธรรม ประเพณีี และภมปญญ�ท้้อำงถิ่น ขึ้อมีลวฒน่ธิรื่รื่มี ป็รื่ะเพณ และ




ภมีป็่ญ่ญ่าทองถิน่ใน่อาเภอเชยงคาน่



ข้อมลีอาคารบ้านไม้เก่่าริมโขง


































ยาน่อาคารื่ไมีเกา ติังอยบรื่เวณถน่น่ชายโขึ้ง มีีลกษณะเป็็น่หองแถวไมีเรื่ยงรื่ายกน่







ติลอดแน่ว บางหลงมีีอายป็รื่ะมีาณ 100 ป็ หองแถวไมีมีีป็รื่ะติบาน่เฟ้ี�ยมีทีเป็ดกวาง เน่อง







จากสมีัยก่อน่บรื่ิเวณน่ี�เป็็น่ช่มีชน่ค้าขึ้ายรื่ะหว่างไทย-ลาว เจ้าขึ้องบ้าน่ส่วน่ใหญ่่เป็็น่คน่จีน่









ทีมีาคาขึ้ายใน่แถบน่ี ภายหลงถกทิ�งรื่างเพรื่าะวถชวติทีเป็ลียน่แป็ลงไป็ขึ้องชาวบาน่ และ








ใน่ป็่จจ่บน่บาน่บางหลงถกป็รื่บป็รื่่งขึ้น่ใหมีเพอทาเป็็น่ทีพก รื่าน่อาหารื่ และรื่าน่ขึ้ายขึ้องทีรื่ะล่ก












10











1. ลกษณีะเรอำนแบบดังเดม มีีอายการื่สรื่าง 50-140 ป็ เป็็น่รื่ป็แบบการื่สรื่างเรื่่อน่ใน่ยค







แรื่กขึ้องการื่สรื่างเมี่อง ซงมีีทังชาวลาวหลวงพรื่ะบางและชาวญ่วน่ทีถกกวาดติอน่และอพยพ
เขึ้้ามีา ลักษณะบ้าน่เรื่่อน่จ่งมีีการื่น่ำารืู่ป็แบบที�คล้ายกับบ้าน่เรื่่อน่ใน่หลวงพรื่ะบางมีาใช้

สามีารื่ถแบงรื่ป็แบบเป็็น่ 2 ลกษณะ ค่อ







1.1 เรอำนยกพื�น มีีลกษณะเป็็น่เรื่่อน่ไมีจรื่งขึ้น่าดใหญ่่ ยกใติถ่น่สง ป็รื่ะกอบดวยเรื่่อน่น่อน่






(เติาใหญ่่) คล่มีดวยหลงคาทรื่งป็่�น่หยาหรื่่อทรื่งจัวสง มี่งกรื่ะเบ่องดน่ขึ้อและเรื่่อน่ครื่วเป็็น่เรื่อน่











ขึ้น่าดเลกวางขึ้วางทายเรื่่อน่น่อน่ มีีหลงคาทรื่งจัวคล่มีแยกติางหาก มีีชาน่เป็ดโลง (น่อกซาน่) เป็น่














สวน่เชอมีเรื่่อน่น่อน่มีีชองหน่าติางขึ้น่าดเลก (ป็องเอียมี) อยเฉพาะดาน่สกดขึ้องเรื่่อน่ เน่องจาก



อยู่ใน่ภูมีิอากาศที�หน่าวเย็น่ ส่วน่ด้าน่หน่้าเรื่่อน่มีีรื่ะเบียงขึ้น่าดใหญ่่ขึ้น่าน่ไป็ติามีความี








ยาวขึ้องเรื่่อน่ (เซย) ใติถ่น่เรื่่อน่เป็็น่พ่น่ทีเป็ดโลง เสารื่บติวเรื่่อน่มีี 2 แบบ ค่อ เสาไมีกลมีและ











เสากออฐขึ้น่าดใหญ่่วางบน่หน่หรื่่อคอน่กรื่ติ เพอป็รื่บรื่ะดบใหเรื่่อน่เหมีาะกบที�ติังและป็รื่บ






รื่ะดบพ่น่ใหเสมีอกน่ รื่วมีทังป็องกน่ความีช่น่จากดน่และป็ลวก มีีเลาขึ้าวอยทางดาน่หลงเรื่่อน่











ส่วน่ใหญ่่เจ้าขึ้องบ้าน่ทำาอาชีพเกษติรื่กรื่รื่มี เห็น่ติัวอย่างได้จากบ้าน่ติาสิงห�คำา บ้าน่มีรื่ดก



บาน่เสาสง เป็็น่ติน่
บ้านตุาสิิงหคา

เลีขที่� 342 ถ.ชีายโขง ตุ.เชีียงคาน อ.เชีียงคาน จ.เลีย

11





1.2 เรือำนแถิ่วั 2 ชีน ด้าน่บน่มีรื่ะเบียงหน่้าบ้าน่ โครื่งสรื่้างด้าน่ล่างเป็น่อาคารื่ก่ออิฐ



ถอป็น่ฉาบช�น่สดท้ายด้วยดน่ เรื่ียกว่า “ป็รื่ะทาย” ผัน่ังช�น่บน่ทาด้วยไมี้ไผั่ เชน่ ไมี้บง ไมี้ซาง






น่ามีาขึ้ัดแติะ เรื่ียกว่า “ติอำกซี” ฉาบด้วยป็รื่ะทาย อัน่เป็น่เทคน่ิคการื่ก่อสรื่้างอย่างช่าง

ญ่วน่ หลังคาทรื่งป็่�น่หยามี่งด้วยกรื่ะเบองดิน่ขึ้อ ภายใน่มีีการื่วางผัังแบบเป็ิดโล่ง มีป็รื่ะติู
่�








บาน่เฟ้ยมีทางด้าน่หน่้าและมีป็รื่ะติูออกทางด้าน่หลัง ห้องน่อน่อย่ช�น่บน่ซงเป็น่


พ่�น่ทีเป็ิดโล่ง เห็น่ติัวอย่างได้จากบ้าน่ติาอูป็ เป็น่ติน่












บ้านตุาอูป

เลีขที่� 181 ศรีเชีียงคานซอย 18 ตุ.เชีียงคาน อ.เชีียงคาน จ.เลีย








12









2. เรอำนแถิ่วัไม อายการื่สรื่าง 70 - 90 ป็ มีีลกษณะเป็็น่เรื่่อน่ไมีชัน่เดยวและสองชั�น่
















ใชเป็็น่ทีพกอาศยและทาการื่คา คาดวาเกดจากคน่จน่ทีลองเรื่่อเขึ้ามีาคาขึ้ายติังแติรื่าวป็ ี



พ.ศ. 2456 และไดน่ารื่ป็แบบเรื่่อน่แถวติามีแน่วคดแบบจน่มีาป็ลกสรื่าง สวน่ใหญ่่อยบรื่เวณ








ช่วงกลางช่มีชน่ค่อ ติั�งแติ่ซอย 9 จน่ถ่งซอย 14 โดยจะหัน่หน่้าอาคารื่เขึ้้าสู่ถน่น่
ชายโขึ้ง อาคารื่มีีลักษณะเรื่ียบง่าย มีีรื่ายละเอียดติกแติ่งแบบช่างท้องถิ�น่เล็กน่้อย






หลงคาสวน่ใหญ่่เป็็น่ทรื่งจั�ว ยน่ชายคามีาดาน่หน่าบาน่ มี่งดวยสงกะส มีีรื่ะเบยงหรื่่อ













หลงคาป็กน่กยน่คล่มีป็รื่ะติบาน่เฟ้ียมีทีอยชัน่ลาง ภายใน่กัน่เฉพาะหองน่อน่ โดยเวน่สวน่













ยอดขึ้องผัน่งไวเพอการื่รื่ะบายอากาศ ป็่จจ่บน่มีีการื่ซอมีแซมีป็รื่บเป็ลี�ยน่วสด่ไป็บาง จาก



เดมีทเป็น่ไมี้มีาเป็็น่วัสด่อ่ติสาหกรื่รื่มี เช่น่ เหล็ก ป็ูน่ซีเมีน่ติ� เป็็น่ติ้น่ เน่่�องจากมีี




รื่าคาป็รื่ะหยัดและมีีความีคงทน่มีากกวา ่
ตุวัอย่างเรือนแถวัไม ้

บ้านนางเสิที่ือน
เลีขที่� 109 ศรีเชีียงคานซอย 5 หมู่ 1 ตุ.เชีียงคาน อ.เชีียงคาน จ.เลีย

13

เฮืือนยายน้อย

เลีขที่� 190 ศรีเชีียงคานซอย 7-8 หมู่ 1 ตุ.เชีียงคาน อ.เชีียงคาน จ.เลีย
















3. เรอำนแบบวัวััฒน�ก�รติอำจั�กเรอำนแบบดังเดมและแบบเรอำนแถิ่วัไม มีีอายการื่สรื่าง 35 - 60 ป็ ี

ซ่�งมีีป็่จจัยสำาคัญ่ที�ทำาให้เกิดความีเป็ลี�ยน่แป็ลงมีาจากการื่ป็ิดป็รื่ะเทศขึ้องสาธิารื่ณรื่ัฐ
ป็รื่ะชาธิิป็ไติยป็รื่ะชาชน่ลาว การื่รื่ับอิทธิิพลจากเรื่่อน่ไทลาวกล่่มีอ่�น่พรื่้อมีเรื่่อน่แบบสมีัยใหมี่
การื่กอสรื่างที�งายและป็รื่ะหยัด รื่วมีถ่งกรื่ะแสการื่ทองเที�ยวที�เขึ้ามีายังสงผัลใหมีีการื่เป็ลี�ยน่แป็ลง

















เรื่่อน่เพอติอน่รื่บน่กทองเทียวอกเชน่กน่ โดยสามีารื่ถจาแน่กลกษณะเรื่่อน่ออกเป็็น่ 2 รื่ป็แบบยอย




14










3.1 เรอำนประยกติ มีีลกษณะเป็็น่เรื่่อน่ไมีจรื่งยกใติถ่น่สง บน่เรื่่อน่ป็รื่ะกอบดวยเรื่่อน่น่อน่และ









หองครื่วทีเชอมีติิดกน่ มีีหลงคาทรื่งจั�วมี่งสงกะสคล่มีพ่น่ทีทังหมีด ฝาผัน่งเรื่่อน่เป็็น่เกลดติติามี












แน่วน่อน่สลบแน่วติั�ง ไมีมีีชองรื่ะบายอากาศดาน่บน่ ผัน่งแบบเรื่่อน่ดังเดมี แติมีีชองหน่าติาง







และชองแสงกรื่ะจกโดยรื่อบ ดาน่หน่าเรื่่อน่มีีเซยขึ้น่าดเลกและบน่ไดทอดขึ้น่โดยติรื่ง ดาน่หลง ั







ห้องครื่ัวใน่บางเรื่่อน่จะมีีน่อกซาน่เล็กๆ สำาหรื่ับล้างจาน่ ใติ้ถ่น่เรื่่อน่เป็ิดโล่ง เสารื่ับติัวเรื่่อน่มีี
ขึ้น่าดเลกลงจากเรื่่อน่แบบดังเดมี




ตุวัอย่างเรือนประยก่ตุ ์

192 หมู่ 1 ศรีเชีียงคานซอย 5-7
ตุ.เชีียงคาน อ.เชีียงคาน จ.เลีย


15















3.2 เรอำนแถิ่วัสอำงชีันครงปนครงไม ชัน่บน่ใชเป็็น่เรื่่อน่น่อน่ อาจมีีรื่ะเบยงเลกๆ ยน่คล่มีทางเขึ้า ้






ดาน่หน่าหรื่่อดาน่หลง ชัน่ลางป็รื่ะกอบดวยหองโถงสาหรื่บคาขึ้ายหรื่่อพกผัอน่ หองครื่วและหองน่า












อยู่ทางด้าน่หลัง ชั�น่บน่เป็็น่โครื่งสรื่้างไมี้ หลังคาทรื่งจั�วมี่มีติำ�ามี่งด้วยกรื่ะเบ่�องลอน่คู่หรื่่อ











สงกะส ชัน่ลางกออฐถ่อป็น่ เสาคอน่กรื่ติ มีีหลงคาเป็็น่เพงทิงชายคาคล่มีบรื่เวณครื่ว มีีรื่ายละเอยด









แบบสมียใหมี เชน่ ชองแสงเหน่่อหน่าติางเป็็น่กรื่ะจก รื่าวรื่ะเบยงไมีกล่ง เป็็น่ติน่ เป็็น่อาคารื่ที �







พบเหน่ไดเป็็น่สวน่ใหญ่่บน่ถน่น่ชายโขึ้งใน่ป็่จจ่บน่
เลีขที่� 299/3 หมู่ 1 ศรีเชีียงคานซอย 9 ตุ.เชีียงคาน อ.เชีียงคาน จ.เลีย

16


ข้อมู่่ลวัด



































วัดศรี่คุณเมู่ือง





ที่่�ตั้้�ง 375 หมู่่� 1 ถ.ชายโขงซอย 6 ตั้.เช่ยงคาน อ.เช่ยงคาน จ.เลย













ประวััติิวััด : เป็็น่วดเกาแกสรื่างขึ้น่พรื่อมีกบการื่ติังเมี่องเชยงคาน่ และเป็็น่ทีพาน่กขึ้อง




พรื่ะเถรื่ะผัูใหญ่่ใน่อดติ ป็รื่ะชาชน่จ่งไดเรื่ยกขึ้าน่กน่อกชอหน่งวา “วดใหญ่่” ไมีป็รื่ากฏหลก



















ฐาน่ชดเจน่วาสรื่างใน่ป็ใด แติติามีป็รื่ะวติิกลาววา พรื่ะยาอน่่พน่าถและภรื่รื่ยาพรื่อมีทังบ่ติรื่



ธิิดา วงศาคณาญ่าติิ ไดสรื่างพรื่ะอ่โบสถกบพรื่ะพ่ทธิรื่ป็ไวเพอเป็็น่พ่ทธิบชาที�วดศรื่ค่ณเมี่อง









17

พระพุท้ธรูปประจัำ�วััด พรื่ะป็รื่ะธิาน่ใน่พรื่ะอ่โบสถวัดศรื่ีค่ณเมี่องเป็็น่พรื่ะพ่ทธิรืู่ป็ป็ูน่ป็่�น่ป็าง

น่าคป็รื่กขึ้น่าด 1.50 เมีติรื่ จากพ่ทธิลักษณะเห็น่ได้ว่าเป็็น่พรื่ะพ่ทธิรืู่ป็น่าคป็รื่กแบบล้าน่ช้างค่อ










ป็รื่ะทบน่ังบน่ขึ้น่ดน่าคเติียๆ มีีพงพาน่พญ่าน่าคจาน่วน่ 9 เศยรื่ แผัเป็็น่แผัน่หลงและเหน่่อพรื่ะเศยรื่




เชน่เดยวกบการื่สรื่างพรื่ะพ่ทธิป็ฏมีาน่าคป็รื่กทีน่าเอาความีเชอเรื่่องพญ่าน่าคใน่ลมีแมีน่าโขึ้งเขึ้ามีา















เป็็น่องค�ป็รื่ะกอบสาคญ่ขึ้องพรื่ะพ่ทธิป็ฏมีาองค�น่ีไดอยางงดงามี



ศิลปะในวัดท้ีโดดเดน วดศรื่ค่ณเมี่องยงถ่อเป็็น่แหลงรื่วมีงาน่ศลป็ะทังแบบลาน่น่าและลาน่ชาง

















มีีศลป็วติถ่ทีสาคญ่หลายชิน่ บางชิน่ไดขึ้น่ทะเบยน่ไวเป็็น่โบรื่าณวติถ่ ศลป็วติถ่ขึ้องชาติิค่อพรื่ะพ่ทธิ























รื่ป็ยน่ไมีจาหลกลงรื่กป็ดทองป็างป็รื่ะทาน่อภย พรื่ะพ่ทธิรื่ป็ดงกลาวมีีพรื่ะเกศาเป็็น่ป็มีแหลมีเลก






พรื่ะกรื่รื่ณคอน่ขึ้างแหลมีและยาว ใน่วดยังมีีธิรื่รื่มีาสน่�แกะสลกลงรื่กป็ดทองท่กดาน่ ทีพน่กหลงมีี














ยอดคลายป็รื่าสาท ขึ้าทงสเป็น่หวเมีดทรื่งมีน่ ติูพรื่ะธิรื่รื่มีและใบลาน่เกามีีฮางฮด สรื่ง (รื่างสรื่งน่า)




ซงทาเป็น่รื่ป็คลายเรื่อสพรื่รื่ณหงสเป็็น่ลำารื่างขึ้น่าดเล็กและยาวสำาหรื่ับน่ำาล่องน่ำ�าไป็สรื่งพรื่ะสงฆ์�ที�











อยอกป็ลายขึ้างหน่ง








บญประจั�วััด วดศรื่ค่ณเมี่องเป็็น่ศน่ยกลางการื่จดกจกรื่รื่มีหรื่่องาน่ป็รื่ะเพณทางศาสน่าติางๆ






โดยเฉพาะพิธิีผัาสาดลอยเครื่าะห�ใน่ช่วงวัน่ออกพรื่รื่ษา ซ่�งเป็็น่ป็รื่ะเพณีที�ส่บทอดกัน่มีาน่าน่กว่า
100 ป็ ี
18




ท้ีม�ขอำงขอำมล

คณะกรื่รื่มีการื่ฝายป็รื่ะมีวลเอกสารื่และจดหมีายเหติ่ฯ.






วััฒนธรรมพฒน�ก�รท้�งประวััติิศ�สติรเอำกลกษณี และภมปญญ�จัังหวััดเลย.

กรื่่งเทพฯ: ค่รื่่สภาลาดพรื่าว, 2544.



ดน่่พล ไชยสน่ธิ่ จั�ร่กจัังหวััดเลย.





เลย: สาน่กศลป็ะและวฒน่ธิรื่รื่มี มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2551.








ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา พระพท้ธรปส�คญในจัังหวััดเลย.






เลย: สาน่กศลป็ะและวฒน่ธิรื่รื่มี มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2561.





ศกดิชย สายสงห� เจัดย พระพท้ธรป ฮููปแติม สม ศลปะล�วั และอำส�น.










กรื่่งเทพ ฯ: มีวเซยมีเพรื่ส, 2555.

19


วัดมู่หาธาตั้ ุ





ที่่�ตั้้�ง 22 หมู่่� 2 ถ.ศรีเช่ยงคาน ซอย 14-15 ตั้.เช่ยงคาน อ.เช่ยงคาน จ.เลย


ประวััติิวััด : ไมี่ป็รื่ากฏแน่่ชัดว่าสรื่้างขึ้่�น่ใน่ป็ีใด แติ่คาดว่าสรื่้างใน่ช่วงเวลาเดียว










กัน่กับวดศรื่ค่ณเมี่อง ติังอยชายโขึ้งซอย 15 เป็็น่วดเกาแกคูบาน่คูเมี่องอกวดหน่งขึ้องชาว






อาเภอเชยงคาน่ชาว บาน่เรื่ยกวด “หลวงพอใหญ่่”














พระพท้ธรปประจั�วััด วดมีหาธิาติ่มีีองค�พรื่ะป็รื่ะธิาน่ศกดิสทธิิ�เรื่ยกวา “หลวงพอ




ใหญ่่” เป็็น่พรื่ะพ่ทธิรื่ป็ศลป็ะพ่น่บาน่ลาน่ชางป็างมีารื่วชย พรื่ะพกติรื่�กลมีแป็น่ เมีดพรื่ะศก









เลกแหลมีพรื่ะเน่ติรื่เหล่อบติา พรื่ะน่าสกใหญ่่ง่้มี พรื่ะโอษฐ�แย้มีเลกน่อย มีีลวดลายป็น่ป็่�น่








ป็รื่ะดบติามีสงฆ์าฏ เมีอพจารื่ณาจากลกษณะทางพ่ทธิศลป็สามีารื่ถกาหน่ดอายไดป็รื่ะมีาณ











ติน่พ่ทธิศติวรื่รื่ษที� 24-25
20








ศลปะในวััดท้ีโดดเดน วดมีหาธิาติ่ไดรื่บการื่ขึ้น่ทะเบยน่โบรื่าณสถาน่ใน่ป็ พ.ศ. 2561













แติการื่สอความีหมีายเรื่่องมีรื่ดกทางวฒน่ธิรื่รื่มี ป็รื่ะวติิศาสติรื่� โบรื่าณคดกยงไมีมีีความีชดเจน่




ลกษณะรื่ป็แบบศลป็กรื่รื่มี





1. วหารื่ ผัน่งดาน่น่อกเขึ้ยน่ภาพพรื่ะเวสสน่ดรื่ชาดก











2. อ่โบสถ (สมี) ติังอยบน่ฐาน่สง มีีป็กน่กยน่ออกมีาทังสองขึ้าง หน่าบน่เป็็น่ลายไมีสลก



วิหารื่ เป็็น่สถาป็่ติยกรื่รื่มีพ่�น่ถิ�น่อีสาน่อีกรืู่ป็แบบหน่่�ง ซ่�งหลักฐาน่การื่ก่อสรื่้างหลายส่วน่ได้





เสอมีสภาพและถกทาลายหายไป็ ลกษณะอาคารื่กอดวยอฐถ่อป็น่ ฐาน่ยกสง หลงคารื่ป็จัวและ











มีีหลงคาป็กน่กยน่ออกทังสองขึ้าง มี่งหลงคาดวยสงกะส (ขึ้องเดมีสญ่หายไป็) มีีรื่ะเบยงยน่ดาน่























หน่าและมีีป็รื่ะติทางเขึ้าดาน่หน่าสามีชอง เหน่่อป็รื่ะติเป็็น่ซ่มีทรื่งป็รื่าสาท ทีผัน่งอาคารื่มีีภาพ



จติรื่กรื่รื่มีแสดงภาพพ่ทธิป็รื่ะวติิทังภายใน่-ภายน่อก

อ่โบสถ (สิมี) เป็็น่รืู่ป็แบบสิมีอีสาน่ที�ได้รื่ับอิทธิิพลทางสถาป็่ติยกรื่รื่มีแบบล้าน่ช้าง เป็็น่










ลกษณะขึ้องสมีท่บกอดวยอฐถ่อป็น่ฐาน่เติีย หลงคาทรื่งจั�วซอน่กน่สองชัน่ และมีีหลงคาป็ก















น่กยน่ออกมีาทังสองขึ้าง รื่บป็กน่กดวยคน่ทวยไมีแกะสลกอยางงดงามี มี่งหลงคาดวยกรื่ะเบ่อง






ดน่เผัาแบบกาบกลวย ป็รื่ะดบหลงคาดวยชอฟ้้า ใบรื่ะกา หางหงส� มีีรื่ะเบยงดาน่หน่า ป็รื่ะดบ








หน่าบน่ดวยไมีแกะสลกงดงามี








ถาน่ (สวมีขึ้องพรื่ะ) รื่ป็แบบสถาป็่ติยกรื่รื่มีแบบยโรื่ป็ เป็็น่อาคารื่กออฐถ่อป็น่ฐาน่ยก











สงขึ้น่าด 3/3 เมีติรื่ แบงหองส่ขึ้าออกเป็็น่สองหอง มีีบน่ไดขึ้น่ดาน่หน่า หลงคาเป็็น่คอน่กรื่ติ


21


สิิมู่เก่า เหนือที่างเข้าสิิมู่เก่า















เหนือที่างเข้าวัิหารีโบรีาณ






















หลวังพ่อใหญ่ในวัิหารี


22











บญประจั�วััด ใน่งาน่ป็รื่ะเพณบ่ญ่ผัะเหวด วดมีหาธิาติ่ น่กเรื่ยน่โรื่งเรื่ยน่เชยงคาน่จะรื่วมีเดน่


แหรื่อบเมี่องเชยงคาน่ เป็็น่ขึ้บวน่ทีสวยงามีและส่บสาน่ป็รื่ะเพณอน่ดงามี






















ท้ีม�ขอำงขอำมล






ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา. พระพท้ธรปส�คญในจัังหวััดเลย.

เลย: สาน่กศลป็ะและวฒน่ธิรื่รื่มีมีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2561.











ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา. เมี่องเชยงคาน่ : ก�รศ่กษ�พฒน�ก�รท้�งประวััติิศ�สติรขอำงชีมชีนโบร�ณี




รมฝั่งแมน�โขง






รื่ายงาน่การื่วจย คณะมีน่่ษยศาสติรื่�และสงคมีศาสติรื่� มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2563.









ศน่ยศ่กษาศลป็กรื่รื่มีโบรื่าณใน่เอเชยอาคเน่ย คณะโบรื่าณคด, ออน่ไลน่�


23


วัดที่�าคก่





ที่่�ตั้้�ง 25 หมู่่� 2 ซอย 21 ถนนชายโขง ตั้.เช่ยงคาน อ.เช่ยงคาน จ.เลย

ประวััติิวััด : ก่อติั�งขึ้่�น่เมี่�อป็ี พ.ศ. 2410 เดิมีติั�งอยู่รื่ิมีแมี่น่ำ�าโขึ้ง เป็็น่ค่้งวังน่ำ�าวน่
















ชาวบาน่เรื่ยกวา “คก” จ่งเรื่ยกชอวดวา “วดทาคก” ใน่สมียน่ัน่ไมีมีีถน่น่ติดผัาน่ ติามีติาน่าน่








เลากน่วาพรื่ะศรื่อรื่รื่คฮาติ (สทา) และชาวบาน่ชวยกน่สรื่างวดน่ีขึ้น่ มีีพรื่ะอ่โบสถเป็็น่อาคารื่











กออฐถ่อป็น่ศลป็ะลาน่ชาง กอสรื่างโดยชางฝมี่อชาวญ่วน่ (คน่เวยดน่ามี) มีีศาลาการื่เป็รื่ยญ่








พระพท้ธรปประจั�วััด พรื่ะป็รื่ะธิาน่ป็น่ป็่น่ พรื่ะพ่ทธิรื่ป็ทองเหล่อง พรื่ะแกวเขึ้ยว







พรื่ะพ่ทธิรื่ป็แกะดวยไมี และศลาจารื่่กรื่ป็ใบพายเป็็น่หน่ทรื่าย





ศิลปะในวััดท้ี�โดดเด่น ป็่จจ่บัน่วัดท่าคกเป็็น่แหล่งรื่วมีศิลป็ะและวัฒน่ธิรื่รื่มีหลายชน่



ชาติิอกแหงหน่�ง ดวยมีีศลป็วฒน่ธิรื่รื่มีแบบผัสมีผัสาน่ทีท่กคน่สามีารื่ถเหน่ไดจากศลป็ะลวด












ลายใน่โบสถ�ซ�งเป็็น่โบรื่าณสถาน่ขึ้องวดแหงน่ี� มีีทั�งความีเกาแกและเป็็น่สิ�งล�าคาคู่บาน่คู่เมี่อง






เชยง คาน่ ทีมีีป็รื่ะวติิความีเป็็น่มีายาวน่าน่รื่วมีกวา 200 ป็ เป็็น่วดทีมีีความีสวยงามีมีากทัง






กลางวัน่ และกลางค่น่ โบสถ�เก่าแก่มีีความีวิจิติรื่งดงามี เหมีาะสำาหรื่ับผัู้ที�อยากจะไหว้พรื่ะ

และชมีวดสวยๆ
24

บุญประจัำ�วััด ป็รื่ะเพณีแห่ขึ้้าวพัน่ก้อน่ขึ้องช่มีชน่ค่้มีวัดท่าคก จัดขึ้่�น่ใน่เด่อน่เมีษายน่หลัง
จากวัน่สงกรื่าน่ติ�ป็รื่ะมีาณ 5 วัน่ โดยชาวบ้าน่จะน่ำาขึ้้าวสารื่ขึ้องแติ่ละหลังมีาหมี่ารื่วมีกัน่
ใน่ช่วงบ่ายหลังจากน่ั�น่เวลาป็รื่ะมีาณ 2 ท่่มีจะมีารื่วมีติัวกัน่น่่�งขึ้้าวแล้วช่วยกัน่ป็่�น่ขึ้้าวเป็็น่คำา













เลกๆ ใสพาน่ใหไดวดละ 1,000 กอน่ ทังหมีด 10 วด จากน่ัน่เวลาเทียงค่น่จะรื่วมีกน่แหขึ้าวพน่











กอน่ไป็ยงวดติางๆ ใน่เขึ้ติเทศบาลเชยงคาน่ ใน่ขึ้บวน่จะมีีการื่รื่องรื่าทาเพลงเพอใหเกดความีสน่่ก













สน่าน่ มีีการื่เลน่สาดน่ากน่ และทีเป็็น่ไฮไลท�ขึ้องขึ้บวน่แหค่อ ชาวบาน่จะน่าถงป็ีบมีาลากติามี







ถน่น่ใหเกดเสยงดงเพอเป็็น่สญ่ญ่าณวาขึ้บวน่แหขึ้าวพน่กอน่มีาแลว เป็็น่การื่ป็ล่กใหคน่ทีหลบ อย ่ ู













ไดมีารื่วมีกน่แหขึ้บวน่เพอน่าไป็ถวายยงวดติางๆ
















ป็รื่ะเพณแหขึ้าวพน่กอน่เป็น่ป็รื่ะเพณทีป็ฏบติิกน่ส่บติอมีาอยางยาวน่าน่ ทาใหคน่ใน่ช่มีชน่








เกดความีชวยเหล่อซงกน่และกน่และยงเป็็น่การื่สรื่างความีสามีคคใหเกดขึ้น่ขึ้องคน่ใน่ช่มีชน่














ทีมีาขึ้องขึ้อมีล



ชวลติ อธิิป็่ติยก่ล. สมรปแบบฝั่มอำชี�งญวัน 161 หลง กบชีวังเวัล�หนงในภ�คอำส�น


















อ่ดรื่ธิาน่: ศน่ยการื่เรื่ยน่รืู่พ่ทธิศลป็ถิน่อสาน่, 2558

ดน่่พล ไชยสน่ธิ่. จั�ร่กจัังหวััดเลย.




เลย: สาน่กศลป็ะและวฒน่ธิรื่รื่มี มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2551






ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา. เมอำงเชีียงค�น : ก�รศ่กษ�พฒน�ก�รท้�งประวััติิศ�สติรขอำงชีมชีนโบร�ณีรมฝั่ง
















แมน�โขง รื่ายงาน่การื่วจย คณะมีน่่ษยศาสติรื่�และสงคมีศาสติรื่� มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย 2563

25


วัดป่่าใตั้ ้



ที่่�ตั้้�ง 383 หมู่่� 2 ถ.ศรีเช่ยงคาน ตั้.เช่ยงคาน อ.เช่ยงคาน จ.เลย














ประวััติิวััด: กอติั�งขึ้น่เมีอป็ พ.ศ. 2415 เดมีเป็็น่วดป็าสาหรื่บพรื่ะธิ่ดงค�มีาจาพรื่รื่ษา ติอมีา

พรื่ะครื่ศรื่ี สิรื่ิส่โขึ้ และหลวงพรื่หมี พรื่้อมีด้วยชาวบ้าน่รื่่วมีกัน่สรื่้างให้มีั�น่คงถาวรื่ขึ้่�น่






พระพุท้ธรูปประจั�วัด พรื่ะป็รื่ะธิาน่เป็็น่พรื่ะพ่ทธิรื่ป็ป็างมีารื่วชย ขึ้น่าดหน่าติกกวางป็รื่ะมีาณ


1 เมีติรื่ ศลป็ะล้าน่ช้าง ฝีมี่อช่างท้องถิ�น่ สัน่น่ิษฐาน่ว่ามีีอาย่ป็รื่ะมีาณพ่ทธิศติวรื่รื่ษที� 24 - 25






ศิลปะในวััดท้โดดเดน ป็รื่ะกอบดวยพรื่ะอ่โบสถเกาแกมีีจติรื่กรื่รื่มีฝาผัน่งใน่พรื่ะอ่โบสถเป็็น่รื่ป็














พรื่ะเวสสน่ดรื่ พรื่ะธิาติ่เจดย ศาลาการื่เป็รื่ยญ่ ก่ฏสงฆ์ ป็ชน่ยวติถ่ มีีพรื่ะพ่ทธิรื่ป็สมีฤทธิิพรื่ะ








พ่ทธิรื่ป็ไมียน่ ติูพรื่ะธิรื่รื่มี คมีภรื่�ใบลาน่ ฆ์องใหญ่่ ฉาบและขึ้องเกา วติถ่โบรื่าณทีวดไดสะสมีเอา






ไวทาเป็็น่พพธิภณฑ�ขึ้องวดป็าใติ











ท้ีม�ขอำงขอำมล:










ชวลติ อธิิป็่ติยก่ล สมรปแบบฝั่มอำชี�งญวัน 161 หลง กบชีวังเวัล�หนงในภ�คอำส�น





อ่ดรื่ธิาน่ : ศน่ยการื่เรื่ยน่รืู่พ่ทธิศลป็ถิน่อสาน่, 2558.











ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา พระพท้ธรปส�คญในจัังหวััดเลย









เลย : สาน่กศลป็ะและวฒน่ธิรื่รื่มี มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2561.




หนงสอำพระพท้ธรปส�คญในจัังหวััดเลย






ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา : ๒๕๖๑ เทศบาลติาบลเชยงคาน่, ออน่ไลน่�

26

วัดมู่้ชฌิิมู่ารีามู่ (วัดป่่าก่ลาง)


ที่่�ตั้้�ง 340 หมู่่� 1 ถนนศรีเช่ยงคาน ตั้.เช่ยงคาน อ.เช่ยงคาน จ.เลย











ประวััติิวััด : กอติั�งขึ้น่เมีอ พ.ศ. 2466 เดมีชอวดป็ากลาง ติอมีาใน่สมียพรื่ะมีหาเกยรื่ติิ ว่ฑฒสาโรื่















ไดเป็ลียน่ชอจากวดป็ากลางเป็็น่วดมีชฌิิมีารื่ามี ไดรื่บพรื่ะรื่าชทาน่วส่งคามีสมีาใน่ชอ วดป็ากลาง









เมีอวน่ที 3 ก่มีภาพน่ธิ� พ.ศ. 2493






พระพท้ธรปประจั�วััด พรื่ะป็รื่ะธิาน่ใน่พรื่ะอ่โบสถเป็็น่พรื่ะพ่ทธิรื่ป็ป็่น่ป็างมีารื่วชย มีีพรื่ะพ่ทธิรื่ป็














ทองสมีฤทธิิ ศลป็ะสมียเชยงแสน่ รื่น่สงห� 3 หน่าติกกวาง 11 น่ิว และพรื่ะพ่ทธิรื่ป็ไมีแกะสลก อก





15 องค�




ศลปะในวััดท้ีโดดเดน ศลป็ะสมียใหมีใน่แบบรื่ติน่โกสน่ทรื่� แติผัสมีผัสาน่ชอฟ้้าใน่แบบลาน่น่า







หน่้าจั�วยังมีีรืู่ป็พรื่ะพรื่หมีทรื่งหงส�ที�แป็ลกกว่าวัดอ่�น่ บาน่ป็รื่ะติูหน่้าติ่างสลักลวดลาย ศาลาการื่


เป็รื่ยญ่ทรื่งไทยครื่งติ่กครื่งไมีสองชัน่ อ่โบสถหลงเกามีีศลป็ะสวยงามีมีาก ป็่จจ่บน่ไดป็รื่บป็รื่่งกลาย












เป็็น่ศลป็ะสมียใหมี ่




ทีมีาขึ้องขึ้อมีล:





ณฏฐพล ติน่มีิง. ประวััติิศ�สติรและติระกลเมอำงเชีียงค�น. (พมีพ�ครื่ังที� 11).




เลย: เมี่องเลยการื่พมีพ�, 2552. 27


วัดเช่ยงคาน (วัดหอสิองนาง)



ที่่�ตั้้�ง บ้้านน้อย ตั้.เชียงคาน อ.เชียงคาน จ.เลย
ประวััติิวััด : ไมีป็รื่ากฏหลกฐาน่ชดเจน่วาสรื่างป็ใด มีีบางติาน่าน่กลาวถ่งป็รื่ะวติิวดแหง











น่ี�ว่า เมี่องเชียงคาน่เดิมีเป็็น่ช่มีทางการื่เดิน่เรื่่อรื่ะหว่างอาณาจักรื่ล้าน่น่า อาณาจักรื่ล้าน่ช้าง





และอาณาจกรื่ไทย การื่เดน่ทางโดยเรื่่อจากเมี่องหลวงพรื่ะบางมีาเวยงจน่ทน่� หรื่่อจากเวยงจน่ทน่�

มีาเมี่องหลวงพรื่ะบาง บางครื่ั�งจะติ้องแวะน่อน่ค้างแรื่มีที�เชียงคาน่ก่อน่ที�จะถ่งจ่ดหมีาย
ใน่อดีติเจ้าหลวงพรื่ะบางและครื่อบครื่ัวได้เดิน่ทางโดยเรื่่อเพ่�อไป็สักการื่ะพรื่ะธิาติ่พน่มี
พอมีาถ่ง บ้าน่หาดเบี�ยเรื่่อเกิดพลิกควำ�า ทำาให้ลูกสาวทั�ง 2 คน่ขึ้องเจ้าเมี่องหลวงพรื่ะบาง
จมีน่ำ�าเสียชีวิติ เจ้าหลวงพรื่ะบางได้น่ำาสังขึ้ารื่ขึ้องสองธิิดามีาป็รื่ะช่มีเพลิงที�วัดหอสองน่าง












จ่งเป็็น่ทีมีาขึ้องชอวดแหงน่ี ใน่ชวงทีคณะกรื่รื่มีการื่ศน่ยวฒน่ธิรื่รื่มีจงหวดเลยไดออกสารื่วจเมีอป็ ี

















พ.ศ. 2530 ยงเรื่ยกวาวดศรื่สองน่าง ติอมีามีีการื่เป็ลียน่ชอวดใหมีวา “วดเชยงคาน่”


พระพุท้ธรูปประจัำ�วััด ภายใน่วัดหอสองน่างมีีพรื่ะพ่ทธิรืู่ป็ที�สำาคัญ่ 3 องค� ได้แก่





พรื่ะพ่ทธิรื่ป็ทองสมีฤทธิิ ป็างสมีาธิิ ไมีทรื่าบชอ พรื่ะธิาติ่ขึ้องหลวงพอมีหาบ่ญ่หน่ก ศรื่บ่ญ่โย ซง











เป็็น่พรื่ะภกษ่ผัูป็รื่บป็รื่่งวดเป็็น่รื่ป็แรื่กและเป็็น่เจาอาวาสรื่ป็แรื่กขึ้องวดแหงน่ี






ศิลปะในวััดท้ี�โดดเด่น วัดน่ี�ไมี่ป็รื่ากฏหลักฐาน่ที�ชัดเจน่ว่าสรื่้างขึ้่�น่มีาเมี่�อสมีัยใด แติ่
มีีเรื่่�องรื่าวเพียงเล็กน่้อยที�บอกว่า วัดน่ี�มีีมีาติั�งแติ่ครื่ั�งอดีติที�เมี่องเชียงคาน่ยังอยู่ใน่ดิน่แดน่ฝ่�ง
ซ้ายขึ้องแมี่น่ำ�าโขึ้ง บรื่ิเวณเมี่องซะน่ะคามีใน่ป็่จจ่บัน่ และเดิมีวัดน่ี�จะเรื่ียกช่�ออย่างไรื่ไมี่ป็รื่ากฏ



เพรื่าะศลาจารื่่กไมีไดรื่ะบ่ไว ้



ทีมีาขึ้องขึ้อมีล









ดน่่พล ไชยสน่ธิ่. จั�ร่กจัังหวััดเลย. เลย: สาน่กศลป็ะและวฒน่ธิรื่รื่มี มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2551.





ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา. เมอำงเชีียงค�น : ก�รศ่กษ�พฒน�ก�รท้�งประวััติิศ�สติรขอำงชีมชีนโบร�ณีรมฝั่งแมน�โขง









รื่ายงาน่การื่วจย คณะมีน่่ษยศาสติรื่�และสงคมีศาสติรื่� มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2563.





28


วัดโพ่นช้ย


ที่่�ตั้้�ง หมู�บ้้�นำเชียงคำ�นำ ตั้.เชียงคำ�นำ อ.เชียงคำ�นำ จ.เลย


ประวััติิวััด : สรื่้างเมี่�อป็ี พ.ศ. 2443 โดยญ่าครืู่ญ่า “ญ่า” ย่อมีาจากคำาว่า “พญ่า”
และพรื่ะยาศรื่ีอรื่รื่คฮาติ (ทองดี) ซ่�งเป็็น่เจ้าเมี่องเชียงคาน่ใน่สมีัยน่ั�น่เป็็น่ผัู้ก่อสรื่้างขึ้่�น่พรื่้อมีกับ
ชาวเมี่องเชียงคาน่เพ่�อให้บ่าวไพรื่่ได้เขึ้้าไป็บำาเพ็ญ่ก่ศลภายใน่วัด ติลอดถ่งการื่พำาน่ักพักอาศัย
พรื่้อมีทั�งเป็็น่ที�ป็รื่ะช่มีป็รื่่กษาหารื่่อขึ้้อรื่าชการื่ติ่างๆ ให้กับชาวบ้าน่ เพรื่าะใน่สมีัยโบรื่าณจะ











อาศยวดเป็็น่จ่ดศน่ย รื่วมีขึ้องป็รื่ะชาชน่ จ่งน่ยมีสรื่างวดใกลกบที�ทาการื่ขึ้องเจาเมี่อง สวน่สาเหติ่

ที�ติั�งช่�อวัดว่าวัดโพน่ชัยเพรื่าะบรื่ิเวณที�ก่อสรื่้างวัดเป็็น่เน่ิน่สูงจากรื่ะดับพ่�น่ป็กติิเล็กน่้อย ป็รื่ะวัติิ






ขึ้องพรื่ะพ่ทธิรืู่ป็ที�เป็็น่พรื่ะป็รื่ะธิาน่น่ั�น่สรื่างเมี�อป็ พ.ศ. 2443 พรื่อมีกบการื่กอสรื่างวดมีี 2 องค�







ค่อป็างหามีญ่าติิ ไมีป็รื่ากฏชอทัง 2 องค� น่อกจากน่ียงมีีพรื่ะธิาติ่อฐขึ้องเจาเมี่องเชยงคาน่ป็รื่ากฏ








อยใน่พ่น่ทีวดแหงน่ีดวย











พระพท้ธรปประจั�วััด มีีพรื่ะพ่ทธิรื่ป็ป็น่ป็่น่ป็างมีารื่วชย ขึ้น่าดหน่าติกกวางป็รื่ะมีาณ 2 เมีติรื่







ป็รื่ะดษฐาน่เป็็น่พรื่ะป็รื่ะธิาน่ใน่โบสถ�






ศลปะในวััดท้ีโดดเดน พรื่ะอ่โบสถทีมีีรื่ป็แบบสถาป็่ติยกรื่รื่มีแบบลาน่ชางผัสมีสถาป็่ติยกรื่รื่มี



ใน่สมียกรื่่งรื่ติน่โกสน่ทรื่�




ท้ีม�ขอำงขอำมล











ชวลติ อธิิป็่ติยก่ล. สมรปแบบฝั่มอำชี�งญวัน 161 หลง กบชีวังเวัล�หนงในภ�คอำส�น


อ่ดรื่ธิาน่: ศน่ยการื่เรื่ยน่รืู่พ่ทธิศลป็ถิน่อสาน่, 2558.








ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา. วััดโพนชีย: อำ�ร�มเก�แกคูเมอำงเชีียงค�น. พษณ่โลก: การื่พมีพ�ดอทคอมี, 2559.



















ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา. พระพท้ธรปส�คญในจัังหวััดเลย เลย: สาน่กศลป็ะและวฒน่ธิรื่รื่มี มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย,





2561.

ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา. เมอำงเชีียงค�น : ก�รศ่กษ�พฒน�ก�รท้�งประวััติิศ�สติรขอำงชีมชีนโบร�ณีรมฝั่งแมน�โขง















รื่ายงาน่การื่วจย คณะมีน่่ษยศาสติรื่�และสงคมีศาสติรื่� มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2563.



29

วัดที่�าแขก่



ที่่�ตั้้�ง บ้้�นำนำ้อย ตั้.เชียงคำ�นำ อ.เชียงคำ�นำ จ.เลย














ประวัติวัด : จากหน่งส่อป็รื่ะวติิและติรื่ะกลเมี่องเชยงคาน่รื่ะบ่วา “วดทาแขึ้กสรื่างเมีอป็รื่ะมีาณ

ป็ พ.ศ. 2208 พรื่อมีกบวาผัาหด (ผัาฮด) ใน่รื่ชสมียขึ้องพรื่ะเจาส่วรื่รื่ณบลลงก�” เป็็น่วดธิรื่รื่มียติ










สมียกอน่ชาวบาน่เรื่ยกวา “วดทาแขึ้” คาวา “แขึ้” ใน่ภาษาอสาน่แป็ลวา “จรื่ะเขึ้” เพรื่าะบรื่เวณ















ท่าลาน่หิน่ขึ้้างวัดที�ติิดกับแมี่น่ำ�าโขึ้งใน่สมีัยน่ั�น่มีักจะมีีจรื่ะเขึ้้มีาอาศัยอยู่อย่างช่กช่มี พวกจรื่ะเขึ้้มีัก

จะพากัน่มีาน่อน่ผั่�งแดดอยู่ที�ท่าลาน่หิน่ขึ้องวัด เมี่�อสรื่้างวัดน่ีขึ้่�น่มีาชาวบ้าน่จ่งพากัน่เรื่ียกช่�อวัด





วา วดทาแขึ้ ป็่จจ่บน่ไดเพียน่ไป็เป็็น่ชอ “วดทาแขึ้ก”











พระพท้ธรปประจั�วััด ภายใน่โบสถ�มีีพรื่ะพ่ทธิรื่ป็ 3 องค�ทีสาคญ่ ค่อ พรื่ะพ่ทธิรื่ป็หลวงพอแสน่มีงคล




เป็็น่พรื่ะพ่ทธิรืู่ป็หิน่ทรื่ายแกะสลักป็างน่าคป็รื่ก ขึ้น่าดหน่้าติักกว้างป็รื่ะมีาณ 1 เมีติรื่
พรื่ะพ่ทธิรืู่ป็หลวงพ่อโชคมีงคล เป็็น่พรื่ะพ่ทธิรืู่ป็หิน่ทรื่ายแกะสลักป็างสมีาธิิขึ้น่าดหน่้าติัก






กว้างป็รื่ะมีาณ 70 เซน่ติิเมีติรื่ และพรื่ะพ่ทธิรื่ป็หลวงพอชยมีงคล เป็็น่พรื่ะพ่ทธิรื่ป็หน่ทรื่ายแกะสลก
ป็างน่าคป็รื่ก ขึ้น่าดหน่้าติักกว่าง 65 เซน่ติิเมีติรื่ พรื่ะพ่ทธิรืู่ป็ทั�ง 3 องค�ไมี่ป็รื่ากฏความีเป็็น่มีา



ขึ้องการื่สรื่างแน่่ชด พบพรื่อมีกน่อยบน่กองซากอฐ ซงเป็็น่ซากโบรื่าณสถาน่ใน่พ่น่ทีวดทาแขึ้ก ทัง














3 องค�มีีความีเกาแกและศกดิสทธิิ�มีาก วดทาแขึ้กน่บเป็็น่โบรื่าณสถาน่ทีสาคญ่อกแหงหน่งขึ้อง












อาเภอเชยงคาน่



ท้ีม�ขอำงขอำมล:







ดน่่พล ไชยสน่ธิ่. จั�ร่กจัังหวััดเลย. เลย: สาน่กศลป็ะและวฒน่ธิรื่รื่มี มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2551.









ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา. พระพท้ธรปส�คญในจัังหวััดเลย.




เลย: สาน่กศลป็ะและวฒน่ธิรื่รื่มี มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2561.

















ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา. เมอำงเชีียงค�น : ก�รศ่กษ�พฒน�ก�รท้�งประวััติิศ�สติรขอำงชีมชีนโบร�ณีรมฝั่งแมน�โขง





รื่ายงาน่การื่วจย คณะมีน่่ษยศาสติรื่�และสงคมีศาสติรื่� มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2563.


ศน่ยมีาน่่ษยวทยาสรื่น่ธิรื่, ออน่ไลน่�





30


วัดภู่ช้างน้อย



ที่่�ตั้้�ง หมู� 6 บ้้�นำที่��นำ�จ้นำที่ร์์

ตั้.เชียงคำ�นำ อ.เชียงคำ�นำ จ.เลย



















ประวััติิวััด : แติเดมีวดภชางน่อยเป็็น่สาน่กสงฆ์ สรื่างขึ้น่ใน่รื่าวป็ พ.ศ. 2500 ติอมีาไดยกฐาน่ะขึ้น่





เป็็น่วด ( ไมีทรื่าบแน่่ชดวาติังเป็็น่วดเมีอป็ใด )








พระพท้ธรปประจั�วััด “พรื่ะพ่ทธิศากยมี่ณศรื่เชยงคาน่” เป็็น่พรื่ะพ่ทธิรื่ป็ป็น่ป็่น่ขึ้น่าดใหญ่่





องค�พรื่ะสทอง

ศิลปะในวััดท้ี�โดดเด่น จ่ดเด่น่ขึ้องวัดน่ี�ค่อมีีพรื่ะพ่ทธิรืู่ป็องค�ใหญ่่ป็รื่ะดิษฐาน่อยู่บน่ยอดภ ู





ชางน่อย ซงจากจ่ดทีองค�พรื่ะป็รื่ะดษฐาน่น่ีสามีารื่ถมีองเหน่ทศน่ยภาพขึ้องเมี่องเชยงคาน่และแมีน่า









โขึ้งไดอยางชดเจน่และสวยงามี ทางวดไดป็รื่บป็รื่่งพ่น่ทีใหเป็็น่จ่ดชมีวว มีีลาน่กวางสาหรื่บการื่ถาย



























รื่ป็ไดท�งพรื่ะอาทติยขึ้น่และชมีพรื่ะอาทติย�ติก ถอเป็น่จ่ดชมีวิวทสวยงามีอีกแห่งหน่่�งขึ้องเมีองเชียงคาน่


วัดศรี่พ่นมู่มู่าศ หรีือวัดโที่�ง



ที่่�ตั้้�ง 384 หมู� 2 ตั้.เชียงคำ�นำ อ.เชียงคำ�นำ จ.เลย
ประวััติิวััด : เป็็น่วัดใน่สังกัดคณะสงฆ์�ธิรื่รื่มีย่ติ สรื่้างขึ้่�น่เมี่�อป็รื่ะมีาณป็ี พ.ศ. 2497
เรื่มีแรื่กทดน่เป็็น่ป็่าช้า ชาวเชียงคาน่ได้สรื่้างวัดขึ้่�น่โดยมีีพรื่ะมีหาบ่ญ่หน่ัก สิรื่ิป็่ณโญ่ เป็็น่



















ป็รื่ะธิาน่ฝ่ายสงฆ์� ครื่งแรื่กทสรื่้างมีท�งทดน่เดมีขึ้องวัดและทป็่าช้ารื่วมีเป็็น่ 75 ไรื่่ และมีกาแพงรื่อบ







มีีป็รื่ะติเขึ้าออก 2 ดาน่ ดาน่หน่งเขึ้าทางหน่าศาลา ป็รื่ะติที 2 เขึ้าทางป็รื่ะติศาลาบาเพญ่ก่ศล ป็รื่ะติ ู







ทั�งสองขึ้องวัดจะอยู่ทางทิศเหน่่อ ป็่จจ่บัน่ได้สรื่้างพรื่ะธิาติ่เจดีย�ศรื่ีพน่มีมีาศแติ่ยังไมี่แล้วเสรื่็จ















โดยเรื่มีสรื่างเมีอ ป็ พ.ศ. 2550 องค�เจดยศรื่พน่มีมีาศมีี 2 ชัน่ ชัน่ที 1 ใชเป็็น่ทีอบรื่มีป็ฏบติิกรื่รื่มีฐาน่






จัดเป็็น่ที�ป็รื่ะช่มีขึ้องคณะสงฆ์และสาหรื่บทาศาสน่พธิติางๆ ชั�น่ที� 2 จดเกบพรื่ะไติรื่ป็ฎก วดศรื่ี












พน่มีมีาศไดรื่บพรื่ะรื่าชทาน่วส่งคามีสมีาเมีอวน่ที 31 มีีน่าคมี พ.ศ. 2502 ติามีป็รื่ะกาศใน่รื่าชกจจาน่่



เบกษา เลมีที 76 ติอน่ที 44 ลงวน่ที 1 เมีษายน่






พระพท้ธรปประจั�วััด รื่ป็เหมี่อน่ครื่บาอาจารื่ย เชน่ หลวงป็ู่เสารื่� หลวงป็ู่มีัน่ เป็็น่ติน่













และอฐบรื่ขึ้ารื่ทีสาคญ่ รื่วมีถ่งพรื่ะบรื่มีสารื่รื่กธิาติ่


31


วัดสิ้นตั้วันารีามู่



ที่่�ตั้้�ง 381 บ้้�นำเชียงคำ�นำ ถ.มะลิวัลย์ หมู� 1 ตั้.เชียงคำ�นำ อ.เชียงคำ�นำ จ.เลย










ประวัติวัด : ติังวดเมีอป็ พ.ศ. 2482 โดยมีีพรื่ะครื่พทกษ�สงฆ์การื่ เป็็น่ผัูน่าชาวบาน่สรื่างวด









ขึ้่�น่ใน่ที�ดิน่ซ่�งได้รื่ับบรื่ิจาคจากน่ายเมีธิา น่ัน่ทน่า และน่ายแสน่ จัน่ทไชยา เดิมีติั�งช่�อวัดว่า







“วดอรื่ญ่ญ่กาวาส”ติอมีาป็ พ.ศ. 2500 พรื่ะพมีลธิรื่รื่มีเป็ลียน่ชอใหมีเป็็น่ “วดสน่ติิวน่ารื่ามี” ติามี





สภาพสถาน่ที�ติั�งวัดซ่�งเป็็น่ป็่าสงบเงียบ เหมีาะแก่การื่น่ั�งวิป็่สสน่ากรื่รื่มีฐาน่ ชาวบ้าน่เรื่ียกว่าวัด








ป็าชาหรื่่อวดโน่น่ป็าชา ไดรื่บพรื่ะรื่าชทาน่วส่งคามีสมีา เมีอวน่ที 26 มีีน่าคมี พ.ศ. 2513






พระพท้ธรปประจั�วััด ป็รื่ะดษฐาน่รื่อยพรื่ะพ่ทธิบาทจาลองและบรื่เวณรื่อบอ่โบสถ มีีพรื่ะ










พ่ทธิรื่ป็สทองป็รื่ะดษฐาน่เรื่ยงรื่ายน่บรื่อยองค�

บุญประจัำ�วััด ใน่ช่วงฤดูจำาน่ำาพรื่รื่ษาและหมี่น่เวียน่จน่ครื่บท่กอารื่ามีใน่เขึ้ติเทศบาลติำาบล







เชยงคาน่ พรื่ะจะขึ้น่แสดงพรื่ะธิรื่รื่มีเทศน่า 1 กณฑ�เทศน่� ใหกบศรื่ทธิาญ่าติิธิรื่รื่มีชาวเชยงคาน่ค่มี











วดติางๆ ใน่เขึ้ติเทศบาลเชยงคาน่ไดรื่บฟ้่งและเขึ้าถ่งบ่ญ่ซงมีีขึ้น่ท่กๆ ป็ ี




ท้ีม�ขอำงขอำมล







สมีภาษณ� พรื่ะครื่ป็รื่ยติิกจโกศล เจาอาวาสวดสน่ติิวน่ารื่ามี เจาคณะอาเภอเชยงคาน่





ธิรื่ะวฒน่� แสน่คา. เมอำงเชีียงค�น : ก�รศ่กษ�พฒน�ก�รท้�งประวััติิศ�สติรขอำงชีมชีนโบร�ณีรมฝั่งแมน�โขง

















รื่ายงาน่การื่วจย คณะมีน่่ษยศาสติรื่�และสงคมีศาสติรื่� มีหาวทยาลยรื่าชภฏเลย, 2563.

เทศบาลติาบลเชยงคาน่, ออน่ไลน่�


32

ถนำนำคำนำเดิินำ




เชียงคำ�นำ


ก่ิจก่รรมชีลีลี์ๆ













ชีวังเวัล�แนะน� : 17.00 – 22.00 น่ . (วน่ศ่กรื่�-อาทติย รื่าน่คาจะเป็ดเยอะกวาวน่

ธิรื่รื่มีดา)
















จัดเดน : ถน่น่คน่เดน่อยติิดรื่มีแมีน่าโขึ้ง สามีารื่ถเดน่เลน่และน่ังชมีววขึ้องแมีน่าโขึ้ง

ใน่ยามีเยน่ได ้












กจักรรม : เดน่ชมีวถเชยงคาน่บาน่ไมีเการื่มีโขึ้ง ลองชมีก่งฝอยเสยบไมี, ป็เสยบไมีขึ้าวจี,












จิกโกยดไส (ป็าทองโกยดไส), เมีียงคา ใน่ชวงเยน่ถ่งหวคาทีติองหามีพลาดเมีอมีาที �



















เชยงคาน่และยงถ่อเป็็น่สสน่ยามีเยน่ขึ้องเชยงคาน่ ค่อการื่เดน่เลน่ ชมีอาหารื่ทองถิน่






ช้อป็ป็ิ�งขึ้องฝากที�ถน่น่คน่เดิน่เชียงคาน่ ติั�งอยู่ที� ถ.ชายโขึ้ง โดยจะ เรื่ิ�มีติ้น่ติั�งแติ่วัด
ทาคกไป็จน่ถ่งวดศรื่ค่ณเมี่อง รื่ะยะทางป็รื่ะมีาณ 1.2 กโลเมีติรื่ ที�น่ี�มีีทั�งอาหารื่การื่







กน่ใหเล่อกชมีมีากมีาย

แนะนำ�ใหชีิมอำย�งละหนอำยเพร�ะวั�มีขอำงให้เลอำกชีิมติลอำดเส้นท้�ง นอำกจั�กนยัง















มีร�นค�ม�กกวั� 200 ร�น จัำ�หน�ยเส�อำผ� ขอำงใชี้ ขอำงแติ่งบ�น ขอำงท้ระลก ขอำง


แฮูนด์เมด ฯลฯ

สอำงข�งท้�งขอำงถิ่นนคนเดนเชีียงค�น ร�ยลอำมไปดวัยอำ�ค�รไมเก�ท้ีถิ่กปรบปรง










เปนร�นอำ�ห�ร ค�เฟ่่ และโฮูมสเติย ์

33





ขอำมลแหลงท้อำงเท้ียวั

















1. แกงคดคู เป็็น่แกงหน่ใน่ลาน่าโขึ้ง อยหางจากทีติัง อ.เชยงคาน่ ไป็ทางทศติะวน่ออกป็รื่ะมีาณ

3 กิโลเมีติรื่ เป็น่แก่งหน่ติามีธิรื่รื่มีชาติิ ใน่ฤดูแล้งเมี่�อแมีน่าโขึ้งลดจะมีองเหน่โขึ้ดหน่ยาวเหยียดขึ้วาง



ำ�






กัน่ลาน่าโขึ้ง มีองดป็รื่ะหน่งยกษ�มีห่มีาน่อน่ค่ดคูกัน่ลาน่าโขึ้งเอาไว ้











แกงค่ดคูเป็็น่สถาน่ทีทองเทียวสาคญ่แหงหน่งขึ้องอาเภอเชยงคาน่ เพรื่าะน่อกจากไดชมีแกงหน่












ซ่�งเป็็น่โขึ้ดหิน่อัน่คดเคี�ยวสวยงามีแล้ว ยังได้ชมีหาดทรื่ายอัน่ยาวเหยียด พรื่้อมีทั�งทัศน่ียภาพ
ล้อมีรื่อบที�สวยงามี แก่งค่ดคู้มีีน่ิทาน่เชิงติำาน่าน่ป็รื่ะจำาถิ�น่ที�เป็็น่ความีเช่�อเล่าส่บติ่อกัน่มีาว่า





น่าน่แลวมีีพรื่าน่ป็าคน่หน่�งช�อ “จ�งขึ้�งดงแดง”รื่ป็รื่างสงใหญ่่ลาสน่ มีฝมี่อใน่การื่ลาสติว� วน่หน่�งน่าย




ำ�















พรื่าน่ผัูน่ีติามีลาควายเงน่มีาจากหลวงพรื่ะบาง (ทีเรื่ยกควายเงน่เพรื่าะมีลขึ้องควายติวน่ีเป็็น่เงน่) พอ


















มีาถ่งรื่มีน่าโขึ้งเหน่ควายเงน่พกกน่น่า น่ายพรื่าน่จ่งดกซมียง พอดชาวบาน่แลน่เรื่่อผัาน่มีา ควายเงน่




ติกใจติ�น่เติลดขึ้�น่ไป็บน่เขึ้าลกหน่�ง (ติอมีาเขึ้าลกน่ี�ไดช�อวา “ภควายเงน่”) น่ายพรื่าน่เลยยิงไป็ถก






















เขึ้าอกลกจน่พงทลายไป็ซกหน่งกลายเป็็น่หน่าผัาสงชน่ทีชาวบาน่เรื่ยกวา “ภผัาแบน่” น่ายพรื่าน่













โกรื่ธิคน่ทีแลน่เรื่่อผัาน่ซงเป็็น่ติน่เหติ่ใหควายเงน่หน่ไป็ จ่งกลัน่แกลงดวยการื่ขึ้น่หน่มีาขึ้วางกัน่ลาโขึ้ง









ไมีใหเดน่เรื่่อได น่ายพรื่าน่ทาการื่เก่อบจะสาเรื่จกพอดมีีสามีเณรื่รื่ป็หน่งมีาเหน่เขึ้า เณรื่น่ัน่ออก


























อ่บายหลอกใหน่ายพรื่าน่ใชไมีเฮยะ (ไมีไผัชน่ดหน่ง) ผัาซกหาบหน่แทน่ ไมีเฮยะผัาแลวจะเป็็น่สน่






















คมีกรื่บเมีอน่ายพรื่าน่ใชหาบหน่ ไมีน่ัน่กบาดคอจน่น่อน่ติายค่ดคูอยที�รื่มีโขึ้ง แกงหน่น่ัน่จ่งเรื่ยกวา


“แกงค่ดคู”
บรื่ิเวณรื่อบจ่ดชมีวิวขึ้องแก่งค่ดคู้ยังมีีพ่อค้าแมี่ขึ้ายมีาจับจองพ่�น่ที�เป็ิดซ่้มีจำาหน่่ายอาหารื่









มีีทังป็ลา ก่ง หอย ทีติางกมีีชอแมีน่าโขึ้งหอยทาย ไป็จน่ถ่งสมีติา ไกยาง ลาบ น่าติก ฯลฯ ซงดแลว

















น่กทองเทียวทีมีาแกงค่ดคูสวน่ใหญ่่ กน่ยมีมีาน่ังรื่บป็รื่ะทาน่อาหารื่กน่ทีรื่มีโขึ้งแหงน่ี เพรื่าะบรื่รื่ยา













กาศใน่การื่รื่บป็รื่ะทาน่อาหารื่รื่มีแมีน่าโขึ้งแบบใกลชด ชน่ดทีเรื่ยกไดวาติิดรื่มีฝงแบบน่ีคงหาที�ไหน่















ไมี ไดอกแลว และกอน่กลบอยาล่มีแวะซ่อขึ้องฝากขึ้น่ชออยาง “มีะพรื่าวแกว”แสน่อรื่อยทีทามีาจาก
























มีะพรื่าวกะทเน่่�อหน่าน่มี หรื่่อมีะพรื่าวน่าหอมีรื่สละมี่น่เคี�ยวกบน่าติาลสติรื่เฉพาะ รื่วมีไป็ถ่งก่งทอด







ทีมีาเป็็น่ชิน่วงกลมีขึ้น่าดใหญ่่ กน่เป็ลาๆ หรื่่อจะกน่คูกบน่าจิมีรื่สเดดกอรื่อย























ชีวังเวัล�แนะน� : ก่มีภาพน่ธิ� – พฤษภาคมี เพรื่าะเป็็น่ชวงทีน่าแหงจะมีองเหน่แกงไดชดเจน่ (จาก







ภาพที�เป็็น่ชวงป็ลายฝน่ติน่หน่าว ป็รื่มีาณแมีน่าโขึ้งเยอะมีาก แติหากมีาเที�ยวติั�งแติเชาจะสามีารื่ถ





เหน่ทะเลหมีอกใน่หน่าหน่าว)










จัดเดน : แกงหน่ขึ้น่าดใหญ่่ทีขึ้วางอย่กลางลาน่าโขึ้งบรื่เวณชวงโคงพอด ทาใหเกดกรื่ะแสน่าเชียว





















ไหลผัาน่แกงใน่หน่าน่า น่าจะทวมีจน่มีองไมีเหน่แกง (ใน่ชวงหน่ารื่อน่)



กจักรรม : ลองเรื่่อหางยาวชมีทวทศน่�สองฝงไทย-ลาว / เดน่เลน่พกผัอน่ชมีความีงามีขึ้องแกงหน่

























ชมีวถชวติชาวบาน่ที�ลองเรื่่อหาป็ลาใน่แมีน่าโขึ้ง / เดน่ เทียว ชมี อาหารื่อรื่อยๆ จากแมีน่าโขึ้ง






ท้ีม�ขอำงขอำมล



คณะกรื่รื่มีการื่ฝายป็รื่ะมีวลเอกสารื่และจดหมีายเหติ่ฯ. วััฒนธรรม พฒน�ก�รท้�งประวััติิศ�สติร เอำกลกษณี ์

และภมปญญ�จัังหวััดเลย. กรื่่งเทพฯ: ค่รื่่สภาลาดพรื่าว, 2544.







ณฏฐพล ติน่มีิง. ประวััติิศ�สติรและติระกลเมอำงเชีียงค�น. (พมีพ�ครื่ังที 11). เลย: เมี่องเลยการื่พมีพ�, 2552.








2. ภูท้อำก การื่ขึ้่�น่ไป็ชมีวิวที�ภูทอกติ้องขึ้่�น่ใน่ช่วงเวลาป็รื่ะมีาณติีห้าครื่่�งถ่งรื่าวๆ แป็ดโมีง





เป็น่ช่วงทยังมีีทะเลหมีอกอยู่ แติ่หากใครื่ท�ไป็สายกว่าน่น่ก็จะได้ชมีวิวสวยๆ แทน่ โดยสามีารื่ถมีอง














เหน่แมีน่าโขึ้ง ววเมี่องเชยงคาน่ ผัาแบน่ ฝงลาว และววธิรื่รื่มีชาติิอกมีากมีาย น่กทองเที�ยวสามีารื่ถ
ขึ้ับรื่ถไป็ได้จน่ถ่งด้าน่ล่างขึ้องภู จะมีีจ่ดบรื่ิการื่จอดรื่ถไว้ให้ และน่ั�งรื่ถกรื่ะบะขึ้องชาวบ้าน่ขึ้่�น่ไป็





ติอ คาบรื่การื่คน่ละ 25 บาท รื่ถจะรื่อคน่จน่เติมีป็รื่ะมีาณ 10 คน่ แลวจ่งขึ้บขึ้น่ไป็ดาน่บน่ยอดภ ู





ชีวังเวัล�แนะน� : พฤศจกายน่–ก่มีภาพน่ธิ� อากาศจะเยน่สบาย หากอยากเหน่ติน่ไมีใบหญ่า












เขึ้ยวชอมี แน่ะน่าใหเทียวใน่ชวงเด่อน่มีถ่น่ายน่-ติ่ลาคมี
















จัดเดน : เป็็น่ภทีขึ้น่ชมีไดติลอดป็และเหน่ทะเลหมีอกไดเก่อบทังป็ โดยจะมีีมีากใน่หน่าหน่าว



กจักรรม : น่ังรื่ถสองแถวขึ้น่ภทอก เดน่ชมีความีงามีววเมี่องเชยงคาน่ ถายรื่ป็













ขอำมลศลปะ ประเพณีี วััฒนธรรม และวัถิ่ชีีวัติ





1. ก�รใสบ�ติรข�วัเหนยวั น่บเป็็น่เสน่่ห�ขึ้องอาเภอเชยงคาน่อกอยางหน่ง เป็็น่วฒน่ธิรื่รื่มี










ทีส่บทอดกน่มีายาวน่าน่กวา 400 ป็มีาแลว





ชาวเชยงคาน่จะใสบาติรื่เฉพาะขึ้าวเหน่ยวเพยงอย่างเดยว โดยจะมีีพรื่ะจากวดติางๆ



















เชน่ วดทาคก วดศรื่ค่ณเมี่อง วดมีหาธิาติ่ เดน่บณฑบาติติามีถน่น่สายติางๆ ทีไดรื่บความีน่ยมี
มีากที�ส่ดก็ค่อถน่น่ชายโขึ้ง พรื่ะจะเรื่ิ�มีออกบิณฑบาติเวลา 06.00 - 07.00 น่.
เวลาใสบาติรื่ใหยกขึ้าวเหน่ยว “ทน่หว” เพออธิิษฐาน่ติังจติถวายขึ้าวแดพรื่ะพ่ทธิ พรื่ะธิรื่รื่มี




















และพรื่ะสงฆ์ หลงจากใสบาติรื่เสรื่จแลวพรื่ะจะเดน่ทางกลบถ่งวดเวลาป็รื่ะมีาณ 07.00 น่.
ซ่�งเป็็น่เวลาฉัน่จังหัน่ (เวลาฉัน่อาหารื่ขึ้้าวขึ้องพรื่ะสงฆ์�) ชาวบ้าน่ใน่แติ่ละค่้มีขึ้องวัดจะน่ำา
อาหารื่ใส่ป็ิ�น่โติเดิน่ไป็วัดถวายจังหัน่ติามีค่้มีวัดขึ้องติน่ เป็็น่การื่ทำาบ่ญ่รื่่วมีกัน่ขึ้องชาวบ้าน่





ใน่แติละค่มีวดติางๆ ซงจะไดพดค่ยถามีสารื่ท่กขึ้�ส่กดบซงกน่และกน่ไป็ดวย












2. พธกรรมผ�ส�ดลอำยเคร�ะห ์

กอน่ที�จะมีาเป็็น่ผัาสาดลอยเครื่าะห�









- กระท้งเสยเคร�ะห “แติงเครื่่องเสยเครื่าะห� สีแจ เกาหอง เอาเทยน่คาศอก 1 เลมี

เทียน่รื่อบหัว 1 เล่มี เทียน่คาแขึ้น่ 1 เล่มี เทียน่คาคิง วัดจากคางมีาถ่งสะด่อ 1 เล่มี



ใสอาหารื่คาวหวาน่ หมีากเมีี�ยง หมีากพล ป็่กธิงเสยเครื่าะห� มีีดายสายสญ่จน่�ลอมี” ผัูทีจะ















ลอยผัาสาดจะจดกรื่ะทงสีมี่มี มีีเกาชอง วดขึ้น่าดเทยน่ยาวเทาศอก 1 เลมี เทยน่ยาวเทาแขึ้น่



1 เลมี ความียาวเทียน่จากคางถงสะดอ โดยเอาไมี้ไผัวัด 1 เลมี มีีอาหารื่คาวหวาน่ หมีากพล ู



ป็่กธิงส มีีสายสญ่จน่�พน่รื่อบ ใน่ชองเกาจะมีีการื่ป็่�น่หน่ดน่เหน่ยวเป็็น่รื่ป็สติว�ใหญ่่ติางๆ ใน่



















ป็่จจ่บน่อาจจะป็่น่จากดน่น่ามีน่หรื่่อจากขึ้าวเหน่ยว แลวน่ากรื่ะทงไป็วางใน่ทางทีไมีคอยมีี












คน่ผัาน่หรื่่อทางติน่ (ทางส่ด ทางคน่บเทยว) เมีอน่าไป็วางแลวใหเดน่จากออกมีาโดยไมีให ้




กลบไป็มีองเดดขึ้าด








- กระท้งปดเคร�ะห มีีลกษณะเหมี่อน่กบกรื่ะทงเสยเครื่าะห� แติจะไมีมีีการื่แบงชอง



มีีขึ้น่าดไมีใหญ่่ ป็รื่ะมีาณ 1-2 ค่บขึ้องผัูทากรื่ะทง










- กระท้งรบโชีค จะทาลกษณะเหมี่อน่กบกรื่ะทงป็่ดเครื่าะห� แติกรื่ะทงรื่บโชคจะติางกบ


กรื่ะทงป็่ดเครื่าะห�ติรื่งทีมีีธิงชอป็รื่ะดบทีมี่มี มีีลกษณะเป็็น่ชอขึ้น่และชอลง
















- ปจัจับนผ�ส�ดลอำยเคร�ะห เป็็น่พธิกรื่รื่มีโดยช่มีชน่ชาวเชยงคาน่และเป็็น่กจกรื่รื่มี



ทีน่กทองเทียวใหความีสน่ใจ มีีความีเชอวาเป็็น่การื่ลอยสิงทีไมีดออกไป็ และมีีการื่จดเป็็น่










เทศกาลใหญ่่ใน่ชวงวน่ออกพรื่รื่ษาขึ้องท่กป็ ี














“ผ�ส�ด”ทามีาจากกาบกลวย เป็็น่รื่ป็ทรื่งสีเหลียมีจติ่รื่สป็รื่ะดบติกแติงดวยใบติองทาเป็็น่







กรื่วยและดอกไมี แลวติกแติงดวยดอกผั่ง หรื่่อเทยน่เป็็น่รื่ป็ดอกไมี ใน่สมียกอน่จะน่าผัลไมี ้













ทีหาไดมีาแกะสลกเป็็น่ดอกไมีแลวน่าไป็ช่บเทยน่รื่อน่ๆ จากน่ัน่น่าไป็ช่บน่าเยน่ใหแขึ้งติว







จะไดเทยน่ทีเยน่ติวติามีรื่ป็ทรื่งน่ัน่ๆ และน่ามีาป็รื่ะดบติกแติง ผัาสาดมีี 2 ขึ้น่าดค่อขึ้น่าด















เลกเรื่ยกวาผัาสาดลอยเครื่าะห� และขึ้น่าดใหญ่่เรื่ยกวาผัาสาดสะเดาะเครื่าะห� ซงผัาสาด









ลอยเครื่าะห� (ขึ้น่าดเลก) มีกจะใชกบการื่ลอยเครื่าะห�ทั�วไป็ เชน่ เวลารืู่ส่กไมีสบายใจ รืู่ส่ก



วาจะมีีเครื่าะห� กจะลอยผัาสาดโดยการื่ใสเสน่ผัมีและใสเลบขึ้องติวเองลงไป็ สวน่ผัาสาด









ใหญ่่หรื่่อผัาสาดสะเดาะเครื่าะห� จะใชสาหรื่บคน่ทีมีีเครื่าะห�ใหญ่่ เจบป็วยอาการื่หน่กหรื่่อ




ดวงชะติาขึ้าด













3. ประเพณีีก�รไหลเรอำไฟ่ หรื่่อภาษาถิ�น่เรื่ยกวา “เฮ่อไฟ้” จดขึ้น่บรื่เวณรื่มีแมีน่าโขึ้งเพอ

ส่บสาน่ป็รื่ะเพณีอัน่ดีงามีขึ้องชาวเชียงคาน่ที�ย่ดถ่อป็ฏิบัติิติ่อเน่่�องกัน่มีาช้าน่าน่ เป็็น่
การื่บูชารื่อยพรื่ะพ่ทธิบาท และรื่ะล่กถ่งพรื่ะค่ณขึ้องพรื่ะแมี่คงคา โดยมีีความีเช่�อว่า
ใน่ครื่ั�งที�พญ่าน่าคทูลอารื่าธิน่าพรื่ะพ่ทธิเจ้าไป็แสดงธิรื่รื่มีเทศน่าที�พิภพเมี่องน่าค















กอน่เสดจกลบพญ่าน่าคไดทล ขึ้อใหพรื่ะองค�ป็รื่ะทบรื่อยพรื่ะบาทไว ณ รื่มีฝงแมีน่าน่มีมีทาน่ท ี







เพอเป็็น่ทีเคารื่พขึ้องเทวดา มีน่่ษย และสรื่รื่พสติว�ทั�งป็วง เรื่่อไฟ้แติละลาไดรื่บการื่ติกแติง ่


อย่างวิจิติรื่บรื่รื่จงแสดงถ่ง ความี สามีารื่ถใน่เชิงช่างขึ้องชาวบ้าน่แติ่ละค่้มีวัดและความี





ศรื่ทธิาติอพรื่ะพ่ทธิศาสน่า เมีอ จ่ดไฟ้แลวกป็ลอยขึ้บวน่เรื่่อไฟ้ลงกลางลาน่าโขึ้ง ไหลเรื่่อย






ไป็เป็็น่แน่วจน่ส่ดเขึ้ติน่่าน่น่ำ�า เทศบาลเชียงคาน่ เป็็น่ภาพที�ยิ�งใหญ่่งดงามีและได้รื่ับความี



สน่ใจจากน่กทองเทียวทังชาว ไทยและชาวติางป็รื่ะเทศเสมีอมีา



เรื่่อไฟ้ใน่สมีัยโบรื่าณมีีรืู่ป็แบบทีเรื่ียบง่าย ทำาจากติ้น่กล้วยและลำาไมี้ไผั่ที�หาได้มีาจัด
ติะเกียง ขึ้ี�ไติ้ สำาหรื่ับจ่ดให้สว่างไสว ก่อน่จะป็ล่อยเรื่่อไฟ้ลงกลางลำาน่ำ�าโขึ้ง ป็่จจ่บัน่ได้จัด







ทาเรื่่อไฟ้รื่ป็แบบติางๆ โดยมีีการื่น่าเอาเทคโน่โลยสมียใหมีมีาใชป็รื่ะกอบใน่การื่จดทาและ



ป็รื่ะดับติกแติ่งให้วิจิติรื่ติรื่ะการื่ติามีากยิ�งขึ้่�น่ เมี่�อป็ล่อยเรื่่อไฟ้เหล่าน่ี�ลงกลางลำาแมี่น่ำ�าโขึ้ง


ภายหลงการื่จ่ดไฟ้ใหล่กโชติิชวงแลวจะเป็็น่ภาพทีงดงามีและติิดติาติรื่่งใจ




4. ประเพณีีก�รท้ำ�ปร�ส�ท้ผ่�ง เป็็น่ป็รื่ะเพณีที�ทำากัน่มีาแติ่โบรื่าณเพ่�ออ่ทิศส่วน่บ่ญ่ส่วน่



กศลให้แก่บรื่รื่พชน่ผัู้ล่วงลับไป็แล้ว หากเกิดใน่ภพมีน่ษย�ขึ้อให้มีป็รื่าสาทรื่าชมีณเฑียรื่ อาศัย
อยู่ด้วยความีมีั�งมีีศรื่ีส่ขึ้แติ่ถ้าเกิดใน่สวรื่รื่ค�ชั�น่ฟ้้าก็ขึ้อให้มีีป็รื่าสาทอัน่งดงามี มีีน่างฟ้้า


แวดลอมีและบรื่วารื่จาน่วน่มีาก










จดขึ้น่ใน่ชวงเทศกาลออกพรื่รื่ษา โดยชาวค่มีวดติางๆ ทังขึ้ารื่าชการื่ พอคา ป็รื่ะชาชน่






จะรื่วมีกน่ทาป็รื่าสาทผั่งมีีงาน่แหป็รื่าสาทผั่งและใน่เวลาชวงกลางค่น่กมีี มีหรื่สพสมีโภช





ป็รื่ะเพณีการื่ทำาป็รื่าสาทผั่�งเป็็น่ป็รื่ะเพณีที�เกิดจากการื่หยิบย่มีจารื่ีติป็รื่ะเพณีใน่ “ฮติ




สบสอง” ค่อป็รื่ะเพณใน่รื่อบป็ขึ้องชาวอสาน่มีาผัน่วกเขึ้ากบป็รื่ะเพณการื่แหติน่ดอกผั่งซง ่ �















เป็็น่ป็รื่ะเพณทีถ่อป็ฏบติิกน่มีาติังแติอดติเพอถวายติน่เทยน่ดอกผั่ง บางกเรื่ยกหอป็รื่าสาท










ผั่งเพอน่าไป็ถวายพรื่ะ แติกรื่ณขึ้องป็รื่ะเพณการื่ลอยป็รื่าสาทผั่งขึ้องชาวเชยงคาน่น่ั�น่พบ

















วาเป็็น่การื่สรื่างดวยโครื่งกาบกลวย พบเป็็น่รื่ป็สีเหลียมี แลวมีีการื่พบใบติองสดเป็็น่รื่ป็











คลายบายศรื่ ติกแติงดวยดอกผั่งจาน่วน่เลกน่อย แลวใชลอยเครื่าะห�ลอยโศกลงไป็ใน่แมีน่า � ำ
ใน่ชวงเวลากลางค่น่ติามีลาน่าโขึ้ง ซงมีกจะทากน่ใน่ชวงเทศกาลออกพรื่รื่ษาขึ้องท่กป็ ี





















5. รำ�เบิงโขง เป็็น่เพลงทีรื่องมีา 70 ป็แลว แติกอน่จะเป็็น่การื่รื่องเพลงอย่างเดยว ติอมีามีี
ดน่ติรื่ีพ่�น่บ้าน่ให้จังหวะ อย่างกลอง ฉิ�ง การื่ป็รื่บมี่อ และเรื่ิ�มีทำาเป็็น่ดน่ติรื่ีป็รื่ะกอบเพลง
ทั�งพัฒน่าการื่รื่้องและท่ารื่ำา โดยอาจารื่ย�กิติติิพงศ�เป็็น่คน่น่ำาเพลงน่ี�มีาเป็ิดให้น่ักเรื่ียน่ใน่
งาน่ออกพรื่รื่ษาชวงป็รื่ะมีาณป็ พ.ศ. 2502 ดวยลลาการื่รื่ายรื่าอน่ออน่ชอย เส่�อผัาการื่แติง ่










กายเฉพาะถิน่เน่่อหาและทารื่าลวน่สะทอน่ใหเหน่วถชวติขึ้องคน่เชยงคาน่ทีอาศยแมีน่าโขึ้ง






























เป็็น่เสมี่อน่เสน่โลหติหลอเลียงชวติ ผัสาน่กบดน่ติรื่แบบพ่น่เมี่อง น่บเป็็น่การื่แสดงพ่น่บาน่
ทีชาวเชยงคาน่ใชติอน่รื่บแขึ้กบาน่แขึ้กเมี่อง






เนำ้�อเพลงร์ำ�เบ้ิ�งโขง (เชียงคำ�นำ)

เบ้ิ�ง นำำ�� โขง ไหลคำดิไหลโคำ้ง โขงเอ๋ยเอ้�อยม�
เม้�อ...เวัล�ส�ย้ณห์ แดิดิอ�อนำร์ำ�ไร์
ฟ้้�..อำ�ไพ..แพร์วัพร์ร์ณ
เบ้ิ�งส�วัง�มนำ้นำ คำำ��ลง..ม�ลงโขงลอย

(ซ้ำำ��)...ดินำตั้ร์่ ......ม� ชีม..หมู�..ส�วั...ส�วัเอย
ลอยล�อง..ส�วัง�มเนำ้�อที่อง ม�ล�องลอย
ตั้ะวั้นำ..ล้บ้ตั้�
ข้อยย้งไดิ้ม� นำ้�งคำอย

ตั้้วัเจ�..ม�ลอย ม้วัเพลนำ เล�นำนำำ��ที่ำ�ไม

ขนำม� เถดินำะแม�ม�
้�

ขนำ..ขนำม� เถดินำะแม�ม� อย��ใหคำอยถ� ้
้�

้�


ถ้งเวัล� ฟ้ังลำ� คำมเหนำ้อ เข�ม่หมอลำ�




อย��ม้วัอ�บ้นำำ��..ม�ไป เฮ�อยูคำมใตั้้...

ม�ไปคำมเหนำ้อฟ้ังลำ� แตั้�งตั้้วักั้นำแลวั แกัวัตั้�



ฮ่บ้ลงเฮ้อนำม�แตั้�ห้วัคำำ�� แตั้�งตั้้วัง�มลำ��
ไปฟ้ังลำ�เถดินำะ แม�ส�วัเอย...





6. วัถิ่ชี�วัประมงพืนบ�นเชีียงค�น



















ติังแติสมียโบรื่าณ คน่จะติังถิน่ฐาน่ติามีแหลงน่าและใชชวติผักพน่กบแมีน่าเชยงคาน่
การื่ป็รื่ะมีงที�อำาเภอเชียงคาน่น่ั�น่จะทำาการื่จับป็ลาโดยใช้อ่ป็กรื่ณ�การื่จับป็ลาที�แติกติ่างกัน่







ออกไป็ติามีขึ้น่าดขึ้องป็ลา ซงจะจบป็ลาใน่ลมีแมีน่าโขึ้งและป็ากแมีน่าเลย








ศนยเรยนรูประมงพืนบ�นเชีียงค�น เป็็น่ศน่ยการื่เรื่ยน่รืู่ขึ้องชาวช่มีชน่ดังเดมีทีป็รื่ะกอบ























อาชพป็รื่ะมีงรื่มีแมีน่าโขึ้งมีาหลายสบป็ และหน่มีาติอยอดจน่ทาเป็็น่อาชพ โดยกอติังศน่ย �


แหงน่ี�มีาเป็็น่เวลากวา 7 ป็แลว การื่สรื่างเสน่ทางการื่ทองเทียวเชอมีโยงกบวถป็รื่ะมีงพ่น่




















บาน่สงผัลใหทางกลมีไดรื่บป็รื่ะโยชน่�จากการื่ป็รื่ะกอบอาชพขึ้องติน่เพิ�มีขึ้น่ ยกรื่ะดบสูการื่











ใหบรื่การื่ดาน่การื่ทองเทียวทีป็่จจ่บน่สามีารื่ถด่งดดน่กทองเทียวไดมีากขึ้น่ โดยขึ้ยายการื่







ให้บรื่ิการื่จำาน่วน่เรื่่อและขึ้น่าดที�ใหญ่่ ทำาให้สามีารื่ถรื่องรื่ับกล่่มีน่ักท่องเที�ยวได้หลาก






หลาย และเป็็น่แหลงเรื่ยน่รืู่ดาน่การื่ป็รื่ะมีงใหกบช่มีชน่





โดยการื่ลองเรื่่อ กาหน่ดใหเป็็น่จ่ดบรื่การื่น่กทองเทียวทีสามีารื่ถลองเรื่่อชมีบรื่รื่ยากาศสอง








ฝง ไทย-ลาว รื่มีแมีน่าโขึ้ง และเรื่ยน่รืู่วถป็รื่ะมีง โดยมีีกลมีชาวป็รื่ะมีงคอยใหบรื่การื่ติลอด
















ติังแติใหเกรื่ดความีรืู่พน่ธิ่ป็ลาชน่ดติางๆ ใน่ลาน่าโขึ้ง ถายทอดความีเป็็น่มีาใน่อดติ พรื่อมี










ดวยการื่ใหบรื่การื่น่กทองเทียวลองเรื่่อจบป็ลา น่บเป็็น่อกกจกรื่รื่มีทีน่กทองเที�ยวจะได ้














สมีผััสกบวถชวติขึ้องชาวป็รื่ะมีงเชยงคาน่ โดยเป็ดใหบรื่การื่น่กทองเทียวไดทังกลมี




















ขึ้น่าดครื่อบครื่ว 5 - 6 คน่คาบรื่การื่ 100 บาทติอคน่ ไป็จน่ถ่งกลมีใหญ่่





ทีรื่องรื่บไดถ่ง 20 คน่ โดยจะคดใน่รื่าคาเหมีาลา












วัธก�รห�ปล� การื่หาป็ลาขึ้องชาวป็รื่ะมีงลาน่าโขึ้งที อ.เชยงคาน่ สวน่ใหญ่่จะออกลาติอน่










กลางค่น่ โดยใชขึ้ายหรื่่อทีภาษาถิน่เรื่ยกวา ‘มีอง’ ผักถวงดวย ‘โคย’ หรื่่อเขึ้าควาย

และป็ลอยใหไหลไป็ติามีสายน่า ป็ลากจะมีาติิดติามีติาขึ้ายซงงายติอการื่จบป็ลา อกวธิค่อ


















การื่ใชน่าเติาเจาะกลวงกลางผัล โดยน่าลกเดอติามีธิรื่รื่มีชาติิใสใน่เบดไมีเป็็น่เหยอติกป็ลา



















แลวป็ลอยใหลอยไป็ติามีกรื่ะแสน่า ป็ลาทีกน่เบดน่าเติาจะผัล่บๆ โผัลๆ ชาวป็รื่ะมีงกจะลง




ไป็เกบมีาไดอยางงายดาย





อำปกรณีจัับปล�








เครื่่องมี่อหาป็ลากเป็ลียน่ไป็ติามีสมีย จากแติกอน่ทีใชเช่อกป็าน่มีาทอเป็็น่ติาขึ้าย






แลวกออกหาป็ลา แติท่กวน่น่ีความีทน่สมียมีน่มีากขึ้น่






“ติุ้มกุ้ง” เครื่่�องมี่อดักจับก่้งที�ใช้วิธิีการื่เดียวกับเบ็ดรื่าว แติ่เป็ลี�ยน่จากเบ็ดเป็็น่



ติ่้มีก่งเทาน่ัน่













“เบดร�วั” การื่ใชเช่อกดาน่หน่งผักไวบน่บกและอกดาน่ทอดลงใน่น่า น่าเช่อกพรื่อมี

เบดมีดป็ลายผักกบเช่อกเสน่ยาวอกทโดยมีีหน่ถวงไวเป็็น่รื่ะยะ


















“เบดน�เติ�” การื่น่าเช่อกมีดเบดทีป็ลายผักเขึ้ากบน่าเติา (ป็่จจ่บน่เป็ลี�ยน่เป็็น่การื่








ใชลกบอลพลาสติิก) และป็ลอยลอยติามีกรื่ะแสน่าเพอใหป็ลาติิดเบด







“ไหลมอำง” การื่แล่น่เรื่่อขึ้่�น่-ลงไป็ติามีน่ำ�าแล้วป็ล่อยมีอง (มีีลักษณะคล้ายแห) ให้





ไหลไป็ติามีสายน่าแลวเกบขึ้น่ จะมีีป็ลาติิดมีองขึ้น่มีาทังป็ลาเลกป็ลาใหญ่่ การื่วางมีองใน่









แน่วรื่ะน่าบหางจากติลิงป็รื่ะมีาณ 10 เมีติรื่ และใชไมีไผัผักกบโลหะที�ทาใหเกดเสยงสั�น่










เขึ้ยาใติน่า เพอไลใหป็ลาไป็ติิดทีมีอง













พธกรรมบวังสรวังห�ปล�และเซนไหวัผเรอำ
1. เสี�ยงทายขึ้้าวติ้อน่แติ้น่ : เพ่�อจะได้ทรื่าบว่าติ้องใช้ดอกไมี้สีอะไรื่ใน่การื่ทำา
พิธิีไหว้เรื่่อ โดยการื่น่ำาขึ้้าวเหน่ียวมีาป็่�น่เป็็น่ก้อน่กลมีเท่าลูกชิ�น่แล้วพัน่ไว้ที�ป็ลาย
ด้ายยาวป็รื่ะมีาณ 1 ฟ้่ติ พรื่้อมีกับติั�งขึ้ัน่ 5 และกล่าวถามีสิ�งศักดิ�สิทธิิ�ว่าติ้องการื่
ดอกไมี้สีอะไรื่ (รื่ะหว่างสีแดงและสีขึ้าว) เช่น่ ติ้องการื่ดอกไมี้สีแดงใช่หรื่่อไมี่ หากใช่
ขึ้อให้ขึ้้าวที�ป็ลายด้ายส่าย และถามีซำ�าอีกครื่ั�งโดยขึ้อให้ขึ้้าวที�ป็ลายด้ายหย่ด จากน่ั�น่ชาว








ป็รื่ะมีงกจะใชดอกไมีสน่ัน่ๆ มีาทาพธิไหวกอน่ออกเรื่่อหาป็ลา เพอความีเป็็น่สรื่มีงคล











2. เบกเรื่่อน่ามี : การื่เอาไกเป็็น่ๆ ฟ้าดกบหวเรื่่อ ทายเรื่่อ และหางเรื่่อ ทาพธิน่ีเมีอเวลา






ออกหาป็ลาที�มีีขึ้น่าดใหญ่่






3. มีน่ติ�ป็่ดเรื่่อ : ป็ล่กน่างเรื่่อใหมีาหาป็ลา ใชใบชมีชน่อดหวเรื่่อและทายเรื่่อ





4. แกบน่ : ใหขึ้องแกบน่ทีไดบน่ไวเชน่ ไก เหลา ดอกไมีแดง เมีอหาป็ลาไดติามีจาน่วน่ทีขึ้อ

















พธกรรมสรมงคลและท้�บญประจั�ป ี




1. เลียงป็ลาหวหมีอ : ค่อป็ลาติวแรื่กขึ้องป็ติองเอามีาทาเป็็น่อาหารื่เลี�ยงญ่าติิพีน่อง











2. ศาลเจาพอหลกเมี่อง : เป็็น่สถาน่ทีทีชาวเชยงคาน่ใหความีเคารื่พน่บถ่อรื่องลงมีาจาก







เจาพอป็ิน่คา




3. พธิบวงสรื่วงส่บชะติาแมีน่าโขึ้งและแมีน่าเลย : เป็็น่พธิกรื่รื่มีทีใหคน่มีีจติสาน่่กรื่บรืู่ถ่ง












ค่ณค่า เคารื่พธิรื่รื่มีชาติิ เพิ�มีความีผัูกพัน่รื่ะหว่างผัู้คน่และน่ำ�าโขึ้ง รื่่วมีกัน่รื่ักษาแมี่น่ำ�าโขึ้ง







ใหอยส่บติอไป็ เสรื่มีสรื่างกาลงใจและความีสามีคคขึ้องคน่ใน่ช่มีชน่








ศ�ลเจั�พอำปนค�







ติังอยทีถน่น่ทางหลวงแผัน่ดน่หมีายเลขึ้ 2195 ติ.เชยงคาน่ อ.เชยงคาน่ จ.เลย














เจาพอป็ิน่คา ค่อเจาพอศาลหลกเมี่องทีชาวเชยงคาน่น่บถ่อ โดยเฉพาะกลมีป็รื่ะมีงและชาว














เรื่่อ จะมีีรื่างทรื่งขึ้องเจาพอซงรื่างทรื่งจะเป็็น่ผัูหญ่ง เมีอมีีป็่ญ่หาหรื่่อมีีอะไรื่ใหเจาพอชวย
เหล่อก็สามีารื่ถบอกรื่่างทรื่งและรื่่างทรื่งจะเป็็น่คน่ทำาพิธิีเพ่�อเรื่ียกเจ้าพ่อป็ิ�น่คำามีาป็รื่ะทับ


่�
่�
รื่่าง เมีอเจ้าพ่อไดป็รื่ะทับรื่่าง ท่าน่จะดมีเหล้าและสูบบหรื่� ใน่ 1 ป็ีจะมีวน่หย่ดเพอเล�ยงศาล
่�








เจาพอหรื่่อแกบน่ติางๆ โดยจะจดขึ้น่ท่กวน่พฤหสบด เป็็น่วน่ทีชาวบาน่ติองหยดงาน่เพอที �



























จะมีาทาพธิบชาเจาพอ จะมีีการื่น่าไกติมี น่าแดง หวหมี เหลาขึ้าว มีาถวายเจาพอป็ิน่คา







ใน่สมีัยก่อน่น่ิยมีน่าควายทยังมีชวติอยู่มีาถวาย โดยชาวบ้าน่จะน่าควายมีาผัูกไว้บรื่ิเวณททา













พธิ จากน่ั�น่ควายจะลมีติายเองซงเป็็น่การื่ถวายควายใหกบเจาพอ



ท้ีม�ขอำงขอำมล







ขึ้อมีลจากการื่รื่วมีกลมีสน่ทน่า : วาสน่า โสภาพรื่, ทว พาน่ก่ล,





หวาน่ใจ แสน่แอ, ป็รื่ะยน่ แสน่แอ, ส่รื่น่ทรื่� หางส, สมีพรื่ แกวมีาลา,





ทองอน่ เรื่่อน่คา, ชาติิชาย ติน่แพง, สงวารื่ ติน่แพง, ชาญ่ณรื่งค� วงศ�ลา,



ศกดิชย ชยชน่ะ, และเสรื่ฐ เรื่่อน่คา




เมื่่อวัันที่่ 20 มื่ถุุนายน พ.ศ. 2563.







7. ศ�ลเจั�พอำหลกเมอำงเชีียงค�น












ป็่จจ่บน่ติังอยบรื่เวณป็ากทางเขึ้าเมี่องเชยงคาน่ ชวยค่มีครื่องใหผัูเดน่ทางไป็คาขึ้าย













เจรื่จาธิ่รื่กจ หรื่่อกจการื่ใด ใหเดน่ทางป็ลอดภย คาขึ้ายสาเรื่จน่าทรื่พยสน่กลบมีาสอบ









เลอน่ขึ้ั�น่ ยศติาแหน่่ง ไดดงใจหวง ดงน่ั�น่ชาวเชยงคาน่ทีเดน่ทางเขึ้าน่อกออกใน่มีกบบแติรื่





3 ครื่ังลากยาว เพอขึ้อพรื่จากทาน่เสมีอ




เป็็น่ทีน่่าแป็ลกใจวาท่กๆ ป็ใน่ชวงฤดรื่อน่ เมีอมีีการื่จดงาน่สมีโภชองค�เจาพอขึ้น่ได ้













อัญ่เชิญ่องค�เจ้าพ่อแห่รื่อบเมี่องเชียงคาน่เพ่�อขึ้จัดป็่ดเป็่าภัยติามีกิจการื่รื่้าน่ค้าบ้าน่เรื่่อน่













มีกมีีฝน่ติกเป็็น่ป็รื่ะจาอยเสมีอ แมีวาจะเป็็น่ชวงฤดรื่อน่กติามี สรื่างความีอศจรื่รื่ยใจเป็็น่





อยางยง เชอวาเป็็น่น่าทพยมีน่ติ�ทีโป็รื่ยป็รื่ายจากฟ้ากฟ้้า คอยใหบาน่น่ีเมี่องน่ีอยชมีกน่เย็น่














ติลอดไป็
48
48


Click to View FlipBook Version