Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Perigi hang
tuah

Antara tarikan utama yang terdapat di Perkampungan Hang Tuah di Kampung Duyong, Melaka. Hang Tuah
dilaporkan membesar di Kampung Sungai Duyong bersama empat orang sahabatnya - Hang Jebat, Hang Kasturi,
Hang Lekir dan Hang Lekiu.
Pada asalnya perigi ini agak kecil, tetapi lama kelamaan menjadi besar dan dalam. Namun, berdasarkan fakta
tidak rasmi, kedalaman Perigi Hang Tuah dikatakan 1.8 meter (m). Perigi Hang Tuah dikatakan tidak pernah
kering walaupun Melaka pernah dilanda musim kemarau yang panjang.
Perigi Hang Tuah yang kerap menjadi tumpuan pelancong diwartakan sebagai tapak warisan di bawah Akta
Warisan Kebangsaan 2005. Sistem Kedudukan Sejagat atau GPS telaga ini ialah 2.200163,102.296952.

92

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Memorial
pengisytiharan
kemerdekaan

Memorial Pengisytiharan
Kemerdekaan terletak di Bandar
Melaka, Melaka, Malaysia.
Di hadapan memorial ini ialah
Dataran Pahlawan.
Bangunan ini dibina pada tahun
1911. Sebelum itu bangunan ini
dikenali sebagai Kelab Melaka.
Bangunan ini juga digunakan untuk
kegiatan sosial oleh golongan
atasan dan pegawai-pegawai
kerajaan pada zaman penjajahan
Inggeris. Setelah merdeka, kelab
ini dibuka kepada orang ramai.
Kemudian pada 31 Ogos 1985, bangunan ini dijadikan memorial yang memuatkan segala dokumen tentang
kemerdekaan.
Memorial ini ditubuhkan untuk mengambil dokumen tentang kemerdekaan negara. Selain itu, pameran di
bangunan ini meliputi Zaman Kesultanan Melayu Melaka hinggalah Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada
tahun 1957. Barang-barang yang dipamerkan meliputi dokumen, gambar, peta, perjanjian, teks ucapan, pita
rakaman, minit-minit mesyuarat, majalah, keratan akhbar dan bahan-bahan artifek yang berkaitan dengan
perjuangan untuk mencapai kemerdekaan.

93

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

The
stadthuys

Stadthuys (“dewan bandaraya” dalam bahasa Belanda) ialah sebuah binaan bersejarah terletak bersebelahan
dengan Gereja Christ di Jalan Laksamana, Melaka, Malaysia. Bangunan ini dibina pada tahun 1650 sebagai
penempatan rasmi Gabenor Belanda dan Timbalan Gabenor, di mana struktur bangunan ini melambangkan seni
rekabentuk Belanda yang halus.
Stadthuys terletak dalam tembok kubu Melaka, bertentangan dengan pintu masuk utara ke bandar berkubu, di
seberang sungai. Kubu itu sendiri meliputi kawasan yang besar sekitar bukit St. Paul, yang menempatkan pejabat-
pejabat dan gudang bagi VOC dan semua kemudahan yang diperlukan oleh koloninya. Dinding kubu tidak lagi wujud
pada hari ini disebabkan tindakan British mengarahkan kemusnahannya sewaktu diamanahkan melindungi harta
benda Belanda di Asia dari Perancis semasa Perang Napoleon.

94

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Malacca high school

Pada 7 Disember 1826, MHS telah ditubuhkan secara rasmi; sejurus selepas Melaka dijadikan tanah jajahan
British pada 17 Mac 1824, apabila Belanda menyerahkan Melaka kepada Inggeris selepas Perjanjian Inggeris-
Belanda 1824.
Penubuhan sekolah tersebut (ketika itu dikenali sebagai Malacca Free School) telah dimulakan oleh Encik
Thomas H. Moor yang datang ke Melaka pada tahun 1825 atas arahan William Milne yang merupakan salah
seorang pendidik di Kolej Anglo-Chinese. Dalam suratnya bertarikh 4 Januari 1825, beliau menyatakan
hasratnya kepada Arundel di London untuk menubuhkan sebuah sekolah. Penubuhan sekolah itu turut
disokong oleh beberapa orang yang berpengaruh termasuk James Humphrey, seorang Superintenden di London
Missionary Society. Permulaan Sekolah Menengah Melaka secara langsung berkaitan dengan penutupan
sekolah Belanda-Melayu yang ditubuhkan pada Januari 1815 oleh mubaligh Kristian semasa pemerintahan
Belanda. Sekolah itu ditutup apabila Melaka diserahkan kepada British oleh Belanda.

95

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Baba & nyonya heritage museum

Muzium Rumah Baba Nyonya (Bahasa Melayu: Muzium Warisan Baba Nyonya), juga dikenali sebagai Muzium Warisan
Baba Nyonya, ialah sebuah muzium di Bandaraya Melaka, Melaka, Malaysia yang mempamerkan sejarah tempatan
etnik Cina-Melayu yang dipanggil Baba-Nyonya atau Peranakan di negeri. Muzium ini ditubuhkan pada tahun 1986
oleh Chan Kim Lay, generasi keempat keluarganya yang tinggal di rumah besar yang dibina oleh datuknya pada tahun
1896 di Jalan Tun Tan Cheng Lock, sebuah jalan yang juga dikenali sebagai “Barisan Jutawan” kerana kemewahannya.
rumah. Muzium ini terkenal dengan kerja kayu, perabot dan porselin yang rumit.

96

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

97

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Muzium
samudera

Muzium Samudera terletak berhampiran
muara Sungai Melaka di Bandar Raya Melaka,
negeri Melaka, Malaysia. Ia bertujuan
menggambarkan tentang peranan negara
Malaysia dalam sejarahnya sebagai pusat
perdagangan masa lampau melalui Kesultanan
Melayu Melaka dan perkembangan kegiatan
maritim serantau sepanjang zaman
kesultanan tersebut serta penjajahan
Portugis, Belanda, Inggeris dan Jepun di
Tanah Melayu. Turut dipamerkan ialah lukisan,
peta lama, model kapal dan artifak berkaitan
maritim dan perdagangan di Melaka.
Ia merupakan muzium paling dilawati dalam
Melaka dengan sebanyak kira-kira 20,000
orang pengunjung sebulan.

98

Johor

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Muzium diraja abu bakar

Bangunan seni bina yang menakjubkan ini siap dibina pada tahun 1866. Ia telah ditauliahkan oleh Almarhum
Sultan Abu Bakar dan juga dikenali sebagai Istana Besar Johor. Dibina dalam gaya Renaissance, bangunan itu
dibina oleh penduduk tempatan di bawah pengawasan seorang arkitek Eropah. Perabot di rumah itu dibuat di
England dan ditempah oleh Almarhum Sultan Abu Bakar pada tahun 1866.
Istana ini digunakan sebagai Muzium Diraja Abu Bakar pada tahun 1982. Hari ini, ia masih digunakan sebagai
tempat untuk majlis rasmi dan negeri hospitaliti.
Anda boleh melihat sedikit kehidupan keluarga diraja melalui perak, barang kemas dan cenderahati yang
dipamerkan di muzium. Terdapat juga gambar kerabat diraja sejak pemerintahan Sultan Abu Bakar. Lawati
muzium hari ini untuk mengetahui sejarah kerabat diraja Johor.

100

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Muzium
kota
tinggi

Muzium Kota Tinggi merupakan
sebuah muzium yang terletak
di Kota Tinggi, Johor, Malaysia.
Pada awalnya ia menggunakan
nama Pusat Sejarah Kota
Tinggi, dan mula dibina pada
tahun 1997. Ia ditempatkan di
bangunan seluas 6, 480 meter
persegi yang mula dibina pada
14 April 1997. Ia telah siap pada
11 Jun 1999 dan diserahkan
kepada Jabatan Muzium dan
Antikuiti. Pada 27 Februari 2001 pihak Jabatan Muzium dan Antikuiti menyerahkan Muzium Kota Tinggi
ini kepada Kerajaan Negeri Johor dan diselenggarakan oleh Yayasan Warisan Johor. Pada 30 Ogos 2002
Muzium Kota Tinggi telah dibuka untuk lawatan walaupun pengisian pameran ditingkat atas masih
belum siap dan telah dirasmikan oleh D.Y.A.M. Tunku Ibrahim Ismail Ibni Sultan Iskandar, Tunku Mahkota
Johor (Sultan Johor pada masa ini) pada 29 Februari 2004 bersamaan 8 Muharam 1425 H bersempena
Program Kembara Mahkota Johor. Muzium Kota Tinggi telah menjadi pusat kunjungan segenap lapisan
masyarakat termasuk pelancong dari dalam dan luar negara bagi mengetahui mengenai sejarah Kota
Tinggi, sesuai dengan fungsinya sebagai pusat penyimpanan dan penyebaran maklumat sejarah.

101

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

102

Keindahan reka bentuk Ia juga merupakan bangunan tertinggi di
seni bina negara Malaya semasa zaman sebelum Merdeka
. Di Johor Bahru sendiri, ia berdiri tidak
Bangunan dicabar sebagai bangunan tertinggi di
sultan bandar sehingga selesai Menara Merlin
Ibrahim pada tahun 1970an.
Pejabat-pejabat Setiausaha Kerajaan
Bangunan Sultan Ibrahim merupakan Negeri telah berpindah ke Kota Iskandar.
bekas bangunan urus Setia negeri Johor. Terdapat rancangan untuk menukar
Bangunan Sultan Ibrahim terletak di bangunan kepada muzium.
Bukit Timbalan di Johor Bahru, Malaysia.
telahpun dibina di antara tahun 1936 dan
1939 dan telah siap pada tahun 1940
kerana kerajaan kolonial British mencuba
untuk menyelaraskan pentadbiran negeri.
Ia telah dirasmikan oleh almarhum Sultan
Ibrahim ibni Sultan Abu Bakar.

103

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Stesen keretapi
lama johor bahru

Stesen Keretapi Johor Bahru merupakan sebuah stesen kereta api yang terletak di Johor Bahru, Johor
yang turut memberi perkhidmatan kepada sekitar metropolitan Johor Bahru, Bandar Kota Tinggi dan
Pontian. Stesen keretapi ini telah ditutup pada Julai 2010 setelah diambil alih oleh Stesen Keretapi
JB Sentral yang terletak bersebelahan dengan stesen ini dan menjadikannya mercu tanda yang baru
di bandaraya ini. Jarak antara Kota Tinggi ke pusat bandar ialah 40 kilometer manakala ke Pontian 45
kilometer.
Stesen ini menyediakan perkhidmatan KTM Antarabandar yang menghubungkan Bangkok di utara dan
Singapura di selatan.

104

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

105

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Masjid
sultan abu
bakar

Masjid Negeri Sultan Abu Bakar ialah masjid negeri
Johor yang terletak di Johor Bahru, Johor, Malaysia.
Masjid ini telah dibuka rasmi oleh Sultan Ibrahim ibni
Sultan Abu Bakar pada 1900. Masjid ini diberi nama
Masjid Abu Bakar sempena nama Almarhum Sultan
Abu Bakar Daeng Ibrahim yang telah menitahkan
pembinaannya kira-kira dalam tahun 1892 dengan
perbelanjaan lebih dari $400,000.
Masjid yang dibangunkan di atas puncak sebuah
bukit pesisir Selat Tebrau ini mempunyai 4 buah
menara yang menyerupai Masjid Putih,Terengganu
serta negara-negara Asia Barat terutamanya di Mesir.
Menaranya berbentuk 2 tingkat bulat di atas dan
empat persegi di bawah serta berkubah. Masjid ini
boleh memuatkan kira-kira 3000 umat Islam bersolat.

106

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Galeri
seni johor

Bangunan galeri seni itu dibina pada tahun 1910. Bangunan itu sekaligus menjadi pangkalan Tentera
Imperial Jepun semasa pendudukan Jepun di Tanah Melayu. Bangunan itu pernah menjadi kediaman rasmi
Menteri Besar Johor Abdullah Jaafar. Selepas itu, Kerajaan Negeri Johor memutuskan untuk memelihara
bangunan itu dengan menjadikannya galeri seni dan dengan itu Galeri Seni Johor dibuka pada 29 Januari
1994 oleh Menteri Besar Muhyiddin Yassin. Pada 2000–2003, ia ditutup untuk pengubahsuaian dan dibuka
semula pada 6 Mei 2003 oleh Ketua Menteri Abdul Ghani Othman.

107

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

108

Pahang

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Masjid negri ( madrasatul
Firdaus )

MADRASATUL FIRDAUS
Masjid tua di Kuala Lipis yang menyimpan banyak cerita
Bangunan suci ini telah mencapai usia 132 tahun pada tahun 2020. Walaupun sudah lanjut usianya, namun
struktur bangunan ini masih lagi kukuh dan terjaga. Dikhabarkan bahawa masjid ini tidak terkesan dengan
banjir besar yang pernah melanda Kuala Lipis pada tahun 1923 dan 1971.
Masjid yang dibina pada tahun 1888 ini pernah menjadi Masjid Negeri Pahang sewaktu Kuala Lipis menjadi Ibu
Negeri Pahang pada tahun 1898 sehingga 1955. Individu yang membina masjid ini adalah seorang pedagang
Arab daripada Yaman yang bernama Habib Hassan.

110

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Bangunan
bekas suk

Muzium Warisan Sejarah Kuala Lipis terletak di Bukit Bius, Kuala Lipis, Pahang. Ia
merupakan rumah kelahiran Perdana Menteri Malaysia Datuk Seri Mohd Najib bin Abdul
Razak. Asalnya bekas rumah kediaman Setiausaha Kerajaan (SUK) Pahang.
Beberapa galeri disediakan seperti sejarah daerah Lipis, sejarah bangunan, sejarah
penjajahan British, sejarah Kesultanan Melayu Pahang, tokoh politik daerah, pejuang
kemerdekaan daerah, makanan tradisional Lipis dan sejarah perlombongan emas daerah
Lipis.
Rumah banglo dua tingkat ini dibina pada 1920-an. Tun Abdul Razak Hussein semasa
menjadi SUK Pahang pernah mendiami rumah ini. Ia juga merupakan tempat kelahiran
anaknya Najib.

111

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Pahang
club

Pahang Club merupakan tapak pertama pihak Inggeris
pada awal mereka mentadbir negeri Pahang dan ia
merupakan bangunan awal dibina pada tahun 1907.
Pahang Club dibangunkan bertujuan untuk menjadikannya
kediaman Hugh Clifford, individu yang mempunyai kuasa
di Ulu Pahang namun beliau menetap di Kuala Lipis.
Pada masa itu, Kuala Lipis menggantikan Pekan sebagai
ibu negeri Pahang, sekaligus Pahang Club dijadikan
kediaman bagi residen British.

112

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Tanah tinggi
cameraon

Nama Cameron Highlands diambil bersempena
dengan nama Sir William Cameron, seorang
juruukur British yang telah diarahkan oleh kerajaan
British yang menjajah Tanah Melayu pada ketika
itu untuk melakukan pemetaan persempadanan
Pahang-Perak pada tahun 1885. Cameron
memulakan ekspedisi beliau berdekatan Estet
Waterloo yang terletak di Kuala Kangsar, Perak
dan melalui Gunung Chabang yang terletak di Batu
Gajah, Perak. Beliau kemudiannya meneruskan
pemetaan melalui Pahang dan berakhir di
kawasan Ulu Bertam atau Selangor. Dalam
ekspedisi tersebut, Cameron membina beberapa
jalan belukar baru merentasi Lembah Telom dan
menjumpai satu dataran yang luas. Cameron
menyatakan bahawa beliau melihat “suatu dataran
yang luas di kawasan tinggi serta bercerun-cerun
seperti pusaran.” Walau bagaimanapun, Cameron
gagal menentukan lokasi kawasan tersebut di
atas peta.

113

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

114

Terengganu

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

China town
Terengganu

Kampung Cina, Chinatown of Kuala Terengganu is the main Chinese settlement in Kuala Terengganu,
situated near the heart of Kuala Terengganu city centre. Pada tahun 1719, penempatan perkampungan
Cina mempunyai lebih daripada 1000 rumah berbanding deretan rumah kedai Cina sebelum perang hari ini
yang hanya bertarikh 200 tahun atau tarikh lebih awal yang direkodkan oleh orang asing seperti Alexander
Hamilton dan Kapten Joseph. Jackson yang melawat penempatan orang Cina semasa berada di bandar Kuala
Terengganu pada tahun 1719, dan lain-lain seperti J. Newbold pada tahun 1893, Munshi Abdullah pada tahun
1836, dan banyak lagi. Kebakaran besar pada awal 1880-an telah memusnahkan sebahagian besar kawasan
itu dan seterusnya, banyak rumah telah dibina semula.

116

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

117

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Kota
lama
duyung

Pada tahun 1919, seorang hakim
yang bernama Nik Mohamad bin
Nik Hitam dengan gelaran Dato’
Biji Sura telah membina kota yang
berukuran 400 meter persegi ini
dengan bantuan beberapa orang
tukang berbangsa Melayu dan
Cina Singapura. Kota tersebut
siap dibina pada tahun 1920
dengan menggunakan bahan
campuran seperti madu, kapur
tohor, putih telur, pasir, batu dan
sebagainya.
Pelbagai buah rumah tradisional
Melayu Terengganu juga dapat
dilihat di dalam bangunan
tersebut seperti Rumah Bujang
Berpeleh, Limas Bungkus dan Limas
Belanda. Kelas belajar agama dan
mengaji Al-Quran juga pernah diadakan
di dalam bangunan ini.

118

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Masjid
putih
Terengganu

Masjid Abidin atau dahulunya
dikenali sebagai Masjid Putih
atau Masjid Besar merupakan
masjid DiRaja negeri
Terengganu lama yang dibina
oleh Sultan Zainal Abidin II antara 1793 dan 1808. Masjid ini juga dikenali
sebagai Masjid Abidin atau Masjid Besar, terletak di Kuala Terengganu,
Terengganu, Malaysia. Makam DiRaja lama terletak berhampiran masjid ini.
Semasa pemerintahan Sultan Umar, masjid ini diganti dengan bangunan batu-
bata. Tengku Panglima Besar kemudian meluaskannya dengan tiga tiang bulat
dan tiga kubah. Masjid ini diubah suai lagi bagi memuatkan 2,500 jemaah
dalam satu sesi solat.
Pada pintu masuk dan gril terdapat beberapa ukiran kaligraf ayat suci Al-
Quran, doa dan arabesques.

119

Kelantan

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Makam tok janggut

Selepas Perjanjian Bangkok 1909, British mula membawa pelbagai perubahan khususnya dari segi
pentadbiran. Perubahan yang diperkenalkan telah menyentuh kedudukan dan keistimewaan pemimpin
tradisional di negeri Kelantan. Antara yang paling sensitif ialah mengenai pengenaan cukai kepala RM 1.00
seorang setahun, pokok buah-buahan 3 sen setahun, kelapa 3 sen setandan dan sireh 5 sen sejunjung.
Kekacauan timbul di Jeram, Pasir Puteh pada 29 April 1915 dikenali dengan “musuh Tok Janggut”. Engku
Besar tidak lagi berkuasa kerana diambil alih oleh Pegawai Jajahan yang dilantik oleh British. Keadaan menjadi
bertambah buruk apabila Encik Latiff, Pegawai Jajahan yang baru adalah “orang luar” menjalankan tugasnya
dengan tegas khususnya di dalam hal kutipan cukai.

121

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

122

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Masjid
kampung laut

Menurut cerita lisan tradisi, berabad-abad dahulu, para mubaligh belayar ke sepanjang kepulauan Melayu untuk
menyebarkan agama Islam. Pada tahun 1730-an, sekumpulan mubaligh melalui pantai Timur Semenanjung
Malaysia dalam perjalanan mereka ke Pattani di Thailand Selatan ke Jawa di Indonesia. Malangnya perahu
mereka bocor dan mengalami kesulitan. Para mubaligh dalam perahu itu bersumpah bahawa kalau mereka
dibawa ke pantai dengan selamat, mereka akan membina sebuah masjid dengan serta merta untuk
memperingati peristiwa itu. Doa mereka dikabulkan, dan para mubaligh mendarat di Kampung Laut, Tumpat.
Masjid yang asal bukannya apa yang dilihat pada hari ini. Ia merupakan sebuah struktur asas dengan hanya
empat tiang yang menyangga bumbung tiga tingkat yang diperbuat daripada daun rumbia. Keluasannya
hanya 400 kaki persegi pada keseluruhannya. Pada akhir abad ke-19, masjid ini menjadi satu pusat agama
yang penting dan masjid itu diperbesar untuk merangkumi bilik sembahyang tambahan, peran, serambi dan
menara. 20 batang tiang dibina untuk menyangga binaan tambahan ini. Binaan tambahan ini menggunakan
teknik ‘Tebuk Pasak‘ yang amat unik. Ia dibina daripada kayu tetapi tidak menggunakan walau sepucuk paku
sekalipun. Atap daun rumbianya digantikan dengan atap genting.

123

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Istana balai besar Kelantan

Istana Balai Besar adalah istana yang terletak di Kota Bharu, Kelantan. Sultan Muhammad II telah
memindahkan pusat pentadbiran Kelantan dari Kota Saba ke Kota Bharu sekarang ini pada tahun 1844.
Semasa pemindahan pusat pentadbiran ini, Baginda telah mengarahkan pembinaan sebuah Istana untuk
baginda bersemayam.
Istana Balai Besar ini telah menjadi tempat bersemayam beberapa orang Sultan iaitu bermula dari Sultan
Muhammad II (1839-1886), Sultan Ahmad (1886-1889), Sultan Muhammad III (1889-1890), Sultan Mansur
(1890 – 1899) dan Sultan Muhammad IV (1899-1920).

124

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Istana jahar
( muzium
diraja negeri
Kelantan )

Istana Jahar yang terletak berhampiran dengan
Istana Balai Besar adalah di antara istana-istana
yang menarik yang terdapat di sekitar bandar
Kota Bharu. Malah Istana Jahar ini juga telah
mula dibina dalam masa pemerintahan Sultan
Muhammad II (1837-1886) setelah pembukaan
bandar Kota Bharu dan pembinaan Istana Balai
Besar.
Tujuan pembinaan Istana Jahar oleh Sultan
Muhammad II ini adalah untuk dikurniakan
kepada cucundanya yang bernama Long
Kundur Bendahara. Berikutan kemangkatan
Sultan Muhammad II pada tahun 1886, takhta
negeri Kelantan diganti oleh Long Sulong yang
memerintah dengan gelaran Sultan Ahmad.
Pada masa pemerintahan baginda Istana Jahar
diteruskan pembinaannya sehingga ia siap.

125

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Muzium perang Kelantan ( bank kerapu )

Bank Kerapu dibina di atas sebidang tanah milik seorang ketua tempatan yang bernama Nik Yusoff
bin Nik Abdul Majid. Bangunan ini juga merupakan sebuah binaan bangunan pertama di Kelantan
yang menggunakan batu. Masyarakat tempatan Kelantan lebih mengenali bangunan ini sebagai
bangunan Bank Kerapu kerana sebahagian daripada permukaan bangunaan ini disimen dengan
menggunakan batu-bata kecil yang menyebabkan permukaannya tidak rata dan menggerutu.
Semasa Perang Dunia ke-II, pasukan polis rahsia Jepun telah menggunakan bangunan ini sebagai ibu pejabat
Kempai Tai, pejabat rahsia Polis Jepun. Bangunan ini juga dijadikan penjara, tempat siasatan, tempat penderaaan
dan lain-lain aktiviti keganasan mereka. Apabila Jepun menyerah kalah dan Inggeris kembali memerintah negeri ini,
bangunan ini digunakan semula sebagai bank. Pada tahun 1977, nama bank tersebut bertukar kepada “The Hong
kong & Shanghai Banking Corporation”, dan pada 1981 bangunan ini dijadikan pula sebagai Balai Seni Lukis dan
Kraftangan Kelantan. Mulai tahun 1992, bangunan ini digunakan sebagai Memorial Perang Dunia Ke II di Kelantan.

126

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

127

Sarawak

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Kubu
margherita

Fort Margherita adalah sebuah kubu lama dibina pada
tahun 1879 oleh Charles Brooke, Raja Sarawak terletak
di Kuching, Sarawak, Malaysia. Kubu ini adalah sebuah
mercu tanda dan tugu dalam sejarah Sarawak yang
bermula dengan Dinasti Brooke. Kubu ini, dibina dalam
gaya sebuah istana kota Inggeris, direkabentuk untuk
melindungi Kuching dari serangan lanun. Ia digunakan
sebagai sebuah Muzium Polis dari 1971 sebelum ia
diserah kepada kerajaan negeri Sarawak dan kini ia
merupakan satu tarikan pelancong di Kuching.
Fort Margherita dinamakan sempena isteri kesayangan
Brooke, Margaret Alice Lili de Windt, yang dikahwininya di
Highworth, Wiltshire pada 28 Oktober 1869; dia dilantik
kepada pangkat Maharani Sarawak dengan gelaran
Tuanku Permaisuri ketika perkahwinan mereka.

129

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Gunung mulu
national park

Taman Negara Gunung Mulu ialah sebuah taman
negara di Bahagian Miri, Sarawak, Malaysia.
Ia adalah Tapak Warisan Dunia UNESCO
yang merangkumi gua dan formasi karst
dalam persekitaran hutan hujan khatulistiwa
pergunungan. Taman ini terkenal dengan gua
dan ekspedisi yang telah dipasang untuk
menerokainya dan hutan hujan di sekitarnya, terutamanya
Ekspedisi Persatuan Geografi Diraja 1977–1978, yang
menyaksikan lebih 100 saintis berada di lapangan selama
15 bulan. Ini memulakan satu siri lebih 20 ekspedisi yang
kini dinamakan Projek Gua Mulu.
Taman negara ini dinamakan sempena Gunung Mulu, gunung
kedua tertinggi di Sarawak.
rujukan terawal kepada gua Mulu adalah pada tahun 1858
apabila Spenser St. John (Konsul British di Brunei) menyebut
tentang “jisim batu kapur yang terpisah, banyak yang haus
air, dengan gua dan terowong semula jadi” dalam bukunya
“Life in the Forests of the Far East”. Spenser cuba mendaki
Gunung Mulu kemudian tetapi gagal kerana tebing batu
kapur, hutan tebal dan puncak yang tajam.

130

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

The old courthouse

Selepas Charles Brooke diisytiharkan sebagai Rajah Sarawak pada tahun 1868, beliau sedang mencari tempat
yang lebih baik untuk pusat pentadbiran kerajaan Sarawak. Pembinaan bangunan mahkamah bermula pada
1868 dan siap pada 1874, yang kemudiannya dirasmikan oleh William Henry Rodway. Pada tahun 1883, sebuah
menara jam telah ditambah pada bangunan di kawasan pintu masuk. Pada tahun 1924, tugu peringatan untuk
Charles Brooke telah dibina di dataran pintu masuk bangunan. Ia digunakan sebagai pusat pentadbiran kerajaan
Sarawak sehingga 1973. Pada tahun 2003, bangunan itu telah diubah suai menjadi Kompleks Pelancongan
Sarawak.

131

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Bangunan ini telah dibina pada tahun 1864 semasa Kubu alice
pemerintahan Rajah Brooke yang kedua, Sir Charles Brooke serawak
dan merupakan bangunan tertua di Sri Aman. Kubu ini dibina
sebagai pejabat kerajaan dan juga bagi mengekang seranggan
ke atas kapal-kapal perdangangan dan aktiviti ngayau di
sekitar hilir Batang Lupar.

Asalnya Kubu ini dibina di Nangga Skrang dan dinamakan
sebagai Kubu James, pada tahun 1853 Kubu James telah diserang dan seorang pegawai Rajah yang bernama Alan Lee
telah dibunuh. Akibat peristiwa ini, Kubu James telah dipindahkan ke Simanggang dimana lokasinya lebih strategik
dan terlindung daripada ancaman musuh. Uniknya Kubu Simanggang ini dibina menggunakan belian asal dari Kubu
James itu sendiri. Kubu ini kemudiannya diberi nama Kubu Alice, iaitu nama isterinya Margaret Alice Lili de Windt. Kubu
ini telah dibaikpulih pada tahun 2013 dan kini telah dijadikan sebagai Muzium Warisan Sri Aman.

132

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

133

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Smk st Teresa

Sekolah St. Teresa telah dinamakan oleh Reverend Father Jackson MHM sebagai penghormatan kepada saudara
perempuan Carmelite. Beliau tiba di Borneo pada tahun 1881 atas jemputan Rajah Charles Brooke untuk
menubuhkan sekolah mubaligh Katolik di Kuching dan Kanowit. Nama yang dipilih untuk biara dan sekolah itu
adalah memenuhi janji yang dibuat bertahun-tahun sebelumnya oleh Pendeta Father Jackson. Semasa masih
bergelar pelajar, beliau menghadapi kesukaran yang besar dalam menguasai Falsafah dan Teologi. Dalam
kesusahannya dia merayu kepada Santo Teresa Avila yang agung untuk mendoakan dia dan berjanji dia akan
melakukan sesuatu untuk menghormatinya, jika keinginannya dikabulkan.

134

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Muzium Petroleum terletak di atas bukit Kanada, Bandaraya Miri, Sarawak, Malaysia. Menurut sejarah
pada masa dahulu, di antara tahun 70-an dan 80-an, kawasan ini merupakan kawasan setinggan yang
rata-ratanya didiami oleh golongan pendatang dan penduduk tempatan dengan aktiviti perlombongan yang
giat dijalankan. Pada masa dahulu, semasa era pendudukan Jepun, tapak perlombongan Miri pernah dibom
oleh pihak british bagi melumpuhkan pergerakan dan kekuatan tentera Jepun di Miri. pelbagai lagi sejarah
yang dikaitkan dengan tapak petroleum Miri ini memandangkan tapak ini merupakan tapak petroleum yang
pertama di Malaysia.

Muzium
petroleum
serawak

135

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

136

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Muzium tekstil

Bangunan ini telah dibina pada tahun 1907 sebagai Pusat Perubatan dan kemudiannya dijadikan sebagai
Pejabat Jabatan Pendidikan dan telah dijadikan Muzium Tekstil Sarawak pada bulan Ogos 2000.
Muzium ini menyimpan dan mempamerkan tekstil dan busana asli tempatan yang ditenun dan dipakai oleh etnik
masyarakat Sarawak. Antaranya ialah Pua Kumbu masyarakat Iban dan Kain Songket Melayu Sarawak. Konsep
pameran adalah proses tekstil itu dihasilkan bermula dari penyediaan benang sehingga siap menjadi sehelai
kain. Tujuannya ialah untuk memberi peluang kepada pelawat untuk berinteraksi dengan bahan pameran selain
dari media ‘touch on’ yang disediakan.

137

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Istana
Kuching
serawak

Astana, kemudiannya dipanggil sebagai Rumah Kerajaan,
ia dibina pada tahun 1870 oleh Raja Putih Sarawak ke-2
Charles Brooke, sebagai hadiah buat isteriya, Margaret Alice
Lili de Windt. Pasangan diraja ini berkahwin di Highworth,
Wiltshire pada 28 Oktober 1869 dan dibesarkan sehingga
memakai gelaran Permaisuri Sarawak (Ranee Sarawak).
Selepas berkahwin ia memakai gelaran Yang Teramat Mulia.
Ranee Margaret tiba di Sarawak pada 1870, kemudian
pasangan diraja ini mentap di Astana sebagai kediaman
rasminya. Baginda Ranee Margaret) kemudian dikenang
tentang kehidupannya di Astana dan merupakan suatu
bentuk kolonial baru di Borneo dalam memoirnya My Life in
Sarawak, diterbitkan pada 1913.

138

Keindahan reka bentuk
seni bina negara

Square Tower merupakan antara bangunan tinggalan Brooke yang menjadi simbolik pemeritahan lebih 100 tahun
di Sarawak. Mula dibina sekitar tahun 1879 iaitu di ketika Tuan Rajah Charles Brooke memerintah Sarawak
Kingdom. Sewaktu era beliaulah sebenarnya banyak bangunan-bangunan yang mempunyai rekabentuk ala-ala
Eropah dibina kerana polisinya yang mahukan Sarawak terutama sekali ibukotanya dikenali dunia sebagai satu
tempat yang moden serta indah jauh dari pandangan dunia yang mengatakan hanya hutan belantara sahaja pada
waktu itu.

Square tower serawak

139



Sabah