เล่มภาษาไทย ป.2 (pdf เหมาะสำหรับการพิมพ์) - RGB เหมาะสมการใช้งานในระบบดิจิทัล

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๔๓

กิจกรรมนำเข้าสู่บทเรียน

ฝึกผันวรรณยุกต์ของคำที่กำหนดกันนะคะ

จ้า เกี่ยว เจอ

ตา แด่ เป่า
ตัว บ้าน ตี

โต้ ออม

แนวคิดสำคัญ คำว่า ปู่

• การฝึกอ่านออกเสียงวรรณกรรมเรื่อง ผันวรรณยุกต์ว่า
ความสุขที่พอเพียง จะทำให้อ่านคำ ข้อความ
และเรื่องสั้น ๆ ได้อย่างถูกต้อง และคล่องแคล่ว ปู-ปู่-ปู้-ปู๊-ปู๋

• วรรณยุกต์ เป็นเครื่องหมายที่ใส่ไว้เหนือคำแล้วทำให้เสียง
และความหมายของคำเปลี่ยนไป
• การอ่านข้อเขียนเชิงอธิบาย ควรอ่านรายละเอียดของข้อเขียน
ทำความเข้าใจข้อเขียนที่อ่าน แล้วจึงปฏิบัติตามข้อแนะนำหรือ
คำสั่งที่อ่าน

๔๔ บทที่ ๔ สนุกกับการผันวรรณยุกต์

วรรณกรรมน่าอ่าน
โอ๊ย…ปวดฟันจัง


เช้าวันหนึ่งที่โรงเรียน ต้นกล้ารู้สึกปวดฟัน แต่ไม่กล้าบอกใคร

เพราะกลัวคุณครู หรือคุณพ่อกับคุณแม่จะพาไปหาหมอฟัน ต้นกล้าจึงได้แต่


อดทนเมื่อถึงเวลาพักกลางวัน ต้นกล้าเดินไปซื้ออาหารที่ร้านข้าวตามปกติ

และมานั่งรับประทานอาหารร่วมกับอารี ปรีดา และฟ้าใส แต่เพราะอาการ


ปวดฟัน จึงทำให้ต้นกล้านั่งรับประทานอาหารอย่างไม่มีความสุข และเคี้ยว


อาหารไม่ละเอียด

ฟ้าใสเห็นต้นกล้านั่งทำหน้าเศร้า จึงถามต้นกล้าว่าเป็นอะไร ต้นกล้า

จึงบอกว่า “ฉันรู้สึกปวดฟันมาก”

ฟ้าใสจึงบอกว่า “ต้องเป็นเพราะฟันผุแน่ ๆ เดี๋ยวฉันจะไปบอกคุณครู


ให้นะ” ต้นกล้าทำหน้าเศร้า และคงต้องยอมไปพบหมอฟัน เพราะมีอาการ


ปวดฟันมาก

ภาพประกอบ : กุลธิดา นครเนียม

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๔๕

เมื่อฟ้าใสพาต้นกล้ามาพบคุณครูแล้ว คุณครูก็ได้ดูฟันของต้นกล้า
และบอกว่าต้นกล้าฟันผุ คุณครูถามต้นกล้าว่า “ตอนกลางวันหลังรับประทาน

อาหารเสร็จแล้ว ต้นกล้าได้แปรงฟันหรือไม่” ต้นกล้านั้นจึงตอบตามความจริง

ไปว่า “ไม่เคยแปรงเลยครับ” คุณครูจึงรู้ว่าต้นกล้าฟันผุเพราะไม่แปรงฟัน

คุณครูจึงให้ต้นกล้ารีบไปแปรงฟัน และแนะนำให้ต้นกล้าแปรงฟันทุกครั้ง

หลังจากที่รับประทานอาหารเสร็จ เมื่อถึงเวลาเลิกเรียนคุณครูก็ได้มาพูดคุย

กับคุณแม่ของต้นกล้าว่า ต้นกล้าฟันผุ จึงมีอาการปวดฟัน จึงอยากให้คุณแม่

รีบพาต้นกล้าไปหาหมอฟันโดยด่วน

คุณแม่จึงได้พาต้นกล้าไปพบหมอฟัน หมอฟันได้อุดฟันที่ผุให้ต้นกล้า

ต้นกล้าไม่ร้องไห้สักนิด เพราะหมอฟันใจดี

หลังจากอุดฟันเสร็จ คุณหมอได้บอกต้นกล้าว่า การแปรงฟันหลัง
รับประทานอาหารนั้นสำคัญ และต้องแปรงให้ถูกวิธีด้วย หลังจากนั้นหมอฟัน

จึงได้สอนวิธีการแปรงฟันที่ถูกต้องให้กับต้นกล้า

ต้นกล้าขอบคุณคุณหมอที่ได้รักษาฟันและให้ความรู้กับต้นกล้า
เมื่อต้นกล้ากลับถึงบ้านแล้ว ก็ได้หยิบหลอดยาสีฟันแล้วบีบยาสีฟันลงบน
แปรงของตนเอง และได้แปรงฟันด้วยวิธีที่หมอฟันสอน หลังจากที่ต้นกล้า
ได้แปรงฟันอย่างถูกวิธีและแปรงฟันหลังจากที่ทานอาหารเสร็จในทุก ๆ มื้อ
ต้นกล้าก็ไม่เคยฟันผุอีกเลย

นพวรรณ ทรัพย์ขำ

๔๖ บทที่ ๔ สนุกกับการผันวรรณยุกต์

คำศัพท์น่ารู้

เคี้ยว ละเอียด ความสุข แปรงฟัน

ผุ เสร็จ เศร้า แนะนำ

รักษา ถูกต้อง อาการ ความรู้
รับประทาน วิธี

คำอ่าน และความหมายของคำ

คำ อ่านว่า ความหมาย

เคี้ยว เคี้ยว บดให้แหลกด้วยฟัน
ไม่หยาบ เช่น บดยาให้ละเอียด ทราย

ละเอียด ละ-เอียด ละเอียด, เป็นเส้นเล็ก ๆ
ความสบายกายสบายใจ
ความสุข ความ-สุก ถูฟัน,สีฟัน,ขัดฟัน
แปรงฟัน แปรง-ฟัน
ผุ ผุ กร่อนอย่างฟันผุ, ร่วนหรือยุ่ย
เสร็จ เส็ด จบ, สิ้น,
เศร้า เส้า ไม่เบิกบาน, เป็นทุกข์
แนะนำ แนะ-นำ
รักษา รัก-สา ชี้แนวทางให้ทำหรือปฏิบัติ
ถูกต้อง ถูก-ต้อง เยียวยา

อาการ อา-กาน ไม่ผิด,ถูก

กิริยาท่าทาง,ความรู้สึกสิ่งที่ปรากฏ

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๔๗

หลักภาษาน่ารู้

วรรณยุกต์

วรรณยุกต์ หมายถึง ระดับเสียงสูงต่ำของคำในภาษาไทย มี ๕ เสียง

คือ เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา มีรูปเครื่องหมายบอก

ระดับของเสียงอยู่เบื้องบนอักษร ๔ รูป คือ ไม้เอก ไม้โท ไม้ตรี และไม้จัตวา
(พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตสถาน, ๒๕๕๔)

ปา ป่า ป้า
ซัดไปด้วยอาการยกแขน ที่ที่มีต้นไม้ต่าง ๆ ขึ้นมา, พี่สาวของพ่อหรือแม่


ขึ้นสูงแล้วเอี้ยวตัว ที่ดินรวมตลอดถึง ภูเขา ห้วย
หรือหญิงที่มีวัยไล่เลี่ย

หนอง คลอง บึง บาง ลำน้ำ แต่แก่กว่าพ่อหรือแม่

คำบางคำมีรูปวรรณยุกต์กำกับอยู่ เช่น ชุ่ย วุ้น บ้าน เก่ง
คำบางคำไม่มีรูปวรรณยุกต์กำกับอยู่ เช่น ยา คลอง มี
ดาว แต่คำทุกคำมีเสียงวรรณยุกต์

๑. รูปวรรณยุกต์ มี ๔ รูป คือ -้ เรียกว่า ไม้โท
-๋ เรียกว่า ไม้จัตวา
-่ เรียกว่า ไม้เอก
-๊ เรียกว่า ไม้ตรี

๔๘ บทที่ ๔ สนุกกับการผันวรรณยุกต์

ตัวอย่าง คำที่มีรูปวรรณยุกต์

• คำที่มีรูปวรรณยุกต์เอก

ป่า เต่า เพื่อน
• คำที่มีรูปวรรณยุกต์โท ป้าย
ตุ๊กตา
เสื้อ ส้ม กระป๋อง
• คำที่มีรูปวรรณยุกต์ตรี

โต๊ะ ปัั๊ม
• คำที่มีรูปวรรณยุกต์จัตวา

ก๋วยเตี๋ยว ไข่ตุ๋น

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๔๙

๒. เสียงวรรณยุกต์ มี ๕ เสียง คือ เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท
เสียงตรี และเสียงจัตวา
ตัวอย่าง คำที่มีเสียงวรรณยุกต์

• คำที่มีเสียงวรรณยุกต์สามัญ

ครู อา ชี
แก โค เธอ

• คำที่มีเสียงวรรณยุกต์เอก

ไก่ ไต่ บ่าย
กัก เด็ด เก่า

• คำที่มีเสียงวรรณยุกต์โท แส้ ด้าน
แด้ ให้ ลวก
เต้า

• คำที่มีเสียงวรรณยุกต์ตรี โต๊ะ โก๊ะ
ป๊า ซัก มัก
แม้
เต๋า เดี๋ยว
• คำที่มีเสียงวรรณยุกต์จัตวา ตั๋ว ปี๋

จ๋า
ปุ๋ย

๕๐ บทที่ ๔ สนุกกับการผันวรรณยุกต์

วรรณยุกต์เขียนคู่กำกับคำ
เพื่อจดจำทั้งเสียงและความหมาย
วรรณยุกต์เปลี่ยนรูปความหมายกลาย
อย่าดูดายใช้ให้ถูกพึงสังวร
ทั้งไม้เอก โท ตรี และจัตวา
ใช้ทั่วหน้าควบคู่สามหมู่อักษร
บางคำรูปและเสียงตรงแน่นอน
บางคำซ่อนรูปไว้แต่เสียงมี

มานพ สอนสิริ

การผันวรรณยุกต์ จะผันเสียงคำแตกต่างกันไปตามหมู่อักษร คือ

อักษรสูง อักษรกลาง และอักษรต่ำ ดังนี้

อักษรสูง ได้แก่ ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห


อักษรกลาง ได้แก่ ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ

อักษรต่ำ ได้แก่ คฅฆงชซญฌญฑ
ฒณทธน พฟภม
ยรลวฬฮ

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๕๑

๑. การผันวรรณยุกต์กับอักษรกลาง ผันได้ครบ ๕ เสียง เช่น

คำ เสียงวรรณยุกต์
สามัญ เอก โท ตรี จัตวา
เก่า เกา เก่า เก้า เก๊า เก๋า
จ่าย จาย จ่าย จ้าย จ๊าย จ๋าย
ไก่ ไก ไก่ ไก้ ไก๊ ไก๋
ป่า ปา ป่า ป้า ป๊า ป๋า
เจอ เจอ เจ่อ เจ้อ เจ๊อ เจ๋อ
ดี ดี ดี่ ดี้ ดี๊ ดี๋
ตี ตี ตี่ ตี้ ตี๊ ตี๋
โป โป โป่ โป้ โป๊ โป๋
บ้า บา บ่า บ้า บ๊า บ๋า

ด้าย ดาย ด่าย ด้าย ด๊าย ด๋าย

ช่วยกันคิดคำที่ขึ้นต้นด้วยอักษรกลาง
แล้วฝึกผันวรรณยุกต์กันนะคะ

๕๒ บทที่ ๔ สนุกกับการผันวรรณยุกต์
๒. การผันวรรณยุกต์กับอักษรสูง ผันได้ครบ ๓ เสียง คือ เอก โท และจัตวา เช่น

คำ เสียงวรรณยุกต์
สามัญ เอก โท ตรี จัตวา
เขา - เข่า เข้า - เขา
ฉัน - ฉั่น ฉั้น - ฉัน
หอย - ห่อย ห้อย - หอย
สาว - ส่าว ส้าว สาว
สวย - ส่วย ส้วย - สวย -

หอน - ห่อน ห้อน - หอน
ผาย - ผ่าย ผ้าย - ผาย
ไข่ - ไข่ ไข้ - ไข
เสือ - เสื่อ เสื้อ - เสือ

ฝ้าย - ฝ่าย ฝ้าย - ฝาย

อักษรสูงผันง่ายมากเลย
ทุกคนคิดเหมือนกันไหม ?

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๕๓

๓. การผันวรรณยุกต์กับอักษรต่ำ ผันได้ ๓ เสียง คือ สามัญ โท และตรี เช่น

คำ เสียงวรรณยุกต์
สามัญ เอก โท ตรี จัตวา
รอง รอง - ร่อง ร้อง -
นำ นำ - น่ำ น้ำ -
ช่วย ชวย - -
แย่ แย - ช่วย ช้วย -
คาย คาย - แย่ แย้ -
น้า นา - ค่าย ค้าย -
ท้อ ทอ - น่า น้า -
ท่อ ท้อ
มือ มือ - มื่อ มื้อ -
ร้อย รอย - ร่อย ร้อย -
แพง แพง -
แพ่ง แพ้ง -

๕๔ บทที่ ๔ สนุกกับการผันวรรณยุกต์

การสะกดคำที่มีรูปวรรณยุกต์ จะเริ่มจากการออกเสียงพยัญชนะต้น

เสียงสระ เสียงตัวสะกด (ถ้ามี) จากนั้นออกเสียงประสมคำ ออกเสียงชื่อ

วรรณยุกต์ และออกเสียงคำตามวรรณยุกต์ที่กำกับอยู่ (มานพ สอนสิริ,
สิริพัชร์ เจษฎาวิโรจน์ และเฉลา อรุณรัตน์, ๒๕๕๙) เช่น

เค้ก พยัญชนะ สระ ตัวสะกด วรรณยุกต์

ค เ- ก -้

สะกดว่า อ่านว่า
คอ-เอ-กอ-เคก-ไม้โท-เค้ก
เค้ก

โต๊ะ พยัญชนะ สระ ตัวสะกด วรรณยุกต์

ต โ-ะ - -๊

สะกดว่า อ่านว่า

ตอ-โอะ-โตะ-ไม้ตรี-โต๊ะ โต๊ะ

ฝึกอ่านผันวรรณยุกต์

• คำที่มีรูปกับเสียงวรรณยุกต์ตรงกัน

จ่า บ้าน ข่า แห่ ถ้ำ

ถั่ว ปั้น อ้อม ไข่ไก่ ใส่

• คำที่มีรูปกับเสียงวรรณยุกต์ไม่ตรงกัน พื้น น้ำ
มุ้ง รุ้ง
ใช่ ท้าย ยิ้ม
นั่ง ช้อน ซ่อม

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๕๕

แบบฝึกหัด

เขียนคำลงตามช่องวรรณยุกต์ แล้วอ่านผันวรรณยุกต์ -๋

คำ วรรณยุกต์ -่ -้ -๊

ไก ไก่ ไก้ ไก๊ ไก๋

อุย

ปา
แตน
บาง
จอง
ไข
หาม
มา
ชาง

ลองฝึกทำกันนะคะ
เด็ก ๆ

๕๖ บทที่ ๔ สนุกกับการผันวรรณยุกต์

ใบงานที่ ๒
การผันวรรณยุกต์ (อักษรกลาง)

ชื่อ………………………………………………………………ชั้น……………เลขที่………
ให้นักเรียนทำการผันอักษรต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

ที่ คำศัพท์ เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา
๑ จาน
๒ จิก
๓ เดน
๔ โกด
๕ ตาย
๖ บน
๗ ปาก
๘ เอียด
๙ บด
๑๐ ปลา

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๕๗

ใบงานที่ ๓
การผันวรรณยุกต์ (อักษรสูง)

ชื่อ………………………………………………………………ชั้น……………เลขที่………

ให้นักเรียนทำการผันอักษรต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

ที่ คำศัพท์ เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา
๑ เสีย
๒ ขวา
๓ เขียด
๔ ถาก
๕ ฝืน
๖ ศาล
๗ โสด
๘ ฉิง
๙ หา
๑๐ หิว

๕๘ บทที่ ๔ สนุกกับการผันวรรณยุกต์

ใบงานที่ ๔
การผันวรรณยุกต์ (อักษรต่ำ)

ชื่อ………………………………………………………………ชั้น……………เลขที่………
ให้นักเรียนทำการผันอักษรต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

ที่ คำศัพท์ เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา
๑ ลา
๒ โค
๓ ยาง
๔ ชาง
๕ เพือ
๖ งาม
๗ นะ
๘ พก
๙ ชก
๑๐ มด

บทที่

๕ ควบกล้ำ อักษรนำ จำไม่ยาก

ลว
ห นำ อ นำ

มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด

ท ๑.๑ ป.๒/๒ บอกความหมายของคำและข้อความที่อ่าน
- การอ่านออกเสียงและบอกความหมายของคำ คำคล้องจอง และ


ข้อความที่ประกอบด้วย คำพื้นฐาน คือคำที่ใช้ในชีวิตประจำวัน ไม่น้อยกว่า

๘๐๐ คำ รวมทั้งคำที่ใช้เรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น
ท ๔.๑ ป.๒/๒ เขียนสะกดคำและบอกความหมายของคำ

- คำที่มีพยัญชนะควบกล้ำ
- คำที่มีอักษรนำ

๖๐ บทที่ ๕ ควบกล้ำ อักษรนำ จำไม่ยาก

กิจกรรมนำเข้าสู่บทเรียน

นำคำควบกล้ำที่กำหนดให้ใส่ให้ตรงกับภาพ

แนวคิดสำคัญ

การฝึกอ่านออกเสียงวรรณกรรมเรื่อง รู้ผิด รู้อภัย จะทำให้อ่านคำ
ข้อความ เรื่องสั้น ๆ ได้อย่างถูกต้องและคล่องแคล่ว

คำควบกล้ำ เป็นคำที่ช่วยเพิ่มเสียงและเพิ่มความหมายของคำที่ใช้ใน
ชีวิตประจำวัน ให้มีความหลากหลายมากยิ่งขึ้น

การเรียนรู้อักษรนำให้เข้าใจจะทำให้เราอ่านคำได้ถูกต้องแม่นยำ
และสามารถบอกความหมายของคำได้

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๖๑

วรรณกรรมน่าอ่าน

รู้ผิด รู้อภัย

วันนี้เป็นวันภาษาไทย โรงเรียนจึงจัดงานเกี่ยวกับความเป็นไทย

ต้นกล้าและปรีดาต่างก็แต่งกายด้วยชุดไทย เพื่อเข้าร่วมกิจกรรมของโรงเรียน

เมื่อถึงชั่วโมงที่สอง คุณครูก็อนุญาตให้นักเรียนได้เล่นการละเล่นพื้นบ้าน

ของไทย เช่น ขี่ม้าก้านกล้วย หมากเก็บ กระโดดเชือก มอญซ่อนผ้า
รีรีข้าวสาร และโพงพาง

มอญซ่อนผ้า กระโดดเชือก รีรีข้าวสาร ขี่ม้าก้านกล้วย

ต้นกล้าและปรีดา เล่นขี่ม้าก้านกล้วยกันอย่างสนุกสนาน ต้นกล้า

นึกสนุก จึงท้าปรีดาว่า “ใครขี่ม้าก้านกล้วยไปถึงจุดที่ฟ้าใสยืนอยู่ก่อน

คนนั้นชนะ” ปรีดาเมื่อได้ฟังก็ตอบตกลงทันที ทั้งสองจึงรีบวิ่งไปถึงเส้นชัย

แต่แล้วเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดก็เกิดขึ้น ปรีดาวิ่งไปชนฟ้าใส ทำให้ฟ้าใสล้ม

และมีแผล ที่หัวเข่า ฟ้าใสเจ็บและร้องไห้เสียงดัง เมื่อคุณครูได้ยินก็รีบมาดู

และถามว่า “ใครเป็นคนทำ” ปรีดากลัวคุณครูจะตี เขาจึงไม่กล้าสารภาพ

ออกไป แต่อารีผู้ที่เห็นเหตุการณ์ทั้งหมดก็ได้บอกกับคุณครูว่า ปรีดาเป็นคน

ชนฟ้าใส ปรีดาได้ยินดังนั้นก็ทำตัวไม่ถูก เขาตัวสั่น ไม่กล้าสบตาคุณครู
เมื่อคุณครูเห็นอาการของปรีดาก็สงสาร แล้วพูดสั่งสอนปรีดาว่า “ทำผิด
ก็ต้องกล้ายอมรับผิดนะปรีดา ถ้ามัวแต่กลัวจนไม่กล้ายอมรับผิดแบบนี้

จะทำให้เธอกลายเป็นเด็กไม่ดี แล้วเพื่อนจะไม่เล่นด้วยนะ”

๖๒ บทที่ ๕ ควบกล้ำ อักษรนำ จำไม่ยาก

ภาพปรีดาขอโทษฟ้าใส ฟ้าใสให้อภัย
(ปรีดาและต้นกล้าถือม้าก้านกล้วยในมือ ส่วนฟ้าใสมีแผลที่หัวเข่า)
ตัวละครประกอบคือ ต้นกล้า อารี คุณครู โดยทุกคนจะใส่ชุดไทยกัน

สถานที่คือ สนามหญ้า

ภาพประกอบ : กุลธิดา นครเนียม

เมื่อปรีดาได้ฟังแล้วคิดตามที่คุณครูสอน เขาจึงพูดกับคุณครูและฟ้าใส

ว่า “ขอโทษครับคุณครู” “เราขอโทษนะฟ้าใส” เมื่อฟ้าใสได้รับคำขอโทษจาก

ปรีดา ฟ้าใส หายโกรธ และให้อภัยปรีดา จากนั้นปรีดาก็พาฟ้าใสไปทำแผลที่

ห้องพยาบาล

สุดท้ายเหตุการณ์ทั้งหมดก็คลี่คลายลง คุณครูจึงสอนนักเรียนทั้งหมด

อีกครั้งว่า “เมื่อเราทำให้เพื่อนบาดเจ็บ เราก็ควรกล้ายอมรับผิด และขอโทษ

เพื่อนในสิ่งที่ทำผิดนั้นด้วยใจจริง เพื่อนก็จะให้อภัยแล้วจะไม่โกรธเราเลย”

นริศรา ฟุ้งสุข

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๖๓

คำศัพท์น่ารู้

กระโดด อนุญาต การละเล่น พื้นบ้าน
หมากเก็บ โพงพาง เส้นชัย สารภาพ
คลี่คลาย รับผิด ให้อภัย มอญซ่อนผ้า

คำอ่านและความหมาย

คำ อ่านว่า ความหมาย

กระโดด กระ-โดด ใช้กำลังเท้าดันพื้นให้ตัวลอย
อนุญาต อะ-นุ-ยาด สูงขึ้นหรือเคลื่อนจากที่เดิม
การละเล่น กาน-ละ-เล่น
พื้นบ้าน พื้น-บ้าน ยินยอม, ยอมให้, ตกลง

หมากเก็บ หมาก-เก็บ มหรสพต่าง ๆ, การแสดงต่าง ๆ
เพื่อความสนุกสนานรื่นเริง

เฉพาะถิ่น เช่น ของพื้นบ้าน,
มักใช้เข้าคู่กับคำ พื้นเมือง เป็น
พื้นบ้านพื้นเมือง

การเล่นของเด็กใช้เม็ดกรวด
หรือลูกไม้โยนแล้วเก็บ มีวิธี
การเล่นและกติกาต่าง ๆ

๖๔ บทที่ ๕ ควบกล้ำ อักษรนำ จำไม่ยาก

คำ คำอ่าน ความหมาย

โพงพาง โพง-พาง เครื่องมือดักปลาชนิดหนึ่ง

เป็นถุงตาข่ายรูปยาวรี ใช้ผูก

เส้นชัย เส้น-ไช กับเสาใหญ่ ๒ ต้นที่ปักขวาง

สารภาพ สา-ระ-พาบ ลำนํ้า สำหรับจับปลา

คลี่คลาย คลี่-คลาย กุ้งทุกขนาด

รับผิด รับ-ผิด เส้นที่กำหนดไว้ว่าผู้เข้าแข่งขัน
มอญซ่อนผ้า มอน-ซ่อน-ผ้า ที่ไปถึงก่อนเป็นผู้ชนะ

รับว่ากระทำผิด, บอกความ
ในใจ
บรรเทาลงโดยลำดับ เช่น
เหตุการณ์รุนแรงคลี่คลายลง
หรือทำให้กระจ่างโดยลำดับ

ยอมรับว่าทำผิด

ชื่อการเล่นของเด็กอย่างหนึ่ง

ผู้เล่นนั่งล้อมวง โดยใช้ผ้าใน

การเล่น

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๖๕

หลักภาษาน่ารู้
คำควบกล้ำ

คำควบกล้ำคืออะไร ?

คำควบกล้ำ คือ คำที่มีพยัญชนะต้นสองตัวเรียงกัน ประสม
สระเดียวกัน และอ่านออกเสียงพยัญชนะต้นทั้งสองตัวพร้อมกัน

พยัญชนะตัวควบมี ๓ ตัว คือ
รลว

คำควบกล้ำ
แบ่งออกเป็น ๒ ประเภท

คำควบกล้ำแท้ คำควบกล้ำไม่แท้

มูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม ในพระบรมราชูปถัมภ์ (๒๕๖๔)

๖๖ บทที่ ๕ ควบกล้ำ อักษรนำ จำไม่ยาก

คำควบกล้ำแท้

คือ คำที่มีพยัญชนะ ๒ ตัวเรียงกัน พยัญชนะตัวหลังเป็น ร ล ว
ประสมสระเดียวกัน เวลาอ่านจะออกเสียงพยัญชนะทั้ง ๒ ตัว พร้อมกัน

แบ่งออกเป็น ๓ ประเภท คือ

พยัญชนะตัวหน้า กรอบ เตรียม
กขคตปพ พราว
ควบกับตัว ร
ขรุขระ ปรับปรุง

พยัญชนะตัวหน้า กลอง ปลา ผลัก
กขคปผพ ขลุ่ย คลาน พลาด
ควบกับตัว ล
พยัญชนะตัวหน้า กวาง ขวาน ควาย

กขค
ควบกับตัว ว

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๖๗

คำควบกล้ำไม่แท้

คือ คำที่พยัญชนะต้นควบกับตัว ร แต่ออกเสียงพยัญชนะตัวหน้า
เพียงตัวเดียว หรือออกเสียงเปลี่ยนไปเป็นเสียงพยัญชนะตัวอื่น

แบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ

พยัญชนะตัวหน้า ออกเสียงพยัญชนะตัวหน้าเท่านั้น
จซศส ไม่ออกเสียง ร ควบ
เศร้า อ่านว่า เส้า
ควบกับตัว ร
เช่่น

จริง อ่านว่า จิง

ไซร้ อ่านว่า ไซ้ สร้อย อ่านว่า ส้อย

พยัญชนะตัวหน้า ออกเสียงเป็น ซ
ท อินทรี อ่านว่า อิน-ซี

ควบกับตัว ร
เช่่นทราบ อ่านว่า ซาบ

ไทร อ่านว่า ไซ พุทรา อ่านว่า พุด-ซา

๖๘ บทที่ ๕ ควบกล้ำ อักษรนำ จำไม่ยาก

อักษรนำ

อักษรนำ คืออะไร ?

อักษรนำ คือ พยัญชนะ ๒ ตัว ประสมอยู่ในสระเดียวกัน
มีวิธีการออกเสียงอักษรนำดังนี้

๑. อ่านออกเสียงร่วมกันสนิทเป็นพยางค์เดียว

ห นำ อักษรต่ำเดี่ยว ออกเสียงพยางค์เดียว ตามเสียง ห
ได้แก่
เช่่น
งญนยรวมล หงาย หญ้า หนอน

หยวน หวาน หมอน หลาน

อ นำ ย อย่า อยู่
มีทั้งหมด ๔ คำ อย่าง อยาก

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๖๙

อักษรนำ

๒. อ่านออกเสียง ๒ พยางค์

พยางค์แรกออกเสียง อะ กึ่งเสียง
พยางค์หลังออกเสียงตามสระที่

ประสมอยู่และออกเสียง
เหมือน ห นำ

อักษรสูงนำ อักษรกลางนำ
อักษรต่ำเดี่ยว อักษรต่ำเดี่ยว

ขนม อ่านว่า ขะ-หนม จมูก อ่านว่า จะ-หมูก

ผนัง อ่านว่า ผะ-หนัง ตลาด อ่านว่า ตะ-หลาด

สนุก อ่านว่า สะ-หนุก ปรอท อ่านว่า ปะ-หลอด

มูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม ในพระบรมราชูปถัมภ์ (๒๕๖๔)

๗๐ บทที่ ๕ ควบกล้ำ อักษรนำ จำไม่ยาก

แบบฝึกหัด
เรื่อง คำควบกล้ำ

คำชี้แจง วงกลมคำที่เป็นคำควบกล้ำแท้และขีดเส้นใต้คำควบกล้ำไม่แท้
แล้วนำไปเขียนแยกเป็นกลุ่ม ๆ

เศร้า เกรี้ยวกราด ทรุดโทรม
ขวนขวาย สร่าง ปรับปรุง
พร้อมเพรียง จริง พุทรา
ทราย ขรุขระ คลาดแคล้ว
แทรกแซง จันทรา เสริม

คำควบกล้ำแท้ คำควบกล้ำไม่แท้

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๗๑

แบบฝึกหัด
เรื่อง อักษรนำ

คำชี้แจง นำอักษรนำที่กำหนดให้เติมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง

ขยะ ผนัง ตลาด อยาก

อยู่ ฉลาม จมูก ถลอก

๑. เราควรแยก...................ก่อนทิ้งลงถัง
๒. แม่ค้าขายผลไม้ที่...................ถูกรางวัลที่หนึ่ง
๓. จีโน่หกล้มจนหัวเข่า......................
๔. จิ้งจกเกาะอยู่บน..................ห้องน้ำ
๕. คุณแม่..................กินส้มตำ จึงใช้ฉันไปซื้อที่ตลาด
๖.ปันปันจามจน..................แดง
๗. ครอบครัวเศรษฐีมีความเป็น............อย่างสุขสบาย
๘. ...................เป็นนักล่าแห่งท้องทะเล

บทที่

๖ เรียนรู้ รร และตัวการันต์

มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด

ท ๑.๑ ป.๒/๒ บอกความหมายของคำและข้อความที่อ่าน
- การอ่านออกเสียงและบอกความหมายของคำ คำคล้องจอง และ


ข้อความที่ประกอบด้วย คำพื้นฐาน คือคำที่ใช้ในชีวิตประจำวัน ไม่น้อยกว่า

๘๐๐ คำ รวมทั้งคำที่ใช้เรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น
ท ๔.๑ ป.๒/๒ เขียนสะกดคำและบอกความหมายของคำ

- คำที่มี รร
- คำที่มีตัวการันต์

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๗๓

ให้นักเรียนหาคำที่มีตัว รร และตัวการันต์
ในตารางที่กำหนดให้ แล้วนำมาเขียนลงในช่องว่าง
ที่กำหนดให้

กิจกรรมนำเข้าสู่บทเรียน

ข รบาสขส เ หร
กบร รจบสห เ ฉ
า ร จ า ย เ ร้ ตุ จ ง
รั ร ร ป า ร า ก ร ร์
น ย ใ ม ร้ บ ง า ห ย
ต์ า ป ย ณ์ ฉ ส ร ค์ ป
ส ย ณ์ ม ป ใ ร ณ์ ฉ ม
ย ฝ ร ร ค์ ษ ร อ ณ์ า
ง า ฝ ย า ษ ค์ ง อ ส
อ า พ ษ นิ พ น ธ์ ร ใ

๑๖ แนวคิดสำคัญ

๒๗ การฝึกอ่านออกเสียงวรรณกรรม


๓ ๘ เรื่อง อาชีพในฝัน และการเรียนรู้

รร (รอหัน) และตัวการันต์ จะทำให้
๔๙
อ่านและสะกดคำได้อย่างถูกต้อง

๕ ๑๐

๗๔ บทที่ ๖ เรียนรู้ รร และตัวการันต์

วรรณกรรมน่าอ่าน

อาชีพในฝัน

เช้าวันจันทร์ที่แสนสดใส ในชั่วโมงวิชาภาษาไทย คุณครูให้นักเรียน

เขียนบรรยายเกี่ยวกับอาชีพที่ตนเองใฝ่ฝันในอนาคต ขณะที่ต้นกล้ากำลัง

จะเริ่มเขียนบรรยาย ต้นกล้าได้นึกย้อนไปถึงเหตุการณ์ในตอนเช้า

ขณะเดินทางมาโรงเรียน เขาเห็นเครื่องบินลำใหญ่กำลังบินอยู่บนท้องฟ้า

จึงคิดว่าตนเองอยากเป็นนักบิน เพราะจะได้ขับเครื่องบินและได้เห็น

บรรยากาศความสวยงามของอาคารบ้านเรือน ทะเล และภูเขา

ข้างต้นกล้า คือเด็กชายปรีดา เขากำลังนึกถึงสภาพการจราจรติดขัด
บนท้องถนนในตอนเช้า ปรีดาจึงอยากเป็นตำรวจจราจรเพื่อช่วยอำนวย
ความสะดวกให้กับประชาชนที่ขับรถไปมา

ต้นกล้า ภาพประกอบ อารี ฟ้าใส
ภาพต้นกล้า นั่งโต๊ะเรียนข้างปรีดา ฟ้าใสนั่งข้างอารี

(4 คน นั่งเรียงแถวหน้ากระดาน)
ถัดจากนั้นก็อาจจะเป็นเด็กคนอื่น ๆ ก็ได้

ต่อแถวหลัง 4 คนนี้ไป
หรืออาจจะมีครูอยู่ในเฟรมด้วยก็ได้
เอาเท่าที่ได้ แต่หลัก ๆ คือเด็ก 4 คน

ปรีชา


ต้นกล้า ปรีดา อารี ฟ้าใส

ภาพประกอบ : กุลธิดา นครเนียม

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๗๕

ฟ้าใส ชอบไปทุ่งนากับคุณพ่อคุณแม่ตั้งแต่เด็ก และได้เก็บพืชผัก
ผลไม้ที่ปลอดสารพิษมารับประทานอยู่เสมอ รวมทั้งยังแบ่งปัน
ให้เพื่อนบ้านอีกด้วย ฟ้าใสจึงอยากเป็นชาวไร่ชาวนาเหมือนคุณพ่อ ผักผลไม้
กับคุณแม่ เพราะเป็นอาชีพที่มีความสุข และยังได้อยู่กับครอบครัวอีกด้วย

อารีเพื่อนสนิทของฟ้าใส เห็นคุณครูที่โรงเรียนพูดจาไพเราะ
ใจดี สอนสนุก และได้ความรู้ อารีจึงอยากเป็นครู เพื่อจะได้สอน
นักเรียนให้เป็นคนดีและมีความรู้

ส่วนนักเรียนคนอื่น ๆ ที่เขียนบรรยายเสร็จแล้ว ก็เริ่มออกมาพูด ครู
เกี่ยวกับอาชีพในฝันหน้าชั้นเรียน นักเรียนแต่ละคนมีอาชีพในฝันที่แตกต่างกัน

มีทั้งอาชีพแม่ค้า พยาบาล ช่างตัดผม ช่างแต่งหน้า นักฟุตบอล นักมวย
และอาชีพอื่น ๆ อีกมากมาย

พยาบาล นักฟุตบอล ช่างแต่งหน้า นักมวย แม่ค้า

เมื่อนักเรียนออกมาพูดครบทุกคน คุณครูก็กล่าวชื่นชมนักเรียนที่ออกมา


พูดหน้าชั้นเรียน และบอกกับนักเรียนทุกคนว่า “ไม่ว่าจะประกอบอาชีพอะไร


ก็ดีทุกอาชีพ เพราะทุกอาชีพมีคุณค่าในตัวเอง ไม่ควรดูถูกหรือเหยียดหยาม

ว่าอาชีพใดต่ำต้อย ขอเพียงแค่เป็นอาชีพ ที่ซื่อสัตย์สุจริต ไม่เบียดเบียนคนอื่น

สร้างประโยชน์ต่อสังคม และประเทศชาติ”

จากนั้นคุณครูให้นักเรียนทุกคน ปรบมือชื่นชมความตั้งใจและความกล้า


แสดงออกให้กับตนเองและเพื่อน ๆ แล้วทุกคนต่างก็หันมายิ้มให้กัน

อย่างมีความสุข ประดิพัทธ์ ตะระสอน

๗๖ บทที่ ๖ เรียนรู้ รร และตัวการันต์

คำศัพท์น่ารู้

บรรยาย เหตุการณ์ สภาพ จราจร
ถนน อำนวย ครอบครัว พยาบาล
สุจริต รับประทาน ซื่อสัตย์ เบียดเบียน
แสดงออก เหยียดหยาม

คำอ่าน และความหมายของคำ

คำ อ่านว่า ความหมาย

บรรยาย บัน-ยาย, อธิบายเรื่องให้ฟังเป็นต้น, เล่าเรื่อง เช่น
บัน-ระ-ยาย ภาพยนตร์มีอักษรไทยบรรยายกำกับไว้
เหตุการณ์ เหด-กาน
จราจร จะ-รา-จอน เรื่องที่เกิดขึ้น

ซื่อสัตย์ ซื่อ-สัด การที่ยวดยานพาหนะ คน หรือ สัตว์

พาหนะเคลื่อนไปมาตามทาง, เรียกผู้

สุจริต สุด-จะ-หริด มีหน้าที่เกี่ยวด้วยการนั้น

ประพฤติตรงและจริงใจ, ไม่คิดคดทรยศ,

ไม่คดโกงและไม่หลอกลวง

ความประพฤติชอบ

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๗๗

หลักภาษาน่ารู้

รร (ร หัน)

รร เรียกว่า ร หัน เป็นพยัญชนะ ร สองตัวเขียนติดกัน

การอ่านคำที่ใช้ รร มีดังนี้

๑. เมื่อ รร อยู่หลังพยัญชนะและไม่มีตัวสะกด ให้ออกเสียงเป็น อัน เช่น

บรรจง อ่านว่า บัน-จง

พรรษา อ่านว่า พัน-สา

กรรไกร อ่านว่า กัน-ไกร (กรรไกร)

บรรทัด อ่านว่า บัน-ทัด

๒. เมื่อ รร อยู่หลังพยัญชนะและมีตัวสะกดให้ออกเสียงเป็น อั

กับตัวสะกดนั้น ๆ เช่น

กรรม อ่านว่า กัม

วรรค อ่านว่า วัก

พรรค อ่านว่า พัก (ปฏิบัติธรรม)
ธรรม อ่านว่า ทัม

๓. ถ้า รร อยู่หลังพยัญชนะและมีตัวสะกด แต่มีการันต์กำกับอยู่ที่ตัวสะกด

ให้ออกเสียงเป็น อัน เช่น

สวรรค์ อ่านว่า สะ-หวัน

สร้างสรรค์ อ่านว่า ส้าง-สัน

ครรภ์ อ่านว่า คัน

อัศจรรย์ อ่านว่า อัด-สะ-จัน (สวรรค์)

๗๘ บทที่ ๖ เรียนรู้ รร และตัวการันต์

ตัวการันต์

การันต์ หมายถึง ตัวอักษรที่ไม่ออกเสียง ซึ่งมีไม้ทัณฑฆาตกำกับไว้ เช่น


ตัว “ต์” ในคำว่า “การันต์” เรียกตัวอักษรที่มีไม้ทัณฑฆาตกำกับ เช่น ล์ ว่า ล


การันต์ หรือ ค์ ว่า ค การันต์ (พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๕๔)

ส่วน “ทัณฑฆาต” พจนานุกรมฉบับราชบัณทิตยสถานได้ให้ความหมาย


ไว้ว่า ชื่อเครื่องหมายสำหรับฆ่าอักษรที่ไม่ต้องการออกเสียง มีรูปดังนี้ (_์)


อ่านว่าเครื่องหมายทัณฑฆาต อ่านว่า ทัน-ทะ-คาด เมื่อตัวอักษร หรือ


พยัญชนะตัวใดมีเครื่องหมาย (_์) กำกับอยู่ ตัวอักษรหรือพยัญชนะตัวนั้น


จะไม่ออกเสียง เช่น

ซื่อสัตย์ อ่านว่า ซื่อ-สัด

เหตุการณ์ อ่านว่า เหด-กาน
ตัวการันต์ แบ่งออกเป็น ๓ ลักษณะ ดังนี้
(ซื่อสัตย์)

๑. ตัวการันต์ที่กำกับไม่ให้ออกเสียงพยัญชนะตัวเดียว เช่น
วันเสาร์ อ่านว่า วัน-เสา
รถยนต์ อ่านว่า รด-ยน
๒. ตัวการันต์ที่กำกับไม่ให้ออกเสียงพยัญชนะและสระ เช่น (รถยนต์)

พันธุ์ อ่านว่า พัน
บริสุทธิ์ อ่านว่า บอ-ริ-สุด

๓. ตัวการันต์ที่กำกับไม่ให้ออกเสียงพยัญชนะหลายตัวและสระ เช่น
ภาพยนตร์ อ่านว่า พาบ-พะ-ยน
จันทร์ อ่านว่า จัน
(ดวงจันทร์)

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๗๙

ให้นักเรียนนำคำที่มี รร ไปเติม
ในช่องว่างให้ถูกต้อง

บรร จรรย์ พรรค ครร

สวรร สรรค์ กรร ธรรม

...............ภ์ ............ทุก
สร้าง......... ..........ชาติ
...........ไกร ..........พวก
อัศ............ ...............ค์

๘๐ บทที่ ๖ เรียนรู้ รร และตัวการันต์

ให้นักเรียนโยงเส้นจับคู่คำที่มี รร
และคำอ่านให้ถูกต้อง

บัน-ยาย บรรพชา
บัน-พะ-ชา บรรเลง
ทำ-มะ-ดา สุพรรณ
บัน-เลง บรรยาย
ธรรมดา
สุ-พัน กายกรรม
บัน-ยา-กาด สุวรรณ
บรรยากาศ
สุ-วัน
กาย-ยะ-กำ

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๘๑

ให้นักเรียนเติมตัวการันต์ให้ถูกต้อง

เหตุการ_ วิเคราะ_ สงกราน_

ภาพยน_ วัตถุประสง_ แพท_ มนุษ_

อาจาร_ มหัศจรร_ หนังสือพิม_

๔๙

๑๐

บทที่

๗ ความหมายตรงข้าม

มาก น้ อย

บน ล่าง
เล็ก
ใหญ่

มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด

ท ๑.๑ ป.๒/๒ บอกความหมายของคำและข้อความที่อ่าน
- การอ่านออกเสียงและบอกความหมายของคำ คำคล้องจอง และข้อความ
ที่ประกอบด้วย คำพื้นฐาน คือคำที่ใช้ในชีวิตประจำวัน ไม่น้อยกว่า ๘๐๐ คำ

รวมทั้งคำที่ใช้เรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น
ท ๔.๑ ป.๒/๒ เขียนสะกดคำและบอกความหมายของคำ
- คำที่มีความหมายตรงข้าม

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๘๓

กิจกรรมนำเข้าสู่บทเรียน

จับคู่คำที่มีความหมายตรงกันข้ามให้ถูกต้อง

อ้วน
ใกล้

สูง
ดำ ต่ำ

ไกล ผอม
ขาว

แนวคิดสำคัญ

การฝึกอ่านออกเสียงวรรณกรรมเรื่อง อนุรักษ์ความเป็นไทย
จะทำให้อ่านคำ ข้อความ และเรื่องสั้น ๆ ได้อย่างถูกต้อง และคล่องแคล่ว

คำ หมายถึง เสียงที่เปล่งออกมาและมีความหมาย ซึ่งความหมาย

ของคำแต่ละคำอาจเหมือนกัน หรือตรงข้ามกัน

๘๔ บทที่ ๗ ความหมายตรงข้าม

วรรณกรรมน่าอ่าน
อนุรักษ์ความเป็นไทย

เช้าวันนี้ นักเรียนทุกคนดูตื่นเต้นเป็นพิเศษ เพราะคุณครู
จะพานักเรียนไปทัศนศึกษาที่พิพิธภัณฑ์เรือนไทย ซึ่งอยู่ไม่ไกล
จากโรงเรียนมากนัก เมื่อไปถึงพิพิธภัณฑ์ คุณยายท่านหนึ่ง
ก็เดินมาต้อนรับนักเรียนอย่างเป็นมิตร นักเรียนทุกคนยกมือไหว้
สวัสดีอย่างนอบน้อม คุณยายท่านนี้ชื่อว่า ยายอิ่ม เป็นเจ้าของ
พิพิธภัณฑ์เรือนไทยแห่งนี้ ท่านได้พาเดินชมเรือนไทย พร้อมอธิบายประวัติ

ความเป็นมาเกี่ยวกับสิ่งของต่าง ๆ ที่อยู่ในเรือนไทยอย่างคล่องแคล่ว

ภาพประกอบ เรื่อง อนุรักษ์ความเป็นไทย
ฉากหลังเป็นเรือนไทย มียายอิ่ม (นุ่นวาดยายแก่ๆได้เลย)

แล้วก็เด็กทั้ง 4 คน กำลังไหว้ยายอิ่ม



ภาพประกอบ : กุลธิดา นครเนียม

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๘๕

ในขณะที่นักเรียนทุกคนกำลังเดินชมพิพิธภัณฑ์เรือนไทยอย่างตั้งใจ


ก็ได้เดินมาถึงมุมจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้สมัยโบราณ ฟ้าใสได้ถามยายอิ่มว่า


“คุณยายอิ่มคะ สิ่งนี้คืออะไรคะ” พร้อมชี้นิ้วไปที่สิ่งนั้น “สิ่งนี้เรียกว่า เตารีด


โบราณจ้ะ” ยายอิ่มตอบ “แล้วสมัยก่อนไม่มีไฟฟ้าใช้ จะรีดผ้าได้อย่างไรคะ”

อารีถามด้วยความสงสัย ยายอิ่มยิ้มเล็ก ๆ พร้อมตอบว่า

“เตารีดโบราณนี้ไม่ต้องใช้ไฟฟ้าหรอกจ้ะ เขาใช้ถ่านใส่เข้าไป

ในตัวเตารีด ก่อนจะรีดต้องนำเตารีดไปนาบกับใบตองด้วยนะ เตารีดโบราณ

เพื่อไม่ให้เตารีดติดผ้าจ้ะ” เด็ก ๆ พยักหน้าเข้าใจพร้อมเดินตามคุณยายไปชม

ข้าวของเครื่องใช้ในเรือนไทยต่อ

หลังจากที่ยายอิ่มพานักเรียนชมเรือนไทยจนทั่วแล้ว ยายอิ่มได้จัดเตรียม


ขนมไทยให้กับเด็ก ๆ ไว้อย่างหลากหลาย

ได้แก่ กล้วยบวชชี ฟักทองแกงบวด ครองแครงน้ำกะทิ

ถั่วแปบ และขนมตาล เมื่อทุกคนได้ลองชิมแล้วถึงกับตาโต กล้วยบวชชี

ขอเพิ่มกันอีกยกใหญ่ ต้นกล้าเอ่ยปากชมว่าขนมที่คุณยายอิ่มทำนั้นอร่อยมาก


เมื่อยายอิ่มได้ยินก็ยิ้มกว้าง พร้อมบอกกับเด็ก ๆ ว่า “ขนมไทยเรานี้รสชาติ


อร่อยไม่แพ้ใคร วัตถุดิบก็หาได้ง่าย วิธีทำก็ไม่ยาก หากพวกหนูสนใจ


ยายก็ยินดีจะสอนให้จ้ะ” เด็ก ๆ เมื่อได้ยินคุณยายอิ่มพูดก็ปรบมือดีใจ

ฟักทองแกงบวด ครองแครงน้ำกะทิ ขนมตาล

ถั่วแปบ

๘๖ บทที่ ๗ ความหมายตรงข้าม

ต้นกล้ายิ้มร่าพร้อมพูดว่า “ได้เลยครับคุณยาย เดี๋ยววันหยุด ผมจะชวนเพื่อน ๆ


มาเรียนทำขนมกับคุณยายครับ” ต้นกล้าพูดกับคุณยายพร้อมกับหันไปสะกิด


เพื่อชวนปรีดา

หลังจากที่รับประทานขนมไทยเสร็จแล้ว คุณครูก็พานักเรียนกลับ


โรงเรียน แต่ก่อนจะกลับ ยายอิ่มได้กล่าวทิ้งท้ายไว้ว่า “สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้


ทั้งขนมไทย เรือนไทย เครื่องใช้โบราณต่าง ๆ รวมไปถึงวัฒนธรรมการยิ้มไหว้


ทักทายนั้น เป็นเอกลักษณ์ของไทย และอยู่คู่คนไทยมาช้านาน เราจึงควร

อนุรักษ์ สืบทอด รักษาสิ่งดีงามเหล่านี้ไว้ให้อยู่คู่กับ

ประเทศไทยไว้ต่อไป” เด็ก ๆ เมื่อได้ฟังแล้วก็ปรบมือ

พร้อมกับยกมือไหว้ลายายอิ่ม แล้วจึงเดินทางกลับ

เรือนไทย โรงเรียนอย่างอิ่มท้องและอิ่มใจ

จิตรลดา วายุบุตร

คำศัพท์น่ารู้

พิพิธภัณฑ์ เรือน ไหว้ นอบน้อม

อธิบาย ประวัติ โบราณ แกงบวด

วัตถุดิบ เอกลักษณ์ อนุรักษ์

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๘๗

คำอ่าน และความหมายของคำ

คำ อ่านว่า ความหมาย

พิพิธภัณฑ์ พิ-พิด-ทะ-พัน สถานที่เก็บรวบรวมและแสดงสิ่งต่าง ๆ ที่มี


ความสำคัญด้านวัฒนธรรมหรือด้านวิทยาศาสตร์


เพื่อเป็นประโยชน์ต่อการศึกษา และก่อให้เกิด


ความเพลิดเพลินใจ

เรือน เรือน สิ่งปลูกสร้างที่ยกพื้นและกั้นฝา มีหลังคาคลุม


สำหรับเป็นที่อยู่, ที่อยู่

ไหว้ ไหว้ ทำความเคารพโดยยกมือขึ้นประนม, ถ้าเป็นผู้น้อย

นอบน้อม นอบ-น้อม ไหว้ผู้ใหญ่หรือผู้ทรงศีลต้องก้มศีรษะลงแต่พองาม
อธิบาย อะ-ทิ-บาย
อาการแสดงความเคารพอย่างสูง, อาการที่ยอบตัว

ลงแสดงความเคารพ.

ไขความ, ขยายความ, ชี้แจง

โบราณ โบ-ราน มีมาแล้วช้านาน, เก่าก่อน

แกงบวด แกง-บวด ของหวานที่ใช้ผลไม้ เผือก มัน ฟักทอง เป็นต้น

ต้มกับนํ้าตาลและกะทิ.
วัตถุดิบ วัด-ถุ-ดิบ
สิ่งที่เตรียมไว้เพื่อผลิตหรือประกอบเป็นสินค้า

เอกลักษณ์ เอก-กะ-ลัก สำเร็จรูป
อนุรักษ์ อะ-นุ-รัก ลักษณะที่เหมือนกันหรือมีร่วมกัน

รักษาให้คงเดิม

๘๘ บทที่ ๗ ความหมายตรงข้าม

หลักภาษาน่ารู้

ความหมายตรงข้าม

คำในภาษาไทยบางคำมีความหมายเหมือนกันหรือใกล้เคียงกัน
แต่บางคำมีความหมายต่างกันหรือตรงข้ามกัน การเลือกใช้ควรเลือกใช้
ให้ถูกต้องตามความหมาย (มานพ สอนสิริ, สิริพัชร์ เจษฎาวิโรจน์ และ
เฉลา อรุณรัตน์, ๒๕๕๙)

ตัวอย่าง ช้า ตรงข้ามกับ เร็ว
บาง ตรงข้ามกับ หนา แห้ง ตรงข้ามกับ เปียก
ดำ ตรงข้ามกับ ขาว ง่าย ตรงข้ามกับ ยาก
อ้วน ตรงข้ามกับ ผอม ใหญ่ ตรงข้ามกับ เล็ก
สูง ตรงข้ามกับ เตี้ย ขึ้น ตรงข้ามกับ ลง
สั้น ตรงข้ามกับ ยาว ไป ตรงข้ามกับ มา
แพ้ ตรงข้ามกับ ชนะ

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๘๙

แบบฝึกหัด

จงโยงเส้นคำที่มีความหมายตรงกันข้ามกันให้ถูกต้อง

ความสุข ใหญ่

สะอาด ข้างบน

สวยงาม ร่ำรวย

ร้องไห้ ความทุกข์

ข้างล่าง หัวเราะ

ยากจน สกปรก

สีดำ ขี้เหร่

ซื่อสัตย์ คดโกง

เล็ก สีขาว

บทที่

๘ ภคลา้ษองาจไทอยง คภลา้ษองาใถิจ่น

เหนือ กลาง
อีสาน ใต้

มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด

ท ๑.๑ ป.๒/๒ บอกความหมายของคำและข้อความที่อ่าน
- การอ่านออกเสียงและบอกความหมายของคำ คำคล้องจอง และข้อความ
ที่ประกอบด้วย คำพื้นฐาน คือคำที่ใช้ในชีวิตประจำวัน ไม่น้อยกว่า ๘๐๐ คำ

รวมทั้งคำที่ใช้เรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น
ท ๔.๑ ป.๒/๕ เลือกใช้ภาษาไทยมาตรฐานและภาษาถิ่นได้เหมาะสมกับ

กาลเทศะ
- ภาษาไทยมาตรฐาน
- ภาษาถิ่น

หนังสือเสริมทักษะภาษาไทย ป.๒ ๙๑

กิจกรรมนำเข้าสู่บทเรียน
คำคล้องจอง

นำคำที่กำหนดให้ เติมลงในช่องว่างให้คล้องจองกัน

ชาติไทย มาตรา สรรหา เที่ยวเล่น
น้ำใจ สะอาด ใบบัว เลี้ยวซ้าย

๑.นกร้อง ป้องกัน ............... ในบ้าน
๒.ดอกไม้ ไข่เจียว ............... ป่าดง
๓.เด็ดเดี่ยว เต้นรำ ชายแดน
๔............... ............... ตกใจ ...............
นายก

๕.มะระ ............... ............... ...............

แนวคิดสำคัญ

การฝึกอ่านออกเสียงวรรณกรรมเรื่อง วันหยุดสุดหรรษา จะทำให้อ่านคำ

ข้อความ และเรื่องสั้น ๆ ได้อย่างถูกต้อง และคล่องแคล่ว
คำคล้องจอง เป็นคำที่มีสระ และมีตัวสะกดเหมือนกัน แต่มีพยัญชนะต้นต่างกัน
ภาษาไทยมาตรฐาน เป็นภาษาที่นำมาใช้ในการพูดหรือการเขียนที่เป็นทางการ

ส่วนภาษาถิ่นเป็นภาษาที่ใช้พูดสื่อสารกันในท้องถิ่นต่าง ๆ

๙๒ บทที่ ๘ คล้องจอง คล้องใจ ภาษาไทย ภาษาถิ่น

วรรณกรรมน่าอ่าน
วันหยุดสุดหรรษา

วันเสาร์นี้ อารีไม่ต้องนั่งทำการบ้านและอ่านหนังสือเหมือนวันหยุด

สุดสัปดาห์อย่างที่เคยทำมา เพราะวันนี้เป็นสัปดาห์ของการปิดเทอม

ในช่วงฤดูร้อน อารีรู้สึกดีใจมากที่ในที่สุดเวลาแห่งการรอคอยก็มาถึง

วันนี้อารีรีบตื่นนอนแต่เช้า อาบน้ำแต่งตัวให้เสร็จ ก่อนจะเดินออก

จากบ้าน อารีก็ยกมือไหว้คุณพ่อกับคุณแม่แล้วบอกว่า “อารีไปหาฟ้าใส

แล้วนะคะคุณพ่อ คุณแม่” คุณพ่อยิ้มให้อารี ส่วนคุณแม่นั้นตอบกลับมา

ว่า “เดินทางปลอดภัยนะจ๊ะลูก” อารีได้ยินก็ยิ้มกว้าง
แล้วรีบปั่นรถจักรยานไปที่บ้านของฟ้าใสทันที

ภาพประกอบ เรื่อง วันหยุดสุดหรรษา
อารีปั่นจักรยานไปที่บ้านฟเาใส

ฉากหลังเป็นบ้านฟ้าใส ฟ้าใสอยู่หน้าบ้าน
อารีปั่นมาถึงบ้านฟ้าใส

ภาพประกอบ : กุลธิดา นครเนียม