ภาคกลาง

นำ�้ ตกธารเงนิ

ท่ีต้ัง: หมู่ 4 บา้ นทา่ ลำ�ไย ต.เขาโจด อ.ศรสี วสั ด์ิ จ.กาญจนบรุ ี
พิกดั : 531254E 1620204N
การเข้าถึง : บริเวณย่านท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ จะมีลำ�ห้วยเล็ก ๆ
ระหว่างท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติกับลานจอดรถใหญ่ จะมีทางลำ�ลองเลียบ
ลำ�ห้วยไปราว 800 เมตร จะเป็นทางแยก ถ้าเลี้ยวขวาจะไปน้ําตกธารเงิน
เดินจากสามแยกไปราว 700 เมตร ถึงนาํ้ ตกธารเงินชั้นท่ี 1
ลกั ษณะ : เปน็ นํา้ ตกทต่ี กลงมาหนา้ ผาหนิ มที ง้ั หมด 7 ชน้ั ตกไมต่ อ่ เนอ่ื งกนั
ทง้ิ ระยะแตล่ ะชน้ั จะหา่ งกนั ราว 80 - 100 เมตร ตอ้ งเดนิ เลาะไปตามลำ�หว้ ย
ทเ่ี ปน็ กอ้ นหนิ ลน่ื จนถงึ ชน้ั สงู สดุ คอื ชน้ั 7 ทส่ี งู ราว 30 เมตร ทา่ มกลางปา่
เบญจพรรณทร่ี ายรอบบรเิ วณ มนี า้ํ ตลอดทง้ั ปี

51

น้�ำ ตกธารทอง

ท่ีต้ัง : หมู่ 4 บ้านทา่ ลำ�ใย ต.เขาโจด อ.ศรีสวสั ดิ์
จ. กาญจนบรุ ี
พิกัด : 531816E 1620095N
การเข้าถึง : จากสามแยกท่ีแยกไปทางขวา
ไปนา้ํ ตกธารเงนิ นา้ํ ตกธารทองตอ้ งมาทางซา้ ย ไป
อกี ราว 400 เมตร ถงึ นา้ํ ตกธารทอง ชน้ั ท่ี 1
ลกั ษณะ : เป็นนํ้าตกที่ตกลงมาจากหน้าผาหิน
มีทง้ั หมด 15 ชน้ั นา้ํ ตกแตล่ ะชน้ั ทง้ิ ระยะหา่ งกนั
ราว 80 - 100 เมตร ต้องเลาะลัดเลาะไปริม
ลำ�ห้วยท่เี ป็นหิน มีบางช่วงเดินข้นึ เนิน มีน้าํ ท้งั ปี
แต่หน้าแล้งน้ําน้อยมาก มีป่าเบญจพรรณราย
รอบบรเิ วณ n

52

นำ้�ตกสไลเดอร์

ที่ต้ัง : บริเวณจดุ สกดั นํา้ ตกสไลเดอร์ หมู่ 4 บา้ นท่าลำ�ไย ต.เขาโจด อ.ศรีสวสั ด์ิ จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 533330E 1618260N
การเขา้ ถึง : ห่างจากด่านเกบ็ ค่าบรกิ ารผ่านเข้าอทุ ยานแหง่ ชาติ ราว 800 เมตร มีทางเล้ียวซา้ ยมอื เขา้ ไปตามทาง ผ่านทางแยกขวาท่ไี ป
หน่วยพทิ กั ษ์อทุ ยานแห่งชาติท่ี ฉส.2 (เขากำ�แพง) เข้าไปราว 2.5 กโิ ลเมตร ถงึ จดุ สกัดนาํ้ ตกสไลเดอร์ นา้ํ ตกอยู่ติดจุดสกดั
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินแกรนติ ท่ีลาดเอียง ตรงกลางเปน็ รอ่ งคล้ายสไลเดอร์ ยาวราว 25 เมตร ด้านลา่ งเปน็ แอง่ น้ําเล็ก ๆ ในฤดฝู นนา้ํ จะ
ไหลลงรอ่ งตรงกลางเหมือนสไลเดอร์ แม้จะมนี ํ้าท้งั ปีแต่หนา้ แล้งน้ําน้อยมาก อยูท่ ่ามกลางป่าเบญจพรรณ มีลานกางเต็นท์ไวบ้ ริการ

53

เขาช้างเผือก อุทยานแห่งชาติ

ทองผาภูมิ
พนื้ ท่ี 1,120 ตารางกโิ ลเมตร

ชยั นาท ลพบรุ � ที่ต้ังท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 1 บ้านอตี อ่ ง ต.ปลิ อ๊ ก อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบรุ ี
สระบรุ � การเดินทาง : ใชท้ างหลวงหมายเลข 323 จากตัวเมืองกาญจนบรุ ี มุง่ หน้าอำ�เภอทองผาภมู ิ ข้ามสะพาน
สงิ หบรุ � ไปแล้วเลยทางเขา้ ตลาดทองผาภูมิ ไปทางเข่อื นวชิราลงกรณ์ ไปตามทางเร่ือย ๆ จะผ่านสวนป่าทองผาภูมิ
สุพรรณบุร� จนถึงบ้านปากคอก แล้วเลยไปอีกหน่อยจะเจอสามแยก ให้ตรงไปมุ่งหน้าปิล๊อก จนเกือบถึงบ้านอีต่อง
เห็นที่ทำ�การอทุ ยานแหง่ ชาตทิ างขวามอื ระหวา่ งกโิ ลเมตรท่ี 21 - 22 รวมระยะทาง 123 กโิ ลเมตร จากตวั เมอื ง
อา‹ งทอง กาญจนบรุ ี

กาญจนบุร� พระนครศรอ� ยธุ ยา กว่าจะมาเป็ นอุทยานแห่งชาติ
เน่ืองด้วยสำ�นักงานเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ได้ส่งเร่ืองแผนการป้องกัน อนุรักษ์และพัฒนาป่า-
ปทุมธานี นครนายก อนุรักษ์ภาคตะวันตก ซึ่งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยกรมป่าไม้ เสนอต่อคณะกรรมการกล่ันกรอง
นนทบรุ � เรอ่ื งเสนอคณะรัฐมนตรฝี ่ายเศรษฐกิจ ใหก้ ระทรวงวทิ ยาศาสตรเ์ ทคโนโลยแี ละการพฒั นา พิจารณาเสนอ
นครปฐม
54
กรุงเทพฯ

ราชบรุ � สมทุ รสาคร สมุทรปราการ
สมุทรสงคราม

เพชรบุร�

ประจวบคีร�ขนั ธ

ความเหน็ เพ่อื ประกอบการพจิ ารณา ต่อมาเมื่อวนั ท่ี 1 พฤษภาคม 2534 คณะกรรมการการกล่ันกรองเร่อื งเสนอคณะรัฐมนตรีฝา่ ยเศรษฐกจิ
เสนอความเห็นชอบ การคุ้มครองพื้นท่ีเขตแดนเมียนมาให้เป็นป่าผืนใหญ่ผืนเดียวกัน เพ่ืออนุรักษ์ให้เป็นระบบนิเวศท่ีมั่นคงและเป็นแหล่ง
ทรพั ยากรพนั ธกุ รรมพชื และสตั วท์ อ่ี ดุ มสมบรู ณข์ องประเทศตลอดไป ตอ่ มาคณะรฐั มนตรไี ดป้ ระชมุ ปรกึ ษาเมอ่ื วนั ท่ี 20 สงิ หาคม 2534 ลงมติเห็น
ชอบตามมติคณะกรรมการกลั่นกรองเร่ืองเสนอคณะรัฐมนตรีฝ่ายเศรษฐกิจ โดยกรมป่าไม้ได้ดำ�เนินการตามแผนการป้องกันอนุรักษ์ และ
พัฒนาปา่ ไม้อนรุ ักษ์ภาคตะวันตก ในรูปแบบอุทยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาติทองผาภูมิอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าห้วยเขย่งและป่าเขาช้างเผือก ในเขตท้องที่อำ�เภอทองผาภูมิ และอำ�เภอ
สังขละบุรี จังหวดั กาญจนบุรี พ้นื ท่สี ว่ นใหญ่เปน็ ทวิ เขาสลับซบั ซ้อน แนวเขาวางตัวในแนวทศิ เหนือ - ใต้ เป็นส่วนหนึ่งของทิวเขาตะนาวศร ี
มีพ้ืนที่ราบลุ่มน้อย มีเขาช้างเผือกซ่ึงอยู่ทางทิศตะวันตกของพ้ืนที่เป็นยอดเขาสูงสุดสูง 1,249 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง ยอดเขา
ทส่ี ำ�คัญ ไดแ้ ก่ เขาชา้ งเผือก เขานซิ า เขาพถุ ่อง เขาด่าง เขาปาก ประตู เขาเลาะโล เขาประหนองโทคี เขาชะโลง ฯลฯ เป็นตน้ กำ�เนิดของ
ลำ�หว้ ยตา่ ง ๆ เชน่ หว้ ยมาลยั หว้ ยกบ ห้วยซา่ น หว้ ยองคพ์ ระ หว้ ยปีคี ห้วยปากคอก ห้วยเจ็ดมิตร ฯลฯ โดยไหลลงส่ทู รี่ าบทศิ ตะวนั ออก
ลงสูเ่ ข่ือนเขาแหลม และลำ�นา้ํ อกี สว่ นไหลลงสแู่ มน่ า้ํ แควนอ้ ย ประกาศเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตเิ มอ่ื 23 ธนั วาคม พ.ศ.2552 เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตลิ ำ�ดบั

ท่ี 114 ของประเทศไทย มีเน้ือท่ีประมาณ 1,235.54
ตารางกิโลเมตร ทิศเหนือจดเขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่า
ทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตก ทิศใต้จดอุทยานแห่งชาติ
ไทรโยค ทิศตะวันออกจดอุทยานแห่งชาติเขาแหลม
ทิศตะวนั ตกจดเขตแดนไทย - เมยี นมา
อุทยานแห่งชาติทองผาภูมิ มีแหล่งท่องเที่ยว
ที่สำ�คัญคือ น้ําตกจ้อกกระด่ิน และการเดินป่าข้ึนเขา
ชา้ งเผอื ก ซึ่งปหี นง่ึ จะเปิดให้ขึ้นเที่ยวเพียง 2 เดอื น และ
มีการจำ�กัดจำ�นวนผู้มาท่องเท่ียวในแต่ละคร้ัง จึงเป็น
อีกสถานที่หน่ึงท่ีผู้ที่ต้องการท่องเท่ียวต้องจองคิวการ
ข้ึนให้ได้ ติดต่อสอบถามรายละเอียดและเง่ือนไขการ
ท่องเทยี่ วตา่ ง ๆ ท่อี ุทยานแหง่ ชาติทองผาภมู ิ โทรศพั ท์
: 098 252 0359

55

น้ำตกซองกาแฮ

น้ำตกบิเต็ง เขอ�่ นวชิราลงกรณ ทอตงลผาาดภมู ิ ไปสังขละบรุ �

จ�ดตั้งแคŒมปŠ

เขา ไปบŒานไร‹ อทุ ยาหนนแ(เห‹วขยง‹าชพเยาท�น็ตกั)ิทษ่ี ท ภ.8
ชาŒ งเผอื ก

เมยี นมา‹ ร ปาบกาŒ คนอก ไปบŒานภูุเตย

บŒานอีตอ‹ ง ที่ทำกาทรอองทุ ผยาาภนมูแหิ ‹งชาติ สหกรณนิคม
จกด� มช.ม1ว2ว�

เหมอื งสมศักดิ์ ถนนลูกรงั หนว‹ ยพ�ทักษ
อทุ ยานแหง‹ ชาติที่ ทภ.2

(ไมยŒ ักษ)

เมยี นมา‹ ร

ไปกาญจนบุร�

56

นำ�้ ตกจ๊อกกะดนิ่

ที่ตั้ง : หมู่ 1 บา้ นอตี อ่ ง ต.ปลิ อ๊ ค อ.ทองผาภมู ิ จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 47P 0433374E 1623749N
การเข้าถึง : จากท่ที ำ�การอทุ ยานแห่งชาตมิ งุ่ หนา้ ไปทางบ้านอตี ่อง ราว 2.8 กโิ ลเมตร ถึงทางลงไปน้าํ ตก เล้ียวขวาลงไปราว 2 กโิ ลเมตร
ถึงลานจอดรถ (ทางลาดยางตลอด) แลว้ เดนิ เทา้ ราว 300 เมตร ถึงนํา้ ตก
ลักษณะ : เป็นนาํ้ ตกทอ่ี ยู่สูง 727 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง ตกลงมาชั้นเดยี ว สูงราว 34 เมตร สายนํา้ ไหลลงมาในชอ่ งหินแคบก่อน
แล้วแผ่ออก มีแอ่งน้ําด้านล่าง มีนํ้าตลอดท้ังปี ผู้ท่ีมาเที่ยวบ้านอีต่อง จึงนิยมไปเที่ยวกันมาก รวมทั้งมีลานกางเต็นท์ริมลำ�ธารที่สามารถ
มองเหน็ เขาชา้ งเผอื กได้อยา่ งด ี
หินทีพ่ บในบรเิ วณน้ําตกจอ๊ กกระด่ินเปน็ ตะกอนกง่ึ หินแปร พวกหินดินดานก่ึงฟิลไลต์ หนิ ดนิ ดานเนอ้ื ไมกา สีเทาแกมเขยี วถงึ เทาเขม้
อายดุ โี วเนียนถึงคารบ์ อนเิ ฟอรัส (ประมาณ 400 - 300 ลา้ นป)ี
ในเวบไซต์ kanchanaburi.go.th ได้อธบิ ายทม่ี าคำ�ว่า จอ๊ กกระดน่ิ  ว่าเปน็ ชอ่ื เพย้ี นมาจากคำ�เดิมว่า “ก๊อกกระด่าน” จ๊อกหรือกอ๊ ก
หมายถึงหิน และกระด่ินหรือกระด่านหมายถึงนํ้าตก โดยมีความหมายร่วมกันว่าเป็นนํ้าตกที่ไหลผ่านซอกหินผา ซึ่งน้ําตกจ๊อกกระด่ินนี้
มีแหลง่ กำ�เนิดมาจากภเู ขาอีบู่ ในพน้ื ท่เี หมอื งแรท่ ังสเตน ไหลผา่ นหมู่บา้ น มรี ะยะทางความยาว 5 กิโลเมตร

57

น้ำ�ตกจ๊อกกะดิ่นใหญ่หรือน�ำ้ ตกห้วยอีป่หู รือน�ำ้ ตกน้�ำ ดบิ ใหญ่

ที่ต้ัง : หน่วยพิทักษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ี่ ทภ.1 (น้าํ ดบิ ) หมู่ 1 บ้านอีตอ่ ง ต.ปลิ อ๊ ค อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 0433946E 1625390N
การเข้าถึง : เดนิ เทา้ ต่อจากนํ้าตกจ๊อกกระด่ิงลงไปทางปลายนา้ํ มีทางลดั เลาะไปราว 2.7 กิโลเมตร ถึงน้าํ ตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกตกลงมาจากหน้าผาหินสูงราว 20 เมตร ลงมาชั้นเดียว ด้านล่างเป็นลำ�ห้วยที่ไหลคดโค้ง เลยมีสันทรายตรงโค้งนํ้า
ก่อนที่นํ้าจะไหลต่อไปในลำ�ห้วย มีนํ้าตลอดปี

58

น้�ำ ตกสัตตมติ ร
หรอื เจด็ มิตร

ท่ีตั้ง : หมู่ 1 บา้ นอีตอ่ ง ต.ปิล๊อค อ.ทองผาภมู ิ
จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 0441721E 1624104N
การเข้าถึง : จากทางลงน้ําตกจ๊อกกระด่ิน
เลย้ี วขวาไปทางบา้ นอตี อ่ ง ราว 3 กโิ ลเมตร มที าง
ลงเหมอื งสมศกั ด์ิ ลงไปเรอ่ื ย ๆ ราว 4 กโิ ลเมตร
เจอสามแยกซา้ ยมอื ลงเหมอื งสมศกั ด ์ิ (3 กโิ ลเมตร
ถงึ บา้ นปา้ เกลน็ ) ไปทางซา้ ยเรอ่ื ย ๆ ผา่ นเหมอื งแร่
เกา่ ผา่ นทอ่ แกส๊ ของ ปตท. ขา้ มลำ�หว้ ยจอ๊ กตอ่ ง
(เลองิ ซ)ุ ไปจนสดุ ทาง (ราว 14 กโิ ลเมตร จาก
สามแยกลงบา้ นปา้ เกลน็ ) แลว้ เดนิ เทา้ ไปตามทาง
ราว 1.5 กโิ ลเมตรถงึ น้ําตกชน้ั ท่ี 1
ลักษณะ : เป็นน้ําตกจากหน้าผาหินท่ีเป็นเส้น
แบ่งเขตแดนประเทศ มที ัง้ หมด 3 ชั้น ชั้นบนสดุ
ท่ีตกลงมาจากหน้าผาเขตแดนสูงราว 50 เมตร
ตกลงมาแทบจะแนวดิ่ง แล้วหักไหลลงทางขวา
ลงมาอีกช้นั สูงราว 5 เมตร แบบเอียงค่อนข้างชนั
แลว้ ไหลวกลงไปอกี ราว 80 เมตร จึงจะเปน็ ชนั้
สงู ราว 4 เมตร ไหลลงแอ่ง แลว้ ออกไปเป็นลำ�ธาร
นี้อีกครั้ง เป็นนํ้าตกที่สวย สูง มีน้ําตลอดทั้งปี
แต่ทางเข้ามาค่อนข้างลำ�บาก

59

นำ้�ตกผาแป
หรือนำ�้ ตกหว้ ยเหมอื ง

ที่ต้ัง : หมู่.1 บา้ นอีต่อง ต.ปิล๊อก
อ.ทองผาภมู ิ จ.กาญจนบุรี
พิกัด : 0441721E 1624104N
การเข้าถึง : จากนํ้าตกเจด็ มติ ร ยอ้ นออก
มาตามทางเดมิ ทเ่ี ขา้ ไป ขา้ มหว้ ยกลบั ออกมา
ราว 2 กโิ ลเมตร จะมที างแยกซา้ ยมอื เขา้ ไป
ตามทางลำ�ลองของขมุ เหมอื งเกา่ เขา้ ไปราว
1 กโิ ลเมตร มลี ำ�หว้ ยเลก็ ๆ ขวางอยู่ ลำ�หว้ ย
น้ีอยู่ช้ันบนของน้ําตก ต้องเดินเท้าไปตาม
ทางถนนในเหมอื งเกา่ ราว 1 กโิ ลเมตร จะ
มที างเดนิ ลงไปราว 50 เมตร กจ็ ะเหน็ นา้ํ ตก
ผาแปจากไกลๆ (หา่ งราว 100 เมตร) ลงไป
กวา่ นน้ั ไมไ่ ด้
ลักษณะ : บางคร้งั เรียกน้าํ ตกห้วยเหมือง
เพราะเป็นลำ�ห้วยเดียวท่ีไหลผ่านพ้ืนท่ีทำ�
เหมอื งแรใ่ นอดตี เปน็ นา้ํ ตกสายเลก็ ๆ ทห่ี นา้
นา้ํ ตกแคบ ไหลลงมาตามรอ่ งเขาทล่ี าดเอยี ง
ราว 70 - 80 องศา ลงมาตามหน้าผาหิน
สแี ดงยาวราว 100 เมตร สงู เกอื บ 80 เมตร
ลงมายงั แอง่ เบอ้ื งลา่ ง กอ่ นจะไหลลงไปในหบุ
หว้ ยอกี ครง้ั หนง่ึ เปน็ นา้ํ ตกทส่ี งู แตล่ งไปถงึ ชน้ั
ลา่ งคอ่ นขา้ งยากในฤดฝู นจะลน่ื มาก

60

น�ำ้ ตกโปง่ กระดังงา

ท่ีต้ัง : หมู่ 5 บ้านไล่ป้า ต.ห้วยเขยง่ อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี
พิกัด : 0460178E 1606674N
การเข้าถึง : จากอำ�เภอทองผาภูมิ ใช้ทางหลวงหมายเลข 3878
ไปทางเข่ือนวชิราลงวกรณ์ ตรงไปทางปิล๊อก เลยหน่วยพิทักษ์-
อุทยานแห่งชาติที่ ทภ.8 (เขาเย็น) ทางขวาไปอีกไม่ไกล ซ้ายมือ
จะเป็นสำ�นักงานสวนป่าทองผาภูมิ เลยไปอีกนิดจะมีทางแยกซ้าย
มอื เขา้ ไปตามทางผา่ นหนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ทภ.2 (ไมย้ กั ษ)์
ไปจนเจอปา้ ยบอกทางเขา้ (13 กโิ ลเมตร จากทางแยกใกลส้ ำ�นกั งาน
สวนปา่ ) แล้วเดินเทา้ ไปตามทางในป่า ราว 3 กิโลเมตรถึงน้าํ ตก
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ ปนู มหี ลายชน้ั ถา้ นบั ชน้ั ใหญ่ ๆ มรี าว 5 ชน้ั
แตล่ ะชน้ั สงู ราว 3 - 7 เมตร ชน้ั นา้ํ ตกไมต่ อ่ เนอ่ื งกนั หา่ งกนั 5 - 30
เมตร มีท้ังท่ีตกค่อนข้างด่ิงลงมาช้ันเดียว แต่ส่วนใหญ่จะเอียงลาด
ทา่ มกลางปา่ ไมท้ ร่ี ม่ รน่ื

61

น้ำ�ตกบเิ ตง็

ทตี่ ง้ั : หมู่ 1 บา้ นอตี อ่ ง ต.ปลิ อ๊ ค อ.ทองผาภมู ิ
จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : -
การเขา้ ถึง : เรม่ิ ทบ่ี า้ นอตี อ่ ง ไปทางทจ่ี ะไป
ช่องมิตรภาพ แต่จะมีทางแยกขวามือก่อน
ซ่ึงเป็นทางรถยนต์คร้ังทำ�เหมือง แต่ปัจจุบัน
รถว่ิงไม่ได้ ต้องเดินเท้าไปตามทาง ราว 20
กิโลเมตร จะถึงจุดตั้งแคมป์ริมลำ�ห้วยบิเต็ง
หลังจากน้ันเดินเลียบลำ�ห้วยทวนนํ้าไป 6
กโิ ลเมตรถงึ นํา้ ตก
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกทต่ี กลงมาจากหนา้ ผาหนิ
สงู ราว 17 เมตร หนา้ นา้ํ ตกกวา้ ง ตกลงมาชน้ั
เดียว ก่อนจะไหลมาเป็นแก่งนา้ํ เล็กๆ

62

น�ำ้ ตกซองกาแฮ

ท่ีตง้ั : หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ทภ.9 (บา้ นประไรโหนก) หมู่ 10 ต.หนองลู
อ.สังขละบรุ ี จ.กาญจนบุรี
พิกัด : 0428592E 1684918N
การเขา้ ถึง : เป็นนา้ํ ตกเดยี วท่ที างเขา้ แยกออกไปต่างหาก คือต้องไปเร่มิ ท่ี
อำ�เภอสังขละบุรี โดยเมื่อข้ามสะพานปูนแม่นํ้าซองกาเลียไป 3 กิโลเมตร
เจอสามแยกวัดหลวงพ่อ (ซ้ายไปวัดวังวิเวการาม) เลี้ยวขวาไปตามทาง 18
กิโลเมตรถึงส่ีแยกห้วยมาลัย เลี้ยวขวาไปตามทางลูกรัง 4.5 กิโลเมตร ผ่าน
บา้ นห้วยกบ ไปจนถงึ หน่วยฯ ทภ.9 เดนิ เทา้ จากหนว่ ยไปตามทางลำ�ลอง 5.7
กโิ ลเมตร ถึงนา้ํ ตกซองกาแฮ
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปนู มหี ลายชัน้ แต่ละชนั้ ห่างกนั ราว 30 - 100 เมตร
เป็นน้ําตกทม่ี ีหน้านํ้าตกกวา้ งและเอยี งลาดไหลลดหล่นั นา้ํ ตกสูงตั้งแต่ 4 - 8
เมตร ส่วนใหญจ่ ะเอียงลาด น้ําตกอยทู่ า่ มกลางป่าดงดบิ ช้นื และมพี ชื ท่ีข้นึ กับ
ดนิ ชุม่ น้ําอยา่ งเตยหนามข้นึ อย่างหนาแนน่ นาํ้ ตกนีม้ นี าํ้ ตลอดปี

63

กาญจนบรุ � ชัยนาท ลพบุร� อุทยานแห่งชาติ
สระบรุ �
สงิ หบ ุร� ไทรโยค
สพุ รรณบุร� พ้ืนท่ี 500 ตารางกิโลเมตร

อา‹ งทอง ที่ต้ังที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 7 ต.ไทรโยค อ.ไทรโยค จ.กาญจนบุรี
การเดินทาง : จากตัวเมืองกาญจนบุรี ใช้ทางหลวงหมายเลข 323 สายกาญจนบุรี –
พระนครศร�อยธุ ยา ทองผาภมู ิ ระยะทางประมาณ 96 กิโลเมตร เลยน้าํ ตกไทรโยคนอ้ ยราว 10 กโิ ลเมตร ถงึ ทาง
เขา้ อุทยานแห่งชาติอยู่ทางซ้ายเข้าไปราว 3 กิโลเมตร ถงึ ลานจอดรถ
ปทมุ ธานี นครนายก กว่าจะมาเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
นนทบุร� พื้นท่ีตรงน้ีมีประวัติความเป็นมาอันยาวนานต้ังแต่คร้ังสมัยพระบาทสมเด็จ
นครปฐม พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั รัชกาลท่ี 5 ไดเ้ สดจ็ ประพาสนํา้ ตกไทรโยค และไดล้ งสรงนา้ํ ในธาร
น้ําอันเย็นฉ่ําภายใต้ร่มเงาแห่งแมกไม้ของป่าใหญ่ และเป็นแรงบันดาลใจให้สมเด็จเจ้าฟ้ากรม
กรุงเทพฯ พระยานรศิ รานวุ ัตวิ งศ์ทรงประพันธบ์ ทเพลง “เขมรไทรโยค” จนความงามของนา้ํ ตกไทรโยค
เป็นท่ีเลื่องลอื ไปท่วั
ราชบุร� สมุทรสาคร สมุทรปราการ
สมทุ รสงคราม 64

เพชรบุร�

ประจวบครี �ขนั ธ

เดมิ พน้ื ทป่ี า่ บรเิ วณปา่ วงั ใหญแ่ ละปา่ แมน่ ้าํ นอ้ ย ในทอ้ งทต่ี ำ�บลลน่ิ ถน่ิ อำ�เภอทองผาภมู ิ และตำ�บลไทรโยค ตำ�บลลมุ่ สมุ่ ตำ�บลสงิ ห์ อำ�เภอ
ไทรโยค ไดป้ ระกาศเปน็ ปา่ สงวนแหง่ ชาติ ตามกฎกระทรวง ฉบบั ท่ี 417 (พ.ศ. 2512) เมอ่ื วนั ท่ี 7 มนี าคม 2512 และปา่ หว้ ยเขยง่ ทอ้ งทต่ี ำ�บลทา่
ขนนุ ตำ�บลปลิ อ้ ก ตำ�บลหนิ ดาด และตำ�บลลน่ิ ถน่ิ อำ�เภอทองผาภมู ิ และตำ�บลไทรโยค อำ�เภอไทรโยค ไดป้ ระกาศเปน็ ปา่ สงวนแหง่ ชาตติ ามกฎ
กระทรวง ฉบบั ท่ี 480 (พ.ศ. 2515) เมอ่ื วนั ท่ี 20 ตลุ าคม 2515
ต่อมาในเดือนธันวาคม 2519 กองอุทยานแห่งชาติได้รับแจ้งจากนายสมจิตต์ วงศ์วัฒนา หัวหน้าสวนสักไทรโยค ว่าบริเวณป่าน้ําตก
ไทรโยค มสี ภาพปา่ และสภาพธรรมชาตสิ วยงามมาก เหมาะสมจดั ตง้ั เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ กองอทุ ยานแหง่ ชาตจิ งึ มหี นงั สอื ท่ี กส 0808/3203
ลงวนั ท่ี 14 ธนั วาคม 2519 เสนอกรมปา่ ไมใ้ ห้ นายสมบรู ณ์ วงศภ์ กั ด ี นกั วชิ าการปา่ ไม้ 4 ไปทำ�การสำ�รวจหาขอ้ มลู เบอ้ื งตน้ บรเิ วณปา่ วงั ใหญ่
ปา่ แมน่ ้าํ นอ้ ย และปา่ หว้ ยเขยง่ จงั หวดั กาญจนบรุ ี ปรากฏวา่ บรเิ วณดงั กลา่ ว มธี รรมชาตสิ วยงามทส่ี ำ�คญั หลายแหง่ เชน่ นํา้ ตกไทรโยค ถา้ํ ตา่ ง ๆ
และสถานทท่ี างประวตั ศิ าสตรห์ ลายแหง่ กลา่ วคอื ในระหวา่ ง พ.ศ.2484 - 2488 สมยั สงครามโลกครง้ั ท่ี 2 ญป่ี นุ่ ไดเ้ กณฑท์ หารเชลยศกึ ทำ�การ
กอ่ สรา้ งทางรถไฟเพอ่ื ทจ่ี ะเปน็ เสน้ ทางตอ่ เขา้ ไปยงั ประเทศพมา่ สว่ นหนง่ึ ของเสน้ ทางผา่ นเขา้ มาในพน้ื ทอ่ี ทุ ยานแหง่ ชาติ เลยี บลำ�น้ําแควนอ้ ยไป
จนจรดดา่ นเจดยี ส์ ามองค์ ทอ่ี ำ�เภอสงั ขละบรุ ี บรเิ วณตน้ นํ้าตกไทรโยคเปน็ แหลง่ หงุ หาอาหารและทพ่ี กั พงิ หลบภยั ดงั ปรากฏเตาหงุ ขา้ วของทหาร
ญป่ี นุ่ มาจนถงึ ปจั จบุ นั พน้ื ทเ่ี ปน็ ทวิ เขาสลบั ซบั ซอ้ น สงู โดยเฉลย่ี อยใู่ นชว่ ง 300 - 600 เมตร จากระดบั ทะเลปานกลาง ทวิ เขาสว่ นใหญจ่ ะทอด
ยาวจากตอนเหนอื ของพน้ื ท่ี ดา้ นทศิ ตะวนั ตกตดิ ชายแดนเมยี นมา จะมคี วามสงู ชนั มากกวา่ ดา้ นทศิ ตะวนั ออก จดุ สงู สดุ ของพน้ื ทอ่ี ทุ ยานแหง่ ชาติ
คอื ทวิ เขาเราะแระ ซง่ึ สงู ประมาณ 1,132 เมตร จากระดบั ทะเลปานกลาง ตง้ั อยบู่ รเิ วณแนวเขตดา้ นทศิ ตะวนั ออกเฉยี งใต้ เหมาะสมทจ่ี ะตง้ั เปน็
อทุ ยานแหง่ ชาติ ตามบนั ทกึ รายงานการสำ�รวจ ลงวนั ท่ี 3 พฤษภาคม 2520
กองอทุ ยานแหง่ ชาตจิ งึ ไดด้ ำ�เนนิ การจดั ตง้ั พน้ื ทด่ี งั กลา่ วเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ และเพอ่ื สนองนโยบายคณะรฐั มนตรไี ดม้ มี ตเิ มอ่ื วนั ท่ี 9 มกราคม
2522 ในการท่ีจะเสริมมาตรการอนุรักษ์ธรรมชาติ โดยจัดให้มีอุทยานแห่งชาติและเขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่าเพ่ิมข้ึน ซึ่งกองอุทยานแห่งชาติ

ถ้ำ�ละว้า

65

เตาหงุ อาหารของทหารญป่ี นุ่ ในช่วงสงครามโลกคร้งั ท่สี อง (พ.ศ.2484-2488) ญ่ปี ่นุ ได้เกณฑ์ทหารเชลย
ศึกมาทำ�การก่อสร้างทางรถไฟเพ่อื ไปด่านเจดีย์สามองค์ อ.สังขละบุรี เพ่อื เข้าไปใน
ประเทศเมียนมา โดยสร้างเลียบเคียงไปกับแม่น้ําแควน้อย ส่วนหน่ึงของเส้นทาง
ดงั กลา่ วอยใู่ นเขตอทุ ยานแหง่ ชาตไิ ทรโยค โดยเฉพาะในบรเิ วณทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ
เชงิ ภเู ขาหนิ ปนู ใกลก้ บั ตานา้ํ ผดุ ตน้ นา้ํ ของนา้ํ ตกไทรโยคใหญน่ น้ั ยงั ปรากฏเตาหงุ หา
อาหารและแหลง่ หลบภยั ของทหารญป่ี นุ่ รวมกระทง่ั รอ่ งรอยการเจาะภเู ขาส�ำ หรบั วาง
รางรถไฟ ปรากฏในเสน้ ทางศกึ ษาธรรมชาติ และสถานเี ตมิ ถา่ นหนิ ทอ่ี ยใู่ กลด้ า่ นเกบ็ คา่
บรกิ ารผา่ นเขา้ เขตอทุ ยานแหง่ ชาติ เหลา่ นย้ี งั คงปรากฏใหเ้ หน็ ในปจั จบุ นั

กรมป่าไมไ้ ด้มีคำ�ส่งั ที่ 2294/2522 ลงวนั ที่ 16 พฤศจกิ ายน 2522 ให้นายพภิ พ ละเอียดอ่อน นกั วชิ าการป่าไม้ 5 และนายภมู ิ สมวัฒนศักดิ์
ช่างโยธา 3 ไปดำ�เนนิ การจัดต้ังอุทยานแห่งชาติไทรโยค ซ่ึงไดม้ ีหนังสือ ท่ี กส 0708/9 ลงวนั ที่ 28 ธันวาคม 2522 รายงานผลการสำ�รวจเพ่มิ
เติมวา่ พืน้ ท่ดี งั กล่าวมจี ดุ เด่นและสถานท่ที ่องเท่ยี วสวยงามเหมาะสมเป็นอทุ ยานแหง่ ชาติ
กองอทุ ยานแหง่ ชาติ กรมปา่ ไมจ้ งึ ไดเ้ สนอคณะกรรมการอทุ ยานแหง่ ชาติ ซง่ึ ไดม้ มี ตใิ นการประชมุ ครง้ั ท่ี 1/2523 เมอ่ื วนั ท่ี 8 มกราคม
2523 เหน็ สมควรใหอ้ อกพระราชกฤษฎกี ากำ�หนดบรเิ วณทด่ี นิ ปา่ วงั ใหญ่ ปา่ แมน่ ำ้ �นอ้ ย และปา่ หว้ ยเขยง่ ในทอ้ งทต่ี ำ�บลลน่ิ ถน่ิ อำ�เภอทองผาภมู ิ
และตำ�บลไทรโยค ตำ�บลวงั กระแจะ ตำ�บลบอ้ งต้ี ตำ�บลลมุ่ สมุ่ อำ�เภอไทรโยค จงั หวดั กาญจนบรุ ี เนอ้ื ท่ี 500 ตารางกโิ ลเมตร ใหเ้ ปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ
ซง่ึ ประกาศไวใ้ นราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ 97 ตอนท่ี 165 ลงวนั ท่ี 27 ตลุ าคม 2523 เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตลิ ำ�ดบั ท่ี 19 ของประเทศไทย

66

ไปทองผาภูมิ

แมน‹ ้ำแควนอŒ ย

323

ทท่ี ำการอทุ ยานแหง‹ ชาติไทรโยค
น้ำตกไทรโยคใหญ‹
สะพานแขวนจ�ดชมน้ำตกไทรโยคใหญ‹

จด� ชมว�ว น้ำตก
ไทรโยคเลก็
แม‹นำ้ แควนŒอย

ไป อ.ทองผาภูมิ ไทรนโำ้ยตคกเลก็ ถำ้ วังบาดาล
แม‹น้ำแควนŒอย
ไปถ้ำละวาŒ

หนว‹ ยพ�ทกั ษอ ทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ี่ ทย.2 ไปกาญจนบรุ �
(ถำ้ ดาวดึงส)
แมน‹ ้ำแควนŒอย
ทท่ี ำการอทุ ยานแห‹งชาติไทรโยค ไนทใหำ้รตโญยกค‹
ไทรนโ้ำยตคกเลก็

323

หนเนต‹วำ้ ‹ายตดพกำท� กั ษอ ทุ(เขยาาพนแลหู)‹งชาตทิ ่ี ทย.6 ไนทน้ำรอŒ ตโยยกค หน‹วยหนว‹ ยพ�ทักษ
อุทยานแห‹งชาตทิ ี่ ทย.1
67 (น้ำตกไทรโยคนอŒ ย)

ไปกาญจนบรุ �

น�้ำ ตกไทรโยคใหญ่
หรอื น�้ำ ตกเขาโจน

ที่ต้ัง : บริเวณทีท่ ำ�การอทุ ยานแห่งชาติ หมู่ 7 บา้ นไทรโยคใหญ่ ต.ไทรโยค จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 47P 0484613E 1595407N
การเข้าถึง : ใช้ทางหลวงหมายเลข 322 จากตัวเมืองเมืองกาญจนบุรี มุ่งหน้าทองผาภูมิ
เลยนํ้าตกไทรโยคนอ้ ยไปราว 10 กโิ ลเมตร ระหวา่ งหลกั กโิ ลเมตรท่ี 81 มปี า้ ยอทุ ยานแหง่ ชาติ
ไทรโยคทางซา้ ยมอื เลย้ี วซา้ ยเขา้ ไป 3 กโิ ลเมตร ถงึ ลานจอดรถ แลว้ เดนิ ขา้ มสะพานปนู เลก็ ๆ ถงึ
นา้ํ ตกไทรโยคใหญ่ ถา้ จะไปยงั จดุ ชมทวิ ทศั นก์ ต็ อ้ งขา้ มสะพานแขวนไปคนละฝง่ั แมน่ า้ํ ทางดา้ นขวา
ของสะพานแขวน
ลกั ษณะ : นา้ํ ตกไทรโยคใหญห่ รอื นา้ํ ตกเขาโจน เปน็ นา้ํ ตกหนิ ปนู ทม่ี ที ม่ี าจากนา้ํ ผดุ ออกมาจาก
ภูเขาหินปูนด้านหน้าท่ที ำ�การอุทยานแห่งชาติ แล้วไหลผ่านบริเวณท่ที ำ�การอุทยานแห่งชาติ
กอ่ นจะไหลตกลงไปชน้ั เดยี วยงั แมน่ า้ํ แควนอ้ ย สงู ราว 8 เมตร สามารถขา้ มสะพานไปชมทวิ ทศั น์
ฝง่ั ตรงขา้ มหรอื โดยมาจากทางนา้ํ ไดด้ ว้ ย มนี า้ํ ตลอดทง้ั ปี
หนิ ทพ่ี บในบรเิ วณเปน็ หนิ ปนู อายเุ พอรเ์ มยี น (ประมาณ 285 - 245 ลา้ นปมี าแลว้ ) เปน็
หนิ ปนู สเี ทาชน้ั หนา ประมาณ 3 - 30 เซนตเิ มตร ซง่ึ สามารถพบเหน็ ไดต้ ามรมิ ฝง่ั แมน่ า้ํ แควนอ้ ย
การเกิดแม่น้าํ ไทรโยคใหญ่เกิดสัมพันธ์กับรอยเล่ือนท่ีเป็นตัวควบคุม ทำ�ให้เกิดแนว
หนา้ ผาของนา้ํ ตก ซง่ึ เปน็ ชอ่ งทางใหน้ า้ํ ไหลผา่ น ปรากฏเปน็ นา้ํ ตกทส่ี วยงามเชน่ ในปจั จบุ นั

68

น้�ำ ตกไทรโยคเลก็

ที่ตั้ง : บริเวณท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ หมู่ 7 บา้ นไทรโยคใหญ่ ต.ไทรโยค จ.กาญจนบุร ี
พิกัด : 484156E 1595665N
การเข้าถึง : อยู่ใกล้กบั นา้ํ ตกไทรโยคใหญ่ไปทางปลายน้าํ ประมาณ 250 เมตร โดย
มีทางเดินจากบริเวณลานกางเต็นท์ไปถึงหัวน้ําตก แต่ท่ีนิยมกันคือข้ามสะพานเหล็กไป
อีกฝั่งของแม่นํ้า ถ้าจะชมน้ําตกไทรโยคใหญ่ต้องไปทางขวาราว 70 เมตร แต่ถ้าจะชม
นา้ํ ตกไทรโยคเล็กตอ้ งไปทางซา้ ยของหัวสะพานเดนิ เลยี บแมน่ ํ้าไปราว 200 เมตร
ลักษณะ : ลักษณะการเกิดแบบเดียวกับนํ้าตกไทรโยคใหญ่คือเกิดมาจากระบบน้ํา
ใต้ดินท่ีผุดออกมาจากเชิงเขาหินปูน แต่คนละจุดกับท่ีเกิดเป็นนํ้าตกไทรโยคใหญ่ไหล
ผา่ นพ้ืนท่ไี ปลงแมน่ ํา้ แควน้อย เป็นนาํ้ ตกหนิ ปนู ที่มลี ักษณะคล้ายน้ําตกไทรโยคใหญ่ คอื
เปน็ หน้าผาหนิ ปนู สูงราว 7 เมตร ตกลงชนั้ เดยี วลงส่แู มน่ า้ํ แควนอ้ ย มีนํ้ามากตลอดปี
หนิ ท่พี บในบรเิ วณเปน็ หนิ ปูนอายเุ พอรเ์ มยี น (ประมาณ 285-245 ลา้ นปมี าแลว้ )
เปน็ หนิ ปนู สีเทาช้นั หนา ประมาณ 3 - 30 เซนตเิ มตร ซ่ึงสามารถพบเหน็ ไดต้ ามริมฝ่งั
แมน่ ํ้าแควนอ้ ย

69

น�้ำ ตกไทรโยคน้อยหรอื น้ำ�ตกเขาพัง

ที่ต้ัง : หน่วยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแห่งชาตทิ ี่ ทย.1 (น้าํ ตกไทรโยคนอ้ ย) หมู่ 3 บา้ นท่าเสา ต.ท่าเสา อ.ไทรโยค จ.กาญจนบุรี
พิกัด : 47P 0506796E 1573634N
การเข้าถึง : จากตัวเมอื งกาญจนบุรี ใชท้ างหลวงหมายเลข 323 มงุ่ หน้าทองผาภูมิ ถึงบา้ นทา่ เสา นา้ํ ตกอยูร่ ิมทางขวามอื
ลักษณะ : น้ําตกไทรโยคน้อยหรือนํ้าตกเขาพังน้ัน เป็นท่ีรู้จักกันมานาน โดยช่ือนํ้าตกเขาพังมาจากหน้าผาหินปูนเหนือนํ้าตกเคยหักพัง
ลงมา จนกลายเป็นโขดหินปูนลดหลั่นกันลงมาบริเวณเชิงเขา ต้นน้ํามาจากระบบน้ําใต้ดินท่ีผุดออกมาแล้วไหลเป็นลำ�ธารตกลงจากหน้าผา
หินปูนสูงราว 15 เมตร ตกลงมาเปน็ ชน้ั เดยี วยงั แอง่ นา้ํ เบอ้ื งลา่ ง แตใ่ นฤดฝู นปรมิ าณนา้ํ จะมากจนแผก่ ระจายตกกวา้ ง แลว้ ไหลลาดเอยี งลงมา
ปลายน้ําตกมีต้นกกขึน้ ในพน้ื ทร่ี วมท้ังพชื พันธอุ์ นื่ ๆ ในบริเวณ ทำ�ใหด้ รู ม่ ร่ืน
หนิ ทพ่ี บในบริเวณน้ําตกไทรโยคนอ้ ย (เขาพงั ) เปน็ หินยคุ เพอรเ์ มยี น (อายปุ ระมาณ 285 - 245 ลา้ นป)ี สเี ทาถึงสเี ทาเข้ม ไมแ่ สดงช้ัน
หน้านาํ้ ตกถูกเคลอื บด้วยหนิ ปนู นํ้าจดื (Tufa)
การเกิดนํ้าตกไทรโยคเล็ก เกิดสัมพันธ์กับรอยเลื่อนท่ีเป็นตัวควบคุม ทำ�ให้เกิดแนวหน้าผาของน้ําตก ซึ่งเป็นช่องทางให้น้ําไหลผ่าน
เป็นนาํ้ ตกที่สวยงามดงั ปรากฏ

70

นำ้�ตกเตา่ ดำ�

ท่ีตั้ง : หน่วยพิทกั ษ์อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี
ทย.6 (เขาพล)ู หมู่ 8 บ้านบ้องต้นี อ้ ย
ต.วังกระแจะ อ.ไทรโยค จ.กาญจนบุรี
พิกัด : 47P 0475812E 1576905N
การเข้าถึง : จากตวั เมอื งกาญจนบุร ี
มุ่งหน้า อ.ด่านมะขามเต้ีย แล้วมุ่งทิศ
ตะวันตกใช้ทางออกนอกเมืองไปเหมือง
เต่าดำ�เป็นเส้นทางลำ�ลอง ราว 30
กิโลเมตร ถึงด่านตรวจเขาพลู แล้วไป
ตามถนนลำ�ลองเข้าไปเหมืองเต่าดำ�อีก
ราว 2 กิโลเมตร ถึงบริเวณสำ�นักสงฆ์
เต่าดำ� แล้วเดินเท้าไปราว 500 เมตร
ถึงนํ้าตก บริเวณนี้ห่างจากชายแดน
เมยี นมา ราว 1 กโิ ลเมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินที่มีหลายช้ัน
แต่มีช้ันใหญ่ ๆ 2 ชน้ั ใหญ่ ๆ ท้งิ ระยะ
กัน โดยน้ําตกช้ันแรกเป็นน้ําตกท่ีตก
ตอ่ เนือ่ งกันสองชนั้ สูงรวมราว 40 เมตร
แลว้ ทิ้งระยะมาราว 100 เมตร จงึ เปน็
ช้ันที่เอียงลาดลงมาเป็นทางยาวราว
50 เมตร ปลายลานหนิ เปน็ ชั้นนํา้ ตกสงู
ราว 4 เมตร อยู่ทา่ มกลางป่าไผ่และปา่
เบญจพรรณอันร่มร่ืน
หมายเหตุ : นํ้าตกนี้ยังไม่เปิดให้
ทอ่ งเที่ยว

71

น้ําตกอเุทจยา็นดแหส่งชาาตวิ น้อย
พ้ืนที่ 41.11 ตารางกโิ ลเมตร

ชัยนาท ลพบรุ � ท่ีต้ังที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 9 บ้านแกง่ หลุ ต.มวกเหล็ก อ.มวกเหล็ก จ.สระบุร ี  
สระบรุ � การเดินทาง : เดินทางได้สะดวกท้ังรถยนต์ส่วนตวั และรถโดยสารสาธารณะ คือ
สงิ หบ ุร� รถยนต์ : จากตวั เมอื งสระบุรไี ปตามถนนมิตรภาพ เลีย้ วซา้ ยเขา้ อำ�เภอมวกเหลก็ ผ่านหอนาฬกิ า
สุพรรณบุร� ข้ามทางรถไฟไปตามทางหลักจนถึงสี่แยกไฟแดง เลี้ยวขวาไปตามทางหลวงหมายเลข 2273 ราว
3 - 4 กิโลเมตร เลยี้ วซา้ ยไปตามทางหลวงหมายเลข 2224 ราว 10 กโิ ลเมตร ถึงท่ที ำ�การอุทยาน
อ‹างทอง แหง่ ชาตทิ างขวามือ
รถไฟ : ตอ้ งน่ังรถไฟสายตะวนั ออกเฉยี งเหนอื รถจะจอดรับ - ส่งผู้โดยสารทส่ี ถานสี ระบรุ ี สถานี
กาญจนบรุ � พระนครศร�อยธุ ยา แก่งคอย และสถานีมวกเหล็ก จากน้นั ต่อรถโดยสารประจำ�ทางสายสระบุรี - แกง่ คอย - มวกเหล็ก
ไปลงหนา้ อทุ ยานแห่งชาติ  
ปทมุ ธานี นครนายก รถโดยสารประจ�ำ ทาง  : โดยสารรถประจำ�ทางเส้นทางกรุงเทพ - สระบุรี หรือกรุงเทพฯ –
นนทบรุ � ลพบรุ ี ใช้เวลาเดนิ ทางประมาณ 2 ช่ัวโมง รถจะไปจอดส่งผโู้ ดยสารท่ีสถานขี นสง่ สระบรุ ี จากนนั้ นั่ง
นครปฐม

กรุงเทพฯ

ราชบุร� สมทุ รสาคร สมทุ รปราการ
สมุทรสงคราม

เพชรบุร�

ประจวบคีร�ขนั ธ

72

รถโดยสารสระบุรี - แก่งคอย – มวกเหล็ก ใชเ้ วลาประมาณ 1 ชัว่ โมง 30 นาที รถจะไปจอดสง่ ผโู้ ดยสารท่หี น้าอุทยานแห่งชาติ หรอื โดยสาร
รถโดยสารเส้นทางกรุงเทพ - นครราชสมี า ใช้เวลาเดินทางประมาณ 3 ช่วั โมง ลงทต่ี ลาด อ.ส.ค. จากนนั้ ตอ่ รถโดยสารประจำ�ทางสายสระบรุ ี
- แก่งคอย - มวกเหลก็ ไปลงหน้าอทุ ยานแหง่ ชาติ
กว่าจะมาเป็ นอุทยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาตินํ้าตกเจ็ดสาวน้อย ยกฐานะมาจากวนอุทยานน้ําตกเจ็ดสาวน้อย ซ่ึงต้ังข้ึนเมื่อ พ.ศ.2523 โดยกองบำ�รุง กรมป่าไม้
ในสมยั น้นั มีเนอื้ ท่ีทงั้ หมด 540 ไร่ พื้นทอ่ี ยู่ในเขตอำ�เภอมวกเหล็ก จังหวดั สระบรุ ี จำ�นวน 189 ไร่ และอย่ใู นเขตอำ�เภอปากช่อง จงั หวดั
นครราชสมี า จำ�นวน 351 ไร่ ต่อมาจึงโอนยา้ ยไปข้ึนกบั สำ�นกั งานปา่ ไม้เขตนครราชสีมา จนถึงปี 2544 จึงโอนยา้ ยกลับมาข้ึนกบั สำ�นักงาน
ปา่ ไมเ้ ขตสระบุรีอกี ครัง้
ปี 2546 มกี ารสำ�รวจพน้ื ทใ่ี กลเ้ คยี งเพอ่ื จะผนวกเขา้ กบั พน้ื ทว่ี นอทุ ยานนา้ํ ตกเจด็ สาวนอ้ ย เพอ่ื จะจดั ตง้ั เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ จนประกาศ
ในราชกจิ จานเุ บกษา วนั ท่ี 26 ธนั วาคม 2559 เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตลิ ำ�ดบั ท่ี 129 และเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตแิ รก ในรชั สมยั รชั กาลท่ี 10
อุทยานแห่งชาติน้ําตกเจ็ดสาวน้อยเป็นอุทยานแห่งชาติที่อยู่ไม่ไกลกรุงเทพนัก ครอบคลุมพื้นที่ป่าปลูก มีพ้ืนที่ควบคุมดูแล 41.98
ตารางกโิ ลเมตร ในเขตปา่ สงวนแหง่ ชาตปิ า่ มวกเหลก็ - ทับกวาง แปลง 1 ปา่ สงวนแห่งชาติป่าดงพญาเยน็ และป่าตามพระราชบัญญัตปิ ่าไม้
พุทธศกั ราช 2484 พืน้ ท่ีบางส่วนอยู่ในเขตสวนป่าหลงั เขา - ท่าระหดั สวนปา่ เขาน้อย สวนปา่ ลำ�ทองหลาง - หนองมะค่า สวนป่าปากช่อง
และพื้นทแ่ี ปลงปลกู ปา่ ตามโครงการปลูกปา่ ถาวรเฉลิมพระเกยี รติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรม
นาถบพติ ร เนอ่ื งในวโรกาสทรงครองราชยป์ ีที่ 50 แปลงปลูกปา่ FPT. 3/1 จงั หวัดสระบุร ี ซ่ึงในปจั จุบันตน้ ไมไ้ ด้เติบโตให้ความร่มรื่น เปน็
ป่าที่พลิกกลบั มาอีกครง้ั หน่งึ แล้ว

73

ไปสวนมะเดือ่

ไปวังมว‹ ง 4005 ไปซับสน‹ุน

อมา‹ วงกเกเห็บลน็กำ้ 2273

2089

ถนน อบจ. ไปปากชอ‹ ง

2274

2273

2089 ทท่ี ำการ

อทุ ยานแห‹งชาติ
นา้ํ ตกเจ็ดสาวนอŒ ย
นำ้ ตก
เจ็ดสาวนอŒ ย

2224

ไปมวกเหล็ก ไปมวกเหล็ก

ไปมวกเหลก็

74

น�ำ้ ตกเจด็ สาวน้อย

ที่ต้ัง : อยู่ที่เดียวกับท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ หมู่ 9 บ้านแก่งหลุ
ต.มวกเหลก็ อ.มวกเหล็ก จ.สระบรุ ี
พิกัด : 47P 0735843E 1629036N
การเข้าถึง : เดินทางมาทีท่ ีท่ ำ�การอทุ ยานแห่งชาตแิ ลว้ เดนิ เท้า อกี
ราว 100 เมตร
ลักษณะ : เปน็ นาํ้ ตกหนิ ปูนหลายช้ัน นับชั้นใหญ่ ๆ ไดเ้ จ็ดชัน้ โดย
มีการตง้ั ชอ่ื ตน้ั แตช่ น้ั 1 บนสดุ ลงไปเรอ่ื ย ๆ คอื กา้ นเหลอื ง จำ�ปสี ริ นิ ทร
ลำ�พูป่า ยางนา มะแฟน มะฝ่อ และมะเด่ืออุทุมพร ส่วนใหญ่นํ้าตก
แตล่ ะช้นั จะกวา้ งเตม็ ลำ�ธาร ราว 20 - 25 เมตร โดยแตล่ ะช้นั จะทิง้
ระยะหา่ งบ้างใกล้กันบ้าง แต่ละช้ันสูง 1 - 4 เมตร ต้ังแตช่ ั้นบนจนถงึ
ชัน้ ล่างสดุ เปน็ ระยะทางราว 490 เมตร แตล่ ะชัน้ มแี อ่งนาํ้ ให้เล่นนา้ํ ได้
มนี ํ้าตลอดทั้งปี บรรยากาศรม่ รน่ื สะดวกสบาย มีรา้ นอาหาร มีลาน
กางเต็นท์ ไฟฟ้า ห้องนํ้า สัญญาณโทรศัพท์ครบถ้วน จึงเป็นท่ีนิยม
ของผู้มาท่องเท่ียวอย่างมาก

75

หินบริเวณนาํ้ ตกเจด็ สาวน้อยประกอบไปดว้ ยหินทราย หินดินดาน หนิ เชริ ์ต หินปนู แทรกสลบั กัน สนี ้าํ ตาล ในบางบรเิ วณหินดินดาน
ถกู แปรสภาพเป็นหนิ ชนวน และเกดิ รอยคดโค้งขนาดเล็กจำ�นวนมากบริเวณรมิ ตลิ่งและยังพบคราบหินปูน (Tufa) ปรากฏเป็นระยะ
หนิ บรเิ วณนจ้ี ดั อยูใ่ นหมวดหนิ หนองโป่งของกล่มุ หนิ สระบรุ ี ยุคเพอร์เมียน (286 - 245ลา้ นป)ี ทิศทางการไหลของนํา้ ถูกควบคมุ โดย
แนวรอยแยกในทิศตะวนั ออกเฉยี งเหนือ แนวหนา้ นา้ํ ตกเกดิ จากการตดั กันของแนวแตกในเนือ้ หนิ 2 แนว ทำ�ใหห้ นิ เกิดการผพุ ัง ถูกกัดเซาะ
และถูกนํ้าพัดพาไปจนเป็นเกิดเป็นหน้านํ้าตกทั้ง 7 ช้ัน บริเวณน้ําตกและริมตลิ่งฝั่งซ้ายบางส่วน ถูกเคลือบด้วยสารละลายคาร์บอเนต ท่ี
ละลายมากับนํ้าและมาสะสมตวั กนั จนเปน็ คราบหนิ ปนู (ขอ้ มลู ทางธรณวี ทิ ยา กรมทรัพยากรธรณ)ี

เมอ่ื เดนิ เลียบล�ำ ธารนาํ้ ตก จะเหน็ ว่าก�ำ แพง
ผาหินรมิ นา้ํ ตกนนั้ มรี ิ้วรอยเป็นช้ัน ๆ ไปในทิศทาง
เดียวกนั แทท้ ีจ่ ริง หนิ ทป่ี รากฏร้วิ รอยเหลา่ นีม้ าได้
อย่างไร?
นํ้าท่ีไหลมาได้ละลายเอาสารหินปูนติดมา
ด้วย แล้วเกิดการสะสมตัวกันในช่วงท่ีนํ้ามากชั้น
หินปูนก็จะหนา แต่ในช่วงที่นํ้าน้อยคราบสะสมก็
จะบาง เราจึงเห็นเป็นร้ิวของชั้นท่ีไม่เท่ากัน หลัง
จากนั้นแผ่นดินกถ็ กู ยกตัวสูงข้นึ ช้นั สะสมตวั ของ
หินปูนเหล่าน้ีก็ถูกยกตัวขึ้นด้วย จึงเกิดการแตก
เม่ือมีรอยแตกก็จะถูกนํ้าทั้งกัดเซาะและพัดพาไป
เราจงึ เหน็ ชัน้ ท่ีสะสมด้านข้างอยา่ งท่เี หน็ นเี่ อง

76

น้ำ�ตกศริ ิพบ

ท่ีต้ัง : หมู่ 9 บา้ นแก่งหลุ ต.มวกเหล็ก อ.มวกเหลก็ จ.สระบุรี
พิกัด : -
การเข้าถึง : อยู่ในลำ�ห้วยเดียวกัน โดยห่างจากกลุ่มนํ้าตกเจ็ดสาวน้อยไปทางปลายนํ้าราว 800 เมตร ซึ่งอยู่ในย่านกลุ่มบ้านพัก
นักท่องเที่ยวของอุทยานแห่งชาตินํ้าตกเจ็ดสาวน้อย
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูนชั้นเตี้ย ๆ สูงตั้งแต่ 0.5 - 1 เมตร มีอยู่ราว 2 - 3 ชั้น โดยแต่ละชั้นทิ้งระยะห่างกันราว 3 - 5 เมตร มีต้น
โสกนํ้าขนาดใหญ่ขึ้นกลางลำ�ห้วยและริมลำ�ห้วย ทำ�ให้บรรยากาศร่มรื่น

77

น�้ำ ตกเกาะสีชัง

ที่ต้ัง : หมู่ 9 บ้านแก่งหลุ ต.มวก
เหล็ก อ.มวกเหล็ก จ.สระบรุ ี
พิกัด : -
การเข้าถึง : ห่างจากน้ําตกศิริพบ
ไปทางปลายน้ําราว 300 เมตร ดา้ น
บนเป็นลานจอดรถซ่ึงห่างจากลำ�ธาร
นา้ํ ตกราว 20 เมตร
ลักษณะ : เปน็ นํ้าตกชน้ั เล็ก ๆ 1 - 2
ช้ัน เป็นชั้นหินปูนโค้งกว้างเกือบเต็ม
ลำ�ห้วย สงู 0.5 - 1 เมตร แตล่ ะชัน้ ทิง้
ระยะกันราว 2 - 4 เมตร

78

น้ําตอกุทยสานแาห่งมชาหติ ลั่น
พนื้ ที่ 44.57 ตารางกโิ ลเมตร

ชัยนาท ลพบุร� ที่ต้ังที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : 53 หมู่ 1 ต.หนองปลาไหล อ.เมอื ง จ.สระบุร ี
สระบรุ � การเดินทาง : จากกรงุ เทพฯ ใชถ้ นนพหลโยธนิ (ทางหลวงหมายเลข 1) ท่งุ หน้าสระบรุ ี กอ่ นถึง
สงิ หบ รุ � หลกั กโิ ลเมตรท่ี 102 แล้วชิดขวา U - TURN กลับ จากนัน้ ใหข้ บั รถเข้าทางเบี่ยงซา้ ยมอื แลว้ เล้ยี ว
สุพรรณบรุ � ซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 3042 (แยกพระพทุ ธฉาย) ขับตรงไปเรือ่ ย ๆ ประมาณ 4 กิโลเมตร จะพบ
สัญญาณไฟจราจร รอสัญญาณไฟ แล้วขบั รถตรงไปเร่ือย ๆ จากนนั้ เล้ยี วขวาเข้าทางหลวงหมายเลข
อา‹ งทอง 3046 ประมาณ 3 กิโลเมตร ถงึ อทุ ยานแหง่ ชาตนิ ํา้ ตกสามหลน่ั  
กว่าจะมาเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
กาญจนบรุ � พระนครศรอ� ยุธยา แต่เดิมอุทยานแห่งชาตินํ้าตกสามหลั่น ได้รับการจัดต้ังเป็นวนอุทยานน้ําตกสามหล่ัน อยู่ใน
เขตปา่ สงวนแห่งชาตพิ ระฉายท้งั หมด มเี นือ้ ท่ี 24 ตารางกโิ ลเมตร ในความรับผิดชอบของปา่ ไม้เขต
ปทมุ ธานี นครนายก สระบุรี ต่อมาเม่ือกรมป่าไม้จัดตั้งกองอุทยานแห่งชาติข้ึนใหม่ ในปี พ.ศ.2517 จึงได้โอนวนอุทยาน
นนทบุร�
นครปฐม

กรุงเทพฯ

ราชบรุ � สมทุ รสาคร สมุทรปราการ
สมทุ รสงคราม

เพชรบรุ �

ประจวบคีร�ขันธ

79

นํ้าตกสามหลั่นมาขน้ึ กับกองอทุ ยานแห่งชาติ ซึ่งในอดีตป่าแห่งนี้มคี วามอุดมสมบรู ณ์มาก สมัยสงครามโลกคร้งั ท่ี 2 ญ่ีปุ่นไดใ้ ช้พื้นท่ีนีเ้ ป็นจุด
ยทุ ธศาสตร์ ทำ�หลุมหลบภัย มีการตัดไม้ ทำ�ฟืน ทำ�ถา่ นหุงหาอาหาร และทำ�ถนน ทำ�ให้ปา่ ธรรมชาติบางสว่ นถูกทำ�ลายลง ในปี พ.ศ.2503
จึงไดเ้ ริ่มทำ�การปลูกป่าทดแทนใหส้ ภาพปา่ ฟนื้ ตวั ข้นึ มา และเม่อื ไดป้ ระกาศเปน็ ป่าสงวนแห่งชาติทำ�ให้สภาพป่าฟื้นตัวมากยิ่งข้นึ
ต่อมาในปี 2519 กรมป่าไม้ได้ให้กองอุทยานแห่งชาติ พิจารณาป่าพระฉาย กำ�หนดให้เป็นอุทยานแห่งชาติ กองอุทยานแห่งชาติ
จึงให้วนอุทยานนํ้าตกสามหลั่นไปทำ�การสำ�รวจ ซ่ึงวนอุทยานนํ้าตกสามหล่ันได้มีหนังสือรายงานผลการสำ�รวจว่า บริเวณป่าพระฉายเป็น
ภูเขาสลับซับซ้อน เป็นแหล่งต้นนํ้าลำ�ธาร สภาพป่าสมบูรณ์ดี มีนํ้าตกท่ีสวยงาม และมีสัตว์ป่าอาศัยอยู่หลายชนิด เหมาะที่จะจัดต้ังเป็น
อุทยานแหง่ ชาติ

กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ได้นำ�เสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ ซ่ึงมีมติเมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2519 เห็นสมควรให้
กำ�หนดพ้ืนท่ีดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำ�หนดบริเวณที่ดินป่าพระฉายและน้ําตกสามหลั่น ในท้องท่ีตำ�บล
หนองนาก ตำ�บลหว้ ยทราย ตำ�บลโคกแย้ อำ�เภอหนองแค ตำ�บลหนองปลาไหล อำ�เภอเมืองสระบรุ ี ตำ�บลบ้านลำ� ตำ�บลคลองเรือ อำ�เภอ
วิหารแดง และตำ�บลห้วยแห้ง อำ�เภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี ให้เป็นอุทยานแห่งชาติเขาสามหลั่น โดยได้ประกาศไว้ในราชกิจจานุเบกษา
เล่ม 98 ตอนท่ี 85 ลงวนั ท่ี 2 มถิ นุ ายน 2524 เปน็ อุทยานแห่งชาตลิ ำ�ดบั ท่ี 27 ของประเทศ
ต่อมาในปี 2543 อธิบดีกรมป่าไม้ได้เดินทางตรวจเย่ียมราชการและได้แนะนำ�ว่า ควรเปลี่ยนช่ืออุทยานแห่งชาติเขาสามหล่ันเป็น
อุทยานแห่งชาติพระพุทธฉาย โดยกรมป่าไม้พิจารณาแล้วเพื่อให้สอดคล้องกับข้อมูลทางโบราณคดี ประวัติศาสตร์ และสภาพของพ้ืนที่
จงึ เปลีย่ นชอ่ื อุทยานแหง่ ชาตเิ ขาสามหล่ัน เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติพระพทุ ธฉาย
ตอ่ มาเมอ่ื วนั ท่ี 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2549 กรมอทุ ยานแหง่ ชาติ สตั วป์ า่ และพนั ธพ์ุ ชื ไดพ้ จิ ารณาชอ่ื อทุ ยานแหง่ ชาตใิ หม้ คี วามเหมาะสม
สอดคล้องกับจุดเด่น และศักยภาพที่สำ�คัญของพื้นท่ีที่จัดต้ังเป็นอุทยานแห่งชาติ จึงเปล่ียนชื่ออุทยานแห่งชาติพระพุทธฉาย เป็นอุทยาน
แหง่ ชาตนิ า้ํ ตกสามหล่นั
อุทยานแห่งชาตินํ้าตกสามหลั่น มีพื้นท่ีมีเน้ือที่ประมาณ 44.57 ตารางกิโลเมตร ในท้องท่ีอำ�เภอแก่งคอย อำ�เภอหนองแค อำ�เภอ
วหิ ารแดง และอำ�เภอเมอื ง จังหวัดสระบุรี ปา่ เขาสามหลน่ั อยใู่ กลก้ รงุ เทพฯ มาก มีความอดุ มสมบรู ณ์ สภาพธรรมชาตปิ ่าเขา น้าํ ตกที่สวยงาม
พ้นื ทีม่ ที ั้งทเ่ี ป็นทวิ เขาสูงเขา โดยมยี อดเขาครก เปน็ ยอดเขาสูงทส่ี ุดในพน้ื ท่ี มีความสงู ประมาณ 329 เมตรจากระดบั ทะเลปานกลาง(สามารถ
มองเห็นตัวเมืองสระบุรีและอำ�เภอใกล้เคียงได้) และพื้นท่ีราบระหว่างหุบเขา จากการเดินทางท่ีสะดวก ใกล้กรุงเทพฯ มีลานกางเต็นท์ท่ี
สวยงามหนา้ บงึ นํ้า จึงไดร้ บั ความนยิ มจากผมู้ าเท่ยี วชมมาก

80

ในหลวง ร.10 ครง้ั ทรงพระเยาว์ เสดจ็ เส้นทางศึกษาธรรมชาติ
อทุ ยานแห่งชาตนิ �ำ้ ตกสามหล่ัน

“สารนยิ มไพรสมาคม” ฉบบั เยาวชน ทต่ี พี มิ พอ์ อกเผยแพรเ่ มอ่ื เดอื น
กรกฎาคม 2514 ไดเ้ ขยี นถงึ อทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาสามหลน่ั ซง่ึ เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ
ทม่ี เี สน้ ทางศกึ ษาธรรมชาตทิ ส่ี มบรู ณแ์ ละอยใู่ กลก้ รงุ เทพ สมควรทส่ี ถานศกึ ษา
ตา่ ง ๆ จะไดพ้ านกั เรยี นมาเรยี นรธู้ รรมชาตใิ นสถานทด่ี งั กลา่ ว
โดยยกกรณีท่พี ระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอย่หู ัว สมเด็จพระ
กนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
และทลู กระหมอ่ มหญงิ อบุ ลรตั นราชกญั ญา สริ วิ ฒั นาพรรณวดี ครง้ั ทง้ั สาม
พระองค์ยังทรงพระเยาว์ พร้อมพระสหายได้เสด็จประพาสเส้นทางศึกษา
ธรรมชาติ ของอุทยานแห่งชาติเขาสามหล่ัน (ไม่ได้ระบุวันท่ี) โดยมีนาย
แพทยบ์ ญุ สง่ เลขะกลุ เปน็ วทิ ยากรบรรยายตามเสน้ ทางนา้ํ ตกสามหลน่ั - นา้ํ
ตกโพธห์ิ นิ ดาด - นา้ํ ตกรอยเกอื กมา้ และนา้ํ ตกโตนรากไทร โดยมภี าพเสดจ็
ตามเสน้ ทางและมบี รรยายภาพสน้ั ๆ
ปัจจุบันเส้นทางท่ไี ด้รับความนิยมของผ้มู าท่องเท่ยี วจะอย่แู ค่น้าํ ตก
เขาสามหลน่ั นา้ํ ตกโพธห์ิ นิ ดาด และนา้ํ ตกโตนรากไทร สว่ นนา้ํ ตก รอยเกอื กมา้
และนา้ํ ตกอน่ื ๆ ไมเ่ ปน็ ทน่ี ยิ ม เพราะเสน้ ทางไกลและเดนิ ล�ำ บาก เสน้ ทางจงึ
ไดไ้ มไ่ ดถ้ กู พฒั นา กระทง่ั ตน้ ไมข้ น้ึ คลมุ จนบดบงั เสน้ ทางไปในทส่ี ดุ อทุ ยาน
แหง่ ชาตนิ า้ํ ตกสามหลน่ั ไดจ้ ดั ท�ำ เปน็ เสน้ ทางศกึ ษาธรรมชาตเิ ฉลมิ พระเกยี รติ
ในเสน้ ทาง นา้ํ ตกโตนรากไทร - นา้ํ ตกโพธห์ิ นิ ดาด และนา้ํ ตกสามหลน่ั ไวใ้ ห้
ผทู้ ส่ี นใจไดใ้ ชเ้ สน้ ทางดงั กลา่ ว

81

ก้ามกงุ้ สยาม

ชื่อวิทยาศาสตร์ Phyllagathis siamensis Cellim.&S.S.Renner วงศ์ MELASTOMATACEAE

ซ่ึงพืชวงศ์ MELASTOMATACEAE นี้ก็คือวงศ์โคลงเคลงท่ีรู้จักกันนั่นเอง ซึ่งพืชวงศ์น้ีมีหลายสกุลมาก ซึ่งสกุล
ก้ามกุ้งก็เป็นหนึ่งในวงศ์น้ี โดยสกุลก้ามกุ้ง (Phyllagathis) จะเป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็ก ไม่มีลำ�ต้น มีเหง้าใต้ดิน มักพบ
บนก้อนหนิ รมิ ลำ�ธารที่มีความช้นื ในปา่ ดิบแล้ง ในประเทศไทยพบ 5 ชนดิ ได้แก่

• ก้ามกุ้งขน Phyllagathis hispida King
• กา้ มกงุ้ ใบกลม Phyllagathis rotundifolia (Jack) Blume
• กา้ มกุ้งสยาม Phyllagathis siamensis Cellin. & S. S.Renner
• ก้ามกงุ้ หวั Phyllagathis tuberosa (Hansen) Cellin. & S. S.Renner
• ก้ามกงุ้ ภวู วั Phyllagathis nanakorniana Wangwasit, Norsaengsri & Cellin.

ก้ามกงุ้ สยามมหี ัวฝ่ังซอ่ นในดนิ ใบใหญข่ นาดฝ่ามือ ตวั ใบกวา้ ง ปลายเรียวแหลม ใบสาก ดอกเล็ก ๆ สีบานเยน็
ออกดอกราวเดือนกนั ยายน
ส�ำ หรบั จงั หวดั สระบุรี มกี ารคน้ พบกา้ มก้งุ สยามท่ีอุทยานแหง่ ชาตนิ ํ้าตกสามหลน่ั ริมหน้าผาใกล้ล�ำ ธารน้ําตก และ
พบอยูเ่ พยี งกอเดียวเท่าน้นั ถอื เปน็ พืชท่หี ายาก แตพ่ บได้ในอทุ ยานแห่งชาตินา้ํ ตกสามหลนั่ แห่งนี้

I.........................................................................................................................................................................................
www.saraburi.go.th (พืชหายากสระบรุ ี) www.dnp.go.th/botany/mplant ช่ือพรรณไม้ เตม็ สมติ ินนั ทน์
82

เขาŒ สระบุร� ไปนครราชสีมา

ถนนบายพาส

362 วัดพระพท� ธฉาย ไป อ.บŒานนา

บาŒ นสามหลัน่

1 นำ้ ตกโตนรากไทร

ที่ทำการอทุ ยานแหง‹ ชาติเขาสามหลัน่ นำ้ ตกโพธห์ิ ินดาด

น้ำตกสามหลัน่

ไป อ.หนองแสง 3041

33 ถนนสุวรรณศร

ไปกรุงเทพฯ

ไปนครนายก

83

นำ้�ตกสามหล่ัน

ที่ต้ัง : อยู่บริเวณที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ 53 หมู่ 1 ต.หนองปลาไหล อ.เมือง จ.สระบุรี
พิกัด : 47P 711499.95E 1596734.45N
การเขา้ ถึง : จากลานจอดรถหนา้ ทท่ี ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาติ เดนิ เท้าไปทางขวา (หนั หนา้ เข้าหาทท่ี ำ�การ) เดนิ ไปตามทางเดินราว 200 เมตร
จะถงึ นา้ํ ตกเขาสามหล่ันช้ันล่าง
ลักษณะ : น้ําตกเขาสามหล่ันเป็นน้ําตกที่ไหลมาจากอ่างเก็บน้ําสามหลั่น ที่อยู่เหนือนํ้าตกขึ้นไปราว 300 เมตร แล้วไหลผ่านช้ันหินต่าง
ระดับเกดิ เปน็ น้าํ ตกต่าง ๆ โดยแบง่ เป็นนาํ้ ตกสองกลุ่ม โดยกลมุ่ แรก จะเปน็ ช้นั นาํ้ ตกทไี่ หลต่อเน่อื งกนั เป็นสามชั้น โดยช้นั ล่างสงู ประมาณ 1
เมตร ช้นั ที่สองสูงประมาณ 1.5 เมตร และชนั้ ทสี่ ามสูงประมาณ 4.30 เมตร โดยลานหินชนั้ นํ้าตกกวา้ งเตม็ ลำ�ธาร ราว 30 เมตร
ครั้นเดนิ ขึ้นไปตามทางเดนิ ดา้ นบน หา่ งจากช้ันสงู สุดของน้าํ ตกชนั้ ท่สี ามไปราว 100 เมตร จะพบกลมุ่ นาํ้ ตกอีกสองช้นั ทที่ ิ้งระยะหา่ ง
กัน โดยชั้นท่ีหนึง่ น้ําตกสงู ราว 1.5 เมตร และเดินไปอีกราว 15 เมตร จงึ เจอชัน้ ท่สี องทส่ี งู ราว 2.5 เมตร บริเวณนี้ลานหินจะกว้างราว 20
เมตร ทุกช้นั จะ มีแอง่ นํ้าดา้ นลา่ ง เหมาะกับการเลน่ น้ําตก ในชว่ งฤดนู ํา้ หลาก นาํ้ จะแผ่กระจายเต็มลานหินสวยงามมาก
หินบริเวณนํ้าตกสามหลน่ั นั้น เปน็ หนิ ภเู ขาไฟชนดิ ไรโอไลตแ์ ละหินทฟิ ฟเ์ นื้อไรโอไรตย์ ุคเพอร์เมยี น - ไทรแอสซกิ (อายุประมาณ 260
- 220 ล้านปี) แทรกสลบั กันในแนวเกือบระนาบ ทำ�ใหไ้ ด้ลักษณะของนํ้าตกที่ลดหลั่นกนั ลงมา ลักษณะหน้าตาของนํา้ ตกเกดิ จากโครงสรา้ ง
ของรอยแยกใน 2 ทิศทางคอื ทศิ เหนือ - ใต้ และทิศทางตะวนั ออก - ตะวันตก (ข้อมลู ธรณวี ทิ ยา : กรมทรพั ยากรธรณี)

84

น้ำ�ตกโพธห์ิ ินดาด

ทต่ี ง้ั : อยบู่ รเิ วณทท่ี ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาติ 53 หมู่ 1 ต.หนองปลาไหล
อ.เมือง จ.สระบรุ ี
พิกัด : 47P 711981.24E 1597008.64N
การเข้าถึง : เดนิ มาตามทางด้านหลงั ทที่ ำ�การอุทยานแหง่ ชาติ ทาง
จะข้นึ เนนิ เขาเต้ยี ๆ ไปราว 300 เมตร จะพบลำ�ธารนํ้า ขา้ มนํ้าไปพบ
สามแยก เดินไปทางขวาราว 30 เมตร พบเหน็ น้ําตกช้นั ล่าง
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดเล็ก มีสองกลุ่มคือกลุ่มล่างสุดจะเป็น
นํ้าตกช้ันเล็ก ๆ ไหลต่อเนอ่ื ง 3 ช้ัน สงู รวมราว 4.5 เมตร มแี อ่งนา้ํ
ดา้ นล่าง ทง้ิ ระยะมาราว 4 เมตร จึงลาดไหลเปน็ แกง่ นา้ํ ลงไปยังแอ่ง
นํ้าด้านหนา้ ต่อไป
แต่ครั้นเดินตามทางเดินข้ึนเนินเขาไปด้านบนราว 100 เมตร จะเห็นลานหินกว้างทางขวามือซึ่งเป็นช้ันนํ้าตกอีกช้ันหน่ึง สูงราว 3
เมตร ตกลงมาในแอง่ ด้านหนา้ แลว้ ท้ิงระยะราว 5 เมตร จงึ ตกลงจากช้ันหนิ สงู ราว 2 เมตร แล้วไหลลงไปเป็นกลมุ่ นํ้าตกดา้ นลา่ งทีผ่ า่ นมา
แลว้ นัน่ เอง รอบบรเิ วณบรรยากาศร่มรืน่ ดว้ ยพชื พรรณตา่ ง ๆ มากมาย

85

น�ำ้ ตกโตนรากไทร

ที่ต้ัง : อยู่บริเวณที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ 53 หมู่ 1 ต.หนองปลาไหล อ.เมอื ง จ.สระบุรี
พิกัด : 47P 711739.61E 1597235.47N
การเข้าถึง : สามารถเดนิ ต่อเนือ่ งจากน้ําตกโพธ์หิ นิ ดาดได ้ โดยจากทางแยกนา้ํ ตกโพธ์ิหนิ ดาด จะมีทางเดนิ เลียบลำ�หว้ ย เดินเลาะไหลเ่ ขา
ไปตามทาง ทรี่ ม่ รื่นดว้ ยพชื พันธุต์ า่ งๆ ราว 400 เมตร จะถึงหรือนํ้าตกโตนรากไทรช้นั บน มีทางเดินเลาะลงด้านลา่ งของนํ้าตก หรือถ้าเริ่ม
จากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ ให้เดินตามเส้นทางจักรยานด้านในไปราว 100 เมตร จะเป็นจุดเริ่มต้นเส้นทางศึกษาธรรมชาติตามรอย
เจ้าฟ้า เดินไปตามทางในป่ามีขึ้นเนินเล็ก ๆ ราว 200 เมตร ถึงน้ําตกชั้นล่าง
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกท่ีตกจากหน้าผาหินเป็นสองช้ัน ช้ันบนสุดสูง
ราว 2.5 เมตร แลว้ ทง้ิ ระยะหา่ งราว 4 เมตร จงึ ตกลงมาอกี ชน้ั สงู ราว
6 เมตร ด้านล่างเป็นแอ่งน้ํากว้าง สองข้างน้ําตกเป็นแนวหน้าผาหิน
สงู เปน็ ทรงคลา้ ยเกอื กมา้ หนา้ ผาน้ําตกมตี น้ ไทรทม่ี รี ากเกาะเกย่ี วหนา้
ผาน้าํ ตก จงึ เปน็ ทม่ี าของชอ่ื นา้ํ ตก
หมายเหตุ : อทุ ยานแหง่ ชาตนิ า้ํ ตกสามหลน่ั ยงั มนี า้ํ ตกรอยเกอื กมา้
นา้ํ ตกแผงมา้ นา้ํ ตกนางโจน นา้ํ ตกโกรกอเี วอ่ และนา้ํ ตกเขาแดง ซง่ึ นา้ํ ตก
เหล่าน้ีบ้างก็อยู่ไกล บ้างก็เดินเท้าด้วยความยากลำ�บาก จึงไม่เป็นท่ี
นยิ มของผมู้ าทอ่ งเทย่ี ว เสน้ ทางตา่ ง ๆ จงึ ถกู ตน้ ไมข้ น้ึ ปกคลมุ ทางไปสน้ิ

86

หมอกยามเชา้ บนยอดเขาหลวง

น้ําตอุทกยาหนแ้วห่งยชาตยิ าง
พนื้ ท่ี 161 ตารางกิโลเมตร

ชัยนาท ลพบุร�

สิงหบ ุร� สระบุร�
สพุ รรณบรุ �

อ‹างทอง

กาญจนบรุ � พระนครศรอ� ยธุ ยา ท่ีต้ังท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 11 ต.ห้วยยาง อ.ทับสะแก จ.ประจวบคีรีขนั ธ์
การเดินทาง : เดินทางจากกรุงเทพฯ ใช้ทางหลวงหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) ม่งุ หน้า
ปทมุ ธานี นครนายก ประจวบครี ขี นั ธเ์ ลย แยกเขา้ ตวั จงั หวดั ไปจนเขา้ เขตอำ�เภอทบั สะแก ผา่ นหนา้ ทางเขา้ อทุ ยานแหง่ ชาตหิ าด
นนทบรุ � วนกรไปราว 1.5 กโิ ลเมตร จะถงึ ชมุ ชนหว้ ยยาง (มดี า่ นตรวจถาวรของ ตำ�รวจ - ทหาร กโิ ลเมตรท่ี 350
นครปฐม - 351 กอ่ นถงึ ทว่ี า่ การอำ�เภอทบั สะแกประมาณ 20 กโิ ลเมตร) เลยทางเขา้ ตลาดหว้ ยยางไปแลว้ ยเู ทริ น์
กลบั ชดิ ซา้ ย (ทางเขา้ อยกู่ อ่ นถงึ สะพานลอย) เขา้ ไปตามถนนสายเพชรเกษม - นา้ํ ตกหว้ ยยาง ประมาณ 7
กรงุ เทพฯ กโิ ลเมตร ถงึ อทุ ยานแหง่ ชาตนิ า้ํ ตกหว้ ยยาง

ราชบรุ � สมุทรสาคร สมทุ รปราการ
สมุทรสงคราม

เพชรบุร�

ประจวบคีรข� นั ธ

87

กว่าจะมาเป็ นอุทยานแห่งชาติ
ในปี 2530 กรมปา่ ไม้ได้รบั แจง้ จากสำ�นักงาน
ป่าไม้เขตเพชรบุรีว่า ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ
ป่าทบั สะแก มีนา้ํ ตกที่สวยงาม 2 แห่ง สมควรจัดตง้ั
เป็นวนอุทยาน สำ�นักงานป่าไม้เขตเพชรบุรีจึงได้ให้
เจ้าหนา้ ท่ีหน่วยปอ้ งกนั รักษาป่าที่ ปจ.3 (ทบั สะแก)
ออกไปสำ�รวจข้อมลู รายละเอียดแล้วปรากฏวา่ พน้ื ท่ี
ดังกล่าวมีน้าํ ตกขาอ่อน (ทับมอญ) และน้าํ ตกห้วย
หินดาดเหมาะสมจัดต้ังเป็นวนอุทยานเพื่อรักษา
สภาพปา่ ไม้และตน้ นา้ํ ลำ�ธารอนั สวยงามนไี้ ว้ ซ่งึ นาย
ธำ�มรงค์ ประกอบบญุ ผอู้ ำ�นวยการกองอุทยานแหง่
ชาติ ได้มีบันทึกเสนอกรมป่าไม้เห็นควรจัดตั้งเป็น 16 พ.ค.2502 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช
อุทยานแห่งชาตเิ พอ่ื ค้มุ ครองรักษาตน้ นา้ํ ลำ�ธารน้ีไว้ มหาราช บรมนาถบพิตร พรอ้ มสมเด็จพระพันปีหลวงในรชั กาลปัจจุบนั ครง้ั
ต่อมากองอุทยานแห่งชาติได้มีหนังสือ ให้ ด�ำ รงพระยศเปน็ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ ไดเ้ สดจ็ ประพาส นํา้ ตกห้วยยาง
นายสินธุ์ มะลิวัลย์ เจ้าหน้าที่ป่าไม้ 4 หัวหน้า พรอ้ มทรงดนตรรี ิมน้ําตกอยา่ งเกษมส�ำ ราญ

วนอุทยานนา้ํ ตกห้วยยาง ทำ�การสำ�รวจเบื้องต้นบริเวณนา้ํ ตกท้ัง 2 แห่ง พบว่าในพ้ืนที่มีทิวเขาสูงติดต่อกัน มีพ้ืนท่ีอยู่บนทิวเขาตะนาวศรี
ส่วนใหญ่จะเป็นเนินเขาสูงจากระดับทะเลประมาณ 100 - 1,200 เมตร โดยมียอดเขาหลวงเป็นยอดเขาที่สูงที่สุด เป็นแหล่งกำ�เนิดต้นนา้ํ

88

ปูเจ้าฟ้า

ท่ีเกิดจากสนั เขากน้ั เขตแดนระหวา่ งประเทศไทยกบั ประเทศ
เมียนมา ได้แก่ คลองอ่างทอง คลองแก่ง คลองทับสะแก
คลองจะกระ คลองไข่เน่า คลองตาเกล็ด คลองห้วยยาง
คลองห้วยมา และคลองหินจวง ด้านทิศตะวันออกติดกับ
พื้นทร่ี าบและชายทะเลอา่ วไทย เห็นควรผนวกปา่ และนา้ํ ตก
ทั้ง 2 แหง่ เขา้ กบั วนอทุ ยานนา้ํ ตกห้วยยาง จดั ต้งั เป็นอุทยาน
แห่งชาติ เพื่อเป็นการอนุรักษ์ทรพั ยากรธรรมชาตใิ ห้ ยนื นาน
ตอ่ ไป โดยรวมพน้ื ทอ่ี ทุ ยานแหง่ ชาตวิ นกรเขา้ ดว้ ยกนั ตอ่ มาใน
ภายหลงั จึงไดแ้ ยกเป็นสองอุทยานแห่งชาติ
ปัจจุบันอุทยานแห่งชาติน้าํ ตกห้วยยาง ได้รับการ
ประกาศให้เป็นอุทยานแห่งชาติตามพระราชบัญญัติอุทยาน
แห่งชาติ พ.ศ.2504 แล้ว ประกอบด้วยพ้ืนท่ีทั้งหมด 161
ตารางกิโลเมตร โดยได้ตราพระราชกฤษฎีกากำ�หนด
ที่ดินป่าทับสะแก ในท้องที่ตำ�บลห้วยยาง ตำ�บลเขาล้าน
ตำ�บลแสงอรุณ ตำ�บลนาหูกวาง ตำ�บลอ่างทอง อำ�เภอ
ทับสะแก และตำ�บลชัยเกษม อำ�เภอบางสะพาน จังหวัด
ประจวบคีรีขันธ์ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 108
ตอนที่ 215 ลงวันที่ 8 ธันวาคม 2534 เป็นอทุ ยานแห่งชาติ
ลำ�ดับที่ 70 ของประเทศไทย
อุทยานแห่งชาติแห่งนี้ยังมีเส้นทางเดินป่าขึ้น
ไปยังยอดเขาหลวงซ่งึ เป็นสันเขาตะนาวศรี ท่เี ป็นสันปันน้าํ
กับเมียนมา และเป็นต้นนํ้าของนํ้าตกห้วยยาง มีทิวทัศน์ที่
สวยงามและเป็นที่อยู่อาศัยของปูเจ้าฟ้าซึ่งเป็นปูหายาก
อีกด้วย

89

วัดบัวสวรรค ไป อ.เมืองประจวบฯ

น้ำตก ไปบŒานโปง† เกษา
บัวสวรรค
บาŒ นหวั เขา
ยอดเขาหลวง บาŒ นเนินดินแดง

อุทยทหา่ีทŒวนยำแกยหาาง‹ รงชาติ 10 กม.
7 กม.
หนŒว้ำยตยกาง อช.วนกร
บาŒ นหวŒ ยยาง
นำ้ ตกเขาลŒาน
หนว‹ ยพ�ทักษ
อทุ ยานแห‹งชาติที่ หย.1

(นำ้ ตกเขาลาŒ น)

เมียนมา 4

10 กม.

อ.ทบั สะแก

หน‹วยพท� ักษ น้ำตกหินดาด บาŒ นหนองหอย บาŒ นวงั ยาว
1022
อุทยานแหง‹ ชาติที่ หย.2
(ขาออ‹ น)

น้ำตก บาŒ นมรสวบ รร.บŒานหนองหญาŒ ปลŒอง แยกหนองหอย
รร.ชัยเกษมว�ทยา
ขาอ‹อน 1022 วดั หนองจันทร

อบต.ชัยเกษม

ไปบางสะพาน

90

น�้ำ ตกขาอ่อน
หรือนำ้�ตกทับมอญ

ทตี่ ง้ั :หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี หย.2
(ขาอ่อน) หมู่ 9 บา้ นหนองโปรง่ ต.ชัยเกษม
อ.บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์
พิกัด : 47P 0545592E 1260614N
การเข้าถึง : ใช้ทางหลวงหมายเลข 4
มุ่งหน้าลงอำ�เภอบางสะพาน เลยแยกเข้า
อำ�เภอทับสะแก ไปราว 20 กิโลเมตร ถึง
บ้านหนองหญ้าปล้อง สังเกตวัดรักดีคีรีวัน
ทางขวามือชิดขวาแล้วยูเทิร์น จะเห็น
สามแยก ( ด้ า น ห นึ่ ง เ ป็ น วั ด ห น อ ง
จันทร์) เข้าไปในทางแยก (ทางหลวง
หมายเลข 1022) ถนนจะแล่นเลียบคลอง
หนองหญ้าปล้อง ผ่านบ้านมรสวบ และ
ทางจะอ้อมอ่างเก็บนํ้ามรสวบ มีป้ายบอก
ทางไปนํ้าตกตลอดทาง ไปตามทางหลวง
หมายเลข 1022 จนสุดทาง จะเจอหน่วย
พิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ หย.2 (ขาอ่อน)
เลี้ยวทางซ้ายหน้าหน่วย เข้าไปอีกราว
500 เมตร จะพบสะพานลำ�ลอง ไปอีก
ราว 200 เมตร ก็สดุ ทางรถ เดนิ ขา้ มคลอง
เดนิ ไปอกี 100 เมตร พบนาํ้ ตกชัน้ ท่ี 1 รวม
ระยะทางจากถนนเพชนเกษม ราว 17
กิโลเมตร

91

ลักษณะ : นํ้าตกนี้เกิดจากคลองมรสวบ มีทั้งหมด 9 ชั้น แต่ละชั้นละทิ้งระยะห่างกันราว 20 - 80 เมตร ไม่ต่อเนื่องกัน สูงตั้งแต่
4 - 15 เมตร ชั้นสวยที่สุดเป็นชั้นที่ 9 ที่เป็นหน้าผาหิน นํ้าตกตกเอียงลงมาราว 75 องศา สูงราว 15 เมตร และชั้นที่ 5 ที่นํ้าตกสูงราว
7 เมตร เป็นหน้าผาหินทั้งหมด แล้วตกลงมาตามชั้นต่าง ๆ ด้านล่าง จากชั้น 9 บนสุด ลงมาจนถึงชั้นที่ 1 ล่างสุดรวมระยะทางเดินราว
1 กิโลเมตร ทางอุทยานแห่งชาติทำ�เส้นทางศึกษาธรรมชาติไว้ แม้จะเดินขึ้นเนินบ้างแต่ก็เดินได้สะดวก นํ้าตกมีนํ้าตลอดทั้งปี สามารถ
กางเต็นท์พักแรมได ้
ลักษณะทางธรณีของนํ้าตกขาอ่อนอยู่ในขอบเขตของหินไบโอไทต์ - มัสโคไวต์ แกรนิตเนื้อดอกสีเทา อายุครีเทเชียต (ประมาณ
65 - 144 ล้านปี) มีรอยแตกเด่นชัดในสองทิศทางคือ ในแนวขนานกับทางนํ้า และในแนวตั้งฉากกับทางนํ้า พบลักษณะทางกายภาพของ
แร่ประกอบหินแกรนิต ได้แก่ ผลึกแร่เฟลด์สปา แร่ควอตซ์และมัสโคไวต์ชัดเจน

92

น�้ำ ตกเขาล้าน

ที่ต้ัง : หมู่ 5 บา้ นมะเดอ่ื ทอง ต.เขาลา้ น อ.ทับสะแก จ.ประจวบครี ขี นั ธ ์
พิกัด : 47P 0560883E 1282110N
การเข้าถึง : จากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติออกไปใช้ทางหลวงหมายเลข 4 มุ่งหน้าลงอำ�เภอทับสะแก ก่อนถึงแยกเข้าอำ�เภอทับสะแก
สงั เกตขวามอื จะเป็นป้มั น้ํามนั คอสโม เลยปม้ั ไปไมไ่ กล ขวามือจะมีทางแยกเข้าไปน้าํ ตก ไปยเู ทริ ์นกลบั แล้วลอดสะพานลอยไป แล้วเล้ียวเข้า
ซอยตรงข้ามกับแยกเข้าอำ�เภอทับสะแก เข้าไปตามทางเร่ือย ๆ จนถึงบ้านมะเดื่อทอง เลยโรงเรียนมะเด่ือทองทางขวามือไปไม่มากจะเจอ
สแ่ี ยก ใหเ้ ลย้ี วขวา ไปตามทางราว 4 กิโลเมตร ถงึ หน่วยพทิ ักษ์อทุ ยานแห่งชาติท่ ี หย.1 (เขาลา้ น) รวมระยะทางจากถนนเพชรเกษม ราว
10 กิโลเมตร แลว้ เดินเท้าจากหนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตไิ ปราว 200 เมตร ถงึ นํ้าตกชั้นลา่ งสดุ
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหนิ แกรนิต มีทั้งหมด 5 ชน้ั น้าํ ตกช้ันบน ๆ จะตกลงมาในจากหน้าผา สูงราว 10 เมตร ลงมาในลำ�ธารที่ถูกขนาบด้วย
ภูเขาอีกฝ่ัง แล้วจึงไหลลาดหล่ันกันลงมา แตล่ ะชั้น ค่อนข้างหา่ งกัน ชน้ั ท่ี 1 จะมลี านหนิ กวา้ ง เหมาะนั่งดดู าวกลางคืน
หมายเหตุ : หน่วยพิทกั ษ์อทุ ยานแห่งชาตินีส้ ามารถกางเต็นทพ์ ักแรมได้

93

น้ำ�ตกหว้ ยยาง

ที่ต้ัง : อยทู่ เี่ ดียวกบั ทีต่ ้ังทีท่ ำ�การอุทยานแหง่ ชาติ หมู่ 11 บ้านหว้ ยยาง ต.หว้ ยยาง อ.ทับสะแก จ.ประจวบคีรขี ันธ์
พิกัด : 47P 0567008E 1285203N
การเข้าถึง : จากกรุงเทพฯ ใช้ทางหลวงหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) มุ่งหน้าประจวบคีรีขันธ์เลย แยกเข้าตัวจังหวัด ไปจนเข้าเขต
อำ�เภอทบั สะแก ผ่านหน้าทางเขา้ อทุ ยานแห่งชาตหิ าดวนกรไปราว 1.5 กิโลเมตร จะถงึ ชุมชนหว้ ยยาง (มีดา่ นตรวจ ถาวรของ ตำ�รวจ-ทหาร
กิโลเมตรท่ี 350 - 351 กอ่ นถึงท่ีวา่ การอำ�เภอทบั สะแกประมาณ 20 กโิ ลเมตร) เลยทางเขา้ ตลาดห้วยยางไปแลว้ ยูเทิรน์ กลับ ชิดซ้าย (ทาง
เข้าอยู่กอ่ นถงึ สะพานลอย) เขา้ ไปตามถนนสายเพชรเกษม - นํ้าตกหว้ ยยาง ประมาณ 7 กิโลเมตร ถึงอุทยานแห่งชาติน้ําตกหว้ ยยาง เดนิ
เทา้ 150 เมตร ถงึ นํา้ ตกชน้ั ล่าง
ลักษณะ : เป็นน้าํ ตกหนิ แกรนติ ทร่ี บั น้ํามาจากผืนป่าและยอดเขาหลวง มี 7 ช้นั แต่ละช้นั สงู ราว 3 - 15 เมตร บางชั้นเป็นแอง่ นํา้ ให้เลน่
ได้ ชั้นสงู สุดคือชนั้ 7 เป็นหน้าผาสงู ราว 15 เมตร ซึ่งสามารถมองเห็นไดจ้ ากชั้น 5 โดยทวั่ ไปคนมักจะข้ึนมาแคช่ ัน้ 5 เพราะเลยจากนัน้ ขึน้ ไป
หินจะลืน่ และอนั ตราย มีนาํ้ ตลอดปี แต่หนา้ แลง้ น้ําจะน้อย
ลักษณะทางธรณีของน้ําตกห้วยยางอยู่ในขอบเขตของหินไบโอไทต์ - มัสโคไวต์ แกรนิตเนื้อดอกสีเทา อายุครีเทเชียต (ประมาณ
65 - 144 ล้านป)ี มรี อยแตกเดน่ ชดั ในสองทิศทางคือ ในแนวขนานกับทางนํ้า และในแนวตัง้ ฉากกบั ทางนํ้า พบลักษณะทางกายภาพของ
แร่ประกอบหนิ แกรนติ ไดแ้ ก่ ผลกึ แร่เฟลดส์ ปา แรค่ วอตซ์และมัสโคไวตอ์ ยา่ งชดั เจน พบลกั ษณะการผุพงั ในบริเวณรอยแตกของหนิ แกรนิต
เน่ืองจากแรงกดั เซาะของนํา้ ซ่ึงเป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติดา้ นธรณีวทิ ยา

94

น�้ำ ตกหินดาด

ที่ต้ัง : หมทู่ ่ี 5 บา้ นหนองมะคา่ ต.อา่ งทอง อ.ทบั สะแก จ.ประจวบครี ขี นั ธ์
พิกัด : 47P 552290 E 1270249N
การเข้าถึง : จากแยกทับสะแก มุ่งหน้าลงบางสะพาน ไปราว 8 กิโลเมตร สังเกต
หมวดการทางทับสะแกขวามือ เลยไปอีกหน่อยจะเห็นมีทางเข้าบ้านหนองหอยทาง
ขวามือ ไปยูเทิร์น แล้วเข้าไปในทางแยก จะเป็นทางหลวงหมายเลข 1022 เช่นกัน
เข้าไปจะเจอสามแยกวัดวังยาง เลี้ยวซ้ายไปตามทางเรื่อย ๆ จนถึงวัดอ่างสุวรรณ (วัด
หนองหอย) เลี้ยวขวาไป เจอทางแยกที่ 2 เลี้ยวซ้าย เข้าไปตามทางจะสุดทางถนนที่เชิง
เขาบ้านเขาปอ แล้วเดินเท้าอีกราว 700 เมตร เจอนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นลักษณะน้าํ ตกหินแกรนิต เกิดจากลำ�ธารขนาดเล็ก ไหลมาตามลำ�ห้วย
มกี อ้ นหนิ ใหญน่ อ้ ยในลำ�ธาร มที ง้ั หมด 5 ชน้ั แตล่ ะชน้ั สงู ราว 1 - 4 เมตร มนี า้ํ ในหนา้ ฝน
หนา้ แลง้ นา้ํ นอ้ ยมาก

95

น�ำ้ ตกบวั สวรรค์

ที่ตั้ง : หมู่ 10 บ้านหัวเขา ต.ห้วยยาง
อ.ทบั สะแก จ.ประจวบครี ขี ันธ์
พิกัด : 47P 0565491E 1290620N
การเขา้ ถึง:จากถนนเพชรเกษม ตรงตลาด
ห้วยยาง เล้ียวซ้ายข้ึนมาทางประจวบคีรีขันธ์
(เลยแยกเขา้ หาดวนกรไป) จากตลาดหว้ ยยาง
ราว 3 กิโลเมตร จะมีทางแยกเข้าบ้านเนิน
ดินแดง เขา้ ไปตามทางเรือ่ ย ๆ จนถงึ บ้านเนนิ -
ดนิ แดง เขา้ ไปราว 10 กิโลเมตร มีสามแยก
เล้ียวขวาไปบ้านหัวเขา แล้วจะมีทางเลี้ยว
เขา้ ไปทางซ้ายอีก 8 กิโลเมตร ถึงวดั บัวสวรรค์
หรือพุทธอุทยานบัวสวรรค์ จากนั้นเดินเท้า
เขา้ ไปตามทางในป่า ราว 300 เมตร
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ แกรนติ 2 ชน้ั ใหญ่ ๆ
ตกไมต่ อ่ เนอ่ื งกนั หา่ งกันราว 20 เมตร ชน้ั ท่ี
สอง สงู ทส่ี ดุ ราว 15 เมตร ตกลาดลงมาจาก
หนา้ ผาลาดชนั ราว 70 องศา นอกนน้ั เปน็ ชน้ั
หนิ เตย้ี ๆ สงู ราว 3 - 4 เมตร

96

ชยั นาท ลพบรุ � ทะเลหมอกบนยอดเขาเทวดา
สระบุร�
สงิ หบ ุร� พุ เตยอุทยานแห่งชาติ
สุพรรณบุร� พื้นที่ 317.48 ตารางกิโลเมตร

อ‹างทอง ที่ตั้งท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 9 บ้านห้วยมว่ งแป ต.วงั ยาว อ.ดา่ นช้าง จ.สพุ รรณบรุ ี
การเดินทาง : ใช้ทางหลวงหมายเลข 3081 (หนองปรอื - ดา่ นช้าง) ไปจนถึงบ้านปลกั ประด ู่
กาญจนบุร� พระนครศร�อยธุ ยา จะมีทางแยกไปตามทางหลวงหมายเลข 3480 ผ่านบ้านท่าลำ�ใย ไปจนถึงบ้านห้วยดินดำ� แล้ว
เลีย้ วขวา (ตรงไปจะไปออก อ.บา้ นไร่ จ.อทุ ัยธานีได)้ เข้าไปราว 7 กิโลเมตร ถึงที่ทำ�การอทุ ยาน
ปทุมธานี นครนายก แห่งชาติ หรือจากอำ�เภอด่านช้างใช้ทางหลวงหมายเลข 333 (ด่านช้าง - บ้านไร่)ไปอีก 15
นนทบุร� กโิ ลเมตรกจ็ ะพบทางแยกซ้ายมือเข้าบ้านวังดนิ เขา้ ไปที่บา้ นปา่ ขีดอีก 15 กิโลเมตร จากบ้านป่าอี
นครปฐม เข้าสู่ที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติพเุ ตย อกี 3 กโิ ลเมตร
กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
กรงุ เทพฯ เนื่องด้วยกรมป่าไม้ได้พิจารณาเห็นว่า พื้นท่ีป่าไม้ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าองค์พระ
ป่าเขาพุระกำ� ป่าเขาห้วยพลู ท้องท่ีอำ�เภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี ซ่ึงเดิมเป็นวนอุทยาน
ราชบรุ � สมุทรสาคร สมุทรปราการ
สมุทรสงคราม 97

เพชรบุร�

ประจวบครี �ขันธ

พเุ ตย วนอุทยานพุกระทิง วนอุทยานเตรยี มการตะเพินคี่ และปา่ ไม้ขา้ งเคียงยงั มีสภาพป่าท่อี ุดมสมบรู ณ์ สมควรท่ีจะอนุรกั ษ์ไว้ กรมปา่ ไม้จงึ
มีคำ�สั่ง ที่ 1224/2537 ลงวันที่ 21 กรกฎาคม 2537 ให้นายพนั เทพ อนั ตระกูล นักวชิ าการปา่ ไม้ 6 ไปดำ�เนินการสำ�รวจข้อมูลเพิ่มเติม และ
จัดตง้ั วนอุทยานพเุ ตย วนอุทยานพกุ ระทงิ ในพน้ื ที่ปา่ สงวนแห่งชาตปิ า่ องคพ์ ระ ป่าเขาพุระกำ� จงั หวัดสพุ รรณบุรี โดยจัดตงั้ เปน็ อุทยานแหง่
ชาตติ ามพระราชบญั ญัตอิ ทุ ยานแหง่ ชาติ พ.ศ.2504 โดยให้ทำ�หน้าท่ีเปน็ หัวหน้าอทุ ยานแหง่ ชาตดิ ้วย
คณะรัฐมนตรไี ดม้ ีมตอิ นุมัติในหลักการเมื่อวนั ท่ี 1 กรกฎาคม 2540 โดยไดม้ พี ระราชกฤษฎกี ากำ�หนดบริเวณที่ดนิ ป่าองคพ์ ระ ป่าเขา
พรุ ะกำ� และปา่ เขาห้วยพลู ในท้องทตี่ ำ�บลองคพ์ ระ ตำ�บลห้วยขมิ้น ตำ�บลนิคมกระเสยี ว ตำ�บลวังยาว และตำ�บลด่านชา้ ง อำ�เภอดา่ นชา้ ง
จงั หวดั สุพรรณบรุ ี เพอื่ จดั ต้ังเป็นอทุ ยานแหง่ ชาตพิ ุเตย โดยประกาศลงในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 115 ตอนที่ 67 ก ลงวนั ที่ 30 กนั ยายน
พ.ศ. 2541 นับเป็นอุทยานแหง่ ชาติลำ�ดับที่ 86 ของประเทศไทย
อุทยานแห่งชาติพุเตยถือเป็นอุทยานแห่งชาติแห่งเดียวในจังหวัดสุพรรณบุรี ครอบคลุมพื้นท่ีในอำ�เภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี
ประกอบดว้ ยป่าทสี่ มบูรณ ์ ทวิ เขาสลบั ซบั ซอ้ นมคี วามลาดชันมาก ส่วนท่สี ูงทีส่ ดุ เรยี กว่า “ยอดเขาเทวดา” มีระดับความสูง 1,123 เมตร
จากระดับทะเลปานกลาง เปน็ แหลง่ ต้นนาํ้ ที่สำ�คญั ของตน้ นํ้าสายนา้ํ หลักของชาวสุพรรณบรุ ี กาญจนบรุ ี ทัง้ ยังเปน็ ต้นนํ้าเข่ือนกระเสียว อา่ ง
เกบ็ นา้ํ ลำ�ตะเพนิ เช่น ห้วยตะเพิน ห้วยใหญ่ ห้วยองค์พระ ห้วยขนนุ ห้วยชลอม ห้วยขมนิ้ ซึ่งเป็นสายนํ้าหลักของชาวสพุ รรณบรุ ี กาญจนบุรี
ท้งั ยงั เปน็ ตน้ นาํ้ เขื่อนกระเสียว อา่ งเกบ็ น้าํ ลำ�ตะเพิน ทั้งมปี า่ สนสองใบธรรมชาตทิ สี่ วยงาม มเี นื้อท่ปี ระมาณ 317.48 ตารางกิโลเมตร

98

ไป อ.บาŒ นไร‹

น้ำตกตะเพน� คี่นŒอย

บŒานตะเพน� คี่ นำ้ ตกตะเพน� คี่ใหญ‹ 3480

บŒานหวŒ ยหินดำ ปา† สน

อทุ ยทาีท่พนำ�เแตกหยา‹งรชาติ ศาลเลาดŒา ไปด‹านชาŒ ง

นำ้ ตกตาดใหญ‹

หนว‹ ยพ�ทกั ษ น้ำตกพ�กระทิง
อุทยานแหง‹ ชาตทิ ่ี พต.2

(พก� ระทิง)

อ‹างเก็บน้ำลำตะเพน� ไปดา‹ นชŒาง

ไปบŒานท‹าลำไย 3480

บาŒ นหนองผักแว‹น

3086

ไปหนองป �รอ

99

นำ้�ตกตะเพนิ คี่ใหญ่

ที่ต้ัง : บ้านตะเพินค่ี ต.วังยาว อ.ด่านชา้ ง จ.สพุ รรณบุรี
พิกัด : 534564E 1656282N
การเข้าถึง : จากทท่ี ำ�การอุทยานแห่งชาติฯ ใหอ้ อกมาใชท้ างหลวงหมายเลข 3480 ที่ผา่ นหนา้ ทที่ ำ�การอุทยานแหง่ ชาติ เลีย้ วขวาไปทาง
บา้ นไร่ ราว 10 กิโลเมตร จะมีทางเลยี้ วซา้ ยเข้าหน่วยพทิ ักษ์อทุ ยานแหง่ ชาติที่ พต.3 (ตะเพนิ ค่ี) หรือเขา้ บ้านตะเพินค่ ี เปน็ ทางลำ�ลองในป่า
ในฤดฝู นควรเปน็ รถ 4WD บางช่วงเปน็ เนินเขา สองฝ่ังทางเปน็ ปา่ ไผ่ ปา่ เบญจพรรณ หบุ เขาสองขา้ งทาง เข้าไปราว 7 กิโลเมตร กอ่ นถึงบา้ น
ตะเพนิ ค่ี มีป้ายบอกนํ้าตกตะเพินคี่ใหญ่ทางขวามอื จอดรถริมถนน แลว้ เดนิ ลงหุบไปราว 500 เมตร ถงึ น้าํ ตก
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกท่ตี กลงมาจากช้นั หินต่างระดับเปน็ สองช้นั ตอ่ เนอ่ื งกนั แต่ละชัน้ สงู ประมาณ 4 - 5 เมตร หน้าน้าํ ตกยาวราว 20 เมตร
ลงมายงั แอง่ นํ้าเบือ้ งลา่ งท่ีมีขอบแอ่งเป็นลานทรายก่อนจะไหลออกไปดา้ นนอก ในบรรยากาศรม่ รื่น
บรเิ วณนา้ํ ตกตะเพนิ คใ่ี หญจ่ ะเปน็ หนิ ดนิ ดานสลบั กบั หนิ ทรายแปง้ เปน็ ชน้ั บาง ๆ และหนิ ทรายโดยมชี น้ั ของหนิ ปนู แทรกสลบั ในบางจดุ
ในยุคไซลเู รยี น - ดิโวเนยี น อายุประมาณ 438 - 355 ล้านปกี ่อนน้ัน น้ําทะเลมีการรกุ ลํ้าเข้ามา และมีการถอยกลบั จนเกิดการสะสมตวั แทรก
สลับกันระหว่างหินปูนและหินเชิร์ต มีชั้นทรายบาง ๆ แทรกสลับ หินในบริเวณนี้มีการคดโค้งเล็กน้อยเน่ืองจากการบีบอัดของเปลือกโลก
การเกิดของน้าํ ตกเกดิ สัมพนั ธก์ บั รอยเล่อื นท่เี ป็นตวั ควบคุมทำ�ให้เกิดแนวหนา้ ผาของนํา้ ตก ซึง่ เป็นชอ่ งทางใหน้ ํ้าไหลผ่านดงั ทปี่ รากฏ

100