ระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine system)

ฟโี รโมน (Pheromone)

ฟโี รโมน (Pheromone)

ฟโี รโมน (Pheromone)

ฟโี รโมน แบง่ ออกเป็น 3 กลุ่ม

1. releaser pheromone

ไปกระตนุ้ ใหส้ ัตวแ์ สดงพฤตกิ รรมทนั ทีหลังจากไดร้ ับการกระต้นุ
1.1 สารดึงดดู เพศตรงขา้ ม (Sex attractant)
1.2 สารเตือนภัย (Alarm pheromone)
1.3 ฟโี รโมนตามรอย (trail pheromone)
1.4 สารทาใหร้ วมกลุม่ (Aggregation pheromone) เชน่ นางพญาปลวกปลอ่ ย สาร

ออกมา ทาให้ปลวกงานมารวมกลุม่ กนั

ชนดิ ของฟโี รโมน

• สารดงึ ดดู เพศตรงข้าม (Sex attractant)

ชนดิ ของฟโี รโมน

• สารเตือนภยั (Alarm pheromone)

ชนดิ ของฟโี รโมน

• ฟีโรโมนตามรอย (trail pheromone)

ชนดิ ของฟโี รโมน

• สารทาใหร้ วมกล่มุ (Aggregation pheromone)

ฟีโรโมน แบ่งออกเปน็ 3 กลมุ่

2. Primer Pheromone
• ฟโี รโมนกลุ่มนีจะไปทาให้เกดิ การเปล่ียนแปลงระยะยาวกบั กระบวนการทางสรีรวทิ ยาของผรู้ บั

พบในพวกแมลงสังคม เชน่ มด ปลวก ผึง จะกินฟีโรโมนเขา้ ไป จะเปน็ ปลวกทหาร
• ฟโี รโมนราชินีผึง ( Queen Substance ) ทาให้ผงึ เปน็ หมนั

ฟโี รโมน

3. Imprinting Pheromone
• มผี ลตอ่ การฝงั ใจในชว่ งวกิ ฤติ เช่น แมลงสาบระยะตัวอ่อนได้รับฟโี รโมนจากตวั เตม็ วยั ตวั ผู้
• ทาให้เกดิ การเจริญเติบโตและจาเพาะต่อสัตว์ Species เดยี วกันในการผสมพนั ธ์ุ

การรบั ฟีโรโมนเข้าสรู่ ่างกาย

การรบั ฟีโรโมนเข้าสรู่ า่ งกาย เกิดได้ 3 ทาง ดงั นี้
1. ทางกลิ่น พบในแมลงหลายชนิด เช่น ฟีโรโมนดึงดูดเพศตรงขา้ มให้มาหา หรอื เตือนภยั

ให้รู้อนั ตรายในสตั ว์เลยี งลูกด้วยนานม
2. การกนิ พบในผึง เช่น ผงึ งานกิน Queen Substance จากผึงราชินี ทาให้ผึงงานเป็น

หมนั เพราะสารนจี ะไปยับยงั การเจรญิ เตบิ โตของรงั ไข่ และการสรา้ งไข่
3. การดดู ซึม พบในสตั ว์ไม่มกี ระดูกสนั หลัง เช่น แมงมมุ บางชนดิ แมลงสาบ และตกั๊ แตน

ขอ้ แตกต่างระหวา่ งฟโี รโมนกับฮอรโ์ มน

ฟโี รโมนมีประโยชน์อย่างไร

ประโยชน์ของฟโี รโมน
1. ใช้ในการเกษตร จบั แมลงศตั รูพชื (กับดกั แมลง)
2. ใชใ้ นการจบั แมลงเพื่อศึกษา