STPM SEJARAH PENGGAL 3 : SEJARAH MALAYSIA

Perubahan
sistem

pendidikan di
Sarawak

PENGENALAN

> Sebelum kedatangan British, masyarakat tempatan sudah mempunyai kesedaran tentang
pentingnya pendidikan untuk anak-anak mereka walaupun berorentasikan pengajian agama islam.
Sistem pendidikan zaman penjajah lebih bersifat terpisah dengan setiap kaum menghantar anak-

anak mereka belajar di sekolah yang menggunakan bahasa ibunda masing-masing. Sukatan
pelajaran dan kurikulum juga tidak seragam.

> Sistem pendidikan aliran inggeris dianggap terbaik dan tidak terbuka kepada setiap
orang.Pendidikan inggeris hanya dikhaskan pada golongan bangsawan sebagai saluran untuk

melatih mereka menceburi diri ke dalam perkhidmatan awam selepas tamat pengajian.

1.Dasar Pendidikan
Brooke

> Brooke enggan mengubah gaya hidup masyarakat tempatan khasnya orang iban melalui sistem
pendidikan barat. Namun, Brooke tidak menghalang para mubaligh menjalankan usaha menyebarkan

pendidikan.
> atas desakan untuk memenuhi kekurangna yang besar dalam bilangan guru, R.O Winstedt selaku
penolong pengarah pelajaran telah dipertanggungjawabkan untuk mentadbir sekolah-sekolah vernakular
Melayu.Beliau telah mencadangkan penubuhan sebuah maktab bagi melatih guru-guru melayu di Tanjung

Malim, Perak. Dengan ini, lahirlah Maktab Perguruan Sultan Idris(MPSI) pada tahun 1992.



93

Perubahan Sistem
Pendidikan di Sarawak

2.Penubuhan MPSI

> bidang pelajarannya masih sempit.Kerajaan British masih tetap dengana
dasar ingin mengekalkan status quo orang melayu. Dasar yang dipegang
oleh pentadbir British adalah semata-mata untuk mengeluarkan petani dan
nelayan melayu yang tahu menulis dan membaca.Menurut Tan Din Eing
“...perhatian yang lebih berat diberikan supaya tiada orang Melayu
keluardari Kampung-kampungya untuk mendapat pekerjaan.”

3.Pendidikan vernakuler melayu yang kurang bermutu

> Tumpuan diberi hanya kepada asas-asas seperti
membaca,menulis,dan mempelajari asas kira-kira.Antara tahun
1914-1940,tidak terdapat sekolah menengah aliran melayu di Tanah
Melayu.Perkembangan sekolah Melayu hanya terhad kepada sekolah
rendah sehingga darjah empat dan maktab perguruan sahaja.

> Selepas tahun 1950-an perkembangan pendidikan di
Sarawak semakin bertambah baik terutama setelah
laporan woodhead 1955 .
> Hasil laporan itu, sistem persekolahan di Sabah dan
Sarawak diperkemaskan dengan penubuhan lembaga
pelajaran pada tahun 1956. Lembaga ini dianggotai
oleh orang awam bagi mewakili kaum masing-masing
dengan setiausaha majlis tempatan dilantik menjadi
pengerusi dan pengarah pelajaran sebagai ahli.

4.Memperbaiki sistem persekolahan dan
penubuhan Lembaga Pelajaran

94

Usaha British dalam sistem pendidikan sebelum
merdeka dan dasar pendidikan negara selepas merdeka

1.Rancangan Cheeseman

> Bertujuan menyusun semula dasar pendidikan di bawah
Malayan Union. Syor yang dicadangkan ialah pendidikan
percuma di peringkat rendah, pengajaran bahasa inggeris di
semua sekolah rendah dan penubuhan dua jenis sekolah.
> Pada tahun 1949, satu Jawatankuasa Pusat Penasihat
Pelajaran telah ditugaskan untuk mengkaji semula dasar

pendidikan di bawah kerajaan Persekutuan. Namun
cadangan ditolak oleh Majlis Perundangan Persekutuan.




usaha sebelum
merdeka

2. laporan Barnes

> mengkaji sistem > Jawatankuasa Barnes ditubuhkan untuk mengkaji semula masalah
pendidikan vernakular cina pendidikan di sekolah vernakular melayu. Mencadangkan rombakan
dan diketuai oleh dua orang
pakar pendidikan cina iaitu semula semua sistem persekolahan termasuk sekolah melayu.
Dr. W.P. Fenn dan Dr. Wu § Syor yang dicadangkan ialah sekolah rendah vernakular yang berbeza-
beza mengikut kaum hendaklah dimansuhkan dan digantikan dengan satu
Teh Yao.
> Syor yang dicadangkan sistem persekolahan yang dinamakan sekolah kebangsaan, pendidikan
ialah bahasa Melayu, Cina, percuma untuk semua sekolah kebangsaan., sekolah rendah diberi

dan Tamil dikekalkan sokongan kewangan dan bahasa melayu menjadi bahasa penghantar pada
sebagai bahasa penghantar, peringkat sekolah rendah dan bahasa inggeris akan menjadi bahasa
pelajar-pelajar dari semua penghantar di sekolah menengah.


kaum digalakkan
mempelajari semua bahasa,

sekolah cina dikekalkan



3. Laporan Fenn- Wu

95

Dasar Pendidikan
negara selepas
merdeka

1.akta pelajaran 1961

> Semua syor dalam Laporan Rahman Talib
digubal dan diterima sebagai Akta Pelajaran 1961.
System pendidikan aneka jurusan ditubuhkan pada
1965 bg sekolah menengah rendah menggantikan

Sistem Pelajaran Lanjutan yang dihapuskan.

>. 1974, kerajaan persekutuan telah menubuhkan 2.jawatank
jawatankuasa cabinet yang telah dipengerusikan oleh Menteri uasa

Pelajaran dan Timbalan Perdana MEnteri ketika itu, Kabinet
Dr.Mahathir Mohammad.dan Laporan ini bertujuan untuk
3.Akta pendidikan mengkaji semula Dasar Pelajaran Kebangsaan supaya selaras
1996 dengan keperluan semasa Negara dengan mempertimbangkan
pelbagai aspek spt keperluan tenaga kerja, pembangunan

Negara dan identity kebangsaan.



> Diperkenalkan oleh YDPA setelah diluluskan Parlimen pd 15 Julai
1996. Diwartakan 1 Ogos 1996 dan dikuatkuasakan 31 disembe 1997.
Konsep system pendidikan kebangsaan dimantapkan dgn melipti semua

peringkat persekolahan dari pra sekolah hingga peringkat pengajian
tinggi serta meliputi semua jenis sekolah.

>Dengan adanya akta ini, sistem pendidikan kebangsaan dicorakkan
untuk menghasilkan pendidikan bertaraf dunia dari segi kualiti utk

mencapai aspirasi Negara seperti yang termaktub dalam Wawasan 2020
dan semangat 1Malaysia..

96

Faktor- faktor yang mempengaruhi
dasar pendidikan Negara sebelum

merdeka

1.Tiada bahasa pengantar 2.Perbezaan kawasan tempat tinggal

> Tidak ada dasar mengenai bahsa penghantarnyg > Kebanyakkan sek Melayu didirikan di desa2 sesuai dgn
tungal. Sek Inggeris menggunakan BI dan Sek dasar British yg mahu mengekalkan org Melayu di kg2.
Melayu menggunakan BM dan sek Cina Sek Cina pula di kawasan perlombongan misalnya di
Perak sek Cina terdapat di Kinta Larut. Di Selangor byk
menggunakan bhs Cina dan sek Tamil menggunakan terdapat di Klang dan Kanching. Di Negeri Sembilan
bhs Tamil. Oleh yg demikian kominikasi menjadi terdapat di Lukut.
sukar disebabkab tiada medium yg sesuai utk > Sementara di sekolah Tamil di tubuh di kawasan
menyatukan mereka. ladang yg dibiayai oleh pengurus ladang.



3.pengkhususan kaum dalam satu 4.Tiada keseragaman kurikulum
sekolah
> Kurikulum bagi sekolah-sekolah tersebut tidak
> tiap-tiap sekolah adalah khusus utk satu-satu sama. Sek2 ini masing2 mempunyai kurikulumnya
kaum yg tertentu shj. Ini menyebabkan anak2
Melayu, Cina dan India sukar utk bergaul antara sendiri. Sek Inggeris menggunakan sukatan yg
satu sama lain. Kesempatan utuk bergaul bg ketiga- digunakan sekolah2 di Britain. Guru2 yg mengajar
tiga kaum ini hanya terdapat di sekolah inggeris yg di sekolah ini di bawa dr sana. Begitu juga dengan
terletak di bandar sahaja. Pendidikan tradisional org
Melayu, pendidikan agama dan al-Quoran dilakukan buku2 teks.
di surau, rumah Tok Guru atau pondok. Ini tidak > Sek Melayu pula hanya terhad kepada peringkat
rendah shj iaitu meliputi kemahiran membaca dan
memungkinkan bangsa lain utk turut serta. menulis dan mengira. Selain itu pelajar juga diajar
> Sementara pendidikan org Cina pada peringkat sedikit ilmu Geografi perkebunan dan pertukangan.
awal diasaskan oleh individu perseorangan atau
kelompok berteraskan kpd kaum dan Org India tidak Sek Cina dan Tamil menggunakan kurikulum yg
dihiraukan pendidikannya hanya pd 1816 bhgn sek sama dengan yg diajar di Cina dan India. Guru2
didatangkan dr neg mrk.Menggunakan bhs ibunda
Tamil, Penang Free Scholl ditubuhkan.
sbg bhs pengantar



97

Faktor-faktor yang
mempengaruhi dasar
pendidikan selepas merdeka.

1.Faktor Politik 2. Faktor Ekonomi

. Falsafah pendidikan Negara digubah > Rakyat dapat membantu negara memperkembangkan
berlandaskan kepada ideologi yang ekonomi dengan meningkatkan daya pengeluaran.

dicerminkan dalam dokumen rasmi serperti > ini dicapai dengan melahirkan rakyat Malayasia yang
Laporan Pendididikan , Rancangan Malaysia berilmu pengetahuan, berketerampilan,
bertanggungjawab.
dan Rukun Negara.
> Cita-cita ini telah menjadi satu matlamat pendidikan
yang dinyatakan dalam Faslsafah Pendidikan.

3.faktor sosial 4.Faktor agama

> Terdiri daripada berbilang kaum. > agama Islam merupakan agama rasmi bagi
Keharmonian negara bergantung kepada negara malaysia tetapi agama kritian, Budhha,
sikap bertoleransi dan hermat-menghormati. Hindu,dan sebagainya bebas dianuti mengikut
> Tujuan mencapai perpaduan kaum telah
menjadi salah satu matlamat pendidikan yang undang- undang negara.
> Agama islam merupakan faktor2 yang
telah dinyatakan dalam satu Falsafah penting sebagai pertimbangan asas dalam proses
pendidikan iaitu ...... melahirkan rakyat penggubalan Falsafah Pendidikan Negara.
malysia .... memberi sumbangan terhadap
keharomnian dan kemakmuran masyarakat

dan negara.

ZULKIFLY

98

2.4 masyarakat
pelbagai kaum.

99

Faktor-faktor pembentukan
masyarakat majmuk di tanah

melayu.

1. Dasar British 3. Kawasan petempatan yang

Mengalakkan kemasukan berbeza.

buruh dari India dan cina orang cina di lombong

Dalam sector Orang India di ladang

perlombongan dan getah.

perladangan. Orang melayu di

Secara tidak langsung kampong.

dapat mewujudkan

masyarakat majmuk.

2. Perkembangan perusahan 4. Faktor agama
mempunyai agama
biji timah dan getah. yang berbeza dan rumah
Pertapakan modal di Ibadat.
tanah melayu . Cina membawa agama
Tenaga buruh yang hindu manakala orang
semakin tinggi. India Buddha.
Dasar British
mengalakkan

100

Faktor penghijrahan masyarakat
indonesia di tanah melayu dari
tahun19 hingga 20.

1. Kesengsaraan sosial 3. Kestabilan politik dan

dan ekomoni penduduk perkembangan ekonomi.

indonesia.

penduduk di perkembangan sector

indonesis dipaksa perlombongan.

dan ditindas. Dasar pembukaan

Berminat mendapat tanah.

bahan mentah Dikawasan ladang

Tidak menjaga getah dab kebun-

kebajikanpe duduk. kebun kecil.

2. Sistem sosial dan sifat 4. Undang-undang tanah yang

keperwiraan. longer.

di minangkabau Orang jawa berhijrah

berasaskan adat ke johor.

perpatih yang Meneroka tanah

memihak kepada baharu untuk

kaum dan kurang pertanian.

memihak kepada Tiada cukai yang di

kaum lelaki. kenakan.

101

Cara penghijrahan masyarakat
cina di tanah melayu.

1.melalui ejen atau sisten kridiit 3. sistem pengambilan rumah
orang cina datang melalui kongsi
seorang ejen yang dikenali pegawai di cina di lantik

sebagai khehtau. oleh sebuah rumah

akan membayar tambang kongsi di tanah melayu

mereka. akan menguruskan

mengikat mereka dengan kemasukan buruh ke

satu perjanjian pekerjaan. tanah melayu.

pegawai tersebut akan

2. sistem pengambilan kakitangan menyediakan keperluan

majikan di tanah melayu tambang dan

perlu menghantar pegawai perbelanjaan.

ke negara cina. mereka akan di bayar

majikan menyediakan mengikut kadar

keperluan tambang kepada persetujuan rumah

bakal buruhnya. kongsi.

pegawai yang berjaya

mendapat buruh akan

mengurus sehingga sampai

kepada tuannya.

102

faktor penghijrahan
masyarakat cina di tanah
melayu.

1.kesengsaraan ekonomi dan sosia
petani yang memiliki tanah pula akan mula
kehiiangan tanah kerana mereka terpaksa
menjual tanah yang mereka miliki.
dan terpaksa mengendalikannya bagi
membayar cukai yang tinggi
petani yang tidak memiliki tanah pula
terpaksa memajak tanah daripada tuan
tanah.

2. ketidak stabilan politik di china.
kerap berlaku pemberontakan
anti manchu terutamanya di
kawasan kwangtung dan
kwngsi
kekalahan cina dalam perang
candu 1 membuktikan
kelemahan dinasti manchu.

103

3. perkembangan ekomoni di tanah
melayu.

perkembangan pesat dalam
perusahaan getah.
peningkatan keperluan tenaga
buruh yang semakin mendesak.
kerana penduduk tempatan
enggan bekerja dalam sektor
perlombongan.

4. kestabilan politik di tanah melayu
kerana sistem residen di tanah
melayu memulihkan keamanan dan
keselamatan harta dan nyawa.
ekonomi semakin meningkat.
peningkatan pelaburan dari eropah
dan china kesan dripada kestabilan
politik.

104

faktor penghijrahan
masyarakat india di tanah
melayu abad ke 19&20.

1.pertambahan penduduk
india menghadapi masalah pertambahan penduduk
yang menyebabkan kekurangan bekalan makanan.
pertambahan penduduk telah menimbulkan pelbagai
masalah terutamanya kepada para petani dalam
penyediaan bekalan makanan.

2. kesengsaraan ekomoni.
mengalami kesempitan hidup kerana menghadapi
bencana alam seperti banjir.
berlakunya masalah pengangguran, kebuluran dan
penyebaran penyakit di india.
oleh itu, mereka mengalami kesengsaraan keghidupan
menyebabkan mereka berhijrah ke tanah melayu.

3. batasan mobiliti ekonomi dan sosial.
mereka yang berasal dari kasta rendah tidak
berpeluang untuk meningkat ke taraf yang lebih tinggi.
mereka sentiasa di hina dan tidak dapat menikmati
hak yang sama.

105

4. galakan kerajaan british
keperluan tenaga buruh dalam sektor
pembinaan jalan raya, dan landasan
kereta api , sektor perladangan dan
perkhidmatan awam.

106

cara penghijrahan masyarakat
india di tanah melayu pada abad ke
19 hingga 20.

1. kemasukkan melalui sistem buruh kontrak.
buruh dikehendaki mengikut kontrak dengan majikan
yang membiayai tambang mereka ke tanah melayu.
mereka diwajibkan bekerja dengan majikan mereka
dalam tempoh masa lima tahun.
namun sistem ini tidak lama digunakan kerana ianya
bersifat menindas.

2. kemasukkan melalui sistem buruh kangani.
kangani bermaksud mandur dalam bahasa tamil.
kangani bertanggungjawab membiayai tambang.
buruh ini diambil bekerja di bawah jagaan kangani
kebanyakkan datang dengan keluarga dan dilayan
dengan baik oleh kangani.

107

perubahan kependudukan dan
sebab - sebab kemajuan
masyarakat di tanah melayu,
sabah dan sarawak.

1. perubahan kependudukan 3. nisbah jantina

penduduk dari indonesia penduduk tanah melayu

iaitu masyarakt jawa,bugis mempunyai nisbah

dan minangkabau. jantina yang tidak

penghijrahan beramai-ramai seimbang.

penduduk cina dan india pada

abad ke 19 dan 20. bilangan kaum lelaki

india dan cina masing''

2. jenis penduduk melebihi kaum

penduduk melayu merupakan perempuan.

penduduk tetap dan peribumi

tidak terdapat sebarang sifat

perkauman dalam masyarakat

hampir setengah dari tanah

melayu diduduki oleh orang

bukan melayu.

108

4. amalan budaya yang berbeza
cina tertumpu di kawasan bandar seperti kl dan
seremban.
hidup berkelompok mengikut puak.
pergaulan kaum cina dengan orang melayu tidak
erat.
orang india terdiri daripada kaum tamil,malbari dan
pelikat.

5. perbezaan agama
penubuhan institusi,tempat beribadat serta
pendidikan menyebabkan masyarakt cina dan
india terpisah dari penduduk peribumi.
mereka menubuhkan institusi sosial bagi menjamin
keselamatan .
perkara ini mampu mengekalkan etnik masing
masing.

109 ROSLAN

TEMA 3

Nasionalisme dan
Pembentukan Negara

Bangsa

3.1 : Gerakan Nasionalisme

Faktor-faktor kemunculan gerakan nasionalisme di Tanah
Melayu

Pengenalan
Nasionalisme bermaksud perasaan cinta akan bangsa dan negara
yang membawa kepada gerakan membebaskan tanah air .
Nasionalisme tidak hanya terhad kepada pembebasan kuasa
politik sahaja , tetapi juga pembebasan daripada cengkaman
ekonomi dan budaya asing .
Terdapat beberapa faktor yang menyebabkan kemunculan
gerakan nasionalisme di Tanah Melayu .

1.Pengaruh Agama Islam

Peranan Agama Islam sebagai penggerak kepada kepada orang
Melayu tidak boleh dinafikan .
Pada awal kurun ke-20 , semangat kebangsaan dibangkitkan oleh
golongan pelajar yang mendapat pendidikan di Timur Tengah .
Pelajar yang menuntut di Universiti Al-Azhar telah terpengaruh
dengan idea pemulihan Islam yang dibawa oleh Sayid
Jamaluddin Al-Afghani dan Syeikh Muhammad Abduh .

111

2. Peranan Bahasa dan Kesusasteraan

Golongan nasionalis di Tanah Melayu menggunakan bahasa
dan kesusasteraan , sama ada dalam bentuk cerpen , novel ,
puisi atau syair untuk membangkitkan semangat kebangsaan
dalam kalangan orang Melayu.
Melalui kesusasteraan penulis berusaha menyedarkan orang
Melayu tentang kemunduran dan membangkitkan semangat
mereka untuk bersatu padu .
Contohnya , Syed Syeikh al-Hadi dalam novelnya yang
terkenal , iaitu Hikayat Faridah Hanum memperjuangkan
emansipasi wanita.

3.Pengaruh kewartawanan
Pada tahun 1990-an dan 1930-an , bilangan akhbar
dan majalah semakin bertambah kerana masyarakat
Melayu sedar akan kepentingan media sebagai alat
pembuka fikiran .
Melalui majalah Al-Imam , Kaum Muda
menjelaskan perjuangan mereka .``

112

4.Peranan Pendidikan
Perkembangan pendidikan telah melahirkan
golongan intelektual yang memainkan Melayu
pada awal abad ke-20.
Sistem pendidikan agama dikenali sebagai sistem
pondok.

5. GOLONGAN INTELEKTUAL BERPENDIDIKAN INGGERIS

muncul apabila orang Melayu bimbang
penguasaan ekonomi oleh bangsa asing.
Golongan ini bersikap sederhana dan sanggup
bekerjasama dengan penjajah .

6. GOLONGAN INTELEKTUAL BERPENDIDIKAN MELAYU

Golongan ini lebih radikal jika dibandingkan dengan
golongan berpendidikan Timur Tengah dan Inggeris.
Kewujudan golongan ini menyebabkan perjuangan
orang Melayu antara tahun 1937-1941 berubah corak
daripada sederhana kepada berunsur politik dan
agresif .

113

Peranan pendidikan dalam gerakan nasionalisme
di Tanah Melayu

Nasionalisme merupakan perasaan cintakan bangsa dan
negara yang membawa kepada gerakan membebaskan tanah
air.
Gerakan ini merupakan satu tindak balas terhadap penjajahan
asing dengan menegakkan nilai dan institusi-institusi yang dapat
mencerminkan konsep negara yang bebas dan berdaulat.
Oleh itu , apakah peranan pendidikan dalam gerakan
nasionalisme di Tanah Melayu ?

SISTEM PENDIDIKAN AGAMA

Sistem pendidikan masyarakat Melayu
yang terpenting ialah Pendidikan Islam.
Sistem ini juga dikenali sebagai sistem
pondok.
Pondok memainkan peranan sebagai
pusat pendidikan dalam kalangan
masyarakat Melayu.

114

PENDIDIKAN BAHASA INGGERIS
Perkembangan sistem pendidikan
Inggeris di Tanah Melayu dan Singapura
telah melahirkan golongan intelektual
berpendidikan Inggeris .
Golongan berpendidikan Inggeris
mendapat pendidikan di Maktab Melayu
Kuala Kangsar Perak.

Pendidikan bahasa melayu

Pada awal abad ke-20 , sekolah Melayu di
Tanah Melayu mula berkembang namun
kekurangan dalam jumlah tenaga pelajar.
Oleh kerana itu , pihak British menubuhkan
Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI)
pada tahun 1922.

115

Peranan golongan intelektual dalam gerakan
nasionalisme di Tanah Melayu

Pengenalan
Gerakan ini merupakan satu tindak balas
terhadap penjajahan asing dengan menegakkan
nilai dan institusi-institusi yang dapat
mencerminkan konsep negara yang bebas dan
berdaulat.

1.Golongan intelektual berpendidikan di Timur
Tengah

Golongan ini terdiri daripada Syeikh
Muhammad Tahir Jalaluddin dan Syeikh
Muhammad Salim Al-Kalali.
Perjuangan,peranan dan sumbangan golongan
ini iaitu Kaum Muda adalah melalui majalah
Al-Imam.

116

2.Golongan intelektual berpendidikan Inggeris

Golongan intelektual berpendidikan Inggeris
merupakan perjuangan yang muncul apabila orang
Melayu bimbang penguasaan ekonomi oleh bangsa
asing.
Golongan ini juga merupakan golongan yang
bersikap sederhana dan sanggup bekerjasama
dengan penjajah.

3. GOLONGAN INTELEKTUAL BERPENDIDIKAN MELAYU

Golongan intelektual berpendidikan Melayu
menyebabkan perjuangan orang Melayu antara
tahun 1937 hingga 1941 yang berunsurkan politik
dan agresif.
Golongan ini menyedari perlunya tenaga dan fikiran
mereka untuk menyedarkan bangsa Melayu.

117

Peranan pengaruh luar dalam gerakan nasionalisme di
Tanah Melayu

Pengenalan

Nasionalisme bermaksud perasaan

cinta akan bangsa dan negara yang

membawa kepada gerakan

membebaskan tanah air .

Nasionalisme tidak hanya terhad

kepada pembebasan kuasa politik

sahaja , tetapi juga pembebasan

daripada cengkaman ekonomi dan

budaya asing .

1.Gerakan Islah
Golongan kesedaran Melayu itu dipelopori oleh
golongan yang menganjurkan Gerakan Islah
Islamiah dari Timur Tengah pada tahun 1906 .
Gerakan Islah Islamiah memperjuangkan Konsep
Pan-Islamisme, iaitu satu gerakan menyatukan
semua umat Islam di seluruh dunia dalam
penentangan mereka terhadap perluasan Barat.

118

2.Gerakan Pan-Islamisme
Gerakan Pan-Islamisme diperkenalkan oleh
Sultan Turki yang dianggap sebagai khalifah
sangat dihormati oleh seluruh dunia Islam.
Pada tahun 1876 hungga tahun 1909 , Sultan
Abdul Hamid merupakan penyokong kuat
Gerakan Pan-Islamisme.

3.Gerakan Turki Muda
Gerakan Turki Muda di bawah pimpinan
Mustapha Kamal Attaturk.
Gerakan ini mempengaruhi golongan intelektual
di Tanah Melayu yang menganggapnya sebagai
satu gerakan nasionalisme Islam yang berjaya
mengatasi kelemahan dan kemunduran rakyat
Turki.

4.Pengaruh dari Indonesia
Pengaruh dari Indonesia mempunyai impak yang
sangat besar kepada orang Melayu.
Hal ini kerana , Golongan Intelektual di Tanah
Melayu telah membaca akhbar dan majalah dari
Indonesia.

119

5.Pengaruh dari negara lain
Pengaruh dari negara lain seperti India dan
China .
Pengaruh ini bertujuan untuk membebaskan
India daripada penjajahan British.

120

Gerakan Islah di Tanah Melayu pada abad ke-20

Pengenalan
Pembaharuan yang diperkenalkan oleh
British telah membangkitkan kesedaran
politik dalam kalangan orang Melayu .
Pada tahun 1900-1920 , golongan intelektual
berpendidikan Timur Tengah memainkan
peranan penting dalam gerakan kebangsaan
di Tanah Melayu.

1.Ajaran Islam sebenar

Membebaskan Islam daripada ajaran kuno dan
menyeru orang Melayu menggunakan akal
dalam mengamalkan agama mereka dan
menyedarkan orang Melayu tentang
kemunduran ekonomi dan sosial mereka .
Kaum Muda berpendapat bahawa masalah
kemunduran orang Melayu bukan disebabkan
oleh mereka tidak mampu bersaing dengan
kaum-kaum lain tetapi didorong oleh kejahilan
dalam memahami ajaran Islam yang sebenar .

121

2.Akhbar dan majalah

Contohnya , Al-Imam , Neracha , Idaran Zaman
dan Pengasuh .
Tujuan Al-Imam ialah mengingatkan mana yang
lalai dan menjaga yang tidur dan menunjukkan
mana yang sesat dan menyampaikan suara yang
menyeru kepada kebajikan.

3.Kemajuan dalam bidang sosial dan ekonomi
Kaum Muda memperjuangkan beberapa
pembaharuan seperti agama diajar dengan
menggunakan akal fikiran.
Kebebasan wanita dalam bidang pendidikan
dan sosial , sistem agama yang lebih liberal
yang meliputi pengajaran Bahasa Inggeris dan
mata pelajaran moden diajar dalam sistem
pendidikan

4.Menyalurkan idea perjuangan
Contohnya , Madrasah Al-Masyhur Al-
Islamiah dan Madrasah II-Ihya Assyariff.
Kaum Muda ditentang oleh Kaum Tua melalui
majalah sepertu Suara Benar dan Lidah
Benar.

122

Gerakan persatuan dan kelab-kelab di negeri-negeri
Melayu pada abad ke-20

Pengenalan
Gerakan Islah kelab , kesatuan seperti
Kesatuan Melayu Singapura dan persatuan
negeri memainkan peranan sangat penting
dalam memberikan kesedaran kebangsaan
dalam kalangan orang Melayu .
Gerakan Islah , kelab dan persatuan
memperjuangkan isu berkaitan dengan agama
, ekonomi dan politik .

1.Gerakan Islah
Gerakan Islah ialah satu gerakan yang menyeru
masyarakat Melayu supaya membetulkan
pandangan mereka terhadap Islam .
Pendorong gerakan ini di Tanah Melayu ialah Syed
Syeikh Al-Hadi , Syeikh Tahir Jalaludin dan Haji
Abbas Bin Mohammad .

123

2. Perjuangan Kaum Muda
Perjuangan Kaum Muda menyeru orang Melayu
menjana ajaran Islam dari sudut kemajuan dunia
dan menyeru orang Melayu berpegang pada Al-
Quran dan Hadis.
Orang Melayu juga dinasihati mengetepikan
amalan-amalan khurafat yang dilarang dalam
Agama Islam.

3.Kesatuan Melayu Singapura (KMS)
Kesatuan Melayu Singapura (KMS) ditubuhkan di
Singapura pada tahun 1926.
Pengasas KMS ialah Muhammad Eunos Abdullah
dan Tengku Abdul Kadir.

4.Kesatuan Melayu Muda (KMM)
KMM ditubuhkan pada tahun 1939 yang dipimpin
oleh Ibrahim Haji Yaakob iaitu wartawan akhbar
Majlis di Kuala Lumpur .
Penubuhannya bersifat lebih radikal .

124

Persatuan-persatuan bercorak politik yang ditubuhkan
sebelum Perang Dunia Kedua

Pengenalan :
Kesedaran untuk membentuk persatuan
bermula pada akhir abad ke-19 .
Tumpuan diberikan kepada aspek kebajikan ,
sosial , pelajaran dan sukan kerana ketika itu
minat ke arah politik dan perjuangan
kebangsaan masih wujud.

1.Kesatuan Melayu Singapura (KMS)



KMS ditubuhkan di Singapura pada tahun 1926
oleh Mohammad Eunos Abdullah bersama Tengku
Abdul Kadir , Imam Haji Mohd Yusof dan Emboh
Suloh .
KMS merupakan pertubuhan awal orang Melayu
yang bercorak separa politik.

125

2.Pertumbuhan Persatuan-Persatuan Negeri

Penubuhan selain cara untuk menjaga dan
memajukan kepentingan orang Melayu selain
diberi perhatian.
Pada September 1937 , pemimpin-pemimpin KMS
mengadakan perjumpaan di Melaka yang
membawa kepada penubuhan cawangan KMS di
negeri itu.

3.Kesatuan Melayu Muda (KMM)

Pada bulan Ogos 1938 , golongan nasionalis
berpendidikan Melayu dipengaruhi oleh gerakan
nasionaliis Indonesia menubuhkan parti politik
yang dikenali sebagai KMM di Kuala Lumpur
yang diketuai oleh Ibrahim Haji Yaacob.
Antara pemimpin utama ialah Onan Haji Siraj ,
Ahmad Boestaman , Ishak Haji Muhammad dan
lain-lain .

126

Matlamat perjuangan Kaum Muda di Tanah Melayu
serta kaedah perjuangan mereka

Pengenalan
Nasionalisme di Tanah Melayu bermula awal
kurun ke-20 .
Pada peringkat awal , gerakan ini dipelopori
oleh berpendidikan agama atau Arab .

1.Golongan ini dikenali sebagai Kaum Muda
Tokoh utama ialah Syed Sheikh Al-Hadi , Sheikh
Muhammad Tahir Jalaluddin dan Haji Abbas
Muhammad Taha .
Mereka mendapat pendidikan di Timur Tengah.

2.Meningkatkan kemajuan orang Melayu
beragama Islam

Mereka menuntut ilmu pengetahuan keduniaan dan
akhirat.
Mereka menceburi bidang perniagaan walaupun
secara kecil-kecilan kerana Islam menggalakkan
perniagaan .

127

3.Menyeru orang Melayu supaya kembali kepada
ajaran Islam sebenar.

Kaum Muda juga menentang ajaran khurafat dan
bidaah yang menyeleweng daripada ajaran dan
akidah Islam serta meninggalkan amalan taklid
buta .
Mereka juga mengikuti apa yang terkandung
dalam Al-Quran dan Hadis .

Emansipasi Wanita

Emansipasi Wanita dapat meningkatkan taraf wanita .
Wanita perlu menuntut ilmu untuk memajukan diri
sendiri .

Secara Tidak Langsung
Kaum Muda melalui madrasah yang dibina untuk
mengajar ilmu dunia dan agama .
Idea diterap dalam pengajaran.

128

6.Secara Langsung
Mereka menyebarkan maklumat melalui media
seperti majalah dan akhbar .
Sebagai contohnya , Al-Imam , Neracha , Idaran
Zaman dan Saudara

129

Gerakan Kesatuan Melayu Muda (KMM) di Tanah
Melayu pada abad ke-20

Pengenalan
KMM ditubuhkan pada tahun 1939 yang dipimpin
oleh Ibrahim Haji Yaakob iaiu wartawan akhbar
Majlis Kuala Lumpur .
Nama KMM diilhamkan oleh Sultan Djenain , iaitu
pelarian politik dari Indonesia .

1.Cawangan KMM
Didirikan di Perak , Melaka , Johor , Negeri Sembilan
dan Pulau Pinang .
Walau bagaimanapun , pergerakan KMM sering
diawasi oleh pihak British .

2.British menangkap dan memenjarakan pemimpin-
pemimpin KMM

Contohnya , Ibrahim Yaacob dan Ishak Haji Muhammad
Secara keseluruhannya , KMM gagal mendapat
sokongan meluas disebabkan ketidakadilan KMM dan
perjuangan penyatuan dengan Indonesia .

130

3.Membebaskan pemimpin-pemimpin KMM
Pemimpin KMM , Ibrahim Yaacob telah memberi
bantuan kepada pihak Jepun dengan menubuhkan
Pembela Tanah Air (PETA) iaitu sebuah ketenteraan
yang dipimpin oleh Ibrahim Yaacob .

4.Memberikan kemerdekaan kepada Indonesia
Ibrahim Haji Yaacob meminta Jepun memberikan
kemerdekaan kepada Tanah Melayu bersama-sama
dengan Indonesia.
Ini sesuai dengan matlamat KMM untuk menbuhkan
Melayu Raya dan Indonesia Raya .

5.Persediaan kemerdekaan bersama Indonesia
Indonesia mengisytiharkan kemerdekaan pada 17 Ogos
1945 .
Tetapi kerana kekalahan Jepun secara tiba-tiba ,
Soekarno telah mengisytiharkan kemerdekaan lebih
awal iaitu pada 15 Ogos 1945 .

131

3.2.1 PERJUANGAN MENCAPAI KEMERDEKAAN
PENDUDUKAN JEPUN 1941-45

Dasar pendudukan Jepun ke atas mencapai kemerdekaan.

DASAR POLITIK

Sistem Pentadbiran bercorak ketenteraan Penglibatan Orang Melayu dalam Pentadbiran

Pentadbiran Jepun memerintah Tanah Melayu,
Pemerintahan Jepun mengalami masalah
Sabah dan Sarawak selama 3 1/2 tahun (15 Febuari
kekurangan pegawai awam
1942 - 12 September 1945) Jepun mendirikan Kao Kunrenjo iaitu Sekolah
Kuasa tertinggi pemerintah Jepun ialah Jeneral Latihan Kepimpinan untuk orang Melayu di
Biro pentadbiran seperti Hal Ehwal Umum,
Singapura, Pulau Pinang dan Melaka
Perusahaan,Kewangan dan Perhubungan di bawah
Pelatih akan diberi jawatan dalam perkhidmatan
pentadbiran Gabenor awam selepas tamat latihan.
Pentadbiran Sabah,Sarawak dan Brunei disatukan
Contohnya :
di bawah satu unit pentadbiran Borneo Utara 1. Kapten Mohd Salleh Haji Sulaiman sebagai
Kuasa tertinggi ialah Gabenor Jeneral yang Pegawai Daerah di Hulu Perak
berpusat di Kuching dan bertukar ke Sandakan
2. Ibrahim Yaakob sebagai Leftenan Kolonel
selepas berlakunya pemberontakan Double Tenth mengetuai Pasukan Pembela Tanah Air (PETA)
di Sabah pada Oktober 1943

Dasar Menggalakkan Pergerakan Nasionalisme Melayu Dasar Berbeza-beza Terhadap Kaum di Tanah Melayu

Jepun memberikan sokongan kepada Kesatuan
Jepun melayan baik orang Melayu kerana

Melayu Muda (KKM) pimpinan Ibrahim Yaacob
memerlukan sokongan orang Melayu
Jepun juga menubuhkan Pasukan Sukarela
Orang Melayu diberikan jawatan tinggi dalam

(PETA) atau Pembela Tanah Air yang dikenali
pentadbiran Jepun dan Majlis Agama Islam

sebagai Giyu Gun di bawah pimpinan Ibrahim
ditubuhkan
Yaacob Orang India dilayan dengan memuaskan kerana

Menjelang akhir pendudukan Jepun, Jepun
memerlukan kerjasama orang India dalam

menubuhkan Kesatuan Rakyat Indonesia
rancangannya menguasai India
Semenanjung (KRIS) pada Julai 1945 yang
Orang Cina dilayan dengan kasar kerana

berfungsi untuk melaksanakan tugas
permusuhan antara Jepun dan China
memberikan kemerdekaan kepada Tanah

Melayu bersama-sama Indonesia.

132

DASAR EKONOMI

Dasar Sistem Ekonomi Kawalan Dasar Sistem Permit
Jepun memperkenalkan sistem permit

Jepun menyerang Malaysia kerana bagi mengawal semua jenis

sumber-sumber alam yang sangat perdagangan dan pengangkutan
diperlukan oleh industri Jepun Jepun memperkenalkan catuan beras

Sistem ekonomi beras ditukar disebabkan pengeluaran barangan

kepada sistem ekonomi kawalan makanan seperti beras tidak mencukupi
Perniagaan dan perdagangan negeri Penduduk perlu mendapatkan kupon

dikuasai oleh Jepun. Contoh : dari Pejabat Kawalan Makanan untuk

Perusahaan getah dan kayu balak ditukarkan dengan beras dan dihadkan

tidak dapat diteruskan di Sabah 2 gantang beras sebulan

Dasar Pengenalan Mata Wang Pokok

Pisang

Jepun memperkenalkan dan mencetak

mata wang baharu bagi tujuan

menambahkan penggunaan mata wang
yang berimejkan Jepun di Tanah
Melayu, Sabah dan Sarawak
Mata wang ini tidak bernilai di pasaran

antarabangsa dan hanya boleh

digunakan di Tanah Melayu, Sabah dan

Sarawak sahaja

Dasar Rancangan Penjepunan DASAR SOSIAL Dasar Menindas Terhadap

Kaum Cina
Jepun berazam menghapuskan Dasar Pendidikan
pengaruh Barat di Asia Jepun mengamalkan dasar

Tenggara Sistem pendidikan untuk
berbaik-baik kepada orang

Rancangan 'Penjepunan' menjepunkan masyarakat
Melayu dan India tetapi dasar

melalui ketaatan kepada tempatan menindas orang Cina
Maharaja Jepun, wajib Sistem pendidikan Jepun
Dasar menindas orang Cina

menyanyikan lagu kebangsaan memberi tumpuan kepada
kerana membalas dendam

Jepun (Kimigayo dan Aikoku ketaatan dan kesetiaan kepada
orang Cina yang menyumbang

Koshin Kyoku) maharaja kewangan dan peralatan

Bahasa Jepun dijadikan bahasa Wajib menyanyikan lagu
perang kepada China semasa

penghantar dan perhubungan kebangsaan Jepun setiap pagi
Perang China-Jepun 1937

Kelulusan bahasa Jepun Buku teks dalam bahasa Jepun
Ribuan orang Cina dan India

menjadi syarat utama kenaikan banyak diterbitkan
kehilangan nyawa semasa

pangkat dalam perkhidmatan Sekolah-sekolah Cina ditutup
menjadi buruh paksa projek

kerana mengamalkan dasar anti
Jalan Kereta Api Maut di

Cina sempadan Thai-Burma

133

134

Kesan-kesan Pendudukan Jepun ke atas gerakan mencapai
kemerdekaan

KESAN POLITIK

Kesan Sistem Pentadbiran Tentera Jepun Kesan Penglibatan Orang Melayu dalam

Pentadbiran
Penentangan orang Melayu terhadap

pengisytiharan Malayan Union dan
Pengalaman dalam pentadbiran

Gerakan Anti-Penyerahan Sarawak
memberi keyakinan diri dan

Orang Melayu sedar Jepun hanya
menyedarkan Orang Melayu bahawa

memperalatkan kuasa dan sokongan
mereka mampu mentadbir negeri

sultan demi pentadbiran mereka sendiri
sendiri
Jepun mengekalkan institusi kesultanan
Maruah dan Imej British sebagai kuasa
Melayu tetapi sultan hanya sebagai
terunggul hilang apabila British kalah

ketua agama dan adat istiadat Melayu
dengan Jepun dalam masa yang

Orang Melayu sedar Jepun mungkir janji singkat
memberi kemerdekaan apabila Kedah,
Orang Melayu sedar tidak boleh

Perlis, Kelantan dan Terengganu
berharap dengan British untuk

diserahkan kepada Thailand mempertahankan Tanah Melayu dan

mesti berusaha sendiri

Kesan Pergerakan Nasionalisme Melayu Kesan Dasar Berbeza-beza Terhadap Kaum di

Tanah Melayu
Ibrahim Yaacob menggunakan bantuan

kewangan Jepun untuk membeli akhbar
Membangkitkan semangat kebangsaan

Warta Malaya pada 1941 bagi menyalurkan
yang mempunyai haluan berbeza

mesej nasionalisme mengikut kaum dan berpaksi kepada

KMM berkerjasama dengan gerakan anti-
negara asal
Jepun untuk membentuk organisai bawah
Orang India cenderung kepada

tanah dan berjaya memperalatkan Jepun
perjuangan kemerdekaan di Negara

bagi tujuan nasionalisnya India
Pendudukan Jepun menyemarakkan
Orang Cina bersikap anti-Jepun dan

kesedaran politik secara berparti dan
berjuang mempertahankan negara

berpersatuan dalam kalangan penduduk
China
Tanah Melayu Ramai orang Cina melarikan diri ke

Parti yang muncu selepas pendudukan
dalam hutan dan menganggotai Parti

Jepun : UMNO, MCA, MIC, AWAS, API dan
Komunis Malaya (PKM) akibat dasar

PKMM penindasan

135

Kesan-kesan Pendudukan Jepun ke atas gerakan mencapai
kemerdekaan

KESAN EKONOMI

Kesan Dasar Ekonomi
Sistem Ekonomi Kawalan menyebabkan ekonomi dan taraf hidup rakyat
merosot
Ekonomi Tanah Melayu yang bergantung kepada eksport bijih timah
mengalami kemerosotan
Ini disebabkan pengeluaran berkurangan akibat peperangan dan sekatan
ekonomi yag dikenakan terhadap Jepun
Tanah Melayu mengalami inflasi akibat percetakan wang kertas Jepun yang
tidak terkawal dan kekurangan barangan pengguna
Perusahaan tempatan diambil alih oleh syarikat besar Jepun seperti Mitsubishi
menyebabkan pengangguran meningkat
Sistem Ekonomi Kawalan mengakibatkan Tanah Melayu mengalami kekurangan
barangan pengguna terutamanya tekstil dan makanan

KESAN SOSIAL

Kesan Dasar Sosial
Dasar penjepunan dan Sistem pendidikan Jepun menimbulkan kebencian dan
kemarahan penduduk tempatan tetapi sistem pendidikan Jepun menyemai
sifat kerajinan
Orang Melayu mencipta kain daripada benang nanas dan bahan api daripada
susu getah semasa berhadapan dengan situasi kekurangan bahan keperluan
Orang Melayu ditindas dan diseksa tanpa diberi peluang membela diri
Orang Cina yang diseksa melarikan diri ke pinggir hutan
Orang India dijadikan buruh paksa dan dihantar ke sempadan Thai-Burma
untuk membina Jalan Kereta Api Maut
Ramai yang meninggal dunia kerana kekurangan makanan dan wabak penyakit
dan Jepun merampas ubat yang sedia ada

136

137

138

139

140

141

142