BAHASA MELAYU MODEN

BAHASA MELAYU
MODEN

KONSEP
❖Lanjutan daripada BM Klasik
❖Perkembangan bahasa Melayu Moden

bermula pada abad ke-19 dengan
bermulanya karya-karya Abdullah Munsyi.
❖Selepas mencapai kemerdekaan bahasa
Melayu mengalami perkembangan yang
pesat dan termaktub dalam Perkara 152
Perlembagaan Malaysia yang mengiktiraf
bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan.

❖Sebagai bahasa kebangsaan bahasa
Melayu memikul tugas sebagai bahasa
rasmi, pentadbiran, perhubungan,
penghantar dan bahasa ilmiah di sekolah
dan universiti.

❖Untuk mencapai matlamat di atas, satu
perancangan bahasa bagi meningkatkan
status bahasa Melayu moden telah
dilakukan oleh Dewan Bahasa dan
Pustaka.

TAHAP PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU
MODEN

❖ Bahasa Melayu moden pramerdeka
❖ Bahasa Melayu moden pascamerdeka

Bahasa Melayu Pramerdeka
❖Pada peringkat awal pemerintahan
Inggeris, kedudukan bahasa Melayu
tidak tergugat. Bahasa Melayu tetap
digunakan dalam urusan rasmi kerajaan
British, maka lahirlah sarjana bahasa
berbangsa barat seperti: R.O Winsted, R.J
Wilkinson, C.C Brown, W.E Maxwell, W.
Marsden, O.T Dusek, W.G Shellabear, J.
Crawford, A.M Skinner

❖Kedudukan bahasa Melayu mula
tergugat selepas Perang Dunia ke-2
apabila kerajaan Inggeris mula
menjadikan bahasa Inggeris sebagai
bahasa penghantar dan bahasa rasmi.

❖Walau bagaimanapun terdapat pejuang
bahasa Melayu yang memperjuangkan
bahasa Melayu melalui karya mereka

TOKOH-TOKOH ASING
BAHASA MELAYU MODEN

PRAMERDEKA

R.O. WINSTEDT O.T. DUSSEK

R.J. WILKINSON
W. MARSDEN

➢R.O. Winstedt (Richard Olof Winstedt)
❖Pentadbir Inggeris yang berkhidmat di T.

Melayu dan Singapura (1902-1935)
❖Hasil karya beliau:

o Loghat Melayu, Colloquial Malay: A
Simple Grammar with Conversations,
Malay Grammar, A Practical Modern
Malay-English Dictionary, An Unabridge
English-Malay Dictionary, Dictionary of
Colloquial Malay (Malay-English and
English-Malay)

➢R.J. Wilkinson (Richard James Wilkinson)
❖Lahir di Salonika, Greece.
❖Pernah bertugas sebagai nazir sekolah

Negeri Melayu Bersekutu, Residen
Inggeris di N9 dan setiausaha kerajaan
British di Singapura
❖Hasil karya beliau:
o A Malay-English Dictionary
o An Abridge Malay-English Dictionary
o Handbook of the Malay Language

➢O.T. Dussek (Oman Theodore Dussek)
❖Lahir di Surrey, England
❖Bertugas sebagai guru di Sekolah Tinggi

Melaka. Kemudian dilantik sebagai
Pengetua Maktab Latihan Guru Melayu
Melaka. Selepas itu sebagai Penolong
Pengarah Pelajaran (Melayu) dan menjadi
pengetua Sultan Idris Trainning College
(SITC) yang pertama
❖Dengan bantuan Za’ba beliau menubuhkan
Pejabat Karang Mengarang (PKM) di SITC
dalam usaha memajukan bahasa Melayu

❖Menerbitkan banyak buku sekolah dan siri
bacaan tambahan untuk sekolah Melayu
(Malay-School Series dan Malay Home
Library Series)

❖Buku yang beliau hasilkan:
o Kitab Pelita Mengarang
o Kitab Pedoman Guru Penggal 1 dan 2,
Kitab Hisab I-IV iaitu Pimpinan Guru bagi
mengajarkan Murid-murid di dalam
Sekolah Melayu, Kitab Ilmu Geometri
o Melawat ke Eropah Tengah
o Practical Modern Malay: An Introduction
to the Colloquial Language

➢W. Marsden (William Marsden)
❖Banyak menghasilkan kamus:

o A Dictionary of the Malayan Language
o A Grammar of the Malayan Language

❖ Merupakan sarjana pertama yang
memperkenalkan pola keselarasan
vokal bagi BM

TOKOH-TOKOH TEMPATAN
BAHASA MELAYU MODEN

PRAMERDEKA

➢Abdullah bin Abdul Kadir Munsyi (1796-
1854)
❖Dilahirkan Kg. Masjid, di Melaka dan
mendapat gelaran Munsyi yang
bermaksud pendidik @ guru ketika
berumur 11 tahun kerana telah
mengajar agama Islam kepada askar
Melayu di Melaka.

❖Antara karya beliau yang terkenal
ialah (Syair Singapura Terbakar, Kisah
Pelayaran Abdullah , Kisah Pelayaran
Abdullah ke Jeddah, Hikayat Abdullah,
Dewa al-Kulub)

❖Melakukan terjemahan karya bahasa
Hindi iaitu Hikayat Panca Tanderan ke
dalam BM dengan nama Hikayat
Khalilah dan Daminah.

➢Raja Ali Haji (1809-1870)- Raja Ali Haji
Bin Raja Ahmad
❖Dilahirkan di Pulau Penyengat, Riau
berpendidikan Arab dan merupakan
tokoh bahasa yang sangat penting.
❖Beliau merupakan penulis Melayu
pertama yang menghasilkan
kamus dan buku tatabahasa
melalui bukunya Kitab
Pengetahuan Bahasa.

❖Antara karya beliau ialah (Bustanul
Katibin, Tuhfat-Nafis, Kitab Salasilah
Melayu dan Bugis, Kitab Perkebunan
Jurutulis Bagi Kanak-kanak yang Hendak
Menutut Belajar Akan Dia, Gurindam
Dua Belas)

➢Mejar Dato’ Mohd. Said bin Haji Sulaiman (
1876 – 1955)
❖Dilahirkan di Teluk Belanga Singapura
dan menjadi penunjang kepada Pakatan
Bahasa Melayu Persuratan Buku Diraja
Johor (Pakatan).

❖Antara karya beliau ialah
(Buku Katan PBmPB, Jalan Bahasa
Melayu,Pohon Agama, Sopan Santun
Dalam Islam, Buku Ketetapan
Hejaan Melayu, Manual of the
Malay Language)

➢Zainal Abidin Ahmad (Za’ba) (1895-1973)
❖Dilahirkan di Batu Kikir, Jempol Negeri
Sembilan. Nama lain beliau ialah Za’ba,
Melayu Jati, Patriot dan Zai Penjelmaan.
❖Beliau merupakan tokoh bahasa dan
antara karya yang terkenal
ialah Pelita Bahasa
Penggal 1,11,
dan 111.

➢.
❖Karya beliau yang lain ialah Kitab Ilmu
Bahasa Melayu, Kitab Rahsia Ejaan Jawi,
Ilmu Mengarang Melayu.
❖Beliau pernah memegang jawatan
Pengarah Dewan Bahasa Dan Pustaka dan
dianugerahkan gelaran Pendeta dan darjah
Panglima Mangku Negara yang membawa
gelaran Tan Sri.

PERTUBUHAN BAHASA MELAYU
PRAMERDEKA

.

Pakatan Belajar Mengajar Pengetahuan
Bahasa (PBmPB)

❖Ditubuhkan pada tahun 1888 dan
diasaskan oleh Datuk Seri Amar Diraja
Abdul Rahman Andak dan Datuk
Muhammad Ibrahim Munsyi.

❖Matlamat utama PBmPB ditubuhkan
untuk memelihara, memperlengkap dan
mempermodenkan bahasa Melayu dari
segi ejaan, mencipta perkataan baru dan
memelihara ejaan jawi.

❖Sepanjang penubuhannya PBmPB telah
menghasilkan 34 buah buku berkaitan
dengan sejarah, kebudayaan, riwayat
perjalanan dan maklumat PBmPB.

Pejabat Karang Mengarang
❖Ditubuhkan pada tahun 1924 di Maktab

Perguruan Sultan Idris (MPSI) dan
pengasasnya ialah O.T Dussek dan Za’ba.
❖Matlamat penubuhannya untuk mengatasi
masalah kekurangan bahan bacaan bahasa
Melayu di sekolah Melayu selain
menggalakkan penulis menghasilkan karya
dalam bahasa Melayu. Di samping itu PKM
juga mengeluarkan bahan bacaan untuk
masyarakat Melayu, menerbitkan jurnal
bergambar dan mengadakan perpustakaan
bergerak ke kampung-kampung

Angkatan Sasterawan 50 (Asas 50)
❖Ditubuhkan di Singapura pada 6 Ogos

1950
❖Merupakan pertubuhan yang

paling besar sumbangannya kepada
perancangan dan perkembangan
bahasa Melayu yang dibentuk oleh
angkatan penulis muda (Tongkat
Warrant, Keris Mas, A. Samad Said)

❖Antara tujuan penubuhannya ialah
mengembangkan bahasa dan
kesusasteraan Melayu dan menjaga
kepentingan dan kebajikan penulis
Melayu.

❖Asas 50 juga telah mendesak kerajaan
untuk melaksanakan bahasa Melayu
sebagai Bahasa Kebangsaan dan Bahasa
Penghantar di sekolah.

Sultan Idris Training College (SITC)
❖Ditubuhkan pada 29 November 1922
❖2 sumbangan SITC:-

o Institusi latihan bagi bakal pendidik
o Badan penerbitan buku, khusunya buku-

buku untuk kegunaan sekolah
❖ SITC kemudiannya dikenali sebagai

Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI),
IPSI dan UPSI

Jawi Peranakan
❖Akhbar berbahasa Melayu pertama yang

diterbitan di Singapura pada tahun 1876
❖Diasaskan oleh Munsyi Mohd Said Dada

Mohayiddin
❖Akhbar mingguan diterbitkan oleh

masyarakat Jawi Peranakan (kacukan
India-Melayu)
❖Ditulis menggunakan tulisan Jawi

BAHASA MELAYU MODEN
PASCAMERDEKA

Akta-akta yang berkaitan dengan
pelaksanaan bahasa Melayu
Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan
❖Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan

menyatakan bahawa “Bahasa Kebangsaan
ialah bahasa Melayu dan hendaklah ditulis
dalam apa-apa tulisan sebagaimana yang
diperuntukkan dengan undang-undang
oleh Parlimen”
❖Perkataan yang digunakan dalam Perkara
152 Perlembagaan ialah bahasa
kebangsaan bukan bahasa rasmi

❖Perlembagaan ini kemudiannya dipinda
dengan memasukkan Fasal (6) yang
berbunyi
“(6) Dalam perkara ini, maksud rasmi
ertinya apa-apa maksud kerajaan, sama
ada Kerajaan Persekutuan atau Kerajaan
Negeri dan termasuklah apa-apa maksud
sesuatu pihak berkuasa awam.”

Akta Dewan Bahasa dan Pustaka 1959
(Pindaan 1995)
❖Akta ini diluluskan oleh Parlimen pada

tahun 1959
❖Pada awalnya dikenali sebagai Ordinan

Dewan Bahasa dan Pustaka
❖Tujuan Lembaga Pengelola DBP

ditubuhkan:
o Untuk memperkembang dan

memperkaya bahasa kebangsaan
o Untuk memperkembang bakat sastera

khususnya dalam bahasa kebangsaan

o Untuk mencetak atau menerbitkan buku,
majalah, risalah dan bentuk
kesusasteraan lain dalam bahasa
kebangsaan dan dalam bahasa lain

o Untuk menstandardadisasikan ejaan dan
sebutan serta membentuk istilah
teknikal yang sesuai dalam bahasa
kebangsaan

Akta Bahasa Kebangsaan 1963/67
❖Dikuatkuasakan pada 1 Julai 1971
❖Merupakan gabungan Akta Bahasa

Kebangsaan 1963 dan Akta bahasa
Kebangsaan 1967
❖Semua urusan rasmi kerajaan perlu
menggunakan bahasa kebangsaan

Akta Hasutan 1948(Pindaan 1970)
❖Diluluskan pada 1948 yang

memperuntukkan hukuman tentang hasutan
❖Peristiwa 13 Mei 1969 menyebabkan

Parlimen meminda Perkara 10
Perlembagaan Persekutuan dengan
menjadikan isu bahasa sebagai satu isu
sensitif yang tertakluk kepada Akta Hasutan
1948
❖Sesiapa sahaja yang mempersoalkan
kedudukan mana-mana bahasa akan
dianggap melakukan kesalahan menghasut

Akta Pendidikan 1996
❖Akta pendidikan 1996 merupakan lanjutan

dan pembaharuan daripada Akta Pelajaran
1961
❖Bahasa Kebangsaan hendaklah menjadi
bahasa pengantar utama di semua institut
pendidikan dalam sistem pendidikan
kebangsaan kecuali sekolah jenis
kebangsaan yang ditubuhkan di bawah
seksyen 28 atau mana-mana institusi
pendidikan lain yang dikecualikan

❖Bahasa kebangsaan hendaklah diajarkan
sebagai mata pelajaran wajib di institusi
pendidikan swasta jika bahasa pengantar
utama di sesuatu institusi pendidikan
bukan bahasa kebangsaan.

❖Bahasa kebangsaan harus diajarkan sebagai
mata pelajaran wajib jika sesuatu tadikan
menggunakan bahasa-bahasa lain sebagai
bahasa pengantar.

❖Akta ini telah memperkukuh kedudukan
bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar
atau bahasa ilmu.

Penubuhan dan peranan Dewan Bahasa dan
Pustaka (DBP)
❖DBP awalnya dikenali sebagai Balai Pustaka

ditubuhkan di Johor Bahru pada 22 Jun 1956
❖Pada peringkat awal, DBP telah ditubuhkan

sebagai sebuah jabatan di bawah
Kementerian Pelajaran, yang menguruskan
hal-hal yang berkaitan dengan kebahasaan
❖Pada 1959, DBP telah dinaikkan statusnya
sebagai badan berkanun sebaik sahaja
Ordinan DBP
❖Pengarahnya yang pertama ialah Ungku
Abdul Aziz

❖Matlamat penubuhan DBP adalah untuk
o Memajukan dan memperkaya bahasa
kebangsaan
o Memajukan bakat kesusasteraan, terutama
dalam bahasa kebangsaan
o Mencetak dan menerbitkan atau
membantu usaha percetakan atau
penerbitan buku, risalah dan bentuk
kesusasteraan lain dalam bahasa
kebangsaan dan bahasa-bahasa lain

o Menyeragamkan ejaan dan bunyi sebutan
serta menggubal istilah-istilah yang sesuai
dalam bahasa kebangsaan

o Menyusun dan menerbitkan sebuah kamus
bahasa kebangsaan

❖DBP juga telah menjalankan program
pembinaan bahasa dengan tujuan untuk
penyelidikan bahasa, perkamusan,
peristilahan, dan pelaksanaan bahasa

Perancangan Bahasa Melayu
❖Perancangan bahasa melibatkan

o Perancangan taraf
o Perancangan korpus

❖Peringkat-peringkat Perancangan Bahasa
o Perancangan
▪ Membuat keputusan tentang dasar
▪ Mengumpulkan data
▪ Menyusun strategi
o Pelaksanaan
▪ Pengekodan (kodifikasi)
▪ Pemupukan
o Pemasyarakatan
▪ Penerapan korpus bahasa yang telah
dirancang untk digunakan oleh
masyarakat

o Penilaian
▪ Melihat dan menilai hasil atau kesan
pada peringkat pemasyrakatan
▪ Membaiki kelemahan
▪ Membuat perancangan yang seterusnya

➢Perancangan Taraf
❖Perancangan taraf atau status ialah usaha

meluaskan dan meningkatkan taraf
penggunaan atau peranan bahasa Melayu
dalam masyarakat
❖Perancangan taraf melibatkan
peningkatan taraf bahasa Melayu sebagai;
o Bahasa kebangsaan
o Bahasa rasmi
o Bahasa pengantar

Bahasa Kebangsaan
❖Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan

Tanah Melayu telah memaktubkan bahasa
Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan
bahasa rasmi negara
❖Bahasa kebangsaan dipilih daripada
bahasa pribumi kerana bahasa pribumi
dapat menunjukkan identiti sesebuah
negara, khususnya identiti asal

Bahasa Rasmi
❖Bahasa rasmi merupakan bahasa yang

digunakan dalam situasi rasmi di sesebuah
negara
❖Bahasa rasmi juga digunakan dalam
tulisan-tulisan rasmi kerajaan, seperti
dalam urusan surat-menyurat dan laporan-
laporan rasmi kerajaan

Bahasa Pengantar
❖Bahasa pengantar ialah bahasa yang

digunakan sebagai medium atau wahana
dalam proses pengajaran dan pembelajaran
di institusi pendidikan meliputi semua
peringkat pengajian
❖Laporan Razak (1956) mencadangkan
bahasa Melayu sebagai mata pelajaran
penting yang diajarkan di sekolah-sekolah
❖Laporan Rahman Talib (1960)
mencadangkan kelulusan bahasa Melayu
sebagai syarat kemasukan ke Skim Latihan
Perguruan

❖Antara perancangan yang telah
dilaksanakan untuk memudahkan
pengajaran dan pembelajaran di semua
peringkat ialah pembakuan korpus-korpus
bahasa iaitu:
o Penyelarasan sistem ejaan
o Pembakuan sebutan
o Penetapan tatabahasa pegangan
o Pembentukan istilah dalm pelbagai ilmu
o Penyusunan kamus
o Penerbitan buku-buku ilmiah

➢Perancangan Korpus
❖Perancangan korpus bahasa melibatkan

kegiatan perancangan yang berkaitan
dengan bahan bahasa
❖Perancangan korpus melibatkan
tatabahasa, ejaan, perkamusan, sebutan
dan peristilahan (TEKSI)
❖Melibatkan 2 proses:
o Pengekodan (kodifikasi)
o Pemupukan

❖Pengekodan ialah penyeragaman untuk
menghasilkan satu variasi bahasa yang
standard, sempurna dan seragam

❖Pemupukan – usaha memodenkan bahasa
Melayu supaya boeh menjadi bahasa yang
saling terjemah dengan bahasa moden yang
lain

❖Istilah lain yang lebih umum digunakan
ialah penyelarasan