151www.netlerikatla.com 1-C 2-B 3-C 4-C 5-A 6-D 7-D 8-C 9-A 10-A 5. Sağlıklı bir insanda yoğun egzersiz sırasında meydana gelen olaylar aşağıda verilmiştir. I. Soluk alıp vermenin hızlanması II. Kan pH sının düşmesi III. Hücrelerden kana yoğun CO2 geçişi IV. Diyafram kasının uyarılması V. Omurilik soğanının uyarılması Buna göre verilen olaylardan hangisi en son gerçekleşir? A) I B) II C) III D) IV E) V 8. I. Diyafram kasının kasılması II. Alveoldeki CO2 miktarı III. Kandaki oksijenin kısmi basıncı Doku kılcallarına gelen kandaki oksijenin hemoglobinden ayrılmasına yukarıdaki faktörlerden hangisi etki eder? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III 9. Alveollerde veya doku kılcallarında normal gaz difüzyonunun gerçekleşebilmesi için aşağıdakilerden hangisinin olması gerekir? A) Doku kılcalındaki O2 miktarı > Doku sıvısındaki O2 miktarı B) Alveoldeki CO2 miktarı = Alveol kılcalındaki CO2 miktarı C) Doku sıvısındaki O2 miktarı > Doku kılcalındaki O2 miktarı D) Alveoldeki CO2 miktarı > Alveol kılcalındaki CO2 miktarı E) Doku kılcalındaki CO2 miktarı > Doku sıvısındaki CO2 miktarı 10. Oksijenin doku hücrelerine kadar taşınması sırasında aşağıda verilen olaylar sıraya konulduğunda hangisi 3. sırada yer alır? A) Oksihemoglobinli alyuvarların kalbe gelmesi B) Oksijenin hemoglobinden ayrılması C) Alyuvar içinde oksihemoglobinin oluşması D) Oksijenin doku sıvısına geçmesi E) Kandan oksijenin difüzyonla alyuvara geçmesi 6. İnsan vücudundaki kanın içerisindeki karbondioksit oranı artıyorsa aşağıda verilen damarlardan hangisinden geçiyor olabilir? A) Alt ana toplardamar B) Akciğer toplardamarı C) Aort atardamarı D) Doku kılcalı E) Akciğer atardamarı 7. I. Kaburgalar arası kasların kasılması II. Diyafram kasının kasılması III. Göğüs boşluğu iç basıncının azalması IV. Akciğerdeki hava basıncının artması Yukarıda verilen olaylardan hangileri soluk verme sırasında gerçekleşir? A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III D) Yalnız IV E) II, III ve IV
152www.netlerikatla.com TEST - 1 1. I. Oksijenin hemoglobinden ayrılması II. Karbondioksitin hemoglobine bağlanması III. Bikarbonat iyonlarının hidrojen iyonları ile birleşip karbonik asitin oluşması IV. Karbonik asitin, enzim yardımıyla karbondioksit ve suya dönüşmesi Yukarıda verilen olaylardan hangileri doku kılcallarında gerçekleşir? A) I ve II B) Yalnız III C) II ve III D) Yalnız IV E) I, III ve IV 4. İnsanda solunum gazlarının taşınmasıyla ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) O2, hemoglobinle taşınır. B) CO2, kan plazmasında taşınabilir. C) HCO– 3, hemoglobinle taşınır. D) O2, kan plazmasında azda olsa taşınabilir. E) CO2, hemoglobine bağlanabilir. 5. I. Alveollere dolan havadaki oksijenin difüzyonla akciğer kılcallarına geçmesi II. Oksijenin alyuvarlardaki hemoglobinle birleşerek oksihemoglobin oluşturması III. Oksijence zengin kanın kalpten vücuda pompalanması IV. Doku kılcal damarlarındaki kanda karbondioksit miktarı arttığı için oksijenin hemoglobinden ayrılması V. Plazmadaki oksijenin doku sıvısına geçtikten sonra difüzyonla hücrelere geçmesi Akciğerlere alınan oksijenin vücut hücrelerine taşınması sırasında gerçekleşen olaylar yukarıda verildiğine göre, bu olaylar sıralandığında hangisi 3. sırada meydana gelir? A) I B) II C) III D) IV E) V 6. Hemoglobinin, oksijene karşı ilgisi kan pH'sıyla doğru orantılıdır. Kan pH sı düşerse bu ilgi azalırken, pH artarsa bu ilgide artar. Aşağıda verilenlerden hangisi hemoglobinin oksijene karşı ilgisini arttırıcı yöndedir? A) Kandaki CO2'nin artması B) Kandaki CO2'nin azalması C) pO2'nin artması D) Kandaki H+'nin artması E) pO2'nin sabit kalması 2. I. Kandaki CO2 miktarı II. Kandaki glikoz miktarı III. Atmosfer basıncı İnsanda solunum hızını yukarıda verilen faktörlerden hangisi doğrudan etkilemez? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 3. Doku kılcallarından geçen kandaki O2 (I), CO2 (II) değişimleri ile ilgili aşağıda verilen grafiklerden hangisi doğrudur? A) B) C) Doku kılcalı Doku kılcalı Doku kılcalı Doku kılcalı Doku kılcalı Zaman Zaman Zaman Zaman Zaman D) E) I I I I II II I II II II
153www.netlerikatla.com 1-A 2-B 3-E 4-C 5-C 6-B 7-D 8-D 9-B 10-C 11-D 7. X Yukarıdaki şekilde X ile gösterilen solunum organıyla ilgili, I. İç kısmında mukus salgılayan goblet hücreleri vardır. II. Akciğerlere girerek alınan havanın akciğerlere ulaşmasını sağlar. III. C şeklindeki kıkırdak halka sürekli açık kalmasını sağlar. IV. Yapısındaki bazı hücreler alınan havadaki bazı parçacıkların tutulmasını sağlar. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) Yalnız I C) III ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 8. İnsan solunum sisteminde akciğerlerin yapısında bulunan alveollerle ilgili, I. Bronşiollerin dallanmasıyla oluşan ince borucukların açıldığı hava keseleridir. II. Tek katlı yassı epitelden oluşur. III. Soluk verme sırasında birbirine yapışarak kapanır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III 9. İnsanda soluk alıp vermenin kontrolü, I. Beyincik II. Omurilik soğanı III. Pons IV. Omurilik V. Hipotalamus yapılarından hangilerinde gerçekleşebilir? A) I ve II B) II ve III C) II, III ve IV D) I, II ve V E) III, IV ve V 10. Ahmet spor bilimleri fakültesinde Beden Eğitim ve Spor Öğretmenliği bölümünü okumaktadır. Bölümün bazı derslerinde yoğun egzersiz yapmak zorunda kalan Ahmet'in vücudunda egzersiz sırasında, I. Dokulardaki oksijen miktarının azalması II. Kanın pH'sının yükselmesi III. Kanındaki karbondioksit miktarının artması IV. Soluk alıp vermenin hızlanması değişimlerinden hangileri meydana gelir? A) I ve II B) Yalnız III C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 11. Aşağıda verilen olaylardan hangisi soluk verme sırasında gerçekleşir? A) Diyafram kası kasılır. B) Kaburgalar arası kaslar kasılır. C) Göğüs hacmi genişler. D) Karın boşluğu genişler. E) Diyafram kası düzleşir.
154www.netlerikatla.com TEST - 2 1. I + H2 O ® H2 CO3 ® H+ + II Doku hücresi CO2 O2 Alyuvar III ® Hb + O2 Yukarıdaki şekilde solunum gazları olan oksijen ve karbondioksitin taşınım yollarından bir kısmı gösterilmiştir. Buna göre, I, II ve III ile gösterilenler aşağıdakilerden hangisinde doğru eşleştirmiştir? I II III A) CO2 HCO3 – HbCO2 B) CO2 HCO3 – HbO2 C) HbCO2 CO2 HbO2 D) HCO3 – HbCO2 Hemoglobin E) Hemoglobin HCO3 – HbO2 2. I. Solunum gazlarının büyük bir kısmının plazmada taşınması II. Alyuvarların olgunlaştıktan sonra çekirdeklerini kaybetmesi III. Solunum pigmentinin kanın plazmasında değil, alyuvarların içinde bulunması Yukarıda verilenlerden hangileri insanda solunum gazlarının taşıma kapasitesini artıran faktörler arasındadır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III 3. Oksijen miktarı Zaman I Karbondioksit miktarı Zaman II Bikarbonat miktarı Zaman III Akciğer atardamarı ile akciğer toplardamarı arasında bulunan alveol kılcallarından geçen kandaki değişimlerle ilgili verilen grafiklerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 4. Solunum sistemine hava girer. 1 Göğüs hacmi artar. 2 Ağızdan nefes alınır. 3 Alveoldeki hava basıncı artar. 4 Diyafram kasılır. 5 Diyafram kubbeleşir. 6 Yukarıda verilen olaylardan hangileri soluk alma sırasında gerçekleşir? A) 1 – 2 – 3 B) 4 – 5 C) 3 – 4 – 6 D) 1 – 2 – 3 – 5 E) 2 – 4 – 5 – 6
155www.netlerikatla.com 6. İnsanda soluk verme ile ilgili, I. Boyun, sırt, göğüs ve karın kasları egzersiz sırasında solunuma yardımcı olabilir. II. Akciğerlerin yapısındaki elastik lifler ve plevra sıvısının yüzey geriliminden dolayı genişlemiş akciğerlerin eski haline dönmesine geri yaylanma basıncı denir. III. Soluk alma olayındaki kadar enerji harcanmaz. IV. Göğüs boşluğundaki iç basınç dış basınçtan daha yüksek duruma geldiğinde akciğerlerden dışarı doğru hava çıkar. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) Yalnız III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 5. Soluk alma ile dışarıdaki havadan alınan oksijen, I. Kan plazması, II. Kas hücresi, III. Böbrek hücresi, IV. Akyuvar, V. Olgun alyuvar verilenlerden hangilerinde bulunabilir? A) I ve II B) III ve IV C) Yalnız V D) I, II, IV ve V E) I, II, III, IV ve V 8. Solunum gazları olan oksijen ve karbondioksit her zaman difüzyona uğrar. Bu yüzden vücudumuzda solunum gazlarının daha rahat taşınabilmesi için difüzyon hızını artıran adaptasyonlar olmak zorundadır. Buna göre, I. Akciğer iç yüzeyinin nemli olması II. Alveollerin yapısının endotelden meydana gelmesi III. Akciğer yüzeyinin geniş olması durumlarından hangileri bu adaptasyonlardandır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 7. Duru, İstanbul Bisiklet Festivaline katılmış ve yüzlerce insanla birlikte boğazda bisiklet sürmeye başlamıştır. Duru hızlı bir şekilde bisiklet sürerken, I. Kan pH'sı düşer. II. Kan dolaşımı hızlanır. III. Vücut sıcaklığı artar. IV. Soluk alıp verme hızı artar. değişimlerinden hangileri meydana gelir? A) I ve II B) Yalnız III C) II, III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
156www.netlerikatla.com 1-B 2-D 3-E 4-D 5-E 6-E 7-E 8-E 9-D 10-E 11-C 12-D 9. Miyoglobin molekülü ile ilgili, I. Memelilerde kas dokuda bulunan demir ve oksijen bağlayan bir proteindir. II. Bulunduğu dokunun kırmızı renkte görünmesini sağlar. III. Çizgili kasta ve kalp kasında bulunur. IV. Hemoglobine göre oksijen taşıma kapasitesi daha yüksektir. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) Yalnız III C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 11. Bronşçuklarda mukus salgısının çok fazla artması ve düz kasların kontrolsüz kasılması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Bu hastalık solunum yollarında kronik daralmaya neden olur. Mantar sporları, polenler, tozlu ve kirli hava, bazı besinler ve ilaçlar bu rahatsızlığa neden olur. Hasta bireylerde hırıltılı nefes, göğüste sıkışma ve öksürük nöbetleri görülür. Yukarıda bahsedilen hastalık aşağıdakilerden hangisidir? A) KOAH B) Zatürre C) Astım D) Amfizem E) Verem 12. Solunum sisteminin sağlığının korunması ve önemi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Solunum sistemi solunum gazlarının vücuda alınmasını sağladığı için vücuttaki diğer sistemlerin sağlığının korunmasında etkilidir. B) Tütün mamülleri, solunum sistemi organlarının zarar görmesine neden olur. C) Solunum sistemi enfeksiyonlarında tedavi zaman geçmeden yapılmalıdır. D) Solunum sisteminin sağlığının korunması için çok nemli ortamlarda yaşanmalıdır. E) Madencilik, boyacalık, plastik, tekstil ve deri işçiliği gibi işlerde çalışanlarda toza bağlı akciğer rahatsızlıkları görülebilir. 10. Hem grubu Polipeptit zincir Hemoglobin molekülü ile ilgili, I. Bir alyuvarda yaklaşık 250 milyon hemoglobin bulunabilir. II. Demir atomu içerir. III. Yapısındaki hem grubu oksijen taşır. IV. Kana geçen oksijenin yaklaşık %97'sini taşır. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) Yalnız III C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
1. ÜNİTE 8. Bölüm Boşaltım Sistemi (Üriner Sistem) İnsan Fizyolojisi KAZANIMLAR 11.1.6. Üriner Sistem 11.1.6.1. Üriner sistemin yapı, görev ve işleyişini açıklar. 11.1.6.2. Homeostasinin sağlanmasında böbreklerin rolünü belirtir. 11.1.6.3. Üriner Sistem rahatsızlıklarına örnekler verir. 11.1.6.4. Üriner sistemin sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur.
158 Tekrar Et www.netlerikatla.com Boşaltım Sistemi (Üriner Sistem) - I TEST - 1 1. Canlılarda bazı besin maddelerinin metabolizması sonucunda çeşitli azotlu atık ürünler oluşabilir. Buna göre, I. Amino asitlerin yıkımı sonucunda ilk olarak oluşan atıktır. II. Vücuttan atılması sırasında en fazla su harcanan azotlu atıktır. III. En az zehir derecesine sahip, suda çözünmeyen azotlu atıktır. IV. İnsan karaciğerinde ornitin devriyle meydana gelen, az su kullanılarak dışarı atılan azotlu atık ürünüdür. verilenlerden NH3, üre ve ürik asite ait olanlar hangisinde doğru verilmiştir? Amonyak Üre Ürik asit A) I ve II III IV B) IV I ve II III C) I ve II IV III D) II I ve IV III E) I II ve IV III 3. Böbreklerin görevleri düşünüldüğünde, I. Kanın tuz ve su dengesini ayarlar. II. Azotlu metabolik atıkları ve CO2’i kandan süzerek uzaklaştırır. III. Bazı ilaçların ve zararlı maddelerin atılmasını sağlar. IV. Asidik veya bazik maddelerin atılması veya tutulmasıyla kanın pH değerini ayarlar. aktivitelerinden hangileri homeostasinin sağlanması bakımından doğru bir bilgidir? A) I ve II B) Yalnız III C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 4. Sağlıklı bir insanın böbrek yapısı aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Böbrek atardamarı Böbrek toplardamarı B A Buna göre şekilde A ve B harfleri ile gösterilen damarlarla ilgili, I. A'daki üre miktarı > B'deki üre miktarı II. A'daki su miktarı > B'deki su miktarı III. A'daki CO2 miktarı > B'deki CO2 miktarı karşılaştırmalarından hangileri yapılamaz? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I ve III 2. İnsandaki metabolik olaylar sonucunda oluşan atık maddeler homeostasinin sürekliliği için vücuttan uzaklaştırılır. Aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek değildir? A) Akciğerler, moleküler halde karbondioksiti ve suyu uzaklaştırır. B) Deri, terleme yolu ile sıvı halde su ve inorganik tuzları uzaklaştırır. C) Böbrekler, su, tuz, üre ve kreatinini idrar oluşumu ile uzaklaştırır. D) Karaciğer, alyuvarların yıkımı sonucu oluşan atık maddeleri safra öz suyu oluşturarak sindirim kanalına aktarır. E) Böbrekler ürettikleri eritropoietin hormonu ile alyuvar yapımını uyarır.
159www.netlerikatla.com 1-C 2-E 3-C 4-B 5-C 6-E 7-D 8-A 9-D 10-E 5. I. Kan plazmasında bulunan monomer maddelerin glomerulus kılcallarından Bowman kapsülüne geçmesi II. Proksimal kanal, henle kulpu ve distal kanalda bulunan bazı maddelerin kılcallara tekrar alınması III. Atık maddelerin distal kanala aktif boşaltım ile verilmesi Yukarıda özellikleri verilen olaylarla ilgili doğru eşleştirme aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? I II III A) Geri emilim Süzülme Salgılama B) Salgılama Geri emilim Süzülme C) Süzülme Geri emilim Salgılama D) Süzülme Salgılama Geri emilim E) Aktif boşaltım Geri emilim Salgılama 6. İnsan böbreğinin yapı ve işlevleriyle ilgili olarak, I. Süzülme olayı, Bowman kapsülünden, glomerulus kılcallarına doğru gerçekleşir II. Böbreklerde geri emilecek su ve glikoz miktarını ADH (vazopressin) düzenler III. Suyun büyük bir bölümü henle kulpunun çıkan kolundan geri emilir ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) II ve III E) I, II ve III 8. Sağlıklı bir insanda nefron kanallarından geçen sıvıda bulunan; I. Glikoz II. Amino asit III. Su IV. Vitamin maddelerinden hangilerinin tamamı geri emilir? A) I ve II B) I, II ve III C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 9. Sağlıklı bir insanda fazla miktarda su içilmesine bağlı olarak aşağıda verilen olaylardan hangisi görülmez? A) Su emiliminin azalması B) Glomerulusta süzülmenin artması C) Henle kulpunun inen kolunda geri emilimin azalması D) ADH salgısının artması E) Oluşan idrar miktarının artması 10. Soğuk havalarda daha fazla idrar oluşumunun nedeni aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) Kanın akış hızının artması B) Kan damarlarının daralması C) Kan basıncının artması D) Terleme ile su kaybının azalması E) İdrar oluşumuyla birlikte aşırı ATP üretilmesi 7. İnsanda gerçekleşen idrar oluşumu sırasında, aşağıda verilen olaylardan hangisinin seçiciliği diğerlerinden daha azdır? A) Proksimal tüpteki geri emilim B) Distal tüpteki aktif boşaltım C) Henle kulpundaki tuzun geri emilimi D) Glomerulus kılcallarında gerçekleşen süzülme E) Distal tüpteki HCO– 3 in geri emilimi
160 Tekrar Et www.netlerikatla.com Boşaltım Sistemi (Üriner Sistem) - II TEST - 2 1. İnsanlara ait böbreklerde görülen, I. Süzülme II. Geri emilim III. Salgılama olaylarından hangilerinde enerji harcanır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III 4. Kan böbreklerden geçerken, I. Üre II. Kreatinin III. O2 IV. CO2 moleküllerinden hangilerinin miktarı giderek artar? A) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız IV D) I, II ve III E) II, III ve IV 6. Salgılama, glomerulustan bowman kapsülüne geçemeyen bazı maddelerin vücuttan atılmasını sağlar. Salgılama ile, I. Kanın ozmotik basıncı ve pH’si düzenlenir. II. Penisilin gibi bazı ilaçların atılması sağlanır. III. Glomerulusta yeterince süzülmeyen maddelerin vücuttan atımı sağlanır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III 5. İnsanda bir nefronun yapısındaki malpighi cisimciğinin şekli aşağıda verilmiştir. getirici atardamar Glomerulus Nefron kanalı Bowman kapsülü götürücü atardamar Buna göre şekilde gösterilen bölümlerle ilgili, I. Glomerulustan Bowman kapsülüne bütün monomer maddeler tamamıyla geçer. II. Glomerulus kılcal damarı iki toplardamar arasında bulunur. III. Bowman kapsülünde alyuvar da bulunur. ifadelerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 2. Böbreklerde, glomerulus kılcallarından bowman kapsülüne geçen sıvıda, I. Hemoglobin II. Fibrinojen III. Yağ molekülleri IV. Eritrosit V. Glikoz moleküllerinden hangisi bulunabilir? A) I B) II C) III D) IV E) V 3. Kan glomerulus kılcallarından bowman kapsülüne doğru süzülürken, glomerulus kılcallarındaki değişimle ilgili, Alyuvar sayısı Zaman I Kreatinin miktarı Zaman II Üre miktarı Zaman III I, II ve III ile gösterilen grafiklerden hangileri çizilemez? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
161www.netlerikatla.com 1-D 2-E 3-B 4-C 5-E 6-E 7-B 8-E 9-E 10-C 11-D 12-C 7. İnsanda boşaltım sistemi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Böbrekler kabuk, öz ve havuzcuk denen üç kısımdan oluşur. B) Böbrekteki havuzcuklar, üretraya açılır. C) Sağlıklı bir insanda iki tane böbrek bulunur. D) Böbrekler nefron denilen yapı birimlerinden oluşur. E) Böbreklerde süzülme, geri emilim ve salgılama olayları gerçekleşir. 10. Aşağıdaki şekilde süzülme, geri emilim ve salgılama olaylarının gerçekleştiği nefronun yapısı verilmiştir. I III V II IV idrar toplama kanalı Buna göre, numaralandırılmış kısımlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) I. kısımda difüzyonla monomer maddeler süzülür. B) II. kısma glomerulustan glikoz pasif taşıma ile geçer. C) III. kısımda ürenin tamamı pasif taşıma ile geri emilir. D) IV. kısımda aşağı inen kolda suyun geri emilimi olur. E) V. kısımda bazı iyonlar aktif taşıma ile nefron kanallarına salgılanır. 11. Böbreklerde O2 yetersizliği, I. Glomerulus kılcallarından Bowman kapsülüne süzüntünün geçmesi, II. besin monomerlerinin geri emilimi, III. süzülme sırasında Bowman kapsülüne geçemeyen bazı maddelerin salgılama ile nefron kanalına verilmesi olaylarından hangilerini etkiler? A) I ve II B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 12. Glomerulus kılcalı, doku kılcallarından farklı olarak, I. İki atardamar arasında bulunur. II. Kılcal damar boyunca kan basıncı sabit kalır. III. Yüksek ve sabit kan basıncına sabittir. IV. Çift yönlü madde alış-verişine olanak sağlar. özelliklerinden hangilerine sahiptir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III D) III ve IV E) I, II, III ve IV 8. Böbreklerde bulunan yapılar ve bu yapıların görevleriyle ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Henle kulpu → geri emilim B) Distap tüp → geri emilim ve salgılama C) Glomerulus kılcalı → süzülme D) İdrar toplama kanalı → geri emilim E) Bowman kapsülü → salgılama 9. Glomerulus kılcallarından bowman kapsülüne birim zamanda geçen sıvı miktarına süzülme hızı denir. Bu hız oluşan idrar miktarını ayarlar. Buna göre, I. Kan hacminde artma II. Kandaki adrenalin miktarında artma III. Soğuk havalarda kılcal damarların büzülmesi olaylarından hangilerinde birim zamanda oluşan idrar miktarı artar? A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) Yalnız II E) I, II ve III
162 Tekrar Et www.netlerikatla.com Boşaltım Sistemi (Üriner Sistem) - III TEST - 3 1. I II III Sağlıklı bir insanda numaralandırılmış yapılar ile ilgili, I. Glikoz miktarının azdan çoğa doğru sıralanması I < II < III şeklindedir. II. Üre oranının çoktan aza doğru sıralanması III > I > II şeklindedir. III. III numaralı kanalda kan hücrelerine rastlanmaz. IV. I deki su miktarı II deki su miktarından daha fazladır. verilenlerden hangileri doğrudur? A) II ve IV B) I, II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 3. Böbrek X hormonu Y üretimi Kan damarı Kırmızı kemik iliği X ve Y ile ilgili, I. X hormonu karaciğerde de üretilebilir. II. Y, O2 – CO2 taşınmasında rol oynayan alyuvar olabilir. III. X hormonu tüm kemik dokularına etki edebilir. IV. Y, kan gruplarının belirlenmesinde etkilidir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) III ve IV B) I, II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 4. İnsan boşaltım sistemine ait verilen aşağıdaki şekilde numaralandırılmış yerlere hangileri gelmelidir? 1 2 3 4 1 2 3 4 A) Havuzcuk Üretra Mesane Üreter B) Havuzcuk Üretra Üreter Mesane C) İdrar toplama kanalı Üreter Havuzcuk Üretra D) Piramit kanalı Üretra Mesane Üreter E) Havuzcuk Üreter Mesane Üretra 2. K L Yukarıda böbreğin yapısında bulunan nefron şekli çizilmiştir. K ve L ile gösterilen bölümler ile ilgili, I. K’da süzülme ve geri emilim gerçekleşir. II. L'de üre emilimi gerçekleşir. III. K'da salgılama olayında ATP harcanır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
163www.netlerikatla.com 1-D 2-D 3-C 4-E 5-AE 6-A 7-C 8-B 9-D 10-E 5. Azotlu bileşiklerin yıkımı sonucu oluşan NH3’ın üre ve ürik asite dönüşümü insanda gerçekleşir. K dan L ye doğru gidildikçe, I. Zehir oranı azalır. II. Atılan su miktarı artar. III. Molekül ağırlığı artar. IV. Harcanan ATP artar. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız II B) I ve III C) II ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV NH3 Üre Ürik asit K L 8. Susuz kalan bir insanda, I. Kanın yoğunluğunun artması II. ADH salgısının kanda azalması III. Hipotonik idrar oluşumu IV. Hipotalamustaki ozmoreseptörlerin uyarılması olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklenir? A) I ve III B) I ve IV C) I, II ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV 9. Vücuda alınan oksijen miktarında düşüş meydana gelirse böbrekler tarafından eritropoietin hormonu salgılanır ve alyuvar üretimi uyarılır. Kanında eritropoietin hormonu miktarı artan bir insanda, I. Dokulara taşınan oksijen miktarı artar. II. Metabolizma hızı artar. III. Böbrek faaliyeti azalır. IV. Üretilen alyuvar sayısı artar. verilenlerden hangilerinin gözlenmesi beklenir? A) I ve II B) Yalnız III C) I ve III D) I, II ve IV E) III ve IV 7. Sağlıklı bir insanda glomerulus kılcallarından Bowman kapsulüne geçen süzüntüde aşağıdakilerden hangisinin bulunması beklenmez? A) Amino asit B) Glikoz C) Alyuvar D) Üre E) Vitamin 6. Şeker hastalarında glomerulustan süzülen şeker miktarı normal insanlara göre daha fazladır. Şeker hastası birinin nefronundaki kanalcıklarla ilgili; I. Süzüntüdeki organik maddelerin tamamı geri emilir. II. Kanalcıklar içindeki sıvının osmotik basıncı sağlıklı bireye göre daha yüksektir. III. İdrarla atılan su miktarı çok fazladır. verilenlerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 10. Bir nefronda gerçekleşen olaylar aşağıda verilmiştir. – Süzülme – Geri emilim – Salgılama Bu olaylar ile ilgili, I. Süzülme olayı kan basıncı etkisi ile gerçekleşir. II. Geri emilim olayında ADH ve aldosteron hormonları görev alır. III. Salgılama ile kandan kanallara H+ ve HCO– 3 iyonları verilerek kanın pH dengesini korunur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
164 Tekrar Et www.netlerikatla.com Boşaltım Sistemi (Üriner Sistem) - IV TEST - 4 1. İnsan böbreği boyuna kesilerek incelenirse dört tabakadan oluştuğu görülür. En dışta bağ dokudan yapılmış böbreğin üzerini örten zar bulunur. Daha sonra kabuk (korteks) gelir. Kortekste böbreğin işlevsel birimleri olan nefronlar vardır. Kabuktan sonra öz bölgesi gelir. Buna göre böbreğin kabuk kısmında, I. Malpighi cisimciği II. Proksimal tüp III. Henle kulpu IV. İdrar toplama kanalı V. Distal tüp yapılarından hangileri bulunur? A) I, III ve IV B) I, II ve V C) II, III ve IV D) I, III, IV ve V E) II, III, IV ve V 4. I. Glikoz II. Kreatinin III. Amino asit IV. Mineraller Yukarıda verilen moleküllerden hangileri nefronlarda geri emilime uğramaz? A) Yalnız II B) I ve III C) II ve IV D) I, II ve III E) I, II ve IV 5. I. LH hormonu salgılanması II. Azotlu artıkların üreye çevrilmesi III. Nefron kanalında geri emilim yapılması İnsanda vücudun su dengesinin sağlanmasında yukarıdaki olaylardan hangisi etkili değildir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 6. Bol miktarda tuzlu ayran içen bir insanda, I. Kandaki ADH miktarı artar. II. İdrarla atılan su miktarı artar. III. Kanın ozmotik basıncı artar. değişimlerinden hangileri görülür? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 2. Normalden fazla su içen bir insanda, I. ADH salgısı II. nefronlarda suyun geri emilimi III. idrarla atılan su miktarı faktörlerinden hangilerinde artma görülür? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Yalnız III E) I, II ve III 3. Nefronlarda geri emilim sırasında gerçekleşen, I. ATP harcanması, II. kandaki madde miktarının artması, III. enzim kullanımı, IV. monomer maddelerin geçişi, durumlarından hangileri süzülmede de gerçekleşebilir? A) Yalnız IV B) III ve IV C) I, II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV
165www.netlerikatla.com 1-B 2-D 3-A 4-A 5-A 6-D 7-A 8-D 9-C 10-D 11-E 7. Aşağıda insana ait organlar ve homeostatik dengede tuttukları maddeler verilmiştir. I. Böbrek: Tuz, NH3, Üre, Ürik asit, HCO3 – II. Akciğer: Su, CO2, NH3 III. Deri: Su, Tuz, Üre, NH3 IV. Bağırsak: Su, Mineral, NH3, Selüloz Buna göre, eşleştirmelerden hangileri doğrudur? A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 11. İnsanın çok sık idrara çıkma nedenleri, I. insülin hormonu salgılanmaması, II. bol su içmesi, III. ADH salgısının azalması, IV. ortam ısısının azalması durumlarından hangileri olabilir? A) II ve IV B) I, II ve III C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 10. Aşağıdaki grafiklerde insanın kanındaki bazı maddelerin bir organa girerken ve çıkarken değişimleri gösterilmiştir. Miktar CO2 O2 I. organ II. organ III. organ Miktar Miktar O2 CO2 Üre NH3 Bu grafiklerdeki madde değişimlerine bakılarak I,II ve III nolu organlar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I. organ II. organ III. organ A) Beyin Akciğer Mide B) Karaciğer Böbrek Akciğer C) Akciğer Böbrek Karaciğer D) Böbrek Akciğer Karaciğer E) Akciğer Karaciğer Böbrek 8. İnsanda Glomerulus kılcallarından süzülen, I. Üre II. Kreatinin III. Amino asit moleküllerinden hangileri geri emilime uğrar? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 9. Geri emilim ve salgılamada gerçekleşen bazı olaylar hormonal olarak kontrol edilir. Buna göre, K hormonu ® K+ atılımını sağlar. L hormonu ® Ca++ emilimini sağlar. M hormonu ® Su emilimini sağlar. N hormonu ® Na+ ve Cl– emilimini sağlar. harflerle isimlendirilen hormonların doğru eşileştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? K L M N A) Aldosteron Parathormon ADH Kalsitonin B) ADH STH ACTH Parathormon C) Aldosteron Parathormon ADH Aldosteron D) ACTH ADH Kalsitonin STH E) STH ACTH Parathormon Kalsitonin
166www.netlerikatla.com TEST - 1 1. Nefron kanalına ait proksimal tüpte, I. Glikoz, amino asit, Na+ aktif taşıma ile geri emilir. II. Kanın pH dengesi için kandan H+ iyonu salgılanır. III. Süzüntünün fazla asidik olmasını engellemek için epitel hücreleri amonyak sentezleyip salgılar. IV. Amonyak hidrojen iyonlarını yakalar ve amonyum şeklinde tutar. V. Bikarbonat iyonları geri emilerek vücut sıvılarının pH dengesine katkıda bulunulur. olaylarından hangileri gerçekleşir? A) I, II ve IV B) II, III ve IV C) I, III, IV ve V D) II, III, IV ve V E) I, II, III, IV ve V 4. İdrar toplama kanalında, I. ADH etkisi ile su emilimi II. Aktif taşıma ile NaCl geri emilimi III. Ürenin bir kısmının geri emilimi durumlarından hangileri görülebilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 5. I. Glikoz II. NaCl III. Penisilin IV. NH3 V. Boyalar VI. Potasyum VII. Hidrojen Yukarıda verilenlerden hangileri salgılama yolu ile vücuttan uzaklaştırılır? A) I, III, IV, V, VI B) I, III, IV, VI ve VII C) II, IV, V, VI, VII D) III, IV, V, VI, VII E) I, II, III, IV, V, VI, VII 6. İnsan böbreğine giren ve çıkan damarlar ile idrar kanalı aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. K L T Numaralı kısımlardaki üre oranının çoktan aza doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) T - K - L B) T - L - K C) K - T - L D) K - L - T E) L - T - K 2. Nefrona ait henle kulpu, I. İnen kolunda su emilimi olur. II. Çıkan kolunda su kanalları bulunmayan epitele sahiptir. III. Çıkan kolundan tuz geri emilir. IV. Çıkan koldan distal tüpe doğru kanaldaki sıvı seyreltik hale gelir. özelliklerinden hangilerine sahiptir? A) I ve III B) III ve IV C) I, II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 3. Nefron kanalına ait distal tüpte, I. ADH etkisi ile su emilir. II. Aldosteron etkisi ile tuz emilir. III. Aldosteron etkisi ile penisilin salgılanarak kandan kanala verilir. IV. H+ salgılanarak veya HCO– 3 iyonları geri emilerek kan pH sı dengede tutulur. olaylarından hangileri görülür? A) I ve IV B) II ve IV C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
167www.netlerikatla.com 1-E 2-E 3-D 4-E 5-D 6-A 7-D 8-E 9-B 10-C 11-B 7. Sağlıklı bir bireydeki nefron kanallarında bulunan malpighi cisimciği aşağıda gösterilmiştir. Malpighi cisimciğinde bulunan glomerulus kan kılcallarında kan basıncı 60 mmHg, osmotik basınç 32 mmHg iken Bowman kapsülünde hidrostatik basınç 18 mmHg dır. Buna göre, I. Glomerulus kılcallarında bulunan kandaki protein miktarının artması II. Bowman kapsülündeki hidrostatik basıncın artması III. Glomerulus kılcallarında kan basıncının yükselmesi verilen olaylardan hangileri bowman kapsülüne geçen süzüntü miktarının azalmasına neden olur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 9. Sağlıklı bir bireyde üriner sistemde bulunan damarlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Böbrek atardamarındaki CO2 miktarı, böbrek toplardamarındaki CO2 miktarından daha azdır. B) Böbrek toplardamarındaki su miktarı böbrek atardamarındaki su miktarından daha fazladır. C) Böbrek atardamarı ile böbrek toplardamarında bulunan fibrinojen miktarı eşittir. D) Böbrek atardamarında bulunan üre miktarı böbrek toplardamarındaki üre miktarına göre daha fazladır. E) Böbrek atardamarındaki kan basıncı böbrek toplardamarındaki kan basıncından daha fazladır. 11. İdrar oluşumu sırasında süzüntü, I. Bowman kapsülü II. Proksimal tüp III. Distal tüp IV. İdrar toplama kanalı V. Glomerulus kan kılcalları VI. Henle kulpu yapılarından hangi sıraya göre geçerek pelvise boşalır? A) I - II - III - IV - V - VI B) V - I - II - VI - III - IV C) I - II - VI - V - III - IV D) IV - III - II - I - V - VI E) V - VI - I - II - III - IV 8. Böbreklerde idrar oluşumu sırasında süzülme (a), salgılama (b) geri emilim (c) olayları gerçekleşir. Bu olaylardan hangileri sırasında aktif taşıma görülebilir? A) Yalnız a B) Yalnız b C) Yalnız c D) a ve c E) b ve c 10. Aşağıdaki şekilde böbreğin yapı birimi olan nefrondaki kılcal damarlar gösterilmiştir. Nefronda bulunan kılcallarda meydana gelen olaylarla ilgili aşağıdaki grafiklerden hangisi doğrudur? A) Alyuvar miktarı Glomerulus kılcalları B) Glikoz miktarı Glomerulus kılcalları C) Su miktarı Nefron kılcalları D) Amino asit miktarı Nefron kılcalları E) Üre miktarı Glomerulus kılcalları
168www.netlerikatla.com TEST - 2 1. Aşağıda bir böbrek nefronunun şematik yapısı verilmiştir. VI IV V III I II Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Süzülme olayı IV'ten III'e doğru gerçekleşir. B) I ve III malpighi cisimciği olarak adlandırılır. C) Geri emilimin büyük çoğunluğu VI numaralı yapıda gerçekleşir. D) V numaralı yapının inen kolunda H2O, çıkan kolunda NaCI geri emilir. E) Geri emilim ve salgılama sadece aktif taşıma ile gerçekleşir. 3. I. Salgılamada ATP kullanılır. II. Süzülme iki toplardamarın yaptığı basınçla gerçekleşir. III. Geri emilim nefron kanallarından kan kılcallarına doğrudur. Yukarıda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 4. Böbrek, I. Kanın pH'ını düzenleme, II. Alyuvar üretimine karaciğerle birlikte yardımcı olma, III. Amonyağın üreye çevirme, IV. Hormon salgılama, görevlerinden hangilerini gerçekleştirir? A) I ve III B) I, II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 5. Memeli bir canlıda henle kulpunun diğer canlılardan daha uzun olması canlıda, I. Üre II. Su III. Potasyum moleküllerinden hangilerinin geri emilimini artırır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III 2. Getirici atardamar Götürücü atardamar Glomerulus kılcalları Bowman kapsülü Aminoasit Kreatinin Fibrinojen CO2 NH3 1 2 3 4 5 Buna göre, şekilde verilen maddelerin hangisinin geçişi sistemde bir anormallik olduğuna kanıt olarak gösterilebilir? A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
169www.netlerikatla.com 1-D 2-C 3-D 4-C 5-B 6-B 7-E 8-C 9-B 10-D 6. Aşağıdaki şekilde insanın boşaltım sistemine ait çeşitli kısımlar numaralandırılarak verilmiştir. 1 2 3 4 Buna göre, numaralı kısımlar ile ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) 1 numaralı kısımdaki her bir birime nefron denir. B) 2 numaralı kısımda geri emilim olayı gerçekleşir. C) 2, 3 ve 4 numaralı kısımlarda idrarın içeriği değişmez. D) 2 numaralı kısım üreter, 4 numaralı kısım üretradır. E) 1 numaralı kısımda eritropoietin hormonu üretilir. 7. Glomerulus ile henle kulbunu saran kılcallarda I. Süzülme ve geri emilim gerçekleştirme II. Yassı epitel doku bulundurma III. Kan proteinlerini içerme özelliklerinden hangileri ortaktır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 9. Böbreğin yapısal birimi olan nefronda suyun geri emilmesini sağlayan hormon hangisidir? A) Kortizol B) Vazopressin C) Aldosteron D) Kalsitonin E) ACTH 10. İdrarla atılacak üre miktarı; I. Aminoasitlerin yıkımının artması II. Protein sentezinin hızlanması III. Kortizol salgılanmasının artması olaylarından hangilerinin gerçekleşmesine bağlı olarak artabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 8. Sağlıklı bir insana ait üriner sistemin yapısı verilmiştir. III Kanın akış yönü II I IV Numaralandırılmış bölümlerden hangisinde glikoz bulunmaz? A) I ve II B) I ve III C) III ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
170www.netlerikatla.com TEST - 3 1. I. Bowman kapsülü II. İdrar toplama kanalı III. Glomerulus kılcalları IV. Distal tüp V. Proksimal tüp a. Geri emilim b. Süzülme c. Salgılama Yukarıda nefron kanalları ve idrar oluşum olayları verilmiştir. Kanallar ve bu kanallarda meydana gelen olaylar eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi doğru olur? A) I ® a B) II ® b C) III ® c D) IV ® b E) V ® a 3. I. Kan damarlarının büzülmesi II. Hava sıcaklığının düşmesi III. Glomerulustaki kan basıncının normalin altına düşmesi IV. Tiroksin miktarının azalması V. ADH miktarının artması Yukarıda verilenlerden hangileri idrar miktarını artırıcı yönde etki eder? A) I ve II B) III ve IV C) I, III ve IV D) II, III ve V E) Yalnız V 5. Aşağıda verilen şekilde üriner sistem organları X, Y, Z ve T olarak gösterilmiştir. X Y Z T Üriner sistem organlarıyla ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) X'in kabuk ve öz bölgesinde oluşan idrar pelviste toplanır. B) Y iç idrar kanalıdır. C) Z, idrarın geçici olarak depo edildiği mesanedir. D) T dış idrar kanalı olan üreterdir. E) X'te fonksiyonel birim olan nefronlar bulunur. 4. 1 2 Yukarıdaki şekilde nefron kanallarında bulunan proksimal tüp gösterilmiştir. Proksimal tüple ilgili, I. Glikoz, difüzyon ve aktif taşımayla geri emilir. II. Bowman kapsülünden buraya geçen süzüntü ilerlerken azalır. III. H2O pasif taşımayla geri emilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III 2. I. Aşırı kusma II. İshal III. Çok terleme IV. Yüksek ateş V. ADH'ın normalden az salınması Yukarıda verilen faktörlerden hangileri idrar yoğunluğunun artmasına neden olur? A) I ve II B) Yalnız III C) I, II ve V D) I, II, III ve IV E) II, IV ve V
171www.netlerikatla.com 6. Nefron kanalları çeşitli bölümlerden meydana gelir. Bu bölümler arasında proksimal tüp, henle kulpu, distal tüp gibi yapılar vardır. Bu yapıları oluşturan hücrelerde, I. Oksijenli solunum, II. Glikoz tüketimi, III. Protein sentezi olaylarından hangileri görülebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III 9. Hipertansiyon tedavisinde diüretik denilen idrar söktürücü ilaçlar tedaviye yardımcı olmak amacıyla kullanılır. İdrar atılımını kolaylaştırarak ve fazlalaştırarak bu etkiyi gerçekleştirirler. Kan basıncını düşürmek ve vücutta tutulan fazla suyu uzaklaştırmak için de kullanılır. Diüretik ilaçlar aşağıda verilen nefron kanallarından hangisine etki ederek daha fazla suyun idrarla atılımını sağlar? A) Henle kulpunun çıkan kolu B) Havuzcuk C) Proksimal tüp D) Glomerulus kan kılcalları E) İdrar toplama kanalı 8. İnen kolu Çıkan kolu Henle kulpunun çıkan kolunda, I. ADH'ın etkisiyle suyun geri emilimi gözlenir. II. Süzüntü, distal tüpe doğru ilerlerken yoğunluğu azaltılır. III. CI– aktif olarak geri emilir. olaylarından hangileri meydana gelir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III 7. Üre miktarı Böbrek toplardamarı I Böbrek atardamarı CO2 miktarı Böbrek toplardamarı II Böbrek atardamarı H2 O miktarı Götürücü atardamar III Getirici atardamar Hemoglobin miktarı Götürücü atardamar IV Getirici atardamar Üriner sisteme ait bazı damarlarda gerçekleşen olaylarla ilgili yukarıda verilen grafiklerden hangileri doğrudur? A) I ve II B) III ve IV C) Yalnız IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
172www.netlerikatla.com 1-E 2-D 3-A 4-E 5-D 6-E 7-E 8-D 9-E 10-B 11-B 12-E 13-A 11. 1 2 Yukarıdaki şekilde nefron kanalına ait bazı bölümler numaralandırılmıştır. a. Su b. Üre c. Bikarbonat d. Kreatinin e. H+ iyonu f. Hemoglobin yıkım ürünleri g. Büyük kan proteinleri h. Albumin Harflerle ifade edilen yukarıdaki maddelerden 1 numaralı kısımda bulunabilenler ve 2 numaralı kısımda geri emilenler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 1 2 A) a, b, c, d, e, f, g, h a, b, c B) a, b, c, d, e, f, g, h a, b, c, d, e, h C) a, b, c a, b, c, d, f, h D) a, d, f, g, h a, b, d, h E) a, b a, b, c, d, e, f, g, h 12. I. Böbreklerinin işlevsel birimi olan nefronlar böbreğin kabuk ve öz bölgesinde bulunur. II. Böbreklerin havuzcuk kısmında nefronlarda oluşan idrar toplanır. III. Atardamarlar arasında bulunan glomerulus kılcalları podosit adı verilen hücrelerle çevrilidir. IV. Böbrekler sodyum, potasyum, klor gibi elektrolitlerin kan plazmasındaki yoğunluğunun ayarlanmasında etkili olur. Üriner sistemle ilgili yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I, II ve III C) III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 13. 4 1 3 5 2 Yukarıda verilen nefron kısımlarından hangisinde geri emilim gerçekleşmez? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 10. Böbreklerin fonksiyonel birimi olan nefronda henle kulpu normalden daha uzun olsaydı, I. İdrar daha seyreltik olurdu. II. İdrar yoğunluğu artardı. III. NaCI emilimi azalırdı. olaylarından hangileri gerçekleşirdi? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
1. ÜNİTE 9. Bölüm Üreme Sistemi İnsan Fizyolojisi KAZANIMLAR 11.1.7. Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim 11.1.7.1. Üreme sisteminin yapı, görev ve işleyişini açıklar. 11.1.7.2. Üreme sisteminin sağlıklı yapısının korunması için yapılması gerekenlere ilişkin çıkarımlarda bulunur. 11.1.7.3. İnsanda embriyonik gelişim sürecini açıklar.
174 Tekrar Et www.netlerikatla.com Üreme Sistemi - I TEST - 1 1. Z X Y Yandaki şekilde dişi üreme sistemine ait yapılar gösterilmiştir. Buna göre, I. X, ovaryum olup embriyonun geliştiği yerdir. II. Y, fallopi tüpü olup döllenmenin gerçekleştiği yerdir. III. Z, uterus olup yumurtanın olgunlaştığı yerdir. ifadelerden hangileri yanlış verilmiştir? A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) Yalnız I E) I, II ve III 4. İnsanda dişilerde gerçekleşen oogenez sırasında oluşan, I. birincil oosit II. ikincil oosit III. kutup cisimciği (kutup hücresi) IV. ootit hücrelerinden hangileri mayoz I evresinin sonunda meydana gelir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) Yalnız IV E) II, III ve IV 3. Kan tahlili yaptıran dişi bir bireyde LH miktarının FSH miktarından fazla olduğu tespit edilmiştir. Bu dişi bireyle ilgili, I. Folikül olgunlaşmasını tamamlamıştır. II. Uterusun kan damarı ve mukustan oluşan iç çeperi parçalanmaya başlamıştır. III. Ovulasyon olayı gerçekleşmiştir. IV. Kandaki östrojen miktarı artarken, progesteron azalmıştır. ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız II D) III ve IV E) I, III ve IV 5. Oogenez sürecinde gözlenen, I. oogonium, II. kutup hücreleri, III. birincil oosit, IV. ootit hücrelerinin hangileri haploit kromozom içerir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve IV E) I, III ve IV 6. Dişi bir memelinin üreme sisteminin farklı kısımları ve gerçekleşebilecek olaylarla ilgili, I. Ovaryum → Mayoz bölünme ile yumurtaların oluştuğu organ II. Yumurta kanalı → Döllenme sonucu diploit hücrelerin oluştuğu yer III. Döl yatağı → Embriyonun doğuma kadar geliştiği bölge eşleştirmelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III 2. Bir insanda oogenez sonucu oluşan yumurta ile ilgili, I. Haploit kromozom içerir. II. Her karaktere ait bir çift alel taşır. III. Uterus içinde oluşur. IV. Yumurtalık kanalında sperm ile birleşir. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) II ve IV E) II, III ve IV 7. İnsanda bir dişinin üreme sisteminde; I. fallopi tüpü, II. üretra, III. uterus, IV. endometrium yapılarından hangileri bulunmaz? A) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III D) III ve IV E) II ve IV
175www.netlerikatla.com 1-C 2-B 3-B 4-C 5-D 6-E 7-B 8-B 9-D 10-A 11-E 12-A 8. Kandaki hormon düzeyi 0 5 X Y 10 14 20 28 günler 25 Yukarıda verilen grafikte bir dişi memelinin menstrüasyon döngüsünde görev yapan iki hormonun (X,Y), 28 günlük periyot içindeki değişimi gösterilmiştir. Bu hormonlarla ilgili, I. X ve Y hormonu hipofiz bezinden salgılanır. II. X hormonu folikülün gelişiminde etkilidir. III. Y hormonu ovulasyonu sağlayan hormondur. yargılardan hangileri yanlıştır? A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) Yalnız III E) I, II ve III 11. Yukarıda verilen şekilde menstrual döngü sırasında endometriyum tabakasının kalınlığında meydana gelen değişim 28 günlük periyotta gösterilmiştir. Bu şema ile ilgili, I. Folikülden salgılanan östrojen hormonu, endometriyumun kalınlaşmasını sağlar. II. Korpus luteumdan salgılanan progesteron, endometriyumdaki kan damarlarını artırarak, embriyonun tutunup gelişmesi için hazırlar. III. Endometriyum kalınlığı minimum düzeye menstrual kanama fazında ulaşır. verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 12. Yandaki grafikte hipofiz bezinin FSH Zaman zamana bağlı olarak salgıladığı FSH hormonu miktarı gösterilmiştir. Buna göre, bu dişide üreme ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinin gerçekleştiği söylenebilir? A) İçerisinde yumurtanın geliştiği folikülün olgunlaşması B) Ovulasyon C) Progesteron salgısının artması D) Östrojen salgısının azalması E) Korpus luteum oluşumu 9. Yumurtalık içerisinde LH hormonunun etkisiyle folikül çatlar, yumurta açığa çıkar. Çatlamış folikülden korpus luteum yapısı oluşur. Korpus luteum yapısıyla ilgili, I. Salgıladığı hormonlarla endometriumun kalınlaşmasını sağlar. II. Hamilelik esnasında yapısı bozulur ve kaybolur. III. Çok miktarda progesteron az miktarda östrojen üretir. IV. FSH ve LH hormonlarını üreterek kana verir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) II ve IV E) I ve IV 10. İnsanda bir dişinin menstrual döngüsünde progesteron miktarı östrojen miktarından fazla ise, I. Ovulasyon gerçekleşmiştir. II. Korpus luteum oluşmuştur. III. Folikül gelişmeye başlamıştır. verilenlerden hangileri doğrudur? A) I ve II B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
176 Tekrar Et www.netlerikatla.com Üreme Sistemi - II TEST - 2 1. I II III Baş Boyun Kuyruk İnsana ait yukarıda gösterilen sperm hücresinin numaralandırılmış kısımlarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) I numaralı yapıda akrozom denilen bölüm bulunup, içerisinde yumurta zarını eriten enzimler bulunur. B) II numaralı yapıda kalıtım materyali olan DNA vardır. C) III nolu kısım, spermin hareketi için gerekli enerjinin üretildiği yerdir. D) II numaralı yapıda Zona pellusida örtüsünü parçalayacak enzimler bulunur. E) III nolu kısımda bol miktarda mitokondri bulunur. 3. Spermatitler epididimisten geçerken, I. Hareket yeteneği kazanırlar. II. Mayoz bölünme ile yeni genetik çeşitlilik oluştururlar. III. Testosteron hormonu üreterek, ikincil eşeysel karakterlerin kazanılmasını sağlarlar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 2. İnsanda erkek üreme sistemi ile ilgili, I. Testosteron hormonu, testisler tarafından üretilir. II. Testisler, skrotum denilen keseler içinde vücut içinde bulunur. III. Sperm ve idrar farklı kanallardan vücut dışına atılır. ifadelerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I ve III 4. Aşağıda verilen şekilde erkekte görülen spermatogenez olayı gösterilmiştir. Spermatogonyum Mayoz – I Birincil spermatosit İkincil spermatosit Spermatitler Farklılaşma Sperm hücreleri Mayoz – II 2n 2n n n n n n n Verilen olayla ilgili, I. Mayoz II sonucu oluşan hücreler diploit kromozomludur. II. Erkeklerde mayoz sonucu oluşan spermatitler dölleme özelliğine sahiptirler. III. Verilen olaylar sırasıyla seminifer tüpçüğü ve epididimiste gerçekleşir. ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
177www.netlerikatla.com 1-D 2-D 3-A 4-C 5-C 6-D 7-B 8-A 9-A 5. Dişi bireylerde zigotun mitoz bölünmelerle meydana getirdiği iki blastomerli evrede hücreler birbirinden ayrılıp bağımsız biçimde çoğalarak iki birey oluşuyor. Oluşan bireylerle ilgili, I. Çift yumurta ikizidirler. II. Farklı cinsiyete sahip olabilirler. III. Kan grupları kesinlikle aynıdır. IV. Boy uzunluğu, kilo kesinlikle aynıdır. ifadelerden hangileri yanlıştır? A) I ve II B) II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) III ve IV 7. Sperm ile yumurtanın döllenmesi sonucu oluşan zigot, I. segmentasyon, II. blastula, III. organogenez, IV. gastrula evrelerinden hangi sıra ile gelişimini tamamlar? A) I - II - III - IV B) I - II - IV - III C) I - III - IV - II D) II - I - IV - III E) IV - III - II - I 9. Klasik yöntemlerle gebeliğin meydana gelmediği ama çocuk sahibi olmak isteyen ailelere önerilen yöntemlerden birisi de tüp bebek yöntemidir. Tüp bebek yönteminde, I. spermin kendiliğinden yumurta içine girmesi ile döllenmenin sağlanması, II. oogenez ile yumurta üretimi, III. embriyonun rahimde gelişimini tamamlaması olaylarından hangileri dişi bireyin vücudunun dışında gerçekleşir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 8. İnsanda üreme sistemi ile ilgili verilen, I. Spermatogenezde ve oogenezde etkili olan bazı hormonlar kadınlar ve erkeklerde aynıdır. II. Yumurtayı dölleyecek sperm, yumurta etrafını saran Zona pellucida örtüsünü geçmek zorundadır. III. Dişi bireyde yumurta üretimi ergenlikten sonra kesintisiz devam eder. IV. Spermin tüm kısımları yumurtaya girerek, yumurta çekirdekleri ile kaynaşır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve III E) II, III ve IV 6. Yumurtanın toplanması Yumurta Sperm Embriyo transfer Yukarıdaki şekilde bir tüp bebek oluşumunun aşamaları gösterilmiştir. Buna göre aşağıda verilen açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Sperm yumurta ile dış ortamda birleştirilir. B) Ovaryumdan enjeksiyon yardımı ile yumurta toplanır. C) Zigot dişi bireyin vücudu dışında oluşur. D) Oluşan embriyo ile dişi birey aynı genetik yapıya sahiptir. E) Embriyo dişinin rahmine enjeksiyon ile bırakılır.
178 Tekrar Et www.netlerikatla.com Üreme Sistemi - III TEST - 3 1. İnsanlarda cinsiyet hormonlarıyla ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) LH, hipofizden salgılanır, dişilerde ovulasyonu sağlar B) Hipofizden salgılanan progesteron, embriyonun uterusa tutunmasını sağlar C) FSH, ovaryumda folikülün gelişiminde etkilidir. D) Hipofizden salgılanan oksitosin rahim kaslarının kasılmasını sağlar E) LH, ovaryuma etki ederek folikülün çatlamasını, yumurtanın açığa çıkmasını sağlar 3. İnsanda dişi üreme sistemiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Gebelikte progesteron salgısı duran dişi bir bireyde düşük meydana gelebilir. B) Yumurta ile spermin döllenmesi ovaryumda gerçekleşir. C) LH hormonunun artması ovulasyonun gerçekleşmesini sağlar. D) FSH ovaryumda folikülün dolayısıyla yumurtanın olgunlaşmasını sağlar. E) FSH hormonu hipofiz bezi tarafından salgılanır. 4. Erkek üreme sisteminde, I. Prostat bezi II. Cowper bezi III. Seminifer tüpçükler IV. Hipofiz bezi yapılarından hangileri seminal sıvının üretiminde görev yapar? A) I ve III B) II ve III C) I ve II D) I ve IV E) III ve IV 5. Oogenez olayında birincil oosit ikincil oosite dönüşürken, I. Krossing-over ile gen alışverişi II. Homolog kromozomlarının ayrılması III. Kardeş kromatitlerin ayrılması olaylarından hangileri gözlenmez? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 2. Aşağıda verilen grafiklerde sağlıklı bir dişide menstrual döngüde görev alan hormonlar I,II,III ve IV numaraları ile gösterilmiştir. Kandaki hormon düzeyi 0 5 III IV 10 14 20 28 günler 25 Kandaki hormon düzeyi 0 5 I II 10 14 20 28 günler 25 Bu hormonlar ile ilgili yapılan eşleştirmelerden hangisi doğrudur? I II III IV A) FSH LH Östrojen Progesteron B) LH FSH Östrojen Progesteron C) Östrojen Progesteron LH FSH D) Progesteron Östrojen FSH LH E) Progesteron LH Östrojen FSH
179www.netlerikatla.com 1-B 2-B 3-B 4-C 5-C 6-B 7-D 8-C 9-C 10-E 11-E 6. Oogenez ve spermatogenez olayları sonucunda, I. Haploit kromozoma sahip, üreme özelliğinde ve canlı 4 hücrenin meydana gelmesi II. Kromozom sayısı yarıya düşmüş hücrelerin oluşması III. Genetik yapısı ana hücreden farklı olan hücrenin oluşması verilenlerden hangileri ortak olarak gerçekleşebilir? A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 9. İnsanda üreme sistemi yapılarıyla ilgili, I. Epididimis II. Fallopi tüpü III. Endometriyum IV. Seminifer tüpçükler V. Cowper bezi yapılarından hangileri erkek üreme sistemine aittir? A) I - II - IV B) II - III - IV C) I - IV - V D) II - III E) II - III - V 10. Sağlıklı bir erkek bireyde üreme hücrelerinin oluşumu ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Seminifer tüpçükleri içerisinde oluşur. B) Sperm oluşumu sırasında görülen ikincil spermatosit haploit kromozomludur. C) Epididimiste spermler olgunlaşır. D) Spermatogenezle oluşan dört hücrenin tümü spermlere dönüşür. E) Döllenmeden sonra zigotun gelişebilmesi için gerekli besin spermlerde depolanır. 11. İnsanda farklı zamanlarda gerçekleşen oogenez sonucu oluşan hücreler, I. gonozom çeşidi, II. otozom sayısı, III. kromozom sayısı, IV. sitoplazma miktarları özelliklerinden hangileri bakımından aynı olabilir? A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 7. Erkek üreme sistemindeki yapılar ve görevleriyle ilgili aşağıda verilen eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Seminifer tüpçük → Sperm oluşumu B) Prostat bezi → Seminal sıvı üretimi C) Epididimis → Spermlerin olgunlaştığı yer D) Prostat bezi → FSH hormonu üretimi E) Cowper bezi → Seminal sıvı üretimi 8. Kandaki hormon düzeyi 0 5 X Y 10 14 20 28 günler 25 Yukarıda verilen şekilde dişi memelinin menstrüasyon döngüsünde görev yapan iki hormonun (X,Y) 28 günlük periyot içinde, kanda meydana gelen değişimleri gösterilmiştir. Buna göre bu hormonlarla ilgili, I. X hormonunun kandaki düzeyinin maksimum olduğu zaman diliminde Y hormonunun kandaki düzeyi minimumdur. II. Ovulasyon gerçekleştiği anda X hormonu salgılanırken, Y hormonunun salgılanması durur. III. X hormonu östrojen, Y hormonu progesterondur. yargılardan hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) Yalnız III E) I, II ve III
180 Tekrar Et www.netlerikatla.com Üreme Sistemi - IV TEST - 4 1. Aşağıda verilen yapılardan hangileri dişi üreme sistemine ait değildir? A) Yumurta kanalı B) Yumurtalık C) Döl yatağı D) Epididimis E) Serviks 4. İnsanda yumurta kanalı ile ilgili, I. Kirpiksi uzantılar, yumurtalıktan atılan yumurtanın yumurta kanalına alınmasını sağlar. II. Yumurta, yumurta kanalındaki sillerin tek yönlü hareketi ile rahime taşınır. III. Döllenme olayı gerçekleşir. IV. Döllenmiş yumurtada hızlı mitoz bölünme yani segmentasyon olayı gerçekleşir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız III B) II ve IV C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 5. Aşağıda dişi bireyin üreme sistemine ait verilen hormonal grafiklerden hangisi yanlış olarak verilmiştir? 1 7 14 28 FSH A) 1 7 14 28 gün gün gün gün gün B) LH 1 7 14 28 Progesteron 1 7 14 28 C) 1 7 14 28 D) Östrojen E) Oksitosin 2. Aşağıda verilenlerden hangisi erkek bireyde salgılanan testosteron hormonu ile ilgili yanlış bilgidir? A) Sekonder karakter oluşumunu sağlar. B) Sperm oluşumunu sağlar. C) LH hormonunu durdurucu etki yapar. D) Leydig hücrelerinden salgılanır. E) Sadece testislerden salgılanır. 3. Oogenezde eşit olmayan sitoplazma bölünmesinin görülme sebebi ile ilgili, I. Yumurtada bol besin depolamak II. Zigotun hızlı mitoz bölünmesi için besini bir hücrede biriktirmek III. Kromozom sayısını eşit dağıtmak ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III
181www.netlerikatla.com 1-D 2-E 3-C 4-E 5-E 6-A 7-D 8-D 9-E 10-E 11-E 6. Döl yatağı ile ilgili, I. Karın bölgesinin üst tarafında, idrar kesesinin önünde bulunur. II. Endometrium tabakasında çok miktarda mukus salgılanır. III. Embriyo gelişimin 6. ile 8. haftasında doğrudan endometriyumdan beslenir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III 9. I. LH, HTH ve HCG hormonlarının etkisi ile korpus luteumun devamı sağlanır. II. Çok miktarda progesteron az miktarda östrojen salgılanır. III. Progesteron etkisi ile döl yatağının içi büyür. IV. Embriyonun döl yatağına tutunması sağlanır. Yukarıda verilenlerden hangileri yumurta döllenmesi sonucu korpus luteum evresinde gerçekleşir? A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 10. I. Böbrek üstü bezinin kabuk bölgesi II. Plasenta III. Ovaryum Yukarıda verilen yapıların hangilerinden östrojen veya progesteron salgılanır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 11. I. Spermler vücut sıcaklığında üretilmez. II. Spermler ergenlik döneminde üretilmeye başlanır. III. Testisler doğumdan hemen sonra skrotum torbasına iner. Yukarıda verilenlerden hangileri erkek üreme sistemi ile ilgili doğru bilgidir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III 7. I. Foliküllerden biri gelişir. II. Birincil oositten ikincil oosit oluşur. III. Büyüyen folikülden az östrojen, çok progesteron salgılanır. IV. Östrojen döl yatağının gelişimini sağlar. Yukarıda verilenlerden hangileri folikül evresinde gerçekleşir? A) I ve II B) II ve IV C) I, III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 8. I. Büyeyen folikülün yırtılması ile yumurtalıktan fallopi tüpüne yumurta atılır. II. LH hormonu etki eder. III. Korpus luteum oluşur. Yukarıda verilenlerden hangileri ovulasyon evresinde gerçekleşir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
182 Tekrar Et www.netlerikatla.com Üreme Sistemi - V TEST - 5 1. Hipotalamus Hipofiz FSH LH Testis Testis (–) Negatif geri bildirim (–) Negatif geri bildirim X hücreleri İnhibin Spermatogenez Testosteron Y hücreleri GnRH Yukarıdaki şekilde erkek üreme sisteminde gerçekleşen hormonal kontrol mekanizması gösterilmiştir. Buna göre, X veY ile gösterilen testise ait hücreler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X Y A) Epididimis Ampulla B) Sertoli Leydig C) Leydig Prostat D) Ampulla Sertoli E) Prostat Sertoli 2. Fetüsü plasentaya bağlayan göbek kordonundaki toplardamarda, I. Oksijen II. Amonyak III. CO2 IV. Glikoz maddelerinden hangilerinin oranı göbek kordonu atardamarından daha fazladır? A) II ve III B) I ve IV C) I, II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve V 4. İnsanda, I. Östrojen II. Testosteron III. FSH IV. LH hormonlarından, a. erkek bireylerde, b. dişi bireylerde salgılanabilenler, aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? a b A) II, III ve IV I, III ve IV B) I, II, III ve IV III ve IV C) I, II, III ve IV I, II, III ve IV D) II, III ve IV I, II ve IV E) I, II ve III I, III ve IV 3. I. Gebeliğin oluşmundan yaklaşık bir ay sonra göbek kordonu, plasenta ve büyüyen embriyonun etrafında amniyon oluşur. II. Embriyoda en hızlı değişim ilk üç aylık sürede gerçekleşir. III. Embriyoda 8. haftanın sonunda tüm organlar gelişmeye başlar ve embriyo fetüs adını alır. IV. Plasenta embriyoya besin ve oksijen sağlar. V. İkinci üç aylık dönemde progesteron plasentadan salgılanır. Anne karnındaki bebekte görülen değişimlerle ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) I ve II B) III ve IV C) Yalnız V D) I, III ve V E) I, II, III, IV ve V
183www.netlerikatla.com 1-B 2-B 3-E 4-C 5-E 6-A 7-D 8-C 9-E 10-D 5. Aşağıda verilen hormonlardan hangisi hem dölyatağını hem de hipofizi uyarıcı etki yapar? A) FSH B) LH C) LTH D) Testosteron E) Östrojen 8. Embriyonik gelişim sırasında oluşan plasenta ile ilgili, I. Östrojen ve progesteron hormonları salgılar. II. Göbek bağı toplardamarı kirli kan taşırken göbek bağı atar damarı temiz kan taşır. III. Embriyo için gerekli besin ve oksijeni sağlar, metabolik artıkları uzaklaştırır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 10. İnsanlarda menstrual döngü sürecinde, I. Hipofiz II. Döl yatağı III. Yumurtalık yapılarından hangilerinden hormon salgılanır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 6. İnsanda dişi üreme sisteminde gerçekleşen olaylardan bazıları şunlardır: I. Folikül gelişimi II. Döllenme III. Gastrulasyon Buna göre, bu olayların gerçekleştiği yerler, aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? I II III A) Ovaryum Fallop tüpü Uterus B) Serviks Ovaryum Uterus C) Fallop tüpü Uterus Ovaryum D) Epididimis Serviks Ovaryum E) Uterus Ovaryum Fallop tüpü 9. Fetüsün cinsiyeti ve gelişimi ultrason incelemesiyle değerlendirilebilmektedir. Ultrason tekniğiyle ilgili aşağıda verilen bilglilerden hangisi yanlıştır? A) Ultrasonda görüntü yüksek dalga boylu seslerin yansımasıyla oluşturulur. B) Hamileliğin düzenli izlenmesini sağlar. C) Ultrasonla bebekteki bazı kalıtsal hastalıklar ve anomaliler önceden belirlenir. D) Bu yöntemle annede oluşabilecek bir anomalide erken safhada tespit edilebilir. E) Ultrasonla görüntülemenin bilenen çok fazla zararı vardır. 7. • Epididimis • Rahmin iç kısmını kaplayan epitel tabakadır. • Prostat bezi • Spermle yumurtanın döllendiği kısımdır. • Fallopi tüpü • Spermin hareketini kolaylaştıran sıvıyı oluşturur. • Endometriyum • Spermin hareket yeteneği kazandığı kısımdır. Yukarıda verilen tanım ve kavramlar eşleştirildiğinde aşağıdaki şekillerden hangisi doğru olur? A) B) C) D) E)
184www.netlerikatla.com TEST - 1 1. Aşağıda erkek üreme sistemi için verilen yapı ve görev eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) Sertoli ® Spermleri besler ve korur. B) Leydig hücresi ® Testosteron salgılanır. C) Seminifer tüpçükleri ® Spermler üretilir. D) Epididimis ® Spermler olgunlaşır. E) Üreter ® Sperm kanalı olup sadece spermleri taşır. 4. Spermin yumurtaya doğru hareketi ve sonrasında döllenme olayında, I. Yumurta cezbedici kimyasallar salgılar. II. Spermin baş kısmı reseptöre bağlanır. III. Spermin akrozom kısmındaki enzimler Zona pellusidanın içine salgılanır. IV. Spermdeki zar proteinleri yumurta zarındaki reseptöre bağlanır. V. Yumurta sitoplazmasında bulunan keseciklerden salgılanan enzimler Zona pellusidanın sertleşmesini sağlar. VI. Yumurta zarı ile sperm zarı kaynaşır ve sperm çekirdeği yumurtaya girer. verilenler hangi sıraya göre gerçekleşir? A) I-II-III-IV-V-VI B) VI-V-IV-III-II-I C) IV-V-VI-II-III-I D) V-VI-IV-III-II-I E) I-III-IV-V-VI-II 5. I. AIDS II. Hepatit – B III. Frengi Yukarıda verilen hastalıklardan hangileri hem cinsel yolla hem de kan yolu ile bulaşabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III 6. I. Blastosöl boşluğu ortadan kalkar. II. Blastopor adı verilen ilk ağız oluşur. III. Gastrula boşluğu sindirim borusunu oluşturur. Yukarıda verilenlerden hangileri gastrulasyon olayında görülür? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. I. Seminal bezler II. Cowper bezi III. Prostat bezi IV. Sertoli hücresi Yukarıda verilen yapılardan hangileri spermin canlı kalmasını sağlayan sıvıyı salgılar? A) II ve IV B) I, II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 3. Seminal sıvı ile ilgili, I. Hormon bulundurur. II. Spermin hareket yeteneğini arttırır. III. Bazik bir sıvıdır. IV. Rahim içini nötrleştirir. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
185www.netlerikatla.com 1-E 2-B 3-D 4-A 5-E 6-E 7-E 8-C 9-B 10-B 11-B 7. I. Aktif gen faaliyeti II. Hücre göçü III. Hücreler arasındaki kümeleşme IV. Tabakalar arasındaki etkileşim Yukarıda verilen olaylardan hangileri organogenez sırasında gerçekleşir? A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 10. Aşağıdaki şekilde dördüz kardeşlerin nasıl oluştuğu gösterilmiştir. Yumurta Zigot(2n) X Y Z T Sperm(n) Yumurta Zigot(2n) Sperm(n) Buna göre; X, Y, Z ve T canlıları ile ilgili, I. X, Y ve Z'nin cinsiyetleri farklı olabilir. II. Y ve T nin göz renkleri aynı olabilir. III. T ve X nin DNA'larındaki nükleotit dizilişi aynıdır. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III 11. Dişi bireylerde, I. Gastrulasyon II. Morula III. Oogenez olayları a. Ovaryum b. Fallopi tüpü c. Uterus kısımlarından hangilerinde gerçekleşir? a b c A) III I II B) III II I C) II III I D) I II III E) II I III 8. Farklılaşma ve organogenez sırasında oluşan ilk yapı aşağıda verilenlerden hangisidir? A) Mide B) Böbrek C) Beyin D) Kemik E) Akciğer 9. I. Üç tabakalı embriyo oluşumu → Embriyonik indüksiyon II. Embriyoda el ve ayak parmaklarının gelişimi → Organogenez III. Zigotun hızlı bölünmeler geçirmesi → Segmentasyon IV. Nöral tüpün biçim kazanması → Gastrula Yukarıda verilenlerden hangileri doğru eşleştirilmiştir? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV
186www.netlerikatla.com TEST - 2 1. İnsanda erkek üreme sisteminin, I. Hormon üretme ve salgılama II. Mayoz bölünme ile üreme hücresi oluşturma III. Bir hücreden döllenmeye katılabilecek 4 hücre oluşturma özelliklerinden hangilerine dişi üreme sistemi de sahiptir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 4. İnsanda embriyonun gelişimi ile ilgili, I. Gelişmenin ilk evresi olan segmentasyon fallopi kanalında gerçekleşir II. Gastrula evresinde farklılaşma başlar III. Zigotun mitoz bölünmeler ile oluşturduğu hücrelere blastomer adı verilir yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 5. Sağlıklı bir dişi bireyin menstrüasyon döngüsünde, I. Kandaki progesteron miktarının artması II. LH salgısının artması III. Oogenezin başlaması IV. Östrojenin salgılanmasının devam etmesi olaylarından hangileri korpus luteum evresinde gerçekleşir? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) I, II ve III E) I, II ve IV 6. Zigotun oluşumundan sonra başlayan mitoz bölünme, canlının yaşamı boyunca devam eder. Gelişmenin başlangıcında hızlı ve birbirini takip eden mitoz bölünmeler gerçekleşir. Bu bölünmelere segmentasyon denir. Zigot Morula Segmentasyon Segmentasyon olayında, I. Toplam ağırlık artar. II. Kromozom sayısı değişmez. III. Hücre sayısı artar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 2. Aşağıdaki erkek üreme sistemini oluşturan yapılar ve görevleri arasındaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Epididimis ® Spermlerin kuyruklarının oluştuğu yerdir B) Seminal kesecik ® Spermlerin beslenmesini sağlar C) Spermatogonium hücreleri ® Spermlerin oluşmasını sağlar D) Leydig hücreleri ® FSH salgılar E) Sertoli hücreleri ® Spermleri testislerde besler 3. Aşağıdaki dişi üreme sistemini düzenleyen hormonlar ve bunların görevleri ile ilgili olan eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) LH ® Yumurtanın fallopi kanalına atılmasını sağlar. B) hCG ® Korpus luteumun devamını sağlar. C) Progesteron ® Embriyonun uterusa tutunmasını sağlar. D) FSH ® Yumurtanın etrafında bulunan folikülün büyümesini sağlar. E) Oksitosin ® Sütün yapısına katılır.
187www.netlerikatla.com 1-C 2-D 3-E 4-E 5-C 6-E 7-E 8-C 9-D 10-A 11-E 12-B 7. Memelilerde oluşan plasenta, I. Embriyonun atıklarını uzaklaştırır. II. Östrojen ve progesteron hormonları salgılar. III. Embriyoya besin ve O2 aktarımını sağlar. durumlarından hangilerini gerçekleştirir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 10. Dişi bireyde bulunan, I. Progesteron II. Oksitosin III. FSH IV. LH V. LTH VI. Östrojen hormonlarından hangileri hipofiz bezinden, hangileri eşeysel bezlerden salgılanır? Hipofiz bezinden salgılanır. Eşeysel bezlerden salgılanır. A) II - III - IV - V I - VI B) III - IV - V I - II - VI C) III - IV I - II - V - VI D) I - II - IV III - V - VI E) III - V I - II - IV - VI 11. İnsanda büyüme ve gelişme sırasında, I. Hücre sayısı artışı II. Mitoz bölünme III. Farklılaşma olaylarından hangileri gerçekleşir? A) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 12. Plasenta embriyonik dönemde anne ile bebek arasında bulunup bebeğin bazı sistemlerinin görevlerini yerine getirir. Plasenta, I. Sindirim II. Boşaltım III. Dolaşım IV. Solunum sistemlerinden hangilerinin görevini yapar? A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV 8. Anne karnındaki bebeğin 4. haftasının sonuna kadar kapanması gereken nöral tüpünün açık kalması sonucunda, I. Fetüsün beyin zarlarının dışarı çıkması II. Fetüsün beyin gelişiminin yetersiz olması III. Fetüsün kafatası kemiklerinin bir kısmının olmaması durumlarından hangileri görülür? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 9. I. Böbreküstü bezi II. Uterus III. Hipofiz Yukarıda verilenlerden hangileri gonatları (testis, ovaryum) etkileyen hormonlar salgılar? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III
188www.netlerikatla.com TEST - 3 3. Dişilerde LH maksimum düzeye ulaştığında; I. Korpus luteum bozulur. II. Ovulasyon gerçekleşir. III. Ovaryumda yeni bir folikül gelişir. yargılarından hangileri gerçekleşir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 4. Dişi üreme sistemini kontrol eden hormonların miktarının zamana bağlı değişimi grafikte gösterilmiştir. Hormon miktarı X Y I 14 28 Grafiğe göre, bu hormonlarla ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) X hormonu ovulasyonu sağlar. B) Y hormonu folikülün östrojen üretmesini sağlar. C) X ve Y hormonları dişi ve erkeklerde ortak olarak salgılanır. D) Progesteron seviyesi kanda arttığında X hormununun salgılanması azdır. E) X hormonu yumurtalıktan Y hormonu hipofizden salgılanır. 5. Furkan Öğretmen derste "İnsanda Üreme ve Gelişme" ile ilgili terimler ve tanımları tahtaya yansıtmış ve öğrencisi Ilgın'dan bunları eşleştirmesini istemiştir. I. II. III. IV. Epididimis Prostat bezi Fallopi tüpü Endometriyum Spermlerin bir süre depolandığı yer k Rahmin iç kısmını kaplayan epitel tabaka l Spermle yumurtanın döllendiği bölümdür. m Sperm ve idrarın karışmasını önler. n Buna göre, Ilgın terim ve tanımlarını aşağıdakilerden hangisi gibi eşleştirmelidir? k l m n I. II. III. IV. A) k l m n I. II. III. IV. B) k l m n I. II. III. IV. C) k l m n I. II. III. IV. D) k l m n I. II. III. IV. E) 1. Biray insanda üreme sistemiyle ilgili aşağıda verilen bilgileri doğru yanlış olarak işaretleyecektir. I. Döllenme yumurta kanalında gerçekleşir. II. Sperm, oositin içine girdikten sonra oosit mayozu tamamlar. III. Spermatogenezin gerçekleşmesi için vücut sıcaklığına ihtiyaç vardır. IV. Östrojen embriyonun rahim duvarına tutunmasını sağlar. Buna göre, Biray karşıdaki kutucuklara aşağıdakilerden hangisini yazarsa doğru cevap vermiş olur? A) I. D II. D III. D IV. Y B) I. D II. D III. D IV. D C) I. D II. D III. Y IV. Y D) I. Y II. Y III. D IV. Y E) I. D II. Y III. D IV. Y 2. Embriyonik gelişimle ilgili, I. Segmentasyon ilk olarak fallopi tüpünde başlar. II. Segmentasyon ve gastrulasyon evrelerinde farklılaşma görülür. III. Blastosistte yer alan hücreler kök hücre olarak kullanılır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
189www.netlerikatla.com 1-C 2-D 3-B 4-E 5-D 6-E 7-D 8-E 9-C 10-E 9. Aşağıdaki şekilde bir insanın embriyonik gelişim sürecine ait bazı evreler gösterilmiştir. Zigot Morula Blastula Gastrula Segmentasyon Buna göre, yukarıda olaylarla ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi doğrudur? A) Segmentasyon evresinde hücre sayısı ve ağırlığında artış olur. B) Blastula ve gastrula evresinde genetik çeşitlilik olur. C) Segmentasyon, blastula ve gastrula evrelerinde mitoz bölünmeler görülür. D) Blastula evresinde hücre farklılaşması olur. E) Segmentasyon blastula ve gastrula evrelerinde her bir hücre kök hücre olarak kullanılır. 8. Aşağıdaki şekilde insanın yumurta yapısına ait bölüm gösterilmiştir. X X harfi ile gösterilen bölümle ilgili I. Yapısında bulunan özel molekül spermin geçişini kolaylaştırır. II. Jel yapıdadır. III. Spermin akrozomunda bulunan enzimler tarafından eritilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 10. Aşağıdaki grafikte dişi bir bireyin menstrual döngüsünde görev yapan iki farklı hormonun kandaki miktarında meydana gelen değişimler gösterilmiştir. Hormon miktarı L K 1. gün 14. gün 28. gün Bu hormonlar ile ilgili, I. K ve L hormonları antagonist çalışırlar. II. K ve L hormonları üreme hücrelerinden salgılanır. III. K hormonunun artması ovulasyonu sağlar. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 7. İnsanda üreme sistemi hormonları ile ilgili, I. Testosteron, erkeklerde spermlerin hareket yeteneği kazanmasını sağlar. II. Östrojen dişi bireylerde ikincil eşey özelliklerinin ortaya çıkmasını sağlar. III. FSH, dişi ve erkek bireylerde gamet oluşum sürecini başlatır. IV. FSH, erkek bireylerde leyding hücrelerini uyarır. bilgilerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) II ve IV D) I, II ve III E) I, III ve IV 6. Olgun bir sperm hücresinin kısımları şekilde gösterilmiştir. Kamçı 2 3 4 1 5 Boyun Baş Numaralandırılmış hücresel yapılarla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) 1 nolu yapı mikrofilament meydana gelir. B) 2 nolu yapı boyun bölgesi olup mitokondri ve golgi organeli içerir. C) 3 nolu yapı sentriol olup kimyasal madde üreterek yumurtayı kendine çeker. D) 4 nolu yapı diploit kromozom çifti içerir. E) 5 nolu yapı sindirim enzimleri içeren akrozom bölgesidir.
190www.netlerikatla.com ÖSYM Çıkmış Sorular 1. İnsanda sindirim sistemine ait bazı yapılar aşağıda şematize edilmiştir. Buna göre protein, lipit ve nişasta içeren besinlerle beslenen sağlıklı bir insanda, numaralandırılmış alanlarda bu besinlerin sindirimi sonucu rastlanabilecek sindirim ürünleri ile ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur? I II III A) Küçük polipeptitler Yağ asitleri Maltoz B) Fruktoz Gliserol Amino asitler C) Maltoz Küçük polipeptitler Yağ asitleri D) Amino asitler Maltoz Trigliseritler E) Maltoz Yağ asitleri Amino asitler 2019 - AYT 2. Bir tiroit bezi rahatsızlığı olan Hashimoto hastalığına sahip insanlarda savunma sistemi, tiroit bezi hücrelerine karşı antikor üretir. Bu antikorlar zamanla tiroit bezi hücrelerini yıkmaya başlar. Bu hastalığa sahip bir bireyde hastalığın ilerlediği dönemle ilgili, I. Kanındaki tiroit uyarıcı hormon (TSH) seviyesi artmaya başlar. II. Kanındaki tiroksin hormonu seviyesi aşırı artış gösterir. III. Bireyin bazal metabolik hızında artış olması beklenir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 2019 - AYT 3. Aşağıdaki şekilde insan böbreğinde yer alan bir nefron ve toplama kanalı numaralandırılarak gösterilmiştir. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Kan basıncının etkisiyle glomerulustaki kan sıvısı, I numaralı kısma doğru tek yönlü süzülür. B) II numaralı kısımda glikozun geri emilimi gerçekleşir. C) II ve IV numaralı kısımlarda NaCl geri emilir. D) III ve V numaralı kısımlardan H2O geçişi pasif taşıma ile gerçekleşir. E) V numaralı kısımda kreatinin molekülünün tamamı geri emilir. 2019 - AYT 4. İnsanda solunum gazları olan oksijen ve karbondioksitin kanda taşınmasıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Akciğer alveollerinden kana geçen oksijenin büyük bir kısmı, alyuvarlarda oksihemoglobin hâlinde taşınır. B) Karbondioksitin bir kısmı alyuvarlarda hemoglobine bağlanarak taşınır. C) Kan pH seviyesinin düşmesi sonucu hemoglobinin oksijeni bağlamaya olan ilgisi artar. D) Karbondioksitin büyük bir kısmı plazmada bikarbonat iyonları şeklinde taşınır. E) Alyuvarlarda karbondioksitin su ile birleşmesine karbonik anhidraz aracılık eder. 2019 - AYT
191www.netlerikatla.com 5. Aşağıda, bir insanın dolaşım sisteminde yer alan bazı damarlar ve kalbin kısımları karışık olarak verilmiştir. 1. Sağ kulakçık 2. Akciğer atardamarı 3. Sağ karıncık 4. Akciğer toplardamarı 5. Aort atardamarı 6. Sol karıncık 7. Sol kulakçık Buna göre, üst ana toplardamar içinde bulunan işaretli bir alyuvarın yukarıdaki yapılardan geçme sırası aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) 7 - 6 - 2 - 4 - 3 - 1 - 5 B) 7 - 6 - 4 - 2 - 5 - 3 - 1 C) 1 - 3 - 4 - 2 - 6 - 7 - 5 D) 1 - 3 - 2 - 4 - 7 - 6 - 5 E) 7 - 6 - 4 - 2 - 1 - 3 - 5 2019 - AYT 7. Bir öğrenci, insan üriner sistemiyle ilgili aşağıdaki şekli inceliyor. Sağlıklı bir birey esas alındığında, bu öğrencinin şekilde gösterilen I ve II numaralı yapılarla ilgili aşağıdaki yorumlarından hangisi yanlıştır? A) I numaralı yapıda glikoz bulunurken II numaralı yapıda bulunması beklenmez. B) I ve II numaralı yapılarda kan hücrelerinin bulunması beklenmez. C) I numaralı yapıya süzülen kreatinin miktarı ile II numaralı yapıya iletilen kreatinin miktarı yaklaşık aynıdır. D) I numaralı yapıya süzülen su miktarı, II numaralı yapıya iletilen su miktarından fazladır. E) I numaralı yapıda bulunmayan bir maddeye II numaralı yapıda kesinlikle rastlanmaz. 2020 - AYT 8. İnsan solunum sisteminde, solunum yüzeyinden birim zamanda daha fazla gaz alışverişinin gerçekleştirilmesinde; I. alveollerin çok küçük olmasına karşın toplam yüzey alanının büyük olması, II. alveollerin duvarının çok ince ve iç yüzeylerinin nemli olması, III. kandaki ve alveollerdeki oksijenin kısmi basınç farkının düşük olması durumlarından hangileri etkilidir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 2020 - AYT 6. Bir biyoloji öğretmeni dersinde konuyu anlatırken “Bu olay televizyonda şifreli bir yayını izlemeye benzer yani merkezden yapılan yayın her televizyona ulaşır ancak şifre çözücüsüne sahip televizyonlarda bu yayın izlenebilir.” demiştir. Öğretmenin yapmış olduğu bu benzetme aşağıdaki biyolojik olaylardan hangisiyle ilişkilendirilebilir? A) İskelet kası hücrelerinin motor nöronlar sayesinde uyarılmasıyla B) Endokrin bezlerden kana salgılanan hormonların sadece bazı vücut hücrelerinde etki göstermesiyle C) Gözün retinasında sarı beneğe düşen görüntünün sarı benek dışına düşen görüntüden çok daha net algılanmasıyla D) Kalp kasının kendiliğinden ritmik uyartılar oluşturarak kasılıp gevşemesiyle E) İnsan sindirim kanalından emilen glikozun vücut hücreleri tarafından kullanılmasıyla 2020 - AYT
192www.netlerikatla.com 1-C 2-A 3-E 4-C 5-D 6-B 7-E 8-C 9-B 10-E 11-C 12-E 13-B 14-D 9. Aşağıdakilerden hangisi insan dolaşım sisteminin görevleri arasında yer almaz? A) Hormonları hedef organlara veya hücrelere taşımak B) Sindirim enzimlerini sindirim kanalına taşımak C) Azotlu atıkları böbreklere taşımak D) Solunum gazlarını gerekli organlara veya hücrelere taşımak E) Antikorları işlev görecekleri yerlere taşımak 2020 - AYT 12. Aşağıdaki durumların hangisinde insan kalbinin atış hızında düşüş olması beklenir? A) Kandaki adrenalin hormonu seviyesi arttığında B) Kandaki karbondioksit miktarı arttığında C) Kandaki tiroksin hormonu seviyesi arttığında D) Vücut sıcaklığı arttığında E) Kalbe etki eden asetilkolin miktarı arttığında 2021 - AYT 13. İnsanda iskelet kaslarının kasılmasıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) İskelet kaslarının kasılmasında Ca2+ iyonlarına gereksinim duyulur. B) Kasılma sırasında iskelet kası hücrelerindeki aktin ve miyozin iplikçiklerinin boyu kısalır. C) İskelet kasları enerji kaynağı olarak glikojeni kullanabilir. D) İskelet kası hücrelerinin uyarılması motor sinirlerle gerçekleşir. E) İskelet kaslarında kasılma sırasında sarkomerlerin boyu kısalır. 2021 - AYT 14. İnsanda denetleyici ve düzenleyici sistemin bir parçasını oluşturan hormonal sistem ile ilgili, I. Bir hormonun etki gösterebilmesi için tüm vücut hücrelerinde bağlanabileceği reseptörlerin bulunması gerekir. II. Hormonlar salgılandıkları endokrin bezlerden vücut hücrelerine kan yoluyla taşınır. III. Vücudun hormonal sistem aracılığıyla uyarılara karşı tepki verme hızı, sinir sistemi aracılığıyla verilene göre daha yavaştır. genellemelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 2021 - AYT 10. İnsan sindirim sistemini araştıran bir öğrencinin aşağıdaki ifadelerinden hangisi yanlıştır? A) Epiglottis, yutkunma sırasında lokmanın soluk borusuna geçmesini önler. B) Yemek borusu, peristaltik hareketler ile besinin mideye iletimini sağlar. C) Midede besinlerin giriş ve çıkışını denetleyen özelleşmiş kaslar bulunur. D) İnce bağırsak astarında yer alan villuslar ve mikrovilluslar geniş bir emilim alanı oluşturur. E) Alınan besinlerin monomerlerine dönüştürülmesi hücre içi sindirim ile gerçekleşir. 2020 - AYT 11. İnsan gözüne gelen ışık ışınlarının; I. göz merceği, II. saydam tabaka (kornea), III. camsı cisim yapılarından geçme sırası aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III D) II – III – I E) III – I – II 2020 - AYT
193 Fen Lisesi www.netlerikatla.com 1. Solunum sistemi organlarından akciğerlerle ilgili, I. Karın boşluğundan diyaframla ayrılan göğüs boşluğunun sağ ve solunda bulunur. II. Yapılarında bronş, bronşiyol ve gaz değişimini sağlayan alveoller bulunur. III. Her iki akciğer iki katmanlı olan plevra zarı ile sarılıdır. IV. Plevra zarının katmanları arasındaki seröz sıvı, sürtünmeden doğacak zararları önleyerek akciğerlerin rahatça genişleyip daralmasını sağlar. V. Akciğeri saran zarın içine hava giremez. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) I, II ve IV C) III, IV ve V D) I, III ve V E) I, II, III, IV ve V 3. Solunum hızını etkileyen faktörler arasında beyin ödemi, anestezi ve hatta uykuda solunum yokluğu anlamına gelen uyku apnesi sayılabilir. Bu faktörlerden uyku apnesi ile ilgili, I. Yutağın tıkanmasıyla meydana gelebilir. II. Merkezi sinir sisteminin solunumsal işlevinin bozulmasıyla oluşabilir. III. Uyku apnesi görülen kişilerde horlama ve gürültü 3 - 4 kat artar. IV. Yetersiz solunuma yol açtığı için uyku kalitesini de düşürür. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) Yalnız IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 5. Peru'daki And Dağlarında bulunan yerliler 5100 m yükseklikte yaşayıp 5700 m ye maden ocaklarında çalışmaya giderler. Yerlilerin bu yükseklikte doğup büyümeleri bulunduğu yüksekliğe uyum göstermelerini sağlamıştır. Bu kişilerde göğüs çapları genişler, geri kalan vücut kısımları daha küçük kalır. Bu nedenle herhangi bir sorun yaşanmaz. Fakat normal bireylerde hızla yüksek irtifaya çıkıldıkça atmosfer basıncı düştüğü için baş ağrısı, halsizlik, bulantı ve kusma şikayetleri görülür. Bu şikayetlerle seyreden rahatsızlık aşağıdakilerden hangisidir? A) Vurgun B) Akut dağ hastalığı C) KOAH D) Amfizem E) Verem 2. İnsanda akciğerlerin yapısında bulunan alveollerle ilgili, I. Alveolleri örten yassı hücre gruplarına Tip I hücreleri denir. II. Yapısındaki Tip II hücreleri sürfaktan maddesinin salgılanmasını sağlar. III. Bebeklerde sürfaktan eksikliğinde alveoller yeteri kadar havayla dolamaz. Bunun sonucunda IRDS (Bebekte solunum zorluğu sendromu) gözlenir. verilenlerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 4. Blastosistin rahim iç duvarına tutunmasına implantasyon denir. İmplantasyondan sonra embriyoyu koruyan zarlar oluşmaya başlar. Aşağıdakilerden hangisi embriyonik zarlardan değildir? A) Zona pellucida B) Vitellus kesesi C) Amniyon zarı D) Allantoyis E) Koryon zarı
194www.netlerikatla.com 1-E 2-E 3-E 4-A 5-B 6-E 7-E 8-D 9-E 9. Malpighi cisimciğinin yapısındaki glomerulus kılcalları, vücudun diğer doku kılcallarından farklılık gösterir. I. Madde alışverişinin olmaması II. İki atardamar arasında bulunması III. Kan basıncının çok yüksek ve damar boyunca sabit olması Yukarıda verilenlerden hangileri glomerulus kılcallarının diğer doku kılcallarından farklı olan özelliklerindendir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 7. Kadınlarda dişi üreme sisteminin sağlıklı ve düzenli çalışması bazı hastalıklar tarafından engellenir. Bu hastalıklar sağlıklı yumarta oluşmunu ve adet döngülerini engelleyerek döllenme olasılığını azaltmakla ve normal yollarla bebek sahibi olmayı zorlaştırmaktadır. Polikistik over sendromu (PCOS) bu hastalıklardan biridir. PCOS'la ilgili, I. En yaygın belirtileri düzensiz adet periyotları, akne, obezite, tüylenme ve bel çevresinde kalınlaşmadır. II. Hormonal bozukluklar meydana gelir. III. İnsülin direnci, kalıtım, anne karnında androjen hormonuna maruz kalmak nedenleri arasında sayılabilir. IV. PCOS'lu hastalarda tip 2 diyabet, uyku apnesi sendromu. anormal rahim kanamaları, rahim ağzı kanserine (serviks kanseri) yakalanma riski daha fazladır. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) Yalnız III C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 6. Ovaryumlar karın boşluğunun alt kısmında, döl yatağının iki yanında yer alan bir çift organdır. Her iki ovaryumda foliküler bulunur. Foliküllerin yapısında oosit ve destek hücreleri yer alır. Foliküllerle ilgili, I. Oositler, kısmen gelişmiş yumurta hücreleridir. II. Destek hücreleri yumurtayı çevreleyen hücrelerdir. III. Destek hücreleri yumurtanın oluşumu ve gelişimi sırasında yumurta hücresini beslemek ve korumakla görevlidir. IV. Foliküllerden östrojen salgılanır. V. Yeni doğan bebeklerde toplam 1 - 2 milyon folikül bulunabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) III ve V C) II, III ve IV D) I, II, IV ve V E) I, II, III, IV ve V 8. Nefronların yapısında bulunan proksimal tüp ve henle kulpu aşağıda gösterilmiştir. Proksimal tüp Henle kulpu Nefronun bu kısımlarıyla ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Proksimal tüp böbreğin kabuk kısmında, henle kulp ise öz bölgesinde yer alır. B) Proksimal tüp hücrelerinin metabolizması yüksek aktiviteli olduğu için henle kulpu hücrelerine göre daha fazla mitokondri içerir. C) Henle kulpunun inen kolundaki hücrelerde aquaporin kanalları bulunduğu için su osmozla geri emilir, bu yüzden nefrondaki sıvının ozmolaritesi artar. D) Henle kulpunun çıkan kolunun alt kısmı kalın, distal tüpe yakın kısmı ince yapılıdır. E) Proksimal tüp epitel hücrelerinden vücut pH dengesini sağlamak için H+ iyonu süzüntünün asidik olmasını engellemek için NH3 birlikte atılır.
2. ÜNİTE Komünite ve Popülasyon Ekolojisi Komünite Ekolojisi Popülasyon Ekolojisi KAZANIMLAR 11.2.1. Komünite Ekolojisi 11.2.1.1. Komünitenin yapısına etki eden faktörleri açıklar. 11.2.1.2. Komünitede tür içi ve türler arasındaki rekabeti örneklerle açıklar. 11.2.1.3. Komünitede türler arasında simbiyotik ilişkileri örneklerle açıklar. 11.2.1.4. Komünitelerdeki süksesyonu örneklerle açıklar. 11.2.2. Popülasyon Ekolojisi 11.2.2.1. Popülasyon dinamiğine etki eden faktörleri analiz eder.
196 Tekrar Et www.netlerikatla.com Komünite ve Popülasyon Ekolojisi - I TEST - 1 1. Aşağıda verilen grafiklerde farklı iki türe ait canlıların bir besin çözeltisine tek başına konulması (I) ve birlikte konulması (II) durumunda birey sayısında meydana gelen değişimler gösterilmiştir. Birey sayısı Birey sayısı Zaman Şekil – I Şekil – II A türü tek başına B türü tek başına Zaman Birey sayısı A ve B türü birlikte Zaman Bu grafiklere göre, I. A ve B türü arasında besin eldesi için rekabet başlamıştır. II. A ve B türü arasında yaşam alanı için rekabet başlamıştır. III. A ve B türü arasında eş bulma rekabeti başlamıştır. yorumlardan hangileri yapılabilir? A) I ve II B) II ve III C) Yalnız II D) I ve III E) I, II ve III 2. Farklı türden iki canlının bir araya gelerek simbiyoz yaşam göstermelerinin nedeni, I. beslenme, II. çevreye uyum sağlama, III. üreme faktörlerinden hangileri olabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 4. Komünitelerin geçiş bölgelerine ekoton denir. Ekoton ile ilgili, I. Rekabet fazladır. II. Tür çeşitliliği fazladır. III. Sadece bir komünitenin özelliklerini taşır. IV. Canlı sayısı her durumda iki komüniteden fazladır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) Yalnız III C) III ve IV D) I, II ve III E) I, III ve IV 3. Aslan ve geyik popülasyonunun farklı yıllara bağlı değişimleri aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. 20 40 aslan 50 60 100 120 140 hayvan sayısı bin geyik Zaman Bu değişime, I. Aslanın geyikle rekabete girmesi II. Aslan ile geyiklerin ekolojik nişlerinin aynı olması III. İki canlı arasında av-avcı ilişkisinin bulunması durumlarından hangileri neden olamaz? A) I ve II B) Yalnız III C) II ve III D) Yalnız I E) I, II ve III
197www.netlerikatla.com 1-A 2-B 3-A 4-A 5-E 6-A 7-E 8-A 9-C 10-E 11-E 5. – Süksesyonla olgunluğa ulaşmış dengeli komüniteler – İki ya da daha fazla komünitenin kesiştiği alan – Birlikte yaşayan iki canlı türünden biri fayda sağlarken diğerinin etkilenmediği birliktelikler – Belli sınırlar içerisinde yaşayan tüm popülasyonlar – Komünitenin yerleşmesine uygun coğrafik alan Yukarıda verilen komünite ile ilgili açıklamalarda aşağıdaki kavramların hangisine ulaşılamaz? A) Klimaks B) Biyotop C) Kommensalizm D) Ekoton E) Baskın tür 6. Komünitelerde baskın türlerin sırasıyla birbirinin yerini almasına ...?... denir. Yukarıda soru işareti konulan yere aşağıdakilerden hangisinin yazılması doğru olur? A) Süksesyon B) Klimaks C) Ekosistem D) Ekoton E) Biyotop 8. Bitkisel parazitlerle ilgili olarak, I. sahip olduğu kloroplastlar yardımıyla besin üretme, II. üzerinde bulunduğu bitkinin odun borusundan su ve suda çözünmüş inorganik maddeleri alma, III. organik besin ihtiyacını konak bitkiden sağlama özelliklerden hangileri yarı parazit bitkilere aittir? A) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 9. Aynı komünite içerisinde yer alan canlıların tümü için, I. heterotrof beslenme, II. çok sayıda hücreden oluşma, III. ATP üretebilme verilenlerden hangileri ortak özelliktir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 11. Karasal komünitelerde tür çeşitliliği, I. sıcaklık, II. enlem, III. nem, IV. yağış miktarı faktörlerinden hangilerine bağlı olarak değişebilir? A) I ve II B) II ve III C) Yalnız IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 10. Tam parazit olarak beslenen bir bitki, aşağıdaki maddelerden hangisini sentezleyecek enzimlere sahip değildir? A) Selüloz B) Nükleik asit C) Protein D) Yağ E) Klorofil 7. Aynı ortamda bulunan, I. Ekosistem, II. Komünite, III. Ekoton ekolojik birimlerin hangilerinde birden fazla tür çeşidi bulunabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
198 Tekrar Et www.netlerikatla.com Komünite ve Popülasyon Ekolojisi - II TEST - 2 1. – Bir türe ait bireyin kalıtsal olarak maksimum yaşam süresidir. – Hastalıklar, metabolik atıklar, iklim şartları, besin miktarı, rekabet gibi faktörlerin oluşturduğu, popülasyonun büyümesine engel olan olumsuz koşullardır. – S tipi büyüme eğrisinde, büyüme hızının maksimum olduğu evredir. – Bir popülasyonda bulunacak maksimum birey sayısına denir. – Bir popülasyonda birim zamanda bulunan birey sayısına denir. Aşağıda verilen kavramlardan hangisinin karşılığı, yukarıdaki tanımlar arasında verilmemiştir? A) Logaritmik artış fazı B) Çevre direnci C) Taşıma kapasitesi D) Popülasyon yoğunluğu E) Biyolojik ömür 3. Aşağıda verilen grafikte bir popülasyondaki büyüme hızının zamana bağlı değişimi gösterilmektedir. Büyüme hızı Zaman t 0 t 1 t 2 t 3 Buna göre bu popülasyonun büyüklüğü ile ilgili, I. t2 anında popülasyon taşıma kapasitesine ulaşmıştır. II. t2 anındaki birey sayısı t 3 anındaki birey sayısından fazladır. III. t3 anındaki çevre direnci t 1 anına göre yüksektir. ifadelerden hangileri söylenemez? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 4. Bir popülasyonu oluşturan aynı cinsiyetteki sağlıklı bireylerde, I. Kromozom sayısı II. Beslenme biçimi III. Gen çeşidi IV. Nükleotit çeşidi özelliklerinden hangileri farklılık gösterebilir? A) I ve II B) Yalnız III C) III ve IV D) I ve III E) II, III ve IV 5. Çevresel faktörlerden, I. Popülasyonun birey sayısının artması II. Rekabetin azalması III. Yaşam alanının genişlemesi IV. Besin kıtlığı hangileri çevre direncini arttırıcı yönde etki yapar? A) Yalnız I B) II ve III C) I ve IV D) III ve IV E) I, II ve IV 2. Aşağıdaki grafikte 4 farklı popülasyonun sıcaklığa bağlı popülasyon yoğunluğundaki değişim gösterilmiştir. Populasyon yoğunluğu Sıcaklık I II III IV 5 15 20 25 30 40 Bu popülasyonlarla ilgili, I. Sıcaklığa bağlı ekolojik toleransı en fazla olan IV. popülasyondur. II. Her popülasyonun yaşayabileceği optimum sıcaklık değeri birbirinden farklıdır. III. Bu popülasyonların tamamı ortak bir sıcaklıkta bir arada yaşayamazlar. çıkarımlarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III
199www.netlerikatla.com 1-D 2-E 3-C 4-B 5-C 6-C 7-D 8-E 9-B 10-B 6. Yaş A B C Yukarıda aynı türe ait, farklı bölgelerde yaşayan canlı popülasyonlarının yaş piramitleri verilmiştir. Buna göre, I. C, dengede olan bir popülasyondur. II. B, gerilemekte olan bir popülasyondur. III. A, büyümekte olan bir popülasyondur. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 8. Aşağıda verilen grafikte bir hayvan popülasyonunun büyüme hızı verilmiştir. Büyüme hızı I II III IV Zaman Buna göre hangi zaman aralıklarında birey sayısı artmıştır? A) I ve II B) Yalnız IV C) II ve III D) I ve IV E) I, II, III ve IV 9. Belli bir yaşam birliğinde yaşayan canlı türünün popülasyon yoğunluğu, I. Yaş dağılımları II. Vücut ağırlıkları III. Erkek bireylerin dişi bireylere oranı IV. Beslenme şekilleri faktörlerinden hangilerine bağlı değildir? A) I ve II B) II ve IV C) Yalnız III D) I ve IV E) II, III ve IV 10. Bir popülasyonu oluşturan sağlıklı bireylerde, I. Kromozom sayısı II. Protein yapısı III. Beslenme tipi özelliklerinden hangileri farklılık gösterebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 7. Aşağıdaki grafiklerde üç farklı türün popülasyonlarında, üreme öncesi, üreme dönemi ve üreme sonrası bireylerin oranları (%) verilmiştir. X Y Z A türü X Y Z B türü X: Üreme öncesi Y: Üreme dönemi Z: Üreme sonrası X Y Z C türü Buna göre, I. A türüne ait grafik dar tabanlı yaş piramidine sahip, gerilemekte olan bir popülasyondur. II. B türüne ait grafik, düzgün yaş pramitlerine sahip denge halindeki popülasyonlardır. III. C türüne ait grafikte yaşlı bireylerin sayısı, çocuklardan fazladır. verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I ve III
200 Tekrar Et www.netlerikatla.com Komünite ve Popülasyon Ekolojisi - III TEST - 3 1. – Belli bir bölgedeki tüm canlı ve cansızların oluşturduğu topluluktur. – Belli bölgedeki tüm canlıların oluşturduğu topluluktur. – Belli bir alandaki aynı tür canlıların oluşturduğu topluluktur. – Baskın türün çevre şartları ile değişimidir. Aşağıdaki kavramlardan hangisinin karşılığı yukarıda verilmemiştir? A) Ekosistem B) Komünite C) Popülasyon D) Ekolojik Niş E) Süksesyon 4. Canlılar arasında bazı ekolojik etkileşimler görülür. Buna göre, I. Rekabet II. Mutualizm III. Kommensalizm IV. Av – Avcı V. Parazitlik ilişkilerden hangileri etkileşen türlerin ikisinin de yarar veya zarar görmesine neden olur? A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve V D) I, III ve V E) II, IV ve V 5. Bir memeli popülasyonunda bulunan ergin bireylerde aşağıdaki özelliklerden hangileri gözlenmez? (Tek yumurta ikizleri hariç tutulacaktır.) A) Aynı kromozom sayısı B) Farklı cinsiyet C) Benzer protein yapısı D) Farklı beslenme çeşidi E) Benzer enzim çeşidi 6. Aşağıdakilerden hangisi bir orman ekosistemindeki bireylerin yaşamını etkileyecek abiyotik faktörlerden biri değildir? A) Sıcaklık B) pH C) Su D) Mineraller E) Mantarlar 2. Bitkisel parazitler yarı parazit ve tam parazit olmak üzere ikiye ayrılır. Buna göre bitkisel parazitlerde, I. Emeçlerini konağın soymuk borularına uzatma, II. Kloroplast sayesinde fotosentez yapma, III. Selüloz yapılı hücre duvarına sahip olma özelliklerinden hangileri ortaktır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 3. Geviş getiren memelilerin mide ve bağırsaklarında selüloz sindirici bakteriler bulunur. Memeli ile bakteri birbirleriyle simbiyotik ilişki kurarlar. Buna göre bu ilişkiye benzer bir ilişki, I. Pilot balıkları köpek balığı ile birlikte hareket edip köpek balığının parçaladığı besinleri alır. II. Epifit bitkiler üzerinde yaşadığı bitkiye zarar vermeden yaprakların üzerinde bulunan suyu çekerek beslenir. III. İnsanın kalınbağırsağında B ve K vitaminleri üreten bakteriler bulunur. durumlarından hangileri olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III